EP 13 ผู้นำและผู้ตามในสังคมประชาธิปไตย

คณุ ครธู ญั ยาภรณ์ ราชนุ้ย (ครไู ม)้

วชิ าสงั คมศึกษา ศาสนา
และวัฒนธรรม

ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 4

เรอ่ ื ง ผู้นาและผู้ตามในสงั คมประชาธปิ ไตย

สาระที่ 2 หน้าทพ่ี ลเมอื ง วฒั นธรรม
และการดาเนินชวี ติ ในสงั คม

มาตรฐานการเรยี นรู้
ส 2.1 เขา้ ใจและปฏิบัติตนตามหน้าท่ขี องการเปน็ พลเมอื งดี มีค่านิยมท่ดี ีงามและธารงรกั ษาประเพณีและ

วฒั นธรรมไทย ดารงชวี ติ อยูร่ ว่ มกันในสังคมไทยและสังคมโลกอยา่ งสันติสุข
ตัวชว้ี ดั

ส 2.1 ป.4/2 ปฏิบตั ิตนในการเป็นผ้นู าและผตู้ ามท่ีดี
สาระสาคัญ

ผู้นาท่ีดีเป็นผู้ท่ีคอยดูแลและให้คาแนะนาที่ดีแก่สมาชกิ ท่ีอยู่ในความดูแล ส่วนผู้ตามที่ดีเป็นผู้ท่ีมีส่วนรว่ มในการปฏิบัติ
กิจกรรมต่าง ๆ ตามท่ผี ู้นาได้ให้คาแนะนาเพื่อให้กิจกรรมต่าง ๆ สาเรจ็ ลุล่วงไปได้ด้วยดีการปฏิบัติตนเป็นสมาชกิ ที่ดีของชมุ ชนจะ
ทาให้ชมุ ชนสงบสุข สมาชกิ ในชมุ ชนอยูร่ ว่ มกันอยา่ งสงบสุข
จุดประสงค์การเรยี นรู้

1. อธบิ ายหลักการปฏิบตั ิตนเป็นผนู้ าและผูต้ ามทด่ี ี (K)
2. นาความรู้ เรอ่ ื ง การปฏิบตั ิตนเป็นผู้นาและผู้ตามทด่ี ีมาใชใ้ นชวี ติ ประจาวนั ได้ (P)
3. เหน็ ความสาคัญของการปฏิบตั ิตนเปน็ ผู้นาและผตู้ ามทดี่ ี (A)

ผ้นู า ผ้นู า ผู้ตาม

หมายถึง บุคคลที่มีความรู้ ผู้ตาม
ความสามารถได้รบั การยอมรบั
จากสังคม ให้เป็นผู้นาในการ ห ม า ย ถึ ง บุ ค ค ล ท่ี เ ป็ น
ป ฏิ บั ติ กิ จ ก ร ร ม ต่ า ง ๆ ใ ห้ สมาชิกของกลุ่ม สังคมหรอื
เป็นไปตามข้ันตอนท่ีกาหนด ชุมชนในระดับต่าง ๆ เป็นผู้ท่ี
เพ่ือนาไปสู่ความสาเรจ็ อย่างมี ใ ห้ ค ว า ม ร ่ว ม มื อ ต่ อ ผู้ น า แ ล ะ
ประสิทธภิ าพ ส ม า ชิ ก อื่ น ใ น ก า ร ด า เ นิ น
กิจกรรมหรอื กิจการงานต่างๆ
ให้สาเรจ็ ตามวตั ถุประสงค์

ลกั ษณะของผนู้ า

ผู้นาจากการเลือกต้ัง

ผู้นาตามธรรมชาติ ผู้นาตามการแต่งต้ัง การเลือกตั้งในระดับโรงเรยี น
เ ช่น ก า ร เ ลื อ ก ตั้ ง หั ว ห น้ า ห้ อ ง
เช่น พ่อแม่ ต้ องคอยช้ีนา เชน่ ผู้บรหิ ารโรงเรยี น ทท่ี าหน้าที่
อบรมส่ังสอนลูกให้เป็นคนดีของ เปน็ ผนู้ าของคณะครู คณะกรรมการ หัวหน้าชมรม ประธานนักเรยี น
ครอบครวั และสังคม สถานศึกษาในโรงเรยี น การเลือกต้ังระดับชุมชน

เชน่ การเลือกผ้ใู หญบ่ ้าน กานัน
การเลือกตั้งระดับประเทศ

เชน่ การเลือก ส.ส. ส.ว.

บทบาทหน้าทแ่ี ละความรบั ผดิ ชอบของผนู้ า

ระดับครอบครวั ระดับท้องถ่ิน

ผู้นา คือ พ่อแม่ มีบทบาทหน้าที่และ มีผู้นาในระดั บต่างๆ เช่น ผู้ว่า
ค ว า ม ร ับ ผิ ด ช อ บ ใ น ก า ร ท า ง า น ห า เ ลี้ ย ง ราชการจังหวัด นายอาเภอ นายก
สมาชกิ ในครอบครวั ส่งเสรมิ ให้บุตรได้รบั องค์การบรหิ ารส่วนตาบล มีบทบาท
การศึกษา ให้มีคุณธรรม หน้ าท่ีและความรับผิดชอบในการ
บรหิ ารงานในพ้ืนท่ีท่ีตนรับผิดชอบ
ระดับโรงเรยี น ดูแลความเป็นอยู่ ความสงบสุขของ
ประชาชน
ผู้นา คือ ผู้อานวยการโรงเรยี น มี
บทบาทหน้าท่ีและมีความรบั ผิดชอบ ระดับชาติ
ใ น ก า ร บ ร หิ า ร ง า น ภ า ย ใ น โร ง เร ยี น
พัฒนานักเรยี นให้มีความรู้ คุณธรรม ผู้ น า คื อ น า ย ก รัฐ ม น ต ร ี มี
จรยิ ธรรม รา่ งกายและจิตใจ ส่งเสรมิ บทบาทหน้าท่ีและความรบั ผิดชอบ
การทางานข อง บุ คลากรทุกฝ่าย ใ น ในการบรหิ ารประเทศ ให้มีความ
โรงเรยี น เจรญิ ก้าวหน้าและมั่นคง ประชาชน
มีสภาพความเป็นอยูท่ ด่ี ี

บทบาทหน้าทแี่ ละความรบั ผดิ ชอบของผตู้ าม

1. ปฏิบัติหน้าที่ตามทไ่ี ด้รบั มอบหมายด้วยความรบั ผิดชอบ
ก่อให้เกิดผลดีที่สุดแก่หมู่คณะ

2. รว่ มแสดงความคิดเห็นและตัดสินใจอย่างมีเหตุผล
ในการดาเนินกิจกรรมต่างๆ ของกลุ่ม สังคม และชุมชน

3. ให้ความรว่ มมือ ชว่ ยเหลืองานท่ีเปน็ ประโยชน์ต่อ
สังคมให้ประสบความสาเรจ็

4. ให้ความรว่ มมือต่อผู้นาในการปฏิบตั ิงานให้บรรลุผล
ตามนโยบายที่ได้วางแผนไว้

คณุ ลกั ษณะและคณุ ธรรมจรยิ ธรรม
ของผนู้ าทด่ี ี

มบี ุคลิกภาพที่ดี มีความคิดรเิ รม่ ิ มีความเสียสละ
มีวสิ ัยทศั น์ สรา้ งสรรค์ ความสุขส่วนตัว
เพื่อประโยชน์
พฒั นางานให้
ก้าวหน้าอยู่ ส่วนรวม

มีเหตุผล เสมอ มีความสานึก
และมนุษย์ และปฏิบัติตามหน้าท่ี
สัมพันธท์ ี่ดี ด้วยความรบั ผิดชอบ

มคี วามมนั่ ใจ
ในตัวเอง

การทางานกลมุ่ ใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ

1. เลือกประธานกลุ่มหรอื ผู้นาท่ีมีความรคู้ วามสามารถ
2. สมาชกิ ในกลุ่มรว่ มกันคิดวเิ คราะห์งานที่ได้รบั มอบหมาย
3. ศึกษา รวบรวมขอ้ มลู ท่ีใชใ้ นการวางแผนที่ได้จากการสงั เกต สอบถาม สัมภาษณ์ ศึกษาเอกสาร
4. รว่ มวางแผนและมอบหมายงาน ตามความสมัครใจของกลุ่ม
5. ดาเนินงานตามทีว่ างแผนไว้ ประธานกลุ่มให้คาแนะนาและชว่ ยเหลือ
6. รว่ มประเมินผลงานเปน็ ระยะ และนามาปรบั ปรงุ แก้ไขพัฒนาผลงาน
7. รว่ มรบั ผิดชอบ และภาคภูมิใจท่ีผลงานสาเรจ็ อย่างมีประสิทธภิ าพ
8. เผยแพร่ แลกเปล่ียนผลงาน เพ่ือเพ่ิมประสบการณ์การเรยี นรู้ และการทางานมากข้นึ

ประโยชน์ของการทางานกลมุ่

สมาชกิ ในกลุ่มได้รว่ มกันคิด ฝึกการนาหลักธรรมมาใช้
รว่ มกันวางแผน

ทาให้งานเสรจ็ เรว็ และมี ฝึกการทางานและการสรา้ ง
คุณภาพตามเป้าหมาย นิสัยท่ีดีในการอยู่รว่ มกับผู้อ่ืน

ฝึกการใชห้ ลักประชาธปิ ไตย ฝึกการทางานอย่าง
เปน็ ระบบและเปน็ กระบวนการ

แบบฝกึ หดั เรอ่ ื งผนู้ าและผตู้ ามในสงั คมประชาธปิ ไตย

คาชแี้ จง ให้นักเรยี นตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. ผู้นา คือ..............................................................................................................
2. ผู้ตาม คือ ...........................................................................................................
3. ลักษณะของผู้นามีก่ีประเภท ประกอบด้วยอะไรบ้าง............................................
4. คณุ ลักษณะและคณุ ธรรมจรยิ ธรรมของผู้นาที่ดี ประกอบด้วยอะไรบา้ ง................
5. ประโยชน์ของการทางานกลุ่ม..............................................................................