นิราศภูเขาทอง

นิราศภูเขาทอง E-Book นายปรัชญา กอแก้ว

ตัวชี้วัด ■■ สรุปเน ้ ื อหาวรรณคด ี และวรรณกรรมท ี่อ่าน (ท ๕.๑ ม.๑/๑) ■■ วเิคราะห ์ วรรณคด ี และวรรณกรรมท ี่อ่านพร ้ อมยกเหตุผล ประกอบ (ท ๕.๑ ม.๑/๒) ■■ อธิบายคุณค่าของวรรณคด ี และวรรณกรรมท ี่อ่าน (ท ๕.๑ ม. ๑/๓) ■■ สรุปความรู้ และขอ ้ คิดจากการอ่านเพ ื่อประยกุตใ์ ชในชีวิต ้ จริง (ท ๕.๑ ม.๑/๔) ■■ ท่องจา าบทอาขยานตามท ี่กา หนดและบทร ้ อยกรองท ี่ม ี คุณค่า ตามความสนใจ (ท ๕.๑ ม.๑/๕) สาระการเรียนรู้ สาระส าคัญ การอ ่ านวรรณคด ี แต ่ ละเร ื่องจา เป็ น อยา ่ งยง ิ่ท ี่จะตอ ้ งเร ี ยนร ู ้ประวตัิ ผแ ู ้ ต ่ ง เพ ื่อใหเ ้ ขา ้ ถ ึ ง แก ่ นของเร ื่องแลว ้ นา มาประกอบ การวเ ิ คราะห ์ เหต ุ การณ ์ เร ื่องราวภายในเร ื่องวา ่ ผแ ู ้ ต ่ งต้องการ ม ุ ่ งเนน ้ ไปในท ิ ศทางใด อ ี กท ้ งัยงัเป็ นการยกยอ ่ งช ื่น ชมและร าลึกคุณงาม ความดีความรู้ความสามารถ ของผแ ู ้ ต ่ งท ี่ไดส้ ร ้ างสรรคม ์ รดกทางภาษาไว้ให้คน ร ุ ่ นหลงัไดศ้ึ กษาเร ี ยนร ู ้ และเก ิ ดความภาคภูมิใจใน ฝี มือคนไทย

นิ ร า ศ ภู เ ข า ท อ ง ผู้ แ ต่ ง สุ น ท ร ภู่ ผู้ แ ต่ ง สุ น ท ร ภู่ลกัษณะคา ประ พ นั ธ์ แ ต่ง ด ว้ ยกลอ น แปด มีความยาว ๘๙ ค ากลอน ลักษณะเฉพาะของกลอนนิราศคือ มักขึ้นต้นด้วยวรรครับ และลงท้ายด้วย เอย ผู้แต่ง สุ น ท ร ภู่

ลักษณะค าประพันธ์

ที่มาของเรื่อ ง นิ ร า ศ ภู เ ข า ท อ ง เป็ นวรรณคดีประเภท นิ ร า ศ ที่ไ ด ร้ั บ ก า ร ย ก ย อ่ง ว า่เ ป็นนิราศ เ รื่อ ง ที่ดี ที่สุ ด ข อ ง สุ น ท ร ภู่( พ.ศ. ๒๓๒๙ – ๒๓๘๙ ) ท่า น แ ต่ง เ มื่อ ค ร้ั ง เดินทางไปนมัสการเจดีย์ ภูเขาทองที่กรุงเก่า (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา) เมื่อเดือน สิบเอ็ด ปี ชวด ( พ.ศ. ๒๓๗๑) ขณะบวชเป็ นพระภิกษุ เมื่ อ อายุราว ๔๒ ปี เจดีย์ภูเขาทอง

จุดมุ่งหมายในการแต่ง น ิ ราศภ ู เขาทอง จ ุ ดม ุ ่ งหมายในการแต ่ ง เพ ื่อไปนมสัการพระ เจดีย์ภูเขาทองในวัดภูเขาทอง ด้วยเชื่อวา ่ ม ี พระบรมสาร ี ร ิ กธาต ุ บรรจ ุ อย ู ่

เรื่องย่อ สุนทรภู่ออกเดินทางจากพระนครดว ้ ยเร ื อเม ื่อ เด ื อนสิบเอด ็ หลงัเขา ้ พรรษาแลว ้ โดยเดินทางไปกบัหนูพัด บุตรชายท ี่เกิดกบัแม่จนัเพ ื่อไปนมสัการพระเจด ีย์ภูเขาทอง ที่ พระนครศร ี อยธุยา สุนทรภู่ออกเดินทางจากวดัราชบูรณะ ผา่นพระบรมมหาราชวงัณ ท ี่น ้ ี สุนทรภู่ไดร ้ า พนถึง ั ความหลงัเม ื่อคร ้ังท ี่ตนยงัเป็ นคนโปรดของพระบาทสมเด็จ พระพทุธเลิศหลา ้ นภาลยัจากน ้ นัจ ึ งถ ึ งท่าแพ (ท่าราชวร ดิษฐ์) วัดประโคนปัก โรงเหล้าบางจาก บางพลู บางพลัด บาง โพ บ้านญวน วัดเขมาภิรตาราม ตลาดแกว ้ ท ี่ตลาดแกว ้ น ้ ี สุนทรภู่ไดค ้ รวญถ ึ งแม่จนัวา่เคยใหผ ้ า ้ ห่มแพรดา แก่สุนทรภู่ ก่อนออกเดินทางไปเม ื องแกลง ต่อมาผา่นตลาดขวญั บางธรณ ี บา ้ นมอญ บางพดูบา ้ นใหม่บางเด ื่อ บางหลวงเชิง ราก สามโคก ท ี่สามโคกน ้ ี สุนทรภู่กห ็ วน ้ า ลึกถึง พระบาทสมเดจ ็ พระพทุธเลิศหลา ้ นภาลยัอ ี กคร ้ัง ดว ้ ยทรง พระราชทานนามเม ื องสามโคกใหใ้ หม่วา่เม ื องปทุมธาน ี และ ใหเ ้ป็ นหวัเม ื องช ้ นัตร ี จากน ้ นัสุนทรภู่กเ ็ ดินทางผา่นบา ้ นงิ้ ว พอตอนเย็นถึงเกาะราชครามแล้วจึงหยุดพักค้างแรม

เรื่องย่อต่อ รุ่งเชา ้สุนทรภู่กอ ็ อกเดินทางต่อไปจนถ ึ งกรุงเก่าขณะน ้ นั พระนายไวย (ต่อมาค ื อ พระยาไชยวชิิต [เผือก]) เกลอเก่า และเคยเป็ นกวท ีี่ปร ึ กษาดว ้ ยกนัมาก่อน ไดเ ้ป็ นเจาเมือง ้ สุนทรภู่ตกยากจ ึ งไม่กลา ้ เขา ้ไปหา เพราะเกรงวา่ท่านเจ้า เม ื องจะทา เป็ นไม่รู้ จกัแลว ้สุนทรภู่เองจะตอ ้ งเสียหน้า ดงัน ้ นัสุนทรภู่จ ึ งเดินทางผา่นจวนเจา ้ เม ื องไป และไปพักค้าง แรมท ี่วดัหนา ้ พระเมรุในขณะท ี่จา วดัอยนู่้นได้มีพวกโจร ั เขา ้ มาขโมยของในเร ื อแต่นา เอาของไปไม่ได ้

เรื่องย่อต่อ คร ้ันร ุ ่ งข ้ึ นเป็ นวนัพระ ส ุ นทรภ ู ่ได้เข้า นมัสการพระเจดีย์ภูเขาทอง แล้วพบพระบรม สาร ี ร ิ กธาต ุ ส ุ นทรภ ู ่ จ ึ งอญัเช ิ ญมาดว ้ ย แต ่ ร ุ ่ งข ้ึ นวนั ต ่ อมาพระบรมสาร ี ร ิ กธาต ุ กอ ็ นัตรธานไป ส ุ นทรภ ู ่ พกัคา ้ งค ื นท ี่วดัภ ู เขาทองค ื นหน่ึ ง จากน ้ นัจ ึ งล ่ องเร ื อ กลบัพระนครแลว ้ มาจา พรรษาอยท ู ่ ี่วดัอร ุ ณ ราชวราราม ตอนทา ้ ยของน ิ ราศส ุ นทรภ ู ่ กล ่ าววา ่ น ิ ราศเร ื่องน ้ ีไดก ้ ล ่ าวถ ึ งความรักเอาไวบ ้ า ้ งแต ่ กห ็ า ไดม ้ี ความรักจร ิ งๆ ไม ่ เหต ุ ท ี่กล ่ าวเอาไวน ้้ นักเ ็ป็ น เพ ี ยงพร ิ กไทย ใบผกัช ีโรยหนา ้ใหอ ้ าหารเก ิ ดความ เอร ็ ดอร ่ อยเท ่ าน ้ นัเอง

คุณค่าของเรื่อ ง คุ ณ ค่ า ด้ า น ว ร ร ณ ศิ ล ป์ ภาพพจน์อุปมา คือ โวหารที่เปรียบเทียบของสองสิ่งวา่เหมือนกนัมกัใชค้า วา่เหมือน คล้าย ดุจ ดูราวราวกบัภาพพจน์กล่าวเกินจริงคื อ ก า ร ที่ก ว อ ี า จ ก ล่า ว ม า ก ห รื อ น อ ้ ย ก ว า่ค ว า มเป็ น จ ริ ง เ พื่อ สื่อ ใ ห เ ้ กิ ด ค ว า ม เ ข า้ ใ จ แ ล ะ ม องเห็น ภ า พ ใ น ค ว า ม คิ ด ค า นึ ง ไ ด ด้ี ข้ึ น ก า ร เ ลี ย นเสียง คือ กวีน าให้เสียงที่ได้ยินมาบรรยาย ใ ห เ ้ กิ ด ม โ น ภ า พ แ ล ะ ค ว า ม ไ พ เ ร า ะ น่า ฟั ง ย ง ิ่ข้ึ น คุณค่าด้านวรรณศิลป์

คุณค่าของเรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุ ณ ค่ า ด้ า น ว ร ร ณ ศิ ล ป์ สัมผัสสระ คื อ ค า ที่ใ ช ส ้ ร ะ ต วั เ ดี ย ว ก นั สัมผัสอักษร คื อ ค า ที่มี อ กั ษ ร ค ล อ้ ง จ อ ง ก นั ก า ร ซ้ า เ สี ย ง คื อ ก า ร ส มั ผ สั อ กั ษ ร อ ย า่ง ห น่ึ ง น บั เ ป็ น ก า ร เ ล่นค าที่ท า ใ ห เ ้ กิ ด เ สี ย ง ไ พ เ ร า ะ การซ ้าเสียง จ ะ ต อ้ ง เ ลื อ ก ต า ที่ใ ห จ ้ิ น ต ภ า พ แ ก่ผ อ ู้่า น อ ย า่ง แ จ่ม ช ดั ด ว้ ย ก า ร ใ ช ก ้ ว โ ี ว ห า ร คื อ นิ ร า ศ ภู เ ข า ท อ ง มี ภ า พ พ จ น์ ล กั ษ ณ ะ ต่า ง ๆ ที่ก ว เ ี ลื อ ก ใ ช้ ท า ใ ห ผ ้ อ ู้่า น ไ ด้ เข้าถึงความคิด ความรู้สึกของกวี การเล่นค า คือ การใช้ถ้อยค าค าเดียวในความหมายที่ต่างกนัเพื่อใหก้ารพรรณนาที่ไพเราะน่าอ่านและมีความลึกซ้ึงยงิ่ข้ึน

คุณค่าของเรื่อ ง คุ ณ ค่ า ด้ า น สัง ค ม นิราศภูเขาทอง สะท้อนวิถีการด าเนินชีวิตไป ถึงขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรม ตลอดจนเป็ นการบันทึกเส้นทางการเดินทางในสมยัน้นัและเป็นการบนัทึกประวตัิสถานที่ ในเรื่องน้ีสุนทรภู่ยงัใหข้อ้คิดและคติธรรมที่ สามารถน าไปใช้ในชีวิตของคน คุณค่าด้านสังคม

ถ ึ งน ่ าวง ั ดง ั หน่ึ งใจจะขาด คิดถึงบาทบพิตรอดิศร โอผ ้ า ่ นเกลา ้ เจา ้ประค ุ ณของส ุ นทร แต ่ปางก ่ อนเคยเฝ้ าท ุ กเชา ้ เยน ็