โครงงานผ้ามัดย้อม1.

โครงงานอาชีพ
เรื่อง ผ้ามดั ย้อม

จดั ทาโดย
นางสาว วรรณิภา เมอื งซอง ม.5/15 เลขท่ี 18
นางสาว ภทั รภร สงิ ห์ชฎา ม.5/15 เลขที่ 24
นางสาว อจั ฉา สวุ รรณมามลู ม.5/15 เลขที่ 33

นาเสนอ
คณุ ครู วนิดา บญุ พิเชวงศ์

ครูชานาญการพิเศษ

โรงเรียนสตรีราชนิ ทู ศิ
สานกั งานเขตพนื ้ ที่การศกึ ษา

มธั ยมเขต 20 อดุ รธานี
สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั ้ พืน้ ฐาน

บทท่1ี
บทนำ

ท่ีมำและควำมสำคญั ของโครงงำน
ในปัจจุบันสิ่งของต่างๆมีราคาแพง คณะผู้จัดทาโครงงานเห็นว่านักเรียนก็

สามารถที่จะหารายได้ช่วยเหลือครอบครัวได้ จงึ มีการจดั ทาโครงงานสร้างเสริมทกั ษะ
อาชีพในนกั เรียนได้มีทกั ษะความรู้นาไปใช้ในการหารายได้เสริมระหว่างเรียนโดยคิด
โครงงานอาชีพ ผ้ามดั ย้อม ซึ่งเป็ นงานอาชีพท่ีสามารถทาได้ง่ายไม่ย่งุ ยาก และเพื่อ
เป็ นการน้อมหลกั เศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวัน คณะผู้จัดทา
โครงงานจงึ ได้ปรึกษากบั ครูผ้สู อนและจดั ทาโครงงานอาชีพผ้ามดั ย้อมขนึ ้ มา

จุดมุ่งหมำยของโครงงำน
1.เพ่ือศกึ ษาเกี่ยวกบั วิธีการทาผ้ามดั ย้อม

2. เพื่อให้ทราบถึงประวตั ทิ ี่มาของผ้ามดั ย้อม

3. พื่อสามารถลงมอื ปฏิบตั ิทาผ้ามดั ย้อมด้วยตวั เองได้

ประโยชน์ / คุณลักษณะ
1.เป็นการใช้เวลาวา่ งให้เกิดประโยชน์

2.สามารถนาไปผลติ เองและประกอบอาชีพได้

3.สามารถรู้วิธีการผลติ ผ้ามดั ย้อม

บทท่ี 2
เอกสำรท่ีเก่ียวข้อง

ประวตั คิ วำมเป็ นมำของผ้ำมัดย้อม

สนั นิษฐานวา่ การย้อมผ้ามมี ากว่า ๑๐๐ ปี มกี ารย้อมสแี หหรืออวน จบั ปลาเพื่อ
ป้ องกนั การเปื่ อย และเก่าง่าย โดยใช้ไม้มะเกลือมาต้มให้เกิดสี ตอ่ มาใช้เปลือกไม้
ต่างๆ เชน่ ไม้โกงกาง ไม้โปรงแดง ไม้โปรงดา ไม้ตะบนู ไม้ตะบนั แต่ท่ีนิยมกนั มาก คือ
ไม้โปรง กบั ไม้ตะบนู ซงึ่ เรียกการย้อมนนั ้ วา่ การย้อมผ้านา้ กะเตา ซงึ่ มี สีนา้ ตาล
อยา่ งเดียว การย้อมเสอื ้ ผ้าสมยั ก่อนเกดิ จากผ้ทู ี่มีอาชีพตดั ไม้ โดยตดั ไม้แล้วทาให้ยาง
ไม้ตดิ เสอื ้ ผ้า ซกั ไมอ่ อก จงึ เกิดการนาเปลอื กไม้มาต้มแล้วนาเสอื ้ ผ้ามาย้อมซง่ึ ทาให้ใส่
แล้วเย็น สบาย ผ้ทู ่ีมีอาชีพตดั ไม้ และเผาถ่านจงึ นิยมย้อมเสือ้ ผ้า เพอื่ นาไปใส่ในการ
ประกอบอาชีพ ต่อมามกี ารฟื น้ ฟพู พิ ิธภณั ฑ์เขายี่สาร จงึ มีการคิดค้นเพื่อทาเป็นของท่ี
ระลกึ เวลามีนกั ทอ่ งเท่ียว หรือนกั ศกึ ษาค้นคว้ามาเย่ียมชมพพิ ิธภณั ฑ์เขาย่ีสาร โดยมี
การสืบสาน ภมู ิปัญญาการย้อมผ้าด้วยเปลือกไม้ธรรมชาตซิ งึ่ นามาจากพืชป่ าชาย
เลนท่ีมอี ย่ใู นท้องถ่ิน มาจดั ทาเป็นเสอื ้ กางเกง ผ้าเช็ดหน้า กระเป๋ า เป็นต้น โดยเรียน
การมดั ย้อมจากสานกั งานพฒั นาฝี มือแรงงานจงั หวดั สมทุ รสงครามและพฒั นามา
เป็นลวดลายของตนเอง โดยแต่ละชิน้ งานไมซ่ า้ แบบใคร และยดึ หลกั การใช้สี
ธรรมชาติเป็นเอกลกั ษณ์สบื สานตอ่ มา

ขนั้ ตอนในกำรทำผ้ำมัดย้อม
กำรเตรียมผ้ำ

ผ้าท่ีใช้ทาผ้ามดั ย้อมควรใช้ผ้าสขี าวหรือผ้าสอี อ่ นผ้าท่ีมขี ายตามท้องตลาด
เป็นผ้าท่ีผา่ นการแตง่ มาก่อน เพ่ือให้ผ้าแขง็ ตวั และเป็นเงาเรียบ ผ้ผู ลติ จะแต่งและอาบ
ผ้าด้วยสารเรซิน่ หรือแป้ งใช้เป็นสว่ นมาก สารตวั ทกี่ ล่าวมานีน้ บั วา่ เป็น อปุ สรรคตอ่
การแทรกซมึ ของนา้ สี ฉะนนั ้ ก่อนจะลงมอื ย้อมสี ควรขจดั สงิ่ เหลา่ นีอ้ อกให้หมด
เสยี ก่อน แต่ถ้ามสี ารอาบผวิ ใสจ่ านวนน้อยอาจทาความสะอาดได้ โดยการใช้
ผงซกั ฟอกได้

กำรเตรียมลำยมัดย้อม
ผ้ปู ฏิบตั ิผ้ามดั ย้อมย่อมปรารถนาให้ลายท่ีเกดิ ขนึ ้ บนผ้าลายท่ีไมอ่ ยากให้

ซา้ กบั ผ้อู ื่น ดงั นนั ้ ผ้ทู ี่ปฏิบตั งิ านมดั ย้อมจงึ ผกู ผ้าของตนเองได้อยา่ งอสิ ระ โดยการให้
ความคิดคานงึ สร้างสรรค์ ลายทอี่ อกมายอ่ มเป็นงานท่ีพงึ พอใจของผ้ปู ฏบิ ตั ิเอง
กำรเตรียมนำ้ สำหรับย้อมผ้ำ

การทาผ้ามดั ย้อมสามารถย้อมได้ตามวธิ ีกรรมถงึ สีทีย่ ้อมได้ในอณุ หภมู สิ งู
และตา่ ได้ แตท่ งั ้ นีจ้ ะต้องคานึงถึงประเภทของสีและผ้าให้ถกู ต้องหลายๆสี ภายหลงั ที่
ได้ย้อมสีแรกเสร็จแล้วเช่นนีเ้ร่ือยไปจนกว่าจะได้สีและลายทีต่ ้องการ

วธิ ีย้อม
ละลายสดี ้วยนา้ อนุ่ หรือนา้ ร้อน เตมิ นา้ เยน็ ให้ครบตามจานวน ใสซ่ ลิ เิ กต

ตามลาดบั คนสารละลายให้เข้ากนั นาผ้าลงย้อม ใช้เวลาคนผ้ากลบั ไปกลบั มา
ประมาณ ๒๐ นาที เพ่ือให้ผ้าดดู ซมึ สีได้ทวั่ แล้วแชผ่ ้าตอ่ อีก ๓๐ นาที หลงั จากนนั ้ จงึ
นาไปซกั นา้ ให้สะอาด

ขนั้ ตอนกำรทำผ้ำมัดย้อม
๑. เตรียมวสั ดอุ ปุ กรณ์
๒. ละลายสดี ้วยนา้ อนุ่
๓. ใสน่ า้ ให้ครบตามจานวน
๔. พกั ไว้
๕. เตรียมผ้าที่มดั ไว้แล้วใสล่ งในนา้ ย้อม
๖. แชท่ ิง้ ไว้ประมาณ ๓๐ นาที
๗. ล้างนา้ ให้สะอาดแล้วแกะเชือกออก
๙. ได้ลวดลายตามต้องการ

บทท่ี ๓
วสั ดุอุปกรณ์และวธิ ีดำเนินงำน

๑. วสั ดุอุปกรณ์
-ผ้าขาว
-สี
-หนงั ยาง
-กะละมงั
-นา้ เปลา่

ขนั้ ตอนกำรดำเนินงำน
กำรเตรียมกำร
๑. ศกึ ษาสารวจข้อมลู เขียนโครงการ ขออนมุ ตั โิ ครงงาน ออกสารวจและ
สมั ภาษณ์เพื่อเก็บรวบรวมข้อมลู
๒. กาหนดรูปแบบการทาผ้ามดั ย้อม

กำรเตรียมสถำนท่ี
จดั สถานที่ / เตรียมวสั ดอุ ปุ กรณ์
ตำรำงกำรดำเนินงำน

วัน เดือน รำยกำรกิจกรรม สถำนท่ี ผู้รับผดิ ชอบ หมำย
ปี ห้องเรียน เหตุ
สมาชิกทงั ้ ๓
26/10/63 ศกึ ษาหาความรู้เบอื ้ งต้น ห้องเรียน คน
จาก โรงเรียน
Internet สมาชกิ ทงั ้ ๓
บ้าน คน
3/10/63 ศกึ ษาเก่ียวกบั วิธีเขียน
โครงงานจาก Internet สมาชิกทงั ้ ๓
คน
17/10/63 วางแผนปฏิบตั ิงาน
ปฏบิ ตั ิการเตรียมเครื่องมอื สมาชิกทงั ้ ๓
ใช้วสั ดุ อปุ กรณ์ คน

24/10/63 ลงมือทาผ้ามดั ย้อม สมาชิกทงั ้ ๓
คน
- สรุปผลและรายงานผล โรงเรียน

บทท่ี ๔
ผลกำรวเิ ครำะห์ข้อมูล
การดาเนินงานตามขนั ้ ตอนการทาผ้ามดั ย้อม เพื่อจาหน่ายในแตล่ ะครัง้
อปุ กรณ์ที่ใช้ได้แก่ ผ้าขาว สี หนงั ยาง กะละมงั นา้ เปลา่ การทาผ้ามดั ย้อม
สามารถทาไปจาหน่ายเพ่ือหารายได้เสริมหลายๆอยา่ งและดาเนินการงา่ ย

ในการลงทนุ ทาผ้ามดั ย้อมมวี สั ดอุ ปุ กรณ์ ตามตารางดงั นี ้

ตำรำงแสดงกำรลงทนุ กำรทำผ้ำมัดย้อม

ท่ี รายการ ราคา จานวนเงิน
๑ ผ้าขาว ๑oo ๑oo
๒ สี ๖๙ ๖๙

๕ หนงั ยาง ๕๕
๙ กะละมงั --
๑๑ นา้ เปลา่ --
รวม ๑๗๔

บทท่ี ๕

สรุป อภปิ รำยผล และข้อเสนอแนะ

สรุปผลกำรดำเนินงำน

การทาโครงงานผ้ามดั ย้อมตลอดระยะเวลาระหว่างปฏิบตั ิงานผลสาเร็จเป็ นที่
น่าพึงพอใจแก่ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานเป็ นอย่างมาก เพราะนอกจากการทาโครงงานอาชีพแล้ว
การปฏิบตั ิงานยงั ช่วยให้ก่อประโยชน์ในด้านอ่ืนๆอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็ นด้านการ
วางแผนการรับผิดชอบหน้าที่แต่ละบคุ คลซ่ึงทกั ษะต่างๆไม่สามารถที่จะเรียนรู้ได้ใน
ห้องเรียนทงั ้ การปฏิบตั ิงานครัง้ นีย้ ังเป็ นแบบอย่างให้แก่บุคคลท่านอ่ืนท่ีผ่านมาเห็น
ขณะทากิจกรรมได้รับคาชื่นชมจากหลายบุคคลในการรู้จักใช้ เวลาว่างให้ เป็ น
ประโยชน์ เป็ นแบบอย่างให้รุ่นน้ องทาตามเพื่อหารายได้เสริม เพราะเป็ นการ
ปฏิบตั ิงานที่ใช้ได้จริง

อภปิ รำยผล

การทาผ้ามัดย้อมในครัง้ นีผ้ ู้บริโภคพอใจในสินค้า ท่ีออกมามีลวดลายที่
สวยงาม และมสี สี นั สดใสเหมาะสมกบั การใช้งาน

ประโยชน์ท่ีได้รับ

๑. มีความรู้และประสบการณ์ในการทาผ้ามดั ย้อม
๒. มองเหน็ แนวทางในการประกอบอาชีพ
๓. ทาให้มรี ายได้ในระหวา่ งเรียน และเหน็ คณุ คา่ ของการประกอบอาชีพ