ประโยค

ชนิดของประโยค


(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

1.ประโยคสามัญ
ประโยคสามัญ หรือประโยคพื้นฐาน
1.1 ประโยคสามัญที่มีกริยาวลีเดียว
เด็กหญิงแป้งหอมนั่งในห้องเรียน
เครื่องหมายที่พักริมทางถูกลบเสียแล้ว
บ้านสีครีมหลังนั้นสวย
นายโก๊ะเป็นครูใหญ่โรงเรียนประจำจังหวัด
พ่อกับแม่กำลังรดน้ำต้นไม้
ไม่ต้องไปงานกาชาดแล้ว
ง่วงเหลือเกิน
รักกันไว้เถิด
เดี๋ยวตีนะ
นายภูมิให้ของขวัญน้องแพนทุกปี
นายซันเพิ่งเป็นหัวหน้าห้อง ม.3
นิสัยน้องกายเหมือนคุณพ่อ
น้องถูกดุ

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

1.ประโยคสามัญ
ประโยคสามัญ หรือประโยคพื้นฐาน
1.2 ประโยคสามัญหลายกริยาวลี
1) เหตุการณ์ในประโยคเกิดพร้อมกัน
สมชัยโบกมือ-ลาพวกเรา
สมเกียรติขับรถ-ข้ามสะพาน
แอ๋วกับน้องกำลังนั่ง-อ่านหนังสือพิมพ์
เก๋นอน-ร้องเพลงในห้องนั่งเล่น
2) เหตุการณ์ในประโยคเกิดขึ้นต่อเนื่องกัน
หรือก่อนหลังตามลำดับ
ครูโบว์เดิน-ไป-ใส่บาตรหน้าบ้าน
น้องสาวพับเสื้อ-เก็บ-เข้าตู้
สุดาทำอาหาร-กินเอง
คุณป้าไป-ซื้อของที่ตลาด
น้องชายวิ่งไป-เปิดประตูบ้าน
เราแวะไป-เยี่ยมเด็ก ๆ ที่บ้าน

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

1.ประโยคสามัญ
ประโยคสามัญ หรือประโยคพื้นฐาน
1.2 ประโยคสามัญหลายกริยาวลี
3.) เหตุการณ์หลังเป็นผลของเตุการณ์แรก
คลื่นซัดบ้าน-พังหมด
ลมพัดสังกะสี-ปลิว
เขาดีใจ-หัวเราะท้องคัดท้องแข็ง
หนามเกี่ยวเสื้อ-ขาดเป็นรู
สุดารีดเสื้อ-เรียบมาก
เด็กลื่น-หกล้ม-ก้นกระแทก
เขาซักผ้า-สะอาดดี

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

2.ประโยคซ้อน
ประโยคซ้อน แบ่งเป็น 3 ชนิด
2.1 ประโยคซ้อนที่มีนามานุประโยค
(อนุประโยคทำหน้าที่เป็นประธาน กรรม หน่วยเติมเต็ม หรือ


หน่วยเสริมความ โดยมีคำเชื่อมดังนี้ ที่ ที่ว่า ว่า ให้ นำหน้า) เช่น
ที่เขาเล่ามานั้นถูกต้องแน่นอน

ที่เขาเล่ามานั้น เป็นนามานุประโยค ทำหน้าที่เป็นกริยาวลี ถูกต้องแน่นอน

พรศรีไม่ชอบให้ใครมาว่าครูของเธอ

ให้ใครมาว่าครูของเธอ เป็นนามานุประโยค ทำหน้าที่กรรมของกริยาวลี ไม่ชอบ

ครูดีใจที่นักเรียนของครูสอบผ่านหมดทุกคน

ที่นักเรียนของครูสอบผ่านหมดทุกคน เป็นนามานุประโยค ทำหน้าที่หน่วยเสริม

ความของกริยา ดีใจ

ฉันหัวเราะที่เขาทำตลก

ที่เขาทำตลก เป็นนามานุประโยค ทำหน้าที่หน่วยเสริมความของกริยาหัวเราะ

เขาได้ยินมาว่าปีนี้น้ำจะมาก

ว่าปีนี้น้ำจะมาก เป็นนามานุประโยค ทำหน้าที่หน่วยเสริมความของกริยา

ได้ยิน

เลขานุการคนใหม่เป็นที่โปรดปรานของเจ้านาย

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

2.ประโยคซ้อน
ประโยคซ้อน แบ่งเป็น 3 ชนิด
2.2 ประโยคซ้อนที่มีคุณานุประโยค
(อนุประโยคทำหน้าที่ขยายนามที่นำมาข้างหน้า มีคำเชื่อม


ได้แก่ ที่ซึ่ง อัน และคำเชื่อมนี้เป็นประธานของประโยคด้วย เช่น
สุมาลีซึ่งเป็นผู้จัดการธนาคารได้รับพระราชทานสายสะพายมหา


ดิเรกคุณาภรณ์ในปีนี้

ซึ่งเป็นผู้จัดการธนาคาร เป็นคุณานุประโยคขยายคำนาม สุมาลี

เสื้อที่พี่พัชรีสวมอยู่สวยมาก

ที่พี่พัชรีสวมอยู่ เป็นคุณานุประโยค ทำหน้าที่ขยายคำนาม เสื้อ

ผลของการกระทำอันชั่วร้ายของผู้บริหารย่อมตกแก่ส่วนรวม

อันชั่วร้ายของผู้บริหาร เป็นคุณานุประโยค ขยายกลุ่มคำนาม
ผลของการกระทำ

สุดาซื้อเสื้อสีฟ้าตัวนั้นจากเด็กที่อยู่ข้างบ้าน

ที่อยู่ข้างบ้าน เป็นคุณานุประโยค ขยายคำนามเด็ก

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

2.ประโยคซ้อน
ประโยคซ้อน แบ่งเป็น 3 ชนิด
2.3 ประโยคซ้อนที่มีวิเศษณานุประโยค
(อนุประโยคทำหน้าที่อย่างวิเศษณ์วลี คือขยายกริยาวลี เช่น
เขาทำงานหามรุ่งหามค่ำซึ่งไม่ดีกับสุขภาพเลย

ซึ่งไม่ดีกับสุขภาพเลย เป็นวิเศษณานุประโยค ขยายกริยาวลี ทำงานหามรุ่งหามค่ำ

วิเศษณานุประโยคอาจอยู่หน้าหรือหลังประโยคหลักก็ได้ เช่น
เพราะฝนหนักติดต่อกันมาหลายวัน ดินอ่อนๆเชิงเขาจึงถล่มลงมา
เมื่อเขาทุจริต เราก็ต้องให้เขาออก
เราให้เขาออก เมื่อเขาทุจริต

วิเศษณานุประโยคอยู่หน้าประโยคหลัก มักจะมีคำเชื่อมเสริม ก็ จึง เลย ถึง

เมื่อลูกไม่อยากเรียนหมอ ก็อย่าไปบังคับจิตใจลูกเลย
เนื่องจากเศรษฐกิจไม่ดี ประชาชนจึงพากันลดการใช้จ่าย
เพราะมัวแต่คุยมือถือ เลยเกิดอุบัติเหตุ
เพราะไม่ขยันทำมาหากิน ถึงยังจนอยู่จนทุกวันนี้

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

2.ประโยคซ้อน
ประโยคซ้อน แบ่งเป็น 3 ชนิด
2.3 ประโยคซ้อนที่มีวิเศษณานุประโยค
คำเชื่อมวิเศษณานุประโยค มีหลายกลุ่ม ที่พบบ่อยมีดังนี้

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกเวลา เช่น เมื่อ ขณะที่ ก่อน หลัง หลังจากที่ แต่ ตั้งแต่
เช่น นิตยามาเมื่อเธอหลับ , เด็ก ๆ กลับไปหลังเลิกแล้ว

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกเหตุ เช่น เพราะ เนื่องจาก
เช่น สมปองเป็นหวัดเนื่องจากตากฝนอยู่นาน , เขานอนตัวสั่นเพราะกลัวเสียงปืน

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกผล เช่น จน กระทั่ง จนกระทั่ง
เช่น เขาอ้วนจนเดินไม่ไหว ป้าพูดเร็วกระทั่งฉันฟังไม่ทัน

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกความมุ่งหมาย เช่น เพื่อ
เช่น เขาทำงานหนักเพื่อช่วยให้สังคมดีขึ้น , เพื่อให้ลูกเพลินเธอจึงร้องเพลงกล่อม

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกเงื่อนไข เช่น ถ้า หาก หากว่า ถ้าหากว่า
เช่น เธอจะประสบความสำเร็จ ถ้าเธอตั้งใจทำงานจริง
หากเขาไม่มา ฉันจะดำเนินงานเอง

คำเชื่อมวิเศษณานุประโยคบอกความขัดแย้ง เช่น ทั้งที่ แม้ว่า
เช่น แม้เขาจะไม่สบาย เขาก็พยายามทำงานจนเสร็จ
ทั้งที่ไม่เห็นด้วยกับหัวหน้า เขาก็ปฏิบัติตามคำสั่ง
เขาพยายามทำงานจนเสร็จ ทั้งที่เขาป่วย

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

3.ประโยครวม
ประโยครวม (อาจเป็นประโยคสามัญ + ประโยคซ้อน) และต้องมีคำ


เชื่อมสมภาค และ และก็ แต่ แต่ทว่า หรือ ทำหน้าที่เชื่อมประโยค

ประโยครวมที่เกิดจากประโยคสามัญ + ประโยคสามัญ

ภรรยาผมตั้งครรภ์แต่แท้งเสียก่อน
สุรชัยเรียนคณะวิศวกรรมศาสตร์แต่สุวคนธ์เรียนคณะอักษรศาสตร์
วีรภาออกแบและตัดเย็บเสื้อผ้า
พ่อจะไปบางลำพูและแม่ก็จะไปด้วย

ประโยครวมที่เกิดจากประโยคสามัญ + ประโยคซ้อน

เกษตรกรแถวนี้นิยมทำนาและเลี้ยงปลาที่กินวัชพืชไว้ในนา
หมอจะไปหาคนไข้หรือจะให้คนไข้มาหาหมอ
ได้ยินเขาพูดอยู่เหมือนกันแต่ไม่รู้ว่าเขาต้องการอะไรกันแน่

ประโยครวมที่เกิดจากประโยคซ้อน + ประโยคสามัญ

หลังคาที่รั่วนั้นซ่อมแล้วแต่น้ำฝนก็ยังซึมลงมาได้
ครูสั่งให้นักเรียนอ่านอ่านบทที่ 3 และทำแบบฝึกหัดท้ายบท
โค้ชตั้งใจจะเปลี่ยนนักกีฬาคนที่บาดเจ็บออกแต่ภายหลังก็เปลี่ยนใจ

ประโยครวมที่เกิดจากประโยคซ้อน + ประโยคซ้อน

คุณจะเลือกประชาธิปไตยที่นักการเมืองคอร์รัปชั่นหรือเลือกเผด็จการที่มีผู้นำมีคุณธรรม
สุดารับประทานแต่อาหารที่มีประโยชน์และดื่มแต่น้ำที่บริสุทธิ์
เขาบอกว่าจะมาถึงพรุ่งนี้แต่ไม่ได้บอกว่าจะถึงกี่โมง

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

ชนิดของประโยคแบ่งตามโครงสร้าง
3 ชนิด

3.ประโยครวม
ประโยครวมที่มีประธาน กรรม หน่วยเติมเต็ม หรือหน่วยเสริมความ


เป็นคนหรือสิ่งเดียวกัน มักละประธาน กรรม หน่วยเติมเต็ม หรือหน่วย

เสริมความ เช่น

พรทิพย์ชอบลำไยแต่ไม่ชอบทุเรียน (ละประธานในประโยคย่อยที่ 2)
ผมชอบแมวแต่คุณไม่ชอบนี่ (ละกรรมในประโยคย่อยที่ 2)
เขาเคยเป็นนักร้องหรือไม่เคยเป็นกันแน่ (ละหน่วยเติมเต็มในประโยคย่อยที่ 2)
ฉันอ่านเรื่องเมืองอู่ทองแต่ฉันไม่เคยไปเลย (ละหน่วยเสริมความในประโยคย่อยที่ 2)
คุณจะนั่งรถ ลงเรือ หรือจะขึ้นเครื่องบินไป (ละประธานในประโยคย่อยที่ 2 และ 3)

(บรรทัดฐานภาษาไทย)

แบบฝึกหัด

1. ลมพัดแรงจนโต๊ะล้ม

2. เขาเป็นคนดีดังนั้นเธอจึงรักเขา

3. นักเรียนหญิงทานก๊วยเตี๋ยวแต่นักเรียนชายทานข้าวผัด

4. เจ้าหน้าที่อนุญาตให้ถ่ายภาพได้

5. น้องสาวไปเชียงใหม่หรือเชียงราย

6. นาฬิกาตีบอกเวลา

7. โต้งโยนขนมปังให้ปลาในบ่อกิน

8. คุณครูตรวจข้อสอบ

9. ต้นไม้มีความสำคัญต่อชีวิต

10.ฝนตกเพราะอากาศร้อน

11.พี่สาวตั้งใจอ่านหนังสือ

12.เพราะเธอตั้งใจเรียนจึงประสบความสำเร็จ

13.เขาพูดช้าจนเขารำคาญ

14.นายกรัฐมนตรีพูดว่าเยาวชนไทยต้องมีจิตอาสา

15.มาลีกับมาลัยชอบทำบุญที่วัด

16.เขาฟังเพลงอย่างตั้งใจ

17.ผมรักครอบครัวของผมมาก

18.แม่ซื้อดอกกุหลาบดอกใหญ่

19กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้

20.พ่อดูน้องร้องเพลง (บรรทัดฐานภาษาไทย)

แบบฝึกหัด

21.เด็กผู้หญิงที่อยู่อยู่หลังฉันเป็นดาวโรงเรียน
22.พอฉันทำการบ้านเสร็จพ่อก็กลับถึงบ้านพอดี
23.น้องชายของฉันวิ่งเล่นที่สวนสาธารณะในหมู่บ้าน
24.ไม่เธอก็ฉันต้องนำเสนอผลงานหน้าชั้นเรียน
25.หล่อนไปทำงานตั้งแต่ฟ้าเพิ่งจะสางๆเท่านั้นเอง
26.แป้ง นึ่ง เกรซ และนนกำลังกินส้มตำ ซุบหน่อไม้และหมูน้ำตก
27.ภูมิกับแพนกำลังนั่งอ่านหนังสือพิมพ์
28.นายเทียดีใจที่สอบชิงทุนรัฐบาลได้
29.นายโก๊ะดีใจหัวเราะท้องคัดท้องแข็ง
30.กายพับเสื้อเก็บเข้าตู้
31.นายซันออกแบบและตัดเย็บเสื้อผ้าเอง
32.พ่อกับแม่กำลังรดน้ำต้นไม้
33.ที่คุณพูดไม่เปนความจริง
34.ภูมิกับแพนกำลังนั่งอ่านหนังสือพิมพ์
35.ครูสั่งให้นักเรียนอ่านบทที่ 3 และทำแบบฝึกหัดท้ายบท

(บรรทัดฐานภาษาไทย)