ก คำนำ รายงานผลการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และ การเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ฉบับนี้จัดทำขึ้น เพื่อรายงานการใช้นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียนร่วมกับการพัฒนาทักษะ คุณธรรม จริยธรรมและ คุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนตามโครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และค่านิยมของชาติ (โครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ.) ผู้จัดทำหวังว่ารายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์และเป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะ คุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน อย่างเหมาะสมกับบริบทของเนื้อหาสาระของ แต่ละรายวิชาและบริบทการจัดการศึกษาของโรงเรียน นางสาวปภาวรินทร์ กาศเกษม
ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก ข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับผลงาน 1 ความสำคัญของผลงานนวัตกรรม 1 จุดประสงค์และเป้าหมายของผลงานนวัตกรรม 4 กระบวนการผลิตผลงานหรือขั้นตอนการดำเนินงาน 4 ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ 9 ปัจจัยความสำเร็จ 12 บทเรียนที่ได้รับ 12 การเผยแพร่ การได้รับการยอมรับ รางวัลที่ได้ 13 เงื่อนไขความสำเร็จ 15 บรรณานุกรม 16 ภาคผนวก ๑7
๑ ชื่อผลงาน การจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และ การเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ สอดคล้องกับคุณลักษณะ ความพอเพียง ความกตัญญู ความซื่อสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ อุดมการณ์คุณธรรม คุณธรรมอัตลักษณ์ : ความมีวินัย ความรับผิดชอบ มีจิตสาธารณะ เจ้าของผลงาน นางสาวปภาวรินทร์ กาศเกษม โรงเรียน สูงเม่นชนูปถัมภ์ สังกัด สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาแพร่ โทรศัพท์มือถือ 095-6845652 E mail [email protected] ๑. ความสำคัญของผลงานนวัตกรรม 1.1 เหตุผลที่เกิดจากแรงบันดาลใจ ความจำเป็น ปัญหาหรือความจัดการที่จัดทำผลงานนวัตกรรม ความท้าทายที่เป็นพลวัตของโลกศตวรรษที่ ๒๑ ทั้งในส่วนที่เป็นแรงกดดันภายนอกจากการเปลี่ยนแปลง ของบริบทเศรษฐกิจและสังคมโลก และการดำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การ สหประชาชาติ๒๕๗๓ (Sustainable Development Goals : SDGs 2030) ที่ประเทศไทยได้ให้สัตยาบัน ประกอบกับแรงกดดันจากภายในประเทศจากการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากร ทัศนคติความเชื่อ ค่านิยม วัฒนธรรม และพฤติกรรมของประชากรที่ปรับเปลี่ยนไปตามกระแสโลกาภิวัตน์ ปัจจุบันประเทศไทยประสบปัญหา ดังนี้ ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติถูกทำลายและเสื่อมโทรม อย่างรวดเร็วจากการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศปัญหาคุณภาพของคนไทยทุกช่วงวัย ปัญหาคุณภาพ และมาตรฐานการจัดการศึกษาในทุกระดับความเหลื่อมล้ำในด้านโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษา รวมทั้งปัญหาด้านคุณธรรม จริยธรรม และการขาดความตระหนักถึงความสำคัญของการมีวินัย ความซื่อสัตย์ สุจริต และการมีจิตสาธารณะของคนไทยส่วนใหญ่ ส่งผลให้ระบบการศึกษาต้องปรับเปลี่ยนให้สนองและรองรับ ความท้าทายนี้จึงกำหนดวัตถุประสงค์ในการจัดการศึกษาในแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2579 ๔ ประการ คือ ๑) พัฒนาระบบและกระบวนการจัดการศึกษาที่มีคุณภาพและมีประสิทธิภาพ ๒) พัฒนาคนไทย ให้เป็นพลเมืองดี๓) พัฒนาสังคมไทยให้เป็นสังคมแห่งการเรียนรู้และมีคุณธรรม จริยธรรม รู้รักสามัคคี และร่วมมือผนึกกำลังมุ่งสู่การพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และ ๔) นำประเทศไทยก้าวข้ามกับดักประเทศที่มีรายได้ปานกลาง และความเหลื่อมล้ำภายในประเทศลดลง (สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, 2560) กรอบยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี(พ.ศ.2560 – 2579) มุ่งพัฒนาศักยภาพคนตลอดช่วงชีวิต ปลูกฝัง ระเบียบวินัย คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยมที่พึงประสงค์(สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ, 2562) สอดคล้องกับมาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ.2561 มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของนักเรียน ด้านผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการที่กำหนดให้นักเรียนมีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ อภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นและแก้ปัญหา และด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนที่กำหนดให้มี คุณลักษณะและค่านิยมที่ดีตามที่สถานศึกษากำหนด (สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, 2561)
๒ นอกจากนี้พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545 (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2553 (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562 ในมาตรา 6 กล่าวว่า การจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อพัฒนา คนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกายจิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรม ในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข (สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน, 2562) จะเห็นได้ว่ากฎหมาย ยุทธศาสตร์และแผนงานทั้งหลายเหล่านี้ต่างมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนานักเรียน ให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา เป็นคนดี มีวินัย มีความรับผิดชอบต่อครอบครัว ชุมชน สังคม ประเทศชาติ เป็นพลเมืองดี และพัฒนาตนอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตตามหลักของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง สอดคล้องกับการรู้เรื่องภูมิศาสตร์ซึ่งเป็นความรู้พื้นฐานของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ในการแสวงหาความรู้ และตอบคำถามที่เกี่ยวข้องกับทำเลที่ตั้งหรือความสัมพันธ์ของสิ่งต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก การพัฒนาให้นักเรียน สามารถดำรงตนอยู่ในวิถีของการเป็นพลเมืองโลกที่ดี ตลอดจนเข้าใจการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม ได้อย่างถูกต้อง ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระภูมิศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) กำหนดมาตรฐาน การเรียนรู้ที่ 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์ วิถีการดำเนินชีวิตมีจิตสำนึก มีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ตัวชี้วัด ส 5 .2 ม.4-6/2 วิเคราะห์ สถานการณ์ สาเหตุและผลกระทบของการเปลี่ ยนแปลง ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประเทศไทยและภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก การกำหนดมาตรฐาน และตัวชี้วัดดังกล่าวเพื่อเป็นแนวทางให้ครูจัดการเรียนรู้ที่ทำให้นักเรียนสามารถบรรลุตามวัตถุประสงค์ ทั้งด้านความรู้ ทักษะ เจตคติและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ เป้าประสงค์ของโรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์มุ่งจัดการศึกษาให้นักเรียนเป็นคนดีมีคุณธรรมจริยธรรม สามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข และมีทักษะในการดำรงชีวิตตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จากเหตุผล ดังกล่าวข้างต้นจึงได้จัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์เพื่อพัฒนานักเรียนทั้งด้านผลสัมฤทธิ์ทางวิชาการโดยเน้นพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์ซึ่งนักเรียนสามารถนำไปใช้ในการแก้ปัญหาต่างๆ และสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง ร่วมกับ การพัฒนาให้นักเรียนเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อม (Green Citizen) ที่มีความตื่นตัว ตระหนัก และรับผิดชอบ ต่อเรื่องของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคม และดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง ดังพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เมื่อครั้งเสด็จประพาสเยี่ยมเยือนพสกนิกรทางภาคเหนือ ที่อำเภอศรีสำโรง จังหวัดสุโขทัย เมื่อ วันที่ 1 มีนาคม ปี พ.ศ. 2501.ว่า “ เป็นครูใช่ไหม ฝากดูแลเด็ก ๆ ด้วยนะ ช่วยสอนให้เขาเป็นคนดี” 1.2 แนวคิดหลักการสำคัญที่เกี่ยวข้องกับนวัตกรรม การพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์นั้นได้ใช้แนวคิด และหลักการที่เกี่ยวข้อง ดังนี้ 1.2.1 การวิเคราะห์บริบทของนักเรียน สถานศึกษาและชุมชนโดยใช้การวิเคราะห์SWOT Analysis เพื่อให้ได้จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค เพื่อเป็นแนวทางในการวางแผนพัฒนานวัตกรรม สร้างสรรค์คนดีให้สอดคล้องกับความต้องการของนักเรียน สถานศึกษาและชุมชน
๓ แผนภาพที่ 1 การวิเคราะห์บริบทของนักเรียน สถานศึกษาและชุมชนโดยใช้การวิเคราะห์ SWOT Analysis 1.2.2 การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐาน เป็นการนำสถานการณ์ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับชีวิตจริง ที่มีแนวทางในการแก้ปัญหาอย่างหลากหลาย มาเป็นจุดตั้งต้นของกระบวนการเรียนรู้โดยใช้สถานการณ์ปัญหา เป็นแรงขับกิจกรรมการเรียนรู้โดยอยู่บนพื้นฐานความต้องการของนักเรียนที่จะเรียนรู้กระตุ้นให้นักเรียน คิดวิเคราะห์ปัญหานั้นให้เข้าใจอย่างชัดเจน ค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมเพื่อเป็นข้อมูลในการตัดสินใจเลือกแนวทาง แก้ปัญหาที่เหมาะสมโดยใช้กระบวนการกลุ่มในการทำกิจกรรม ส่งผลให้นักเรียนเข้าใจปัญหา เห็นทางเลือก ในการแก้ปัญหา เกิดการใฝ่รู้ เกิดทักษะกระบวนการคิด และกระบวนการแก้ปัญหา (ทิศนา แขมมณี, 2556) โดยมีขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ คือ ๑) กำหนดปัญหา ๒) ทำความเข้าใจปัญหา ๓) ดำเนินการศึกษาค้นคว้า ๔) สังเคราะห์ความรู้ ๕) สรุปและประเมินค่าของคำตอบ ๖) นำเสนอและประเมินผลงาน (สำนักงานเลขาธิการ สภาการศึกษา, 2550) จะเห็นได้ว่าการจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานสามารถกระตุ้นการคิดวิเคราะห์ จากสถานการณ์ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในโลก สอดคล้องกับเนื้อหาการเรียนรู้สาระภูมิศาสตร์ในระดับมัธยมศึกษา ปีที่ ๔-6 ตามตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระภูมิศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตัวชี้วัด ส 5.2 ม.4-6/2 วิเคราะห์สถานการณ์ สาเหตุและผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงด้านทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมของประเทศไทยและภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก นอกจากนี้การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานยังฝึกกระบวนการกลุ่มให้นักเรียน ได้ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน การวางแผน ฝึกความสามัคคี ความรับผิดชอบในการทำงาน และบูรณาการ หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่แนวทางการเสนอแนวทางแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นจริงในชุมชน ตามที่พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชฯ มีพระราชกระแสรับสั่งต่อประชาชนชาวไทยให้ “ช่วยสร้างคนดีให้บ้านเมือง” พร้อมทั้งพระราชทานหลัก 3 ประการที่เกี่ยวกับครูและนักเรียนไว้ว่า “ให้ครูรักเด็ก เด็กรักครู” “ให้ครูสอนให้ เด็กมีน้ำใจต่อเพื่อนไม่ให้แข่งขันกัน แต่ให้แข่งกับตัวเองและให้เด็กที่เรียนเก่งช่วยสอนเพื่อนที่เรียนช้ากว่า” “ให้ครูจัดกิจกรรมให้นักเรียนทำร่วมกันเพื่อให้เห็นคุณค่าของความสามัคคี”
๔ จากเหตุผลและหลักการข้างต้นจึงได้จัดทำนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้การจัดการเรียนรู้ ภูมิศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์เพื่อให้นักเรียนได้ฝึกการคิดวิเคราะห์เสนอแนวทาง การแก้ไขปัญหาชุมชนโดยบูรณาการกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนและพัฒนาให้นักเรียน เป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมที่มีความตื่นตัว ตระหนัก รับผิดชอบต่อเรื่องของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รับผิดชอบหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายในการทำกิจกรรมกลุ่ม และมีจิตสำนึกต่อบทบาทหน้าที่ในการเป็นส่วนหนึ่ง ที่สามารถช่วยเสนอแนวทางแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมในชุมชนตามสมรรถนะการเป็นพลเมืองที่เข้มแข็ง 2. จุดประสงค์และเป้าหมาย (1) จุดประสงค์ ๑.๑ เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ผ่านการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง (2) เป้าหมาย ๒.๑ เชิงปริมาณ ๒.๑.๑ นักเรียนกลุ่มเป้าหมายระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ร้อยละ 80 มีทักษะการคิดวิเคราะห์ ในระดับดีขึ้นไป 2.1.2 นักเรียนกลุ่มเป้าหมายระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔ ร้อยละ 80 มีคุณลักษณะ อันพึงประสงค์เรื่อง การใฝ่เรียนรู้ อยู่อย่างพอเพียง และมุ่งมั่นในการทำงานในระดับดีขึ้นไป ๒.๒ เชิงคุณภาพ ๒.๒.๑ นักเรียนวิเคราะห์และเสนอแนวทางการแก้ปัญหาทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อมในชุมชนและประเทศตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงได้อย่างเหมาะสม 2.2.2 นักเรียนมีความตื่นตัว ตระหนัก รับผิดชอบต่อเรื่องของทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ นำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการดำเนินชีวิตและมีส่วนร่วม ในการแก้ปัญหาของชุมชนและสังคมได้อย่างเหมาะสม 3. กระบวนการผลิตผลงาน 3.1 การออกแบบผลงานและนวัตกรรม ใช้แนวคิดการของวงจรคุณภาพ PDCA ซึ่งเป็นการต่อยอดจากวิธีการปฏิบัติที่ดี (Best Practices) ตามโครงการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา เพื่อการบรรลุเป้าหมายการพัฒนา ที่ยั่งยืนแห่งสหประชาชาติ (SEP for SDGs) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษาแพร่ ประเภทการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอน ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นแนวทางในสร้าง นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์เรื่อง การเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในชุมชน โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็น พลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ ประกอบด้วยขั้นตอน การพัฒนา 4 ขั้นตอน ดังแผนภาพ
๕ แผนภาพที่ 2 วงจรคุณภาพ PDCA ในการสร้างนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์ โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์
๖ 3.2 การดำเนินงานตามกิจกรรมและประสิทธิภาพของการดำเนินงาน 3.2.1 ขั้น Plan (P) วางแผน สังเกตสภาพปัญหาการจัดการเรียนการสอนในชั้นเรียน และวิเคราะห์บริบทของนักเรียน โรงเรียน ชุมชน โดยใช้ SWOT Analysis ศึกษากรอบแนวคิด คุณธรรม 5 ประการ ของโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน (Problem-based Learning : PBL) ร่วมกับการวิเคราะห์ตัวชี้วัด และสาระการเรียนรู้แกนกลาง สาระภูมิศาสตร์ (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) และแล้วนำมาออกแบบหน่วยการเรียนรู้ เรื่อง Man Land Effect โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และ การเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมซึ่งประกอบด้วยแผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน ๕ แผน 3.2.2 ขั้น Do (D) การนำไปปฏิบัติ จัดการเรียนรู้หน่วยการเรียนรู้ เรื่อง Man Land Effect โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการเศรษฐกิจ พอเพียงเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมให้แก่นักเรียนตามแผนการจัด การเรียนรู้ที่ออกแบบไว้
๗ 1. กำหนดปัญหา 2. ทำความเข้าใจปัญหา 3. ดำเนินการศึกษาค้นคว้า 4. สังเคราะห์ความรู้ 5. สรุปและประเมินค่าของคำตอบ 6. นำเสนอและประเมินผลงาน 3.2.3 ขั้น Check (C) การตรวจสอบ บันทึกผลหลังสอนในแต่ละคาบเรียน เปิดชั้นเรียน (open class) โดยให้ครูเพื่อนร่วมเรียนรู้ (Buddy teacher) หรือหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้(Menter) เข้ามาร่วมสังเกตการเรียนรู้และสะท้อนการจัดการ เรียนรู้ในชั้นเรียนตามแนวคิดโรงเรียนในฐานะชุมชนแห่งการเรียนรู้ (School as Learning Community : SLC) และวัดประเมินผลทักษะการคิดวิเคราะห์และคุณลักษณะของนักเรียนรายบุคคลและรายกลุ่มจากพฤติกรรมการทำงาน กลุ่มและชิ้นงาน แบบประเมินการคิดวิเคราะห์จากชิ้นงาน แบบประเมินกิจกรรมกลุ่ม และเกณฑ์ การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ของรายวิชา
๘ 3.2.4 ขั้น Act (A) การปรับปรุงการดำเนินการ นำผลที่ได้จากบันทึกหลังสอน ผลการสะท้อนจากครูเพื่อนร่วมเรียนรู้ (Buddy teacher) หรือหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้(Menter) และผลการวัดประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์และคุณลักษณะของนักเรียน มาเป็นแนวทางในการพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับบริบทของนักเรียน โรงเรียนและชุมชนในครั้ง ถัดไป 3.3 การใช้ทรัพยากร การจัดการเรียนรู้โดยใช้สื่อการเรียนรู้ประเภทวีดิทัศน์แหล่งการเรียนรู้ภายในโรงเรียนและ แหล่งเรียนรู้ในชุมชนของนักเรียน สื่อการเรียนรู้ประเภทวีดิทัศน์ แหล่งการเรียนรู้ภายในโรงเรียน แหล่งการเรียนรู้ในชุมชนของนักเรียน
๙ 4. ผลการดำเนินการ ผลสัมฤทธิ์ ประโยชน์ที่ได้รับ จากการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์ เรื่อง การเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในชุมชน โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และ การเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ซึ่งมีนักเรียน กลุ่มเป้าหมาย คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 170 คน มีผลการดำเนินการ ดังนี้ 4.1 ผลที่เกิดตามวัตถุประสงค์ ผลการวัดประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์ในหน่วยการเรียนรู้ Man Land Effect จาก แบบประเมินชิ้นงาน ชั้น ผลการประเมินการคิดวิเคราะห์ รวม ผ่าน ไม่ผ่าน ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง จำนวน ร้อยละ จำนวน ร้อยละ ม.4/1 8 19 1 0 28 27 1 ม.4/2 3 33 2 0 38 36 2 ม.4/3 2 28 5 0 35 30 5 ม.4/4 1 18 4 0 23 19 4 ม.4/5 1 18 6 0 25 19 6 ม.4/6 0 14 7 0 21 14 7 รวม 15 130 25 0 170 145 85.29 25 14.71 จากตารางข้างต้นพบว่านักเรียนผ่านเกณฑ์ประเมินทักษะการคิดวิเคราะห์ระดับดีขึ้นไปจำนวน 145 คน คิดเป็นร้อยละ 85.29 โดยห้องที่มีร้อยละของผู้ที่ผ่านเกณฑ์มากที่สุด คือ ห้องม.4/1 จำนวน 27 คน คิดเป็นร้อยละ 96.42 อาจมีสาเหตุมาจากการที่เคยเป็นกลุ่มเป้าหมายในการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์มาก่อนจึงมีประสบการณ์ในการเรียนรู้โดยใช้การจัดการเรียนเรียนรู้แบบดังกล่าว ผลการประเมินคุณลักษณะ เรื่อง ความพอเพียงและความรับผิดชอบ จากแบบสังเกตพฤติกรรม การปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มใน 5 แผนการเรียนรู้ร่วมกับการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียน ชั้น ผลการประเมินคุณลักษณะ รวม ผ่าน ไม่ผ่าน ดีมาก ดี พอใช้ ปรับปรุง จำนวน ร้อยละ จำนวน ร้อยละ ม.4/1 8 20 0 0 28 28 0 ม.4/2 4 33 1 0 38 37 1 ม.4/3 6 25 4 0 35 31 4 ม.4/4 4 17 2 0 23 21 2 ม.4/5 4 15 6 0 25 19 6 ม.4/6 4 10 7 0 21 14 7 รวม 30 120 20 0 170 150 88.24 20 11.76 จากตารางข้างต้นพบว่านักเรียนผ่านเกณฑ์ประเมินคุณลักษณะ เรื่อง ความพอเพียงและ ความรับผิดชอบ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ระดับดีขึ้นไปจำนวน 151 คน คิดเป็นร้อยละ 88.82 โดยห้อง ที่มีร้อยละของผู้ที่ผ่านเกณฑ์มากที่สุด คือ ห้องม.4/1 คิดเป็นร้อยละ 100 อาจมีสาเหตุมาจากการที่เคยเป็น กลุ่มเป้าหมายในการจัดการเรียนรู้โดยบูรณาการหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาก่อน และห้องที่มี ผู้ที่ผ่านเกณฑ์การประเมินคุณลักษณะน้อยที่สุด คือ ห้องม.4/6 คิดเป็นร้อยละ 66.67 เนื่องจากนักเรียน มีกิจกรรมการเข้าร่วมแข่งขันกีฬาทำให้การเรียนรู้ในห้องเรียนบ่อยครั้งไม่ต่อเนื่องและนักเรียนยังแบ่งเวลาสำหรับ การเรียนกับกิจกรรมยังไม่มีประสิทธิภาพเท่าที่ควร
๑๐ 4.2 ผลสัมฤทธิ์ของงาน 4.2.1 ตัวอย่างชิ้นงานการคิดวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในชุมชน 4.2.2 การสังเกตการมีคุณลักษณะของนักเรียนจากการปฏิบัติกิจกรรมกลุ่ม คุณลักษณะ พฤติกรรมบ่งชี้ ก่อนใช้นวัตกรรม หลังใช้นวัตกรรม ความพอเพียง -ตอบคำถามเกี่ยวกับเศรษฐกิจ พอเพียงได้น้อยหรือไม่ตอบเลย - นำเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ ในชีวิตประจำวันน้อย เช่น การใช้วัสดุอุปกรณ์ในการทำ กิจกรรมสิ้นเปลือง -ตอบคำถามเกี่ยวกับเศรษฐกิจ พอเพียงได้มากขึ้น - นำเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ ในชีวิตประจำวัน เช่น การใช้ วัสดุอุปกรณ์คุ้มค่าโดยใช้กระดาษ ทั้ง 2 หน้า ความรับผิดชอบ -ส่งงานช้ากว่ากำหนดหรือไม่ส่งงาน - ไม่ปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับ มอบหมายในการทำกิจกรรมกลุ่ม - ไม่เคารพกติกาในห้องเรียน เช่น เล่นโทรศัพท์ในเวลาเรียน - รับผิดชอบต่อสังคมน้อย เช่น ทิ้งขยะเรี่ยราดภายในห้อง -ส่งงานทันภายในกำหนดมากขึ้น - ปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับ มอบหมาย เช่น ช่วยเพื่อนทำงานกลุ่ม - เคารพกติกาในห้องเรียนมากขึ้น โดยใช้โทรศัพท์เป็นเวลา โดยนำมาใช้เพื่อแ ค้นหาข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องที่เรียน - รับผิดชอบต่อสังคมมากขึ้น เช่น ช่วยเก็บขยะที่เรี่ยราดในห้องหรือ ในโรงเรียน
๑๑ 4.3 สะท้อนประโยชน์ที่ได้รับจากการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์ เรื่อง การเปลี่ยนแปลงของทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมในชุมชน โดยใช้ปัญหาเป็นฐานบูรณาการกับหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ผ่าน Mentimeter
๑๒ 5. ปัจจัยความสำเร็จ 5.1 สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาแพร่ได้นิเทศติดตามและให้คำแนะนำในการขับเคลื่อน โครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์และค่านิยมของชาติ (โครงการโรงเรียน คุณธรรม สพฐ.) อย่างสม่ำเสมอ 5.2 ผู้บริหารสถานศึกษาได้นำนโยบายตามโครงการส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรมและคุณลักษณะ อันพึงประสงค์และค่านิยมของชาติ มาขยายผลสู่การปฏิบัติโดยความร่วมมือของคณะครูและบุคลากร ทางการศึกษา 5.3 ชุมชนซึ่งเป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้ในชีวิตจริงของนักเรียน เพื่อให้นักเรียนได้มีปฏิสัมพันธ์กับ คนในชุมชน เรียนรู้จากการปฏิบัติศึกษาภูมิสังคม สิ่งแวดล้อมทางกายภาพ ปฏิสัมพันธ์ของคนในชุมชนกับ สิ่งแวดล้อม และสถานการณ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของชุมชนที่นักเรียนพบปัญหา แล้วต่อยอดไปสู่ การเสนอแนวทางการแก้ปัญหาอย่างยั่งยืนตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 5.4 การดำเนินกิจกรรมการเรียนรู้ควบคู่ไปกับการเปิดชั้นเรียน ตามแนวทางโรงเรียนในฐานะชุมชนแห่ง การเรียนรู้ทำให้เกิดการสะท้อนผลการจัดการเรียนรู้และแลกเปลี่ยนแนวทางการจัดการเรียนรู้ให้บรรลุตาม วัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมอย่างมีประสิทธิภาพ 5.5 การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐานฝึกให้นักเรียนคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล เพื่อหาความสัมพันธ์ของ ปัญหา สาเหตุ ผลกระทบ นำไปสู่การเสนอแนวทางแก้ไขตามความคิดของนักเรียนซึ่งมีการบูรณาการหลักปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ให้เกิดการแก้ปัญหาและพัฒนาอย่างยั่งยืน เป็นการนำคุณธรรมเรื่องความพอเพียงมาใช้ แก้ปัญหาในชีวิตจริง นอกจากนี้การปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มหลายครั้งทำให้นักเรียนได้ฝึกความรับผิดชอบตาม หน้าที่ที่ได้รับมอบหมายภายในกลุ่ม ความสามัคคีในการทำงานเป็นหมู่คณะให้งานสำเร็จตามเวลาที่กำหนด และการรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นเพื่อแสวงหาคำตอบร่วมกัน 5.6 การต่อยอดนวัตกรรมจากวิธีการปฏิบัติที่ดี (Best Practices) ตามโครงการขับเคลื่อนหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา เพื่อการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนแห่งสหประชาชาติ (ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาแพร่ ประเภทการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอน ระดับชั้น มัธยมศึกษาตอนปลาย เกิดนวัตกรรมที่พัฒนาต่อยอดสำหรับการจัดการเรียนรู้กับกลุ่มเป้าหมายที่มีขนาดใหญ่ จากห้องเรียนเป็นระดับชั้นทำให้เกิดการพัฒนาเป็นวงกว้างและพัฒนานักเรียนอย่างครอบคลุมทั้งด้านความรู้ ทักษะ เจตคติและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 6. บทเรียนที่ได้รับ 6.1 การจัดการเรียนรู้แบบใช้ปัญหาเป็นฐานสามารถพัฒนาการคิดวิเคราะห์ของนักเรียนได้ ทว่านักเรียน ในแต่ละแผนการเรียนจะมีการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ที่ไม่เท่ากัน เนื่องจากนักเรียนมีความถนัดและ ความชอบที่หลากหลาย เช่น คำนวณ ภาษา กีฬา การออกแบบ การวาดภาพ สอดคล้องกับ“ทฤษฎีพหุปัญญา” (Multiple Intelligence Theory) ของโฮวาร์ด การ์ดเนอร์ ที่กล่าวว่า สติปัญญาของมนุษย์มีหลายด้านที่มี ความสำคัญไม่เท่าเทียมกัน ขึ้นอยู่กับว่าใครจะโดดเด่นในด้านไหน การจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะ การคิดวิเคราะห์ให้แก่นักเรียนที่มีความหลากหลายนั้นควรปรับเปลี่ยนบางขั้นตอนของกิจกรรมให้เหมาะสมกับ บริบทของนักเรียนและเพื่อให้นักเรียนสามารถบรรลุตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ 6.2 การสังเกตพฤติกรรมการปฏิบัติกิจกรรมกลุ่มพบว่านักเรียนมีความอยากทำกิจกรรมร่วมกับเพื่อนที่มี ความสนิทกัน ซึ่งมักจะมีพฤติกรรมเป็นไปในทางเดียวกัน หากเป็นกลุ่มที่มีความรับผิดชอบทั้งเรื่องการเรียนและ การทำงานที่ดี สมาชิกในกลุ่มทั้งหมดหรือส่วนใหญ่จะมีพฤติกรรมเช่นเดียวกันทำให้การปฏิบัติกิจกรรมสำเร็จได้ ภายในเวลาและได้ชิ้นงานที่มีคุณภาพ ทว่าหากเป็นกลุ่มที่นักเรียนมีความรับผิดชอบทั้งเรื่องการเรียน
๑๓ และการทำงานที่ค่อนข้างน้อย แล้วสมาชิกในกลุ่มทั้งหมดหรือส่วนใหญ่จะมีพฤติกรรมเช่นเดียวกันทำให้ การปฏิบัติกิจกรรมเสร็จช้ากว่ากำหนดและได้ชิ้นงานที่มีคุณภาพน้อยหรืออาจจะไม่ได้ชิ้นงานเลย เพื่อลดปัญหาดังกล่าวครูจำเป็นต้องคละกลุ่มนักเรียน และใช้วิธีการต่าง ๆ เพื่อกระตุ้นให้นักเรียนให้ฝึก การคิดวิเคราะห์อย่างทั่วถึง เช่น การสลับบทบาทหน้าที่ การติดตามเป็นระยะ และการเสริมแรงโดยเสริมแรง ทางบวกเมื่อนักเรียนสามารถแสดงพฤติกรรมเชิงบวกเรื่องความพอเพียงและความรับผิดชอบ เสริมแรงทางลบ เมื่อนักเรียนแสดงพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ในการทำงานกลุ่ม ผลจากการเสริมแรงทำให้นักเรียนปฏิบัติพฤติกรรม เชิงบวกบ่อยครั้งขึ้นและมีพฤติกรรมเชิงลบลดลง สอดคล้องกับทฤษฎีการวางเงื่อนไขด้วยการกระทำ (Operant Conditioning Theory) ของสกินเนอร์ที่กล่าวว่า ถ้าให้รางวัลหรือลงโทษอย่างเหมาะสมจะสามารถทำให้ผู้อื่น เกิดพฤติกรรมตามที่ต้องการได้ 6.3 นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมือง เพื่อสิ่งแวดล้อมนั้นผลลัพธ์ที่ได้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในห้องเรียนและเกิดกับตัวนักเรียน ซึ่งสามารถใช้ทักษะ และคุณลักษณะเหล่านี้ไปต่อยอดในการเรียนรู้วิชาอื่น และปฏิบัติกิจกรรมเพื่อพัฒนาทั้งด้านวิชาการ และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามมาตรฐานการศึกษา แต่ถ้าหากต้องการพัฒนาเป็นวงกว้างในระดับโรงเรียน ชุมชนและสังคมนั้นมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องได้รับความร่วมมือจากหลายฝ่าย เช่น นักเรียน ผู้ปกครอง ผู้บริหาร คณะครู บุคลากรทางการศึกษา องค์กรภายนอกทั้งภาครัฐและเอกชนในเรื่องวิทยาการ งบประมาณ เพื่อขับเคลื่อนหรือสร้างสรรค์กิจกรรมที่ทำร่วมกันตามความต้องการที่จะแก้ไขปัญหาหรือพัฒนาของโรงเรียน ชุมชนและสังคมโดยใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า มีประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และเกิดความยั่งยืน 6.4 ทักษะการคิดวิเคราะห์เป็นส่วนหนึ่งของสมรรถนะการคิดขั้นสูง (Higher Order Thinking : HOT) เป็นทักษะที่ต้องฝึกฝนและมีความรู้พื้นฐานเพื่อให้คิดวิเคราะห์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ การจัดกิจกรรม การเรียนรู้เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์จึงควรจัดขึ้นอย่างสม่ำเสมอและจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาการคิดวิเคราะห์ ในแต่ละรายวิชาที่จัดการเรียนการสอนในโรงเรียนเพื่อให้นักเรียนได้มีมุมมองการคิดวิเคราะห์อย่างหลากหลาย ไปตามธรรมชาติของวิชา 6.5 การพัฒนาคุณลักษณะของนักเรียนให้เกิดความยั่งยืนนั้นจำเป็นต้องฝึกให้นักเรียนคิด เห็นคุณค่า และนำมาปฏิบัติซ้ำจนเป็นนิสัย เพราะคุณลักษณะรวมทั้งคุณธรรมจริยธรรม คือ สภาพคุณงามความดีเป็นสภาพ ความประพฤติและสภาพจิตใจ การพัฒนาดังกล่าวจึงไม่ใช่สิ่งที่สามารถสร้างได้อย่างยั่งยืนและคงทนในระยะเวลา อันสั้นแต่ต้องใช้ระยะเวลาในการปลูกฝังรวมทั้งได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่าย ให้นักเรียนบรรลุคุณลักษณะ อันพึงประสงค์และคุณธรรมอัตลักษณ์ของโรงเรียนให้นักเรียนเป็นคนดีของโรงเรียน ครอบครัว ชุมชนและสังคม 7. การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ 7.1 การเผยแพร่ เผยแพร่แนวทางการสร้างแผนการจัดการเรียนรู้โดยบูรณาการหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนา ทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมโดยต่อยอดจากวิธีการปฏิบัติที่ดี (Best Practices) ตามโครงการขับเคลื่อนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่สถานศึกษา เพื่อการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน แห่งสหประชาชาติ (SEP for SDGs) ให้แก่คณะครูในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ในคาบชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) นอกจากนี้ยังเสนอแผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาสังคมศึกษาต่อ กลุ่มงานวิชาการแล้วนำตัวอย่างแผนการจัดการเรียนรู้เผยแพร่โดยจัดแสดงไว้ในห้องประกันคุณภาพการศึกษาของ โรงเรียนเพื่อให้คณะครู หรือผู้ที่มาศึกษาดูงานที่สนใจสามารถเข้ามาศึกษา
๑๔ นอกจากนี้ยังได้เผยแพร่นวัตกรรมการจัดการเรียนรู้ในลักษณะแฟ้มสะสมผลงานออนไลน์ (E-portfolio) เพื่อเป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมของ นักเรียนให้แก่ผู้ที่สนใจทั้งในและนอกสถานศึกษา 7.2 การได้รับการยอมรับและรางวัลที่ได้รับ แนวทางการจัดการเรียนรู้การจัดการเรียนรู้บูรณาการเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ ซึ่งส่งเสริมคุณธรรมเรื่องความพอเพียงแล้วนำมาต่อยอดเป็นนวัตกรรมการจัดการเรียนรู้เพื่อสร้างคนดีนั้น ได้รับรางวัลชนะเลิศ ระดับดีเยี่ยม วิธีการปฏิบัติที่ดี (Best Practices) ระดับเขตพื้นที่การศึกษา กิจกรรม ขับเคลื่อนหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสู่เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SEP for SDGs) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ประเภทการจัดการเรียนรู้ของครูผู้สอน ระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย ผลการประกวดวิธีการปฏิบัติที่ดี กิจกรรมขับเคลื่อนเศรษฐกิจพอเพียง ปีงบประมาณ 2565 ภาพการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของคณะครู ในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม ในคาบชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ภาพการจัดแสดงแผนการจัดการเรียนรู้ ในห้องประกันคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน E-Portfolio : Kru Mo
๑๕ การจัดการเรียนรู้ภูมิศาสตร์โดยใช้ปัญหาเป็นฐานเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็นพลเมือง เพื่อสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสูงเม่นชนูปถัมภ์ได้รับรางวัลนวัตกรรมสร้างสรรค์คนดี ประเภทครู ระดับดีเยี่ยม โครงการโรงเรียนคุณธรรม สพฐ. ประจำปีการศึกษา 2565 ระดับเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษาแพร่ นอกจากนี้ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้รับผิดชอบโครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและธรรมมาภิบาล ในสถานศึกษา ในปีงบประมาณ 2566 เพื่อดำเนินการจัดกิจกรรมเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับคุณธรรม จริยธรรม และพัฒนานักเรียนให้เกิดคุณลักษณะ 5 ประการ คือ ทักษะการคิด มีวินัย ซื่อสัตย์สุจริต อยู่อย่าง พอเพียง 8. เงื่อนไขความสำเร็จ 8.1 โรงเรียนควรสนับสนุนการจัดการเรียนรู้และกิจกรรมเสริมหลักสูตรเพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ และการเป็นพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมโดยบูรณาการหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงอย่างต่อเนื่องเพื่อให้นักเรียน บรรลุตามมาตรฐานการศึกษาด้านคุณภาพของนักเรียนและบรรลุเป้าหมายการจัดการศึกษาของโรงเรียนที่ว่า นักเรียนเป็นคนดี มีคุณธรรมจริยธรรม สามารถอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข และมีทักษะในการดำรงชีวิต ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 8.2 คณะครูและบุคลากรทางการศึกษาควรจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการเป็น พลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อมในรายวิชาต่าง ๆ โดยประยุกต์ สอดแทรกในเนื้อหาหรือกระบวนการจัดการเรียนรู้เพื่อให้ เกิดการเชื่อมโยงความรู้ตามศาสตร์ต่าง ๆ มาเป็นแนวทางในการคิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบและฝึกให้นักเรียนเกิด พฤติกรรมบ่งชี้เชิงบวกของคุณธรรม เรื่อง ความพอเพียงและความรับผิดชอบบ่อยครั้งจากการเรียนในหลายวิชา จนเกิดเป็นนิสัยและมีเจตคติที่ดีต่อการปฏิบัติตนเป็นนักเรียนที่ดี และเป็นคนดีของสังคม เพื่อให้การพัฒนา คุณภาพนักเรียนทั้งด้านวิชาการและคุณธรรมจริยธรรมนั้นมีความยั่งยืน โครงการเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรมและธรรมาภิบาล ในสถานศึกษา ปีงบประมาณ 2566
16 บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). ตัวชี้วัดและหลักสูตรแกนกลาง กลุมสาระการเรียนรูสังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560) ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551.สำนักคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐานกระทรวงศึกษาธิการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพชุมนุมสหกรณ การเกษตรแห่งประเทศไทย จํากัด. กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการ สภาการศึกษา. ทิศนา แขมมณี. (2556). ศาสตร์การสอนองค์ความรู้เพื่อการจัดการกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ด่านสุทธาการพิมพ์. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ (ฉบับที่ 4) พ.ศ.2562. (1 พฤษภาคม 2562). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 136 ตอนที่ 57 ก หน้า 49-53. สำนักงานมาตรฐานการศึกษาและพัฒนาการเรียนรู้. (2562). มาตรฐานการศึกษาของชาติ พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ : สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 – 2580. กรุงเทพฯ : สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
17 ภาคผนวก
18 แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ ๓๔ (Lesson Plan)
19
20
21
22
23 ภาพการจัดการเรียนรู้ ภาพการสำรวจสถานการณ์สิ่งแวดล้อมและสิ่งแวดล้อมในชุมชน
24 ภาพชิ้นงาน
25