สำนวน คำพังเพย สุภาษิตไทย(เรียงรวม)

ส�ำ นวน คำ�พงั เพย สภุ าษติ ไทย พร้อมความหมาย

ส�ำ นวน ค�ำ พังเพย สภุ าษติ ไทย หมายถงึ ?

ความหมายของสำ�นวน
สำ�นวน หมายถงึ โวหาร ท�ำ นองพูด ถ้อยคำ�ที่เรยี บเรยี ง เปน็ ลกั ษณะความหมายเชิงอุปมาเปรียบเทยี บ ไมแ่ ปลความหมายตามตวั อักษร จงึ ฟังแลว้ มกั จะไม่ได้
ความหมายของตัวมนั เอง ต้องน�ำ ไปประกอบกับเรอื่ ง หรือเหตุการณจ์ ึงจะได้ความหมาย เปน็ คตเิ ตอื นใจ เชน่ เดียวกบั คำ�ทเ่ี ป็นสุภาษติ
สำ�นวน เปน็ ค�ำ กลา่ วท่ีคมคาย กะทัดรัดงดงาม และฟังดไู พเราะจบั ใจ รวมเนอ้ื ความของเรือ่ งยาวๆ ใหส้ ั้นลง เป็นคำ�กลา่ วที่ใช้ถอ้ ยค�ำ เพียงเลก็ นอ้ ย แต่กินความ
หมายลึกซง้ึ
ความหมายของคำ�พังเพย
ค�ำ พังเพย หมายถึง ถ้อยค�ำ ทเ่ี รียบเรียงขน้ึ มาเป็นความหมายกลางๆ คอื ไม่เนน้ การสั่งสอน แตก่ ็แฝงคติเตอื นใจหรอื ข้อคิดสะกดิ ใจให้นำ�ไปปฏิบัติได้ และ
เนือ้ หาของใจความนนั้ ก็ไม่จ�ำ เป็นว่าจะตอ้ งเป็นความดี หรอื ความจรงิ แท้แนน่ อน เพ่ือให้ตีความเขา้ กับเรื่อง มคี วามหมายลกึ ซงึ้ กว่าส�ำ นวน มีลกั ษณะติชมหรือ
แสดงความเหน็ ในตวั แตย่ งั ไม่ไดว้ างหลักความจรงิ อนั เทย่ี งแท้ และยังไม่เปน็ ค�ำ สอน เช่น กระต่ายตื่นตมู ทำ�นาบนหลังคน ถ่ีลอดตาช้าง หา่ งลอดตาเล็น เสยี
น้อยเสียยากเสยี มากเสียง่าย น�้ำ ถึงไหนปลาถึงนัน้ เป็นต้น
ความหมายของสภุ าษติ ไทย
สุภาษิต หมายถงึ คำ�กลา่ วทด่ี งี าม เปน็ คำ�สงั่ สอนทม่ี ่งุ แนะนำ�ให้ปฏิบัติ ใหป้ ระพฤติดี ประพฤติชอบ หรือใหล้ ะเว้น
สุภาษิต หมายถึง คำ�พูดที่พูดออกมา ไมว่ า่ จะเป็นทำ�นอง ส�ำ นวนโวหาร ท่ีมคี วามหมายท่ดี ี ส่วนใหญ่คนไทยเราจะหยบิ ยกคำ�สุภาษิตมาเป็นตวั อย่างในการ
อบรมสัง่ สอนลกู หลาน หรือบางครั้งใช้แสดงเปรียบเทียบประกอบการสนทนา
สุภาษิต แบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดงั นี้
1. ค�ำ สุภาษิตประเภทท่ีพดู อ่านหรอื เข้าใจเนือ้ ความได้ทันที โดยไม่ต้องแปลความหมาย
2. คำ�สุภาษติ ประเภทที่พดู อา่ นหรือฟังแลว้ ตอ้ งนึกตรึกตรอง ตคี วามหมายเสียกอ่ นจึงจะทราบ

สำ�นวน คำ�พังเพย สภุ าษิตไทย หมวด ก.

ความหมาย

กงเกวียนก�ำ เกวยี น ท�ำ อะไรกับใครไว้ ย่อมได้รับผลกรรมน้นั
กงกรรมกงเกวียน เวรสนองเวร กรรมสนองกรรม ท�ำ อย่างไรย่อมไดอ้ ยา่ งน้ัน
กบเลอื กนาย ผ้ทู ีต่ ้องการเปลย่ี นผู้บังคับบญั ชาเรอื่ ยๆ
กบในกะลาครอบ มีความรูห้ รือประสบการณ์นอ้ ยมักนกึ ว่าตวั ร้มู าก
กบในกะลาครอบ ผมู้ คี วามรู้และประสบการณน์ ้อย แตส่ ำ�คญั ตนว่ามีความร้มู าก
กรวดน�้ำ คว่�ำ ขัน (คว�่ำ กะลา) ตดั ขาดไม่เกีย่ วขอ้ งด้วย ชาตนิ ้ีอย่าไดจ้ อยกัน
กรวดน�้ำ คว�่ำ ขนั ตดั ขาดไม่ขอเกี่ยวข้องด้วย
ก�ำ ป้ันทุบดิน  ทำ�หรอื พดู สง่ เดชพอใหม้ ันพน้ ตัว
กระเชอก้นรวั่ ใช้จ่ายเงินสรุ ุ่ยสุรา่ ย ไมป่ ระหยดั ไมเ่ ก็บหอมรอมรบิ
กระเชอกน้ ร่วั สุรุย่ สรุ ่าย ไมป่ ระหยัด
กระด่ีได้นำ้� ดอี กดีใจจนเกินงาม เนื้อตัวส่นั ทำ�แวด้ ๆ
กระดี่ไดน้ ้ำ� อาการแสดงความดีใจ หรอื ตื่นเตน้ จนตวั สน่ั
กระดังงาลนไฟ หญงิ ทเ่ี คยผา่ นผู้ชายมาแลว้ ยอ่ มรจู้ ักช้ันเชงิ ดกี วา่ ผู้หญงิ ทย่ี ังไมเ่ คยแตง่ งาน
กระดกู ขดั มัน ขเ้ี หนยี วมาก อยา่ งไมย่ อมให้อะไรแก่ใครงา่ ยๆ
กระต่ายขาเดยี ว ยนื กรานไม่ยอมรับผิด ฉนั ไมไ่ ด้ทำ� ฉนั เปลา่ นะ
กระต่ายขาเดียว ยนื กรานไมย่ อมรับ
กระตา่ ยตนื่ ตูม ตนื่ ตกใจงา่ ย ยงั ไมท่ นั หาสาเหตุใหช้ ัดเจนเสยี กอ่ นแลว้ โวยวาย
กระตา่ ยต่ืนตูม คนทแี่ สดงอาการตน่ื ตกใจงา่ ยโดยไมท่ นั ส�ำ รวจให้ถ่องแทก้ ่อน
กระต่ายหมายจนั ทร ์ ผชู้ ายทีห่ มายปองหญงิ สูงศกั ดิ์ ฐานะดีกว่าตวั เอง
กระตา่ ยหมายจนั ทร์  ผูช้ ายหมายปองผหู้ ญงิ ที่มฐี านะดีกว่า
กระโถนท้องพระโรง บคุ คลท่ีถกู ใคร ๆ รมุ ใชอ้ ยคู่ นเดียว
กลบั เนือ้ กลบั ตวั เลิกทำ�ความช่วั แล้วมาประพฤตติ ัวเป็นคนดี
กลับหน้ามอื เปน็ หลงั มือ เปลยี่ นแปลงจากเดมิ ไปอย่างตรงกันข้าม
กล้านกั มักบ่ิน กล้าเกินไปมกั จะเกดิ อันตรายได้
กว่าถัว่ จะสกุ งาก็ไหม ้ ท�ำ งาน 2 อยา่ ง แบบลงั เลใจ แก้ปัญหาไมท่ นั ท่วงทตี อ้ งเสยี งานไป 1 อยา่ ง
กว่าถ่ัวจะสกุ งาก็ไหม ้ ลกั ษณะของการท�ำ งานท่ีมคี วามลงั เลใจ ทำ�ใหแ้ กป้ ัญหาได้ไมท่ ันทว่ งที
กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม ้   ชา้ เกนิ การ ได้อย่างเสียอย่าง
ก่อกรรมทำ�เขญ็ ท�ำ ใหย้ งุ่ ยากล�ำ บากใจ
กอ่ รา่ งสร้างตัว ท�ำ งานหาเงนิ เปน็ กอบเปน็ ก�ำ ตัง้ เนือ้ ต้งั ตัวไดเ้ ป็นหลกั ฐาน

กาคาบพรกิ คนผิวด�ำ ที่ชอบแตง่ ตัวดว้ ยเสื้อผ้าสีแดง ๆ หรือสแี จน๋ ๆ
กาในฝูงหงส ์ ผ้ทู ีต่ ่�ำ ต้อยไมม่ เี กียรติ อยู่ท่ามกลางเจา้ ขนุ มลู นายสงู ศักดิ์
กาฝาก  ผ้อู าศัยเกาะคนอนื่ กิน
ก้างขวางคอ  ผูท้ ่ีขดั ขวาง ไมใ่ ห้ทำ�อะไรได้สะดวก
ก�ำ ข้ีดีกว่าก�ำ ตด ได้มาบ้างดีกว่าไม่ไดอ้ ะไรเลย
กำ�แพงมหี ูประตมู ชี ่อง / กำ�แพงมีหปู ระตูมตี า จะพดู อะไรต้องระวงั อาจมีคนรู้ได้
กง้ิ กา่ ไดท้ อง คนที่ไดด้ ี ลมื ตัว ลืมอดตี
กิง้ กา่ ได้ทอง คนที่ไดล้ าภยศแลว้ ทะนงตน ลมื ฐานะเดมิ
ก่งิ ทองใบหยก ชายหนมุ่ หญงิ สาวเหมาะสมกนั ดที ี่จะแตง่ งาน
กิ่งทองใบหยก คู่แต่งงานทเ่ี หมาะสมกนั
ก่งิ ทองใบหยก เหมาะสมกนั (ใชแ้ กห่ ญงิ กบั ชายทีจ่ ะแตง่ งานกัน)
กินข้าวร้อนนอนสบาย เกยี จคร้าน ขอบทำ�อะไรจวนตวั
กนิ ทล่ี ับไขท่แี จ้ง เอาความลับหรือเอาเรือ่ งทีท่ �ำ กันที่ลบั มาเปิดเผยใหค้ นเขารู้
กินทีล่ บั ไขที่แจง้   เปดิ เผยเร่ืองทท่ี ำ�กนั ในท่ีลับ
กนิ น�ำ้ ใต้ศอก เมียน้อยต้องยอมรบั ของเหลือเดนจากเมียหลวงตกเป็นรองด้านศกั ดศ์ิ รี
กนิ น้ำ�ใตศ้ อก จ�ำ ต้องยอมเป็นรองเขา, ไมเ่ ทยี มหนา้ เทียมตาเทา่
กนิ น้�ำ พรกิ ถ้วยเก่า อย่กู ับเมียคนเดิม
กนิ น้�ำ ไม่เผื่อแลง้ มีเงนิ มีของกใ็ ชถ้ ลุงเสียจนหมด ไม่หว่ งอนาคตข้างหน้า
กินน้ำ�เหน็ ปลิง ตะขดิ ตะขวงใจกับคนชวั่ ทรี่ ู้พดู หรือคบด้วยโดยร้วู า่ เขาไม่ดี
กนิ บนเรือนข้บี นหลังคา คนเนรคณุ อาศยั บา้ นเขาหรอื เขาใหค้ วามชว่ ยเหลือแตก่ ลบั ท�ำ ความบัดซบให้
กนิ บนเรอื นขร้ี ดบนหลงั คา คนทเ่ี นรคุณ
กนิ บนเรือนข้บี นหลงั คา เนรคุณ
กินปนู ร้อนท้อง ทำ�อาการมีพริ ธุ ขึน้ เอง, แสดงอาการเดอื ดรอ้ นขน้ึ เอง
กนิ อย่างหมู อยู่อยา่ งหมา เละเทะ ไมม่ รี ะเบยี บ
กินอย่กู บั ปาก อยากอยู่กับทอ้ ง ตวั เองรเู้ อง ทำ�เอง
กนิ อยูก่ ับปาก อยากอยูก่ ับท้อง รู้ดอี ยแู่ ล้วแสรง้ ทำ�เป็นไม่รู้
เก็บเบีย้ ใต้ถุนรา้ น เก็บเลก็ ผสมนอ้ ย เกบ็ สว่ นเลก็ ส่วนน้อยจนเป็นรูปเป็นร่างเปน็ กอบเปน็ ก�ำ
เก็บเบยี้ ใต้ถนุ รา้ น เก็บเล็กผสมน้อย โน่นบา้ งนบ่ี า้ ง จนสําเร็จเปน็ รูปเปน็ ร่างขนึ้ มา
เก็บเล็กผสมนอ้ ย เก็บไวท้ ีละเลก็ ละน้อย
เกบ็ หอมรอมริบ เก็บรวบรวมไวท้ ลี ะเล็กละน้อย
เกลอื จ้ิมเกลือ แกแ้ ค้นใหส้ าสมกบั ท่ีทำ�ไว้ ไม่ยอมเสยี เปรียบกนั
เกลอื จิม้ เกลอื ไมย่ อมเสยี เปรียบกัน แกเ้ ผ็ดให้สาสมกัน
เกลอื เปน็ หนอน คนภายในกลมุ่ ของเรา คิดทรยศไปบอกความลบั ฝ่ายตรงข้าม
เกลอื เปน็ หนอน ญาตมิ ิตร สามีภรรยา บตุ รธดิ า เพ่ือนร่วมงาน หรือคนในบ้าน คิดคดทรยศ ไส้เป็นหนอนกว็ า่
เกลียดตวั กินไข่ เกลียดปลาไหลกินนำ�้ แกง เกลียดตวั เขา แต่อยากได้ผลประโยชนจ์ ากเขา
เก่ียวแฝกมุงป่า ท�ำ อะไรเกินกำ�ลงั ความสามารถของตัว
แกงจืดจงึ ร้คู ุณเกลือ จะรู้คา่ ของบางส่ิงก็ต่อเม่อื เดอื ดร้อน
แกวง่ เทา้ หาเสี้ยน อยูด่ ีไมว่ ่าดี ไปหาเรือ่ งเดือดรอ้ นใสต่ วั
แกว่งเท้าหาเสยี้ น ข้าไปยงุ่ กบั เรือ่ งของผู้อน่ื จนเกิดเป็นเรือ่ งกลบั มาท่ีตัวเอง
ไก่แก่แม่ปลาช่อน หญิงมีอายุมาก มมี ารยามาก เล่หเ์ หลยี่ มมาก จดั จา้ น
ไกแ่ กแ่ ม่ปลาช่อน ผู้หญงิ สูงอายุ ท่มี ีเล่ห์เหลยี่ มแพรวพราว
ไก่เเก่เเม่ปลาช่อน หญิงคอ่ นขา้ งมีอายุ มมี ารยาและเล่ห์เหล่ียมมาก
ไกไ่ ดพ้ ลอย ได้ส่ิงทม่ี คี า่ แตไ่ ม่รูค้ ุณค่า จึงไมเ่ กิดประโยชนแ์ ต่อยา่ งใด
ไก่อ่อน อ่อนหัด, ยงั ไม่ช�ำ นาญ
ไกลปืนเที่ยง ไมค่ อ่ ยรคู้ วามเป็นไปของโลก เพราะอยหู่ า่ งไกลความเจริญ
ไกลปนื เท่ียง ไม่รอู้ ะไรเพราะอยู่หา่ งไกลความเจรญิ , ไม่ทนั สมัยเพราะอยูไ่ กลจากตัวเมือง
ไกง่ ามเพราะขนคนงามเพราะแต่ง คนเราจะสวยไดก้ ็ด้วยการรูจ้ ักแต่งตัว
ไกง่ ามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง ความสวยงามเกิดขึน้ ไดจ้ ากการปรุงแต่ง
ไกเ่ หน็ ตีนงู งูเหน็ นมไก ่ ตา่ งฝา่ ยตา่ งรู้ความลับของกันและกนั
ใกลเ้ กลอื กินด่าง ใกลข้ องดี แตไ่ มไ่ ด้กนิ
ใกล้เกลอื กินดา่ ง มองข้ามของดที ่ีอยู่ใกล้ตัวซ่งึ จะเป็นประโยชนแ์ ก่ตน กลบั ไปแสวงหาสงิ่ อนื่ ท่ีดอ้ ยกว่า
สำ�นวน ค�ำ พงั เพย สุภาษิตไทย
หมวด ข.-จ.

ความหมาย

ขนมผสมน�ำ้ ยา ทั้งคดู่ เี ลวพอกัน จะบอกวา่ ใครดีกวา่ ใครไม่ได้
ขบเขย้ี วเคย้ี วฟนั ทำ�อาการโกรธจัดเตม็ ที่

ขมิน้ กับปูน เปน็ ศัตรกู ัน เข้ากนั ไมไ่ ด
้
ขมิ้นกับปูน ชอบววิ าทกันอยู่เสมอเมื่ออยใู่ กล้กนั , ไมถ่ ูกกัน
ข่มเขาโคขนื ให้กนิ หญ้า บังคับขนื ใจผู้อนื่ ให้ทำ�ตามท่ใี จเราปรารถนา
ขา้ วยากหมากแพง เกดิ ขัดสนอาหารข้ึนในบา้ นเมือง
ขา้ วใหมป่ ลามนั คนท่แี ต่งงานกันใหม่ๆ ย่อมมีความสขุ สดช่นื
ข้างนอกสกุ ใส ขา้ งในเปน็ โพรง ของที่ดภู ายนอกแล้วสวยงามดแี ต่แทจ้ ริงแล้วภายในไม่ดีเลย
ข้าวใหม่ปลามนั   อะไรท่เี ปน็ ของใหม่กถ็ อื วา่ ดี
ขว้างงไู ม่พ้นคอ ท�ำ อะไรก็ตาม ผลรา้ ยยอ้ นกลบั มาสู่ตัวเอง
ขว้างงูไม่พน้ คอ ไมร่ วู้ า่ จะทำ�อย่างไรดี

ขว้างงูไม่พ้นคอ ท�ำ อะไรแล้วผลรา้ ยกลับมาสตู่ วั เอง
ขวานฝา่ ซาก พูดจาตรงๆ ไมเ่ กรงใจใครเลย
ขวานผา่ ซาก โผงผางไม่เกรงใจใคร
ขายผา้ เอาหน้ารอด ยอมเสียสละของส�ำ คญั ของตนเพือ่ รกั ษาชื่อเสยี งตนเอาไว้
ขายผา้ เอาหนา้ รอด  ทำ�ใหส้ ำ�เรจ็ ลลุ ว่ งไป เพ่อื รักษาชอ่ื เสียงของตนไว้
ขงิ ก็รา ขา่ กแ็ รง ต่างคนต่างอารมณร์ ้อนพอกัน ตา่ งคนต่างไม่ยอมกนั
ขงิ กร็ า ขา่ กแ็ รง ต่างฝ่ายตา่ งแรงดว้ ยกนั
ขงิ ก็ราข่าก็แรง  ตา่ งไมย่ อมลดละกัน
ข่ชี า้ งจับตก๊ั แตน ลงทนุ มาก แตก่ ลบั ได้ผลนิดหน่อย
ขชี่ ้างจับตัก๊ แตน  ลงทุนมากแตไ่ ดผ้ ลน้อย
ขี้หมูรา ข้ีหมาแหง้ เรอ่ื งเลก็ ๆ นอ้ ยๆ
ขหี้ มูรา ข้หี มาแห้ง  เรื่องเล็กๆ น้อยๆ
ขรี้ ว้ิ หอ่ ทอง ดูภายนอกไมส่ วยงามแตข่ า้ งในมีค่ามาก
ขุดด้วยปาก ถากดว้ ยตา เหยียดหยามทัง้ วาจา และสายตามองแบบดูถกู
ขดุ บอ่ ลอ่ ปลา ท�ำ กลอบุ ายใหเ้ ขาเช่อื เพื่อหวังผลประโยชน์
เขน็ ครกขึ้นภเู ขา ท�ำ งานทีย่ ากลำ�บากตอ้ งใชค้ วามเพียรพยายามและอดทนมาก
เขา้ ด้ายเข้าเขม็ กำ�ลงั คบั ขนั เวลาก�ำ ลังสำ�คญั ถ้าพลาดหรือมีอะไรมาขัดจังหวะจะเสยี การ
เข้าดา้ ยเข้าเขม็ คับขัน, สำ�คัญ
เข้าตามตรอก ออกตามประต ู ท�ำ ตามขนบธรรมเนียมประเพณี สว่ นใหญ่หมายถงึ การแต่งงาน
เขา้ ตามตรอก ออกทางประตู  การท�ำ ตามธรรมเนียมประเพณี
เข้าเถอื่ นอยา่ ลืมพรา้ ให้รอบคอบ อยา่ ประมาท
เขา้ เมืองตาหลว่ิ ต้องหล่ิวตาตาม ท�ำ ตวั ใหเ้ หมาะกบั สภาพแวดลอ้ มทคี่ นในสงั คมน้นั เขาทำ�กนั
เขา้ เมืองตาหลว่ิ ตอ้ งหลว่ิ ตาตาม ประพฤตติ นให้เหมาะสมกับกาลเทศะ
เข้ากันเป็นปี่เปน็ ขลยุ่ ถูกคอกนั , เข้ากนั ได้ดี
เขา้ ตาจน หมดทางไป หมดทางที่จะแก้ไข หมดหนทางหากนิ .
เขียนเสือใหว้ วั กลวั หลอก ขู่ ให้ฝ่ายตรงข้ามเสียขวัญหรือเกรงขาม
เขยี นเสอื ให้วัวกลัว ขู่หรือหลอกให้กลวั
เขียนเสอื ให้ววั กลัว ทำ�อยา่ งใดอย่างหนึง่ เพือ่ ให้อีกฝ่ายหนงึ่ เสียขวญั หรือเกรงขาม
เขย้ี วลากดิน มคี วามสามารถสงู จดั เจน เลห่ ์เหลยี่ มแพรวพราว
ไขใ่ นหนิ ของทรี่ ะมดั ระวังอย่างมาก
ไขใ่ นหิน ของทตี่ อ้ งระมดั ระวงั ทะนุถนอมอย่างย่งิ
คตในขอ้ งอในกระดกู กมลสนั ดาน เกิดมาก็ชอบคดโกง
คตในขอ้ งอในกระดูก ไม่ซอื่
คนดผี คี มุ้   คนทำ�ดยี อ่ มไม่มีภยั
คนล้มอยา่ ขา้ ม  อย่าดูถกู หรอื ซ�้ำ เติมคนท่ีพลาดพล้งั เผลอ
คนเดยี วหัวหาย สองคนเพอ่ื นตาย เมื่อต้องท�ำ อะไรท่ีมีความเส่ียง ท�ำ สองคนยอ่ มดกี ว่าคนเดยี ว
คบเดก็ สร้างบ้าน  ท�ำ งานการอะไรกับเดก็ ยอ่ มไมเ่ ปน็ ผล เพราะยังออ่ นประสบการณ์
คบคนพาลพาลพาไปหาผิด คบบัณฑติ บัณฑิตพาไปหาผล คบคนช่วั ก็ถูกชักนำ�พาไปทำ�ช่ัว คบคนดีก็จะพากันท�ำ ดี
คมในฝัก เก่งแตเ่ งยี บไว้ไม่โอ้อวด
คมในฝัก มคี วามรคู้ วามสามารถแต่เมื่อยังไมถ่ ึงเวลาก็ไม่แสดงออกมาให้ปรากฏ
คบคนจรหมอนหมน่ิ คบกับคนท่ีไม่รู้จักกนั ดี อาจมีอันตรายได้งา่ ย
คบคนให้ดหู นา้ ซอื้ ผา้ ให้ดูเนอื้ จะคบเพอื่ นตอ้ งพจิ ารณาให้ดีเสียกอ่ น
คบคนให้ดหู นา้ ซอื้ ผ้าใหด้ ูเนื้อ  จะคบใครใหพ้ ิจารณาเสยี กอ่ น เชน่ เดยี วกบั จะซ้อื ผา้

คอตก ผดิ หวังอยา่ งแรง
คอเปน็ เอ็น เถียงอยา่ งไมล่ ดละ
คอเป็นเอ็น ขึ้นเสยี งเถยี งโตอ้ ย่างไม่ยอมลดละ, เถยี งเกง่
คอทองแดง  ดม่ื เหล้าเกง่ ไม่เมางา่ ยๆ
คดิ บัญช ี   แก้แค้น
คืนหมาหอน  คนื สดุ ทา้ ยกอ่ นมกี ารเลือกต้ัง ซง่ึ จะมกี ารซือ้ เสยี งกนั มาก
คลนื่ กระทบฝ่งั เรือ่ งราวเกิดขึน้ แลว้ กเ็ งยี บหายไปในทสี่ ุด
คลืน่ กระทบฝง่ั เอะอะเอาประเดย๋ี ว แลว้ ก็เงยี บหายไป
คลุมถงุ ชน การแต่งงานทีเ่ จ้าบา่ วเจ้าสาว ต่างไมไ่ ดร้ กั กนั มาก่อน โดนผู้ใหญจ่ บั แต่ง
คลมุ ถงุ ชน การถกู จบั แตง่ งานโดยไมไ่ ด้เต็มใจ
ความในอยา่ นำ�ออก ความนอกอย่าน�ำ เข้า ไม่น�ำ เร่อื งไมด่ ขี องพรรคพวกไปบอกคนอื่นและไม่รับเข้ามาดว้ ย
ความพยายามอยทู่ ี่ไหน ความส�ำ เรจ็ อยู่ท่นี ่นั ความสำ�เร็จย่อมเกดิ กบั คนทีม่ ีความพยายาม
ความวัวไม่ทนั หายความควายเข้ามาแทรก มีปัญหาใหม่เข้ามาขณะทปี่ ญั หาเดมิ ยังแก้ไมห่ าย
ความรูท้ ว่ มหวั เอาตัวไมร่ อด มีความรมู้ ากแตไ่ มร่ ู้จกั ใชค้ วามรู้ให้เปน็ ประโยชน์
ความรู้ทว่ มหวั เอาตัวไม่รอด มคี วามรู้มาก แต่ไมร่ ู้จกั ใชค้ วามรู้ใหเ้ ปน็ ประโยชน์
คอหอยกบั ลกู กระเดอื ก เขา้ กนั ไดด้ ีแยกกนั ไม่ออกสนทิ สนมกัน
คางคกขึ้นวอ คนจนพอได้ดขี ้นึ มา ก็ลมื ตัว
คางคกขน้ึ วอ คนถอ่ ยหรอื ต่�ำ ช้า
คางคกขึน้ วอ  คนทม่ี ีฐานะตำ�่ ต้อย พอไดด้ ิบไดด้ ีก็มักแสดงกริ ิยาอวดดี ลมื ตัว
คาบลกู คาบดอก คบั ขัน สองแงส่ องมมุ คร่ึงดคี รึง่ เสีย
คาหนังคาเขา จบั ได้ในขณะทก่ี �ำ ลังท�ำ ผดิ หรอื พรอ้ มกบั ของกลาง
คาหนังคาเขา  จับได้ในขณะท่ีกำ�ลงั กระทำ�ผิด หรอื พร้อมกับของกลาง
คบั ทอี่ ยูไ่ ด้ คับใจอยยู่ าก ที่อย่แู มจ้ ะคบั แคบก็อย่ไู ด้ถ้าสบายใจ แตถ่ า้ ล�ำ บากใจแล้วแม้จะท่ีอยูก่ ว้างขวางใหญโ่ ต ก็อย่ไู ม่ได้
คู่เรยี งเคยี งหมอน การเป็นสามภี รรยากนั
โคแก่ชอบกินหญ้าออ่ น ชายแกช่ อบหญิงเอ๊าะๆ เป็นเมยี
โคแก่ชอบกินหญ้าอ่อน ชายสงู อายุทช่ี อบผู้หญิงรุน่ สาว
ใครมือยาวสาวไดส้ าวเอา ต่างคนตา่ งฉวยโอกาส แสวงหาประโยชน์ใส่ตัวโดยไม่คดิ ถงึ คนอื่น
เคราะห์หามยามรา้ ย เคราะหร์ ้าย
ฆ้องปากแตก เกบ็ ความลบั ไมอ่ ยู่ ชอบน�ำ ความลับของคนอื่นไปโพนทะนา
ฆ้องปากแตก ปากโป้ง, เกบ็ ความลบั ไม่อยู่, ชอบนำ�ความลับของผอู้ น่ื ไปโพนทะนา
ฆ่าไมต่ ายขายไมข่ าด ตดั เยอื่ ใยไมข่ าด
ฆ่าควายอย่าเสยี ดายพรกิ จะท�ำ การใหญ่ ไมค่ วรตะหนี่ หรอื เค็มนะจ๊ะ
ฆา่ ควายอย่าเสยี ดายพรกิ ท�ำ การใหญไ่ มค่ วรตระหนี่
ฆา่ ช้างเอางา ท�ำ ลายของใหญเ่ พือ่ ให้ได้ของเล็กน้อยซ่ึงไมค่ ุ้มคา่ กนั
งมเขม็ ในมหาสมุทร ค้นหาส่งิ ที่ยากจะค้นหาได้
เงยหนา้ อ้าปาก / ลืมตาอ้าปาก มฐี านะดขี น้ึ กว่าเดมิ
เงียบเปน็ เป่าสาก  ลักษณะท่ีเงยี บสนทิ
งูกินหาง พัวพนั นงุ นงั
งอมพระราม ตกทุกข์เหมอื นพระรามตอ้ งถกู ขบั ไล่ไปอยปู่ ่า
เงาตามตัว ไปไหนไปด้วย
เงอื้ มมือ อ�ำ นาจทค่ี รอบง�ำ ไมใ่ ห้หลุดไปได้

งมเข็มในมหาสมทุ ร งานท่ียากล�ำ บาก
งมเข็มในมหาสมทุ ร  ท�ำ กิจที่ส�ำ เรจ็ ไดย้ าก
งูเงย้ี วเขี้ยวขอ เปน็ ค�ำ เตือนของผู้ใหญ่ ไมใ่ ห้ไปไหนเวลากลางคืน
งูกนิ หาง  เกี่ยวโยงกนั ไปเปน็ ทอดๆ
งูๆ ปลาๆ  ร้บู า้ งเลก็ น้อย ไมไ่ ดร้ จู้ ริงในเรอื่ งนัน้
เหง่อื ไหลไคลยอ้ ย ออกแรงทำ�งานหนักๆ
โงเ่ ง่าเต่าตุ่น โงเ่ หลือเกิน
โง่เงา่ เต่าตุ่น  โง่ที่สุด
เงอื้ งา่ ราคาแพง เมอ่ื คิดจะทำ�อะไรใครก็ลงมือทำ�เลย อย่ามวั เงอ้ื ไมเ้ งอื้ มอื
จระเขข้ วางคลอง ท�ำ อะไรขดั ขวางผู้อื่น
จงิ้ จกตีนศาล พวกกระจอกงอกง่อย
เจา้ ยศเจา้ อยา่ ง ถือตวั ถือศกั ดิ์ มีพธิ รี ีตรอง
เจ้าชู้ประตูดิน เจ้าชูท้ ่เี กี้ยวไม่เลอื กหน้า
เจา้ ชู้ประตูดิน เจา้ ชู้มาก จบี ได้ไมเ่ ลือกหน้า

เจา้ ชู้ไกแ่ จ ้   เจา้ ชทู้ ี่ชอบกรดี กรายไปมา
จับเสอื มือเปล่า การทำ�งานโดยไมไ่ ด้ลงทุน
จับเสอื มอื เปลา่   แสวงหาประโยชน์โดยตวั เองไมต่ อ้ งลงทนุ
จับงูข้างหาง ทำ�สิ่งทเ่ี สี่ยงต่ออันตราย
จับงขู า้ งหาง  ท�ำ สิ่งที่เส่ียงต่ออนั ตราย
จบั ปูใสก่ ระด้ง  ซกุ ซนมาก ยากทจ่ี ะทำ�ใหอ้ ย่นู ง่ิ ๆ ได้
จับปลาสองมือ  มงุ่ หวังอยากจะได้ทีเดียวพรอ้ มๆ กนั ท้ังสองอย่าง
จับแพะชนแกะ ทำ�อยา่ งขอไปที ไมไ่ ดอ้ ยา่ งนีก้ เ็ อาอย่างนน้ั เพอ่ื ใหเ้ สรจ็ ๆ ไป
จบั แพะชนแกะ เอาทางโนน้ มาใช้ทางน้ี
จบั แพะชนแกะ  ทำ�อยา่ งขอไปที ไม่ไดอ้ ย่างนีก้ ็เอาอย่างนน้ั เข้าแทนเพ่อื ใหล้ ุล่วงไป
จบั เสือมือเปล่า หาผลประโยชน์โดยตัวเองไมล่ งทนุ
จุดไต้ต�ำ ตอ พดู หรอื ทำ�บงั เอิญไปโดนเจา้ ของเร่อื งโดยผู้พดู นน้ั ไม่รู้ตวั
จุดไตต้ ำ�ตอ  พดู หรือท�ำ สิง่ ใดส่ิงหนงึ่ บงั เอญิ ไปโดนเจ้าตัว โดยผพู้ ดู หรือผู้ท�ำ ไม่รตู้ ัว
จูบค�ำ ถลำ�แดง ม่งุ อยา่ งหนึ่ง กลับไปได้อกี อย่างหนงึ่
เจยี มเนื้อเจียมตัว  รู้จกั ประมาณตวั
ใจปลาซวิ ไมอ่ ดทน
ใจปลาซวิ ใจไมส่ ู้ ยอมแพง้ ่าย
ใจซ่ือมอื สะอาด ดำ�รงอย่ใู นทางท่ีชอบ ไม่เอนเอยี ง
ใจดีสเู้ สอื บงั คับใจใหก้ ลา้ เม่อื พบอนั ตราย
ส�ำ นวน คำ�พังเพย สภุ าษิตไทย
หมวด ฉ.-ด.
เฉโก
แฉโพย ความหมาย
ฉบั พลันทันด่วน ฉลาดแกมโกง
ฉลาดแกมโกง เปิดให้เหน็ ความลับ
ฉบิ หายขายตน โดยเรว็
ฉิบหายวายป่วง ฉลาดในทางทจุ ริต
ฉกชงิ วงิ่ ราว ล่มจม
ฉ้อราษฎร์บังหลวง ลม่ จม
ชาวนากับงูเห่า  พวกทถี่ อื โอกาสแยง่ ชิงทรัพย์

ชักใบให้เรือเสีย เบียดบงั เงนิ หลวง
ชักใบให้เรือเสีย เลย้ี งไม่เช่อื ง
ชกั ใบใหเ้ รือเสีย  พดู หรอื ขวางใหก้ ารสนทนาออกนอกเรือ่ ง
ชักแม่น�ำ้ ทงั้ ห้า ทำ�เร่ืองให้แชเชอื น
ชกั แม่นำ�้ ท้งั หา้ พดู หรือทำ�ขวางๆ ให้การสนทนาหรอื การงานเขวออกนอกเร่ืองไป
ชกั แม่น้ำ�ทัง้ หา้   พดู จาหว่านล้อม ยกยอคนอืน่ ว่าเขาดีเลิศ เพือ่ เราจะไดส้ มปรารถนา
ชักหน้าไมถ่ งึ หลัง ยกเหตุผลหวา่ นล้อม
ชักหนา้ ไมถ่ ึงหลัง พดู จาหว่านลอ้ มยกยอบุญคณุ เพอ่ื ขอสิ่งท่ีประสงค์
ชักหนา้ ไมถ่ งึ หลัง  มรี ายได้ไม่พอกบั รายจ่าย
ชักธงขาว ใชจ้ า่ ยไมเ่ พยี งพอ
ชักน้�ำ เขา้ ลกึ ชักศึกเขา้ บ้าน มีรายได้ไม่พอกับรายจ่าย
ชกั นำ้�เขา้ ลกึ ชักศกึ เข้าบา้ น  ยอมแพ้

ช่ัวชา่ งชี ดีช่างสงฆ ์ นำ�ข้าศึกหรอื ศตั รเู ข้าบา้ นเมือง
ชา้ ๆ ได้พรา้ สองเล่มงาม ชกั นำ�ศตั รเู ข้าบ้าน
ชา้ ๆ ไดพ้ รา้ สองเลม่ งาม พระสงฆจ์ ะประพฤตติ วั อยา่ งไรก็เร่อื งของทา่ น ท่านก็ได้รับผลกรรมเอง
ช้างตายทงั้ ตวั เอาใบบวั มาปดิ ค่อยๆ คดิ คอ่ ยๆ ทำ� พจิ ารณาให้ดี รอบคอบ เด๋ียวจะสัมฤทธิ์ผลเอง
ช้างตายท้ังตวั เอาใบบวั มาปิด  คอ่ ยๆ คดิ คอ่ ยๆ ทาํ แล้วจะสาํ เรจ็ ผลอยา่ งดี
ช้างเทา้ หนา้   ความผดิ ร้ายแรงทค่ี นรู้ท่วั กนั แลว้ จะปดิ อยา่ งไรก็ไมม่ ดิ
ชาติเสือไมท่ ้ิงลาย ความชว่ั หรอื ความผดิ รา้ ยแรงที่คนร้ทู ั่วกนั แลว้ จะปดิ อยา่ งไรก็ไมม่ ดิ
ชงิ สุกกอ่ นหา่ ม เป็นหวั หนา้ หรือผู้นำ� แลว้ ใหค้ นอื่นท�ำ ตาม หรอื เปน็ หัวหนา้ ครอบครัว
ชิงสกุ กอ่ นหา่ ม  คนเก่งย่อมมแี ววปรากฏอย
ู่
ชน้ี กเปน็ นก ชี้ไมเ้ ปน็ ไม้ กระทำ�ในสงิ่ ท่ีไม่ถึงเวลา
ช้โี พรงให้กระรอก ท�ำ ส่งิ ท่ียงั ไมส่ มควรแก่วัย หรือยังไม่ถงึ เวลา
วา่ อะไรวา่ ตามกัน
ช้ีช่องใหค้ นรา้ ย

ชีโ้ พรงให้กระรอก  ช้ีชอ่ งทางชว่ั ใหค้ นไมด่ ี
ชี้นกบนปลายไม้ หวงั ในสงิ่ ท่อี ยไู่ กลตัว มันเปน็ ไปได้ยาก
เชือดคอไกใ่ หล้ ิงด ู การลงโทษใหด้ ูเปน็ ตวั อย่าง
แช่งชกั หักกระดกู   แช่งดา่ มุง่ ร้ายใหผ้ อู้ ่นื ได้รบั อันตรายอยา่ งร้ายแรง
ชบุ มือเปิบ ฉวยเอาผลประโยชนข์ องผอู้ ื่น โดยตัวเองไมไดล้ งทนุ ลงแรง
ชุบมอื เปบิ ฉวยเอาผลประโยชนเ์ มื่อคนอืน่ ท�ำ สำ�เร็จแล้วโดยมติ อ้ งลงทนุ
ชบุ มอื เปิบ  ฉวยประโยชนจ์ ากคนอื่นโดยทีต่ นเองไมไ่ ด้ลงทนุ ลงแรง
ซุม่ คม ซอ่ นความฉลาดไว้ไมอ่ วดดี
ซื่อกนิ ไมห่ มด คดกินไม่นาน ความซอ่ื สัตยน์ ัน้ กินใช้ไมม่ ีวนั หมด มกี นิ ได้เรอื่ ย ๆ
ซือ่ ตรงจงรัก ภกั ดี

ซื่อเหมือนแมวนอนหวด ทำ�เป็นซื่อๆ
ซ่อื เหมอื นแมวนอนหวด ซอ่ื จนเซ่อ
ซอ่ื เหมือนแมวนอนหวด  คนท่ีดูเงยี บๆ ไมม่ พี ษิ มีภัย
ซื้อควายหนา้ นา ซื้อผ้าหน้าตรุษ (หนา้ หนาว) ซื้อของไม่ค�ำ นงึ ถงึ กาลเวลาย่อมไดข้ องแพง (Demand สูง Supply ต่�ำ )
ซือ้ รม่ หน้าฝน ซ้ือของโดยไมว่ างแผนลว่ งหนา้ ย่อมได้ราคาแพง
ซอื้ ดกี วา่ ขอยมื อย่าหวังพงึ่ พาผู้อนื่
ซาบซ้งึ ตรงึ ใจ ถกู ใจมากจนจำ�ได้แนบเนียน
ซดั เซพเนจร เทีย่ วไปเรอ่ื ย ๆ ไม่มจี ุดหมาย
ซงั กะตาย ทนอยู่อยา่ งไมม่ คี วามหวงั ฝืนใจ อยา่ งเสียมไิ ด
้

ดาบสองคม มีทงั้ โทษและคณุ อาจดี อาจเสียก็ได
้
ดาบสองคม มที ง้ั คุณและโทษ, อาจดีอาจเสียก็ได้
ดาวลอ้ มเดือน มีบรวิ ารแวดล้อมมาก
ดินพอกหางหม ู การงานท่ีคั่งคา้ งพอกพนู ขนึ้ เรือ่ ยๆ
ดนิ พอกหางหมู  งาน/ ส่ิงต่างๆ ทคี่ ่งั ค้างพอกพนู ขนึ้ เรอื่ ยๆ
ดีดลูกคดิ รางแกว้ คิดถึงผลได้ ผลดีอย่างเดยี ว
เดก็ เลย้ี งแกะ คนชอบพูดปดจนไม่มใี ครเชือ่ ถอื
เด็กเลีย้ งแกะ คนชอบพดู โกหกจนไม่มใี ครเชอ่ื ถือ
เดก็ เส้น  คนท่มี ีเส้นสาย มีผ้มู อี ำ�นาจคอบหนุนหลัง
เด็ดดอกฟา้     เอาหญงิ สงู ศักดม์ิ าเป็นภรรยา
เดด็ ดอกฟ้า  การเอาหญงิ ทีถ่ ือว่ามฐี านะสงู ศักดิ์กวา่ มาเป็นภรรยา
เดด็ บวั ไม่ไว้ใย ตัดขาด, ตัดญาติขาดมติ รกนั เด็ดขาด
เดินตามหลงั ผู้ใหญห่ มาไมก่ ัด การประพฤติตามแบบอย่างผู้ใหญย่ ่อมปลอดภยั
ได้หนา้ ลมื หลงั   หลงๆ ลืมๆ ไดส้ ิง่ หนง่ึ ลมื สง่ิ หนึง่
ได้ทีขแ่ี พะไล ่ ไปซำ้�เติม เยาะเยย้ เมอื่ คนอ่ืนเพลยี่ งพล้�ำ
ไดท้ ขี ่แี พะไล่    ซ้�ำ เติมเมือเหน็ ผู้อื่นเพล่ยี งพล้�ำ
ได้ทขี ี่แพะไล ่ ซ�้ำ เติมเมือ่ ผู้อื่นเพลี่ยงพล�้ำ ลง
ได้พี่เสยี ดายนอ้ ง ไดข้ องสิง่ หน่ึง ยังเสียดายอยากได้อกี สงิ่ หนึง่
ได้หนา้ ได้ตา ไดช้ อ่ื เสียงเกียรติยศ
ไดห้ นา้ ได้ตา  ไดเ้ กียรต,ิ ได้ชอ่ื เสียง
ดชู า้ งใหด้ ูหาง ดนู างให้ดแู ม ่ ให้รู้จกั พิจารณาลกั ษณะบุคคลหรือหญงิ ท่จี ะเลือกเปน็ คู่ครอง

สำ�นวน คำ�พังเพย สภุ าษติ ไทย หมวด ต.
ตกนรกท้ังเปน็
ตกกะไดพลอยโจน ความหมาย
ตกกระไดพลอยโจน  ไดร้ บั ความลำ�บากแสนสาหสั
ตกนำ้�ไม่ไหล ตกไฟไมไ่ หม้  จำ�เป็นตอ้ งเขา้ ไปเกี่ยวขอ้ งกับเหตุการณท์ ี่เกิดขน้ึ เมื่อไม่มที างเล่ยี ง
ตกมา้ ตาย  จำ�เปน็ ทจี่ ะตอ้ งยอมเข้าไปเก่ียวขอ้ งกับเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ขนึ้ เมอ่ื ไมม่ ที างเลี่ยง
ตกล่องปล้องชน้ิ   ตกอยใู่ นท่ีคับขนั อย่างไรก็ไม่เป็นอันตราย, ตกอยูท่ ใี่ ดก็ไมส่ ูญหาย
ตบมอื ขา้ งเดียวไม่ดงั พลาดพล้ังกอ่ นจะทำ�ส�ำ เรจ็
ต่อความยาว สาวความยดื ตดั สินใจทจี่ ะร่วมมอื หรอื ร่วมชีวิตด้วย
ต่อหนา้ มะพลับ ลับหลงั ตะโก อกี ฝ่ายหนง่ึ ไม่ยอมก็ย่อมไม่เกิดผล
ตอ่ หนา้ มะพลบั ลบั หลงั ตะโก พูดว่ากันไปกนั มา ไม่รู้จกั จบ
ตกั นำ้�รดหัวตอ ตอ่ หน้าท�ำ เป็นดีลบั หลังกลบั เปน็ คนเลว
ตอ่ หน้าทำ�เปน็ ดี แตพ่ อลับหลงั กน็ นิ ทาหรอื หาทางท�ำ รา้ ย
แนะน�ำ เท่าไร พร�ำ่ สอนเทา่ ไร ก็ไม่ได้ผล

ตักนำ้�ใสก่ ระโหลก ชะโงกดูเงา  ให้รูจ้ กั ฐานะของตนและเจียมตวั
ตักบาตรอยา่ ถามพระ จะใหอ้ ะไรแกค่ นอน่ื อยา่ ไปถามเขาว่าเอาไหม อยากได้ไหม
ตกั บาตรอยา่ ถามพระ  จะใหอ้ ะไรแก่ผู้ทเี่ ตม็ ใจรบั อยู่แล้วไมค่ วรถาม
ตักนำ�้ รดหัวตอ พดู เทา่ ไหร่ก็ไมร่ ู้เร่อื ง
ตักนำ�้ รดหวั ตอ  แนะน�ำ พร่�ำ สอนเทา่ ไรก็ไมไ่ ด้ผล
ตัดชอ่ งน้อยแตพ่ อตวั ตายหนคี วามล�ำ บากไปคนเดยี ว
ตัดไฟแต่ต้นลม  ตัดต้นเหตุเพ่อื ไมใ่ ห้เหตุการณ์ลกุ ลามต่อไป
ตดั หางปล่อยวดั ตดั ขาดไม่เกยี่ วขอ้ ง
ตดั หางปล่อยวัด เหลอื ขอจนต้องปลอ่ ยให้ไปตามเรอื่ ง
ตดั หางปล่อยวัด  ตัดขาดไมเ่ ก่ียวขอ้ ง ไมเ่ อาเป็นธุระอกี ต่อไป
ตาบอดคลำ�ชา้ ง คนที่รอู้ ะไรด้านเดียว แลว้ เขา้ ใจแต่อยา่ งน้นั ส่ิงน้นั
ตาบอดไดแ้ ว่น คนทีม่ ีส่งิ ทีต่ ัวเองใช้ประโยชน์ไม่ได้ มักใชค้ กู่ ับ หัวลา้ นไดห้ วี
ตาบอดไดแ้ วน่ ได้ในสิง่ ท่ตี นไมม่ ีทางจะใช้

ตาบอดไดแ้ ว่น  คนที่ไดส้ ง่ิ ซึ่งไมเ่ ป็นประโยชนอ์ ะไรแกต่ น
ตาลยอดด้วน คนที่ไมม่ หี นทางทำ�มาหากินคนไมม่ ีบตุ รสืบสกลุ
ตำ�ข้าวสารกรอกหมอ้ ทำ�พอให้เสรจ็ ไปแค่ครงั้ หนึง่ ๆ พอพรุ่งนีจ้ ะเอา คอ่ ยท�ำ ใหม่
ต�ำ น้�ำ พรกิ ละลายแมน่ ำ�้ เสียทรัพย์โดยไมไ่ ด้รบั ประโยชนอ์ ะไร
ตำ�นำ้�พรกิ ละลายแม่น้�ำ   ลงทนุ ไปโดยไดผ้ ลประโยชน์ไม่คุม้ ทุน
ตเิ รอื ทงั้ โกลน ตพิ ลอ่ ย ๆ ตำ�หนใิ นสิ่งที่เขายงั ทำ�ไมเ่ สรจ็
ตเิ รือทง้ั โกลน  ต�ำ หนสิ ่ิงท่ยี ังท�ำ ไม่เสร็จหรือท่ียงั ไมร่ วู้ า่ อะไรเปน็ อะไร
ตงี ใู หก้ ากนิ ทำ�สิ่งทตี่ นควรจะไดร้ ับประโยชน์ แต่กลับไม่ได้ ตกอย่กู ับผูอ้ ่ืนซะเน่ีย
ตงี ใู หห้ ลงั หกั ทำ�สงิ่ ใดแกศ่ ัตรูไม่เด็ดขาดจรงิ จัง ย่อมได้รบั ผลร้ายภายหลงั
ตตี นกอ่ นไข้ กงั วลทุกข์รอ้ นกอ่ นในเรื่องทยี่ งั ไม่เกิดขน้ึ
ตตี นไปก่อนไข ้ เรอ่ื งยงั ไมเ่ กดิ กต็ นื่ เตน้ โวยวาย ตโี พยตพี ายเกดิ เหตุ
ตีนถีบปากกดั / ปากกดั ตีนถบี มานะพยายามท�ำ งานทุกอยา่ งเพื่อปากท้อง โดยไม่หว่ งคำ�นงึ ถึงความล�ำ บาก
ตปี ลาหนา้ ไซ พดู หรือทำ�ให้กจิ การของผู้อื่นซึง่ กำ�ลังดำ�เนนิ ไปด้วยดีกลับเสยี
ตีปลาหนา้ ไซ    เข้าไปขัดขวางผลประโยชนข์ องผู้อื่น
ตีปลาหน้าไซ  พดู หรอื ทำ�กิจการของผอู้ ่นื ซ่งึ ก�ำ ลงั ไปด้วยดกี ลบั เสียไป
ตวี ัวกระทบคราด โกรธคนหนง่ึ แต่ทำ�อะไรเขาไม่ไดก้ เ็ ลยรังควานอกี คนทต่ี นเองสามารถทำ�ได้
ตวี วั กระทบคราด  โกรธคนหนึ่งแต่ทำ�อะไรเขาไม่ได้ ไพล่ไปรังควานอกี คนหนง่ึ ทเี่ ก่ียวข้อง
ตื่นแต่ดกึ สกึ แต่หนุม่ เร่งรัดเกนิ ไปในเวลาทย่ี ังไม่เหมาะสม
เต้ยี อมุ้ ค่อม คนจนแต่รับเลี้ยงดคู นที่ต่ำ�ต้อยจนเหมอื นกัน
เตี้ยอ้มุ คอ่ ม  คนท่ีมฐี านะตำ�่ ตอ้ ยหรอื ยากจน แต่รบั ภาระเลย้ี งดูคนทม่ี ีฐานะเช่นตนอีก
เต่าใหญไ่ ขก่ ลบ ท�ำ ผดิ แลว้ พรางความผดิ

ส�ำ นวน ค�ำ พังเพย สภุ าษิตไทย หมวด ถ.-ป.
ถอดเขยี้ ว ถอดเลบ็
ถอดเข้ยี วถอดเลบ็ ความหมาย
ถอนรากถอนโคน เลิกแสดงฤทธิเ์ ดชอ�ำ นาจอีก
ถอนหงอก ละพยศ ละความเก่งกาจ
ถอยหลงั เขา้ คลอง ท�ำ ลายสิ้นเช้ือสาย
ถอยหลังเขา้ คลอง ไมน่ บั ถอื ความเป็นผู้ใหญ่ พูดว่าใหเ้ สียผู้ใหญ่
ถบี หัวสง่ หวนกลบั ไปหาแบบเดมิ ๆ ล้าสมยั
ถล่ี อดตาช้าง หา่ งลอดตาเลน็ กลับไปสูค่ วามไมก่ า้ วหนา้
ถงึ พริกถึงขงิ ไลไ่ ปใหพ้ ้น ไมใ่ ยดอี กี ต่อไป
เถรตรง ดเู หมอื นจะรอบคอบถถ่ี ้วน แตร่ อบคอบไมจ่ รงิ
ถึงลูกถึงคน เผด็ รอ้ น หรือดเุ ดอื ด
ถูกเส้น ซื่อหรอื ตรงเกนิ ไป ไม่มีไหวพริบ
ถ่านไฟเกา่ รนุ แรง
ทองแท้ยอ่ มไม่แพ้ไฟ  เขา้ กันได้ ชอบพอกัน
ทองแผ่นเดียวกัน  คนทเี่ คยเปน็ คู่รกั กนั มาก่อน แมเ้ ลิกกันไปเมอ่ื มาพบใหมก่ อ็ าจรกั กันได้
ทองไม่รรู้ อ้ น  คนทีย่ ดึ มัน่ และต้งั มนั่ ในความดี ไม่มอี ะไรมาเปลยี่ นได้
ทำ�นาออมกลา้ ทำ�ปลาออมเกลอื เกยี่ วดองกันโดยการแตง่ งาน
เฉยเมย, ไม่กระตือรอื ร้น, ไมส่ ะดงุ้ สะเทอื น
ทำ�การสง่ิ ใด ถา้ กลวั หมดเปลืองย่อมไมไ่ ดผ้ ล

ท้ิงไพ่ตวั เก็ง หวงั ชนะแน่นอน
ท่เี ทา่ เเมวดน้ิ ตาย ท่ีดนิ หรอื เนอื้ ทเ่ี ล็กนอ้ ย
ทรพั ย์ในดิน สินในน�้ำ ความอดุ มสมบรู ณ์
แทงใจด�ำ พดู เสียดแทงถูกเปา้ หมาย
ทะลปุ รุโปร่ง อา่ นความรู้สกึ ของอกี ฝ่ายไดต้ ลอดหมด
ทางหนีทีไล ่ คิดการอะไรไว้ กค็ ดิ ถงึ ทางทจ่ี ะเสียไว้ดว้ ย
เทนำ�้ เททา่   คลอ่ ง รวดเร็ว ไม่ติดขดั
เทอื กเถาเหล่ากอ ล�ำ ดบั วงศญ์ าติทเ่ี ปน็ พ่ีน้องกนั
ทุกขท์ นหม่นไหม ้ ความทุกข์ยากขนาดหนกั
เทศน์ไปตามเนอื้ ผ้า พูดหรอื ส่งั สอนไปตามตำ�รา
ท�ำ คณุ บูชาโทษ โปรดสัตว์ไดบ้ าป  ท�ำ คุณแต่กลบั เป็นโทษ ท�ำ ดีแต่กลับเปน็ ร้าย
ทำ�ดีได้ดี ท�ำ ช่วั ไดช้ ว่ั   คนเราท�ำ อย่างไรกจ็ ะได้อยา่ งนนั้
ท�ำ นาบนหลังคน หาผลประโยชน์ใสต่ นโดยขูดรดี ผอู้ ื่น
ท�ำ เป็นทองไม่รรู้ ้อน เฉยต่อเหตุการณท์ ีเ่ กดิ ข้ึน
ทบุ หมอ้ ข้าว ตัดอาชีพ ท�ำ ลายอาชีพ
นกนอ้ ยในกรงทอง มคี วามเพียบพร้อมแตข่ าดอสิ ระ
นกสองหัว ทำ�ตวั เขา้ กับทัง้ 2 ฝา่ ยทเ่ี ขาไมถ่ ูกกนั โดยหวงั ประโยชนเ์ พื่อตน
นกสองหัว คนท่ีทำ�ตวั ฝักใฝเ่ ขา้ ดว้ ยทง้ั 2 ฝ่ายที่ไมเ่ ป็นมติ ร โดยหวงั ประโยชน์เพ่อื ตน
นายว่าข้ขี า้ พลอย พลอยพูดผสมโรงติเตียนผู้อ่ืนตามเจา้ นาย
นายวา่ ข้ขี า้ พลอย  พลอยพดู ผสมโรงตเิ ตยี นผู้อื่นตามนายไปด้วย
นำ�้ กลิง้ บนใบบอน  คนใจไมแ่ น่นอน กลับกลอก
นำ้�ขึน้ ให้รบี ตกั มีโอกาสดีกค็ วรรีบท�ำ
นำ้�ขึ้นใหร้ ีบตัก มโี อกาสดคี วรรีบท�ำ
นำ�้ ขึน้ ให้รบี ตกั มีโอกาสดีควรรีบท�ำ
น�้ำ ขนุ่ ไว้ใน น�ำ้ ใสไวน้ อก รจู้ กั เก็บความรูส้ ึกที่ไมด่ ีไว้
น�ำ้ ขนุ่ ไว้ใน น้�ำ ใสไว้นอก แม้จะไม่พอใจกย็ งั แสดงสีหน้าย้ิมแยม้
น�้ำ ซึมบ่อทราย สิง่ ทตี่ กั ตวงไม่มวี นั หมดสนิ้
น�ำ้ ซึมบอ่ ทราย  หามาได้เรอ่ื ยๆ
น�ำ้ ซึมบอ่ ทราย รายไดม้ าเรอ่ื ย ๆ
น�ำ้ ท่วมปาก พูดไม่ออกเพราะเกรงจะมีภัยแกต่ นหรอื ผอู้ ืน่
น้ำ�ท่วมปาก พูดไมไ่ ด้ เกรงจะมีภัยแกต่ นหรือผ้อู ืน่
นำ้�ท่วมปาก พดู ไมอ่ อก บอกไม่ได้ เพราะมคี วามจ�ำ เปน็ บีบบังคบั
น้�ำ ท่วมทงุ่ ผักบ้งุ โหรงเหรง พูดมากไดส้ าระนอ้ ย
น้ำ�ท่วมทุ่ง ผกั บ้งุ โหรงเหรง พูดมากแตห่ าสาระไม่ได้

น�้ำ ทว่ มทุ่ง ผักบ้งุ โหรงเหรง พูดมากแต่ได้เนอ้ื หาสาระนอ้ ย
น�้ำ ท่วมหลังเป็ด เป็นไปไมไ่ ด้ เปน็ ไปได้ยาก
นำ�้ น่ิงไหลลึก คนท่เี งยี บ หงิม ๆ มักจะมีความคิดลกึ ซ้งึ
น้�ำ น่ิงไหลลกึ คนท่ีมที า่ หงมิ ๆ มักจะมีความคดิ ลึกซ้งึ
น้�ำ ลดตอผุด เมอื่ หมดอ�ำ นาจ ความช่วั ทีท่ ำ�ไวก้ ป็ รากฎ
น�ำ้ ลดตอผุด เมื่อหมดอำ�นาจวาสนาความชั่วทท่ี �ำ ไว้กป็ รากฎ
น�้ำ ลดตอผดุ   เมือ่ หมดอ�ำ นาจ ความชวั่ ทีท่ ำ�ไวก้ ็ปรากฏ
นำ้�พ่งึ เรอื เสอื พ่งึ ป่า คนเราตอ้ งพงึ่ พาอาศัยกนั
น�ำ้ พึ่งเรือเสือพง่ึ ป่า  การพงึ่ พาอาศัยกัน, ความสามัคคี
น�้ำ พง่ึ เรือ เสอื พ่งึ ปา่ การพึ่งพาอาศยั กัน, ความสามคั คี
น้ำ�น้อยยอ่ มแพ้ไฟ ฝ่ายข้างนอ้ ยย่อมแพ้ฝ่ายขา้ งมาก
น้�ำ ตาลใกล้มด ชายหญิงทใ่ี กลช้ ิดกันมากยอ่ มหา้ มใจไม่ใหร้ ักกันไดย้ าก
ในนำ้�มปี ลาในนามีข้าว ความอดุ มสมบูรณ์
ในน้�ำ มปี ลาในนามีข้าว ดินแดนทีม่ คี วามอุดมสมบรู ณ์
นำ�้ ผ้ึงหยดเดยี ว เรื่องเลก็ ๆ กท็ ำ�ให้มันเปน็ เรอ่ื งใหญ่ได้
น้�ำ ร้อนปลาเป็น น�้ำ เยน็ ปลาตาย ค�ำ พูดท่ีไพเราะออ่ นหวาน ซ่งึ ถูกใจผ้ฟู ัง แตอ่ าจเป็นโทษเป็นภยั ได้
บนข้าวผี ตีข้าวพระ ขอร้องใหเ้ ทวดาผสี างนางไมช้ ่วยโดยการบน
บนบานศาลกลา่ ว ขอร้องใหส้ ่งิ ศกั ด์สิ ทิ ธิ์หรือเทวดาช่วยเหลือ
บา้ นแตกสาแหรกขาด กระจัดกระจายแยกกนั ไปคนละทศิ ละทาง
บอกหนังสือสังฆราช สอนสงิ่ ทเี่ ขารดู้ อี ย่แู ล้ว
เบย้ี บา้ ยรายทาง เงนิ ทตี่ อ้ งใช้จา่ ย หรือเสยี่ ไปเร่ือย ๆ ในขณะทำ�ธรุ กิจให้ส�ำ เรจ็

บ่นเปน็ หมีกนิ ผง้ึ   คนท่ีชอบบ่พึมพ�ำ อยู่เสมอ เห็นอะไรก็บ่นไปหมด
บา้ นเมอื งมขี ่อื มแี ป บ้านเมอื งหรือประเทศย่อมมกี ฏหมายคุม้ ครอง
เบ้ยี วหัวแตก เงินท่ีไม่เป็นกอ้ นเปน็ ก�ำ เงินที่ได้มาครงั้ ละนอ้ ย
เบยี ดก่อนบวช มภี รรยากอ่ นบวช
บญุ ท�ำ กรรมแต่ง พรหมลขิ ิต โชควาสนา
บญุ หนกั ศักดิ์ใหญ ่ คนมีอำ�นาจวาสนา
บาปบญุ คุณโทษ ตกั เตอื นใหร้ ถู้ งึ ความดคี วามช่วั
บ้านเคยอยูอ่ ู่เคยนอน สถานทีต่ นเคยอย่มู าก่อน
บัวใต้นำ้�  ผทู้ ี่มีความคิดมดื บอก ขุนไม่ขนึ้
บัวพ้นนำ้�  ผ้ทู ม่ี ีความคดิ ความอา่ นทดี่ ี รู้ดีรู้ช่ัว
บวั ไมใ่ ห้ช้ำ� น้ำ�ไม่ใหข้ นุ่ รู้จักผ่อนปรนเขา้ หากนั มิใหก้ ระทบกระเทอื นใจกัน
บัวไม่ใหช้ ้ำ� น้�ำ ไมใ่ หข้ ุน่ ไมใ่ หเ้ ดอื นรอ้ นด้วยกนั ท้ังสองฝ่าย
บา่ งช่างย ุ คนท่ชี อบพูดส่อเสียดยุยงใหเ้ ขาแตกกัน
บา้ นเมอื งมขี อ่ื มีแป  บา้ นเมืองหรือประเทศย่อมมีกฎหมายคมุ้ ครอง
บ้านแตกสาแหรกขาด  ครอบครัวหรอื บา้ นเมืองตอ้ งกระจัดกระจายพลัดพรากกัน
บ้าหอบฟาง  บา้ สมบัติ เห็นอะไรเป็นของมีคา่ จะเอาท้ังนัน้
ปอกกลว้ ยเข้าปาก  งา่ ย, สะดวก
ปลาติดร่างแห (ตดิ หลังแห) คนที่พลอยรบั เคราะหก์ รรมกับคนอื่น ทงั้ ๆ ที่ไม่ได้มสี ว่ นพวั พัน
ปากปราศยั ใจเชอื ดคอ พูดดีแต่ใจคดิ ร้าย
ปากวา่ ตาขยบิ พูดอย่างหนงึ่ แต่ท�ำ อีกอย่างหนึ่ง ปากกับใจไม่ตรงกนั
ปากว่าตาขยบิ พดู อย่างหน่งึ แตท่ �ำ ตรงกนั ข้าม
ปากว่าตาขยบิ   พูดอย่างหนึง่ แต่ท�ำ อกี อย่างหนงึ่
ปากหวานกน้ เปรี้ยว พดู จาอ่อนหวาน แต่ไม่จรงิ ใจ
ปากหวานก้นเปร้ยี ว พูดจาอ่อนหวาน แตไ่ มย่ อมเสียเปรยี บใคร
ปดิ ทองหลงั พระ ท�ำ ดีแต่ไมม่ ใี ครยกย่อง เพราะมองไมเ่ หน็ คุณค่า
ปิดทองหลงั พระ  ท�ำ ความดีแตไ่ ม่ไดร้ ับการยกย่อง เพราะไม่มใี ครเหน็ คุณค่า
ปลกู เรอื นครอ่ มตอ แต่งงานกับชายท่ีมเี จ้าของแล้ว
ปลำ�้ ผลี ุกปลกุ ผีนง่ั สรา้ งสรรเอาตามใจชอบ
ปลอ่ ยไก่  แสดงความโงอ่ อกมา
ปากคอยาวกวา่ ปากกา คนสามารถแพร่ขา่ วได้เร็วกว่ากา
ปากเป็นเอก เลขเปน็ โท การพดู จากสำ�คญั กวา่ วชิ าหนงั สอื
ปากเป็นเอก เลขเป็นโท  การพูดจาส�ำ คญั กวา่ วชิ าหนงั สือ
ปากไม่ส้ินกลิ่นน�ำ้ นม  ยังเปน็ เดก็
ปากต�ำ แย  ปากอยูไ่ ม่สุข ชอบพูด ชอบฟ้อง
ปากปราศรัยน้ำ�ใจเชอื ดคอ  พดู ดแี ต่ใจคดิ รา้ ย
ปากหอยปากปู   มกั นินทาเลก็ นินทาน้อย
ปากร้ายใจด ี   ชอบดดุ า่ แตม่ ีเมตตากรณุ า
ปลากระด่ีได้น�้ำ    แสดงท�ำ ดใี จจนเกนิ งาม
ปลาใหญ่กินปลาเลก็   คนหรือผู้ใหญ่ทีม่ ีอ�ำ นาจ กดข่ขี ่มเหงผู้ออ่ นแอหรอื ผูน้ ้อย
ปลาหมอตายเพราะปาก  คนที่พูดพลอ่ ยจนไดร้ ับอันตราย
ปลกู เรอื นครอ่ มตอ  กระทำ�ส่งิ ซ่งึ ลว่ งล้ำ� กา้ วกา่ ยสิทธขิ องผู้อนื่
ปลูกเรอื นตามใจผอู้ ยู่ ผูกอ่ตู ามใจผ้นู อน  ท�ำ ตามความพอใจของผูท้ ี่จะไดร้ บั ผลโดยตรง
ปิดประตูตีแมว  รังแกคนไม่มที างสู้ และไมม่ ีทางหนีรอดไปได้
ปกี กลา้ ขาแข็ง    สามารถดำ�รงชวี ติ หรอื ทำ�มาหาเลีย้ งตนได้
เปน็ ปเ่ี ป็นขลุ่ย  ถูกคอกนั , เขา้ กันไดด้ ี
ไปไหนมา สามวาสองศอก ถามอย่างหนงึ่ ตอบไปอีกอยา่ งหน่งึ

สำ�นวน คำ�พังเพย สุภาษติ ไทย หมวด ผ.-ย.
ผักชีโรยหน้า
ผักชโี รยหน้า    ความหมาย
ผักชีโรยหน้า ทำ�ความดเี พียงผวิ เผนิ
ผซี ้�ำ ด้ำ�พลอย ทำ�ดพี อพ้นตวั ความดี หรือความสวยทง่ี าม ลวงตาได้เพียงผวิ เผิน
ผซี ำ�้ ด้ามพลอย การท�ำ ความดเี พียงผิวเผนิ
ถกู ซ้ำ�เติม เมอ่ื พลาดพลงั้ หรอื เม่ือคราวเคราะหร์ า้ ย
เมือ่ ตกอบั หรือเคราะหร์ ้าย

ผีซ้ำ�ดำ้�พลอย ถูกซ้ำ�เตมิ เม่ือพลาดพล้งั ลง หรอื เมอ่ื คราวเคราะห์รา้ ย
ผถี ึงป่าช้า ตอ้ งยอมทำ� เพราะจำ�ใจหรือไมม่ ีทางเลือก
ผีถงึ ป่าช้า ตอ้ งท�ำ เพราะจำ�ใจ
ผัวหาบเมียคอน ช่วยกนั ท�ำ มาหากินทั้งผัวและเมยี
ผงเข้าตา มีเรือ่ งเดือดร้อนเกิดกบั ตน
ผอ่ นส้ันผ่อนยาว อะลุ้มอะล่วย ปฏิบตั ใิ หส้ มควรแกส่ งิ่ แวดล้อม
ผดั วนั ประกันพรุง่ ขอเล่อื นเวลาออกไปคร้ังแลว้ ครง้ั เลา่
ผวั หาบเมยี คอน ช่วยกันทำ�มาหากินทัง้ ผัวทัง้ เมีย
ผา้ ข้รี ิว้ ห่อทอง คนม่งั มแี ตแ่ ต่งตัวซอมซ่อ
ผ้าขร้ี ้ิวหอ่ ทอง คนแต่งเกา่ ๆ ขาด ๆ แต่ร�ำ่ รวยมีทรพั ย์
ผู้ดีแปดสาแหรก คนหยิบโหยง่ คนดัดจริต ท�ำ อะไรไม่เปน็
ผลู้ าภมากดี    ผู้ดีทัง้ หลาย คนมีตระกูล หรือบรรดาศักดสิ์ ูง
ผู้หญงิ ยิงเรือ ผู้หญงิ นงั่ อย่หู ัวเรอื (ในขณะที่ผชู้ ายพายอยทู่ ้ายเรือ) เพ้ียนมาจากคำ�ว่า ผ้หู ญงิ รงิ เรอื
ผดิ เปน็ คร ู     พลาดลงแลว้ จำ�ไวจ้ ะได้ไมไ่ ดพ้ ลาดอกี
ผีไมม่ ีศาล ไมม่ ีทีอ่ ยู่เปน็ หลกั แหล่ง
แผลเกา่ ความเจบ็ ช�ำ้ ทฝ่ี งั ใจอยไู่ มร่ ้ลู มื
แผ่นดนิ ไมไ่ ร้เท่าใบพุทรา    ไมห่ มดส้นิ เพยี งแคน่ ี้ ยังมอี กี มากมาย
ไผล่ ่ลู ม โอนออ่ นไปตามสถานการณ์
ฝากปลาย่างไว้กบั แมว  ไว้วางใจคนท่ีไมค่ วรไว้วางใจ
ฝนตกไมท่ วั่ ฟา้ ใหห้ รอื แจกจา่ ยอะไรไมท่ ัว่ ถึงกนั
ฝนตกไมท่ วั่ ฟา้   แจกจ่ายของไม่ทว่ั ถงึ กนั
ฝนทั่งให้เปน็ เขม็ เพยี รพยายามสดุ ความสามารถจนส�ำ เรจ็
ฝนทง่ั ใหเ้ ปน็ เขม็   เพียรพยายามสุดความสามารถจนกว่าจะสำ�เรจ็ ผล
ฝนตกข้หี มูไหล  พลอยเหลวไหลไปดว้ ยกัน
ฝนสง่ั ฟ้า ปลาส่งั หนอง  ทำ�การอนั ใดที่เปน็ ส่งิ ส�ำ คัญเพอื่ ไวอ้ าลัยก่อนจากไป
พบไมง้ ามเมอ่ื ขวานบน่ิ พบหญิงสาวท่ีถูกใจ เมือ่ แก่แลว้
พออ้าปากก็เห็นลิน้ ไก่ รูท้ ันกนั ไมม่ ีทางจะโกหก หลอกกนั ได้
พงุ่ หอกเข้ารก   ท�ำ โดยเสี่ยงหาผลประโยชนอ์ นั ใดมไิ ด้
เพชรตดั เพชร   เก่งตอ่ เกง่ เผชิญกนั
เพชรน�ำ้ หนง่ึ    ของดเี ย่ียม คนดเี ย่ยี ม
เพชรรา้ ว    หญงิ สาวที่ไม่บรสิ ทุ ธิ์แท้
แพแตก     กระจัดกระจายไปคนละทศิ
แพ้เปน็ พระ ชนะเปน็ มาร การยอมแพท้ ำ�ใหเ้ รือ่ งสงบ การไมย่ อมแพ้ทำ�ใหเ้ ร่อื งไมส่ งบ
แพะรับบาป    คนผู้รับกรรมแทนการกระทำ�ของผูอ้ ื่น
แพะรบั บาป  คนทร่ี ับเคราะห์กรรมแทนผู้อืน่
พลัดทน่ี า คาท่ีอยู ่    ยา้ ยไปจากท่ีอยู่ ระเหเร่รอ่ น
พายเรอื ใหโ้ จรน่ัง  การใหค้ วามสนบั สนุนคนไมด่ ี
พายเรือในอ่าง  คิด ท�ำ หรือพดู วกวนกลบั ไปกลบั มา
พายเรือทวนนำ้� ท�ำ ดว้ ยความยากลำ�บาก
พดู จนลิงหลบั     พดู จนผู้ฟงั เคลบิ เคลิ้ม
พลิกหนา้ มอื เปน็ หลงั มือ  เปลีย่ นแปลงหรอื ท�ำ ให้ผิดไปจากเดมิ อย่างตรงกนั ข้าม
พมิ เสนแลกเกลือ คนมเี กยี รตมิ เี ร่ืองราวกบั คนเลว จะทำ�ใหเ้ ส่อื มเกียรติไปไม่สมค่าสมราคา
พดู เป็นต่อยหอย พดู ฉอด ๆ ไม่หยดุ ปาก เม้าท์เก่ง
พูดไปสองไพเบ้ยี นง่ิ เสียตำ�ลงึ ทอง พดู ไปไมม่ ีประโยชน์ นิง่ เสยี ดีกว่า สงบสยบความเคลื่อนไหว
พูดไปสองไพเบ้ยี นงิ่ เสยี ต�ำ ลงึ ทอง พดู ไปไม่มีประโยชน์ นิ่งเสยี ดกี วา่
ฟงั ความข้างเดียว รบั รู้เร่อื งจากฝา่ ยเดยี วแลว้ ด่วนตดั สิน
ฟา้ ไมก่ ระเทอื นสันหลงั โทษทัณฑ์หรือเคราะห์กรรมท่ีเกดิ จากอ�ำ นาจเบ้อื งบน
ฟ้าหลงั ฝน  ส่ิงดงี าม สบายใจ เมื่อผ่านพน้ ปัญหาใหญ่
ฟางเสน้ สดุ ท้าย  มลู เหตหุ รือประเดน็ หลังสุดซงึ่ กอ่ ให้เกดิ เร่ืองแตกหัก
ฟ้นื ฝอยหาตะเขบ็   การร้อื เอาเร่ืองเก่าๆ ที่แลว้ ไปแลว้ มาพูดขึน้ ใหเ้ ปน็ ท่สี ะเทือนใจ
ไฟจุกตูด มีธุระร้อนมาก
ไฟลนก้น  ต้องท�ำ อย่างรบี เรง่ เพราะเวลากระชนั้ เข้ามา
ไฟสุมขอน อารมณ์รอ้ นรมุ่ ทคี่ กุ รนุ่ อยใู่ นใจ
ไฟไหม้ฟาง    อารมณ์ทเี่ กิดข้นึ อยา่ งวู่วามสกั พกั หน่ึงแลว้ ก็หายไป
ฟนื้ ฝอยหาตะเข็บ คุ้ยเขย่ี เอาเรือ่ งท่ีสงบแลว้ ให้กลับมาเปน็ เรื่องอกี

ฟงั หซู ้าย ทะลหุ ูขวา  คนที่ไมย่ ่อมจะฟังใคร พูดไปคงเปลา่ ประโยชน์
ฟังหไู วห้  ู รับฟังไวแ้ ต่ไม่เชือ่ ท้งั หมด
ฟังหไู ว้ห ู เช่อื บา้ ง ระแวงบ้าง อยา่ เชื่อสนิทเชอื่ เพยี งคร่งึ เดยี ว
ฟา้ สูงแผ่นดินต่ำ� กาลเทศะ ทีส่ ูงทต่ี �่ำ ของสงู ของต�่ำ
ฟังไมไ่ ดศ้ พั ท์ จบั มากระเดียด รเู้ รอ่ื งไม่ละเอียดถถี่ ้วน กถ็ อื เปน็ จริงเปน็ จริง
ฟงั ไมไ่ ด้ศัพท์ จับเอามากระเดยี ด  ฟงั ไมไ่ ด้ความแจม่ ชัด แลว้ เอาไปพดู ตอ่ หรอื ทำ�ผิดๆพลาดๆ
ฟาดเคราะห ์ ตดั สินใจยอมเสียส่งิ ใดสิ่งหนึ่งไปเพ่ือให้หมดเคราะห์
มดแดงแฝงพวงมะมว่ ง ไม่ไดป้ ระโยชน์จากส่ิงทีอ่ ยู่
มดแดงแฝงพวงมะมว่ ง ชายท่ีปองรักหญิงบา้ นใกล้หรือท่อี ยใู่ กลก้ นั
มะนาวไมม่ ีน้ำ� พดู ห้วน ๆ
มะนาวไม่มีนำ�้ พูดไมน่ ่าฟงั
มะนาวไมม่ ีน�ำ้   ค�ำ พดู ท่ีไมไ่ พเราะ พดู หว้ นๆ
มะกอกสามตะกร้าปาไมถ่ ูก พดู จาตลบตะแลงพลิกแพลงไปมาจนจบั คำ�พูดไมท่ ัน
มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถกู คนกลับกลอกเอาแนน่ อนอะไรไมไ่ ด้

มะกอกสามตะกรา้ ปาไมถ่ กู   พูดจาตลบตะแลงพลิกแพลงไปมาจนจับค�ำ พูดไม่ทนั
มะพร้าวตื่นดก ยาจกตืน่ ม ี คนจนมกั ตื่นเตน้ เมอ่ื ร่ำ�รวย
มะพร้าวตนื่ ดก  เหอ่ หรือตืน่ เตน้ ในสิ่งที่ตนไมเ่ คยมีจนเกนิ พอดี
มัดมอื ชก  บังคับหรือใชว้ ธิ กี ารใด ๆ ให้อกี ฝา่ ยหน่งึ ตกอยูใ่ นอ�ำ นาจแล้วจดั การเอาตามใจชอบ
มากหมอมากความ มากคนก็มากเร่อื ง วนุ่ วาย ต่างคนต่างก็ถือความคดิ ตวั เอง
มือถือสาก ปากถอื ศลี ชอบแสดงตัวตนว่าเป็นคนมศี ีล มีธรรม แตท่ ำ�ความเลวเป็นนจิ
มือถือสาก ปากถือศลี ไปวดั ฟงั ธรรมถอื ศลี แต่กระทำ�ตนไม่ดีหรือพูดดีแต่ใจไมด่ ี
มอื ถอื สาก ปากถอื ศลี   แสดงตวั วา่ เป็นคนมีศลี ธรรม แตก่ ลบั ประพฤตชิ ว่ั
มือหา่ ง ตนี ห่าง สรุ ุย่ สรุ ่าย เลนิ เลอ่ สะเพรา่ ไม่ระมดั ระวงั
มือใครยาวสาวไดส้ าวเอา ใครดีใครได้
มอื ไม่พายเอาเทา้ รานำ�้ ไมช่ ่วยแลว้ ยังกีดขวาง
มอื ไมพ่ ายเอาเทา้ ราน�ำ้   ไม่ช่วยแล้วยงั ขัดขวางการทำ�งานของผู้อน่ื
แมวไม่อยู่หนูร่าเรงิ ผู้ใหญไ่ มอ่ ยูผ่ นู้ ้อยเหลงิ
แมวเกา้ ชวี ิต ผ่านความเปน็ ความตายมาหลายครงั้ แตก่ ็ยังรอดมาได้
แมวไมอ่ ยหู่ นูร่าเริง เมอ่ื ผู้ใหญห่ รอื ผู้ดูแลไมอ่ ยู่ เด็ก ๆ ก็มักไมม่ ีระเบียบ ทำ�ตวั กนั ตามสบาย
แมวนอนหวด ดูซอ่ื เช่ือง ไม่มพี ิษมภี ยั แต่ความจรงิ แลว้ กลับซอ่ นความรา้ ยกาจไวภ้ ายใน
แมวเฝา้ ปลาย่าง การฝากให้ผอู้ ื่นเฝ้าสง่ิ ของทเี่ ขาต้องการอย่แู ล้ว ย่อมทำ�ใหส้ ญู เสยี
แม่ศรีเรอื น แมบ่ า้ นแม่เรอื น ผหู้ ญิงทีเ่ กง่ งานบา้ นงานเรอื น
ม้าดดี กระโหลก    กริยาทห่ี ญงิ เดินไม่สภุ าพ
มา้ ดีดกระโหลก  มกี ริ ยิ ากระโดกกระเดกลุกลนหรอื ไม่เรยี บรอ้ ย มักใช้กับผหู้ ญิง
ม้ามดื   คู่แขง่ ทอ่ี ย่เู หนอื ความคาดหมาย ไม่อยู่ในสายตาของใครมากอ่ น
ไม่มปี ไี่ มม่ ขี ลยุ่ ไมม่ ีเคา้ มากอ่ น
ไม่เปน็ โล้เป็นพาย  ไม่ไดเ้ รอื่ งไดร้ าว, ไมเ่ ปน็ หลักเปน็ ฐาน, หาความแน่นอนไม่ได้
ไมด่ ูตามา้ ตาเรอื ไมพ่ ิจารณารอบคอบดใู หด้ ี
ไม่ดูตามา้ ตาเรอื ไมพ่ ิจารณาให้รอบคอบ, ไม่ระมัดระวงั
ไม่รู้จักหวั นอนปลายตนี ไมร่ ู้วา่ บา้ นช่องอย่ไู หน เป็นลกู หลานใคร ไมร่ ู้จักพื้นเพ
ไม่เหน็ น้ำ�ตดั กระบอก ไมเ่ ห็นกระรอกโกง่ หน้าไม ้ ดว่ นตัดสนิ ใจท�ำ อะไรเลยไป ทัง้ ๆ ทยี่ ังไมถ่ ึงเวลาอันควร
ไม่เอาถ่าน  ไมเ่ ป็นเรอ่ื ง, ไมไ่ ด้ความ, ท�ำ อะไรไมถ่ กู เรื่อง
ไม้ใกล้ฝ่งั แกม่ าก อายุขัยใกลต้ าย
ไม้ใกล้ฝง่ั   แก่ใกล้จะตาย
ไมเ้ บ่อื ไมเ้ มา  ขดั กันตะพดึ เพราะใจโกรธกันมาก่อน
ไม้หลักปักไม้เลน โลเล ไมแ่ นน่ อน
ไมไ่ ดด้ ้วยเล่หเ์ อาดว้ ยกล ไม่ไดด้ ้วยมนตเ์ อาดว้ ยคาถา ทำ�ทุกอยา่ งเพ่ือให้ไดด้ งั ใจ
ไมซ้ ีกงดั ไมซ้ งุ คนผ้มู ฐี านะต�ำ่ ไปคดั คา้ นหรือไปก่อความกบั ผู้มีอ�ำ นาจสงู กว่า
ไม้อ่อนดัดง่าย ไมเ้ เก่ดดั ยาก อบรมสั่งสอนเด็กใหเ้ ดก็ ประพฤตดิ ีไดง้ า่ ยกว่าสงั่ สอนผู้ใหญ่
ยกเคา้   ขโมยทรพั ยส์ นิ ไปจนหมด
ยกตนข่มท่าน พดู ทับถมผอู้ ืน่ แสดงใหเ้ หน็ ว่าตัวเหนือกว่า
ยกภเู ขาออกจากอก โล่งอก หมดวติ กกังวล
ยกภูเขาออกจากอก หายหนกั ใจ
ยกภเู ขาออกจากอก  โลง่ อก หมดวิตกกงั วล
ยกธงขาว  ยอมแพ้

ยกเมฆ พูดเดาสุ่ม
ยกยอปอป้ัน ยกยอ่ งหรือสรรเสรญิ หรือสนับสนุนให้เด่นขึ้น
ยกครูตอ่ หน้า ยอขา้ เมือ่ ลบั หลัง ยกยอ่ งครตู ่อหนา้ ยกย่องชมเชยผนู้ อ้ ยลบั หลงั
ย่นื แก้วให้วานร เอาของมคี ่าใหค้ นท่ีไม่รู้จกั คา่ ของสิง่ นนั้
ยาจกเห็นใจเศรษฐี จะท�ำ อะไรกใ็ หถ้ ูกตอ้ งตามเหตผุ ล
ยอ้ มแมวขาย ปรุงแต่งของเลวแลว้ หลอกว่าเป็นของดขี าย
ยอ้ มแมวขาย  การตกแตง่ คนหรอื ของที่ไม่ดีโดยมเี จตนาจะหลอกลวงให้ผู้อ่ืนเช่ือวา่ ดี
ยงิ ปนื นัดเดยี วได้นกสองตวั   การทําอย่างเดยี วแตไ่ ดผ้ ล 2 อย่าง
ย่นื หมูย่นื แมว แลกเปลีย่ นสิ่งของกันโดยไม่ใหเ้ สยี เปรียบ
ยืน่ หมยู ื่นแมว  แลกเปลยี่ นของของแต่ละฝ่ายในเวลาเดียวกัน
ยุให้รำ� ต�ำ ใหร้ ัว่ ยใุ หแ้ ตกกนั ท�ำ ใหผ้ ดิ ใจกนั
ยุงไมใ่ ห้ไต่ ไรไมใ่ หต้ อม ทะนุถนอมเลี้ยงดอู ยา่ งดี
ย่งุ เหมอื นยงุ ตกี ัน ยุ่งเหยงิ สบั สนปนเปกนั
ยุแยงตะแคงรัว่ พดู ให้ทั้งสองฝา่ ยแตกคอกนั
โยนกลอง โยนความผดิ ใหผ้ อู้ ่ืน
ยามรักน�้ำ ตม้ ผกั ก็วา่ หวาน เมอื่ รกั กเ็ หน็ ดีทกุ อย่าง

ส�ำ นวน คำ�พงั เพย สุภาษิตไทย หมวด ร.-ส.
รักยาวให้บนั่ รักสน้ั ให้ตอ่
รดี เลือดกับป ู ความหมาย
รีดเลอื ดกับป ู    รักจะคบกนั นานๆ ให้ตดั ความคิดอาฆาตพยาบาทออกไป รักจะอยูส่ ้ันๆ ใหค้ ิดอาฆาต
รีดเลอื ดกับปู  บงั คบั เอากับผู้ยากจนที่ไม่มีจะให้
รเู้ ชน่ เห็นชาติ  เคีย่ วเข็ญเอากบั ผูท้ ี่ไม่มที างจะให้ เช่น รีดเงินจากคนจน
รู้รกั ษาตวั รอดเปน็ ยอดด ี     เคย่ี วเขญ็ หรือบบี บังคบั เอากบั ผทู้ ี่ไมม่ ีจะให้
รู้ไว้ใช่ว่า ใสบ่ า่ แบกหาม รู้ก�ำ พืด รนู้ สิ ัยใจคอ
รู้หลบเป็นปีก ร้หู ลีกเป็นหาง ใหร้ ูจ้ ักเอาตวั รอด
รำ�ไมด่ ี โทษป่ีโทษกลอง  เรยี นรู้ไว้ไม่หนักเรยี่ วหนักแรงหรือเสยี หายอะไร
รกั ดีหามจัว่ รกั ชัว่ หามเสา รู้จักเอาตวั รอดหรอื ปรบั ตัวใหเ้ ข้ากบั เหตกุ ารณ์
รักดหี ามจ่ัวรักชัว่ หามเสา ทาํ ไม่ดีหรือทาํ ผดิ แลว้ ไมร่ ับผิด กลบั โทษผู้อนื่
รักววั ให้ผกู รักลูกใหต้  ี ใหป้ ระพฤติตนดี จะได้ดี

รกั สนุกทกุ ข์ถนดั ใฝด่ จี ะมีความสขุ ความเจริญ ใฝ่ชั่วจะไดร้ ับความลําบาก
รม่ ไมช้ ายคา รกั ส่ิงใดก็ตอ้ งระวังสิ่งน้นั ให้ดี อย่าปลอ่ ยตามใจ
รวบหัวรวบหาง สนุกมาก กม็ กั จะทกุ ขม์ าก
ร่วมหัวจมท้าย ทอ่ี ยู่อาศยั
รอดปากเหย่ยี วปากกา ฉวยโอกาสเอาหรอื ท�ำ ใหเ้ สรจ็ สน้ิ ไปโดยเร็ว
ลงเรือล�ำ เดยี วกัน  ตกลงเปน็ สามีภรรยากนั
ละเลงขนมเบือ้ งดว้ ยปาก แคลว้ คลาดและหลุดพ้นจากอนั ตรายต่าง ๆ
ลางเนอื้ ชอบลางยา ทำ�งานร่วมกัน รว่ มรบั ผลการกระท�ำ ด้วยกัน
ลางเนอ้ื ชอบลางยา  ดแี ตพ่ ดู เมา้ ท์ แตท่ ำ�จริงๆ ท�ำ ไม่ได้
ลูกไก่ในก�ำ มือ  ของบางส่ิงอาจถูก เขา้ กันได้ดี เหมาะกับคนหนง่ึ แต่อาจไม่เหมาะกบั อีกคน
ลูกขนุ พลอยพยัก ของสง่ิ เดยี วกัน บางคนอาจชอบ แตบ่ างคนอาจจะไม่ชอบ
ลกู ไม้หล่นไม่ไกลต้น  อยูใ่ นอำ�นาจเหนอื กว่าจะท�ำ อย่างไรก็ได้
ลกู ผลี กู คน พวกประจบสอพลอ ผ้ทู ีค่ อยวา่ ตามผู้ใหญ่ เจ้านาย
ลบู หนา้ ปะจมกู ลกู ย่อมไมแ่ ตกตา่ งจากพ่อแมม่ ากนกั
เล่นกับหมาหมาเลียปาก  จะเอาแนน่ อนไมไ่ ด้ มักใช้ในกรณีสำ�คญั ๆ
เล่นเอาเถดิ เจา้ ลอ่ จะทำ�อะไรเดด็ ขาดจรงิ จงั ลงไปไม่ได้ เพราะเกรงจะไปกระทบพวกพ้องตวั เอง
เลอื ดข้นกว่าน�้ำ ลดตัวลงไปหรอื วางตัวไม่เหมาะสมจงึ ถกู ลามปาม
เลอื ดย่อมขน้ กว่านำ�้ อาการหลบไปมาเพอ่ื ไมใ่ ห้พบ
เลอื ดขน้ กว่าน้�ำ   ญาติพ่ีน้องยอ่ มดกี ว่าคนอน่ื
ลว้ งคองูเห่า   พน่ี อ้ งยอ่ มดีกวา่ คนอื่น
ล้วงคองเู หา่   ญาติพีน่ อ้ งยอ่ มดกี วา่ คนอืน่
ลมื ตัวเหมือนวัวลมื ตนี กลา้ ท�ำ ชัว่ โดยไม่เกรงกลัวผู้ใด
ลูกไก่ในก�ำ มือ บังอาจลักขโมยหรือล่อลวงเอาทรพั ยส์ นิ เป็นต้นจากผู้ท่นี ่าเกรงขาม
ลมื พ้นื เพเดิมของตนเอง
ผู้ท่ีไมม่ ที างต่อสู้

ลกู ขนุ พลอยพยัก ผู้น้อยคอยตามผู้ใหญ่
ลูกไมห้ ลน่ ไม่ไกลตน้ บคุ คลยอ่ มเป็นตามเผ่าพนั ธ
ุ์
ลม้ ลกุ คลุกคลาน   ดิ้นรนกระเสอื กกระสน
ลม้ หมอนนอนเส่ือ ป่วยเจ็บถงึ ขนาดตอ้ งนอนรักษาตวั
ลาโง่    คนโง
่
ลม้ ท้ังยืน     ฉบิ หายหรือหมดตัวโดยกะทันหัน
วันพระไมไ่ ดม้ หี นเดยี ว  คร้ังนี้แพ้ ครั้งหน้าจะแก้ตัวหรือแก้แค้น
ววั แก่กนิ หญ้าออ่ น ชายแกท่ ีม่ ีภรรยาสาวคราวลกู คราวหลาน
วัวเคยขา ม้าเคยข่ี  คนท่เี คยคุ้นกันมาอย่างดี รู้ใจกัน
วัวใครเข้าคอกคนนนั้ กรรมท่ีใครสรา้ งไว้ ย่อสง่ ผลใหแ้ ก่ผนู้ ้นั
ววั ลมื ตีน  ลืมกำ�พดื ตนเอง
ววั สนั หลังหวะ  คนทีม่ ีความผดิ ตดิ ตัวทําให้คอยหวาดระแวง
ววั หายลอ้ มคอก  การคิดหาทางแก้ไขหรือป้องกนั ภายหลงั จากไดเ้ กดิ ความเสียหายข้นึ แลว้
วานรได้แกว้   ผู้ท่ีไม่รคู้ ณุ คา่ ของสิง่ มคี ่าท่ีได้มาหรอื ทีม่ ีอยู่
ว่ายน้�ำ หาจระเข ้ เสยี่ งเข้าพบทงั้ ๆ ทีร่ ู้ว่าเป็นอันตราย
ศรศิลป์ไม่กินกัน ไมถ่ ูกกัน ไม่ลงรอยกนั ไมช่ อบหนา้ กัน
ศรศิลป์ไม่กินกัน   ไม่ถกู กนั ไมล่ งรอยกนั ไมถ่ ูกชะตากัน ท�ำ อะไรกันไมไ่ ด้


ศอกกลบั ยอ้ นว่าสวนคำ� กระท�ำ การแกแ้ ค้น
ศิษย์มีคร ู    ศษิ ยเ์ กง่ ท่มี คี รเู กง่ ฃ
ศกึ ในอก     ความรสู้ กึ นึกคดิ ทส่ี ดุ จะหกั หา้ มได้ การเอาชนะใจตนเอง
ศึกหน้านาง การววิ าทหรือตอ่ สู้กันตอ่ หนา้ หญงิ ท่ตี นหมายปอง
เศรษฐยี งั ขาดไฟ คนเรามวี ันผิดพลาด
ศาลา นารี คงคา ส่ิงที่ถือวา่ เปน็ ของกลาง
สมภารกนิ ไกว่ ัด  ผู้ชายท่เี ปน็ หวั หน้ามีอะไรกบั ผูห้ ญงิ ที่เปน็ ลูกน้อง
สวยแตร่ ูปจูบไมห่ อม รปู รา่ งหน้าตาดแี ต่ขาดคุณสมบตั ิสตรี
สอดรสู้ อดเห็น แสร่ ู้ในเรอ่ื งของคนอ่ืน
สร้างวิมานในอากาศ คดิ คาดหวงั จะมจี ะเปน็ อะไรอย่างเลิศลอย
สร้างวมิ านในอากาศ  ฝนั หรือหวังในสิง่ ท่ีไมส่ ามารถจะเปน็ ความจรงิ ได้
สวรรค์อยู่ในอก นรกอยู่ในใจ ความสขุ ท่ีเกิดจาการท�ำ ดี ท�ำ ชั่ว อยู่ทใ่ี จทงั้ นน้ั
สองฝกั สองฝา่ ย ท�ำ ตวั เขา้ กบั 2 ฝา่ ยที่ไมถ่ ูกกนั โดยหวงั ประโยชนเ์ พ่อื ตน
สอนจระเข้ให้วา่ ยน้�ำ สอนส่ิงทีเ่ ขารดู้ ีหรอื ถนัดอยู่แลว้
สอนจระเข้ใหว้ า่ ยนำ�้ สอนในสิง่ ท่ีเขาร้ดู อี ยแู่ ลว้
สาวไส้ให้กากนิ เอาความลบั ของตน หรอื พวกตนไปเผยใหค้ นอืน่ ร้เู ปน็ การประจานตน
สาวไส้ใหก้ ากนิ เอาความลับของฝ่ายตนไปเปิดเผยให้คนอ่ืนรู้
สาวไส้ใหก้ ากนิ   น�ำ ความลับใดของตนนำ�ไปบอกผู้อืน่
ส้นิ ไร้ไม้ตอก ยากไร้ ขัดสนถึงท่สี ุด ไม่มที รพั ย์สมบัตติ ดิ ตัว
สิน้ ไร้ไมต้ อก  ขัดสนหรอื ล�ำ บากถึงทส่ี ุด
สิบปากว่าไมเ่ ทา่ ตาเห็น  ไดย้ นิ ได้ฟงั มาก็สู้เห็นด้วยตาตนเองไม่ได้
สบิ เบี้ยใกลม้ ือ ของหรอื ประโยชน์ที่ควรได้ก็เอาไว้ก่อน
สบิ เบยี้ ใกลม้ ือ    ของหรอื ประโยชน์ทอี่ ยู่ใกลก้ เ็ อาไว้กอ่ น
สิบแปดมงกุฎ    ผู้มเี ล่หเ์ หลีย่ มมาก
สซี อใหค้ วายฟงั     สอนคนโงไ่ มม่ ปี ระโยชน์

สีซอใหค้ วายฟงั   คนโง่เงา่ หรอื ปัญญาทึบ สอนเท่าไหรก่ ็ไม่ไดเ้ รอ่ื ง
ส่ตี ีนยังรพู้ ลาด นักปราชญย์ งั รู้พลง้ั   ผรู้ ู้ ผู้เชยี่ วชาญกย็ งั พลาดพลงั้ ได้
เสี้ยมเขาควายให้ชนกนั   ยยุ งใหเ้ ขาเกดิ ววิ าทบาดหมางกัน
เสยี น้อยเสยี ยาก เสียมากเสียง่าย เสยี เพียงเลก็ น้อยไม่ยอมเสีย ปลอ่ ยให้ลุกลามจนตอ้ งเสียมาก
สิ้นไร้ไม้ตอก ยากไร้ ขดั สนถงึ ทส่ี ุด ไม่มีทรพั ยส์ มบตั ติ ิดตัว
สิบเบ้ียใกลม้ อื ของหรือประโยชน์ทคี่ วรได้กเ็ อาไวก้ อ่ น
สิบเบย้ี ใกล้มือ    ของหรอื ประโยชน์ที่อย่ใู กลก้ ็เอาไว้ก่อน
สุกเอาเผากิน ทำ�ลวก ๆ ท�ำ พอเสร็จไปครงั้ ๆ หนึง่
สกุ เอาเผากนิ   ทำ�อะไรแบบลวกๆ ชุย่ ๆ พอให้ผา่ นไป
เสน้ ผมบังภูเขา เร่อื งง่าย ๆ แต่คดิ ไม่ออก เหมือนมอี ะไรมาบังอยู่
เส้นผมบงั ภูเขา  เรอ่ื งง่ายๆ แต่คิดไมอ่ อก
เสนห่ ป์ ลายจวัก  เสน่หท์ เี่ กิดจากฝีมอื ปรุงอาหารให้โอชา
สุ่มส่สี ุ่มห้า    ไมด่ หู น้าดูหลงั

เสือตดิ จั่น  อาการทเ่ี ดนิ งุ่นงา่ น วนไปวนมา
เสือสนิ้ ลาย  คนทห่ี มดสภาพ ตอ่ สู้ใครไม่ได้ คนแก่ทช่ี ว่ ยเหลือตวั เองลำ�บากแลว้
เสือซ่อนเลบ็ คนคมในฝกั เกง่ แตเ่ กบ็ ไว้ไม่โอ้อวด
เสอื กระดาษ อ�ำ นาจท่มี เี ป็นลายลักษณะอักษรเท่านัน้

ส�ำ นวน คำ�พงั เพย สุภาษติ ไทย หมวด ห.-อ.
หงมิ ๆ หยิบชิ้นปลามนั
หญา้ ปากคอก ความหมาย
หญา้ ปากคอก บุคลกิ ลกั ษณะเรยี บรอ้ ย แต่ความจริงฉลาด เลือกเอาดี ๆ ไปได้
หนงั หน้าไฟ สะดวก งา่ ย ไม่มอี ะไรยงุ่ ยาก
หน้าเนื้อใจเสือ คุ้นเสยี จนมองขา้ มไป

หนามยอกเอาหนามบ่ง ผ้ทู คี่ อยรบั หนา้ รับความเดอื ดรอ้ นกอ่ นผอู้ ่นื
หน้าสิว่ หน้าขวาน หนา้ ตาแสดงความเมตตา แตใ่ จโหดเหี้ยม
หมากัดอยา่ กัดตอบ  ตอบโต้หรือแก้ด้วยวิธกี ารท�ำ นองเดียวกนั
หมาในรางหญ้า อยู่ในระยะอนั ตราย เพราะอีกฝ่ายหนึ่งก�ำ ลังโกรธ
หมาสองราง อยา่ ลดตัวลงไปตอ่ สหู้ รือตอ่ ปากต่อคำ�กบั คนพาลหรือคนทีม่ ีศกั ดิ์ตำ�่ กว่า
หมาเหา่ ใบตองแหง้   คนท่หี วงแหนสงิ่ ท่ตี นเองกินหรือใช้ไม่ได้ แตไ่ ม่ยอมให้คนอ่นื กินหรือใช้
หมองูตายเพราะงู  คนที่ทำ�ตัวเขา้ ทง้ั 2 ฝ่ายทเ่ี ป็นศัตรกู นั โดยหวังประโยชนเ์ พื่อตน
หมูไปไกม่ า  พวกปากไว ไม่ทนั รอู้ ะไรกพ็ ดู ไปก่อน
หมูในอวย  ช�ำ นาญอะไรมกั ได้รบั ภัยจากหน้าท่นี ้นั
หมูจะหามอยา่ เอาคานเขา้ มาสอด  ถอ้ ยทีถอ้ ยอาศัยตอบแทนกนั , ใหส้ ่ิงของแลกเปลยี่ นหรือตอบแทนกัน
หยิกเล็บเจ็บเนื้อ สงิ่ ท่ีอย่ใู นกาํ มือ หรืออกี นัยหน่งึ หมายถึงสิง่ ทต่ี กเปน็ ของของเราอย่างแนน่ อน
หลงั สู้ฟา้  หนา้ สู้ดิน  การทเ่ี ขา้ ไปขัดขวางผลประโยชนท์ ผี่ ู้อน่ื กำ�ลงั จะส�ำ เร็จอย่แู ล้ว
หวงั น้ำ�บอ่ หน้า  เมือ่ ทำ�ความเดือดรอ้ นให้แก่คนใกลช้ ดิ กจ็ ะมีผลกระทบถึงตวั ผ้ทู ำ�หรอื พวกพอ้ ง
หอกข้างแคร่ การตรากตรำ�ทำ�งานหนกั ไมย่ ่อท้อ
หอกขา้ งแคร่  ของที่ไดแ้ นน่ อนแลว้ ไม่เอา กลับไปคาดหวงั กับสิ่งท่ยี ังมาไม่ถงึ
หักด้ามพรา้ ดว้ ยเข่า คนใกล้ชิดทจ่ี ะคอยทำ�ร้ายเมื่อใดก็ได้
หวานเปน็ ลมขมเป็นยา  คนใกล้ชิดที่อาจคิดรา้ ยได้ทกุ เวลา
หวานนอกขมใน  หักโหมเอาด้วยก�ำ ลงั ใชอ้ �ำ นาจบงั คบั เขา
หว่านพชื หวงั ผล  ค�ำ หวานทำ�ใหเ้ หลงิ ค�ำ เตือนมกั ทำ�ให้ไดส้ ติ
หักด้ามพร้าด้วยเขา่   แสดงใหเ้ ห็นวา่ ดแี ตภ่ ายนอก แต่ภายในใจกลบั ตรงขา้ ม
หัวเดียวกระเทียมลีบ  ใหผ้ ลประโยชนแ์ ก่ผู้อื่นเพื่อหวงั ผลตอบแทน
หวั มงกุฏทา้ ยมงั กร  หกั โหมเอาด้วยกาํ ลงั ใชอ้ าํ นาจบังคับเอา
หัวลา้ นได้หว ี การอยู่คนเดยี ว ไมม่ ีเพือ่ นฝูงพวกพ้อง
หาเหาใสห่ วั   ไม่เข้ากัน ไม่กลมกลืน
หงุ ขา้ วประชดหมา ป้ิงปลาประชดแมว ผู้ที่ได้ส่งิ ซึง่ ไม่เป็นประโยชนแ์ ก่ตน
หัวแกว้ หัวแหวน หาเร่อื งเดือดรอ้ นใหต้ นเอง
หวั มังกุ ทา้ ยมงั กร ทาํ ประชดหรือแดกดนั
หวั หลักหวั ตอ เป็นที่รกั ใคร่เอ็นดูมาก
เหยียบข้ีไกไ่ ม่ฝ่อ  ไม่เขา้ กัน ไม่กลมกลืนกนั
เหยยี บเรือสองแคม บคุ คลที่น้อยใจ เพราะคนอ่ืนมองขา้ มความสำ�คญั ไมย่ อมมาปรกึ ษา
เหยยี บเรอื สองแคม  คนเหยาะแหยะ ท�ำ อะไรไม่จริงจงั ไม่ทุ่มเท
หผู ีจมกู มด ทำ�ทีเข้าดว้ ยทง้ั 2 ฝา่ ย
หาเหาใสห่ ัว ทําทีเขา้ ด้วยทง้ั 2 ฝา่ ย อยูก่ บั ฝ่ายไหน กเ็ ห็นด้วยหรอื แสดงท่าทีเขา้ ขา้ งฝ่ายนัน้
หาเหาใสห่ ัว     ไหวตัวทนั เหตกุ ารณ์ตลอด
หายเขา้ กลบี เมฆ  รนหาเร่ืองเดือดรอ้ น ร�ำ คาญใสต่ น
หนวดเต่า เขากระต่าย หาความเดือนรอ้ นใส่ตัวโดยใชเ่ หตุ

หนอนหนงั สือ หายไปอยา่ งไร้ร่องรอย
หนูตกถังขา้ วสาร  สง่ิ ที่หาไดย้ ากยง่ิ
หนา้ ซ่อื ใจคด คนทชี่ อบอา่ นหนังสือเปน็ ประจำ�
หน้าเนอื้ ใจเสอื ชายทฐี่ านะไม่คอ่ ยดี แต่งงานกับหญิงทีร่ ำ�่ รวย
หนา้ สวิ่ หน้าขวาน  มีหนา้ ตาซอื่ ตรง แต่ในในคิดร้าย
หน้าไหว้หลงั หลอก  หน้าตายม้ิ แย้มแจม่ ใจแต่ในใจดุร้าย
อย่ใู นระยะอนั ตราย หรอื ในเหตกุ ารณ์วกิ ฤต
คนที่มพี ฤตกิ รรมต่อหน้าเราอยา่ งหนงึ่ แตล่ ับหลงั กลับท�ำ อกี อยา่ งหนึ่ง

เห็นกงจักรเปน็ ดอกบัว หลงผิดคดิ ว่าความชั่วเป็นความดี

เห็นกงจกั รเปน็ ดอกบัว การเหน็ ผดิ เปน็ ชอบ หรือเหน็ ส่งิ ท่ีไมถ่ ูกตอ้ งวา่ เป็นสงิ่ ทถี่ กู ต้อง
เหน็ ขีด้ กี วา่ ไส้  เห็นคนอ่ืนดีกว่าญาติพนี่ ้อง
เห็นชา้ งขี้ ช้ีตามชา้ ง   ทำ�อย่างผอู้ ่ืนจนเกนิ กำ�ลงั ตน
เหน็ ชา้ งข้ี ข้ตี ามชา้ ง  การกระท�ำ ตนเยี่ยงผู้อนื่ ที่มฐี านะและความพรอ้ มมากกวา่
หมองตู ายเพราะง ู   ทำ�หนา้ ทีอ่ ะไรมกั ไดร้ บั ภยั จากหน้าที่นน้ั
เหน็ ชา้ งเท่าหมู   โกรธจดั จนขาดสติ


ใหท้ กุ ข์แก่ทา่ น ทุกข์นัน้ ถึงตัว  ท�ำ ให้คนอื่นเดอื ดร้อน แตผ่ ลกลับย้อนมาทำ�ให้ตวั เองเดือดรอ้ นไปดว้ ย
เอากงุ้ ฝอยไปตกปลากระพง ลงทุนน้อย หวังก�ำ ไรมาก
เอาใจเขามาใส่ใจเรา  รูจ้ ักคดิ ถงึ ใจคนอน่ื เห็นใจคนอื่น
เอาพิมเสนไปแลกกับเกลอื   อยา่ เอาความดีไปแลกความช่วั
เอามะพร้าวห้าวไปขายสวน แสดงความรหู้ รอื อวดรกู้ ับผทู้ ี่ร้เู ร่ืองดีกวา่
เอามะพร้าวหา้ วไปขายสวน แสดงความร้หู รืออวดรูก้ บั ผู้ทีร่ ูเ้ ร่อื งดีกวา่
เอามะพรา้ วหา้ วมาขายสวน  คนทรี่ ูเ้ ท่าไม่ถงึ การณ์หรอื โง่เขลา
เอาเนื้อหนไู ปปะเนื้อชา้ ง เอาทรัพยห์ รือส่งิ ของจากคนทม่ี ีนอ้ ยไปให้ผ้ทู ่ีมมี ากกว่า
เอามอื ซุกหีบ หาเร่อื งเดือดร้อนหรอื ความล�ำ บากใส่ตัวโดยใช่ท่ี
เอาไมซ้ ีกไปงดั ไมซ้ งุ คดั คา้ นผมู้ อี �ำ นาจ ฐานะสงู กว่า หรอื ผู้ใหญก่ ว่า มกั จะลม้ เหลว
เอาหูไปนา เอาตาไปไร ่ แสร้งทำ�เปน็ ไม่รู้ไมเ่ ห็น ไม่สนใจ
เอาหไู ปนา เอาตาไปไร่    ทำ�ไมร่ ู้ไมเ่ หน็
เอาหูไปนา เอาตาไปไร ่ แสรง้ ท�ำ เปน็ ไมร่ ู้ไมเ่ หน็ ไม่รบั รู้ในสิ่งท่เี กิดขน้ึ
อ้อยเขา้ ปากชา้ ง ส่งิ ตกอยู่ในมอื ใครแลว้ ยากจะไดค้ นื
ออ้ ยเข้าปากช้าง  สิง่ หรือประโยชน์ท่ตี กอยใู่ นมอื แล้วยอ่ มได้คนื ยาก
อกไหม้ไส้ขม ความทกุ ข์อยา่ งแสนสาหสั
อดเปรยี้ วไวก้ นิ หวาน คอ่ ยท�ำ คอ่ ยไปแล้วจะได้ผลด
ี
อดเปร้ยี วไวก้ ินหวาน อดใจไว้ก่อนเพราะหวังสิ่งทด่ี กี ว่าข้างหนา้
อกสัน่ ขวญั แขวน ตกใจขนาดหนัก
อดอยากปากแหง้    ไมม่ ีอาหารจะกนิ
อาบนำ�้ ร้อนมาก่อน  เกดิ กอ่ นจงึ มปี ระสบการณม์ ากกวา่
อฐั ยายซื้อขนมยาย  ไดร้ ับทรพั ย์สนิ เงินทองจากบุคคลหนงึ่ แลว้ นำ�กลบั ไปใหห้ รือซื้อของจากคนน้ัน
อย่าเทน�้ำ พรกิ ไปกนิ แกง     อยา่ คาดคะเนล่วงหนา้ โดยยังไม่เหน็ ผล
อย่าไว้ใจทาง อยา่ วางใจคน จะจนใจเอง อย่าเช่อื ใจผู้ใดง่ายเกนิ ไป
อ้าปากก็เหน็ ล้นิ ไก ่ รูเ้ ท่าทันคำ�พดู ที่พดู ออกมา
อยู่บา้ นทา่ นอย่านง่ิ ดูดาย ป้ันววั ปัน้ ควายใหล้ กู ท่านเลน่ อยูบ่ า้ นผอู้ ื่นไม่ควรทำ�ตวั เปน็ คนอยู่เฉยๆ ควรช่วยเหลอื งานในบา้ นเทา่ ทจ่ี ะทำ�ได้
เออออห่อหมก  เห็นด้วยหรือพลอยเห็นตามไปด้วย