ใบความรู้ หน่วยที่ 2 พันธ์และลักษณะประจำพันธุ์

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบือ 26

หนว่ ยท่ี 3
พนั ธแ์ุ ละลกั ษณะประจำพนั ธโุ์ คเนอื้ และกระบอื

หน่วยท่ี 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบือ 27

หน่วยที่ 3 พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุโคเนื้อและกระบือ

หัวข้อเร่ือง

1.กำรจำแนกโคเน้ือและกระบือตำมหลกั สตั ววทิ ยำ
2.พนั ธุโ์ คเน้ือท่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทย
3.ลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือท่ีนิยมเล้ยี งในประเทศไทย
4.พนั ธุก์ ระบือ
5.ลกั ษณะประจำพนั ธุก์ ระบือ

สำระสำคญั

1.โคท่ีนิยมนำมำเล้ียงมี 2 ชนิด คือ โคยโุ รป ( Bos Taurus ) และโคอินเดีย ( Bos indicus ) โคใน
โลกประมำณ 40 เปอร์เซน็ ตเ์ ป็นโคยโุ รปส่วนอีก 60 เปอร์เซน็ ตเ์ ป็นโคอินเดีย โดยโคยโุ รปมคี ุณสมบตั ิใน
กำรให้ผลผลิตสูง อตั รำกำรเจริญเติบโตและเน้ือมีคุณภำพดี มีไขมนั แทรกและเปอร เซ็นต ซำกสูง
ส่วนโคอินเดียใหผ้ ลผลิตไม่สูงเท่ำโคยุโรปแต่ทนต อสภำพอำกำศท่ีร อน มีควำมต ำนทำนต
อโรคแมลงในเขตร อน

2.โคเน้ือที่นิยมเล้ียงในประเทศไทยปัจจุบนั แบ่งเป็ น 3 กลุ่ม ไดแ้ ก่ โคเน้ือตระกูลเมืองหนำว
ไดแ้ ก่พนั ธุช์ ำร์โรเลส่ ์ พนั ธุล์ ีมูซีนและพนั ธุซ์ ิมเมนทอล โคเน้ือตระกูลเมอื งร้อนไดแ้ ก่ พนั ธุพ์ ้ืนเมือง และ
พนั ธุอ์ เมริกนั บรำห์มนั และโคเน้ือพนั ธุล์ ูกผสม ไดแ้ ก่ พนั ธุก์ ำแพงแสน พนั ธุต์ ำกและพนั ธุก์ บินทร์บุรี

3.กระบือแบ่งประเภทตำมเขตภูมิศำสตร์ เป็ น 4 ประเภท คือ Bos caffer กระบือในแถบแอฟริกำ
Bos mindorrensis หรือ Tamaraw เป็ นกระบือพ้ืนเมอื งของเกำะมนิ โคโร Bos depressicornis หรือ Anao
or Dwarf เป็ นกระบือเล้ียงในแถบเกำะ Celebes และ Bos or ( Bubalus ) bubalis เป็ นกระบือเล้ียงเอเชีย
จำแนกเป็น 2 กลุ่ม คือ กระบือปลกั ( Swamp type ) มีจำนวนโครโมโซม 2n = 48 เป็ นกระบือท่ีเล้ียงแถบ
ภำคตะวนั ออก ตะวนั ออกเฉียงใต้ของทวีปเอเชีย ได้แก่ จีน เวียตนำม ลำว เขมร พม่ำ ไทย มำเลเซีย
ฟิ ลิปปิ นส์ และออสเตรเลีย และกระบือแม่น้ำ ( River type ) มีจำนวนโครโมโซม 2n = 50 เป็ นกระบือที่
เล้ียงในแถบภำคกลำงและภำคตะวนั ตกของทวีปเอเชีย ไดแ้ ก่ อนิ เดีย ปำกีสถำน บงั คลำเทศ ศรีลงั กำ

จดุ ประสงค์กำรเรยี นรู้

1.เพอ่ื ใหจ้ ำแนกโคเน้ือกระบือตำมหลกั สตั ววิทยำไดถ้ กู ตอ้ ง
2.เพ่ือใหส้ ำมำรถบอกพนั ธุโ์ คเน้ือท่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทย
3.เพ่อื ใหอ้ ธิบำยลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือท่ีนิยมเล้ียงในประเทศไทย
4.เพอ่ื ใหส้ ำมำรถบอกพนั ธุก์ ระบือ

หน่วยที่ 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบอื 28

5.เพ่อื ใหอ้ ธิบำยลกั ษณะประจำพนั ธุก์ ระบือ

1.กำรจำแนกโคเนือ้ และกระบือตำมหลกั สัตววทิ ยำ

กำรเล้ียงโคมีกระจำยอยู ตำมภูมิภำคต่ำงๆของโลกตำมสภำพภูมิอำกำศที่เหมำะสม โคท่ีนิยม

นำมำเล้ยี งมี 2 ชนิด คือ โคยุโรป ( Bos Taurus ) และโคอินเดีย ( Bos indicus ) โคทว่ั ไปในโลกประมำณ

40 เปอร์เซน็ ตเ์ ป็นโคยโุ รปส่วนอีก 60 เปอร์เซ็นตเ์ ป็นโคอินเดีย โคยโุ รปเป็นโคที่มีถ่ินกำเนิดในประเทศที่

อำกำศเยน็ จึงเป็ นโคท่ีมคี ุณสมบตั ิในกำรให้ผลผลิตสูง อตั รำกำรเจริญเติบโตและเน้ือมีคุณภำพดี มไี ขมนั

แทรกและเปอร เซ็นต ซำกสูงมีรูปร่ำงลกั ษณะคงท่ีตำมพนั ธุกรรม โคอินเดียส่วนใหญ่เป็ นโคที่มถี ิ่น

กำเนิดในประเทศที่มอี ำกำศร้อนมีคุณสมบตั ิในกำรใหผ้ ลผลิตไม่สูงเท่ำโคยโุ รปแต่ทนต อสภำพอำกำศ

ที่ร อน

มคี วำมต ำนทำนต อโรคแมลงในเขตร อน ( ประสำน,2546 )

โคเน้ือและกระบือสำมำรถจำแนกตำมหลกั สตั ววทิ ยำได ดงั น้ี

Kingdom: Animalia อยใู่ นอำณำจกั รสตั ว์ ( Animal Kingdom )

Phylum : Chordata เป็นสตั วท์ ี่มกี ระดูกสนั หลงั ( Backbone )

Class : Mammalia เป็นสตั วเ์ ล้ยี งลูกดว้ ยนม ( Giving Milk )

Order : Artiodactyla เป็นสตั วก์ ีบคู่ ( Even Toed, Hooved )

Suborder : Ruminatia เป็นสตั วเ์ ค้ียวเอ้อื ง ( Cud Chewing )

Family : Bovidae มเี ขำกลวง ( Hollow Horn )

Genus : Bos เป็นสตั วก์ ระเพำะรวม ( Ruminant )

Species: Bos taurus โคยโุ รป

Bos indicus โคอินเดีย

Bos babalus กระบือ ( เมธำ ,2552 )

2.พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุโคเนื้อทน่ี ิยมเลยี้ งในประเทศไทย

โคเน้ือที่นิยมเล้ียงในประเทศไทยปัจจุบนั แบ่งเป็น 3 กลมุ่ ไดแ้ ก่

2.1 โคเน้ือตระกลู เมืองหนำวไดแ้ ก่ พนั ธุช์ ำร์โรเลส่ ์ พนั ธุล์ ีมูซีนและพนั ธุซ์ ิมเมนทอล

2.2 โคเน้ือตระกลู เมืองร้อน ไดแ้ ก่ พนั ธุพ์ ้ืนเมอื ง และพนั ธุอ์ เมริกนั บรำหม์ นั

2.3โคเน้ือพนั ธุล์ ูกผสม ไดแ้ ก่ พนั ธุก์ ำแพงแสน พนั ธุต์ ำก และพนั ธุก์ บินทร์บุรี

2.1 โคเนือ้ ตระกลู เมอื งหนำว

โคเน้ือตระกูลเมืองหนำวหรือโคยโุ รป ( Bos Taurus ) เน่ืองจำกมีถิ่นกำเนิด

กนั อยู ในเขตท่ีมอี ำกำศหนำวเยน็ เช น ในทวปี ยโุ รป อเมริกำ ออสเตรเลียและนิวซีแลนด ได รับ

กำรพฒั นำเล้ียงดูและปรับปรุงพนั ธุ อยำ่ งต่อเน่ืองติดต อกนั มำเป นเวลำนำน มีขนำดใหญ่ไม่มีตะ

โหนก เหนียงคอมีขนำดเล็ก ใบหูส้นั มีขนำดเล็กปลำยใบหูมน ผิวหนังไม่มีต่อมเหงื่อ ผวิ หนังเรียบตึง

หน่วยท่ี 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบอื 29

แนวสันหลงั ตรง ระดบั กระดูกตะโพกและกระดูกกน้ กบอยรู่ ะดบั เดียวกนั ถูกคดั เลือกและปรับปรุงพนั ธุ์
ใหม้ อี ตั รำกำรเจริญเติบโตเร็ว มขี นำดใหญ่ น้ำหนกั มำก เปอร์เซน็ ตซ์ ำกสูง คุณภำพซำกดี มไี ขมนั แทรก
( Marbling )

2.1.1 พนั ธ์ุโคเนื้อตระกลู เมืองหนำวทlี่ สำคญั
1) พนั ธุ แองกสั ( Angus )

มีถ่นิ กำเนิดอยู ทำงภำคตะวนั ออกเฉียงเหนือของประเทศสก อตแลนด์ลกั ษณะทวั่ ไป มีสีดำ
ตลอดท้งั ตวั ( มีอีกสำยพนั ธุ หน่ึงที่มีลกั ษณะคล ำยกนั แต มีสีแดง เรียก Red Angus ) เป นโคที่
ไม มีเขำ ( Poll ) มีขนเรียบ ลำตวั มีขนำดไม ใหญ นัก เพศผู เมื่อโตเต็มที่ ( Mature ) มีน้ำหนัก
800-900 กิโลกรัม เพศเมียมนี ้ำหนกั 600-700 กิโลกรัม ให ลูกมีน้ำหนกั แรกคลอดและน้ำหนกั เมอื่ หย
ำนมน อย มีกำรเจริญเติบโตเร็ว ผสมพนั ธุ ได เร็ว คลอดง ำย เล้ียงลูกเก ง ปริมำณน้ำนมปำน
กลำง มีควำมสมบูรณ พนั ธุ สูง ทนทำนต อ
อำกำศหนำวเยน็ ให เน้ือมำก มีเปอร เซ็นต ซำกสูง ( Carcass Percentage ) กระดูกเล็ก มีกล ำ
มเน้ือมำก มไี ขมนั หุ มน อยมีเน้ือไหล กว ำงใหญ่

ภำพที่ 3.1 โคเน้ือพนั ธุแ์ องกสั ( Angus )

ที่มำ :อษุ ำ ( 2552 )

2 ) พนั ธุ เฮียร ฟอร ด ( Hereford )

มถี ่นิ กำเนิดในประเทศองั กฤษ ลกั ษณะทว่ั ไป ลำตวั สีแดง หน ำขำว อำจพบสีขำวจนถงึ สนั หลงั
อก ใตท้ อ้ งและพู่หำงและขอ้ เทำ้ ท้งั ส่ีมสี ีขำว เขำยำวโค งงอลงและโค งเข ำหำกนั เป นโคขนำด
ปำนกลำงถึงขนำดใหญ เพศผู โตเต็มท่ีมีน้ ำหนัก 900-1,000 กิโลกรัม เพศเมียมีน้ ำหนัก 800
กิโลกรัม แม โคให ลูกท่ีมีน้ำหนกั แรกคลอดปำนกลำง เป นโคที่มีลกั ษณะของกำรเป นโคเน้ือ ที่
สมบูรณ มรี ูปทรงเป นรูปสี่เหลย่ี มผนื ผ ำ ทรงต่ำ หลงั กว ำง ลำตวั ใหญ มีกระดูกใหญ หน

หน่วยท่ี 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบอื 30

ำอกใหญ เน้ือแน นและหนำ ประสิทธิภำพกำรสืบพนั ธุ และกำรผสมพนั ธุ ดี สำมำรถแทะเลม็
หญ ำได ดี มีควำมสำมำรถในกำรเปล่ียนอำหำรเป นเน้ือ ( Feed Conversion Efficiency ) ดี
ลกั ษณะเชื่อง ปรับตัวให เข ำกับสภำพแวดล อมที่แห้งแลง้ และทนทำนต อสภำพอำกำศท่ี
เปลี่ยนแปลงได ดี ข อเสียของโคพนั ธุ เฮียร ฟอร ด คือให นมน อย ตำเจ็บได ง ำย (
สมติ ,2551 )

ภำพท่ี 3.2 โคเน้ือพนั ธุเ์ ฮียร ฟอร ด ( Hereford )
ท่ีมำ :http://www.ridderranch.com/attachments/...7K.1.jpg

3 ) พนั ธุ ชอร ทฮอร น ( Shorthorn )
มถี นิ่ กำเนิดอยู ทำงภำคตะวนั ออกเฉียงเหนือขององั กฤษ ลกั ษณะทว่ั ไปมีเขำส้ัน ลำตวั มีสีแดง
และสีเทำ ใบหน ำส้นั คอส้นั จมูกกว ำง เขำโค งเข ำข ำงใน ลำตวั เป นรูปสี่เหล่ียมผนื ผ ำ
ลำตวั ลึกและกว ำง สะโพกกว ำง บ้นั ท ำยลึก เป นโคเน้ือท่ีมีขนำดใหญ เพศผู โตเต็มที่มี
น้ำหนกั 900 - 1,000 กิโลกรัม เพศเมียมนี ้ำหนกั ตวั 800 กิโลกรัม แม โคให ลูกท่ีมีน้ำหนกั แรกคลอด
ปำนกลำง น้ ำหนักตัวเม่ือหย ำนมปำนกลำงถึงสูง เป นโคเน้ือท่ีให น้ ำนมดีทำให ลูกโค
เจริญเติบโตเร็ว มีควำมสำมำรถในกำรใช ประโยชน จำกอำหำรหยำบได ดี เช่ือง อำรมณ ดี
เจริญเติบโตเร็ว เล้ียงง ำย เหมำะกบั กำรเล้ียงดูในคอกขุน ทนต อสภำพแวดล อมได ดี มีอตั รำ
แลกเน้ือ ( Feed Conversion Rate ) สูง คุณภำพค อนข ำงต่ำ เน้ือมลี กั ษณะหยำบ

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 31

ภำพที่ 3.3 พนั ธุ ชอร ตฮอร น (Shorthorn)
ท่ีมำ :http:// www.cattletoday.com/forum/viewtopic.php?f=5&t=65426
4 ) พนั ธุ ชำร โรเลส ( Charolais )
มีถน่ิ กำเนิดในเมอื งชำร โรลส ( Charolles ) ประเทศฝรั่งเศส ลกั ษณะทว่ั ไปลำตวั มีสีขำวถึงสี
ครีม เป นโคเน้ือท่ีมีขนำดใหญ ท่ีสุดในโลก เพศผู โตเต็มท่ีมนี ้ำหนกั 1,000-1,200 กิโลกรัม เพศเมีย
มนี ้ำหนกั 800-850 กิโลกรัม แม โคให ลกู ท่ีมนี ้ำหนกั แรกคลอดสูง ถงึ 45 กิโลกรัม น้ำหนกั ตวั เมือ่ หย
ำนมสูงประมำณ 270-300 กิโลกรัม มอี ตั รำกำรเจริญเติบโตสูง เฉลีย่ 1.0-1.2 กิโลกรัมต่อวนั เมอื่ อำยไุ ด
15 เดือน บำงตวั มีน้ำหนักถึง 500 กิโลกรัม มีรูปร ำงยำวเพรียว ขำส้นั ลำตวั ลึก แม โคให
นมดี เล้ยี งลกู เก งมีเปอร เซน็ ต ซำก คุณภำพซำกและเน้ือมคี ุณภำพดี

ภำพที่ 3.4 พนั ธุ ชำร โรเลส ( Charolais )
ท่ีมำ : http://www.cattle.com/articles/title/charolais+cattle.aspx

5 ) พนั ธุ ลมิ ูซิน ( Limousin )
มีถ่ินกำเนิดในประเทศฝร่ังเศส ลกั ษณะทัว่ ไปมีผิวหนงั และขนสีน้ำตำลแดง สีทอง ถึงแดงปน
ทอง เขำมีสีอ อน น้ำหนกั แรกเกิดปำนกลำง เม่ือโตข้ึนจะมีขนำดใหญ เพศผู โตเต็มท่ีมีน้ำหนัก

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบอื 32

1,100 กิโลกรัม เพศเมียมีน้ำหนกั 600 กิโลกรัม รูปร ำงใหญ ลำตวั ลกึ กว ำงและยำว ขำส้ัน อตั รำ
กำรเจริญเติบโตดีมำก บำงตวั เจริญเติบโตถึงวนั ละ 1.0-1.2 กิโลกรัม มคี วำมสมบูรณ พนั ธุ สูง

ภำพที่ 3.5 พนั ธุ ลิมซู ิน (Limousin)
ท่ีมำ: http://www.ansi.okstate.edu/breeds/breeds/cattle/limousin/index.htm

6 ) พนั ธุ ซิมเมนทอล ( Simmental )
มถี ่ินกำเนิดในหุบเขำซิมเม ( Simme Valley ) ประเทศสวิสเซอร แลนด ลกั ษณะทวั่ ไปลำตวั
มีสีแดง ดำ และเหลือง มีหน ำผำกขำวและมีจุดขำว ให นมดี โตเร็ว มลี ำตวั ยำว มกี ล ำมเน้ือมำก มี
ขนำดใหญ
( ศรเทพ, 2539 )

ภำพที่ 3.6 พนั ธุ ซิมเมนทอล (Simmental)
ที่มำ : http://cornwallsimmentalclub.co.uk/simmental-calves.htm
2.2 โคเนื้อตระกลู เมืองร้อน

หน่วยที่ 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบอื 33

โคเน้ือตระกูลเมืองร้อนหรือโคอนิ เดีย ( Bos indicus ) เป็ นโคที่มีถิ่นกำเนิดใน
เขตร้อนมขี นำดเล็ก อตั รำกำรเจริญเติบโตชำ้ มีตะโหนก ( Hump ) อยู บนหลงั มีเขำ ขนส้ัน หลงั แอ่น
เลก็ น้อย ระดบั กระดูกตะโพกและกระดูกกน้ กบอยคู่ นละระดบั ทำใหบ้ ้นั ทำ้ ยหักลำดและกลมมน ใบหู
คลำ้ ยรูปหอก ปลำยหูแหลม เหนียงคอและหนงั พ้นื ทอ้ งหยอ่ นยำน แต่มขี อ้ ดีคือ ทนต่อสภำพอำกำศร
อนหำกินหญ ำเก งอยู กลำงแสงแดดได ตลอดท้งั วนั มคี วำมต ำนทำนโรคและแมลงในเขตร

อนได ดีง ำยต อกำรเล้ียงดู เหมำะกับสภำพท องถ่ินท่ีมีควำมอุดมสมบูรณ ของดินต่ำ มี
คุณค ำในกำรผสมพนั ธุ เพื่อปรับปรุง และพฒั นำพนั ธุโ์ คเน้ือ ได แก พนั ธุ อเมริกนั บรำห
มนั ( Brahman ) และพนั ธุ ฮินดู บรำซิล ( Hindu Brazil )

2.2.1 พนั ธ์ุโคเนื้อตระกลู เมืองร้อนทlี่ สำคญั

1 ) พนั ธุ อเมริกนั บรำห มนั ( American Brahman )
มถี ่นิ กำเนิดในประเทศอนิ เดียแต ปรับปรุงและคดั เลือกพนั ธุ ในประเทศสหรัฐอเมริกำเรียกว
ำพนั ธุ อเมริกนั บรำห มนั ( American Brahman ) เกิดจำกกำรผสมข ำมพนั ธุ ระหว ำง 3
สำยพนั ธุ คือพนั ธุ กีร กูเซรัท และ เนลลอร ลกั ษณะทว่ั ไปมีสีหลำกหลำยต้งั แต สีขำว เทำอ
อน สีลำยและดำจมกู กีบและพู หำงมีสีดำ เป นโคขนำดกลำง เพศผู มีน้ำหนกั 800-900 กิโลกรัม
เพศเมียมีน้ำหนัก 500-600 กิโลกรัม แม โคให ลูกมีน้ำหนักแรกคลอดปำนกลำง 30-32 กิโลกรัม
น้ำหนักเมือ่ หย ำนมน อย 220-230 กิโลกรัม เขำข้ึนชนั และงุ ม มีตะโหนกท้งั เพศผู และเพศเมีย
หูยำวช้ีลงข ำงล ำงจนถงึ ริมฝ ปำก หนงั หลวม เหนียงใต คำงใหญ และหย อน ผวิ หนงั ใต
ท องหย อน กล ำมเน้ือขำมำก โคนขำใหญ ลำตวั ลึก คอส้ัน อกกว ำง ทนทำนต อสภำพ
อำกำศร อน ทนต อโรคและแมลงได ดี อตั รำกำรเจริญเติบโตช ำ คุณซำกและควำมสมบูรณ
พนั ธุ ( Fertility ) ต่ำ นิยมใช ในกำรปรับปรุงพนั ธุ ลกู ผสมท่ีได มีลกั ษณะดีกว ำพ อแม (
Hybrid Vigor )

ภำพที่ 3.7 พนั ธุ อเมริกนั บรำห มนั ( American Brahman )

หน่วยท่ี 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 34

ท่ีมำ :อษุ ำ ( 2556 )
2 ) พนั ธุ ฮินดูบรำซิล ( Hindu Brazil หรือ Indo Brazil )

เป นโคเช้ือสำยอนิ เดียแต ได รับกำรพฒั นำในประเทศบรำซิล ลกั ษณะทวั่ ไปคล ำยกบั
พนั ธุ อเมริกนั บรำห มนั ลำตวั มสี ีเทำอ อน สีน้ำตำลแกมแดง เพศผู โตเต็มท่ีมนี ้ำหนกั 900-1,200
กิโลกรัม เพศเมียมีน้ำหนัก 600-700 กิโลกรัม รูปร ำงได สัดส วนงดงำม ขำใหญ มนั่ คงและ
แข็งแรง หูใหญ ยำว และบิดตรงปลำยหู หัวใหญ หน ำผำกกว ำง เหนียงคอใหญ ยำน เขำ
แขง็ แรงและมกั เอนไปทำงด ำนหลงั มีโครงร ำงใหญ ปริมำณเน้ือมำก ทนทำนต อสภำพอำกำศร

อน ทนต อโรคและแมลง ส วนใหญ เล้ียงเป นโคสวยงำม
( Fancy Type ) มรี ำคำสูงในแง เศรษฐกิจกำรเล้ียงเพอื่ ผลิตเน้ือยงั ไม เหมำะสม ( ประสำน,2546 )

ภำพท่ี 3.8 พนั ธุ ฮินดูบรำซิล (Hindu Brazil หรือ Indo Brazil)

ท่ีมำ :http://board.kobalnews.com/view.php?category=siamindu&wb_id=4795
3 ) พนั ธุพ์ ้นื เมือง ( Native Cattle )

โคพนั ธุพ์ ้ืนเมืองของไทยนำมำจำกประเทศอินเดีย เกษตรกรเล้ียงไว้ เป นโคงำน ลกั ษณะทั่วไป มี
ขนำดกระทดั รัด เพศผู โตเต็มวยั มีน้ำหนัก 300-350 กิโลกรัม เพศเมียมีน้ำหนัก 200-250 กิโลกรัม
ลำตวั มีสีหลำยสี เช น สีน้ำตำลแดง สีแดง สีดำ สีขำว สีเหลอื ง ส วนใหญ จะมีสีออกไปทำงเหลือง
เพศผู จะมีสีเหลือบดำบริเวณสะโพก แนวหลงั และไหล ใบหน ำยำว หน ำผำกแคบ ตำขนำด
ปำนกลำง ขนที่หน ำส้ัน จมูกแคบและเลก็ ใบหูเล็กและปลำยหูแหลม ขำส้ัน พ้ืนหลงั แคบ ทนต
อโรคและแมลง ทนอำกำศร อนได ดี เหมำะสำหรับเป นโคพ้ืนฐำนในกำรสร้ำงพนั ธุ โคเน้ือ
ลกู ผสมโดยกำรผสมพนั ธุก์ บั พนั ธุ โคนมหรือพนั ธุ โคเน้ือสำยเลอื ดยโุ รป ( สมิต, 2551 )

หน่วยที่ 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 35

ภำพที่ 3.9 พนั ธุ พ้ืนเมอื ง ( Native cattle )
ท่ีมำ :อุษำ ( 2552 )

2.3 โคเนื้อพนั ธ์ลุ ูกผสมของกรมปศุสัตว์

เป็นโคเน้ือที่เกิดจำกกำรผสมพนั ธุร์ ะหวำ่ งโคตระกูลเมืองร้อนและโคตระกลู
เมอื งหนำว โดยกรมปศสุ ตั วม์ นี โยบำยแกไ้ ขปัญหำใหเ้ กษตรกรผเู้ ล้ียงโคเน้ือโดยวำงแผนผสมพนั ธุโ์ คเน้ือ
สำยพนั ธุใ์ หม่ เพอื่ ทดแทนกำรนำเขำ้ พนั ธุโ์ คและเน้ือโคคณุ ภำพดีจำกต่ำงประเทศ เช่น

2.3.1 พนั ธุต์ ำก
เป็ นโคเน้ือลูกผสมระหว่ำงพนั ธุ์ชำร์โรเล่ส์กับพนั ธุ์บรำห์มนั โดยกรมปศุสัตว์มอบหมำยให้
ศนู ยว์ ิจยั และบำรุงพนั ธุส์ ตั วต์ ำก ทำกำรคดั เลอื กและปรับปรุงพนั ธุใ์ หเ้ ป็นโคเน้ือพนั ธุใ์ หม่ที่โตเร็ว เน้ือนุ่ม
กำรสร้ำงพนั ธุ์ในฝูงปรับปรุงพนั ธูด์ ำเนินกำรโดยนำน้ำเช้ือโคพนั ธุ์ชำร์โรเล่ส์คุณภำพสูงจำกประเทศ
ฝรั่งเศสผสมกบั แม่โคบรำหม์ นั พนั ธุแ์ ทไ้ ดโ้ คลกู ผสมชว่ั ที่ 1 เรียกว่ำโคพนั ธุต์ ำก 1 ท่ีมเี ลือด 50 เปอร์เซน็ ต์
ชำร์โรเลส่ ์ และ 50 เปอร์เซ็นต์บรำห์มนั แลว้ ผสมแม่โคเพศเมียชว่ั ที่ 1 ดว้ ยน้ำเช้ือหรือพ่อบรำห์มนั พนั ธุ์
แทไ้ ดล้ กู โคชวั่ ที่ 2 เรียกว่ำโคพนั ธุต์ ำก 2 ซ่ึงมีเลือด 25 เปอร์เซน็ ต์ชำร์โรเล่ส์ และ 75 เปอร์เซน็ ตบ์ รำหม์ นั
จำกน้นั ผสมแม่โคเพศเมียชวั่ ท่ี 2 ดว้ ยน้ำเช้ือโคพนั ธุช์ ำร์โรเลส่ ์คุณภำพสูง ไดล้ กู โคชว่ั ที่ 3 เรียกวำ่ โคพนั ธุ์
ตำก ซ่ึงมีเลือด 62.5 เปอร์เซ็นต์ ชำร์โรเล่ส์ และ 37.5 เปอร์เซ็นต์ บรำห์มนั แลว้ นำโคชัว่ ที่ 3 ผสมกัน
คดั เลือกปรับปรุงพนั ธุใ์ หเ้ ป็นโคเน้ือพนั ธุใ์ หม่ เรียกวำ่ โคพนั ธุต์ ำก

หน่วยที่ 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบอื 36

ภำพที่ 3.10 พนั ธุ ตำก
ที่มำ : http://www.dld.go.th/breeding/b/Ready/sire_Tak.html

2.3.2 พนั ธุก์ บินทร์บุรี
เป็นโคลูกผสมระหว่ำงพนั ธุ์ซิมเมนทลั กบั พนั ธุ์บรำห์มนั โดยกรมปศสุ ัตวม์ อบหมำยให้ศูนยว์ ิจยั
และบำรุงพนั ธุส์ ตั วป์ รำจีนบุรี (ต้งั อยทู่ ี่อำเภอกบินทร์บุรี ) ทำกำรสร้ำงโคพนั ธุใ์ หม่ใหเ้ ป็นโคก่ึงเน้ือก่ึงนม
โดยลกู โคเพศผใู้ ชเ้ ป็นโคขุน และแม่โคใชร้ ีดนมได้ กำรสร้ำงพนั ธุใ์ นฝูงปรับปรุงพนั ธุ์ดำเนินกำรโดยนำ
น้ำเช้ือโคพนั ธุซ์ ิมเมนทลั คุณภำพสูงจำกประเทศเยอรมนั มำกบั แม่โคบรำหม์ นั พนั ธุแ์ ท้ ไดล้ กู โคชวั่ ท่ี 1 ท่ีมี
เลือด 50 เปอร์เซ็นต์ซิมเมนทัลและ 50 เปอร์เซ็นต์บรำห์มนั แลว้ ผสมโคชั่วที่ 1 เข้ำด้วยกันคัดเลือก
ปรับปรุงให้เป็ นโคเน้ือพนั ธุใ์ หม่เรียกว่ำโคพนั ธุก์ บินทร์บุรี โคพนั ธุ์น้ีมีสีแดงเขม้ คลำ้ ยพนั ธุซ์ ิมเมนทลั
เป็นโคขนำดกลำง เพศผโู้ ตเต็มที่น้ำหนกั ประมำณ 900 - 1,000 กิโลกรัม เพศเมยี 600 - 700 กิโลกรัม

ภำพท่ี 3.11 พนั ธุ กบินทร์บุรี
ที่มำ : http:// www.thaicattle.org/images/kabin2.jpg

2.3.3 พนั ธุก์ ำแพงแสน

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 37

โคพนั ธ์กำแพงแสนกำเนิดคร้ังแรกที่อำเภอกำแพงแสนจังหวัดนครปฐมโดยมหำวิทยำลยั
เกษตรศำสตร์ วิทยำเขตกำแพงแสน ไดป้ รับปรุงพนั ธ์และต้งั ช่ือตำมถ่ินที่กำเนิดว่ำกำแพงแสน ประกอบ
ไปดว้ ย โค 3 สำยพนั ธ์ คือพนั ธุ์พ้ืนเมืองไทย 25 เปอร์เซ็นต์ พนั ธุ์อเมริกนั บรำห์มนั 25 เปอร์เซ็นต์และ
พนั ธุช์ ำโลเล่ส์ 50 เปอร์เซน็ ต์ ( ยอดชำย,2547 )

ภำพที่ 3.12 พนั ธุก์ ำแพงแสน
ที่มำ: http://pvlo-loe.dld.go.th/now/index.php/uncategorised/320-beef-breed?showall=&start=3

3.พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุกระบือ
กระบือเป็นสตั วเ์ ล้ยี งลูกดว้ ยนม ในตระกลู Bovidae เป็นสัตวเ์ ค้ียวเอ้ืองท่ีมกี ีบคู่ เป็นสตั วท์ ี่นิยม

เล้ยี งมำกในเขตร้อนเพอื่ ใชใ้ นกำรทำงำน ขนส่ง ออมทรัพยแ์ ละเป็นแหล่งอำหำรโปรตีน มีพฤติกรรมแช่
ปลกั ( Wallowing ) หรือแช่ในแมน่ ้ำ

3.1 ชนิดและสำยพนั ธ์ุของกระบือ
กระบือมีกำรแบ่งชนิดและสำยพนั ธุต์ ำมปี ชีสซ์ ่ึงมีถน่ิ ฐำนในเขตภูมศิ ำสตร์ ดงั น้ี
3.1.1 Bos caffer กระบือในแถบแอฟริกำ
3.1.2 Bos mindorrensis หรือ Tamaraw เป็นกระบือพ้ืนเมอื งของเกำะมินโคโร
3.1.3 Bos depressicornis หรือ Anao or Dwarf เป็นกระบอื ที่มขี นำดเลก็ เล้ียงในแถบ

เกำะ Celebes
3.1.4 Bos or ( Bubalus ) bubalis เป็นกระบือท่ีเล้ียงในเขตรอ้ นของเอเชีย สำมำรถจำแนก

ออกเป็น 2 กลมุ่ คือ
1) สำยพนั ธุข์ องกระบือปลกั ( Swamp type )

มีจำนวนโครโมโซม 2n = 48 เป็ นกระบือท่ีเล้ียงแถบภำคตะวนั ออก ตะวนั ออกเฉียงใตข้ องทวีป
เอเซีย ไดแ้ ก่ จีน เวยี ตนำม ลำว เขมร พม่ำ ไทย มำเลเซีย ฟิ ลิปปิ นส์ และกระบือในออสเตรเลยี

2) สำยพนั ธุข์ องกระบือแม่น้ำ ( River type )

หน่วยที่ 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 38

มีจำนวนโครโมโซม 2n = 50 เป็ นกระบือท่ีเล้ียงในแถบภำคกลำงและภำคตะวนั ตกของทวีป
เอเชีย ไดแ้ ก่ อินเดีย ปำกีสถำน บงั คลำเทศ ศรีลงั กำ นอกจำกน้ีก็ยงั มีเล้ียงอยบู่ ำ้ งในประเทศแถบอเมริกำ
กลำง และอเมริกำใต้ เช่น ทรินิแดด บรำซิล

หำกมีกำรผสมขำ้ มระหว่ำงกระบือแม่น้ำกบั กระบือปลกั จะได้ลูกผสมที่มีจำนวนโครโมโซม
เท่ำกบั 2n =49 จะมีปัญหำในดำ้ นสมบูรณ์พนั ธุ์ ( Fertility ) กระบือจะเป็นหมนั ( Infertile ) ( เมธำ,2552 )

3.2 พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุกระบือปลกั ทสี่ ำคญั
กระบือปลกั มีประมำณ 30 เปอร์เซ็นตข์ องกระบือทวั่ โลก เล้ียงมำกในทวีปเอเซีย ชอบ

นอนแช่โคลนใหโ้ คลนพอกตวั เพือ่ ป้องกนั แสงอำทิตยแื ละแมลงรบกวน พนั ธุก์ ระบือปลกั ที่สำคญั ไดแ้ ก่
3.2.1 กระบือพนั ธุอ์ ินโดนีเซีย
ลกั ษณะทวั่ ไป ตวั ใหญ่ เต้ีย ลำตวั ส้นั มีทอ้ งใหญ่และกระดูกซ่ีโครงส้นั หัว มี

ลกั ษณะส้ัน เขำโคง้ ไปขำ้ งหลงั และมีร่องเขำเม่ือตดั เขำจะเป็ นรูปสำมเหล่ียม สีของผิวหนงั สีเทำแก่หรือ
น้ ำเงินแก่จนเกือบดำแต่ขนเป็ นสีเทำอ่อน หรื อสีขำว ผิวหนังสีชมพู ขนสีขำวซ่ึงมีจำนวนน้อย
นอกจำกน้นั ยงั มีกระบือด่ำงสีดำขำว สีแดงขำว เรียกว่ำ เทดองบองกำ ( Tedong bonga ) น้ำหนกั กระบือ
เพศผโู้ ตเตม็ วยั มนี ้ำหนักประมำณ 400 กิโลกรัม เพศเมียน้ำหนกั ประมำณ 350 กิโลกรัม ส่วนสูงของเพศผู้
สูงประมำณ 132 เซนติเมตร เพศผสู้ ูงประมำณ 127 เซน็ ติเมตร

ภำพที่ 3.13 พนั ธุเ์ ทดองบองกำ
ท่ีมำ: http://www.mostcostly.com/most-expensive-buffalo
3.2.2 กระบือพนั ธุไ์ ทย

ลกั ษณะทวั่ ไปของกระบือไทยลกั ษณะลำตวั ใหญ่ กวำ้ ง ทอ้ งกำง หัวค่อนขำ้ ง
ยำว ใบหน้ำแคบ เขำโคง้ รูปวงพระจนั ทร์มีท้งั ขนำดใหญ่และเล็กแตกต่ำงกนั คอใหญ่ส้ัน กีบเทำ้ ใหญ่
แข็งแรง สีมี 2 สี คือสีเทำเขม้ เกือบดำและสีขำวผวิ หนงั สีชมพู น้ำหนกั กระบือเพศผโู้ ตเต็มวยั มนี ้ำหนกั

หน่วยที่ 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 39

ประมำณ 400-650 กิโลกรัม เพศเมยี น้ำหนกั ประมำณ 350-500 กิโลกรัม ส่วนสูงประมำณ 136 เซนติเมตร
ควำมยำวรอบอกเฉลยี่ 190 เซน็ ติเมตร (ประสบ,2520)

ภำพที่ 3.14 พนั ธุไ์ ทย
ท่ีมำ :อษุ ำ ( 2552 )
3.2.3 กระบือพนั ธุฟ์ ิ ลปิ ปิ นส์

ประเทศฟิ ลิปปิ นส์เรียกกระบือเพศผูว้ ่ำ คำรำบำว ( Carabao ) ส่วนกระบือเพศ
ตัวเมียเรียกว่ำ คำรำเบลล่ำ ( Carabella ) ลักษณะทั่วไปผิวหนังเป็ นสีดำไม่ค่อยมีสีขำว กระบือพนั ธุ์
ฟิ ลิปปิ นส์แบ่งตำมวตั ถปุ ระสงคข์ องกำรเล้ียงได้ 3 ประเภท คือ

1) กระบืองำน
เป็นกระบือที่เล้ยี งใชง้ ำนจำแนกได้ 3 จำพวก คือ

ก.กระบือที่เล้ียงใช้ทำงำนเบำ เช่นใช้ลำกหรื อบรรทุกส่ิงของ ลำก
เกวียนไปตลำด ลกั ษณะทวั่ ไปลำตวั ยำวแคบ ขำแข็งแรง ตรง ยำว กลำ้ มเน้ือมำก เดินเร็ว น้ำหนกั ตวั เม่ือโต
เต็มวยั ประมำณ 400-500 กิโลกรัม ส่วนสูงประมำณ 122-137 เซนติเมตร

ข. กระบือที่เล้ียงใชท้ ำงำนหนกั มำก ใชท้ ำงำนในฟำร์มท่ีมีโคลนเพรำะ
มกี ำลงั มำกแขง็ แรงไม่เหมำะจะเดินถนนเพรำะเดินชำ้ ลกั ษณะทว่ั ไปมีขนำดใหญ่กว่ำกระบือทำงำนเบำ
รูปร่ำงปำนกลำง ตะโหนกนูนเด่น อก ลกึ กวำ้ ง ขำขนำดกลำงแข็งแรง น้ำหนักตวั เมอื่ โตเต็มวยั ประมำณ
600-700 กิโลกรัม ส่วนสูงประมำณ 137.16-152.40 เซนติเมตร

ค.กระบือที่เล้ียงใชล้ ำกซุง ลำกของหนกั ในป่ ำ ลกั ษณะทว่ั ไปรูปร่ำงเต้ีย
ตะโหนกไม่นูนเด่น ขำส้นั อกลึกกวำ้ ง ทอ้ งใหญ่มีควำมจุมำก ส่วนหนำ้ และส่วนหลงั แข็งแรง กลำ้ มเน้ือ
นอ้ ย เดินชำ้ มำก มคี วำมอดทน น้ำหนกั ตวั เมือ่ โตเตม็ วยั ประมำณ 500-600 กิโลกรัม ( เมธำ,2552 )

หน่วยที่ 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบอื 40

3.2 พนั ธ์ุและลกั ษณะประจำพนั ธ์ุกระบือแม่นำ้ ทส่ี ำคญั

กระบือแมน่ ้ำมีประมำณ 70 เปอร์เซน็ ตข์ องกระบือทว่ั โลก เล้ียงมำกในประเทศ
อินเดียและปำกีสถำน และแพร่กระจำยไปยงั ประเทศตะวนั ออกใกล้ และตะวนั ออกไกลรวมท้งั ยโุ รปตอน
ใต้ กระบือแม่น้ำบำงคร้ังเรียกวำ่ กระบือนมเตำ้ นมมขี นำดใหญ่ และให้ปริมำณน้ำนมประมำณ 5 ลิตรต่อ
ตวั ต่อวนั ชอบน้ำสะอำดไม่ชอบลงโคลน กระบือแม่น้ำที่สำคญั ไดแ้ ก่

3.2.1 พนั ธุม์ ูร่ำห์ ( Murrah )

ลกั ษณะทวั่ ไปรูปร่ำงแข็งแรง ลำตวั ลึก มสี ีดำ พูห่ ำงสีขำว เขำส้นั บิดเป็นเกลยี ว
( Spiral ) เตำ้ นมใหญ่ ขนำดของร่ำงกำยใหญ่ เม่ือโตเต็มวยั เพศผูม้ ีน้ำหนกั ประมำณ 450-800 กิโลกรัม
เพศเมยี หนกั ประมำณ 350-700 กิโลกรัม มคี วำมสำมำรถใหน้ ้ำนม 1,820 ลติ ร ถำ้ มีกำรจดั กำรท่ีดีสำมมำรถ
ใหน้ ้ำนมถึง 4,500 ลติ ร และระยะใหน้ มยำว 400 วนั เป็นพนั ธุท์ ่ีมคี วำมสำคญั ที่สุดในประเทสอนิ เดีย
( จินตนำ,2551 )

ภำพท่ี 3.15 พนั ธุม์ ูร่ำห์

ที่มำ : http://www.tribuneindia.com/2005/20050603/haryana.htm

3.2.2 พนั ธุเ์ ซอร์ตี ( Surti )

กระบือพนั ธุน์ ้ีพบในบอมเบยร์ ะหว่ำงแม่น้ำมำฮี (Mahi) และแม่น้ำซำ
บำมำตี ( Sabarmati ) ของประเทศอินเดีย เป็ นกระบือพนั ธุ์ท่ีให้ปริมำณน้ำนมมำก ไขมันเนยสูงกว่ำ
พันธุ์มูร่ำห์ ลักษณะประจำพนั ธุ์ เป็ นกระบือที่มีขนำดปำนกลำงรูปร่ ำงล่ำเต้ียลกั ษณะท่ำทำงเงียบ
เรียบร้อย เขำยำวปำนกลำงและโคง้ เป็นรูปเคียว ( Sickle ) สีดำหรือน้ำตำลแก่ อำจมีสีเทำปนบำ้ ง อำยเุ ม่ือ
ใหล้ ูกตวั แรก 56.4 เดือน ปริมำณน้ำนมเฉล่ีย 1,400 กิโลกรัมต่อระยะกำรใหน้ ม 290 วนั

หน่วยที่ 3 พนั ธุ์และลกั ษณะประจำพนั ธุ์โคเน้ือและกระบือ 41

ภำพที่ 3.16 กระบือพนั ธุเ์ ซอร์ตี ( Surti )
ที่มำ : http://gldb.org.in/buffalo_breed_gujarat.php

3.2.3 พนั ธุเ์ มซำน่ำ ( Mehsana )
กระบือพนั ธุ์น้ีพบท่ีประเทศอินเดีย ลกั ษณะท่วั ไปมีขนำดใหญ่มำก

ลำตวั ลึก กวำ้ ง โครงร่ำงส้นั และขำส้นั ใหญ่ ลำตวั เป็นรูปส่ีเหล่ียมจตั ุรัส ส่วนทำ้ ยใหญ่กว่ำส่วนหนำ้ สี
ดำมีสีขำวปนเลก็ นอ้ ยปลำยจมูก ( Muzzle )ใหญ่ เขำหนำที่โคนและปลำยแหลม มีลกั ำณะขรุขระและ
โคง้ ข้ึนขำ้ งบนไปขำ้ งหลงั แลว้ มว้ นโคง้ แบบเปลือกหอย เมื่อวดั ควำมยำวของเขำจะยำวมำกแต่เน่ืองจำก
เขำมว้ นจึงแลดูส้ัน เตำ้ นมใหญ่และรูปร่ำงดี หวั นมห่ำงกนั พอเหมำ มกั มีหวั นม 5 หวั อำยุเมือ่ ใหล้ ูกตวั
แรก 42.2 เดือน ปริมำณน้ำนมเฉล่ีย 1,700 กิโลกรัมต่อระยะกำรใหน้ ม 310 วนั

ภำพท่ี 3.17 กระบือพนั ธุเ์ มซำน่ำ ( Mehsana )
ที่มำ : http://gldb.org.in/buffalo_breed_gujarat.php

3.2.4 พนั ธุน์ จั ปูรี ( Nagpuri )
กระบือพนั ธุน์ ้ีพบแถวเมอื งนจั เปอร์ ( Nagper )

ลกั ษณะทว่ั ไปมีขนำดเลก็ สีดำ โคนเขำใหญ่และเขำเรียวไปขำ้ งหลงั ยำวถึงกลำงอก อำยุเม่ือใหล้ ูกตวั
แรก 55.8 เดือน ปริมำณน้ำนมเฉล่ีย 1,200 กิโลกรัมต่อระยะกำรใหน้ ม 270 วนั

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 42

ภำพท่ี 3.18 กระบือพนั ธุน์ จั ปูรี ( Nagpuri )
ที่มำ:http://www.agritech.tnau.ac.in/expert_system/cattlebuffalo/Breeds%20of%20
cattle%20&%20baffalo.html

3.2.5 พนั ธุจ์ ำฟำรำบำดี ( Jaffarabadi )
กระบือพนั ธุน์ ้ีถ่ินกำเนิดท่ีอินเดียตะวนั ออกเฉียงเหนือ มีสีดำ

ลกั ษณะโครงร่ำงใหญ่ มีหนำ้ ผำกแขง็ แรง นอกจำกเล้ยี งเพ่อื ใหน้ มแลว้ ยงั ใชช้ นกนั เป็นเกมกีฬำ น้ำหนกั โต
เต็มท่ีเพศผู้ 650 กิโลกรัม เพศเมีย 550 กิโลกรัม อำยุเม่ือให้ลูกตวั แรก 50.7 เดือน ปริมำณน้ำนมเฉล่ีย
1.850 กิโลกรัมต่อระยะกำรใหน้ ม 300 วนั ต่อระยะกำรใหน้ ม แต่ระยะกำรใหน้ มส้นั

ภำพที่ 3.19 กระบือพนั ธุจ์ ำฟำรำบำดี ( Jaffarabadi )
ที่มำ : http://gldb.org.in/buffalo_breed_gujarat.php

3.2.6 พนั ธุ์นิลิ รำวี ( Nili-Ravi )
กระบือพนั ธุ์น้ีมีถ่ินกำเนิดในปำกีสถำนเป็ นกระบือที่ให้นม

มำกท่ีสุดในปำกีสถำน ลกั ษณะสีดำหรือน้ำตำล มีขนขำวที่หน้ำผำก จมูก ขำและหำง รูปร่ำงขนำดใหญ่

หน่วยท่ี 3 พนั ธุแ์ ละลกั ษณะประจำพนั ธุโ์ คเน้ือและกระบือ 43

เขำ มว้ นงอคลำ้ ยพนั ธุม์ ูร่ำห์ น้ำหนกั เม่ือโตเตม็ ที่เพศผู้ 800 กิโลกรัม เพศเมีย 525 กิโลกรัม อำยเุ มื่อให้ลูก
ตวั แรก 45.3 เดือน ปริมำณน้ำนมเฉล่ีย 1,950 กิโลกรัมต่อระยะกำรใหน้ ม 300 วนั ( Sunesh,2557 )

ภำพท่ี 3.20 กระบือพนั ธุน์ ิลิ รำวี ( Nili-Ravi )

ท่ีมำ : http://www.ilri.org/InfoServ/Webpub/fulldocs/SmHDairy/chap6.html

สรุป
1.กำรจำแนกโคตำมหลกั สตั ววิทยำจำแนกได้ 2 ชนิด คือ โคยโุ รป ( Bos Taurus ) และโคอนิ เดีย

( Bos indicus ) โคในโลกประมำณ 40 เปอร์เซ็นตเ์ ป็นโคยโุ รปส่วนอีก 60 เปอร์เซน็ ตเ์ ป็นโคอินเดีย โดยโค
ยโุ รปมคี ุณสมบตั ิในกำรใหผ้ ลผลติ สูง อตั รำกำรเจริญเติบโตและเน้ือมีคุณภำพดี มีไขมนั แทรกและเปอร

เซ็นต ซำกสูง ส่วนโคอินเดียให้ผลผลิตไม่สูงเท่ำโคยโุ รปแต่ทนต อสภำพอำกำศท่ีร อน มี
ควำมต ำนทำนต อโรคแมลงในเขตร อน

2.พนั ธุโ์ คเน้ือท่ีนิยมเล้ยี งในประเทศไทยปัจจุบนั แบ่งเป็น 3 กลมุ่ ไดแ้ ก่ โคเน้ือตระกูลเมืองหนำว
ไดแ้ ก่พนั ธุ์ชำร์โรเล่ส์ พนั ธุล์ ีมูซีนและพนั ธุ์ซิมเมนทอล โคเน้ือตระกูลเมอื งร้อนไดแ้ ก่ พนั ธุพ์ ้ืนเมือง และ
พนั ธุอ์ เมริกนั บรำห์มนั และโคเน้ือพนั ธุล์ ูกผสม ไดแ้ ก่ พนั ธุก์ ำแพงแสน พนั ธุต์ ำกและพนั ธุก์ บินทร์บุรี

3.กำรจำแนกกระบือแบ่งตำมเขตภูมิศำสตร์ เป็ น 4 ประเภท คือ Bos caffer กระบือในแถบ
แอฟริกำ Bos mindorrensis หรือ Tamaraw เป็ นกระบือพ้ืนเมืองของเกำะมินโคโร Bos depressicornis
หรือ Anao or Dwarf เป็ นกระบือเล้ียงในแถบเกำะ Celebes และ Bos or ( Bubalus ) bubalis เป็ นกระบือ
เล้ียงเอเชีย จำแนกเป็น 2 กลมุ่ คือ กระบือปลกั ( Swamp type ) มีจำนวนโครโมโซม 2n = 48 เป็นกระบือ
ที่เล้ียงแถบภำคตะวนั ออก ตะวนั ออกเฉียงใตข้ องทวีปเอเชีย ไดแ้ ก่ จีน เวียตนำม ลำว เขมร พม่ำ ไทย
มำเลเซีย ฟิ ลปิ ปิ นส์ และออสเตรเลีย และกระบือแม่น้ำ ( River type ) มีจำนวนโครโมโซม 2n = 50 เป็ น
กระบือที่เล้ยี งในแถบภำคกลำงและภำคตะวนั ตกของทวปี เอเชีย ไดแ้ ก่ อินเดีย ปำกีสถำน บงั คลำเทศ และ
ศรีลงั กำ