The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

ผลผลิตจากงานวิจัย ของ ผศ.ดร.พรพิมล ศักดา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by pornpimol.sak, 2022-06-15 00:52:45

ร้อยเรื่องเมืองสาครบุรี แผนที่วัฒนธรรม

ผลผลิตจากงานวิจัย ของ ผศ.ดร.พรพิมล ศักดา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์

สาครบรุ ีแผนท่วี ฒั นธรรม

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

SA-
KHON
BURI

จังหวดั สมทุ รสาคร มีชายฝงทะเลยาว 41.8 กิโลเมตร
จงึ มกี ารประกอบอาชพี ทาํ การประมง และการเพาะเลยี้ งสตั วน าํ้
เปน อาชพี หลกั ผลผลติ จากการประมงทะเลสว นใหญ ไดร บั จาก
แหลงนํ้าธรรมชาติ ไดแก บริเวณอาวไทย ทะเลอันดามัน
ชาวประมงสมทุ รสาคร มคี วามกระตอื รอื รน ในการพฒั นาอาชพี
แสวงหาเทคนิคใหม ๆ อยูเสมอ ทําใหสมุทรสาครเปนจังหวัด
ที่มีศักยภาพทางการประมงสูงมาก ซึ่งวัตถุดิบท่ีจับได
จะเปนปลาชนิดตาง ๆ เชน ปลาเกา ปลากะพง ปลาหมึก
โดยเรือบรรทุก สงผลใหจังหวัดสมุทรสาคร เปนแหลงธุรกิจ
การประมงขนาดใหญค รบวงจร

ตนทุนท่ีทรงคุณคาของเมืองสมุทรสาครควรไดรับการ
กลาวถึง บันทึก ศึกษา พัฒนา ตอยอด และเปนตัวอยาง
ของการรวบรวมองคความรูโดยเร่ิมตนจากหนวยที่เล็กที่สุด
จากคนทเ่ี ขาใจทสี่ ุด จากคนท่คี วรรกั ษาไวม ากท่ีสุด

หวงั วา แผนทนี่ จี้ ะพาทกุ คนไปในทท่ี ไี่ มค ดิ วา จะอยใู กล
แคเอ้ือมหรือถารูอยูแลวก็จะไดมุมมองใหมจนอยากกลับไป
ลงลึกใหมากกวาน้ี ดวยเหตุผลมากมายเราไมอยากใหพลาด
อะไรแมแตอยางเดียว

ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

สารบัญ-เมืองสาครบุรี หนา
1-2
แผนที่ทนุ วัฒนธรรมเมืองสาครบุรี 3-4
แผนที่ทุนวฒั นธรรมไทยพืน้ ถ่ิน 5
ศาลพนั ทายนรสิงห 6
อาหารทะเล 7
เรือจาํ ลอง 8
วัดโคกขาม 9
วดั ศาลพันทายนรสิงห 10
ประมงพ้นื ถ่นิ 11
วัดโกรกกราก 12
วัดเจษฎาราม 13
นาเกลือ 15-16
แผนที่ทนุ วฒั นธรรม ไทย-จนี 17
ศาลเจาพอ หลักเมืองสมุทรสาคร 18
ไหวเ จา 9 ศาล 19
ศาลเจาแมจุย บวยเนย้ี 20
ศาลเจาพอกวนอู 21
อุทยานพระโพธสิ ตั วกวนอิม 22
โรงเจเซ็งเฮยี งต๊วั 23
เก๊ยี วปลาต๋ีไหฮง 24
ศาลเจาปุนเถากง 25
ศาลเจาแปะกง (ลา ง) 27-28
แผนทท่ี ุนวฒั นธรรม ไทย-รามัญ 29
ตกั บาตรน้าํ ผง้ึ 30
สไบมอญ 31
การเลนพื้นบา นรามัญ 32
อาหารมอญโบราณ 33
ทะแยมอญ 34
ศาลเจาแมทับทมิ ทออง 35
วัดเกาะ 36
วัดคลองครุ 37
ศาลเจาพอโต 38
ปพ าทยม อญ

ไทย ื้พน ิ่ถน 1 ศาลพนั ทา ยนรสงิ ห 21
2 อาหารทะเล 22
ไทย-จีน 3 เรอื จาํ ลอง
4 วดั โคกขาม 23
5 วดั ศาลพนั ทา ยนรสงิ ห
6 ประมงพ้ืนถิ่น 27
7 วัดโกรกกราก 24
8 วดั เจษฎาราม
ไทย-รา ัมญ 9 นาเกลือ

10 ศาลเจา พอหลกั เมืองสมุทรสาคร

11 ไหวเ จา 9 ศาล
12 ศาลเจา แมจยุ บวยเนี้ย
13 ศาลเจาพอกวนอู

1 14 อุทยานพระโพธสิ ัตวกวนอมิ
15 โรงเจเช็งเฮยี งตั๊ว
16 เก๊ยี วปลา ตีไ๋ หฮง
17 ศาลเจาปุนเถา กง (ทา ฉลอม)
18 ศาลเจาแปะกง (ลาง)

19 ตักบาตรนํ้าผง้ึ
20 สไบมอญ
21 การเลนพ้ืนบา นรามญั
22 อาหารมอญโบราณ
23 ทะแยมอญ
24 ศาลเจา แมท ับทมิ ทอง
25 วดั เกาะ
26 วดั คลองครุ
27 ศาลเจา พอ โต
28 ปพ าทยม อญ

แผนท่ีทุนวัฒนธรรมเมอื งสาคร

SA-
KHON
BURI

28 26
1 25 19

3 20

3 10 84 2
11
181611471152 13 15
9
7
62

รบุรี เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

1 ศาลพนั ทา ยนรสงิ ห
2 อาหารทะเล
3 เรือจําลอง
4 วัดโคกขาม
5 วดั ศาลพันทา ยนรสงิ ห
3 6 ประมงพ้นื ถิ่น

7 วัดโกรกกราก
8 วัดเจษฎาราม
9 นาเกลอื

แผนทท่ี นุ วัฒนธรรมไทยพ้ืนถิน่

SA-
KHON
BURI

38 4 4

7 15

9

62

น เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

ศาลพันทายนรสิงห 1

ศาลพันทายนรสิงห ต้ังอยูตําบลโคกขาม
อ.เมือง จ.สมุทรสาคร ทิศเหนือกวา 10 แสน
ทิศใตกวาง 10 เสน ตะวันออกยาว 10 เสน
ตะวันตก 10 เสน มีเน้ือที่ประมาณ 100ไร
ประกาศในราชกิจจานุกเบกษาเลมท่ี 53
ตอนท่ี 34 วันที่ 27 กันยายน 2247
สมเด็จพระสรรเพชญที่ 8เสด็จดวยเรือพระท่ีนั่ง
5 เอกไชยเพื่อประพาสทรงเบ็ด ณ ปากนํ้าเมือง

สาครบุรี พันทายนรสิงทําหนาท่ีคัดทายเรือ
ครั้นเรือพระที่น่ังถึงตําบลโคกขามคลองโคกขามคดเคี้ยวมากเปนเหตุ
ใหเกิดอุบัติเหตุหัวเรือพระที่นั่งชนก่ิงไมจนโขนเรือหักตกลงในนํ้า
พันทายนรสิงหกราบบังคมทูลพระเจาเสือใหประหารชีวิตตาม
กฎมนเฑียรบาล พระเจาเสือทรงจําฝนพระทัย ตามพระราชกําหนด
ที่วางไวจึงมีรับสั่งใหประหารชีวิตพันทายนรสิงหแลวใหทําศาลขึ้นสูง
เพียงตาใหเอาศีรษะพันทายนรสิงหกับโขนเรือพระที่นั่งเอกไชยท่ีหัก
ขน้ึ พลกี รรมไวด ว ยกนั บนศาลนน้ั เพอ่ื เปน อนสุ รณแ สดงถงึ ความซอ่ื สตั ย
จงรักภักดี และการรักษาระเบียบวินัยย่ิงชีวิต

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

อาหารทะเล

2

สมทุ รสาคร เปน จงั หวดั ทต่ี งั้ อยบู รเิ วณปากอา วตวั ก. ของอา วไทย 6
มีความหลากหลายของเช้ือชาติภาษา รวมทั้งวัฒนธรรมซงึ่ มกี ลนิ่ ไอ
ของความชุมชนโพนทะเลปะปน มีวัฒธรรมการกินที่มีการนําเอา
วตั ถดุ บิ ในทอ งถน่ิ /ชมุ ชนของตนเองมาเปน สว นประกอบ มเี อกลกั ษณ
และอตั ลกั ษณท โี่ ดดเดน ในตนเอง แตใ นสภาวการณป จ จบุ นั กจิ กรรม
ตาง ๆ สงผลใหวัฒนธรรมการกินเปลี่ยนรูปแบบ อาหารทองถิ่น
ถูกลืมเลือน และสูญหาย ภูมิปญญาดานวัฒนธรรมอาหารสิ้นสูญ
ไปกับสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงไป

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

เรือจําลอง

เรือประมงจ๋ิวทาฉลอม
(เรอื ประมงทา ฉลอม ความทรงจาํ 3
แหงสายนที) เรือประมงมีมา
แตโ บราณ เรม่ิ จากเรอื ฉลอมกอ น
เปนเรือขุดใชซุงทั้งตน แลวมา
แปลงเปนเรือโปะจากเรือโปะ
7 มาเปนเรือตอมีกระดูกงู มี โขน กง หางปลา ออกแบบโดยชาง

ชาวไหหลํา เรือทั้งหมดมี 8 ประเภท 1.เรือลากไตหวัน มีคนงาน
ประมาณ 35-40 คน 2.เรือลากซุงแข็ง มีคนงานประมาณ 25 คน
3.เรือตังเก ปจจุบันเรียกวาเรืออวนดํามีคนงานประมาณ 30-40 คน
4.เรือลากแคะ มีคนงานประมาณ 7-10 คน 5.เรือดุน มีคนงาน
ประมาณ 4-5 คน 6.เรือลากคันถาง มีคนงานประมาณ 7-8 คน
7.เรือไดหมึก มีคนงานประมาณ 5 คน 8. เรือลากหอยลาย มีคนงาน
ประมาณ 5 คน

เรียบเรียงและออกแบบโดย 0บ8ุญ3เ3ล1ิศ5แ14ส4งท3ับทิม
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา เรือประมงจ๋ิวจําลอง ทาฉลอม

วัดโคกขาม

4

ในสมยั สมเดจ็ พระนารายณม หาราช เรม่ิ มกี ารสรา งวดั โคกขาม 8
บรเิ วณคลองโคกขามประมาณป พ.ศ.2222 และบรเิ วณคลองสนุ ขั หอน
หางจากวัดใหญจอมปราสาทไปประมาณ 5 กิโลเมตร มีการสราง
วดั ใหญบ า นบอ ในป พ.ศ.2269 (สมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทา ยสระ) ชมุ ชน
ใกลวัดทั้งสามแหงน้ีถือเปนชุมชนเกาแกที่ผูคนอาศัยอยูริมนํ้า ยังชีพ
ดวยการทําสวน ตัดจาก เย็บจาก ตัดฟนและทํานาเกลือ ในนิราศ
เมืองเพชรของสุนทรภู ซ่ึงสันนิษฐานวาแตงข้ึนในสมัย รัชกาลท่ี 3
เปนการเลา ถึงสภาพแวดลอมและสถานทต่ี า งๆท่ีสุนทรภูแจวเรือผาน
มีความตอนหนง่ึ กลา วถึงดงจากและ “บานบอ ”

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

วัดศาลพันทายนรสิงห

5

9 วัดศาลพันทายนรสิงห ต้ังอยูในตําบลพันทายนรสิงห
อ.เมือง สมุทรสาคร สรางในป พ.ศ.2550 แตเดิมเปน
สํานักสงฆ และคอยๆพัฒนาข้ึนเปนลําดับ เนื่องจากอยูใกลกับ
อุทยานประวัติศาสตรพันทายนรสิงห ทําใหนักทองเท่ียว
ที่มาไหวศาลเจาพอพันทายนรสิงหจะแวะมาเที่ยวและทํา
บุญท่ีวัดนี้ดวย

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

ประมงพ้ืนถ่ิน

6

พ้ืนที่ของ หมูที่ 8 ตําบลพันทายนรสิงห มีพ้ืนท่ี 10
อาณาเขตติดกับชายฝงทะเลรูปตัว ก จึงทําใหมีผลิตภัณฑจาก
ทะเลหลากหลายชนิด โดยเฉพาะ กุง ปลา หอย มีการแปรรูป
จากอาหารทะเลคือสัตวน้ําทะเล เรียกวา “เคย” มาทํากะป
และอาหารทะเลอ่ืน ๆ เชน ปลาเค็ม กุงแหง ปลาหมึกแหง
หอยพิมตากแหง จึงมีการจัดต้ังกลุมแมบานเกษตรกรข้ึน
เมื่อป พ.ศ.2545 โดย นางไฉไล หริบุตร ตําแหนงประธาน
กลุมแมบานเกษตรกรพันทายนรสิงห หมูท่ี 8 โดยมีสมาชิก
ทั้งหมด จํานวน 15 คน และไดมีผลิตภัณฑหลักของกลุม คือ
กะป และไดพ ฒั นาผลติ ภณั ฑข องกกลมุ ขน้ึ มาเรอ่ื ย ๆ จนสามารถ
เปน ผลติ ภณั ฑท เ่ี ปน ทร่ี จู กั ของคนในจงั หวดั สมทุ รสาครและใกลเ คยี ง

0ไฉ8ไ6ล76ห8ร4ิบ4ุต0ร5
บานประมง อาหารทะเลแปรรูป

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

วัดโกรกกราก

7

11 โกรกกราก ทง้ั ชอื่ บา น ชอื่ วดั ชอ่ื คลอง โดยครอบคลมุ ทงั้ สอง

ฝงน้ํา โดยชุมชนโกรกกรากน้ัน มีบริเวณตั้งแตชุมชนคลองกระโจน
ไปจนถงึ ชมุ ชนเรอื นจาํ ในปจ จบุ นั และครอบคลมุ บรเิ วณชมุ ชนศาลเจา
กลาง และชมุ ชนศาลเจา แมฯ ในตาํ บลทา ฉลอมปจ จบุ นั อกี ดว ย

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

วัดเจษฎาราม 8

เดิมใชเรียก ชื่อวัดเจษฎาวิถี เดิมทีวัดเจษฎาวิถีนั้น เรียกวา 12
วดั กระเจด็ และชมุ ชนบา นกระเจด็ แลว จงึ เปลย่ี นเปน “วดั เจษฎาวถิ ”ี
แตย งั ปรากฏบา นกระเจด็ จนกระทง่ั มที างสญั จรประเภทถนน จงึ ตง้ั ชอ่ื วา
ถนนเจษฎาวถิ ตี ามชอ่ื วดั และเมอ่ื มกี ารแบง เขตการปกครองขนึ้ เปน ตาํ บล
เปน ชมุ ชนบรเิ วณนจี้ งึ เปลยี่ นชอื่ ไปเปน “ชมุ ชนเจษฎาวถิ ”ี ตามชอื่ ถนน

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

นาเกลือ

9

เมอ่ื พดู ถงึ แหลง ผลติ เกลอื สมทุ รทสี่ าํ คญั ของไทยตงั้ แตอ ดตี ไดแ ก

13 สมุทรสาคร สมุทรสงคราม และเพชรบุรี เนื่องจากอยูใกลชายฝงทะเล

ประกอบกบั ลกั ษณะทางภมู ปิ ระเทศเปน ทร่ี าบ สภาพดนิ เปน เลนสามารถ
อุมนํ้าไดดี ปองกันไมใหน้ําเค็มซึมลงใตดิน มีกระแสลมและแสงแดด
ชวยในการระเหยและตกผลึกเกลือไดดีจึงเปนพื้นท่ีที่เหมาะสม
ในการทาํ นาเกลอื อยา งยงิ่ นาเกลอื อาศยั พนื้ ทรี่ าบคลา ยนาขา ว มคี นั นาลอ มรอบ
แตแ ทนทจ่ี ะปลกู พชื กเ็ ปน การตากนาํ้ ทาํ เกลอื นาเกลอื ทไี่ ดม าตรฐานควรมเี นอื้ ท่ี
ไมนอยกวา 25 ไร เพื่อใหไดผลผลิตเกลือคุมคาตอการลงทุนแตละคร้ัง
การผลติ เกลอื ทะเลเปน อาชพี เกา แกอ าชพี หนง่ึ ของโลกและของคนไทยดงั้ เดมิ
ทสี่ บื ทอดภมู ปิ ญ ญากนั มายาวนาน

เรียบเรียงและออกแบบโดย 0เล8อ6พ5ง2ษ41 จ0ั่น2ท1อง
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา หวSiิสมaาูm3หกโSิจคeชกaุขมSาชaมนlบt านสหกรณ

ชวี ติ ตามวิถไี ทยในทอ งถนิ่ 14
นิจสินปฏิบัติจดั ย่งิ ใหญ
ประเพณงี านประจาํ นท้ี าํ ไป
ท้งั รวมมอื รว มใจในชุมชน
เทศกาลงานรื่นเรงิ บันเทิงถ่ิน
คลองตาขํายลยนิ ทุกแหงหน
อนุรกั ษแขงเรือพายในสายชล
กะปเคยของดลี นแลนาเกลอื
เมืองประมงมีอเู รอื เพอื่ สรา งงาน
ดง่ั สรา งบานดว ยฝมอื ถือโอบเออ้ื
มคี านเรือหลายทน่ี ้ตี อ เรอื
สงเสริมเพื่อพัฒนางานการประมง
นายพยุง ผอ งสขุ สวสั ดิ์
ผูทรงคณุ วฒุ ิดา นวัฒนธรรมพ้ืนบานและภาษา

จงั หวัดสมุทรสาคร

1 ศาลเจาพอหลกั เมืองสมุทรสาคร
2 ไหวเ จา 9 ศาล
3 ศาลเจาแมจยุ บวยเน้ยี
4 ศาลเจา พอ กวนอู
5 อทุ ยานพระโพธิสัตวก วนอิม
15 6 โรงเจเชง็ เฮียงตั๊ว
7 เก๊ยี วปลา ตี๋ไหฮง
8 ศาลเจาปุนเถา กง (ทา ฉลอม)
9 ศาลเจา แปะกง (ลาง)

แผนทีท่ นุ วฒั นธรรม ไทย-จีน

SA-
KHON
BURI

1 16

9758 63 42

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

1

ศาลเจาพอหลักเมืองสมุทรสาคร

ศาลเจา พอ หลกั เมอื งสมทุ รสาคร อยใู นตาํ บลมหาชยั ซง่ึ มพี ฒั นาการ
เปลี่ยนแปลงเปน 3 ชวงเวลา คือ 1)ยุคเทพเจาจอมเมือง ศาลเจาพอเปน
แผน ไมโ พธิ์ สงู ประมาณ 1 เมตร แกะสลกั เปน รปู เทวดา หตั ถข วายกประทานพร

17 หัตถซายถือพระขรรค คลายองคพระสยามเทวาธิราช อยูในทาประทับยืน

บนเกยี้ วมกี มุ ารนอ ย 2 คน เปน บรวิ ารอยดู า นขา ง (สมยั อยธุ ยาถงึ รชั กาลท่ี 6)
2)ยุคเจาพอหลักเมืองแบบราชการราวป พ.ศ. 2460-2461 (รัชกาลที่ 6)
มกี ารปรบั ปรงุ ศาลเปน อาคารทรงไทย ในสมยั พระยาสาครคณาถริ กั ษเ จา เมอื ง
สมทุ รสาคร โดยรว มมอื กบั หลวงอนรุ กั ษน ฤผดงุ นายอาํ เภอเมอื งสมทุ รสาคร
ขนุ สมทุ รมณีรัตน (เมงฮะ หรือ มิ่ง มณีรัตน) กํานันตําบลทาฉลอม ขุนเชดิ
มหาชยั และนายยงกยุ หทยั ธรรม เปน ผนู าํ ในการบรจิ าคเงนิ สว นตวั และรวบรวม
เงินบริจาคจากชาวบานมาสรางศาลใหม 3) ยุคเจาพอแบบวัฒนธรรมจีน
(พ.ศ.2524 –ปจจุบัน) ในปพ.ศ. 2524

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

2 ไหวเจา 9 ศาล

ตรงกบั วนั ที่ 1 เดอื น 9 ถงึ วนั ที่ 9 เดอื น 9 ตามจนั ทรคติ ของปฏทิ นิ จนี
ตรงกบั เดอื น 11 เดอื นตลุ าคม ตามปฏทิ นิ สากล เปน งานบญุ สาํ คญั และยง่ิ ใหญ
ของจงั หวดั สมทุ รสาคร พทุ ธบรษิ ทั ทง้ั ชาวจนี และชาวไทย จะละเวน การบรโิ ภค
เนอื้ สตั ว ในชว งเวลาดงั กลา ว เพอื่ เปน การละบาป ละเวน การเบยี ดเบยี นชวี ติ สตั ว
บํารุงกายใจใหสะอาดบริสุทธ์ิ เสริมสรางบุญกุศลใหกับตนเองและครอบครัว
สมยั ใหมน ก้ี ถ็ อื เปน การลา งพษิ ใหส ขุ ภาพแขง็ แรงขน้ึ อกี ดว ย

การไดก ราบไหวเ ทพเจา 9 ศาล กเ็ หมอื นเปน การนอบนอ มกายใจ เคารพ

เทพผศู กั ดสิ์ ทิ ธ์ิ ผมู ฤี ทธเ์ิ ดช อาํ นาจบารมี ในชว งรา งกายและจติ ใจของเราสะอาด 18

บรสิ ทุ ธิ์ ถอื วา ไดบ ญุ เพม่ิ มากขนึ้ สมทุ รสาคร เปน แผน ดนิ ทา จนี มคี วามงดงามของ
การผสมผสานชาติพันธุไทยจีน มานับเวลาเน่ินนาน จึงไมผิดหากจะกลาววา
สมทุ รสาคร เปน หนง่ึ แผน ดนิ อนั ศกั ดส์ิ ทิ ธข์ิ องชาวจนี มศี าลเจา ทไ่ี ดร บั การกลา วขาน
เรอ่ื งความเกา แก ศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ และความมพี ระเมตตาขององคเ ทพเจา อยมู ากมาย
ทง้ั ในสมทุ รสาคร ทา จนี ในอดตี และทา ฉลอม เมอื งแหง ลกู มงั กร

การไหวเจา 9 ศาล เร่ิมตนที่ ศาลเจาพอหลักเมืองประจําจังหวัด
สมทุ รสาคร, โรงเจมลู นธิ กิ ารกศุ ลสมทุ รสาคร,ศาลเจา ปนุ เถา กง คลองมหาชยั ,
ศาลเจาแมกวนอิมพันมือ คลองจาก,ศาลเจาพอกวนอู ทาฉลอม, ศาลเจาแม
จุยบวยเน้ีย ทาฉลอม,โรงเจเชงเฮียงต๊ัว ทาฉลอม,ศาลเจาปุนเถากง ทาฉลอม,
อทุ ยานพระโพธสิ ตั วก วนอมิ ทา ฉลอม ครบจบดว ยความอมิ่ เอบิ ใจ รบั บญุ ไปเตม็ ๆ
เพอื่ ความเปน สริ มิ งคล

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

3

ศาลเจาแมจุยบวยเนี้ย

ศาลเจาแมจยุ บวยเน้ยี หรอื ศาลเจา แมท บั ทิม ตงั้ อยรู ิมแมน้าํ ทา จนี
เขตตาํ บลทา ฉลอม ไมป รากฏวา กอ สรา งมาตง้ั แตส มยั ใดการนบั ถอื เจา แมจ ยุ บว ยเนยี้
มาจากความเช่ือของชาวจีนไหหลําซ่ึงเชื่อวาเจาแมเปนเทพธิดาแหงทอง
ทะเล หรือ “เจาแมชายน้ํา” ชวยคุมครองผูเดินทางเรือ ชาวประมงจึง
19 ใหการเคารพนับถือมาก สําหรับชาวจีนที่มาอยูในไทยไดสรางรูปปนเจาแม

และใสเครื่องประดับเปนพลอยสีแดง ชาวบานจึงเรียกวา “เจาแมทับทิม”
พธิ กี รรมของศาลเจา ทส่ี าํ คญั คอื พธิ ลี ยุ ไฟ จะทาํ เฉพาะเมอื่ เจา แมป ระทบั รา งทรง
และทํานายทายทักวาจะเกิดเหตุการณรายเกิดข้ึน โดยเฉพาะเด็กจมน้ํา
เสียชีวิตและอุบัติเหตุทางน้ํา รางทรงจะจัดใหมีพิธีลุยไฟเพื่อปดเปาโชคราย
ใหห ายไป

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

ศาลเจาพอกวนอู 4

ศาลเจา พอ กวนอู ตาํ บลทา ฉลอม มอี ายนุ านกวา รอ ยป ชาวจนี ทา ฉลอม

นับถือบูชาเจาพอกวนอูในฐานะเปนเทพเจาแหงความซื่อสัตย ความกตัญู 20

ความจงรกั ภกั ดี และคณุ ธรรม ชาวจนี โพน ทะเลทเ่ี ขา มาตงั้ รกรากในทา ฉลอม
ไดน าํ คตคิ วามเชอ่ื นม้ี าใชโ ดยกลมุ ผชู ายทที่ าํ งานเปน กรรมกรรบั จา ง แบกหาม ขดุ ดนิ
และงานกอ สรา ง ไดส รา งกลมุ หรอื สมาคม (อง้ั ย)ี่ ของตวั เองโดยใชช อื่ วา สมาคม
สามคั คธี รรมภาวนา ซง่ึ ความจงรกั ภกั ดภี ายในกลมุ ถอื วา เปน สงิ่ สาํ คญั สมาชกิ
จะตอ งทาํ พธิ สี าบานตนเปน พนี่ อ งกนั และซอ่ื สตั ยต อ กนั เจา พอก วนอจู งึ ถกู นาํ มาใช
เปน สญั ลกั ษณข องกลมุ ซงึ่ ทาํ ใหส มาชกิ รสู กึ เปน พวกเดยี วกนั และชว ยเหลอื กนั
สง่ิ ศกั ดส์ิ ทิ ธภ์ิ ายในศาลประกอบดว ย เจา พอ กวนอู (องคป ระธาน) ชว ยสง เสรมิ
การคา ใหเ จรญิ รงุ เรอื ง ประสบความสาํ เรจ็ ราํ่ รวย เจา แมท บั ทมิ (บรวิ ารดา นขวา)
ชว ยสง เสรมิ ใหค รอบครวั มคี วามสขุ และมเี งนิ ทอง และโหงวโจ (บรวิ ารดา นซา ย)
ชว ยใหส ขุ ภาพแขง็ แรง

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

5

อุทยานพระโพธิสัตวกวนอิม

ศาลเจา แมพ ระโพธสิ ตั ยก วนอมิ ตง้ั อยใู นตาํ บลทา ฉลอมตรงขา มกบั
วัดสุทธิวาตวราราม (วัดชองลม) สรางข้ึนในป พ.ศ.2539 (สมัยพระครู
สทุ ธธิ รรมสาคร เจา อาวาสวดั ชอ งลม) ทด่ี นิ สาํ หรบั สรา งศาลไดร บั การบรจิ าค
จากนางเรียม ลือประเสริฐและนายจํารูญ จันทรภักดี ปจจุบันวัดชองลม
21 เปน ผดู แู ล บรเิ วณศาลจะมรี ปู ปน เจา แมก วนอมิ สงู 9.98 เมตร และมอี าคาร
ผนงั หนิ ออ นประดษิ ฐานรปู ปน และภาพเขยี นเจา แมก วนอมิ บรเิ วณดา นขา งศาล
จะมโี รงทานใชเ ปน ทบี่ รจิ าคอาหารเจใหก บั ผทู มี่ าถอื ศลี ทาํ บญุ บรเิ วณลาน
ดา นหนา ศาลจะมแี ทน วางรปู เคารพ ไดแ ก พระสงั กจั จายนแ ละพระพทุ ธรปู
ปางนาคปรก ดา นหนา แทนจะมบี ทสวดมนตบ ชู าเจา แมก วนอมิ ซมุ ประตทู างเขา
ศาลจะมีขอความเขียนวา “ใหโชคดีมีชัย กลับไปร่ํารวย” ผูท่ีมากราบไหว
บชู าและขอพรเจา แมจ ะนยิ มถวายธปู ขนาดเลก็ และใหญ ธปู มงั กร โคมไฟ โพธเ์ิ งนิ
โพธทิ์ องและสรอ ยมกุ และทาํ บญุ ดว ยการบรจิ าคขา วสาร ศาลเจา แมก วนอมิ
มีงานนมัสการประจําปในเดือนพฤศจิกายน ซ่ึงจะมีการมอบทุนการศึกษา
ใหก บั นกั เรยี น และแจกขา วสารใหก บั ผยู ากไร

ผเรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

6 22

โรงเจเช็งเฮียงต๊ัว

โรงเจใหญข องจงั หวดั สมทุ รสาคร สรา งโดยจนี แตจ ว๋ิ เกา แกก วา
100 ป หนั หนา สแู มน าํ้ ทา จนี โรงเจนปี้ ระกอบดว ย อาคารประธาน อาคาร
ประดษิ ฐานปา ยวญิ ญาณ ศาลทกี ง โรงเจและอาคารสาํ นกั งาน และโรงงว้ิ
ภายในอาคารประธานมเี ทพเจา เตา บอ และนพเคราะห เปน เทพเจา ประธาน
อยูตรงกลาง ดานขวามีเทพเจานํ่าปกกวนกุน (เทพเจาดาวเหนือและ
ดาวใต) และดา นซา ยมเี ทพเจา ฮวั้ ถอ เซยี นซอื ซง่ิ ลง เซยี นต่ี และซงิ่ กมิ ยนิ้
อาคารประดษิ ฐานปา ยวญิ ญาณอยบู รเิ วณดา นหลงั ซง่ึ มแี ผน ปา ยวญิ ญาณ
ของบรรพชนชาวทา ฉลอมจาํ นวนมากเกบ็ ไวอ ยู ในเดอื นตลุ าคมของทกุ ป
มีงานประเพณีเทศกาลถือศีลกินเจ 10 วัน ซึ่งจะมีชาวสมุทรสาครและ
จงั หวดั อน่ื ๆ จาํ นวนมากมาไหวท โี่ รงเจแหง นี้

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

7

เกี๊ยวปลา ต๋ีไหฮง
อยถู นนถวาย เขา ซอยไปเล็กนอ ย เก๊ียวปลาทอด อาหารทานเลน
23 อรอยกรุบกรอบ ปนสดใหม ทําทอดขายวันตอวัน เปนเก๊ียวปลาแท ๆ

ขนึ้ ชอ่ื นอกจากความอรอ ย ยงั มคี วามสนกุ กบั การตอ แถวยาวพอสมควรตอ วนั
ไดเ หน็ วธิ กี ารทาํ ตวั เกย๊ี ว การปน การทอด ทกุ ขนั้ ตอนตรงหนา กอ นถงึ มอื เรา
สดใหมกวา น้ี ไมไดแลว
ถาจะชิมเก๊ียวปลาทอด ตี๋ ไหฮง ตองไปตอนคํ่า เริ่มเปดขาย
ประมาณ 21.00 น. สง่ั ไว แลว นงั่ รอตอ แถว ดวู ธิ กี ารทาํ ไปเพลนิ ๆ กอ นจะชมิ
รสชาติ เก๊ียวทอดรอนๆ สดใหมทกุ วนั ประมาณ 22.00 น. ปด รับออเดอร
เปดขายช่ัวโมงกวาก็หมดแลว ถาจะสั่งจํานวนมาก ตองติดตอลวงหนา
ประมาณ 20-30 วนั สมกบั เปน เกย๊ี วปลา คณุ ภาพของชมุ ชนทา ฉลอมจรงิ ๆ

083 033 6703

เกี๊ยวปลาทาฉลอม เจาเกา ของอรอยสมุทรสาคร
เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

ศาลเจาปุนเถากง

8

ศาลเจาปุนเถากง คลองมหาชัยมีอายุมากกวาหนึ่งรอยป ต้ังอยูใน
ตําบลมหาชัย ริมคลองมหาชัย ซึ่งเดิมมีคลองแยกไปถึงคลองมหาชัย ตัวศาล
จะตั้งอยูบริเวณทางแยกของสายนํ้าเช่ือวาเปนท่ีอยูของจระเข ศาลแหงนี้
จะเปนที่นับถือของชาวประมงท่ีเดินทางผานมาในคลองมหาชัย แตเดิมศาล 24

สรา งจากไม ปจ จบุ นั ปรบั ปรงุ เปน ปนู ยกพน้ื ใหส งู ขน้ึ เพอ่ื ไมใ หน าํ้ ทว มดา นหนา
ศาลมีการสรางหลังคาคลุม เม่ือป 2557 มีการสรางเสามังกรสวรรค 5 สี
บริเวณดานหนาศาล สิ่งศักดิ์สิทธ์ิในศาลไดแก เจาพอปุนเถากง เปนองค
ประธานใหญ สว นเทพเจา บรวิ ารไดแ ก เจา แมฉ อื ปยุ เจา แมก วนอมิ เจา พอ เสอื
(เฮยี่ งเทยี งเสย่ี งต)่ี และเจา พอ เลา แปะ กง งานสาํ คญั ของศาลไดแ ก งานไคเตง็ ฮ่ี
หรือเปลย่ี นศักราชของชาวจีน จัดในชวงเดือนกมุ ภาพนั ธ โดยจะมกี ารแสดงงว้ิ
ถวายเจาพอ งานฉลองประจําปในเดือนสิงหาคม (งานเทกระจาด) และงาน
เผงอ๋ังฮี่ในเดือนธันวาคม แตเดิมเคยมีการเขาทรงเจาพอ แตเมื่อรางทรง
เสยี ชวี ติ ไป กห็ ยดุ การเขา ทรง บรเิ วณทา นาํ้ หนา ศาลปจ จบุ นั กลายเปน ทจ่ี อดพกั
ของเรือประมงหลายลําโดยเจาของเรือจะจางใหคนดูแลศาลเจาคอยเฝาดูแล
เรือประมงดวย

0น8า2ย3ส4ุน8ท5ร6โ7ผ2นประสิทธ์ิ (เฮียยผง)ูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

9 ศาลเจาแปะกง (ลาง)

ศาลเจาแปะกงใตต่ี ตั้งอยูที่บานชายทะเลกระซาขาว
ต.บานบอ ระหวางคลองบางหัวนอนและคลองบางกระเจา เปนศาล
ที่อยูใกลเคียงกับศาลเจาแปะกงโรงบน ชาวบานบริเวณน้ีจะนับถือ
เจาพอแปะกงท้ังสองศาลและมีการจัดงานเซนไหวในชวงเวลา
เดียวกัน แตศาลแปะกงโรงลางจะมีขนาดเล็กกวาศาลแปะกง
โรงบน สิ่งศักดิ์สิทธิ์ในศาลไดแก แปะกง แปะเลาฮง แปะชูชัง
แปะฮูอิ่น และตี้จู (เจาที่) ชาวบานบริเวณน้ีเปนชาวไทยเชื้อสายจีน
25 ทําอาชีพประมง ทํากะปและอาหารทะเลตากแหง ชาวบานจะเปด

รานเล็ก ๆ ขายอาหารทะเล โดยจะมีบูชาเจาพอแปะกงและผายันต
จากวัดกระซาขาวเพ่ือชวยใหคาขายดีมีกําไร

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

สมทุ รสาครบานเราแตเ กา กอ น 26
อดีตยอนปจ จุบันชาตพิ ันธถ่นิ
มไี ทยจนี มากมายในแดนดนิ
ปลูกพืชผักคาขายกนิ ทุกถิน่ มี
อยทู ไ่ี หนไทยจนี เราเขาสรางศาล

กนิ เจมีเทศกาลขมนั ขมี
นับถอื เจา ไหวเ จา ประจําป
ไปไหวเจา เกา ศาลทอ่ี ลังการ
ไปไหวศาลอามาซากงซี
เจา แมทบั ทิมมีนท้ี างผา น
ตรุษจีนไปไหวเจา เขาจดั การ
การเลน ประกอบงานเชดิ สิงโต
นายพยงุ ผองสุขสวัสด์ิ
ผูทรงคณุ วุฒิดานวฒั นธรรมพน้ื บานและภาษา

จังหวดั สมทุ รสาคร

1 ตกั บาตรน้ําผงึ้ 43 1
2 สไบมอญ 5 7
3 การเลนพืน้ บา นรามญั
4 อาหารมอญโบราณ 9
27 5 ทะแยมอญ 6
6 ศาลเจาแมท บั ทิมทอง
7 วัดเกาะ
8 วัดคลองครุ
9 ศาลเจาพอ โต
10 ปพ าทยม อญ

แผนทที่ นุ วัฒนธรรม ไทย-รามญั

10 SA-
KHON
71 BURI
28
28
9

ญ เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

ตักบาตรนํ้าผึ้ง

1

29 จัดขึ้นชวงเพ็ญ 15 ค่ํา เดือน 10 ของทุกป เปนประเพณีเกาแก

ของชาวรามัญ โดยเชื่อสืบตอกันวา การทําบุญตักบาตรนํ้าผ้ึง ถวายแด
พระสงฆจะมีอานิสงสมาก อุดมไปดวยโชคลาภ ท้ังชาติน้ีและชาติหนา
นํ้าผ้ึงถือเปนยาที่พระสงฆนําไปใชในยามจําเปน ทําใหสุขภาพแข็งแรง
บรรยากาศในวันงานประเพณีตักบาตรน้ําผึ้ง เต็มไปดวยความงดงาม
ในเชงิ วฒั นธรรม ชาวรามญั แตง ชดุ ประจาํ ชาติ ผหู ญงิ ใสเ สอ้ื แขนกระบอก
สามสวน นุงผาถุง ผมเกลามวย หมสไบมอญ ผูชายชาวมอญสวมเส้ือ
คอกลมแขนยาวแขนสั้นก็ได นุงผาลอยชายพาดผาขาวมา หรือสไบ
ชาวบา นจะจดั นาํ้ ผงึ้ บรสิ ทุ ธใ์ิ สถ ว ยแกว แลว เดนิ เรยี งแถวตกั นาํ้ ผง้ึ ใสบ าตร
ถวายแดพ ระภกิ ษสุ งฆ

บ0ัง8อ5ร19ห7ัง0เส3ว0ก0
เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

สไบมอญ

2

เปน วฒั นธรรมการแตง กายแบบดง้ั เดมิ ทม่ี เี อกลกั ษณโ ดดเดน 30
ของคนมอญทงั้ ชายและหญงิ เปน สงิ่ ทท่ี าํ ใหท ราบถงึ รากเหงา และแสดง
ตัวตนคนมอญไดอยางชัดเจนคนมอญจะใชสไบในลักษณะนําผา
พาดไหลท บั บนเสอื้ อนั เปน องคป ระกอบสาํ คญั ทขี่ าดไมไ ดใ นการแตง กาย
เขา รว มงานบญุ ทางพระพทุ ธศาสนา งานเทศกาลประเพณี หรอื พธิ กี รรม
ทสี่ าํ คญั มกั เหน็ ไดจ ากผหู ญงิ มอญทจ่ี ะแตง กายดว ยเสอื้ ผา ทต่ี ดั เยบ็
เรยี บรอ ย นงุ ผา ซนิ่ แลว หม ทบั ดว ยสไบสสี ดใส

0867684405
ฐานนันท ชาวบานเกาะ
ผาสไบมอญบานเกาะ

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

3 การเลนพื้นบานรามัญ

สะบามอญ มีรูปแบบเฉพาะตัวไมเหมือนใคร นิยมเลนและ
ถา ยทอดสบื ตอ กนั มาแตโ บราณ โดยมากจะเลน กนั ในเทศกาลสงกรานต
31 แบง ออกไดเ ปน 2 ประเภท คอื สะบา หนมุ สาว (สะบา บอ น) เปน การ

ละเลนท่ีเนนความสนุกสนาน และสะบาชาง (สะบาทอย) ท่ีเนน
การแขงขันรูแพรูชนะ สวนสะบารํา เปนเอกลักษณเฉพาะถ่ินของ
ชาวมอญเทา นน้ั ซงึ่ จะเนน การราํ โดยมดี นตรปี ระกอบระหวา งการเลน
สะบา สะบาบอน (สะบาหนุมสาว) มักจะใชลานดินใตถุนบาน
เปน สนาม สมยั กอ นบา นคนมอญมกั เปน บาน 2 ชั้นใตถุนโปรง แตล ะ
หมูบานจะมีการเลนสะบากันเกือบทุกหลังคาเรือนบานท่ีมีหญิงสาว
มักจะมีบอนสะบาไวตอนรับชายหนุมตางหมูบาน หนุมสาวหมูบาน
เดยี วกนั จะไมเ ลน ดว ยกนั เดด็ ขาด แตป จ จบุ นั จะมกี ารเลน เฉพาะบา น
ทม่ี คี วามพรอ มและไดร บั เลอื กไว และสว นใหญจ ะคลา ยกบั การแสดง
ทาํ นองการสาธติ มไิ ดเ ปน การละเลน ซง่ึ ชายหนมุ หญงิ สาวรอคอยมาทงั้ ป
เพ่ือโอกาสในการพบปะและสานสมั พนั ธตอกนั เชน เมื่ออดตี

เผรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา น09ริ 9จุ 9น6 แ9ก4ว7น9ลิ1

4

อาหารมอญโบราณ 32

คนทว่ั ไปมกั จะเขา ใจวา อาหารพนื้ บา นไทย-รามญั เปน อาหารทบี่ รโิ ภค
กนั เฉพาะกลุมชาวไทยเช้อื สายรามัญซึ่งเปนเพยี งชนกลุมหนึง่ ในประเทศ
แตจากการศึกษาพบวา อาหารหลายชนิดเปนท่ีแพรหลายรูจักกันดี
เพียงแตไมทราบกันวา เปนอาหารพื้นบานของชาวมอญ เชนเดียวกับ
อาหารหลายชนดิ คลา ยคลงึ กบั อาหารทบี่ รโิ ภคกนั ทวั่ ทกุ ภาค แตม วี ธิ กี าร
เตรียมและเทคนิคการประกอบอาหารท่ีแตกตางกันเชน ปลารา
มีรับประทานทั้งของคนไทย และชาวมอญ จึงไมสามารถจําแนกวา
เปนอาหารของชาติใดวัฒนธรรมอาหารพ้ืนบานของชาวไทย-รามัญ
นบั เปน วฒั นธรรมอาหารทม่ี คี วามเปน อารยะโดดเดน รสซาติ กลมกลอ ม
อรอย มีวิธีปรุงทล่ี ะเอยี ดประณีตเปน เอกลกั ษณ

จ08ติ 6รม-5น่ั 77ช-า0ว3บ0า4นเกาะ

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

ทะแยมอญ

5

ทะแยมอญ เปนชื่อท่ีคนไทยเรียกการแสดงอยางหนึ่งของคนมอญ
ซง่ึ เพย้ี น มาจากคาํ ในภาษามอญวา แตะ็ แหยฺ ะ็ ฮ หมายถงึ การขบั รอ ง เปน การ
ละเลน หรอื การแสดงของชาวมอญทม่ี ลี กั ษณะเปน เพลงปฏพิ ากย (รอ งโตต อบกนั )
33 แตไมมีการรองหยาบคาย โดยจะมีนักรองฝายชาย (แหม็ะแขวกนิฮเตราะฮ)

และนกั รอ งฝา ยหญงิ (แหมะ็ แขวกนฮิ แ ปรา) รอ งโตต อบกนั เปน คู ๆ พรอ มกบั
การรา ยราํ ประกอบ สาํ หรบั คาํ รอ งนนั้ แตเ ดมิ เปน ภาษามอญลว น ๆ
ทะแยมอญเปนการแสดงซ่ึงสามารถแสดงเปนมหรสพไดท ั้งงานมงคล
และงานอวมงคล เนอ้ื หาของคาํ รอ งจะมลี กั ษณะเฉพาะของงานแตล ะประเภท
เชน งานศพ โดยจะรองพรรณนาประวัติและความดีของผูตาย งานแตงงาน
ก็จะรองพรรณนาประวัติของเจาบาวเจาสาว อบรมสั่งสอนการใชชีวิตคูและ
ส่ิงท่ีควรปฏิบัติตอกัน จบดวยการอวยพรใหคูบาวสาวมีความสุข สวนงาน
ทเ่ี กยี่ วกบั เทศกาลทางพทุ ธศาสนากจ็ ะรอ งพรรณนาถงึ อานสิ งสข องการทาํ บญุ
และพรรณนาเก่ียวกับประวัติความเปนมาในงานเทศกาลประจําป เชน
วนั สงกรานต งานลอยกระทงจากนนั้ จงึ เปน การรอ งเกยี้ วพาราสกี นั ของผแู สดง
ฝา ยชายและฝา ยหญงิ บทรอ งนน้ั เดมิ จะรอ งโตต อบกนั ดว ยปฏภิ าณ มที ง้ั ทเ่ี ลา
เปน เรอื่ งราว และการเกย้ี วพาราสกี นั
0น8พ9ด9ล16แ4จ9บ1า 3นเกาะ
ผเรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

ศาลเจาแมทับทิมทอง

6

ศาลเจาแมทับทิมทอง เปนศาลเกาแกตั้งอยูริมคลองสุนัขหอน 34
ทานํ้าวัดบางน้ําวน ตัวศาลปจจุบันปรับปรุงสรางใหมในป พ.ศ.2552
สรางดวยปูนยกฐานสูงประมาณ 1 เมตร กวางประมาณ 3 เมตร
หลังคาทรงไทยหนาจ่ัวคู ตัวศาลแบงเปนสองสวน ดานซายเปนที่
ประดษิ ฐานแผน ไมเ จวด็ มตี กุ ตาผหู ญงิ สวมชดุ ไทยนง่ั อยดู า นหนา ดา นขวา
ของตกุ ตาเปน รปู ปน เจา แมท บั ทมิ ของคนจนี ศาลดา นขวา ภายในมรี ปู ปน
ตายาย กุมารทอง ตุก ตานางราํ

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

วัดเกาะ

7

35 “วัดเกาะ” มีความหมายตรงตามรูปคําคือ หมูบานท่ีอยู
บรเิ วณ “วดั เกาะ” ซงึ่ สอดคลอ งกบั ขอ มลู จากองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล
เรอื่ งการตง้ั ถนิ่ ฐาน กลา ววา ชมุ ชนสว นใหญต ง้ั อยใู กลว ดั รมิ สองฝง คลอง
และสองฟากถนนสายหลักอยางไมหนาแนน คําวา “เกาะ” ในที่นี้
หมายถงึ พน้ื ทท่ี มี่ นี าํ้ ลอ ม ตรงกบั คาํ สมั ภาษณเ รอ่ื งชอื่ ตาํ บล “บา นเกาะ”
วา บา นเกาะมคี วามหมายวา หมบู า นทมี่ แี มน าํ้ / คลอง ลอ มรอบ ซงึ่ คอื
คลองเกาะเปน คลองทอี่ ยบู รเิ วณวดั เกาะสงั เกตไดว า มลี กั ษณะเปน รอ งรอย
น้ําโคงตวัด สันนิษฐานวาคลองเกาะ เคยเปนแมนํ้าทาจีนสายหลักเดิม
แตถูกขุดลัดทํานองเดียวกับลัดบางปลา และลัดทาจีน ในปจจุบัน
แมน าํ้ สายดงั กลา วจงึ แคบลงจนกลายเปน คลอง และถกู เรยี กวา คลองเกาะ

ผเรูชียวบยเรศียางสแตลระาอจอากรแยบ ดบรโ.ดพยรพิมล ศักดา

วัดคลองครุ

8

วัดคลองครุ ต้ังอยูในตําบลทาทราย ริมถนนเศรษฐกิจ คาดวา
แตเดิมเปนสํานักสงฆเกาแกสมัยธนบุรี ตอมาไดมีการสรางเปนวัดข้ึน
ในป พ.ศ.2430 (สมัยรัชกาลที่ 5) ส่ิงศักดิ์สิทธิ์ในวัดคือ หลวงปูบัวเข็ม
พระประธานในอโุ บสถ ซงึ่ ปจ จบุ นั วดั กาํ ลงั สรา งโบสถห ลงั ใหมโ บสถห ลงั เดมิ

ไดรื้อท้ิงไปแลว พระสงฆที่ชาวบานเส่ือมใสศรัทธาคือ หลวงพอปน 36

อุปสมบทท่ีวัดเกาะในป พ.ศ.2453 เปนเจาอาวาสวัดคลองครุเมื่อป
พ.ศ.2459 ทานเปนพระท่ีเครงครัดในพระธรรมวินัย พูดไดทั้งภาษามอญ
ไทย และจีน เม่ือทานยายมาวัดคลองครุได 3 พรรษา ดวงตาของทาน
เสียทั้งสองขาง ระหวางท่ีทานเปนเจาอาวาสไดพัฒนาวัดใหเจริญขึ้น
มีการสรางโบสถ พระประธาน ศาลาการเปรียญ หอฉัน พระไตรปฏก
และโรงเรียนประชาบาล มีการกลาวขานกันวา ทานมีญาณวิเศษและ
มีวาจาสิทธ์ิ ทานมรณภาพในป พ.ศ. 2506 วัดไดสรางเหรียญหลวงพอปน
หลายรุน ปจจุบันวัดไดอนุญาตใหแรงงานพมาเขามาใชพ้ืนที่เพ่ือทํา
กิจกรรมทางศาสนาซ่ึงทําใหวัดมีรายไดนําไปสรางโบสถและพัฒนาวัด

ผูชวยศาสตเรราียจบาเรรยียงดแรล.ะพอรอพกิมแลบบศโักดดยา

ศาลเจาพอโต

9

ศาลเจา พอ โตแตเ ดมิ ตง้ั อยใู นทดี่ นิ ของคนจนี ชอ่ื กง งกั และไดย กทดี่ นิ
ประมาณ 3 ไรใ หเ ปน ทข่ี องศาลเจา 2 ศาล คอื ศาลเจา พอ โตและศาลเจา
พอชางพัน ตามความเชื่อของชาวมอญท่ีเลาสืบทอดกันมา อธิบายวามี
พี่นองสองคน พี่ชื่อโต นองช่ือชางพัน พ่ีชายเปนแมทัพเมืองหงษาวดี
นอ งชายเปน ควาญชา ง เปน แมท พั กองชา ง ดแู ลชา ง 1,000 เชอื ก เมอื่ มอญ
37 ทําสงครามกับพมา พ่ีนองสองคนไดเสียชีวิตในสงคราม ชาวมอญที่แพ

สงครามกอ็ พยพยา ยถนิ่ เขา มาในสยามและอาศยั อยตู ามเมอื งตา ง ๆ ซง่ึ ไดม ี
การสรา งศาลและเชญิ วญิ ญาณพนี่ อ งสองคนใหม าสงิ สถติ ยอ ยใู นศาลเพอื่
เปนส่ิงศักดิ์สิทธ์ิที่ชวยปกปองคุมครองชาวมอญ เปนที่ยึดเหน่ียวจิตใจ
ของชาวมอญ ศาลเจาพอโตขึ้นทะเบียนในป พ.ศ.2475 ในสมัย
กํานันไทย พานิช (กํานันคนท่ี 5 ของตําบลบานเกาะ) สวนศาลท่ีสาม
คอื ศาลเจา พอ การณั ต สรา งในป พ.ศ.2535 เนอ่ื งจากในปน น้ั ขณะกาํ ลงั
ประทับทรงเจาพอโต มีชายคนหน่ึงเกิดอาการดิ้นอยูหนาศาล รางทรง
เจาพอโตจึงเขามาถามวาเปนใคร ชายคนน้ันตอบวาเปนนองชายคนเล็ก
ชื่อการัณต หลังจากน้ันจึงไดสรางศาลใหเจาพอการัณตเปนหลังที่สาม
เพอ่ื ทาํ ใหว ญิ ญาณของพนี่ อ งสามคนมาอยดู ว ยกนั

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

ปพาทยมอญ

10

ปพาทยมอญเปนวงดนตรีท่ีมาพรอมกับชาวมอญท่ีอพยพ 38
เขามาในประเทศไทยประกอบดวยเคร่ืองดนตรีท่ีไดรับอิทธิพล
มาจากมอญไดแก ปมอญ ฆองมอญ ตะโพนมอญ เปงมางคอก
และฆองราว

0จ8าร4ยี52ช3อ 4ง9ค9นั 1ปอน
เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา

39

วิถไี ทยรามญั นั้นทอ งถน่ิ 40
อพยพมาอยูกินถวิลหลงั
ทัง้ ปากลดั สามโคกมากมายจัง
ทเ่ี ดนดงั ประเพณนี ่ีแหละมอญ
ภมู ลิ ําเนาอยอู าศัยมหี ลายแหง
ท้งั เจด็ ร้วิ อําแพงสนุ ขั หอน
บางน้าํ วนบางพลีนก่ี ็มอญ
บางกระเจาสคี ตยอนไปทาทราย
เรอื นไทยมอญใตถ นุ สงู มงุ รับลม
นบั ถือผสี ง่ั สมสืบทอดหมาย
สไบปกอตั ลักษณใ ชหมกาย
โลงมอญลายวิจิตรพสิ ดาร
ทะแยมอญรองรําพรอ มทําทา
หนุมสาวเลนสะบาสนกุ สนาน
สานเสื่อกกรามัญแทแตโ บราณ
ปรงทะเลผกั พ้ืนบา นอาหารมอญ
นายพยุง ผองสขุ สวัสดิ์
ผทู รงคณุ วุฒิดา นวฒั นธรรมพน้ื บานและภาษา

จงั หวัดสมทุ รสาคร

สาครบุรีแผนที่วฒั นธรรม

เรียบเรียงและออกแบบโดย
ผูชวยศาสตราจารย ดร.พรพิมล ศักดา


Click to View FlipBook Version