ORIENTEERING

ORIENTEERING

PENGENALAN

Orienteering adalah sukan rekreasi yang memerlukan
imbangan diantara koordinasi
fizikal dan mental dengan baik. Peserta perlu
mengemudikan arah dirinya dari satu titik
kawalan ke satu titik kawalan yang lain dengan
berpandukan kepada peta dan kompas
yang diberikan yang telah ditandakan diatas peta dan
ditentukan dipermukaan bumi
mengikut susunan tertentu.

Orienteering bermaksud peta, hutan dan
adventure. Sukan ini boleh diibaratkan
gabungan antara sukan merentas desa (cross-
country), pandu arah dan acara mencari
harta karun (tressure-hunt). Ia meliputi berbagai
bidang latihan, kaedah mainan dan
pertandingan disamping menyediakan ruNang
eksplorasi, cabaran dan risiko tersendiri.

SEJARAH PERKEMBANGAN

Mula diperkenalkan di negara-negara Scandinavia pada awal
abad ke 19.
Dalam tahun 1918, Major Ernst Killander telah
mengubahsuainya menjadi sukan yang lebih kompetatif,
berperaturan dan diterima ramai. Beliau telah digelar sebagai
“Bapa Orienteering”.
Orienteering mengikut Model Killander merangkumi

1.Memerlukan daya ketahanan.
2. Stamina.
3. Kecekapan berlari.
4. Kekuatan mental.
5.Penggunaan skil navigasi dalam bentuk mukabumi yang lebih

mencabar.

IOF ditubuhkan dalam tahun 1961 dengan 10 negara.
Kejohanan-kejohanan dunia yang dianjurkan oleh IOF adalah seperti :-
World Orienteering Championships (WOC)
World Cup (WC)
Junior World Orienteering Championships (JWOC)
Asia-Pacific Orienteering Championships (APOC)
World Masters Orienteering Championships (WMOC)- 35 tahun keatas
Acara orienteering terbesar yang dianjurkan adalah O-Ringen (Swedish Five-
Days) yang melibatkan penyertaan antara 15000 hingga 25000 orang.

Perkembangan di Malaysia

Bermula dari satu bengkel orienteering yang dikendalikan oleh En. Wan
Sabri WanMansor (Dr), Pensyarah UPM di Hutan Simpan Air Hitam, UPM
pada tahun 1983.

Penubuhan Persatuan Orienteering Pulau Pinang (POA) dalam tahun 1983.
Diikuti dengan penubuhan Persatuan Orienteering Selangor & Wil.
Persekutuan (WOA) pada tahun 1986.
Kejohanan Orienteering Terbuka Malaysia (MOOC) yang pertama telah
diadakan dalamtahun 1988.
Malaysia bergabung dengan IOF dalam tahun 1992 melalui WOA.
Penubuhan Persatuan Orienteering Malaysia (MOA) dalam tahun 1994.
Penubuhan 5 buah cawangan negeri iaitu Kedah, Johor, Terengganu,
Selangor,Wilayah Persekutuan dalam tahun 1996.
MOA Caw. Pulau Pinang dan MOA Caw. Sabah pula ditubuhkan pada tahun 1997.

contoh
pertandingan
orienteering yang
telah dijalankan
di Malaysia

Asas orienteering

Dalam orienteering terdapat beberapa asas teknik yang perlu di
ketahui , antaranya :

TEKNIK MELARASKAN PETA Relokasi

Langkah pertama yang harus diketahui adalah Merupakan satu teknik atau cara yang digunakan
melaras Utara peta. Melaras peta ke Utara adalah apabila peserta merasa tidak pasti akan kedudukan
bertujuan untuk membetulkan kedudukan peta sebenar atau tersesat.
berkenaan supaya ianya bersamaan Garisan
melaras Arah pergerakan Tapak lutsinar 1.Jangan panik jika dirasakan sudah tersesat.
Perumah kompas Jarum magnetik 6 dengan Berehatlah terlebih dahulu. Jangan bergerak lagi
kedudukan pada mukabumi sekeliling. Cara ini atau merayau-rayau tidak tentu arah.
akan lebih mudah untuk menentukan arah
pergerakan. 2. Laraskan peta ke arah utara peta dan cuba
bandingkan ciri muka bumi yang boleh dilihat.
Terdapat dua cara untuk melaras Utara peta iaitu
:- 3. Jika masih tidak dapat menentukan kedudukan,
cuba ingat ciri yang terakhir yang telah dilalui dan
Berpandukan kepada kedudukan ciri-ciri semak dalam peta.
mukabumi sekeliling .
Menggunakan kompas 4. Setelah 2 minit berehat dan anda masih sesat, cuba
bergerak ke arah ciri garisan yang jelas.

5.Dapatkan kedudukan anda dan teruskan
pergerakan ke titik kawalan.

6.Jika masih ragu-ragu dan risau, dapatkan bantuan
sesiapa yang terjumpa atau cuba carikan jalan balik
ketitik permulaan.

TEKNIK SUSUR TANGAN TEKNIK TITIK SASARAN
1.Titik sasaran merupakan suatu ciri yang
1.Merupakan teknik asas yang mudah
dalam pemilihan laluan dengan jelas yang terletak pada ciri garisan
menggunakan ciriciri garisan yang atau yang berhampiran dengannya,
mudah dikenali seperti jalan, sebelum anda tiba di kawalan yang
lorongkaki, sungai, pagar dan ditujui. Antara ciri yang boleh
sebagainya. Kaedah ciri-ciri garisan ini digunakan sebagai titik sasaran ialah
dipanggil Susur tangan (Handrails). simpang/selekoh jalan atau sungai,
hujung atau penjuru pagar dsb.
2.Sebelum bergerak, cuba lihat apakah 2. Pilih Tititk sasaran yang paling hampir
ciri yang boleh digunakan untuk susur kepada destinasi anda. Perlahankan
tangan yang akan membawa anda pergerakan apabila hampir ke Titik
sehampir mungkin ke tempat yang sasaran dan pastikan arah yang perlu
ditujui. Ikut ciri berkenaan. diikut dan jarak untuk menghampiri
kawalan. Teknik ini biasanya
digunakan bersama dengan teknik
susur tangan.

Titik kawalan Peta utama
(Control point) (Master map)

Penanda kawalan PERALATAN Keterangan kawalan
(Control marker) (Control description)

Kad kawalan Landasan Kompas
(Control card) (Course) (Compass)

Undang- undang & peraturan

1.Orienteering merupakan satu aktiviti sukan rekreasi. Sila pakai pakaian yang sesuai
dengan aktiviti rekreasi.

2.Setiap peserta yang mengambil bahagian di dalam sebarang acara orienteering
adalah di atas risiko sendiri.

3.Dalam apa jua keadaan pastikan keselamatan diri sendiri dan peserta lain
diutamakan.Berikan bantuan kepada peserta lain yang tercedera serta memerlukan
bantuan walaupun ketika itu pertandingan sedang berlangsung. Sekiranya rawatan
tidak dapat diberi dengan segera, laporkan kejadian itu kepada pengajur acara pada
kadar segera juga. Penyertaan anda boleh dibatalkan sekiranya anda tidak memberi
bantuaan kecemasan atau enggan melaporkan kejadian tersebut

4..Anda dilarang merosakkan sebarang tanaman, tumbuhan atau harta benda awam di
sepanjang landasan.

5.Jangan masuk kawasan yang ditanda sebagai kawasan larangan.
6.Elakan dari memanjat pagar dan sebagainya.
7.Elakan dari menyeberangi tasik atau kolam yang boleh mengancam keselamatan diri

anda sendiri.
8.Laporkan kepada penganjur sekiranya terdapat penanda kawalan yang didapati

hilang
9..Sekiranya anda tidak mahu meneruskan acara, anda perlu melaporkannya di tempat

permulaan atau penamat.
10.Sekiranya anda membawa wisel, ia boleh digunakan untuk tujuan kecemasan sahaja.
11.Setiap peserta dikehendaki melawat semua titik-titik kawalan dan menebuk kad

kawalan sebagai bukti mengikut susunan yang telah ditentukan. Walau
bagaimanapun, bagi acara Orienteering bermarkah, peraturan ini adalah
dikecualikan.

JENIS ORIETEERING

Terdapat empat kaedah orienteering dijalankan mengikut ketetapan Persekutuan [7]
Orienteering
Antarabangsa (IOF) iaitu Foot-O, MB-O, Ski-O dan Trail-O. Di negara ini, hanya
kaedah Foot-O
yang mudah untuk dilakukan, antaranya adalah :-

[1]

[2] 1.Orienteering Merentas Desa [6]
[3] 2. Orienteering Bermarkah [5]
3.Orienteering Jalanraya
4.Orienteering Bukit
5. Orienteering Malam
6. Orienteering Berganti-ganti
7. Norwegian Event

[4]

BADAN
PENGAWAL

Antara badan badan yang bertangunggjawab
menganjurkan orieentering di Malaysia

Orienteerin Meosc
www.meoscmalaysia.com

TERMINALOGY Kad kawalan (Control card)
• Setiap peserta perlu membawa bersama-sama kad
Titik kawalan (Control point) kawalan ketika menyertai acara sebagai bahan bukti
atau pengesahan.
• Suatu tanda kedudukan yang telah • Dalam kad ini akan dicatatkan nama peserta serta
ditentukan diatas peta yang perlu mas bermula (start time) dan tersedia petak-petak
dilawati oleh peserta. untuk ditebuk apabila sampai di titik kawalan nanti.
Kad ini perlu diserahkan kepada penjaga masa
• Biasanya merupakan ciri-ciri digarisan penamat untuk dicatatkan masa penamat.
mukabumi atau ciri-ciri buatan manusia
yang jelas.
• Titik kawalan bukanlah “check-point”
kerana ia tiada penjaga dititik ini.

Penanda kawalan (Control marker) Peta utama (Master map)
• Tujuannya bagi membantu peserta tiba • Peta yang telah ditandakan dengan
kedestinasi yang betul. landasan dan disertakan dengan
• Suatu objek yang diperbuat daripada kain keterangan
berwarna merah muda dan putih sebagai kawalan.
tanda yang diletakkan di Titik kawalan • Landasan ini akan disediakan oleh
(dalam lingkungan 10m). Perancang Landasan.
• Mempunyai kod kawalan tersendiri dan
penebuk lubang (puncher) yang unik.
• Peraturan IOF tidak membenarkan No. 1
hingga 40 dijadikan sebagai No. Kod
Kawalan.

Keterangan kawalan (Control description) Landasan (Course)
• Keterangan asas sebagai panduan titik-titik • Landasan adalah panduan arah perjalanan dari
(control description) kawalan permulaan titik kawalan ke
berkenaan. Butir-butir yang disenaraikan titik kawalan yang lain hingga kepenamat.
adalah siri titik kawalan, kod kawalan dan Landasan ini akan dilukis diatas peta
keterangan mengenai kedudukan titik utama dan akan disalin oleh peserta
kawalan. kemudiannya.
• Diperingkat antarabangsa, keterangan • Tanda yang berkenaan landasan adalah :-
tidak ditulis dalam bentuk ‘teks’ tetapi dalam - Titik permulaan ditandakan dengan tiga segi.
bentuk kod/gambarajah. - Titik kawalan dengan tanda bulatan.
- Titik penamat dengan tanda 2 bulatan bertintih.
- ‘Leg’ adalah perjalanan diantara 2 titik kawalan

Kompas (Compass)
• Alat bantu yang kedua
terpenting dalam sukan
orienteering.
• Ia digunakan hanya untuk
menentukan arah sahaja.

RUJUKAN

Kelabrekreasi. (1970, January 01). Orienteering. Retrieved
March 03, 2021, from
http://objekpelik.blogspot.com/2013/06/orienteering.html
Syahrulasriomar. (2017, October 24). Asas orienteering.
Retrieved March 03, 2021, from
https://www.derekacreative.com/kembara/47-asas-
orienteering
http://ipgktb.edu.my/krs/sumber/Nota%20asas%20ringkas_O
rienteering.pdf
Bratt, I. (2002). Orienteering. Mechanicsburg, PA: Stackpole
Books.
Orienteering. (2019). Irving, TX: Boy Scouts of America.