47 ผลิตที่สะสมอยู่ในตัวสินค้าเป็นต้นทุนสินค้า และต้นทุนที่ไม่สะสมในตัว สินค้า เช่น ค่าสาธารณูปโภคสำ นักงาน ค่าซ่อมแซมอุปกรณ์ ฯณ์ลฯ การคำ นวณต้นทุนการผลิตสินค้า (Cost of Goods Manufacture) ต้นทุนการผลิตสินค้า เป็นต้นทุนของสินค้าที่ประกอบด้วยต้นทุนต่างๆ องค์ประกอบของต้นทุนการผลิตประกอบด้วย 1) วัตถุดิบทางตรง (Direct materials) หมายถึง สิ่งที่เป็นส่วนประกอบ สำ คัญของสินค้าสำ เร็จรูป สามารถคำ นวณได้ง่าย และเห้นได้ชัดเจนว่าเป็น ส่วนประกอบของสินค้าที่ผลิต วัตถุดิบทางตรงมีลักษณะเป็นต้นทุนผันแปร 2) ค่าแรงงานทางตรง (Direct Labour) หมายถึง แรงงานที่นำ วัตถุดิบ มาแปรสภาพให้เป็นสินค้าสำ เร็จรูปหรือกล่าวได้ว่าเป็นค่าแรงที่จ่ายให้กับ คนงานที่ทำ หน้าน้ที่ผลิตสินค้าโดยตรง คิดคำ นวณเป็นต้นทุนได้ง่ายว่าเป็น จำ นวณเท่าไร ค่าแรงงานทางตรงมีลักษณะเป็นต้นทุนผันแปร 3) ค่าใช้จ่ายการผลิต (Manufacturing Overhead) หมายถึง ต้นทุนใน การผลิตสินค้าต่างๆ ยกเว้นวัตถุดิบทางตรงและค่าแรงงานทางตรง ได้แก่ วัตถุดิบทางอ้อม ค่าแรงงานทางอ้อม ค่าใช้จ่ายต่างๆ ในการผลิตวัตถุดิบ อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับโรงงานและเครื่องจักร เช่น ค่าเบี้ยประกันโรงงาน ค่า เสื่อมราคาโรงงานและเครื่องจักร ค่าซ่อมแซมเครื่องจักร สิทธิบัตรตัดบัญชี ฯลฯ ซึ่งค่าใช้จ่ายการผลิตมีทั้งที่เป็นต้นทุนคงที่และต้นทุนผันแปร ในการผลิตสินค้า กิจการจะนำ ปัจจัยการผลิตทั้ง 3 ชนิด มาผ่านกระบวน การปลิตให้เป็นสินค้าสำ เร็จรูปซึ่งผลผลิตที่ได้อาจจะมีสินค้าที่ผลิตเสร็จ และสินค้าที่ผลิตไม่เสร็จ สินค้าที่ผลิตเสร็จเรียกว่า สินค้าสำ เร็จรูปส่วนที่ ผลิตไม่เสร็จเรียกว่า งานระหว่างทำ โดยสามารถแสดงเป็นแผนภูมิได้ ดังนี้ วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใช้จ่ายการผลิต ต้นทุน การผลิต สินค้า สำ เร็จรูป งาน ระหว่างทำ ต้นทุนสินค้า ที่ขาย สินค้าสำ เร็จรูป ปลายงวด กระบวนการ ผลิต ผลิตเสร็จ ผลิตไม่เสร็จ ที่ยัที่ยังไม่จำ หน่าย จำ หน่าย + + สินค้าสำ เร็จรูป (Finished Goods) หมายถึง สินค้าที่กิจการผลิตเสร็จ เรียบร้อยพร้อมนำ ออกมาจำ หน่ายสินค้าสำ เร็จรุปที่ขายได้จะโอนออกไป เป็นต้นทุนสินค้าที่ขาย ส่วนที่ขายไม่หมดจะถือเป็นสินค้าสำ เร็จรูปคงเหลือ งานระหว่างทำ (Work in Process) หมายถึง สินค้าที่กิจการผลิตยังไม่ เสร็จ โดยใช้ปัจจัยการผลิตทั้ง 3 ชนิด ได้แก่ วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงาน ทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิต มาผ่านกระบวนการผลิต แต่ยังใช้ไม่ครบ 100% ต้นทุนสินค้าที่ขาย (Cost of Good s Sold) หมายถึง สินค้าสำ เร็จรูปที่ นำ ออกจำ หน่ายในแต่ละงวดบัญชี
การคำ นวณต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูปและต้นทุนสินค้าที่ขาย ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป เป็นต้นทุนของสินค้าที่ผลิตเสร็จและนำ ออก จำ หน่าย โดยคิดเป็นต้นทุนสินค้าที่ขายซึ่งสามารถคำ นวณได้จากสูตร ดังนี้ 1) ซื้อวัตถุดิย (สุทธิ) = ซื้อวัสถุดิบ+ค่าขนส่งเข้า-ส่งคืนวัตถุดิบ-ส่วนลดรับ 2) วัตถุดิบทางตรงใช้ไป = วัตถุดิบต้นงวด+ซื้อวัตถุดิบ(สูตร 1)-วัคถุดิบคงเหลือปลาย งวด 3) ต้นทุนการผลิต = วัตถุดิบทางตรง(สูตร 2)+ค่าแรงงานทางตรง+ค่าใช้จ่ายการผลิต 4) ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป = งานระหว่างทำ ต้นงวด+ต้นทุนการผลิต(สูตร 3)-งานระหว่าง ทำ ปลายงวด 5) ต้นทุนสินค้าที่ขาย = สินค้าสำ เร็จรูปต้นงวด+ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป(สูตร 4)-สินค้า สำ เร็จรูปปลายงวด แสดงการคำ นวณต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูปและต้นทุนที่ขาย จากสูตรข้าง ต้นสามารถแสดงในรูปแบบรายงานได้ ดังนี้ วัตถุดิบต้นงวด xxx บวก ซื้อสุทธิ ซื้อวัตถุดิบ xxx บวก ค่าขนส่งเข้า xxx xxx หัก ส่งคืนวัตถุดิบ xxx ส่วนลดรับ xxx xxx xxx วัตถุดิบที่มีไว้เพื่อการผลิต xxx หัก วัตถุดิบปลายงวด xxx วัตถุดิบทางตรงใช้ไป xxx ค่าแรงงานทางตรง xxx ค่าใช้จ่ายการผลิต ค่าใช้จ่าย 1 (แยกตามประเภทบัญชี) xxx ค่าใช้จ่าย 2 (แยกตามประเภทบัญชี) xxx xxx ต้นทุนการผลิต xxx บวก งานระหว่างทำ ต้นงวด xxx ต้นทุนการผลิตทั้งสิ้น xxx หัก งานระหว่างทำ ปลายงวด xxx ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป xxx บวก สินค้าสำ เร็จรูปต้นงวด xxx สินค้าที่มีไว้เพื่อขาย xxx หัก สินค้าสำ เร็จรูปปลายงวด xxx ต้นทุนสินค้าที่ขาย xxx 48
การจัด จั ทำ รายงาน ต้นทุนเพื่อ พื่ การ วางแผนและตัดสิน สิ ใจ
1.ความหมายของงบการเงิน งบการเงิน (Financial Statement) คือ ส่วนหนึ่งของกระบวนการ รายงานการเงิน ซึ่งใช้ข้อมูลเกี่ยวกับฐานะการเงิน ผลการดำ เนินงานและการ เปลี่ยนแปลงฐานะการเงินและการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินของกิจการ เพื่อตอบสนองผู้ใช้งบการเงิน ส่วนประกอบของงบการเงิน มีดังนี้ 1) งบแสดงฐานะการเงิน ซึ่งนำ เสนอข้อมูลเกี่ยวกับฐานะการเงินของ กิจการ ณ วันสิ้นงวด ประกอบด้วย สินทรัพย์ หนี้สิน และส่วนของเจ้าของ 2) งบกำ ไรขาดทุน แสดงถึงผลการดำ เนินงานของกิจการสำ หรับงวด บัญชี เปรียบเทียบรายได้กับค่าใช้จ่าย 3) งบแสดงการเปลี่ยนแปลงส่วนของเจ้าของ 4) หมายเหตุประกอบงบการเงิน ในที่นี้จะกล่าวถึงส่วนประกอบของงบการเงินเฉพาะงบกำ ไรขาดทุน 2.งบกำ ไรขาดทุน ความหมายของงบกำ ไรขาดทุน งบกำ ไรขาดทุน หมายถึง รายงานทางการเงินที่แสดงผลการดำ เนินงาน ของกิจการในรอบระยะเวลาบัญชีหนึ่งแสดงให้เห็นถึงรายได้ ค่าใช้จ่าย กำ ไร หรือขาดทุนสุทธิ อันเป็นผลมาจากการเปรียบเทียบรายได้กับค่าใช้จ่ายที่ เกิดขึ้นในรอบระยะเวลาเดียวกัน หากรายได้มากกว่าค่าใช้จ่าย เรียกว่า กำ ไร สุทธิ(Net Profit) แต่หากรายได้น้อน้ยกว่าค่าใช้จ่าย เรียกว่า ขาดทุสุทธิ(Net Loss) ดังนั้น ส่วนประกอบของงบกำ ไรขาดทุนมี 3 ส่วน ดังนี้ 2.1 รายได้ (Revenues) หมายถึง ผลตอบแทนที่กิจการได้รับจากการให้ บริการหรือการขายสินค้าผลตอบแทนที่เกิดจากการให้ผู้อื่นใช้สินทรัพย์ ของกิจการและการได้รับสินทรัพย์นั้น มีผลทำ ให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น เช่น ดอกเบี้ยรับที่ได้จากการให้กู้ยืม กำ ไรจากการขายสินทรัพย์ ฯลฯ ราย ได้ที่แสดงในงบกำ ไรขาดทุนแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ 2.1.1 รายได้โดยตรง (Direct Revenues) หรือรายได้จากการดำ เนิน งานหนัก คือ รายได้จากการให้บริการ รายได้จากการขายสินค้า อันเป็น กิจกรรมหลักของกิจการ เช่น ธุรกิจโรงแรม คือ รายได้ค่าห้องพัก ธุรกิจวื้อ ขายสินค้า ธุุรกิจผลิตสินค้า คือ รายได้จากการขายสินค้า ฯลฯ ซึ่งเป็นราย ได้ที่เกิดขึ้นต่อเนื่องเป็นประจำ 50 การจัดทำ รายงานต้นทุนเพื่อ การวางแผนและตัดสินใจ
2.1.2 รายได้อื่น (Other Revenues) หรือรายได้ที่ไม่ได้เกิดจากการ ดำ เนินงานหลัก คือ รายได้ที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมหลักของกิจการ เป็นราย ได้ที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราวและไม่เป็นประจำ เช่น รายได้จากการขายเศษผ้า ดอกเบี้ยรับจากเงินฝากธนาคาร ฯลฯ 2.2 ค่าใช้จ่าย (Expenses) หมายถึง สิ่งที่จ่ายไปในการดำ เนินงานเพื่อ ทำ ให้เกิดรายได้ในงวดบัญชี ซึ่งมีผลทำ ให้ส่วนของเจ้าของลดลง ค่าใช้จ่าย ที่แสดงในงบกำ ไรขาดทุน แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ 2.2.1 ต้นทุนการให้บริการ คือต้นทุนแรงงานและค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้อง กับการให้บริการ ดช่น ธุรกิจรับตัดเย็บเสื้อผ้า ต้นทุนการให้บริการ คือ ค่าแรงงานในการตัดเย็บ ค่าวัสดุในการตัดเย็บ ค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์ใณ์นการ ตัดเย็บ ฯลฯ 2.2.2 ต้นทุนขาย หมายถึง ต้นทุนของสินค้าที่ขาย 2.2.3 ค่าใช้จ่ายจากการดำ เนินงาน หมายถึง ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวเนื่องกับ กิจกรรมหลักของกิจการ อันเป็นรายการทางการค้าโดยปกติ และค่าใช้จ่าย ที่เกิดขึ้นเป็นประจำ ของการดำ เนินงานได้แก่ ค่าใช้จ่ายในการขายและ บริหาร เช่น เงินเดือน ค่าสาธารณูปโภค ค่าเช่า ค่าโฆษณา ฯลฯ 2.2.4 ค่าใช้จ่ายอื่นๆ หรือค่าใช้จ่ายที่ไม่ได้เกิดขึ้นจากการดำ เนินงาน หลัก คือ ค่าใช้จ่ายที่ไม่เกี่ยวข้องโดยตรงกับกิจกรรมหลักของกิจการ และ เป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว ไม่เป็นประจำ อาจเกิดขึ้นในงวดบัญชี ก็ได้ เช่น ดอกเบี้ยจ่าย ขาดทุนจากการขายสินทรัพย์ ฯลฯ 2.3 กำ ไรหรือขาดทุนสุทธิ(Net Profit or Net Loss) กำ ไรสุทธิ หมายถึง รายได้ทั้งหมดมากว่าค่าใช้จ่ายทั้งหมดในรอบ ระยะเวลาบัญชีเดียวกัน เป็นผลทำ ให้ส่วนของเจ้าของเพิ่มขึ้น ขาดทุนสุทธิ หมายถึง รายได้ทั้งหมดน้อน้ยกว่าค่าใช้จ่ายทั้งหมดใน รอบระยะเวลาบัญชีเดียวกัน เป็นผลให้ส่วนของเจ้าของลดลง ความสัมพันธ์ระหว่างรายได้และค่าใช้จ่ายในรอบระยะเวลาบัญชีหนึ่ง อาจเขียนเป็นสมการได้ ดังนี้ 51 กำ ไรสุทธิ (ขาดทุนสุทธิ) = รายได้ - ค่าใช้จ่าย รูปแบบของงบกำ ไรขาดทุน การจัดทำ งบกำ ไรขาดทุนสามารถจัดทำ ได้ 2 แบบ คือ 1) งบกำ ไรขาดทุนแบบชั้นเดียว (Single-step Income Statement)
เป็นงบกำ ไรขาดทุนที่แสดงรายได้ทุกประเภทภายใต้หัวข้อรายได้ และ แสดงค่าใช้จ่ายทุกประเภทภายใต้หัวข้อค่าใช้จ่าย ผลต่างของยอดรวมรายได้ และยอดรวมค่าใช้จ่าย คือ กำ ไร (ขาดทุน) สุทธิ ถ้ายอดรวมรายได้มากกว่า ยอดรวมค่าใช้จ่าย คือกำ ไรสุทธิ แต่ถ้ายอดรวมรายได้น้อน้ยกว่าค่าใช้จ่าย คือ ขาดทุนสุทธิ รูปแบบงบกำ ไรขาดทุนแบบชั้นเดียว ชื่อกิจการ งบกำ ไรขาดทุน สำ หรับระยะเวลา...........................สิ้นสุดวันที่.............................. รายได้ รายได้จากการขาย xx รายได้จากการให้บริการ xx รายได้อื่น xx xx ค่าใช้จ่าย ต้นทุนขาย xx ต้นทุนการให้บริการ xx ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร xx ค่าใช้จ่ายอื่น xx xx กำ ไร/ขาดทุนสุทธิ xx 2) งบกำ ไรขาดทุนแบบรายงานหลายขั้น (Multiple-step Income Statement) เป็นงบกำ ไรขาดทุนที่แยกรายได้และค่าใช้จ่ายเป็นประเภท ต่างๆ ได้แก่ ต้นทุนการให้บริการ ต้นทุนขาย ค่าใช้จ่ายจากการดำ เนินงาน ค่าใช้จ่ายอื่น เพื่อแสดงกำ ไรหรือขาดทุนเป็นขั้นๆ กล่าวคือ รายได้โดยตรง หักต้นทุนจากการให้บริการ หรือต้นทุนขาย ผลต่าง คือ กำ ไรขั้นต้น หลังจาก นั้นจะหักด้วยค่าใช้จ่ายในการดำ เนินงาน ผลต่าง คือ กำ ไร(ขาดทุน) จากการ ดำ เนินงาน ถ้ากิจการมีรายได้อื่่นหรือค่าใช้จ่ายอื่น จะนำ มาบวกหรือหักออก จากกำ ไร(ขาดทุน) จากการกำ เนินงานผลลัพธ์จะได้กำ ไร(ขาดทุน) สุทธิ 52
รูปแบบงบกำ ไรขาดทุนแบบหลายขั้น ชื่อกิจการ งบกำ ไรขาดทุน สำ หรับระยะเวลา................................สิ้นสุดวันที่................................... หน่วย:บาท รายได้จากการขาย/รายได้จากการให้บริการ xx หัก ต้นทุนขาย/ต้นทุนการให้บริการ xx กำ ไร/ขาดทุนขั้นต้น xx บวก รายได้อื่น xx กำ ไร/ขาดทุนก่อนหักค่าใช้จ่าย xx หัก ค่าใช้จ่ายในการขายและบริการ xx กำ ไรขาดทุนก่อนดอกเบี้ยจ่าย xx หัก ค่าใช้จ่ายอื่น(ดอกเบี้ยจ่าย) xx กำ ไร/ขาดทุนสุทธิ xx งบการเงินของกิจการผลิตสินค้า (อุตสาหกรรม) การจัดทำ รายงานทางการเงินของกิจการผลิตสินค้าเพื่อนำ เสนอข้อมูล เกี่ยวกับผลการดำ เนินงาน โดยงบการเงินของกิจการผลิตสินค้าประกอบ ด้วย งบต้นทุนการผลิต งบกำ ไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน ซึ่งจะ กล่าวถึงเฉพาะงบต้นทุนการผลิตและงบกำ ไรขาดทุน งบต้นทุนการผลิต เป็นงบที่แสดงผลของการผลิตสินค้าในรอบระยะ เวลาบัญชีหนึ่ง แสดงให้เห็นถึงต้นทุนการผลิตที่ประกอบด้วย ต้นทุน วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางครง ค่าใช้จ่ายการผลิต งานระหว่างทำ ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป แสดงให้เห็นต้นทุนสินค้าที่ผลิตเสร็จในงวดบัญชี หรึ่งซึ่งนำ ไปแสดงในงบกำ ไรขาดทุน ดังนั้น งบต้นทุนการผลิตจึงเป็นงบ ประกอบของงบกำ ไรขาดทุน 53
รูปแบบของงบต้นทุนการผลิต ชื่อกิจการ งบต้นทุนการผลิต(งบประกอบ) สำ หรับรอบระยะเวลา.............................สิ้นสุด................................ หน่วย:บาท วัตถุดิบทางตรงใช้ในการผลิต วัตถุดิบต้นงวด xx บวก ซื้อสุทธิ ซื้อวัตถุดิบ xx บวก ค่าขนส่งเข้า xx xx หัก ส่งคืนวัตถุดิบ xx ส่วนลดรับ xx xx xx วัตถุดิบที่มีไว้เพื่อการผลิต xx หัก วัตถุดิบปลายงวด xx xx ค่าแรงงานทางตรง xx ค่าใช้จ่ายการผลิต(แยกตามประเภทบัญชี) xx ต้นทุนการผลิต xx บวก งานระหว่างทำ ต้นงวด xx ต้นทุนการผลิตทั้งสิ้น xx หัก งานระหว่างทำ ปลายงวด xx ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป xx ขั้นตอนในการจัดทำ งบต้นทุนการผลิต มี 3 ขั้นตอน ดังนี้ 1) คำ นวณหาวััตถุดิบทางตรงใช้ในการผลิต ดังนี้ 54 วัตถุดิบทางตรงใช้ในการผลิต = วัตถุดิบต้นงวด + ซื้อวัตถุดิบ + ค่าขนส่งเข้า - ส่งคืนวัตถุดิบ - ส่วนลดรับ - วัตถุดิบปลายงวด 2) คำ นวณต้นทุนการผลิต ดังนี้ ต้นทุนการผลิตทั้งสิ้น = วัตถุดิบทางตรงใช้ไป + ค่าแรงงานทางตรง + ค่าใช้ จ่ายการผลิต
3.คำ นวณหาต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป ดังนี้ ตัวอย่างที่ บริษัท ปลาทับทิม จำ กัด ผลิตสินค้าออกจำ หน่ายในราคา หน่วยละ 80 บาท โดยมีต้นทุนการผลิตต่อหน่วย ดังนี้ วัตถุดิบทางตรง 15 บาท ค่าแรงงานทางตรง 10 บาท ค่าใช้จ่ายการผลิตผันแปร 17 บาท และค่า ใช้จ่ายการผลิตคงที่ 13 บาท มีค่าใช้จ่ายในการขายผันแปรหน่วยละ 5 บาท กำ ไรส่วนเกินต่อหน่วยของสินค้ามีจำ นวนเท่าไร สูตร กำ ไรส่วนเกิน = ขาย - ต้นทุนผันแปร ต้นทุนผันแปร วัตถุดิบทางตรง 15 ค่าแรงงานทางตรง 10 ค่าใช้จ่ายการผลิต 17 ค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร 5 47 กำ ไรส่นเกิน = 80 - 47 = 33 บาท หากกิจการผลิตสินค้าและขายสินค้าได้ 2,500 หน่วย กำ ไรส่วนเกินมี จำ นวนเท่าไร กำ ไรส่วนเกิน = ขาย - ต้นทุนผันแปร = (2,500 x 80) - (2,500 x 47) = 200,000 - 117,500 = 82,500 บาท หรือ กำ ไรส่วนเกิน = จำ นวนที่ขาย x กำ ไรส่วนเกิน/หน่าวย = 2,500 x 33 = 82,500 บาท 55 ต้นทุนสินค้าสำ เร็จรูป = ต้นทุนการการผลิต + งานระหว่างทำ ต้นงวด - งาน ระหว่างทำ ปลายงวด 3.กำ ไรส่วนเกิน กำ ไรส่วนเกิน (Contribution Margin:CM) หมายถึง รายได้ส่วนที่ยังคง เหลืออยู่ เมื่อนำ รายได้จากการขายทั้งหมดหักด้วยต้นทุนผันแปร ดังนั้น กำ ไรส่วนเกินนี้จึงเป็นส่วนที่จะนำ ไปชดเชยกับค่าใช้จ่าย (ต้นทุน) คงที่ที่ เกิดจากการดำ เนินงาน และกำ ไรส่วนเกินนี้จะแสดงให้เห็นถึงพฤติกรรม ของต้นทุนที่จะทำ ให้กิจการตัดสินใจถึงผลกระทบของกำ ไรเมื่อมีการ เปลี่ยนแปลงราคาขาย ต้นทุน หรือปริมาณสินค้าที่ขาย การคำ นวณหากำ ไรส่วนเกินและอัตรากำ ไรส่วนเกิน กำ ไรส่วนเกินคำ นวนได้ ดังนี้ กำ ไรส่วนเกิน = ขาย - ต้นทุนผันแปร
4.จุดคุ้มทุน จุดคุ้มทุน (Break-even Point) หมายถึง จุดที่ยอดขายรวมเท่ากับ ต้นทุนรวม นั่นคือ จุดที่ไม่มีกำ ไรหรือขาดทุน หรือกำ ไรเท่ากับศูนย์ วึ่งเป็น จุดที่มีความสำ คัญต่อธุรกิจ คือ หากเลยจุดนี้ขึ้นไปจะเกิดกำ ไร หากยังไม่ถึง จะเกิดผลขาดทุน ดังนั้น จุดคุ้มทุนนี้ ผู้บริหารของกิจการจะใช้ในการ วางแผนกำ หมดราคาขายสินค้า ปริมาณขายและกำ หนดกำ ไรตามที่ต้องการ การวิเคราะห์หาจุดคุ้มทุน (Break-even Point Analysis) การวิเคราะห์หาจุดคุ้มทุนที่ใช้ในการกำ หนดกำ ไรของธุรกิจ ต้องมีปัจจัย ที่สำ คัญ 5 ประการ คือ 1) ราคาขายต่อหน่วย 2) ต้นทุนผันแปรต่อหน่วย 3) จำ นวนสินค้าที่ขาย 4) ต้นทุนคงที่รวม 5) จำ นวนรวมของสินค้าแต่ละชนิดที่ขาย การคำ นวณหาจุดคุ้มทุน วิธีการหาจุดคุ้มทุนโดยการคำ นวณ สามารถทำ ได้ 2 วิธี คือ 1) ใช้สมการ ขาย = ต้นทุนคงที่ + ต้นทุนผันแปร Px = FC + Vx P = ราคาขายต่อหน่วย x = จำ นวนหน่วยที่ขาย FC = ต้นทุนคงที่รวม Vx = ต้นทุนผันแปรต่อหน่วย การวางแผนกำ ไรตามที่ต้องการ จากการวิเคราะห์จุดคุ้มทุน หากกิจการต้องการกำ ไรตามที่ต้องขายสินค้า จำ นวนเท่าไร สามารถคำ นวณโดยใช้สูตรจุดคุ้มทุนมาประยุกต์ใช้ ดังนี้ จำ นวณหน่วยที่ขาย = ต้นทุนคงที่รวม + กำ ไรสุทธิก่อนหักภาษี กำ ไรส่วนเกินต่อหน่วย 56