EP 30 ลักษณะทางกายภาพของจังหวัด

วชิ าสงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม
ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 4

เรอ่ื ง ลกั ษณะทางกายภาพของจงั หวัด
ครธู ัญยาภรณ์ ราชนุย้ (ครูไม)้

หนังสือสังคมศึกษา ป.4 หนา้ 88-95

มาตรฐานการเรยี นรู้

ส 5.1 เขา้ ใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสมั พนั ธ์ของสรรพสงิ่ ซึง่ มี
ผลต่อกนั ใชแ้ ผนที่และเครอ่ื งมือทางภูมศิ าสตรใ์ นการคน้ หาวเิ คราะห์และสรปุ ข้อมลู
ตามกระบวนการทางภูมศิ าสตรต์ ลอดจนจนใช่ ภูมสิ ารสนเทศอย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

ตัวชี้วัด

ป.4/1 สบื ค้นและอธบิ ายขอ้ มลู ลักษณะทางกายภาพในจังหวดั ของตน ดว้ ยแผน
ทแ่ี ละรปู ถ่าย

ป.4/3 อธบิ ายลักษณะทางกายภาพทส่ี ่งผลตอ่ แหลง่ ทรัพยากรและสถานที่
สาคญั ในจงั หวดั

ภมู ปิ ระเทศ คือ ลกั ษณะของพน้ื ผวิ โลกทแ่ี สดงให้เหน็ ถึงความสงู -ตา่

ของพ้นื ที่ ลกั ษณะภูมปิ ระเทศมหี ลายรปู แบบแบง่ ได้ ดังนี้

1. ภเู ขา 4. ที่ล่มุ

2. ทลี่ าดเชิงเขาและท่ีดอน 5. ชายฝง่ั ทะเล

3. ท่ีราบ

1. ภเู ขา

พ้นื ที่ภูเขามักอยู่รวมกันเป็นเทือกเขา ในเทือกเขามีแนวเขาหลายทิวเขา
ในทวิ เขาหนง่ึ ๆ มียอดเขาหลายๆ ภเู ขา เป็นลกั ษณะของพนื้ ที่ท่ีมีระดับสูงข้ึนจาก
บริเวณโดยรอบ ระหว่างสันเขามีหุบเขาแทรกสลับอยู่เบื้องล่าง ในหุบเขามีลา
ห้วยเป็นทางน้า พ้ืนที่เขาส่วนใหญ่มีป่าไม้ปกคลุม เป็นต้นลาธาร เป็นท่ีอยู่อาศัย
ของสัตว์ป่า

2. ท่ลี าดเชิงเขาและท่ดี อน

เป็นพื้นที่ท่ีต่อเน่ืองจากภูเขา มีป่าไม้ปกคลุม ลาน้าท่ีไหล
ผ่านมักเป็นคลอง เป็นเขตที่มีดินตะกอนเนื้อหยาบ เช่น กรวด
ทราย ดินปนทราย และดนิ รว่ น พชื พรรณมกั เปน็ ไม้ยืนตน้

3. ทีร่ าบ

เป็นเขตท่ีอยู่ถัดจากท่ีลาดเชิงเขาและที่ดอนลงมา พื้นท่ีมี
ลักษณะราบเรียบ มีแม่น้าไหลผ่าน ดินตะกอนมีทั้งทราย
ทรายแป้ง ดินร่วน และดินเหนียว เป็นเขตที่มีการต้ังถ่ินฐาน
หนาแน่นโดยเฉพาะตามแนวแม่น้า ลาคลอง พืชพรรณส่วนใหญ่
เปน็ พืชผลเกษตรกร

4. ท่ลี มุ่

เป็นพื้นที่ที่ต่อจากท่ีราบ มีลักษณะเป็นท่ีราบ สลับกับท่ี
ลุ่ม หรือเป็นท่ีลุ่มปากแม่น้า ท่ีลุ่มสลับสันทรายชายฝ่ัง ตะกอน
เป็นดินเหนียว ดินเลน ดินโคลน ทางน้าเป็นส่วนปากน้าที่ไหล
ลงสูท่ ะเล พชื พรรณเปน็ พืชทนเค็มหรือพืชน้ากรอ่ ย

5. ชายฝั่งทะเล

เป็นแนวพ้ืนที่ที่เป็นชายฝ่ังและชายทะเลประกบกัน
ชายฝ่ังมีหาดทราย สันทราย แหลม ชายทะเลมีอ่าว เกาะ
สันดอนใตน้ า้ ประกบกนั เป็นชายฝ่งั ทะเล
พืชพรรณเป็นปา่ ชายหาดและป่าชายเลน

ภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศในแต่ละจังหวัดมีความแตกต่างกัน ปัจจัยท่ี
กาหนดลกั ษณะอากาศทสี่ าคญั คอื อุณหภูมิ ความชื้น และลม อุณหภูมิ

กบั ลมมีความสมั พนั ธก์ ัน สว่ นความชื้นอยใู่ นรูปแบบของไอนา้
เมฆ หมอก ฝน น้าค้าง นอกจากนยี้ ังมีฤดกู าลท่ีเปน็ ปจั จัย่ใน
การกาหนดลักษณะภมู ิอากาศ

แหลง่ นา้

แหลง่ น้าตามธรรมชาตเิ ป็นทรพั ยากรในท้องถ่นิ เช่น ห้วย ลาคลอง แมน่ ้า หนอง
บงึ มักอย่ใู นภูมปิ ระเทศตา่ งกนั

- ล้าห้วย อยู่ในหุบเขาบนทีส่ งู แถบภเู ขา
- คลอง อย่ใู นรอ่ งนา้ ที่ไหลผ่านท่ีสูง ทด่ี อน โคก โนน
- แม่น้า เป็นลานา้ ท่ีไหลผา่ นท่รี าบ
- หนอง บึง อยูใ่ นท่ีลมุ่ ทุ่งนา ท่ลี ุ่มปากแม่น้า และชายฝั่ง

พชื พรรณธรรมชาติ

พืชพรรณเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่อยู่ในรูปแบบของป่าไม้ต่างๆ
มีความสัมพันธ์กบั ภมู ปิ ระเทศ ภมู ิอากาศ และแหลง่ นา้ เชน่

- ป่าดิบอยใู่ นเขตภูเขาท่มี ีความชน้ื สูง
- ปา่ เต็งรงั อยู่ในเขตภูมปิ ระเทศโคก โนน เนนิ นู้น
- - ป่าเบญจพรรณอยู่ในเขตภูมิประเทศเชิงเขา ท่ีดอน ในเขตที่
ราบ ปา่ ไม้ตามธรรมชาติเหลอื ไมม่ ากเนอ่ื งจากถกู ตดั เพือ่ เป็นพน้ื ท่ี

เพาะปลกู และสรา้ งที่อยอู่ าศัย

สตั ว์ปา่

สัตว์ป่ามมี ากมายหลายชนิด แตกต่างไปตามสภาพป่า สัตว์บก สัตว์อากาศ
สัตวน์ า้ ล้วนมีอยใู่ นป่าทั้งสิ้น ปรมิ าณและชนิดของสัตว์ป่าบอกคุณภาพของความ
อุดมสมบูรณข์ องปา่ และคณุ ภาพของคนทอี่ ยู่ในประเทศน้นั ประเทศทีม่ พี นื้ ท่ีปา่

เหลือมากและอุดมสมบูรณ์แสดงว่าคนเจริญ ไม่เบียดเบียนสัตว์และ
พืชพรรณธรรมชาติ

ใบงานที่ 9
ลกั ษณะทางกายภาพของจังหวดั

ใหน้ ักเรยี นวาดภาพลกั ษณะทางกายภาพของจงั หวดั ในหน้า 88-89 พรอ้ มระบายสใี หส้ วยงาม