สถาบันการพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน การบัน บั เทิง ทิในกองลูก ลู เสือ ฉบับ นัก นั ฝึกอบรมสถาบันการพัฒ พั นาชุม ชุ ชน วิท วิ ยากร กระบวนการ โดย นางสาวสุภ สุ านี เซ่ง ซ่ ทอง นัก นั ทรัพ รั ยากรบุคคล ศูนย์ศึ ย์ ศึ กษาและพัฒ พั นาชุมชนยะลา กิจกรรมส่ง ส่ เสริม ริ การเรีย รี นรู้ สร้าง ร้ การมีส่ มี ว ส่ นร่ว ร่ ม การทำ งานเป็น ป็ ทีม
สรุปองค์ความรู้ที่ได้รับจากการเข้ารับการฝึกอบรมโครงการฝึกอบรมบุคลากรทางการลูกเสือ หลักสูตรการบันเทิงในกองลูกเสือ ปีงบประมาณ พ.ศ.2566 ระหว่างวันที่ 17 – 19 ธันวาคม 2565 ณ ค่ายลูกเสือไพรพนา ต าบลนาหินลาด อ าเภอปากพลี จังหวัดนครนายก 1.แบ่งกลุ่มผู้เข้าร่วมอบรมตามหมู่สี กลุ่มที่ 1 หมู่ สีแดง กลุ่มที่ 2 หมู่ สีเหลือง กลุ่มที่ 3 หมู่ สีชมพู กลุ่มที่ 4 หมู่ สีเขียว กลุ่มที่ 5 หมู่ สีส้ม 2.กิจกรรมสันทนาการสร้างความสัมพันธ์และการท าความรู้จักกัน ผู้บรรยายได้บอกวิธีที่จะน าเข้าสู่บทเร ียนในเร ื่องการบันเทิงอย่างกว้างขวาง โดยประเพณีนิยม การชุมนุมรอบกองไฟและการแสดงแบบละครสั้น ๆ ในหลักการสิ่งเหล่านี้เป็นเครอ่ืงช่วยให้ได้แนวความคิดในการ สรา้งสิ่งบันเทิงให้แก่กองลูกเสือได้มากขึ้น ยกตัวอย่างกิจกรรมที่สร้างการมีส่วนร่วมเช่น 2.1 เขียนชื่อเพื่อนลงบนกระดาษ ตามคุณลักษณะ คนที่สวยที่สุด คนที่หล่อที่สุด คนที่สูงที่สุด เล่าเร ื่องเก่งที่สุด คนที่ด าที่สุด หัวเราะเสียงดังที่สุด ผอมที่สุด อ้วนที่สุด คนที่ผมยาวที่สุด ร าไทยสวยที่สุด คนที่อายุเยอะที่สุด บ้านไกลที่สุด ร้องเพลงเพราะที่สุด เกิดวันจันทร์ ท ากับข้าวเก่งที่สุด เต้นเก่งที่สุด
2.2 กิจกรรมเร ียงล าดับอายุ 2.3 กิจกรรมเร ียงล าดับเงินที่พกมา 2.4 สอนการเล่นดนตร ีในการบันเทิงในกองลูกเสือ 1.กลอง เน้นตีแบบ 2 จังหวะ คือ - 3 ช่า วิธีการดังนี้ ส าหรับคนถนัดมือขวา ให้กลองขนาดใหญ่กว่าอยู่ทางขวามือ เราจะเป็นเสียง ตึ่ง และกลองขนาดเล็กกว่าอยู่ซา้ยมือ เป็นเสียงโป๊ะ โดยเรม่ิตีทาง ขวา ซา้ย ขวา ขวา ซ้าย ซ้าย ซ้าย ขวา ซ้าย ขวา ขวา ซ้าย ซ้าย ซ้าย ขวา ..... - ร าวง วธิกีารวางกลองเช่นเดียวกับ 3 ช่า โดยเรม่ิตีดังนี้ขวา ขวา ซ้าย ซ้าย ซ้าย ขวา ขวา ซ้าย ซ้าย ซ้าย ขวา ขวา .... 2. ฉิ่ง วธิกีาร ตีทุกจงัหวะ 8 ชอ่ง ฉิ่ง ฉับ ฉิ่ง ฉับ ฉิ่ง ฉับ ฉิ่ง ฉับ 4 จงัหวะ ฉิ่ง ........ฉับ.......ฉิ่ง..........ฉับ กรณีจงัหวะเรว็มากๆ สามารถตีเสียงฉิ่งอย่างเดียวได้เลย 2. ฉาบ วธิกีาร ตีตามเสียง ฉับของฉิ่ง 4. กลับ วธีกีาร ตีตามเสียงฉับของฉิ่ง 5. แทมโบร ีน วิธีการ ตีได้ทุกจังหวะ หร ือตีตามจังหวะตบมือ 2.5 สร้างสรรค์งานวัด เป็นกิจกรรมที่ความคิดสร้างสรรค์ในการคิดเกมที่สร้างสรรค์ ให้ความเพลิดเพลิน สนุกสนาน มีกติกาที่ชัดเจน และให้พิธีกรประจ าซุ้มน าเสนอกิจกรรมประจ าซุ้มงานวัด 3.การชุมนุมรองกองไฟ 3.กิจกรรมชุมนุมรอบกองไฟ เป็นกิจกรรมพิเศษอีกอย่างหนึ่งของลูกเสือซึ่ง ลอร์ดเบเดล เพาเวลล์ ได้เป็นผู้รเิรม่ิน ามาใชลู้กเสือรุน่แรกของโลก การชุมนุมรอบกองไฟ ภาษาอังกฤษเร ียกว่า Camp Fire ใน ภาษาไทยเดิมมักเร ียกว่าการเล่นหร ือการแสดงรอบกองไฟ ซึ่งความจร ิงการเล่นหร ือการแสดงเป็นเพียงส่วนหนึ่ง ของชุมนุมรอบกองไฟ ความส าคัญในการชุมนุมรอบกองไฟ 1.เพื่อเป็นการฝึกอบรมในเวลากลางคืน 2.เพื่อให้ลูกเสือได้ร้องเพลงร่วมกัน หร ือแสดงร่วมกัน เป็นการปลุกใจหร ือเปลี่ยนอารมณ์ให้เกิด ความสนุกเบิกบานใจภายหลักการปฏิบัติงานในกลางวันมาแล้ว 3.เพื่อให้ลูกเสือแต่ละหมู่มีโอกาสได้ออกมาแสดง เป็นการส่งเสร ิมความสามัคคีในการท างาน ร่วมกันกับผู้อื่นและกล้าแสดงออกในที่ประชุมชน
4.เป็นการใช้โอกาสในการประกอบพิธีส าคัญ เช่น การแนะน าให้รู้จักบุคลส าคัญของการลูกเสือ แขกคนส าคัญ การมอบเคร ื่องหมาย เป็นต้น ข้อปฏิบัติเกี่ยวกับการเปิดการชุมนุมรอบกองไฟ 1.ผู้ติดตามประธานและผู้ร่วมงานตลอดจนเจ้าหน้าที่ เข้าไปยืนยังที่ของตน จะมีท่านประธานผู้ เดียวเท่านั้นที่เข้าไปใกล้กองไฟ 2.เมื่อประธานกล่าวเปิด “... ข้าพเจ้าขอเปิดการชุมนุมรอบกองไฟ ณ บัดนี้” พิธีกรให้สัญญาณให้ ทุกคนส่งเสียงว่า ฟู่ 3 ครั้ง 3.พิธีกรน าร้องเพลง 1 เพลง เช่นเพลงสยามมานุสติ เพลงสดุดีมหาราช เพลงมาร์ชของผู้ร่วมงาน เป็นต้น 4.หมู่บร ิการจะน าพวงมาลัยและพุ่มฉลากส าหรับประธานจับล าดับการแสดงไปให้ประธาน โดยมี กระบวนแห่น าด้วยหมู่บร ิการ ผู้เชิญพวงมาลัยอยู่ทางขวา พุ่มฉลากอยู่ซ้าย ส าหรับพวงมาลัยต้องเป็นพวงมาลัย 2 ชาย ก่อนจะมอบฉลากและพวงมาลัยต้องให้ทุกคนนั่งให้เร ียบร้อยก่อน 5.การแสดงชุมนุมรอบกองไฟ พิธีกรเป็นผู้ประกาศก าหนดการชุมนุมตามล าดับ โดยอาจน าร้อง เพลง 1-2 เพลงก่อนแล้วจึงเชิญท่านประธานจับฉลากว่าหมู่ใดแสดงก่อน ส าหรับหมู่ที่ต้องท าการแสดง ให้นายหมู่ยืนขึ้น สั่งให้ลูกหมู่ยืน “ หมู่...ตรง” นายหมู่ท า ความเคารพ แล้วน ารอ้งเพลงประจา หมู่เมื่อรอ้งจบก็เรม่ิทา การแสดง เมื่อแสดงของหมู่จบแล้ว พิธีกรขอให้ใครคนหนึ่งกล่าวน าชมเชยแบบลูกเสือ ให้แก่หมู่ที่ แสดงเพื่อเป็นการแสดงความพึงพอใจและขอบคุณผู้แสดง ด้วยถ้อยค าและท่าทางที่สร้างสรรค์ 3 ครั้ง หลังจาก นั้นหมู่แสดงต้องกล่าวตอบแบบสั้นๆ 1 ครั้ง เมื่อการแสดงหมู่หนึ่งจบ พิธีกรจะน าร้องเพลงเพื่อจับฉลากจนการแสดงครบทุกหมู่ พิธีกรจะน าร้องเพลงด้วยจังหวะช้าๆ จากนั้นเชิญประธานออกไปกล่าวเร ื่องสั้นที่เป็นคติและกล่าวปิดการชุมนุมรอบ กองไฟโดยไม่ต้องยกมือขึ้นแสดงรหัส เมื่อประธานกล่าวในตอนสุดท้ายว่า “ข้าพเจ้าขอปิดการชุมนุมรอบกองไฟ ณ บัดนี้” พิธีกร สั่ง “กอง...ตรง” ให้ทุกคนลุกขึ้นแล้วจับมือกันเป็นวงกลม แล้วร้องเพลงสามัคคีชุมนุม เป็นอันสิ้นสุดกิจกรรมชุมนุม รอบกองไฟ
4. การร้องเพลง เพลงเป็นสิ่งที่ช่วยพัฒนาอารมณ์และจิตใจให้เบอกบาน แจ่มใส เสียงและท านองของ เพลงแสดงออกถึงความชื่นชมยินดี เป็นเคร ื่องพัฒนาถึงสติปัญญา และสอดแทรกคุณธรรม สร้างความเข้าใจกันที่ ดี การร้องเพลงจึงเป็นการให้ความสุขและความพึงพอใจทั้งผู้ร้องและผู้ฟัง การรอ้งเพลงในกิจกรรมลูกเสือ ถือเป็นสิ่งที่ส าคัญอย่างหนึ่ง ส าหรบัการอบรมลูกเสือทุก ประเภท โดยมีหลักการสอนเพลงดังนี้ 1. ผู้สอนต้องสอนด้วยความมั่นใจในตนเอง จังหวะ ท านองและเนื้องร้องเพลงที่แม่นย า ครบถ้วน 2. ร้องให้ฟังก่อน 1-2 เที่ยวเพื่อให้จ าเนื้อร้องและท านองได้ 3. ให้ลูกเสือร้องตามแตละวรรค จนจบเพลง 4. ให้สัญญาณก่อนการร้องเพลง เพื่อให้ทุกคนร้องพร้อมกัน 5. ต้องควบคุมจังหวะโดยการตบมือ เคาะพื้น ตีกลอง เป็นต้น 6. เลือกเพลงที่มีจังหวะง่ายๆก่อน 7. เวลาร้องเพลง ต้องร้องด้วยความเต็มเสียง และถ้อยค าชัดเจน 5. การเล่นเกม การเล่นเกมในกองลูกเสือช่วยสร้างความสัมพันธ์ ความสนุกสนานและการเปิดใจ การ ยอมรับนับถือ ข้อควรระวังในการเล่นเกมคือ 1. อุปกรณ์ ตรวจเช็คอุปกรณ์ให้มีความพร้อม ไม่ก่อให้เกิดอันตราย เร ียงล าดับการใช้ งาน ส ารวจทุกอย่างให้พร้อมก่อนเร ื่มเล่นเกมเสมอ 2. กติกา ท าให้ง่ายและแจ่มชัด ป้องกันการสับสนและการหลงลืม 3. ความยุติธรรม เมื่อมีการละเมิดกติกาหร ือการเล่นผิดไปจากที่อธิบายให้หยุดเล่นและ อธิบายใหม่จึงเล่นต่อ 4. ควรมีการทดลองเล่นเป็นตัวอย่างโดยการเรม่ิต้นเล่นแบบช้าๆเพื่อให้แน่ใจว่าทุกคน เข้าใจกติกาและวิธีการเล่นแล้ว 5. เวลา อย่าเล่นเกมจนเกินเวลา ควบคุมเวลาให้เหมาะสม
ภาคผนวก
สถาบันการพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน