การแกะสลัลัก ลัลั ดอกไม้ม้ ม้ม้ในรูรู รูรู ปแบบต่ต่ ต่ า ต่ างๆ วิชา งานใบตองและแกะสลัก ลั เพื่องานอาหาร แผนกคหกรรมศาสตร์ วิทยาลัยเทคนิค นิ พิจิ พิจิ ตร
ประวัติความเป็น ป็ มา งานการแกะสลักผัก ผั และผลไม้เ ม้ ดิมเป็น ป็ วิชาที่เรีย รี น ขั้น ขั้ สูง สู ของ กุล กุ สตรีใรี นรั้ว รั้ในวัง ที่ต้องมีก มี ารฝึก ฝึฝนและ เรีย รี นรู้จ รู้ นเกิดความชำ นาญ บรรพบุรุษของไทยเราได้มี การแกะสลักกันมานานแล้ว จนถึงในสมัย มั สุโ สุ ขทัยเป็น ป็ ราชธานี ในสมัย มั ของสมเด็จพระร่ว ร่ งเจ้า ได้มีน มี างสนม คนหนึ่ง นึ่ ชื่อ ชื่ นางนพมาศ หรือ รื ท้าวศรีจุ รี จุ ฬาลักษณ์ ได้แต่ง หนัง นั สือ สื เล่มหนึ่ง นึ่ ชื่อ ชื่ ว่า ตำ รับ รั ท้าวศรีจุ รี จุ ฬาลักษณ์ขึ้ ณ์ ขึ้ น ขึ้ และ ในหนัง นั สือ สื เล่มนี้ ได้พูด พู ถึงพิธี พิ ต่ ธี ต่ าง ๆ ไว้ และพิธี พิ ห ธี นึ่ง นึ่ เรีย รี กว่า พระราชพิธี พิ จ ธี องเปรีย รี งในวันเพ็ญ พ็ เดือนสิบ สิ สอง เป็น ป็ พิธีพิโคมลอย นางนพมาศได้คิดตกแต่งโคมลอยที่ งดงามประหลาดกว่าโคมของพระสนม คนอื่นทั้งปวง และได้เลือกดอกไม้สี ม้ ต่ สี ต่ าง ๆ ประดับให้เ ห้ป็น ป็ ลวดลายแล้ว จึงนำ เอาผลไม้ มาแกะสลักเป็น ป็ นกและหงส์ใส์ ห้เ ห้ กาะ เกสรดอกไม้อ ม้ ยู่ต ยู่ ามกลีบดอก เป็น ป็ ระเบีย บี บสวยงามไป ด้วยสีสั สี น สั สดสวย ชวนน่า น่ มองยิ่ง ยิ่ นัก นั รวมทั้ง เสีย สี บธูป เทียน จึงได้มีห มี ลักฐานการแกะสลักมาตั้งแต่สมัย มั นั้น นั้
การแกะสลักผักและผลไม้ถื ม้ ถื อเป็น ป็ งานแกะสลักวัสดุเ ดุ นื้อนื้ อ่อน จำ แนกลักษณะของงานตามวิธีก ธี ารแกะสลัก ได้ดังนี้ คือ 1. รูปร่อ ร่ งลึก เป็น ป็ การเซาะเนื้อ นื้ วัสดุใ ดุ ห้เ ห้ป็น ป็ ร่อ ร่ งลึกตาม ลวดลายหรือ รื ลักษณะงานที่ออกแบบไว้ 2. รูปนูน นู เป็น ป็ การแกะสลักเนื้อ นื้ วัสดุนู ดุ น นู ขึ้น ขึ้ จากพื้น คือ การแกะสลักพื้นให้ต่ำ ห้ ต่ำ ลง ให้ตั ห้ ตั วลายนูน นู สูง สู ขึ้น ขึ้ มา 3. รูปลอยตัว เป็น ป็ การแกะสลักที่มองเห็น ห็ ได้โดยรอบทุก ทุ ด้าน หลักการแกะสลัก ลั ผักและผลไม้
แกะสลัก ลั ดอกไม้รู ม้ป รู แบบต่า ต่ ง ๆ แกะสลัก ลั ลายผสม จากแคนตาลูป แกะสลัก ลั ดอกกุห กุ ลาบ จากแตงโม แกะสลัก ลั ดอกเบญจมาศ จากฟักทอง แกะสลัก ลั ลายน้ำ ไล จากแตงโม
ดอกกุหกุ ลาบ จากแครอท ดอกผีเสื้อจากฟักทอง ดอกบัว จากน้ำ เต้า ดอกลีลาวดีจากหัวไชเท้า
2.มีด มี บางหรือ รื มีด มีปอก มีลั มีลั กษณะปลายมนคมบางและไม่เ ม่ ป็น ป็ สนิม นิ ใช้สำ ช้ สำหรับ รั ประกอบการแกะสลัก เช่น ช่ ปอกเปลือกผัก ผั และผลไม้ ตัดก้าน และแบ่ง บ่ ผัก ผั และผลไม้ข ม้ นาดใหญ่ อุปกรณ์สำ ณ์ สำคัญที่ใช้ใช้ นการแกะสลัก ได้แก่ มีด มี แกะสลัก (ปลายเรีย รี วแหลม) และมีด มีปอก (มีด มี บางปลายมน) นอกจากมีด มี จะเป็น ป็ อุปกรณ์สำ ณ์ สำคัญที่ใช้ใช้ นการประดิษฐ์แ ฐ์ ล้ว ยัง ยั มีอุ มี อุ ปกรณ์อี ณ์ อี กมากมายที่ใช้ใช้ นการประดิษฐ์อี ฐ์ อี ก เช่น ช่ เข็ม ข็ ด้าย ไม้ก ม้ ลัด ถาด ผ้า ผ้ ขาวบาง ภาชนะบรรจุน้ำ และกล่องที่มีฝมี าปิด ปิ มิด มิ ชิด ชิ เป็น ป็ ต้น 1.มีด มี แกะสลัก มีลั มีลั กษณะปลายเรีย รี วแหลม คมบาง ไม่เ ม่ ป็น ป็ สนิม นิ และ ไม่ค ม่ วรมีน้ำ มี น้ำหนัก นั มาก ใช้สำ ช้ สำหรับ รั แกะสลักผัก ผั และผลไม้ หรือ รื เจียนใบตอง ตามที่ต้องการ โดยไม่ต้ ม่ ต้ องอาศัย ศั อุปกรณ์อ ณ์ ย่า ย่ งอื่น ดังนั้น นั้ จึงควรรัก รั ษาปลายมีด มีให้ แหลมคมอยู่เ ยู่ สมอ มีด มี แกะสลักควรจับด้วยมือ มื ขวา นิ้ว นิ้ หัว หั แม่มื ม่ อ มื วางอยู่บ ยู่ นสัน สั มีด มี นิ้ว นิ้ ชี้ว ชี้ างอยู่บ ยู่ นงานที่แกะ สลัก ส่ว ส่ นสามนิ้ว นิ้ ที่เหลือให้ง ห้ อลง เพื่อ พื่ ช่ว ช่ ยจับมีด มี ส่ว ส่ น มือ มื ซ้า ซ้ ยจับงานแกะสลัก ตามลักษณะของงาน วัสดุ - อุปกรณ์
ผัก ผั ผลไม้ที่ ม้ นิ ที่ นิ ยมใช้แกะสลัก ลั ดอกไม้ มะเขือ ขื เทศ แตงโม มะละกอ แคนตาลูป ลู
ฟักทอง แอปเปิลปิ แครอท ฝรั่ง
วิธีก ธี ารแกะสลัก ลั ดอกเบญจมาศ 1.เอียงมีด 45 องศาเจาะกลางลูกแตงโมแล้วหมุนเป็นวงกลมให้เป็น หลุมทรงพีระมิดกลับหัว 2.ทำ กลีบรวงข้าว โดยการกรีดมีดเป็นทรงเม็ดข้าว ให้ปลายกลีบสบ กันแบบติดเปลือกเขียวเพื่อความสวยงาม ทำ ซ้ำ กันไปเรื่อย ๆ จน เกือบถึงครึ่งลูก 3.เมื่อทำ จนเกือบถึงครึ่งลูกแล้ว ให้ปาดเรียบด้านล่างเพื่อโชว์กลีบ ดอก หรือจะทำ ลายใบไม้ก็ได้เพื่อความสวยงาม TIPS : นำ ผลงานแช่น้ำ เย็นจัดก่อนจัดโชว์ เพื่อให้กลีบเด้งสวย วิธีการแกะสลัก ลั ลายกลีบ ลี รวงข้าว 1.เกลาฟักทองให้เป็นทรงหลังเต่า ขึ้นเกสร โดยการกรีดเส้นเป็นวงกลม แล้วเอียงมีด 45 องศาทำ ร่องเกสร 2.ทำ กลีบเกล็ดปลา ลากเป็นเส้นครึ่งวงกลมให้เสร็จรอบชั้น จากนั้นปาด เนื้อฟักทองออกเพื่อให้กลีบดอก ทำ เรียงจากชั้นนอกเข้าชั้นในไปเรื่อย ๆ 3.ทำ กลีบด้านนอก ด้วยวิธีการเดียวกับการทำ ชั้นเกสร เมื่อฐานดอกใหญ่พอ สมควรแล้วก็ปาดนำ ตัวดอกออก TIPS :หากต้องการทำ เก็บไว้ใช้หลายวัน ห้ามให้ฟักทองสัมผัสน้ำ เพราะจะ ทำ ให้เน่า ให้ห่อกระดาษทิชชูและพลาสติกแรป จากนั้นนำ แช่เย็นก่อนจะใช้ งานให้นำ มาล้างน้ำ หากต้องการนำ ไปประกอบอาหารให้แช่น้ำ ปูนใส 10-15 นาทีก่อนใช้งานเพื่อให้เนื้อฟักทองไม่เละ
วิธีการแกะสลัก ลั ดอกกุก กุ ลาบ แกะสลัก ลั ดอกกุห กุ ลาบจากฟักทอง วิธีทำ 1.เกลาฟักทองให้กลม แกะสลักวงเกสรเส้นผ่า ศูนย์กลาง 3 ซม. ปาดเนื้อฟักทองออก 2.เกลาวงเกสรให้กลม แกะสลักกลีบกุหลาบชั้นใน 3.เซาะกลีบกุหลาบให้ตั้ง ปาดเนื้อข้างกลีบออก 4.ข้างกลีบจะซ้อนเยื้องกัน 5.กลีบชั้นสองจะสับหว่างชั้นแรกและปลายกลีบต่ำ เล็กน้อย 6.แกะสลักกลีบวงรอบนอก เซาะเนื้อฟักทองให้เป็น ร่องลึก โค้งกลีบให้ยาวตามร่องเดิม ปลายกลีบซ้อนทับ กัน 7.แกะสลักกลีบวงรอบนอกเนื้อฟักทองให้เป็นร่องลึก โค้งกลีบ 8.ปาดเนื้อใต้กลีบออก กลีบจะตั้งขึ้น 9.กลีบรอบนอกจะบาน ตัดเนื้อใต้กลีบออกให้หมด 10.กุหลาบเมื่อแกะสลักเสร็จแล้ว กลีบชั้นในตั้ง ชั้น นอกบานออก รายวิชาใบตองและแกะสลักเพื่องานอาหาร เรื่อ รื่ งการแกะสลักดอกไม้ในรูปแบบต่าง ๆ
1.แกะสลักวงเกสรเส้นผ่าศูนศู ย์กลาง 3 ซม.ปาดเนื้อมะละกอออก2.เกลาวงเกสรให้กลม แกะสลักกลีบ กุหลาบชั้นใน3.เซาะกลีบกุหลาบให้ตั้ง ปาดเนื้อข้างกลีบออก4.ข้างกลีบจะซ้อนเยื้องกัน5.กลีบชั้นสองจะสับหว่างชั้นแรกและปลายกลีบต่ำ เล็กน้อย6.แกะสลักกลีบวงรอบนอก เซาะเนื้อฟักทองให้เป็นร่องลึก โค้งกลีบให้ยาวตามร่องเดิมดิ ปลายกลีบซ้อนทับกัน7.แกะสลักกลีบวงรอบนอกเนื้อมะละกอให้เป็นร่องลึก โค้งกลีบ8.ปาดเนื้อใต้กลีบออก กลีบจะตั้งขึ้น9.กลีบรอบนอกจะบาน ตัดเนื้อใต้กลีบออกให้หมด10.กุหลาบเมื่อแกะสลักเสร็จแล้ว กลีบชั้นในตั้ง ชั้นนอกบานออกวิธีวิกธีารแกะสลักลัดอกกุหกุลาบจากมะละกอ เยาวราช วัดพระแก้ว