วิชา วิทยาการคำนวณ ป.3

เทคโนโลยี

(วิทยาการคานวณ)

๓ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่

สารบัญ

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 อลั กอรทิ ึมและการแก้ปญั หาอยา่ งง่าย
หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 การเขยี นโปรแกรมคอมพิวเตอร์
หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 3 การคน้ หาข้อมูล
หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี 4 การใชซ้ อฟตแ์ วร์นาเสนอขอ้ มลู
หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 5 การใช้เทคโนโลยสี ารสนเทศอย่างปลอดภยั

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3

แผนผังหัวข้อหนว่ ยการเรยี นรู้ 1 อลั กอริทมึ และการแก้ปัญหาอย่างง่าย

การแกป้ ัญหา อัลกอริทึม เกมการแกป้ ญั หา
และการ
แก้ปญั หา
อยา่ งง่าย

อลั กอรทิ ึม

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3

อัลกอรทิ มึ เริม่ ต้น การแสดงอลั กอรทิ มึ ด้วย
เข้าประตโู รงเรียน สัญลักษณ์ เรยี กว่า ผังงาน
ถา้ นกั เรียนตอ้ งการเดินทางจากประตโู รงเรยี นไปยัง เดินตรงไปอาคาร 3 การทางานท่ีเรียงลาดบั ตัง้ แต่
สนามฟตุ บอล สามารถเขยี นเป็นผังงานได้ดงั น้ี
เล้ียวซ้าย ขนั้ ตอนแรกไปจนถงึ
เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 3 เดินตรงไปอาคาร 5 ข้ันตอนสุดท้าย เรยี กว่า

เลี้ยวซ้าย ผงั งานโครงสร้าง
ตรงไปสุดทาง แบบเรียงลาดบั

เลี้ยวขวา
ตรงไปสนามฟุตบอลอยดู่ ้านซา้ ย

จบ

การแก้ปญั หา

การแกป้ ญั หา (problem solving) เปน็ การหาวธิ ีแกป้ ัญหาหรือการทางานน้นั ให้สาเรจ็ โดยใช้เหตผุ ลประกอบ
การแก้ปัญหาอย่างเปน็ ข้ันตอน หลายปัญหาสามารถแกไ้ ขไดด้ ว้ ยตัวของนกั เรยี น เช่น การสลับรองเทา้ กับเพอ่ื น
หรอื ปญั หาจากการเลน่ เกมฝกึ ทักษะต่าง ๆ การแกป้ ัญหาลกั ษณะนี้ นักเรียนอาจเขยี นช่อื ติดไวใ้ นรองเทา้
หรือบางปัญหาอาจใชเ้ หตผุ ลเชิงตรรกะมาชว่ ยในการแก้ปัญหา

เมือ่ นกั เรียนเติบโตข้ึนและพบปญั หาเดมิ ซ่งึ
เกดิ ขึ้นอีกหรืออาจพบปญั หาใหม่นักเรียนมี
วธิ ีแกป้ ญั หาที่ดกี ว่าเดิมหรอื ไม่อย่างไร

การแก้ปัญหาในชวี ติ ประจาวัน การฝกึ ทักษะด้วยเกม OX คาถามสาคญั

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3

การใชเ้ หตผุ ลเชงิ ตรรกะ (logical reasoning) เป็นการ ตัวละครจะต้องเดินไปจดั การหมู
ใชเ้ หตุผล เงอ่ื นไข หรือกฎเกณฑท์ ่ีเก่ียวข้องกับปัญหาน้นั โดยต้องหาเสน้ ทางเดนิ ไมใ่ ห้ชนสง่ิ กีดขวาง
เพ่อื ตรวจสอบความสมเหตุสมผล หรอื ความเป็นไปได้
ในการแก้ปัญหาตา่ ง ๆ ท่ีสนใจ เช่น การเดินเขา้ ไปใน
เขาวงกต จะต้องเดินทางไปตามเสน้ ทางทีเ่ ลือกเท่านน้ั
ไมส่ ามารถเดนิ ทะลุกาแพงได้ หรือการเล่นเกมจะต้อง
ทาตามเง่ือนไขทเี่ กมกาหนด

ปัญหาแต่ละปญั หาจะมีความซับซอ้ นไมเ่ ทา่ กนั ปัญหาที่
มีความซบั ซ้อนมากขน้ึ อาจต้องวางแผนและใชเ้ หตผุ ล
มากข้ึน ปัญหาเดยี วกันอาจมวี ิธีการแกไ้ ขได้หลายวิธี
ดังน้นั ในการแก้ปัญหาควรเลือกวิธีการทเี่ หมาะสมท่ีสุด

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชัน้ ประถมศึกษาปที ่ี 3

ตัวอย่าง การเดนิ ทางของผงึ้ ไปเกบ็ น้าหวาน

ถา้ ต้องการใหผ้ ง้ึ เดนิ ทางไปเก็บน้าหวานท่ีดอกไม้ ดงั ภาพ โดยผึ้งเดินทางไปขา้ งหน้า 1 ครงั้
จะเคลอื่ นทีไ่ ปได้ 1 ชอ่ งตาราง การเดินทางของผง้ึ จะตอ้ งเป็นดังน้ี

เรมิ่ ต้น
1. เดนิ หนา้
2. เดนิ หนา้
3. เดินหน้า
4. เดินหน้า
5. เกบ็ นา้ หวาน

จบ

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 3 การเดนิ ทางของผ้ึงไปเกบ็ น้าหวานท่ดี อกไม้

ตัวอย่าง การเดนิ ทางของผึ้งไปเก็บนา้ หวาน (ต่อ)

จากตัวอยา่ งท่ีผา่ นมาเปน็ การเดนิ ทางเป็นเส้นตรง แต่ถา้ เสน้ ทางซับซอ้ นมากขึน้ การเดนิ ทางของผ้ึง
จะมเี ง่ือนไขที่ต้องพจิ ารณามากขนึ้ ดังเส้นทางต่อไปน้ี

เริม่ ต้น การเดินทางของผงึ้ ทม่ี คี วามซับซ้อน
1. เดนิ หนา้
2. เกบ็ น้าหวาน
3. เดนิ หนา้
4. หนั ขวา
5. เดินหน้า
6. เก็บนา้ หวาน

จบ

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้ันประถมศึกษาปีที่ 3

กจิ กรรมท่ี 1.1 การใชเ้ หตุผลในการแกป้ ญั หา

1. นักเรียนวาดภาพในตาแหน่งทห่ี ายไป และบอกวา่ เหตใุ ด
จงึ คดิ ว่าเป็นภาพน้ัน

2. นักเรยี นวาดลกู ศรระหวา่ งช่อง โดยเริ่มจากนกสแี ดงไปยงั หมูสเี ขยี ว
เพ่ือแสดงเสน้ ทางที่นกจะเคลอ่ื นทไี่ ปหาหมูโดยไม่ผ่านกับระเบดิ
แลว้ ตอบคาถาม

❑ ถ้านกสีแดงเดนิ 1 ก้าว จะเดนิ ผ่านได้ 1 ช่อง จงบอกจานวนกา้ วในการเดินท้งั หมด
❑ เขยี นคาอธิยายการเดินทางของตวั ละครเป็นข้ันตอน

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

อลั กอริทึม

อัลกอรทิ ึม (Algorithm) เปน็ ขน้ั ตอนทใ่ี ช้แกป้ ญั หา ประกอบด้วยวธิ ีการเป็นข้นั ๆ จนกระทั่งแก้ปัญหาไดส้ าเร็จ การแสดงอลั กอริทึม
ทาได้หลายวธิ ี เชน่ การเขยี นอธบิ าย วาดภาพหรอื ใชส้ ญั ลกั ษณ์

ตวั อยา่ งที่ 1 ถา้ นกั เรยี นตอ้ งการเดินทางจากประตูหน้าโรงเรยี นไปโรงอาหาร อาจเขยี นได้ ดังนี้ นกั เรยี นมวี ธิ กี ารอธบิ าย
การแก้ปญั หาให้ผู้อ่นื
เรมิ่ ตน้ 1. ไปท่ีประตูหนา้ โรงเรียน เข้าใจอยา่ งไร
2. เดนิ ตรงไปจนถงึ อาคาร 3
จบ 3. เลยี้ วซ้าย คาถามสาคญั
4. เดินตรงไปจนถึงอาคาร 5
เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 3 5. เลีย้ วขวา
6. เดนิ ตรงไปอาคาร 7
7. เดินเขา้ ไปใต้อาคาร 7
8. ถงึ โรงอาหาร

ถา้ วาดภาพแสดงเสน้ ทาง
การเดินทางจากประตู
หนา้ โรงเรียนไปโรงอาหารได้
ดังนี้

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

สาหรบั การแสดงอลั กอรทิ ึมโดยใชส้ ญั ลักษณจ์ ะตอ้ งใชส้ ญั ลกั ษณ์ทเี่ ปน็ มาตรฐานเดียวกัน
ตัวอยา่ งสญั ลกั ษณ์และความหมายของการใช้งานมดี งั นี้

การเร่ิมตน้ หรือจบการทางาน การปฏิบตั งิ านหรือกระบวนการ การตัดสินใจ

การนาเขา้ ขอ้ มลู ทางแป้นพิมพ์ จดุ เช่อื มต่อ ทศิ ทางการดาเนินงาน

การแสดงอัลกอรทิ ึมด้วยสญั ลักษณ์เรียกอีกชือ่ หนึ่งว่า ผงั งาน เพราะเหตุใดการเขยี นผังงาน
สาหรบั การทางานทีเ่ รยี งเป็นลาดบั ต้ังแตข่ ั้นตอนแรกไปจนถงึ ข้นั ตอนสุดท้าย จงึ ตอ้ งใชส้ ัญลกั ษณ์ท่ีเป็น
เรยี กว่า ผังงานโครงสรา้ งแบบเรียงลาดับ ส่วนผังงานที่ต้องมีการตัดสินใจ มาตรฐานเดยี วกนั
ระหว่างการทางาน เรียกว่า ผงั งานโครงสรา้ งแบบทางเลอื ก
คำถำมสำคญั
เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3

จากตัวอยา่ งการเดินทางไปโรงอาหาร
สามารถเขยี นเป็นผังงานไดด้ ังน้ี

เรม่ิ ต้น
ไปที่ประตหู นา้ โรงเรยี น
เดนิ ตรงไปจนถงึ อาคาร 3

เลี้ยวซา้ ย
เดินตรงไปจนถึงอาคาร 5

เล้ยี วขวา
เดินตรงไปอาคาร 7
เดนิ เข้าไปใตอ้ าคาร 7

ถงึ โรงอาหาร
จบ

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 3

ตัวอย่าง 2 การทาความสะอาดห้องเรียน

ห้องเรียนทใ่ี ช้สาหรับเรียนหรือทากจิ กรรมตา่ ง ๆ เปน็ พ้นื ทที่ ี่เราตอ้ งใชร้ ่วมกนั ดังนั้น ก่อนกลบั บ้าน
เราต้องชว่ ยกันทาความสะอาดหอ้ งเรียน ปัญหาดงั กล่าวสามารถเขียนผงั งานได้ ดงั น้ี

เงอ่ื นไขการทาความสะอาดหอ้ งเรียน ขัน้ ตอนการทาความสะอาดหอ้ งเรียน

เริ่มตน้ เริ่มตน้

หอ้ งเรียนสะอาด ไม่จรงิ ลบกระดาน
เป็นระเบียบ ทาความสะอาดพ้นื
ทาความสะอาดห้องเรียน
จริง จัดโต๊ะเกา้ อี้

เดินทางกลบั บ้าน นาขยะไปทิ้ง
จบ
จบ
เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

การใช้หลักการแกป้ ัญหาแลว้ นามาทาเป็นขน้ั ตอนหรืออลั กอรทิ มึ น้นั ผู้แกป้ ญั หา
จะตอ้ งทาความเข้าใจกับปญั หาแล้วเลือกวธิ ีการทเี่ หมาะสม ซ่ึงปัญหาเดยี วกัน
อาจมีวิธีการแก้ไดห้ ลายวิธี การใช้หลกั การแกป้ ัญหามีประโยชน์ ดังน้ี

1 ฝึกการคิดอย่างเปน็ ระบบ

2 ฝกึ การหาคาตอบอย่างมีเหตผุ ล

3 ทาให้เหน็ แนวทางการแกป้ ัญหาไดอ้ ยา่ งชดั เจน

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 3

กิจกรรมท่ี 1.2 การแก้ปญั หาดว้ ยอลั กอริทึม

1. นักเรยี นเรยี งลาดบั กิจกรรมที่กาหนด พรอ้ มอธิบายเหตผุ ลของการเรยี งลาดับ

รบั ประทานอาหารเช้า แปรงฟนั ไปโรงเรียน อาบน้า จัดหนังสอื ใส่กระเปา๋ แตง่ ตวั

ลาดับ กิจกรรม เหตผุ ล
1.
2. จากลาดับการแก้ปัญหา นักเรยี นจะเขียน
3. เปน็ ผังงานไดอ้ ย่างไร
4.
5. จากลาดบั การแกป้ ญั หา นกั เรยี นคดิ ว่าขั้นตอนใด
6. สามารถสลบั ได้ เพราะเหตใุ ด

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศึกษาปีท่ี 3

กจิ กรรมที่ 1.2 การแก้ปญั หาดว้ ยอัลกอรทิ ึม (ต่อ)

2. ถา้ นักเรยี นตอ้ งการสงั่ งานให้ศลิ ปินวาดภาพในสว่ นทีข่ าดไปตอ้ งทาอย่างไร 2
โดยนาตัวเลขของบตั รคาสั่งมาเขยี นเปน็ ผังงาน

1

34

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3

เกมการแกป้ ญั หา

เกมบนั ไดงู อปุ กรณก์ ารเล่น นักเรียนเคยเลน่ เกม
การแก้ปญั หาอะไรบา้ ง
เกมบนั ไดงเู ป็นเกมกระดานชนิดหน่งึ โดยจะมผี ู้เล่นต้ังแต่ 2 คนขึน้ ไป ลักษณะของ 1. แผ่นตารางเกมบนั ไดงู
ตารางจะแบง่ เป็นชอ่ ง ๆ มตี ัวเลขกากับ มีงแู ละบนั ไดพาดไปมา ลักษณะของ 2. ลกู เตา๋ คาถามสาคญั
กระดานอาจแตกตา่ งกันไปข้นึ อย่กู บั ผู้ออกแบบ 3. ตัวเดิน

วิธีการเลน่

1. ตกลงกันระหวา่ งผูเ้ ล่นว่าใครจะเร่ิมเล่นกอ่ น
2. ผ้เู ล่นคนแรกทอดลูกเต๋า ถ้าออกแต้มใดใหเ้ ดินไปยังหมายเลขนั้น
3. สลบั กันเลน่ กบั ผ้เู ลน่ คนต่อไป
4. ถ้าเดินไปหยุดทช่ี ่องบนั ไดพอดจี ะได้เดินขึ้นบนั ไดไปขา้ งบน
5. ถ้าเดินไปหยดุ ชอ่ งทีม่ งี ตู อ้ งลงจากปากงไู ปยงั หางงู
6. การเดนิ ครง้ั ตอ่ ไปให้นบั จานวนชอ่ งเดนิ ตามแตม้ ของลูกเตา๋ ท่ีทอดได้
7. ผู้เลน่ คนใดถงึ เสน้ ชยั ก่อนจะเปน็ ผชู้ นะ

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ช้ันประถมศกึ ษาปีที่ 3

ถ้าพจิ ารณาการเดนิ ของเกมบันไดงู จะพบวา่ การเดนิ จะตอ้ ง เริม่ ตน้
พจิ ารณาตามเงอ่ื นไขท่ีเกมกาหนด สามารถเขยี นเปน็ ผงั งานได้ ดงั น้ี
ทอดลกู เต๋า แล้วเดนิ ไป
ยังหมายเลขน้นั

เดนิ ไปพบ จริง
บนั ได
ขนึ้ ไปข้นั บนสดุ ของบันได
ไม่จรงิ

เดินไปพบ จรงิ
ปากงู
ลงจากปากงไู ปยังหางงู
ไมจ่ รงิ

ทอดลกู เตา๋ แล้วนบั จานวน
ช่องเดิน เพม่ิ ตามแต้มท่ไี ด้

ไมจ่ รงิ
ถึงเสน้ ชยั

จริง

จบ

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3

เกมบันไดงแู ตล่ ะเกมนน้ั การเลน่ อาจแตกตา่ งกันไป
ขนึ้ อยู่กบั ผู้ออกแบบเกม เกมบางเกมอาจมีเงอ่ื นไขอนื่ ๆ
เขยี นไวใ้ นช่องที่กาหนดด้วย และบางเกม
อาจใช้ภาพหรือเง่ือนไขอื่นแทนงแู ละบันได
ดังตัวอยา่ ง

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 3

เกมเททริส (Tetris)

เกมเททรสิ เป็นเกมทมี่ ีรปู สเ่ี หลีย่ มจานวน 4 ชิน้ ประกอบกันเปน็ รูปตา่ ง ๆ และมกี ารสร้างเป็นโปรแกรมคอมพิวเตอร์
ผู้เลน่ จะต้องบงั คบั ให้ตัวตอ่ ทต่ี กลงมาประกอบกันเป็นพื้นทเ่ี ตม็ ซ่ึงตัวต่อแต่ละตัว สามารถหมนุ ไปในตาแหน่ง
ทต่ี อ้ งการได้

เทคโนโลยี (วิทยาการคานวณ) ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 3

เกม OX 3 อปุ กรณ์การเล่น

เกม OX เป็นเกมที่เล่น 2 คน ออกแบบเป็นชอ่ ง 1. กระดาษสาหรบั เขียนเป็นตาราง
ตารางกว้าง 3 ชอ่ ง ยาว 3 ช่อง แล้วให้ 3 x 3 ช่อง
ผเู้ ลน่ ผลดั กนั เขยี นเครอื่ งหมาย O หรือ X
ลงในตาราง 2. ปากกา

12 วธิ ีการเล่น

45

ตกลงกันว่าใครเปน็ ผ้เู ลน่ คนแรกเขียน ผู้เลน่ คนต่อไปเขยี น ผเู้ ล่นผลดั กันเขยี น เครื่องหมายใดเรยี งตอ่ กันเปน็ แนวเส้นตรง
คนเลน่ ก่อน เคร่ืองหมาย O หรอื X เครื่องหมายตรงกนั ขา้ ม เครื่องหมายของตวั เอง หรือแนวทแยงไดจ้ ะเป็นฝ่ายชนะ

ลงในตาราง ลงในตาราง ต่อไป

เทคโนโลยี (วทิ ยาการคานวณ) ชั้นประถมศึกษาปที ่ี 3