นาฏศิลป์พื้นเมือง 4 ภาค

พืน้ เมอื ง หน่วยที่ 5 การแสดงนาฏศิลปพ์ ื้นเมอื ง

ยใหขญอเ่งปก็นาเกรษแตสรกดรงรมนาฏศิลป์
จนาคกพลกาา้ืนรยทเมนาง้นั อื าคนงือกจาึงรหเลา่น

ฟา้อรแนสราดงระบา รา ฟ้อน ของ

แต่ละท้องถ่ิน จะแตกต่างกัน
ปนิน็ยพมทุในธศบิลชู าปวัฒนธรรม วิถี

เป็นอยู่ ภูมิศาสตร์ ศาสนา

กว้ผอบบี อรราพชีพบุรเุษป็นที่สืบทอดกัน
รมสังคม

ต่อสู้

ความหมายของการแสดงนาฏศลิ ป์
พ้ืนเมือง

หมายถึง การแสดงระบา รา ฟ้อน ของ
ชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่น จะแตกต่างกัน
ออกไปตามนิยมในศิลปวัฒนธรรม วิถี
ชีวิต ความเป็นอยู่ ภูมิศาสตร์ ศาสนา
และการประกอบอาชีพ เป็นที่สืบทอดกัน
ทางวฒั นธรรมสังคม

ท่ีมาของการแสดงนาฏศลิ ป์พนื้ เมือง

• คนไทยสว่ นใหญ่เป็นเกษตรกรรม
เมือ่ เหน่อื ยจากการทางาน จึงหา
กจิ กรรมผอ่ นคลาย นนั้ คือการเลน่
ดนตรี การฟ้อนรา

• การถวายเปน็ พทุ ธบชู า

• การเซ่นไหวผ้ บี รรพบรุ ุษ

• ศิลปะการต่อสู้

ลกั ษณะเฉพาะของการแสดงนาฏศิลป์
พื้นเมอื งแต่ละภาค

ภาคเหนือ ภาคอีสาน

ภาคกลาง ภาคใต้

ภาคเหนอื

อาณาเขตตดิ กบั ประเทศพมา่ และประเทศลาว เป็นตน้ กาเนิดแมน่ า้ หลายสาย เช่ือชาติ
สว่ นใหญ่จะเป็นไทยยวนหรอื ลา้ นนา ไทยใหญ่ ฯลฯ แบง่ เป็นชนเผา่ ตา่ ง ๆ เช่นอีกอ มง้

เงีย้ ว เป็นตน้

ดา้ นศาสนาความเชอื่ ส่วนใหญน่ บั ถอื ศาสนาพทุ ธ ดา้ นการประกอบอาชพี ทำกำรเกษตร เล้ยี งสตั ว์ ปลกู ชำ
มีความเช่ือเก่ียวกับวิญญาณบรรพบุรุษ พิธีกรรม เช่น และอำชพี อตุ สำหกรรมเครื่องเงนิ ทอผ้ำไหม แกะสลกั ทำร่ม
การขอฝน ผฟี า้ เปน็ ตน้

ลักษณะการแสดงภาคเหนือ มีควำมโดดเด่นด้ำนกำรฟ้อน เช่น ฟ้อนเล็บ ฟอ้ น
เทยี น (กำรแสดงแบบลำ้ นนำ) ฟ้อนไต และฟ้อนมุย้ เชยี งตำ (ตำมแบบวัฒนธรรม
พม่ำ) กำรแต่งกำยแตกต่ำงกันอย่ำงชัดเจน ดนตรีมีทำนองช้ำ กำรฟอ้ นจะแสดง
ถงึ ควำมออ่ นหวำนภำคเหนือ

เครื่องดนตรีที่ใชป้ ระกอบการแสดง

ฟอ้ นเลบ็ ฟอ้ นที
ฟอ้ นขนั ดอก ฟอ้ นผาง

ฟอ้ นสาวไหม ฟอ้ นมาลยั
ฟอ้ นมา่ นมยุ้ เชียงตา ฟอ้ นไต

ภาคกลาง เป็นพื้นที่ลาดลงมาจากภาคเหนือ เหมาะแก่การเพาะปลูก เป็น
ศนู ยก์ ลางทางวัฒนธรรม กลมุ่ ชนหลายเชื้อสาย เช่น มอญ เขมร ลาว

ดา้ นศาสนาและความเช่ือ
ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ แต่ก็ยังมีศาสนาอ่ืน ๆ เช่น
ศาสนาอิสลาม ศาสนาคริสต์ เปน็ ต้น

ด้านการประกอบอาชพี
เกษตรกรรม ทานา ปลูกพชื สวนผลไม้ ไมด้ อกไม้ประดับ และ
อุตสาหกรรมพนื้ เมือง เชน่ เคร่อื งจักสาน เครอ่ื งปั้นดนิ เผา

ลกั ษณะการแสดงภาคกลาง

เครื่องดนตรภี ำคกลำง

เป็นกำรแสดงที่มีควำมหลำกหลำย มีกำรแสดงที่เป็น
ไทยแท้ และกำรแสดงท่ีผสมผสำนวัฒนธรรม มอญ ลำว
เขมร และจีน

ราสนี วล ราวงมาตราฐาน
เตน้ การาเคียว ราเถิดเทิง

เพลงลำตดั
เพลงอแี ซว
เพลงพวงมำลัย
เพลงฉ่อย

เพลงเรอื

ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรอื ภาคอีสาน

ภูมิประเทศติดกับประเทศลำว ดำ้ นศำสนำและควำมเชอ่ื
และประเทศกัมพูชำ พื้นท่ีส่วน นับถือศำสนำพุทธ และยังนับ
ใหญ่เป็นภูเขำ มีอำกำศร้อนและ ถือเทวดำ ท่ีชอ่ื ว่ำ “พญำแถน”
แห้งแล้ง มีพื้นที่แบ่งประชำกร
ออกเ ป็น 2 กลุ่ม คื อ อีสำน
ตอนบน และอีสำนใต้

กำรแสดงพื้นเมืองจะเรียกว่ำ “เซ้ิง” มีกำรร่ำยรำท่ีสนุกสนำน จังหวะเร็ว
กระชับ มีกำรยักย้ำยสะโพก และกำรดีดเท้ำเขย่งเท้ำ ซึ่งได้รับอิทธิพลมำ
จำก 2 ประเทศ

ลกั ษณะการแสดง

วงโปงลาง

วงกนั ตรมึ

เซงิ้ สวงิ เซงิ้ กระโป๋
เซงิ้ แหยไ่ ข่มดแดง เซงิ้ โปงลาง

ด้านความเช่ือ มีควำมเช่ือเรื่องภูตผีปีศำจ ภาคใต้
วิญญำณบรรพบุรุษ ส่วนกลุ่มซำไกจะยึดถือ
ประเพณชี ำวป่ำ ภูมิประเทศติดกับประเทศมำเลเซีย ชำยฝ่ังมี
ควำมอุดมสมบูรณ์ทำงทรัพยำกรนำนำชนิด มี
กลุ่มชนไทยเช้ือสำยอิสลำม คนไทยเช้ือสำยจีน
ชนเผำ คือ ชำวเล เงำะซำไก

ด้านการประกอบอาชีพ ส่วนใหญ่ทำกำร
เพำะปลูก เช่น ยำงพำรำ กำแฟ ปำล์ม กำร
ประมง กำรทำเหมืองแร่ อุตสำหกรรมพื้นเมือง
ได้แก่ ผ้ำปำเตะ๊ อำหำรทะเลแหง้ เป็นต้น

ลกั ษณะกำรแสดงภำคใต้ โดดเด่นในเร่ืองท่ำทำงท่ี
สง่ำงำม เป็นกำรเต้นมำก
ว่ำรำ มีกำรเดินย่ำเท้ำ
ส่ำยสะโพก กำรเล่นเท้ำ
ในบำงเพลงมือไม่อยู่ใน
รปู จีบแบบรำไทย ท่ำรำมี
ควำมกระชับ มีจังหวะ
เ พ ล ง ร ว ด เ ร็ ว ไ ด้ รั บ
อิทธิพลมำจำกมำเลเซีย
เครื่องดนตรีท่ีใช้เป็นหลัก
คือ ป่ีนอก โทนชำตรี ฉิ่ง
ฆอ้ งคู่ กลองชำตรี



ระบารองเง็ง ระบาตารกี ีปัส
ราโนราห์ สลิ ะ

จัดทาโดย

นางสาวศริ ิพร สายพรหม
นักศึกษาปรญิ ญาตรชี ั้นปีที่ 5
คณะศิลปศึกษา สาขานาฏศิลปไ์ ทยศกึ ษา
สถาบันบณั ฑติ พฒั นศลิ ป์ วิทยาลยั นาฏศลิ ปอ่างทอง