KSSM Sejarah Tingkatan 3 Bab 3 (2)

Bahan sokongan ini hanya boleh digunakan untuk tujuan PdP Sejarah sahaja. TIDAK DIBENARKAN
untuk menggunakan mana-mana bahagian bahan ini untuk tujuan komersial dan penerbitan semula

KSSM SEJARAH
TINGKATAN 3

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN JOHOR

SEJARAH TINGKATAN 3

BAB 3:
PENTADBIRAN
NEGERI-NEGERI
MELAYU BERSEKUTU (NNMB)

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN JOHOR

BAB 3: PENTADBIRAN NEGERI-NEGERI
MELAYU BERSEKUTU (NNMB)

Kekayaan Hasil Bumi di Pembentukan NNMB

Perak, Selangor, Negeri ❖Ciri-ciri NNMB
❖Faktor Pembentukan
Sembilan dan Pahang
NNMB
❖Kekayaan Bijih Timah
❖Kekayaan Hasil Emas

01 03

04
02 Pentadbiran NNMB
❖Majlis Mesyuarat
Peluasan Kuasa British Negeri

di Perak, Selangor, Negeri ❖Majlis Mesyuarat

Sembilan dan Pahang Persekutuan

❖Strategi British Meluaskan

Kuasa di Negeri-negeri Melayu

❖Sistem Residen

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 3
JPN JOHOR

3.2
PELUASAN KUASA
BRITISH DI PERAK,
SELANGOR, NEGERI
SEMBILAN DAN
PAHANG

Pada akhir pembelajaran,
murid akan dapat:

➢ Mengklasifikasikan peluasan kuasa
British di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 4
JPN JOHOR

STRATEGI BRITISH MELUASKAN KUASA DI NNM
PENGENALAN

01 PERUBAHAN DI EROPAH 03

akibat perkembangan perindustrian PELBAGAI STRATEGI
menyebabkan British memerlukan
bahan mentah yang mencukupi digunakan oleh British untuk
untuk menjamin pengeluaran hasil meluaskan kuasa di Perak, Selangor,
industri di Eropah Negeri Sembilan dan Pahang

02 KEMAKMURAN NNM DEMI MENCAPAI MATLAMAT 04

yang kaya dengan bijih timah British melaksanakan taktik manipulasi,
mendorong British berusaha desakan dan ugutan serta mengadakan
meluaskan kuasa ke Perak, Selangor, perjanjian dengan pemerintah tempatan
Negeri Sembilan dan Pahang untuk meletakkan negeri Melayu tersebut
di bawah pengaruh British

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 5
JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

NEGERI British memperoleh peluang untuk menguasai Perak apabila berlaku Perang Larut dan perebutan takhta Kesultanan Perak
dalam kalangan kerabat diraja Perak. Gabenor Negeri-negeri Selat (NNS), Andrew Clarke mengambil peluang daripada

PERAK kedua-dua peristiwa tersebut untuk campur tangan dan bertindak sebagai orang tengah menamatkan kekacauan di Perak.
Alasan British adalah untuk menyelamatkan rakyat Perak daripada keadaan kucar-kacir

A) PERANG LARUT 1861-1874 Tahukah anda.. selepas Perang

Larut tamat, nama Klian Pauh

ditukarkan kepada nama Taiping
yang bermaksud “kedamaian
yang abadi”

01 02 03 04

Pemerintah Larut, Tengku Pergaduhan pelombong Cina Pergaduhan yang berpanjangan Golongan pelabur Eropah dan
Menteri Ngah Ibrahim membawa antara kumpulan Ghee Hin di Larut menjejaskan pedagang NNS meminta British
dengan Hai San untuk campur tangan untuk melindungi
masuk ramai pelombong Cina mempertahankan hak dan perdagangan bijih timah
memajukan perlombongan bijih kepentingan masing-masing di NNS pelaburan mereka dalam
menyebabkan tercetusnya perlombongan bijih timah
timah di Larut Perang Larut

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 6
JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

B) PEREBUTAN TAKHTA KESULTANAN PERAK

TIGA JAWATAN MANIPULASI POLITIK

Bakal raja perlu melalui tiga Kekacauan di Perak membuka
jawatan, iaitu Raja Di Hilir, Raja ruang kepada British untuk
melakukan manipulasi politik
Bendahara dan Raja Muda,
sebelum berhak ditabalkan

sebagai Sultan

SISTEM PENGGILIRAN KRISIS PEWARISAN SOKONG DAN BANTU
TAKHTA RAJA ABDULLAH
Perak mengamalkan sistem
penggiliran dalam pewarisan Pada akhir abad ke-19, berlaku Andrew Clarke, iaitu Gabenor NNS sokong
takhta Kesultanan Perak yang krisis dalam kalangan kerabat Raja Abdullah. British sedia membantu
diasaskan pada awal tahun diraja Perak berkaitan sistem mengesahkan Raja Abdullah sebagai
Sultan Perak dan menamatkan sengketa
1820-an pewarisan takhta dalam
Kesultanan Perak pelombong Cina di Larut demi mewujudkan
keamanan di Perak
7
BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI PERTABALAN SULTAN ISMAIL

B) PEREBUTAN TAKHTA KESULTANAN PERAK • Selepas kemangkatan Sultan Ali,
Raja Ismail, iaitu Raja Bendahara
TUNTUTAN RAJA ABDULLAH dilantik sebagai Sultan
• Mendapat sokongan pembesar Hulu
• Raja Abdullah, iaitu Raja Muda tidak Perak termasuk Ngah Ibrahim,
ditabalkan sebagai sultan kerana Menteri Larut
tidak hadir ke upacara pemakaman
Sultan Ali walaupun dijemput BANTAHAN RAJA YUSUF
• Menuntut kembali haknya sebagai
sultan akibat masalah kewangan • Raja Yusuf, iaitu Raja Di Hilir
dan desakan golongan pelabur menuntut haknya sebagai sultan
Eropah dan Cina setelah sekian lama diketepikan
• Mendapat sokongan pembesar di
Hilir Perak seperti Dato’ Maharaja
Lela

Peta Perak menunjukkan kawasan kekuasaan kerabat diraja dan BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 8
pembesar yang terlibat dalam perebutan takhta Kesultanan Perak JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI British memihak kepada raja dan

NEGERI SELANGOR pembesar Melayu yang boleh membawa

Sewaktu pemerintahan Sultan Abdul 04 keuntungan dari segi ekonomi terutama
Samad (1857-1898), tercetus perdagangan bijih timah

01 pertelingkahan dalam kalangan Oleh sebab itu, British memberikan
kerabat diraja Selangor yang
menyebabkan berlakunya Perang 05 bantuan ketenteraan kepada Tunku
Klang Kudin untuk menamatkan Perang Klang

British turut campur tangan dalam Melalui bantuan tersebut, British

02 pertelingkahan tersebut untuk 06 mengharapkan Sultan Selangor sedia
meluaskan pengaruh di Selangor menerima perlindungan British bagi

Kekacauan di Selangor memberikan mewujudkan kestabilan di Selangor

03 peluang kepada British
melaksanakan manipulasi politik

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 9
JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI
PIHAK YANG TERLIBAT DALAM PERANG KLANG (1866-1874)

RAJA MAHADI BIN RAJA SULAIMAN RAJA ABDULLAH BIN RAJA JAAFAR

• Putera Raja Sulaiman yang mentadbir Klang • Memperoleh hak mentadbir daerah Klang
sebelum diserahkan kepada Raja Abdullah daripada Sultan Abdul Samad

• Kemajuan perlombongan bijih timah di daerah • Berjaya memajukan daerah Klang sebagai pusat
Klang dorong Raja Mahadi menuntut hak ke atas pengeluaran bijih timah dengan pembukaan
daerah tersebut yang pernah diletakkan di bawah lombong di sekitar Ampang dan Kuala Lumpur

kekuasaan ayahandanya • Mendapat sokongan kumpulan Hai San
• Mendapat sokongan kumpulan Ghee Hin

02 01

Bersiap sedia untuk menyerang Gedung Raja Abdullah Kota Raja Mahadi Tunku Dhiauddin

KPS (Meneroka Bukti dan Membuat Interpretasi) : Lengkapkan cerita disebalik gambar di atas BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 10
JPN JOHOR

3.2.1 STRATEGI MANIPULASI

NEGERI SEMBILAN British berpeluang melakukan manipulasi politik di Negeri Sembilan apabila berlaku
perbalahan pembesar Melayu di daerah Sungai Ujong yang kaya dengan bijih timah

Sungai Linggi merupakan laluan penting Tahukah anda.. Sungai
Ujong kini dikenali
yang menghubungkan daerah Sungai sebagai Seremban

Ujong dengan kawasan sekitarnya Dato’ Kelana, Dato’ Syahbandar dan Dato’ Melalui bantuan ketenteraan kepada
Dato’ Kelana untuk mengalahkan Dato’
Muda Linggi saling bersaing untuk kawal Syahbandar, British memperoleh hak
memungut cukai di Sungai Linggi
pungutan cukai di Sungai Linggi

KEPENTINGAN 01 02 03 04
SUNGAI LINGGI

01 02

Penguasaan ke atas Sungai Linggi PERSAINGAN PEMBESAR
membolehkan pembesar dapat hak PUNGUT CUKAI DI SUNGAI
memungut cukai terhadap pedagang
yang membawa keluar bijih timah LINGGI
melalui sungai tersebut untuk dibawa
ke pelabuhan Melaka Persengketaan Dato’ Kelana Manipulasi British dalam konflik ini
dan Dato’ Syahbandar berjaya letakkan daerah Sungai
Ujong yang kaya dengan bijih timah
dimanipulasi oleh British di bawah kekuasaan British

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 11
JPN JOHOR

3.2.2 DESAKAN DAN PAKSAAN

DESAKAN BRITISH DI SELANGOR

British terus mencari alasan ROMPAKAN KAPAL British mendapat alasan Kerana peristiwa
untuk meletakkan Selangor DAGANG BRITISH untuk mendesak Sultan tersebut menggugat
di bawah pengaruhnya bagi Selangor menerima aktiviti perdagangan
menguasai kekayaan bijih Pada tahun 1873, kapal dagang perlindungan British British di perairan
timah di Selangor British dalam pelayaran dari Selangor
Pulau Pinang ke Melaka 07
dirompak berdekatan perairan 08
Kuala Langat
06
05

British memberikan 03 04 SERANGAN RUMAH API
bantuan ketenteraan
untuk menamatkan 02 British mendapat alasan untuk Pada tahun 1874, berlaku
kekacauan di Selangor mendesak Sultan Selangor serangan terhadap rumah api
Namun British tidak berjaya menerima perlindungan British di Tanjung Rachado
01 memujuk Sultan Abdul Samad apabila berlaku peristiwa yang
menerima perlindungan British menggugat aktiviti perdagangan
British di perairan Selangor

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 12
JPN JOHOR

3.2.2 DESAKAN DAN PAKSAAN

PAHANG 05 Wakil British: mempunyai kuasa seperti seorang
pegawai konsul iaitu mengurus dan melindungi
01British tidak mempunyai ruang melakukan rakyat British di negeri lain

manipulasi dan memaksa Sultan Pahang
menerima perlindungan British

Pahang tidak berlaku kekacauan 02 06 British memperoleh peluang untuk
dalam kalangan kumpulan pelombong desak dan paksa Sultan Pahang
menerima perlindungan British apabila
Cina yang boleh jadi alasan oleh berlaku kematian seorang lelaki
British untuk campur tangan berbangsa Cina bernama Goh Hui yang
ditikam di perkarangan istana (1888)

Sultan Ahmad amat berhati-hati 03 07 British mendakwa Goh Hui ialah
dalam rundingan dengan pihak British rakyat British dan Sultan diminta
bertanggungjawab atas kematian
yang berusaha memujuk baginda rakyat tersebut
menerima perlindungan British

British mendapatkan bantuan Sultan Abu Bakar dari Sultan Pahang dipaksa menerima perlindungan British
Johor untuk memujuk Sultan Pahang menerima
08 dengan alasan Sultan tidak mampu mewujudkan
04seorang wakil British di Pahang (1887) keadilan dan ketenteraman awam

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 13
JPN JOHOR

3.2.3 STRATEGI MENANDATANGANI PERJANJIAN

PERAK A) PERJANJIAN PANGKOR 1874 KUKUHKAN KUASA BRITISH DI PERAK

01 02 03

• British mengadakan perjanjian • Andrew Clarke, iaitu Gabenor NNS Antara Syarat Perjanjian Pangkor:
dengan pemerintah tempatan untuk • Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan
mengikat persetiaan menerima bertindak memanggil ketua kumpulan
pengaruh British dalam pentadbiran Perak
negeri-negeri Melayu Ghee Hin dan Hai San untuk • Raja Ismail dibenarkan memakai
• Perjanjian pertama British dengan
negeri Melayu ialah perjanjian menamatkan perselisihan faham gelaran Sultan Muda dan diberikan
dengan pembesar Perak di Pulau
Pangkor yang dikenali sebagai antara mereka sebuah jajahan kecil untuk ditadbir
Perjanjian Pangkor 1874 • Pembesar-pembesar Melayu yang • Sultan menerima seorang Residen
• Perjanjian ini ditandatangani di atas
kapal perang British, iaitu HMS bertelagah dipanggil untuk berunding British. Nasihatnya mesti diminta dan
Pluto
di Pulau Pangkor bagi menamatkan dipatuhi dalam semua urusan

perselisihan di Perak pentadbiran kecuali berkaitan agama
• Pembesar Melayu yang hadir ialah
Islam dan adat Melayu.
Raja Abdullah, Ngah Ibrahim dan • Ngah Ibrahim diakui sebagai Orang
Dato’ Sagor. Sultan Ismail dan Raja
Kaya Menteri Larut dan menerima
Yusuf tidak menyertai rundingan
seorang Penolong Residen
tersebut • British berkuasa penuh ke atas

pungutan cukai di Perak

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 14
JPN JOHOR

3.2.3 STRATEGI MENANDATANGANI PERJANJIAN

NNM LAIN Perjanjian Pangkor menandakan kejayaan penguasaan British secara langsung dalam hal ehwal
pentadbiran dan ekonomi di Perak. Perjanjian tersebut menjadi titik peralihan kepada British bagi
perjanjian seterusnya dengan pemerintah negeri Melayu yang lain

PERJANJIAN BRITISH-SELANGOR 1875

Antara syarat perjanjian:
• British membantu Sultan memerintah negeri
• British menghantar J.G. Davidson menetap
di Klang dan Frank Swettenham menetap di
Langat untuk membantu pentadbiran Selangor

PERJANJIAN BRITISH- PERJANJIAN BRITISH-
SUNGAI UJONG 1874
PAHANG 1887
Antara syarat perjanjian:
• Dato’ Kelana diiktiraf sebagai Antara syarat perjanjian:
• British menempatkan seorang wakil
pemerintah Sungai Ujong
• British mempunyai kuasa yang mempunyai kuasa seperti

penuh memungut cukai pegawai konsul di Pahang
di Sungai Linggi • British bertanggungjawab menjaga

Melalui perjanjian dengan pemerintah tempatan, British berjaya keamanan Pahang
mengikat persetiaan pemerintah tempatan untuk menerima nasihat • Pahang tidak dibenarkan membuat
British dalam hal ehwal pentadbiran dan ekonomi di negeri Melayu
perjanjian dengan kerajaan asing

tanpa kebenaran British

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 15
JPN JOHOR

3.2.4 SISTEM RESIDEN Menasihati Raja-raja Melayu
dalam semua hal ehwal
Melalui pelbagai strategi pentadbiran kecuali
peluasan kuasa, British dapat berkaitan agama Islam dan
adat Melayu
melaksanakan Sistem
Residen di Perak, Selangor, PERANAN
Negeri Sembilan dan Pahang RESIDEN

SISTEM Semua nasihat hendaklah
RESIDEN diikuti dan dipatuhi

British menempatkan Residen
melalui perjanjian yang dibuat
dengan pemerintah tempatan

dan Raja-raja Melayu

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 16
JPN JOHOR

3.2.4 SISTEM RESIDEN

J.W.W. Birch, RAJA PERAK SULTAN J.P. Rodger,
Residen British ABDULLAH AHMAD Residen British
pertama di Perak pertama di Pahang

(1874-1875) (1888-1896)

Bot kepunyaan JWW Birch di tebing Sungai SELANGOR PAHANG
Perak dekat Belanja. Penulis (Swettenham)
J.G. Davidson, SULTAN NEGERI TUANKU Martin Lister,
kelihatan di sudut kiri gambar manakala Residen pertama ABDUL SEMBILAN MUHAMMAD, Residen pertama
Birch sedang duduk di atas perahu di sudut SAMAD di Negeri Sembilan
di Selangor YAMTUAN
kanan. (Sumber: Swettenham's Malayan (1874-1875) BESAR (1895-1897)
Journals 1874-1876)

Kejayaan menempatkan Residen membolehkan
British melaksanakan Sistem Residen di Perak,

Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 17
JPN JOHOR

3.2.4 SISTEM RESIDEN

PELAKSANAAN SISTEM RESIDEN Sistem Residen merupakan sistem pemerintahan British secara
tidak langsung di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

Sultan dan Jabatan-jabatan

01 Kedudukan 03 pembesar 05 dan sistem
sultan dan bercorak Barat
kehilangan kuasa
pembesar dalam digunakan

negeri pentadbiran dan bagi menggantikan
pungutan cukai
dikekalkan sistem pentadbiran

tradisional

Nasihat British Residen mengambil

02 mesti diterima dan 04 alih pentadbiran

Sultan tidak lagi pada peringkat
boleh membuat pembesar dan negeri.
undang-undang
Peranan pembesar
seperti digantikan oleh
sebelumnya pegawai British

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 18
JPN JOHOR

APLIKASI KBAT DAN
ELEMEN K (K7.3.6)

CAKNA MINDA

Sikap berwaspada terhadap anasir
luar penting bagi mempertahankan

kedaulatan negara. Bincangkan.

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 19
JPN JOHOR

APLIKASI KBAT
CAKNA MINDA

Mengapakah British berusaha
bersungguh-sungguh untuk
mendapatkan kuasa
memungut cukai?

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 20
JPN JOHOR

LATIHAN
PENGUKUHAN
AKHIR BAB 3

“It does not matter how slowly you
go as long as you do not stop”

(Confucius)

#USAHATANGGAKEJAYAAN
#SELAMATMAJUJAYA

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 21
JPN JOHOR

SOALAN OBJEKTIF (ANEKA PILIHAN)

Baca soalan dengan teliti, pilih dan tandakan jawapan yang tepat bagi setiap soalan

1. Perebutan takhta dan 2. Apakah kesan serangan 3. Apakah iktibar yang 4. Siapakah pembesar
pergaduhan antara ke atas kapal dagang dan boleh diambil daripada Melayu yang hadir semasa
pelombong Cina peristiwa kekacauan di
rumah api Tanjung negeri-negeri Melayu rundingan di Pulau
mencetuskan kekacauan Rachado kepada Selangor? seperti Perang Larut, Pangkor dibuat untuk
di Perak. Bagaimana menamatkan perselisihan
kekacauan tersebut Perang Klang dan
diselesaikan? perbalahan Sungai Ujong? di Perak?

A. Perjanjian Pangkor A. Pembinaan kubu A. Bersatu padu asas A. Abdullah Hukum
ditandatangani B. Peperangan saudara kestabilan negara B. Sultan Ahmad
C. Penerimaan Residen C. Raja Mahadi
B. Pembahagian kawasan D. Pengambilan askar B. Berbangga dengan D. Orang Kaya Menteri
pengaruh dibuat kekayaan negara
upahan Larut
C. Sistem pewarisan takhta C. Berdikari untuk
diperkenalkan memperjuangkan hak

D. Majistret dan pemungut D. Bertoleransi dalam
hasil ditempatkan kalangan masyarakat

BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM 22
JPN JOHOR





TERIMA KASIH
BPK Peneraju Pendidikan Negara

Bahan sokongan ini hanya boleh digunakan untuk tujuan PdP Sejarah sahaja. TIDAK DIBENARKAN BAHAGIAN PEMBANGUNAN KURIKULUM
untuk menggunakan mana-mana bahagian bahan ini untuk tujuan komersial dan penerbitan semula JPN JOHOR