แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน

แนวปฏบิ ตั ิการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู

ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพนื้ ฐาน
พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา
สํานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน

กระทรวงศึกษาธกิ าร

แนวปฏิบตั ิการวดั และประเมินผลการเรยี นรู

ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd 1 สํานักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา
สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน

กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

6/10/2558 9:20:57

แนวปฏิบตั ิการวัดและประเมินผลการเรยี นรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

พมิ พค รงั้ ที่ ๔ พ.ศ. ๒๕๕๗
จาํ นวนพมิ พ ๔๐,๐๐๐ เลม
ISBN 978-616-202-168-8
พิมพที่ โรงพิมพชุมนุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จาํ กดั

๗๙ ถนนงามวงศว าน แขวงลาดยาว เขตจตุจกั ร กรงุ เทพมหานคร ๑๐๙๐๐
โทร. ๐-๒๕๖๑-๔๕๖๗ โทรสาร ๐-๒๕๗๙-๕๑๐๑
นายโชคดี ออสวุ รรณ ผูพ มิ พผูโ ฆษณา

0675_57.indd 2 6/10/2558 9:21:26

คาํ นาํ

เอกสารแนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑ จัดทําข้ึนเพื่อใหสถานศึกษาและหนวยงานที่จัดการศึกษาข้ันพ้ืนฐานใชเปนขอมูลในการ
จัดทําระเบียบวาดวยการวัดและประเมินผลการเรียนของสถานศึกษา แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู
ในระดับช้ันเรียน และการจัดทําเอกสารหลักฐานการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
เนือ่ งจากในปก ารศกึ ษา ๒๕๕๕ กระทรวงศึกษาธิการไดมปี ระกาศใหใ ชผ ลการทดสอบทางการศกึ ษาระดบั ชาติ
ขั้นพื้นฐานเปนองคประกอบหน่ึงในการตัดสินผลการเรียนของผูเรียนท่ีจบการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน สงผลตอการปรับแบบพิมพระเบียนแสดงผลการเรียนหลักสูตรแกนกลางการศึกษา
ข้ันพนื้ ฐาน (ปพ.๑)

ดังน้ัน สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐานจึงไดจัดพิมพเอกสารแนวปฏิบัติการวัดและ
ประเมินผลการเรียนรู ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ คร้ังท่ี ๔ โดยไดมี
การทบทวน ปรับขอความ แบบพิมพระเบียนแสดงผลการเรียน ใหมีความสมบูรณและเปนปจจุบัน อีกท้ัง
ไดเ พม่ิ เตมิ คาํ สงั่ ประกาศ ระเบยี บ และเอกสารทเี่ ก่ยี วของไวเปนขอมูลในการดําเนนิ งานในภาคผนวก

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน ขอขอบคุณผูมีสวนเก่ียวของในการจัดทําเอกสาร
ฉบบั น้ี และหวงั เปน อยา งยงิ่ วา เอกสารฉบบั นค้ี งจะเปน ประโยชนแ กผ บู รหิ ารสถานศกึ ษา ครผู สู อน ศกึ ษานเิ ทศก
และหนวยงานทเี่ ก่ยี วของในการดาํ เนนิ งานการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษา
ข้ันพนื้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ตอ ไป

(นายกมล รอดคลา ย)
เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน

0675_57.indd 3 6/10/2558 9:21:26

0675_57.indd 4 6/10/2558 9:21:26

คํานาํ

กระทรวงศึกษาธิการไดมีคําส่ังใหใชหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
ในโรงเรียนตนแบบและโรงเรียนท่ีมีความพรอมในการใชหลักสูตร ในปการศึกษา ๒๕๕๒ และใชในโรงเรียน
ท่ัวประเทศ ในปการศึกษา ๒๕๕๓ หลักสูตรนี้เปนหลักสูตรที่ใชแนวคิดหลักสูตรอิงมาตรฐาน (Standards-
based Curriculum) กลาวคือ เปน หลกั สูตรท่ีกําหนดมาตรฐานการเรยี นรเู ปนเปาหมายในการพฒั นาคุณภาพ
ผูเรียน โดยมาตรฐานการเรียนรูไดระบุส่ิงที่ผูเรียนพึงรูและปฏิบัติได เม่ือสําเร็จการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน เพื่อให
ทุกภาคสวนที่เกี่ยวของในการจัดการศึกษาไดยึดเปนแนวทางในการดําเนินการพัฒนาและสงเสริมใหผูเรียน
ไดบรรลุคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรูดังกลาวดวยการดําเนินการบริหารจัดการอิงมาตรฐาน
(Standards-based Instruction) การวัดและประเมินผลท่ีสะทอนมาตรฐาน (Standards-based
Assessment) เพ่ือใหกระบวนการนําหลักสูตรไปสูการปฏิบัติเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ สํานักงาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐานจึงไดจัดทําเอกสารประกอบหลักสูตรเพ่ืออธิบายขยายความใหผูเกี่ยวของ
ทกุ ฝา ย ทงั้ ระดบั ชาติ ทอ งถนิ่ และสถานศกึ ษามคี วามเขา ใจทช่ี ดั เจนตรงกนั รวมทง้ั รว มกนั รบั ผดิ ชอบและทาํ งาน
รว มกันอยา งเปน ระบบ

เอกสารประกอบหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ทจ่ี ดั ทาํ ขนึ้ ประกอบดว ย
เอกสารจํานวน ๕ เลม

เลมท่ี ๑ แนวทางการบริหารจดั การหลักสตู ร ใหข อ มลู เกย่ี วกบั กระบวนการพัฒนาและใชห ลกั สตู ร
ตลอดแนว ทงั้ หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้นื ฐาน กรอบหลกั สูตรระดับทองถ่ิน และหลักสูตรสถานศกึ ษา
ตลอดจนแนวคิดสําคัญของการจัดการเรียนรู การวัดและประเมินผลในชั้นเรียน นอกจากนั้นยังสื่อสารกับ
หนว ยงานทีเ่ ก่ยี วของใหเ ขาใจถงึ บทบาทหนาท่ีในการสงเสรมิ สนับสนุนและกาํ กบั ดแู ลการจดั การศึกษา

เลมที่ ๒ แนวทางการจัดการเรียนรู ใหขอมูลเกี่ยวกับแนวคิดการจัดการเรียนรูท่ีมีมาตรฐาน
เปน เปา หมาย ส่ือการจดั การเรียนรู การจดั ทาํ คําอธบิ ายรายวชิ า การจดั ทําหนวยการเรียนรู ตลอดจนแนวทาง
การจัดการเรยี นรทู สี่ งเสรมิ ใหผูเรียนมคี ุณภาพตามมาตรฐานการเรยี นรู

เลม ที่ ๓ แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู ใหขอมูลเกี่ยวกับขอแนะนําในการจัด
ทําระเบียบวาดวยการวัดและประเมินผลการเรียนของสถานศึกษา แนวปฏิบัติที่ดีในการวัดและประเมินผล
การเรยี นรทู ถี่ กู ตอ งตามหลกั วชิ า แนวทางการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรใู นระดบั ชน้ั เรยี นทน่ี าํ ไปสกู ารพฒั นา
ผเู รียนใหเต็มศกั ยภาพบนพน้ื ฐานของความแตกตางระหวา งบุคคล

เลม ที่ ๔ แนวทางการจัดกิจกรรมพฒั นาผูเรียน ใหข อมูลเกย่ี วกบั แนวการจัดกิจกรรมพัฒนาผเู รยี น
ท่ีมุงใหผูเรียนไดพัฒนาตนเองตามศักยภาพอยางรอบดาน โดยเสนอเปนแนวทางการจัดกิจกรรมพัฒนาผูเรียน
ทั้งดานกิจกรรมแนะแนว กิจกรรมนักเรียน และกิจกรรมเพ่ือสังคมและสาธารณประโยชน ใหกับผูบริหาร
ครู และบคุ ลากรที่เกี่ยวของ ใชเปน แนวทางในการจดั กิจกรรมพัฒนาผูเรียน

0675_57.indd 5 6/10/2558 9:21:27

เลม ที่ ๕ แนวทางการพัฒนาการวัดและประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค ใหขอมูลเก่ียวกับ
นิยาม ตัวช้ีวัด พฤติกรรมบงช้ีและเกณฑการใหคะแนนทุกระดับการศึกษา และมีการนําเสนอแนวคิด ทฤษฎี
หลกั การเกยี่ วกบั การพฒั นาคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค การวดั และประเมนิ ตลอดจนการรายงานผลการประเมนิ
คุณลักษณะอันพึงประสงค

สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ขอขอบคุณผูทรงคุณวุฒิ ผูเชี่ยวชาญแตละสาขา
คณาจารย ศกึ ษานิเทศก ผูบ ริหารสถานศึกษา ครผู ูสอน และผูเกี่ยวขอ ง ตลอดจนนกั วิชาการของสํานกั วชิ าการ
และมาตรฐานการศึกษา และหนวยงานตาง ๆ ท่ีมีสวนเก่ียวของในการจัดทําเอกสารชุดน้ีใหสําเร็จลุลวงดวยดี
หวังวา เอกสารประกอบการใชหลักสูตรทั้ง ๕ เลมนี้ จะเปนประโยชนสําหรับผูบริหารสถานศึกษา ครูผูสอน
และหนวยงานท่ีเก่ียวของ ใหส ามารถพฒั นาหลักสตู ร จัดการเรยี นรู และดาํ เนินการวัดและประเมินผลไดอ ยา ง
มีประสิทธิภาพ เพือ่ พัฒนาเยาวชนไทยใหมีความรูความสามารถ มีทกั ษะกระบวนการคดิ เปน คนดี มคี ุณธรรม
และดาํ รงชีวติ ในสังคมไดอ ยางเปนสุข

(นายชนิ ภทั ร ภูมริ ัตน)
เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน

0675_57.indd 6 6/10/2558 9:21:27

สารบญั

หนา

คาํ นํา

๑. บทนํา ๑

h จดุ มงุ หมายของการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู ๒

h การกํากับดูแลคณุ ภาพการศกึ ษา ๒

h การจัดทําระเบียบวา ดวยการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นของสถานศกึ ษา ๔

h การจดั การระบบงานวัดและประเมินผลการเรยี น ๕

h การสนับสนนุ ดานการวดั และประเมินผลการเรียนรจู ากสํานกั งานเขตพ้นื ท่กี ารศกึ ษา

หรือหนว ยงานตนสงั กัด ๙

๒. แนวปฏิบตั ิการวัดและประเมินผลการเรยี นรตู ามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน

พุทธศักราช ๒๕๕๑ ๑๑

h หลักการดาํ เนนิ การวัดและประเมนิ ผลการเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน

พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ๑๒

h องคป ระกอบของการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรูตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พนื้ ฐาน

พุทธศักราช ๒๕๕๑ ๑๓

h เกณฑก ารวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู ๑๖

๑. ระดับประถมศึกษา ๑๖

๑.๑ การตัดสินผลการเรยี น ๑๖

๑.๒ การใหร ะดบั ผลการเรยี น ๑๗

๑.๓ การเลอื่ นชน้ั ๑๙

๑.๔ การเรียนซ้าํ ชัน้ ๒๐

๑.๕ การสอนซอ มเสริม ๒๐

๑.๖ เกณฑก ารจบระดบั ประถมศกึ ษา ๒๑

๒. ระดับมัธยมศึกษา ๒๑

๒.๑ การตดั สินผลการเรยี น ๒๑

๒.๒ การใหระดบั ผลการเรียน ๒๒

๒.๓ การเปลีย่ นผลการเรียน ๒๕

๒.๓.๑ การเปลย่ี นผลการเรียน “๐” ๒๕

๒.๓.๒ การเปล่ียนผลการเรียน “ร” ๒๕

0675_57.indd 7 6/10/2558 9:21:27

สารบัญ (ตอ)

๒.๓.๓ การเปลย่ี นผลการเรียน “มส” หนา
๒.๓.๔ การเปลยี่ นผล “มผ”
๒.๔ การเลื่อนช้นั ๒๕
๒.๕ การสอนซอ มเสรมิ ๒๖
๒.๖ การเรยี นซ้าํ ชน้ั ๒๗
๒.๗ เกณฑก ารจบระดบั มัธยมศกึ ษาตอนตน ๒๗
๒.๘ เกณฑก ารจบระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ๒๗
h การเทยี บโอนผลการเรียน ๒๘
h การรายงานผลการเรียน ๒๘
๓. ภารกจิ ของสถานศึกษาดา นการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู ๓๐
h กรอบการวัดและประเมินผลการเรียนรตู ามหลักสูตรสถานศึกษา ๓๓
h แนวทางการวดั และประเมินผลการเรียนรู ๓๗
h การประเมนิ ผลการเรียนรตู ามกลุม สาระการเรยี นรู ๓๙
h การประเมินการอาน คดิ วเิ คราะห และเขยี น ๓๙
h การประเมินคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค ๔๐
h การประเมนิ กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น ๔๐
๔. ภารกจิ ของผูสอนดานการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู ๔๙
h ความหมายและความสาํ คญั ของการวัดและประเมินผลการเรียนรใู นชนั้ เรียน ๗๗
h ประเภทของการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู ๘๓
h วธิ กี ารและเครื่องมอื วดั และประเมินผลการเรียนรู ๘๕
h หลักฐานการเรยี นรูประเภทตา ง ๆ ๘๖
h เกณฑการประเมนิ (Rubrics) และตวั อยา งชิ้นงาน (Exemplars) ๘๘
h สมรรถนะสาํ คญั ของผูเรยี น : ประเมินอยา งไร ๙๔
h กระบวนการวัดและประเมินผลการเรียนรตู ามหลักสตู ร ๙๔
๕. เอกสารหลกั ฐานการศกึ ษาตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ ๙๖
h เอกสารหลกั ฐานการศกึ ษาที่กระทรวงศึกษาธิการกําหนด ๙๗
๑. ระเบียนแสดงผลการเรียน (ปพ.๑) ๑๐๓
๒. ประกาศนียบตั ร (ปพ.๒) ๑๐๔
๓. แบบรายงานผูสาํ เร็จการศกึ ษา (ปพ.๓) ๑๐๔
๑๐๔
๑๐๕

0675_57.indd 8 6/10/2558 9:21:28

สารบญั (ตอ ) หนา

h เอกสารหลกั ฐานการศึกษาที่สถานศกึ ษากาํ หนด ๑๐๕
๑. แบบบนั ทึกผลการเรียนประจํารายวชิ า ๑๐๕
๒. แบบรายงานประจําตวั นกั เรยี น ๑๐๕
๓. ใบรับรองผลการเรียน ๑๐๖
๔. ระเบยี นสะสม ๑๐๖
๑๐๘
h แนวปฏบิ ตั ิในการจดั ทําระเบียนแสดงผลการเรียน (ปพ.๑) ๑๔๔
h แนวปฏบิ ตั ิในการจดั ทาํ ประกาศนียบัตร (ปพ.๒) ๑๕๖
h แนวปฏบิ ตั ิในการจัดทําแบบรายงานผสู ําเร็จการศึกษา (ปพ.๓) ๑๗๓
เอกสารอา งอิง ๑๗๕
ภาคผนวก ก คาํ สงั่ ประกาศ ระเบยี บ และเอกสารทเ่ี กยี่ วของ ๒๔๑
ภาคผนวก ข การจาํ หนายนักเรียน ๒๕๕
คณะผูจัดทํา

0675_57.indd 9 6/10/2558 9:21:28

สารบัญแผนภาพ

แผนภาพท่ี หนา

๑.๑ แสดงการบริหารการวดั และประเมินผลการเรยี นรูของสถานศกึ ษา ๖

๒.๑ แสดงความสมั พนั ธข ององคประกอบการวัดและประเมินผลการเรียนรู ๑๓

๒.๒ แสดงการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรูตามรายกลมุ สาระการเรยี นรู ๑๔

๒.๓ แสดงการประเมนิ การอา น คดิ วเิ คราะห และเขียน ๑๔

๒.๔ แสดงการประเมินคุณลักษณะอนั พงึ ประสงค ๑๕

๒.๕ แสดงการประเมนิ กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น ๑๕

๒.๖ แสดงกระบวนการตดั สนิ และแกไ ขผลการเรียนระดับมัธยมศกึ ษา ๒๙

๓.๑ แสดงกรอบการวัดและประเมินผลการเรียนรตู ามหลักสตู รสถานศึกษา ๓๘

๓.๒ แสดงกระบวนการดําเนินการพัฒนาและประเมินความสามารถในการอาน

คดิ วิเคราะห และเขียน ๔๒

๓.๓ แสดงขั้นตอนการดําเนินการวัดและประเมนิ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงคของสถานศึกษา ๕๖

๓.๔ แสดงขน้ั ตอนการประเมนิ กิจกรรมพฒั นาผเู รยี น ๗๙

๔.๑ กระบวนการวัดและประเมินผลการเรียนรู ๙๘

๕.๑ แสดงข้นั ตอนการสง่ั ซอ้ื ควบคมุ และการจดั เกบ็ รักษาระเบียนแสดงผลการเรียน (ปพ.๑) ๑๐๙

๕.๒ แสดงขั้นตอนการสงั่ ซ้ือ ควบคมุ และการจัดเก็บรักษาประกาศนียบัตร (ปพ.๒) ๑๔๕

0675_57.indd 10 6/10/2558 9:21:28

สารบญั ตาราง

ตารางท่ี หนา

๑.๑ แสดงภารกจิ การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรูของบคุ ลากรฝา ยตาง ๆ ๗
๓.๑ แสดงตัวอยา งการออกแบบการวดั และประเมนิ คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค ๖๒
๓.๒ แสดงตวั อยา งแบบสาํ รวจรายการพฤตกิ รรมของนักเรยี นเพ่อื ประเมินคณุ ลักษณะ
๖๔
อันพงึ ประสงค ๖๕
๓.๓ แสดงตวั อยา งแบบบนั ทกึ การสังเกตพฤติกรรมเพอ่ื ประเมินคณุ ลักษณะอันพึงประสงค ๖๖
๓.๔ แสดงตวั อยางแบบมาตรประมาณคาเพอื่ ประเมินคณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค ๙๕
๔.๑ แสดงตัวอยา งเกณฑก ารประเมินแบบแยกประเดน็ ๙๕
๔.๒ แสดงตวั อยางเกณฑก ารประเมินแบบภาพรวมสําหรับประเมินการเขียนเรยี งความ

0675_57.indd 11 6/10/2558 9:21:29

0675_57.indd 12 6/10/2558 9:21:29

๑.

บทนํา

0675_57.indd p1 6/10/2558 9:21:29

h จุดมุงหมายของการวัดและประเมินผลการเรียนรู

การวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรขู องผูเรยี นตอ งอยูบนจดุ มุง หมายพ้นื ฐานสองประการ ประการแรก
คือ การวัดและประเมินผลเพื่อพัฒนาผูเรียน โดยเก็บรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับผลการเรียนและการเรียนรูของ
ผูเรียนในระหวางการเรยี นการสอนอยางตอเนื่อง บันทึก วเิ คราะห แปลความหมายขอมูล แลวนาํ มาใชในการ
สงเสริมหรือปรับปรุงแกไขการเรียนรูของผูเรียนและการสอนของครู การวัดและประเมินผลกับการสอนจึงเปน
เรื่องท่ีสัมพันธกัน หากขาดส่ิงหนึ่งส่ิงใดการเรียนการสอนก็ขาดประสิทธิภาพ การประเมินระหวางการเรียน
การสอนเพ่อื พัฒนาการเรยี นรูเ ปนการวัดและประเมินผลเพ่อื การพฒั นา (Formative Assessment) ที่เกิดขึน้
ในหองเรียนทุกวัน เปนการประเมินเพ่ือใหรูจุดเดน จุดท่ีตองปรับปรุง จึงเปนขอมูลเพ่ือใชในการพัฒนา
ในการเก็บขอมูล ผูสอนตองใชวิธีการและเคร่ืองมือการประเมินท่ีหลากหลาย เชน การสังเกต การซักถาม
การระดมความคิดเห็นเพื่อใหไดมติขอสรุปของประเด็นที่กําหนด การใชแฟมสะสมงาน การใชภาระงานที่เนน
การปฏบิ ตั ิ การประเมินความรูเดิม การใหผเู รยี นประเมินตนเอง การใหเ พอื่ นประเมนิ เพ่อื น และการใชเกณฑ
การใหคะแนน (Rubrics) สิ่งสําคัญท่ีสุดในการประเมินเพ่ือพัฒนา คือ การใหขอมูลยอนกลับแกผูเรียนใน
ลักษณะคําแนะนําท่ีเชื่อมโยงความรูเดิมกับความรูใหมทําใหการเรียนรูพอกพูน แกไขความคิด ความเขาใจเดิม
ทไ่ี มถกู ตอง ตลอดจนการใหผเู รยี นสามารถตั้งเปา หมายและพัฒนาตนได

จุดมุงหมายประการท่ีสอง คือ การวัดและประเมินผลเพื่อตัดสินผลการเรียน เปนการประเมิน
สรปุ ผลการเรยี นรู (Summative Assessment) ซงึ่ มหี ลายระดบั ไดแ ก เมอ่ื เรยี นจบหนว ยการเรยี นรู จบรายวชิ า
เพ่ือตัดสินใหคะแนน หรือใหระดับผลการเรียน ใหการรับรองความรูความสามารถของผูเรียนวาผานรายวิชา
หรอื ไม ควรไดร บั การเลือ่ นชน้ั หรือไม หรือสามารถจบหลกั สตู รหรือไม ในการประเมินเพื่อตัดสนิ ผลการเรียนที่ดี
ตองใหโอกาสผูเรียนแสดงความรูความสามารถดวยวิธีการที่หลากหลายและพิจารณาตัดสินบนพื้นฐานของ
เกณฑผลการปฏบิ ัติมากกวาใชเปรยี บเทยี บระหวางผเู รียน

h การกํากับดแู ลคณุ ภาพการศึกษา

การจัดการศึกษาในปจจุบันนอกจากใหท่ัวถึงแลวยังมุงเนนคุณภาพดวย ผูปกครอง สังคม และรัฐ
ตองการเห็นหลักฐานอันเปนผลมาจากการจัดการศึกษา น่ันคือ คุณภาพของผูเรียนที่เปนไปตามมาตรฐานของ
หลักสูตร หนวยงานท่ีรับผิดชอบนับตั้งแตสถานศึกษา ตนสังกัด หนวยงานระดับชาติที่ไดรับมอบหมาย จึง
มีบทบาทหนาที่ในการตรวจสอบคุณภาพผูเรียนตามความคาดหวังของหลักสูตร ดังน้ัน หลักสูตรแกนกลาง
การศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ จึงกาํ หนดใหม กี ารวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู ใน ๔ ระดับ ไดแก
ระดับชั้นเรียน ระดับสถานศึกษา ระดับเขตพ้ืนที่การศึกษา และระดับชาติ ทุกระดับมีเจตนารมณเชนเดียวกัน
คือ ตรวจสอบความกาวหนาในการเรียนรูของผูเรียน เพื่อนําผลการประเมินมาใชเปนขอมูลในการพัฒนา
อยางตอเนื่อง

2 แนวปฏิบตั ิการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู
ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p2 6/10/2558 9:21:29

☯ การประเมินระดับชั้นเรียน
เปน การวดั และประเมนิ ผลทอี่ ยใู นกระบวนการจดั การเรยี นรู ผสู อนดาํ เนนิ การเพอื่ พฒั นาผเู รยี น

และตดั สนิ ผลการเรยี นในรายวชิ า/กจิ กรรมทต่ี นสอน ในการประเมนิ เพอ่ื การพฒั นา ผสู อนประเมนิ ผลการเรยี นรู
ตามตัวชี้วัดที่กําหนดเปนเปาหมายในแตละหนวยการเรียนรูดวยวิธีการตาง ๆ เชน การซักถาม การสังเกต
การตรวจการบาน การแสดงออกในการปฏิบัติผลงาน การแสดงกิริยาอาการตาง ๆ ของผูเรียนตลอดเวลาท่ี
จัดกิจกรรม เพ่ือดูวาบรรลุตัวชี้วัดหรือมีแนวโนมวาจะบรรลุตัวชี้วัดเพียงใด แลวแกไขขอบกพรองเปนระยะ ๆ
อยา งตอ เนอื่ ง

การประเมินเพื่อตัดสินเปนการตรวจสอบ ณ จุดที่กําหนด แลวตัดสินวาผูเรียนมีผลอันเกิดจาก
การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนหรือไม และมากนอยเพียงใด ท้ังนี้ โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือเก็บคะแนนของ
หนว ยการเรยี นรู หรอื ของการประเมนิ ผลกลางภาค หรอื ปลายภาคตามรปู แบบการประเมนิ ทสี่ ถานศกึ ษากาํ หนด
ผลการประเมินนอกจากจะใหเปนคะแนนหรือระดับผลการเรียนแกผูเรียนแลว ตองนํามาเปนขอมูลใชปรับปรุง
การเรียนการสอนตอไปอกี ดวย

☯ การประเมินระดบั สถานศึกษา
เปนการตรวจสอบผลการเรียนของผูเรียนเปนรายป/รายภาค ผลการประเมินการอาน

คดิ วิเคราะห และเขยี น คณุ ลักษณะอนั พึงประสงค และกิจกรรมพัฒนาผูเรยี น การอนุมัตผิ ลการเรยี น การตดั สิน
การเล่ือนช้ันเรียน และเปนการประเมินเพื่อใหไดขอมูลเกี่ยวกับการจัดการศึกษาของสถานศึกษาวาสงผลตอ
การเรยี นรขู องผเู รยี นตามเปา หมายหรอื ไม ผเู รยี นมสี ง่ิ ทตี่ อ งไดร บั การพฒั นาในดา นใด รวมทงั้ สามารถนาํ ผลการเรยี น
ของผูเรียนในสถานศึกษาเปรียบเทียบกับเกณฑระดับชาติและระดับเขตพื้นท่ีการศึกษา ผลการประเมิน
ระดับสถานศึกษาจะเปนขอมูลและสารสนเทศเพื่อการปรับปรุงนโยบาย หลักสูตร โครงการ หรือวิธีการ
จัดการเรียนการสอน ตลอดจนเพื่อการจัดทําแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาตามแนวทาง
การประกันคุณภาพการศึกษา และการรายงานผลการจัดการศึกษาตอคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
สาํ นักงานเขตพืน้ ท่กี ารศึกษา สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาขน้ั พื้นฐาน ผปู กครอง และชุมชน

☯ การประเมนิ ระดบั เขตพ้ืนท่กี ารศึกษา
เปน การประเมนิ คณุ ภาพผเู รยี นในระดบั เขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาตามมาตรฐานการเรยี นรขู องหลกั สตู ร

แกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ เพื่อใชเปนขอมูลพื้นฐานในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ของเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา ตามภาระความรบั ผดิ ชอบ สามารถดาํ เนนิ การโดยประเมนิ คณุ ภาพของผเู รยี นดว ยวธิ กี าร
และเครอ่ื งมอื ทเี่ ปน มาตรฐานซงึ่ จดั ทาํ และดาํ เนนิ การโดยเขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา หรอื ดว ยความรว มมอื กบั หนว ยงาน
ตนสังกัด/หนวยงานท่ีเก่ียวของ นอกจากน้ี ยังสามารถดําเนินการไดดวยการตรวจสอบขอมูลจากการประเมิน
ระดับสถานศึกษาในเขตพน้ื ทีก่ ารศึกษา

☯ การประเมนิ ระดับชาติ
เปนการประเมินคุณภาพผูเรียนในระดับชาติตามมาตรฐานการเรียนรูของหลักสูตรแกนกลาง

การศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ สถานศึกษาตองจัดใหผูเรียนทุกคนที่เรียนในชั้นประถมศึกษาปท่ี ๓

แนวปฏบิ ัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู 3
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p3 6/10/2558 9:21:30

ช้ันประถมศกึ ษาปท ี่ ๖ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปท ่ี ๓ และชน้ั มธั ยมศึกษาปที่ ๖ เขา รบั การประเมิน ผลจากการประเมนิ
ใชเปนขอมูลในการเทียบเคียงคุณภาพการศึกษาในระดับตาง ๆ เพ่ือนําไปใชในการวางแผนยกระดับ
คณุ ภาพการจัดการศกึ ษา ตลอดจนเปนขอ มูลสนับสนนุ การตัดสินใจในระดับนโยบายของประเทศ

ขอมูลการประเมินในระดับตาง ๆ ขางตน เปนประโยชนตอสถานศึกษาในการตรวจสอบ ทบทวน
พัฒนาคุณภาพผูเรียน ถือเปนภาระความรับผิดชอบของสถานศึกษาที่จะตองจัดระบบดูแลชวยเหลือ ปรับปรุง
แกไข สงเสริมสนับสนุน เพื่อใหผูเรียนไดพัฒนาเต็มตามศักยภาพบนพื้นฐานความแตกตางระหวางบุคคล
ที่จําแนกตามสภาพปญหาและความตองการ ไดแก กลุมผูเรียนท่ัวไป กลุมผูเรียนที่มีความสามารถพิเศษ
กลุมผูเรียนท่ีมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนตํ่า กลุมผูเรียนที่มีปญหาดานวินัยและพฤติกรรม กลุมผูเรียนท่ีปฏิเสธ
โรงเรียน กลุมผูเรียนที่มีปญหาทางเศรษฐกิจและสังคม กลุมผูเรียนที่พิการทางรางกายและสติปญญา เปนตน
ขอ มลู จากการประเมนิ จงึ เปน หวั ใจของสถานศกึ ษาในการดาํ เนนิ การชว ยเหลอื ผเู รยี นไดท นั ทว งที อนั เปน โอกาส
ใหผูเ รยี นไดร ับการพฒั นาและประสบความสาํ เรจ็ ในการเรยี น

h การจดั ทาํ ระเบยี บวา ดว ยการวัดและประเมนิ ผลการเรียนของสถานศกึ ษา

ระเบียบวาดวยการวัดและประเมินผลการเรียนของสถานศึกษาเปนกรอบภาระงานและแนวปฏิบัติ
ดานการวัดและประเมินผลการเรียนรู ซ่ึงจะตองเช่ือมโยงกับการเรียนรูเปนกระบวนการเดียวกัน สาระของ
ระเบียบดังกลาวกําหนดบนพื้นฐานของนโยบายดานการเรียนการสอนและการวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลักสูตรสถานศึกษา หลักการวัดและประเมินผลการเรียนรูตามหลักวิชา หลักเกณฑการวัดและประเมิน
ผลการเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กฎระเบียบที่เกี่ยวของและ
แนวปฏิบัติท่ีสถานศึกษากําหนดเพ่ิมเติม อันจะสะทอนคุณภาพและมาตรฐานการปฏิบัติงานของสถานศึกษา
ท่ีจะชวยสรางความม่ันใจในกระบวนการดําเนินงานและสรางความเชื่อม่ันแกสังคม ซ่ึงจะสงผลตอการพัฒนา
ผูเรยี นใหมคี ณุ ภาพตามเปาหมายการจัดการศึกษาของสถานศึกษา

หลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดวา การวัดและประเมินผล
การเรียนรูเปนกระบวนการพัฒนาปรับปรุงการเรียนรูของผูเรียน และตัดสินวาผูเรียนมีความรู ทักษะ
ความสามารถ คุณลักษณะอันพึงประสงค อันเปนผลมาจากการเรียนการสอนบรรลุตามมาตรฐานการเรียนรู/
ตัวช้ีวดั ในระดับใด สามารถท่จี ะไดรบั การเล่ือนชน้ั หรอื จบการศึกษาไดห รือไม สถานศึกษาในฐานะผูร ับผิดชอบ
จดั การศกึ ษา จะตอ งจดั ทาํ ระเบยี บวา ดว ยการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นของสถานศกึ ษาใหส อดคลอ งและเปน ไป
ตามหลกั เกณฑแ ละแนวปฏบิ ตั ทิ เี่ ปน ขอ กาํ หนดของหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑
โดยควรมสี าระตอ ไปน้ีเปน อยางนอย

๑. หลกั การดําเนินการวัดและประเมินผลการเรยี นรขู องสถานศึกษา
๒. การตัดสนิ ผลการเรียน
๓. การใหระดับผลการเรียน

4 แนวปฏิบัตกิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p4 6/10/2558 9:21:30

๔. การรายงานผลการเรยี น
๕. เกณฑการจบการศกึ ษา
๖. เอกสารหลักฐานการศกึ ษา
๗. การเทยี บโอนผลการเรยี น

h การจดั การระบบงานวดั และประเมินผลการเรียน

การจัดการระบบงานวัดและประเมินผลการเรียนของสถานศึกษา ครอบคลุมงาน ๒ สวน ไดแก
งานวดั ผล และงานทะเบยี น สถานศึกษาควรกาํ หนดใหม ผี รู บั ผดิ ชอบในแตล ะงาน สาํ หรบั สถานศกึ ษาขนาดเลก็
อาจรวมท้งั สองงานและมอบหมายผรู บั ผดิ ชอบคนเดียว

งานวัดผล มีหนาท่ีรับผิดชอบการดําเนินงานวัดและประเมินผลการเรียนรู ใหคําปรึกษาเก่ียวกับ
การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรูก ับผสู อนและผเู รียน ตลอดจนดําเนนิ การเกยี่ วกบั การสรางเสริมความเขม แขง็
ในเทคนคิ วิธีการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรใู หบคุ ลากรของสถานศึกษา

งานทะเบียน มีหนาท่ีรับผิดชอบดานเอกสารหลักฐานการศึกษา เอกสารการประเมินผล การจัดทํา
จัดเก็บ และการออกเอกสารหลักฐานการศกึ ษาอยางเปน ระบบ

ภาระงานวัดและประเมินผลการเรียนรูมีความเกี่ยวของกับฝายตาง ๆ ในสถานศึกษา นับตั้งแต
ระดับนโยบายในการกําหนดนโยบายการวัดผล การจัดทําระเบียบวาดวยการวัดและประเมินผลการเรียนของ
สถานศึกษา เพ่ือใหบคุ ลากรทกุ ฝายที่เกย่ี วของถอื ปฏิบตั ิ และยงั เกยี่ วของกบั ผูเรยี นทุกคนตั้งแตเ ขา เรียนจนจบ
การศกึ ษาและออกจากสถานศึกษา จงึ จาํ เปน ทส่ี ถานศกึ ษาตองวิเคราะหภ าระงาน กําหนดกระบวนการทํางาน
และผูรับผิดชอบแตละข้ันตอนอยางชัดเจนเหมาะสม แผนภาพท่ี ๑.๑ นําเสนอการบริหารการวัดและ
ประเมินผลการเรียนรูของสถานศึกษาท่ีกําหนดข้ึน โดยนํานโยบายการจัดการเรียนการสอนและการวัดและ
ประเมนิ ผลการเรยี นรู ตลอดจนหลกั การดาํ เนนิ การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรตู ามหลกั สตู รในระดบั การศกึ ษา
ขั้นพ้ืนฐานมาวิเคราะหภาระงาน ตารางท่ี ๑.๑ แสดงถึงการมอบหมายภารกิจเก่ียวกับการวัดและประเมิน
ผลการเรียนรูใ หแกบุคลากรฝา ยตาง ๆ ของสถานศึกษารับผิดชอบ

การดาํ เนนิ งานวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรทู ไี่ มเ ปน ระบบ จะสง ผลกระทบตอ ความเชอื่ มน่ั ในคณุ ภาพ
การจัดการศกึ ษาของสถานศึกษา นอกจากนี้ การดําเนนิ งานวัดและประเมินผลการเรยี นรู เปนงานทตี่ อ งอยบู น
พื้นฐานหลักวิชาการและหลักธรรมาภิบาล สถานศึกษาตองเปดโอกาสใหทุกฝายมีสวนรวมในรูปของ
คณะกรรมการฝายตาง ๆ อยางกวางขวาง รวมทั้งกําหนดใหคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพ้ืนฐานและ
คณะกรรมการบริหารหลักสูตรและงานวิชาการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานมีสวนรับผิดชอบ สําหรับสถานศึกษา
ขนาดเลก็ คณะกรรมการตาง ๆ อาจแตงตง้ั ตามความเหมาะสม

แนวปฏบิ ัติการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู 5
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p5 6/10/2558 9:21:30

ผูเ กยี่ วขอ ง ภารกิจ

คณะกรรมการบริหารหลักสตู ร จดั ทําหลักสตู รสถานศึกษาและระเบยี บ
และงานวชิ าการสถานศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน วา ดวยการวัดและประเมินผลการเรียน

ของสถานศกึ ษา

คณะกรรมการสถานศกึ ษาข้ันพ้นื ฐาน ใหความเหน็ ชอบหลกั สตู รสถานศึกษา
คณะกรรมการเทยี บโอนผลการเรยี น และระเบียบวา ดวยการวดั และประเมินผล

การเรยี นของสถานศกึ ษา
การเทยี บโอน
ผลการเรียน

- ผสู อน/ผูไดร บั มอบหมาย - จดั การเรยี นรูแ ละดาํ เนนิ การวัด ระบบ
- คณะอนกุ รรมการกลมุ สาระการเรยี นรู และประเมินผลตามระเบียบวา ดว ย การประกนั คณุ ภาพ
การวัดและประเมินผลการเรยี นของ ของสถานศกึ ษา
และกิจกรรมพฒั นาผูเรยี น สถานศกึ ษา
- คณะกรรมการพัฒนาและประเมิน
- ใหความเหน็ ชอบ/ตดั สินผลการ
การอาน คดิ วิเคราะห และเขยี น ประเมนิ รายป/รายภาคตามแตกรณี
- คณะกรรมการพฒั นาและประเมนิ

คณุ ลักษณะอันพึงประสงค
(ร.ร. ขนาดเลก็ อาจเปนคณะกรรมการ
ชุดเดยี วกัน)

คณะกรรมการบรหิ ารหลกั สูตร ใหค วามเห็นชอบผลการประเมนิ
และงานวิชาการสถานศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน

ผูบ ริหารสถานศกึ ษา - อนุมตั ผิ ลการประเมินรายป/รายภาค
- ตดั สินและอนมุ ตั ิการเลอ่ื นชนั้

ซํา้ รายวิชา/ซา้ํ ชัน้ การจบการศกึ ษา

- ครวู ดั ผล จัดทําเอกสารหลักฐานการศกึ ษา
- นายทะเบยี น

- ครูทีป่ รึกษา - รายงานผลตอผูเก่ียวขอ ง
- ครแู นะแนว - นาํ ขอมลู ไปใชว างแผน/พฒั นา
- คณะกรรมการทไี่ ดรบั มอบหมาย

แผนภาพที่ ๑.๑ แสดงการบริหารการวัดและประเมินผลการเรียนรูของสถานศึกษา

6 แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมินผลการเรยี นรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p6 6/10/2558 9:21:30

ตารางท่ี ๑.๑ แสดงภารกิจการวัดและประเมินผลการเรียนรขู องบคุ ลากรฝายตาง ๆ

ผูปฏิบตั ิ บทบาทหนา ทใ่ี นการดําเนินงานการวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู

๑. คณะกรรมการสถานศึกษา ๑.๑ ใหค วามเหน็ ชอบหลักสตู รสถานศกึ ษาและระเบยี บวา ดว ยการวดั และประเมินผล
ขนั้ พืน้ ฐาน การเรยี นของสถานศึกษา

๑.๒ ใหค วามเห็นชอบตอเกณฑแ ละแนวปฏิบตั ิในการวดั และประเมนิ
- การเรยี นรตู ามกลุม สาระการเรียนรูทงั้ ๘ กลุม
- ความสามารถในการอาน คดิ วเิ คราะห และเขียน
- คุณลักษณะอันพงึ ประสงคข องสถานศึกษา
- กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น

๑.๓ ใหความเห็นชอบกระบวนการและวิธีการสอนซอ มเสริม การแกไ ขผลการเรยี นและอ่นื ๆ
๑.๔ กํากบั ติดตามการดําเนินการจดั การเรียนการสอนตามกลมุ สาระการเรยี นรู การพัฒนา

ความสามารถดา นการอาน คิดวิเคราะห และเขยี น การพัฒนาคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค
และการจัดกจิ กรรมพัฒนาผเู รียน
๑.๕ กํากับ ตดิ ตามการวัดและประเมินผล และการตดั สินผลการเรียน

๒. คณะกรรมการบริหารหลักสูตร ๒.๑ กาํ หนดระเบยี บวาดวยการวดั และประเมนิ ผลการเรียนของสถานศกึ ษา
และงานวชิ าการสถานศกึ ษา ๒.๒ กาํ หนดแผนการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรตู ามหลักสตู รแกนกลางและสาระเพิม่ เติม
ข้ันพืน้ ฐาน
ของรายวชิ าตา ง ๆ ในแตล ะกลมุ สาระการเรยี นรู โดยวเิ คราะหจ ากมาตรฐานการเรยี นร/ู
ตวั ชีว้ ัดของกลมุ สาระการเรยี นรู และจัดทํารายวชิ าพรอ มเกณฑการประเมิน
๒.๓ กาํ หนดส่ิงท่ีตอ งการประเมินในการอา น คิดวเิ คราะห และเขยี น คณุ ลักษณะ
อนั พึงประสงค กจิ กรรมพัฒนาผเู รียน พรอ มเกณฑการประเมิน และแนวทาง
การพัฒนาและสงเสริมผเู รียน
๒.๔ กาํ หนดการทบทวนการพัฒนาสมรรถนะสาํ คัญของผเู รยี น
๒.๕ ใหข อเสนอแนะ ขอหารอื เกย่ี วกับวธิ ีการเทยี บโอนผลการเรยี น ใหเปนไปตามหลักการ
และแนวทางการเทยี บโอนผลการเรียนของกระทรวงศกึ ษาธกิ าร

๓. คณะอนุกรรมการกลมุ สาระ ๓.๑ กําหนดแนวทางการจัดการเรียนรขู องกลมุ สาระการเรียนรตู าง ๆ การจัดกจิ กรรมพัฒนา
การเรียนรูแ ละกจิ กรรมพัฒนา ผูเรียน พรอมแนวทางการวดั และประเมินผลการเรยี นรู
ผเู รยี น
๓.๒ สนับสนุนการจดั การเรยี นรู การจัดกิจกรรมพฒั นาผูเรยี น การวดั และประเมินผล
การเรยี นรู และตดั สนิ ผลการเรียนตามแนวทางท่ีกาํ หนดไว

๓.๓ พจิ ารณาใหความเหน็ ชอบผลการวัดและประเมินผลการเรียนรู สาระการเรียนรูรายป/
รายภาค และกิจกรรมพัฒนาผเู รยี น

๔. คณะกรรมการพัฒนาและ ๔.๑ กําหนดแนวทางในการพัฒนา การประเมนิ การปรบั ปรงุ แกไ ข และการตัดสนิ
ประเมินการอา น คิดวเิ คราะห ความสามารถในการอา น คดิ วเิ คราะห และเขียนของผูเรียน
และเขยี น
๔.๒ ดําเนินการประเมนิ ความสามารถในการอา น คดิ วิเคราะห และเขยี น
๔.๓ ตัดสนิ ผลการพัฒนาความสามารถในการอา น คดิ วเิ คราะห และเขียนของผูเ รยี นรายป/

รายภาค และการจบการศึกษาแตละระดบั

แนวปฏบิ ตั กิ ารวดั และประเมินผลการเรยี นรู 7
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p7 6/10/2558 9:21:30

ผูปฏบิ ัติ บทบาทหนา ทีใ่ นการดาํ เนนิ งานการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู

๕. คณะกรรมการพัฒนาและประเมิน ๕.๑ กาํ หนดแนวทางการพฒั นาและการประเมิน เกณฑการประเมนิ และแนวทาง

คณุ ลักษณะอันพึงประสงค การปรบั ปรุงแกไขคุณลักษณะอันพึงประสงค

ของสถานศกึ ษา ๕.๒ พิจารณาตัดสินผลการประเมินคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงครายป/ รายภาค

และการจบการศึกษาแตละระดับ

๕.๓ จดั ระบบการปรับปรุงแกไขคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงคดวยวิธกี ารอันเหมาะสม

และสง ตอขอมูลเพอื่ การพัฒนาอยา งตอ เนอ่ื ง

๖. คณะกรรมการเทียบโอน ๖.๑ จัดทําสาระ เคร่อื งมือ และวธิ กี ารเทียบโอนใหเปนไปตามแนวปฏบิ ตั เิ กี่ยวกบั
ผลการเรยี น การเทียบโอนผลการเรยี นเขา สูการศกึ ษาในระบบระดับการศึกษาขนั้ พื้นฐาน ซ่งึ จัดทํา
โดยสาํ นักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน (สงิ หาคม ๒๕๔๙)

๖.๒ ดาํ เนนิ การเทยี บโอนผลการเรยี นใหก ับผเู รยี นที่รองขอ
๖.๓ ประมวลผลและตัดสนิ ผลการเทยี บโอน
๖.๔ เสนอผลการเทยี บโอนตอคณะกรรมการบริหารหลักสูตรและงานวชิ าการสถานศกึ ษา

ข้ันพน้ื ฐานเพือ่ ใหค วามเห็นชอบ และเสนอผูบริหารสถานศึกษาตัดสนิ อนมุ ัตกิ ารเทียบโอน

๗. ผบู รหิ ารสถานศกึ ษา ๗.๑ เปน เลขานุการคณะกรรมการสถานศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน
๗.๒ เปนประธานคณะกรรมการบรหิ ารหลกั สูตรและงานวชิ าการสถานศกึ ษาขัน้ พน้ื ฐาน
๗.๓ อนุมตั ิผลการประเมนิ ผลการเรียนรายป/ รายภาค และตัดสนิ อนุมัติการเลื่อนชั้นเรยี น

การซา้ํ ชน้ั การจบการศกึ ษา
๗.๔ ใหคําแนะนํา ขอ ปรกึ ษาหารอื เกีย่ วกับการดาํ เนนิ งานแกบุคลากรในสถานศกึ ษา
๗.๕ กาํ กับ ตดิ ตามใหการดําเนนิ การวดั และประเมินผลการเรียนรูบรรลุเปาหมาย
๗.๖ นําผลการประเมนิ ไปจัดทาํ รายงานผลการดาํ เนินงาน กาํ หนดนโยบายและวางแผน

พัฒนาการจัดการศกึ ษา

๘. ผูสอน ๘.๑ จดั ทาํ หนวยการเรยี นรู แผนการจดั การเรยี นรู แผนการประเมนิ ผลการเรยี นรู
ในรายวิชาหรือกิจกรรมที่รับผิดชอบ

๘.๒ วดั และประเมินผลระหวางเรยี นควบคกู บั การจดั กิจกรรมการเรียนรตู ามแผนทกี่ าํ หนด
พรอมกบั ปรบั ปรงุ แกไขผเู รียนทม่ี ขี อ บกพรอ ง

๘.๓ ประเมนิ ตดั สินผลการเรียนรูข องผเู รียนในรายวชิ าทีส่ อน หรือกจิ กรรมทร่ี ับผดิ ชอบ
เม่อื สนิ้ สุดการเรียนรายป/รายภาค สงหวั หนา กลุมสาระการเรียนรูห รอื กิจกรรม
พัฒนาผเู รยี น

๘.๔ ตรวจสอบสมรรถนะสําคญั ของผูเรียน
๘.๕ นาํ ผลการประเมินไปวิเคราะหเ พ่อื พฒั นาการจัดการเรยี นการสอน

๙. ครูวัดผล ๙.๑ สง เสริมพฒั นาระบบและเทคนิควธิ กี ารวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรูด านตา ง ๆ แกค รู
และบคุ ลากรของสถานศึกษา

๙.๒ ใหคาํ ปรึกษา ติดตาม กํากับการวดั และประเมินผลการเรยี นรูข องสถานศึกษา
ใหเ ปน ไปตามหลกั วิชาการและแนวทางทสี่ ถานศกึ ษากาํ หนดไว

8 แนวปฏบิ ตั กิ ารวดั และประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p8 6/10/2558 9:21:30

ผูปฏบิ ัติ บทบาทหนา ทีใ่ นการดาํ เนนิ งานการวดั และประเมินผลการเรียนรู
๑๐. นายทะเบยี น
๙.๓ ตรวจสอบ กลนั่ กรอง ปรบั ปรุงคณุ ภาพของวิธีการ เคร่ืองมือวัดและประเมินผล
การเรยี นรขู องสถานศึกษา

๙.๔ ปฏบิ ตั งิ านรวมกบั นายทะเบยี นในการรวบรวม ตรวจสอบ และประมวลผล
การประเมนิ ผลการเรียนรูของผูเ รียน

๑๐.๑ ปฏิบตั งิ านรว มกับครูวดั ผลในการรวบรวม ตรวจสอบ และบันทึกผลการประมวล
ขอ มูลผลการเรียนของผเู รียนแตล ะคน

๑๐.๒ ตรวจสอบและสรุปขอมูลผลการเรียนของผูเ รยี นรายบคุ คลแตละชั้นป และเมอื่
จบการศึกษา เพื่อเสนอรายชื่อผูมีคณุ สมบัติครบตามเกณฑ ใหค ณะกรรมการบรหิ าร
หลกั สูตรและงานวชิ าการสถานศกึ ษาขนั้ พ้นื ฐานใหค วามเห็นชอบ และเสนอใหผบู รหิ าร
สถานศกึ ษาตัดสินและอนมุ ตั ิผลการเลื่อนช้นั เรียนและจบการศกึ ษาแตล ะระดับ

๑๐.๓ จัดทําเอกสารหลกั ฐานการศึกษา

หมายเหตุ ๑. กรณีโรงเรียนขนาดเล็กที่แตงต้ังคณะกรรมการเพียงชุดเดียว คณะกรรมการนั้นตองปฏิบัติ
ตามบทบาทและภารกิจขอ ๒-๖ ใหครบถว น

๒. ใหคณะกรรมการประกันคุณภาพของสถานศึกษา มีหนาท่ีกํากับ ติดตาม สนับสนุน
ใหเ ปนไปตามระเบยี บวา ดวยการวัดและประเมินผลการเรียน

h การสนบั สนนุ ดา นการวัดและประเมนิ ผลการเรียนรจู ากสาํ นกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษา
หรอื หนวยงานตนสงั กดั

สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาหรือหนวยงานตนสังกัดมีบทบาทหนาที่สนับสนุนการดําเนินงานของ
สถานศึกษาในดานตาง ๆ รวมท้ังการวัดและประเมินผลการเรียนรูตามหลักสูตรสถานศึกษา ซึ่งสํานักงาน
เขตพ้นื ทกี่ ารศึกษาควรสนับสนุนการดาํ เนินการของสถานศึกษา ดงั นี้

๑. การจดั ทาํ ระเบียบวา ดวยการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นของสถานศึกษา
๒. การสรางความรูความเขาใจใหกับบุคลากรในสถานศึกษาที่เกี่ยวกับการวัดและประเมินผล
การเรยี นรูต ามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ และการเทียบโอนผลการเรียน
๓. การสงเสริมและสนับสนุนการเรียนรูในกลุมสาระการเรียนรูตาง ๆ การประเมินการอาน
คิดวเิ คราะห และเขียน การประเมินคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค และกจิ กรรมพัฒนาผูเรียน

แนวปฏิบัติการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู 9
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p9 6/10/2558 9:21:30

๔. การสงเสริมใหครู บุคลากรในสถานศึกษามีความรูความเขาใจในแนวปฏิบัติการวัดและ
ประเมนิ ผลการเรยี นรู ตลอดจนความเขา ใจในเทคนคิ วธิ กี ารวดั และประเมนิ ผลรปู แบบตา ง ๆ โดยเนน การประเมนิ
ตามสภาพจรงิ เชน การประเมนิ การปฏบิ ตั งิ าน การประเมนิ ดว ยแฟม สะสมงาน หรอื การประเมนิ ดว ยการสอ่ื สาร
สว นบคุ คล เชน การซักถาม การสัมภาษณ เปน ตน

๕. การสงเสริมสนับสนุนใหสถานศึกษาพัฒนาเคร่ืองมือ บริหารจัดการการวัดและประเมินผล
การเรียนรู และการจดั เก็บเอกสารหลักฐานการศึกษาอยางเปนระบบ

๖. การใหคําปรึกษา แนะนําเก่ียวกับการวัดและประเมินผลการเรียนรู การจัดทําเอกสารหลักฐาน
การศึกษา

๗. การประเมินคุณภาพผูเรียนท่ีดําเนินการโดยเขตพ้ืนท่ีการศึกษาหรือหนวยงานตนสังกัดและ
ระดบั ชาติ

๘. ประสานใหมีการดําเนนิ การสอนซอ มเสรมิ ในภาคฤดูรอ นเพื่อแกไ ขผลการเรียนของผูเรยี น
๙. อ่นื ๆ ตามความเหมาะสม

10 แนวปฏบิ ตั ิการวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p10 6/10/2558 9:21:30

๒.

แนวปฏบิ ตั กิ ารวดั และประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐาน

พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p11 6/10/2558 9:21:30

h หลักการดําเนินการวัดและประเมนิ ผลการเรียนรตู ามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน
พุทธศักราช ๒๕๕๑

การวัดและประเมินผลการเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑
เปนกระบวนการเก็บรวบรวม ตรวจสอบ ตีความผลการเรียนรู และพัฒนาการดานตาง ๆ ของผูเรียนตาม
มาตรฐานการเรียนรู/ตัวช้ีวัดของหลักสูตร นําผลไปปรับปรุงพัฒนาการจัดการเรียนรูและใชเปนขอมูลสําหรับ
การตดั สนิ ผลการเรยี น สถานศกึ ษาตอ งมีกระบวนการจัดการทเ่ี ปน ระบบ เพื่อใหก ารดําเนนิ การวดั และประเมนิ
ผลการเรียนรูเปนไปอยางมีคุณภาพและประสิทธิภาพ และใหผลการประเมินท่ีตรงตามความรูความสามารถ
ทแี่ ทจ รงิ ของผเู รยี น ถกู ตอ งตามหลกั การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู รวมทงั้ สามารถรองรบั การประเมนิ ภายใน
และการประเมนิ ภายนอกตามระบบประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาได สถานศกึ ษาจงึ ควรกาํ หนดหลกั การดาํ เนนิ การวดั
และประเมนิ ผลการเรยี นรเู พอื่ เปน แนวทางในการตดั สนิ ใจเกย่ี วกบั การวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรตู ามหลกั สตู ร
สถานศกึ ษา ดงั นี้

๑. สถานศึกษาเปนผูรับผิดชอบการวัดและการประเมินผลการเรียนรูของผูเรียน โดยเปดโอกาส
ใหผูทเี่ กยี่ วขอ งมีสว นรว ม

๒. การวัดและการประเมนิ ผลการเรียนรู มีจดุ มงุ หมายเพือ่ พัฒนาผเู รยี นและตัดสนิ ผลการเรยี น
๓. การวัดและประเมินผลการเรียนรูตองสอดคลองและครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรู/ตัวชี้วัด
ตามกลุมสาระการเรียนรูท่ีกําหนดในหลักสูตรสถานศึกษา และจัดใหมีการประเมินการอาน คิดวิเคราะห
และเขียน คณุ ลักษณะอันพึงประสงค ตลอดจนกจิ กรรมพฒั นาผเู รียน
๔. การวัดและประเมินผลการเรียนรูเปนสวนหน่ึงของกระบวนการจัดการเรียนการสอน
ตองดําเนินการดวยเทคนิควิธีการท่ีหลากหลาย เพ่ือใหสามารถวัดและประเมินผลผูเรียนไดอยางรอบดาน
ท้ังดานความรู ความคิด กระบวนการ พฤติกรรม และเจตคติเหมาะสมกับสิ่งที่ตองการวัดธรรมชาติวิชา
และระดับชัน้ ของผูเ รียน โดยตงั้ อยบู นพนื้ ฐานของความเทีย่ งตรง ยตุ ธิ รรม และเชือ่ ถือได
๕. การประเมินผูเรียนพิจารณาจากพัฒนาการของผูเรียน ความประพฤติ การสังเกตพฤติกรรม
การเรียนรู การรวมกิจกรรม และการทดสอบ ควบคูไปในกระบวนการเรียนการสอนตามความเหมาะสมของ
แตล ะระดบั และรูปแบบการศกึ ษา
๖. เปด โอกาสใหผ เู รยี นและผมู สี วนเก่ียวขอ งตรวจสอบผลการประเมนิ ผลการเรียนรู
๗. ใหม ีการเทยี บโอนผลการเรยี นระหวางสถานศึกษาและระหวางรปู แบบการศึกษาตา ง ๆ
๘. ใหสถานศึกษาจัดทําและออกเอกสารหลักฐานการศึกษา เพ่ือเปนหลักฐานการประเมินผล
การเรียนรู รายงานผลการเรยี น แสดงวฒุ ิการศึกษา และรับรองผลการเรียนของผเู รยี น

12 แนวปฏิบตั กิ ารวดั และประเมินผลการเรยี นรู
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พืน้ ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p12 6/10/2558 9:21:31

h องคป ระกอบของการวัดและประเมนิ ผลการเรียนรูตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน
พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

หลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดจุดหมาย สมรรถนะสาํ คัญของ
ผเู รยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค และมาตรฐานการเรยี นรู เปน เปา หมายและกรอบทศิ ทางในการพฒั นาผเู รยี น
ใหเ ปน คนดี มปี ญ ญา มคี ณุ ภาพชวี ติ ท่ีดี และมขี ีดความสามารถในการแขงขนั ในเวทรี ะดับโลก กาํ หนดใหผเู รยี น
ไดเ รยี นรูต ามมาตรฐานการเรียนร/ู ตัวชีว้ ัดที่กําหนดในสาระการเรยี นรู ๘ กลมุ สาระ มีความสามารถในการอาน
คดิ วิเคราะห และเขียน มีคณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค และเขา รว มกจิ กรรมพฒั นาผูเรยี น

องคป ระกอบของการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรูมีความสัมพันธ ดงั แผนภาพที่ ๒.๑

๘ กลุมสาระการเรียนรู การอา น
คดิ วเิ คราะห และเขียน

คุณภาพผเู รยี น

คณุ ลักษณะ กิจกรรม
อันพึงประสงค พัฒนาผูเ รียน

แผนภาพท่ี ๒.๑ แสดงความสมั พนั ธขององคประกอบการวดั และประเมินผลการเรยี นรู

๑. การวดั และประเมินผลการเรยี นรตู ามกลุมสาระการเรียนรู
ผูสอนวัดและประเมินผลการเรียนรูผูเรียนเปนรายวิชาบนพื้นฐานของตัวช้ีวัดในรายวิชาพ้ืนฐาน

และผลการเรียนรูในรายวิชาเพ่ิมเติมตามท่ีกําหนดในหนวยการเรียนรู ผูสอนใชวิธีการท่ีหลากหลายจาก
แหลงขอมูลหลาย ๆ แหลง เพ่ือใหไดผลการประเมินที่สะทอนความรูความสามารถท่ีแทจริงของผูเรียน โดย
วัดและประเมินการเรียนรูอยางตอเนื่องไปพรอมกับการจัดการเรียนการสอน สังเกตพัฒนาการและความประพฤติ
ของผูเรียน สังเกตพฤติกรรมการเรียน การรวมกิจกรรม ผูสอนควรเนนการประเมินตามสภาพจริง เชน
การประเมินการปฏิบัติงาน การประเมินจากโครงงาน หรือการประเมินจากแฟมสะสมงาน ฯลฯ ควบคูไปกับ
การใชก ารทดสอบแบบตา ง ๆ อยางสมดลุ ตองใหค วามสาํ คัญกับการประเมนิ ระหวางเรยี นมากกวา การประเมนิ
ปลายป/ ปลายภาค และใชเ ปนขอมลู เพอื่ ประเมนิ การเลอ่ื นชน้ั เรยี นและการจบการศึกษาระดบั ตา ง ๆ

แนวปฏบิ ัตกิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู 13
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p13 6/10/2558 9:21:31

การวัดและประเมินผลการเรยี นรตู ามรายกลมุ สาระการเรียนรู ดังแผนภาพที่ ๒.๒

กลุม สาระการเรียนรู กลมุ สาระการเรยี นรู
ภาษาไทย คณติ ศาสตร

กลมุ สาระการเรยี นรู การวดั และประเมินผลการเรยี นรู กลมุ สาระการเรียนรู
ภาษาตา งประเทศ ดว ยวิธกี ารทห่ี ลากหลาย วิทยาศาสตร

กลุม สาระการเรยี นรู บูรณาการในการเรียนการสอน กลมุ สาระการเรยี นรู
การงานอาชีพและเทคโนโลยี สงั คมศึกษา ศาสนา

และวฒั นธรรม

กลมุ สาระการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรู
ศลิ ปะ สุขศกึ ษาและพลศึกษา

แผนภาพที่ ๒.๒ แสดงการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรตู ามรายกลุมสาระการเรียนรู

๒. การประเมินการอาน คดิ วเิ คราะห และเขยี น
การประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน เปนการประเมินศักยภาพของผูเรียนในการอาน

หนังสอื เอกสาร และสื่อตาง ๆ เพอ่ื หาความรู เพ่มิ พนู ประสบการณ ความสนุ ทรียและประยุกตใ ช แลวนาํ เน้อื หา
สาระทอี่ า นมาคิดวเิ คราะห นําไปสกู ารแสดงความคดิ เหน็ การสังเคราะห สรางสรรค การแกป ญหาในเรอ่ื งตาง ๆ
และถา ยทอดความคดิ นน้ั ดว ยการเขยี นทมี่ สี าํ นวนภาษาถกู ตอ ง มเี หตผุ ลและลาํ ดบั ขน้ั ตอนในการนาํ เสนอ สามารถ
สรางความเขา ใจแกผ อู า นไดอ ยางชดั เจนตามระดับความสามารถในแตล ะระดับชัน้

กรณีผูเรียนมีความบกพรองในกระบวนการดานการเห็นหรือท่ีเก่ียวของทําใหเปนอุปสรรคตอ
การอาน สถานศึกษาสามารถปรับวิธกี ารประเมนิ ใหเหมาะสมกบั ผเู รยี นกลุมเปาหมายนั้น

การประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน สถานศึกษาตองดําเนินการอยางตอเนื่องและ
สรปุ ผลเปน รายป/ รายภาค เพอ่ื วนิ จิ ฉยั และใชเ ปน ขอ มลู ในการพฒั นาผเู รยี นและประเมนิ การเลอื่ นชน้ั ตลอดจน
การจบการศกึ ษาระดบั ตา ง ๆ

การอาน คดิ วิเคราะห และเขียน เปน กระบวนการที่ตอเนื่อง ดงั แผนภาพที่ ๒.๓

อา น (รับสาร) หนงั สือ เอกสาร โทรทศั น อนิ เทอรเ นต็ ส่ือตาง ๆ ฯลฯ แลว สรปุ เปน ความรู
ความเขาใจของตนเอง

คิดวเิ คราะห วเิ คราะห สงั เคราะห หาเหตผุ ล แกป ญ หา และสรา งสรรค

เขียน (ส่อื สาร) ถา ยทอดความรู ความคดิ ส่ือสารใหผูอื่นเขา ใจ

แผนภาพที่ ๒.๓ แสดงการประเมินการอาน คดิ วเิ คราะห และเขียน

14 แนวปฏบิ ัตกิ ารวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p14 6/10/2558 9:21:31

๓. การประเมินคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค
การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค เปนการประเมินคุณลักษณะท่ีตองการใหเกิดข้ึนกับ

ผูเรียน อันเปนคุณลักษณะท่ีสังคมตองการในดานคุณธรรม จริยธรรม คานิยม จิตสํานึก สามารถอยูรวมกับ
ผูอ่ืนในสังคมไดอยางมีความสุข ท้ังในฐานะพลเมืองไทยและพลโลก หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน
พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ กาํ หนดคณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค ๘ คณุ ลกั ษณะ ในการประเมนิ ใหป ระเมนิ แตล ะคณุ ลกั ษณะ
แลว รวบรวมผลการประเมนิ จากผปู ระเมนิ ทกุ ฝา ยและแหลง ขอ มลู หลายแหลง เพอ่ื ใหไ ดข อ มลู นาํ มาสกู ารสรปุ ผล
เปนรายป/รายภาค และใชเปน ขอ มูลเพือ่ ประเมินการเล่ือนช้นั และการจบการศึกษาระดบั ตา ง ๆ

การประเมินคุณลกั ษณะอันพงึ ประสงคต ามหลักสูตรแกนกลางฯ ดังแผนภาพท่ี ๒.๔

มีจิตสาธารณะ รกั ชาติ ศาสน
กษัตริย

รักความเปน ไทย คุณลกั ษณะ ซ่อื สัตยส จุ ริต
มงุ ม่ันในการทาํ งาน อนั พึงประสงค มวี ินยั

อยูอ ยา งพอเพยี ง ใฝเรยี นรู

แผนภาพท่ี ๒.๔ แสดงการประเมินคณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค

๔. การประเมนิ กิจกรรมพฒั นาผูเ รียน
การประเมินกิจกรรมพัฒนาผูเรียน เปนการประเมินการปฏิบัติกิจกรรมและผลงานของผูเรียน

และเวลาในการเขารวมกิจกรรมตามเกณฑที่กําหนดไวในแตละกิจกรรม และใชเปนขอมูลประเมินการเลื่อนชั้น
และการจบการศกึ ษาระดับตาง ๆ ดงั แผนภาพท่ี ๒.๕

กิจกรรมแนะแนว กิจกรรมนักเรียน
- ลกู เสือ เนตรนารี ยุวกาชาด
กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น
ผบู าํ เพ็ญประโยชน
กจิ กรรมเพอื่ สังคมและ และนกั ศกึ ษาวิชาทหาร
สาธารณประโยชน - ชุมนมุ /ชมรม

แผนภาพท่ี ๒.๕ แสดงการประเมินกจิ กรรมพฒั นาผเู รียน 15

แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p15 6/10/2558 9:21:31

h เกณฑการวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู

๑. ระดบั ประถมศึกษา
๑.๑ การตดั สินผลการเรียน
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดหลักเกณฑการวัด

และประเมินผลการเรียนรู เพื่อตัดสนิ ผลการเรียนของผเู รียน ดงั นี้
๑) ผูเรยี นตอ งมีเวลาเรียนไมนอ ยกวา รอ ยละ ๘๐ ของเวลาเรียนท้ังหมด
๒) ผเู รยี นตอ งไดรบั การประเมินทุกตัวช้ีวัดและผานตามเกณฑท่สี ถานศกึ ษากําหนด
๓) ผเู รยี นตอ งไดร ับการตัดสินผลการเรียนทกุ รายวชิ า
๔) ผูเรียนตองไดรับการประเมินและมีผลการประเมินผานตามเกณฑท่ีสถานศึกษา

กําหนดในการอา น คดิ วเิ คราะห และเขยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค และกจิ กรรมพัฒนาผูเ รียน
เพื่อใหการจัดการเรียนรูบังเกิดผล ผูเรียนตองไดรับการพัฒนาอยางเพียงพอในความรู

ทักษะ คุณลักษณะท่ีกําหนดในตัวชี้วัด โดยมีเวลาเรียนท่ีเพียงพอตอการพัฒนาดวย โดยปกติในระดับ
ประถมศกึ ษา ผสู อนจะมเี วลาอยกู บั ผเู รยี นตลอดปก ารศกึ ษา ประมาณ ๒๐๐ วนั สถานศกึ ษาจงึ ควรบรหิ ารจดั การ
เวลาทไ่ี ดร บั นใ้ี หเ กดิ ประโยชนส งู สดุ ตอ การพฒั นาผเู รยี นอยา งรอบดา น และตระหนกั วา เวลาเรยี นเปน ทรพั ยากร
ทใ่ี ชห มดไปในแตล ะวนั มากกวา เปน เพยี งองคป ระกอบหนง่ึ ของการบรหิ ารหลกั สตู ร การกาํ หนดใหผ เู รยี นมเี วลา
เรียนไมนอยกวารอยละ ๘๐ ของเวลาเรียนตลอดปการศึกษา จึงเปนการมุงหวังใหผูสอนมีเวลาในการพัฒนา
ผูเรียน และเติมเต็มศักยภาพของผูเรียน และเพ่ือใหการจัดการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพ ผูสอนตอง
ตรวจสอบความรูความสามารถที่แสดงพัฒนาการของผูเรียนอยางสม่ําเสมอและตอเน่ือง อีกท้ังตองสรางให
ผูเรียนรับผิดชอบการเรียนรูของตนดวยการตรวจสอบความกาวหนาในการเรียนของตนเองอยางสมํ่าเสมอ
เชนกัน ตัวช้ีวัดซ่ึงมีความสําคัญในการนํามาใชออกแบบหนวยการเรียนรูน้ันยังเปนแนวทางสําหรับผูสอนและ
ผูเรียนใชในการตรวจสอบยอนกลับวาผูเรียนเกิดการเรียนรูหรือยัง การประเมินในชั้นเรียนซ่ึงตองอาศัยทั้ง
การประเมินเพ่ือการพัฒนาและการประเมินเพ่ือสรุปการเรียนรูจะเปนเครื่องมือสําคัญในการตรวจสอบ
ความกาวหนา ในการเรยี นรขู องผเู รียน สถานศึกษาโดยผสู อนกาํ หนดเกณฑทยี่ อมรับไดในการผา นตวั ช้ีวัดทุกตัว
ใหเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา กลาวคือ ใหทาทายการเรียนรูไมยากหรืองายเกินไป เพื่อใชเปนเกณฑ
ในการประเมินวาส่ิงท่ีผูเรียนรู เขาใจ ทําไดน้ัน เปนที่นาพอใจ บรรลุตามเกณฑที่ยอมรับได หากยังไมบรรลุ
จะตองหาวิธีการชวยเหลือ เพ่ือใหผูเรียนไดรับการพัฒนาสูงสุด การกําหนดเกณฑน้ีผูสอนสามารถใหผูเรียน
รว มกาํ หนดดว ยได เพอื่ ใหเ กดิ ความรบั ผดิ ชอบรว มกนั และสรา งแรงจงู ใจในการเรยี น การประเมนิ เพอื่ การพฒั นา
สวนมากเปนการประเมินอยางไมเปนทางการ เชน สังเกต หรือซักถาม หรือการทดสอบยอยในการประเมิน
เพ่ือการพัฒนาน้ี ควรใหผูเรียนไดรับการพัฒนาจนผานเกณฑท่ียอมรับได ผูเรียนแตละคนอาจใชเวลาเรียน
และวธิ กี ารเรยี นทแี่ ตกตา งกนั ฉะนนั้ ผสู อนควรนาํ ขอ มูลทไี่ ดม าใชป รบั วธิ กี ารสอนเพอ่ื ใหผ เู รยี นไดร บั การพฒั นา
เตม็ ศกั ยภาพ อนั จะนาํ ไปสกู ารบรรลมุ าตรฐานการเรยี นรใู นทา ยทสี่ ดุ อยา งมคี ณุ ภาพ การประเมนิ เพอื่ การพฒั นา

16 แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมินผลการเรยี นรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p16 6/10/2558 9:21:31

จึงไมจําเปนตองตัดสินใหคะแนนเสมอไป การตัดสินใหคะแนนหรือใหเปนระดับคุณภาพควรดําเนินการ
โดยใชก ารประเมนิ สรุปผลรวมเมอ่ื จบหนวยการเรียนรแู ละจบรายวชิ า

การตัดสินผลการเรียน ตัดสินเปนรายวิชา โดยใชผลการประเมินระหวางปและปลายป
ตามสัดสวนที่สถานศึกษากําหนด ทุกรายวิชาตองไดรับการตัดสินผลการเรียนตามแนวทางการใหระดับ
ผลการเรียนตามที่สถานศกึ ษากําหนด และผูเรยี นตองผา นทุกรายวชิ าพื้นฐาน

๑.๒ การใหระดบั ผลการเรยี น
การตัดสินเพ่ือใหระดับผลการเรียนรายวิชา สถานศึกษาสามารถใหระดับผลการเรียน

หรอื ระดบั คณุ ภาพการปฏบิ ตั ขิ องผเู รยี นเปน ระบบตวั เลข ระบบตวั อกั ษร ระบบรอ ยละ และระบบทใ่ี ชค าํ สาํ คญั
สะทอนมาตรฐาน

การตัดสินผลการเรียนในระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐานใชระบบผานและไมผาน โดยกําหนด
เกณฑก ารตดั สินผานแตล ะรายวชิ าทีร่ อยละ ๕๐ จากนนั้ จงึ ใหร ะดับผลการเรียนทีผ่ านเปน ระบบตา ง ๆ ตามท่ี
สถานศึกษากําหนด ไดแก ระบบตัวเลข ระบบตัวอักษร ระบบรอยละ ระบบที่ใชคําสําคัญสะทอนมาตรฐาน
ตารางขา งใตแสดงการใหร ะดับผลการเรยี นดวยระบบตาง ๆ และการเทยี บกันไดระหวา งระบบ

กรณีทส่ี ถานศึกษาใหร ะดับผลการเรยี นดว ยระบบตาง ๆ สามารถเทียบกนั ได ดังน้ี

ระบบตัวเลข ระบบตัวอกั ษร ระบบรอยละ ระบบท่ีใชค าํ สําคญั สะทอ นมาตรฐาน

๔ A ๘๐ - ๑๐๐ ๕ ระดับ ๔ ระดับ ๒ ระดบั
๓.๕ B+ ๗๕ - ๗๙
๓ B ๗๐ - ๗๔ ดีเยย่ี ม ดเี ยี่ยม
๒.๕ C+ ๖๕ - ๖๙
๒ C ๖๐ - ๖๔ ดี ดี
๑.๕ D+ ๕๕ - ๕๙
๑ D ๕๐ - ๕๔ พอใช ผา น
๐ F ๐ - ๔๙
ผาน ผาน

ไมผา น ไมผาน ไมผา น

การประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน และคุณลักษณะอันพึงประสงคนั้น
ใหผ ลการประเมินเปน ผานและไมผา น กรณีทผี่ า นใหระดับผลการประเมินเปนดีเย่ียม ดี และผาน

๑) ในการสรุปผลการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน เพ่ือการเล่ือนช้ัน
และจบการศึกษา กําหนดเกณฑการตดั สนิ เปน ๔ ระดบั และความหมายของแตละระดบั ดังน้ี

ดีเยย่ี ม หมายถงึ มีผลงานที่แสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขียนทม่ี คี ุณภาพดเี ลศิ อยเู สมอ

แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู 17
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p17 6/10/2558 9:21:32

ดี หมายถึง มีผลงานท่ีแสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขยี นท่ีมคี ณุ ภาพเปนท่ยี อมรับ

ผาน หมายถงึ มีผลงานท่ีแสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขียนท่ีมีคุณภาพเปนท่ียอมรับ แตยังมีขอบกพรอง
บางประการ

ไมผาน หมายถึง ไมมผี ลงานท่ีแสดงถึงความสามารถในการอา น คดิ วิเคราะห
และเขยี น หรอื ถา มผี ลงาน ผลงานนนั้ ยงั มขี อ บกพรอ งทต่ี อ ง
ไดรับการปรับปรุงแกไขหลายประการ

๒) ในการสรุปผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงครวมทุกคุณลักษณะเพื่อการ
เลือ่ นชั้นและจบการศกึ ษา กาํ หนดเกณฑก ารตัดสินเปน ๔ ระดับ และความหมายของแตล ะระดับ ดังน้ี

ดีเย่ียม หมายถงึ ผูเรียนปฏิบัติตนตามคุณลักษณะจนเปนนิสัย และนําไปใช
ในชีวิตประจําวันเพื่อประโยชนสุขของตนเองและสังคม
โดยพิจารณาจากผลการประเมินระดับดีเย่ียม จํานวน
๕ - ๘ คณุ ลกั ษณะ และไมม คี ณุ ลกั ษณะใดไดผ ลการประเมนิ
ตํา่ กวาระดบั ดี

ดี หมายถงึ ผูเรียนมีคุณลักษณะในการปฏิบัติตามกฎเกณฑ เพื่อให
เปนการยอมรบั ของสังคม โดยพจิ ารณาจาก
๑. ไดผ ลการประเมนิ ระดบั ดเี ยยี่ ม จาํ นวน ๑ - ๔ คณุ ลกั ษณะ
และไมมีคุณลักษณะใดไดผลการประเมินตํ่ากวา
ระดับดี หรือ
๒. ไดผ ลการประเมินระดับดีทัง้ ๘ คุณลกั ษณะ หรือ
๓. ไดผลการประเมินตั้งแตระดับดีขึ้นไป จํานวน ๕ - ๗
คุณลักษณะ และมีบางคุณลักษณะไดผลการประเมิน
ระดับผา น

ผาน หมายถึง ผูเรียนรับรูและปฏิบัติตามกฎเกณฑและเง่ือนไขท่ี
สถานศกึ ษากาํ หนด โดยพิจารณาจาก
๑. ไดผ ลการประเมินระดบั ผานทั้ง ๘ คณุ ลักษณะ หรอื
๒. ไดผลการประเมินต้ังแตระดับดีข้ึนไป จํานวน ๑ - ๔
คณุ ลกั ษณะ และคณุ ลกั ษณะทเี่ หลอื ไดผ ลการประเมนิ
ระดบั ผา น

18 แนวปฏบิ ัตกิ ารวดั และประเมินผลการเรียนรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p18 6/10/2558 9:21:32

ไมผาน หมายถึง ผูเรียนรับรูและปฏิบัติไดไมครบตามกฎเกณฑและเงื่อนไข
ท่ีสถานศึกษากําหนด โดยพิจารณาจากผลการประเมิน
ระดับไมผา น ต้ังแต ๑ คุณลกั ษณะ

การประเมนิ กจิ กรรมพัฒนาผเู รียน จะตอ งพิจารณาท้งั เวลาการเขารวมกิจกรรม การปฏิบัติ
กจิ กรรม และผลงานของผูเรยี นตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด และใหผ ลการประเมนิ เปน ผา นและไมผ า น

กิจกรรมพฒั นาผเู รียน มี ๓ ลักษณะ คือ
๑) กจิ กรรมแนะแนว
๒) กิจกรรมนกั เรียน ซ่ึงประกอบดว ย

(๑) กจิ กรรมลกู เสือ เนตรนารี ยวุ กาชาด และผบู าํ เพญ็ ประโยชน โดยผเู รียนเลอื ก
อยางใดอยา งหนึ่ง ๑ กจิ กรรม

(๒) กิจกรรมชุมนมุ หรือชมรมอกี ๑ กิจกรรม
๓) กิจกรรมเพอ่ื สังคมและสาธารณประโยชน
ใหใ ชต ัวอกั ษรแสดงผลการประเมนิ ดังน้ี
“ผ” หมายถึง ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียน ปฏิบัติกิจกรรมและ

มผี ลงานตามเกณฑที่สถานศกึ ษากาํ หนด
“มผ” หมายถงึ ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียน ปฏิบัติกิจกรรมและ

มีผลงานไมเปน ไปตามเกณฑท ่ีสถานศกึ ษากาํ หนด
ในกรณีท่ีผูเรียนไดผลของกิจกรรมเปน “มผ” สถานศึกษาตองจัดซอมเสริมใหผูเรียน
ทํากิจกรรมในสวนท่ีผูเรียนไมไดเขารวมหรือไมไดทําจนครบถวน แลวจึงเปลี่ยนผลจาก “มผ” เปน “ผ” ได
ทั้งนี้ ตอ งดําเนนิ การใหเ สรจ็ สนิ้ ภายในปก ารศกึ ษาน้นั ยกเวน มีเหตสุ ดุ วิสยั ใหอ ยูในดลุ ยพินจิ ของสถานศกึ ษา
๑.๓ การเล่อื นช้นั
เมือ่ สิน้ ปการศึกษา ผเู รยี นจะไดรบั การเลอ่ื นช้นั เมือ่ มคี ุณสมบัตติ ามเกณฑด ังตอ ไปนี้
๑) ผูเ รยี นมเี วลาเรียนตลอดปการศึกษาไมน อยกวารอ ยละ ๘๐ ของเวลาเรียนทั้งหมด
๒) ผเู รยี นมผี ลการประเมินผานทกุ รายวชิ าพื้นฐาน
๓) ผูเรียนมผี ลการประเมินการอาน คดิ วิเคราะห และเขยี น คุณลกั ษณะอันพึงประสงค
และกิจกรรมพัฒนาผูเรยี นผานตามเกณฑท ี่สถานศึกษากําหนด
ท้ังนี้ ถาผูเรียนมีขอบกพรองเพียงเล็กนอย และสถานศึกษาพิจารณาเห็นวาสามารถ
พฒั นาและสอนซอ มเสรมิ ได ใหอ ยูในดุลยพินจิ ของสถานศกึ ษาท่ีจะผอนผันใหเลอื่ นชนั้ ได
อนึ่ง ในกรณีที่ผูเรียนมีหลักฐานการเรียนรูที่แสดงวามีความสามารถดีเลิศ สถานศึกษา
อาจใหโ อกาสผเู รยี นเลอื่ นชน้ั กลางปก ารศกึ ษา โดยสถานศกึ ษาแตง ตงั้ คณะกรรมการ ประกอบดว ย ฝา ยวชิ าการ
ของสถานศึกษาและผูแทนของเขตพ้ืนที่การศึกษาหรือตนสังกัด ประเมินผูเรียนและตรวจสอบคุณสมบัติ
ใหครบถวนตามเงื่อนไขท้งั ๓ ประการ ตอไปนี้

แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู 19
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p19 6/10/2558 9:21:32

๑) มผี ลการเรยี นในปก ารศกึ ษาทผ่ี า นมาและมผี ลการเรยี นระหวา งปท กี่ าํ ลงั ศกึ ษาอยใู น
เกณฑดเี ย่ยี ม

๒) มีวุฒภิ าวะเหมาะสมที่จะเรยี นในชน้ั ท่ีสงู ข้ึน
๓) ผานการประเมินผลความรูความสามารถทุกรายวิชาของช้ันปที่เรียนปจจุบัน และ
ความรูค วามสามารถทุกรายวิชาในภาคเรียนแรกของชั้นปที่จะเลื่อนขน้ึ
การอนุมัติใหเลื่อนช้ันกลางปการศึกษาไปเรียนช้ันสูงข้ึนได ๑ ระดับชั้นนี้ ตองไดรับ
การยินยอมจากผเู รียนและผูปกครอง และตอ งดาํ เนินการใหเสร็จสน้ิ กอนเปดภาคเรียนที่ ๒ ของปก ารศกึ ษานน้ั
สําหรับในกรณีท่ีพบวามีผูเรียนกลุมพิเศษประเภทตาง ๆ มีปญหาในการเรียนรู
ใหส ถานศกึ ษาดาํ เนนิ งานรว มกบั สาํ นกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา/ศนู ยก ารศกึ ษาพเิ ศษจงั หวดั /ศนู ยก ารศกึ ษาพเิ ศษ
เขตการศกึ ษา/หนวยงานตนสงั กดั โรงเรียนเฉพาะความพิการ หาแนวทางการแกไขและพัฒนา
๑.๔ การเรยี นซํา้ ชนั้
ผเู รยี นทไ่ี มผ า นรายวชิ าจาํ นวนมากและมแี นวโนม วา จะเปน ปญ หาตอ การเรยี นในระดบั ชน้ั
ที่สูงข้ึน สถานศึกษาอาจต้ังคณะกรรมการพิจารณาใหเรียนซํ้าช้ันได ทั้งน้ี ใหคํานึงถึงวุฒิภาวะและความรู
ความสามารถของผเู รยี นเปน สาํ คัญ
ผูเรียนที่ไมมีคุณสมบัติตามเกณฑการเล่ือนชั้น สถานศึกษาควรใหเรียนซ้ําช้ัน ทั้งนี้
สถานศึกษาอาจใชดุลยพินิจใหเ ล่ือนชั้นได หากพจิ ารณาวาผเู รียนมีคณุ สมบัตขิ อ ใดขอหนึง่ ดังตอไปนี้
๑) มีเวลาเรียนไมถึงรอยละ ๘๐ อันเน่ืองจากสาเหตุจําเปนหรือเหตุสุดวิสัย แตมี
คุณสมบัตติ ามเกณฑการเล่ือนชน้ั ในขอ อ่ืน ๆ ครบถวน
๒) ผูเรียนมีผลการประเมินผานมาตรฐานการเรียนรูและตัวช้ีวัดไมถึงเกณฑตามท่ี
สถานศึกษากําหนดในแตละรายวิชา แตเห็นวาสามารถสอนซอมเสริมไดในปการศึกษานั้น และมีคุณสมบัติ
ตามเกณฑการเล่ือนช้นั ในขออนื่ ๆ ครบถว น
๓) ผูเรียนมีผลการประเมินรายวิชาในกลุมสาระภาษาไทย คณิตศาสตร วิทยาศาสตร
สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรมอยูใ นระดับผาน
กอนท่ีจะใหผูเรียนเรียนซํ้าชั้น สถานศึกษาควรแจงใหผูปกครองและผูเรียนทราบเหตุผล
ของการเรียนซํ้าชน้ั
๑.๕ การสอนซอมเสริม
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดใหสถานศึกษา
จัดสอนซอมเสริมเพื่อพัฒนาการเรียนรูข องผเู รียนเตม็ ตามศกั ยภาพ
การสอนซอมเสริม เปนการสอนเพื่อแกไขขอบกพรอง กรณีที่ผูเรียนมีความรู ทักษะ
กระบวนการ หรือเจตคติ/คุณลักษณะไมเปนไปตามเกณฑที่สถานศึกษากําหนด สถานศึกษาตองจัด

20 แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p20 6/10/2558 9:21:32

สอนซอ มเสรมิ เปน กรณพี เิ ศษนอกเหนอื ไปจากการสอนตามปกติ เพอ่ื พฒั นาใหผ เู รยี นสามารถบรรลตุ ามมาตรฐาน
การเรียนรู/ตัวชี้วัดที่กําหนดไว เปนการใหโอกาสแกผูเรียนไดเรียนรูและพัฒนา โดยจัดกิจกรรมการเรียนรู
ท่ีหลากหลายและตอบสนองความแตกตา งระหวา งบคุ คล

๑.๖ เกณฑก ารจบระดับประถมศึกษา
๑) ผูเรียนเรียนรายวิชาพ้ืนฐานและรายวิชา/กิจกรรมเพ่ิมเติม โดยเปนรายวิชาพื้นฐาน

ตามโครงสรา งเวลาเรยี นทหี่ ลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พืน้ ฐานกําหนด และรายวชิ า/กิจกรรมเพ่มิ เติมตามท่ี
สถานศกึ ษากําหนด

๒) ผเู รยี นตอ งมผี ลการประเมนิ รายวชิ าพนื้ ฐานผา นเกณฑก ารประเมนิ ตามทส่ี ถานศกึ ษา
กําหนด

๓) ผูเรียนมีผลการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียนในระดับผานเกณฑ
การประเมินตามท่ีสถานศกึ ษากําหนด

๔) ผูเรียนมีผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงคในระดับผานเกณฑการประเมิน
ตามที่สถานศกึ ษากําหนด

๕) ผูเรียนเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียนและมีผลการประเมินผานเกณฑการประเมิน
ตามทีส่ ถานศกึ ษากําหนด

๒. ระดับมัธยมศกึ ษา
๒.๑ การตดั สนิ ผลการเรียน
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดหลักเกณฑการวัด

และประเมนิ ผลการเรียนรู เพ่อื ตัดสนิ ผลการเรียนของผเู รยี น ดงั นี้
๑) ตัดสินผลการเรียนเปนรายวิชา ผูเรียนตองมีเวลาเรียนตลอดภาคเรียนไมนอยกวา

รอ ยละ ๘๐ ของเวลาเรยี นท้ังหมดในรายวชิ านน้ั ๆ
๒) ผูเรยี นตอ งไดรับการประเมินทกุ ตวั ชว้ี ัดและผา นตามเกณฑที่สถานศกึ ษากาํ หนด
๓) ผเู รียนตอ งไดรับการตดั สินผลการเรยี นทุกรายวชิ า
๔) ผูเรียนตองไดรับการประเมินและมีผลการประเมินผานตามเกณฑท่ีสถานศึกษา

กาํ หนดในการอา น คดิ วเิ คราะห และเขยี น คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค และกจิ กรรมพฒั นาผูเรียน
เพอ่ื ใหก ารจดั การเรยี นการสอนมปี ระสทิ ธภิ าพ ผสู อนตอ งตรวจสอบความรคู วามสามารถ

ทีแ่ สดงพัฒนาการของผเู รียนอยางสม่าํ เสมอและตอเนอ่ื ง อีกทงั้ ตอ งสรางใหผเู รียนรบั ผิดชอบการเรยี นรขู องตน
ดวยการตรวจสอบความกาวหนาในการเรียนของตนเองอยางสม่ําเสมอเชนกัน ตัวชี้วัดซ่ึงมีความสําคัญในการ
นํามาใชออกแบบหนวยการเรียนรูน้ันยังเปนแนวทางสําหรับผูสอนและผูเรียนใชในการตรวจสอบยอนกลับ
วา ผเู รยี นเกดิ การเรยี นรหู รอื ยงั การประเมนิ ในชนั้ เรยี นซงึ่ ตอ งอาศยั ทงั้ การประเมนิ เพอื่ การพฒั นาและการประเมนิ
เพื่อสรุปการเรียนรูจะเปนเครื่องมือสําคัญในการตรวจสอบความกาวหนาในการเรียนรูของผูเรียน สถานศึกษา

แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมินผลการเรียนรู 21
ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p21 6/10/2558 9:21:32

โดยผูสอนกําหนดเกณฑที่ยอมรับไดในการผานตัวช้ีวัดทุกตัวใหเหมาะสมกับบริบทของสถานศึกษา
กลาวคือ ใหทาทายการเรียนรู ไมยากหรืองายเกินไป เพ่ือใชเปนเกณฑในการประเมินวาส่ิงท่ีผูเรียนรู เขาใจ
ทําไดนนั้ เปนทน่ี าพอใจ บรรลตุ ามเกณฑท ย่ี อมรบั ได หากยงั ไมบรรลจุ ะตองหาวิธกี ารชวยเหลือ เพื่อใหผ ูเ รยี น
ไดร บั การพฒั นาสงู สดุ การกาํ หนดเกณฑน ผ้ี สู อนสามารถใหผ เู รยี นรว มกาํ หนดดว ยได เพอื่ ใหเ กดิ ความรบั ผดิ ชอบ
รว มกันและสรางแรงจงู ใจในการเรียน การประเมนิ เพ่ือการพัฒนาสวนมากเปน การประเมินอยางไมเ ปนทางการ
เชน สังเกต หรือซักถาม หรือการทดสอบยอย ในการประเมินเพื่อการพัฒนานี้ ควรใหผูเรียนไดรับการพัฒนา
จนผานเกณฑที่ยอมรับได ผูเรียนแตละคนอาจใชเวลาเรียนและวิธีการเรียนที่แตกตางกัน ฉะน้ัน ผูสอน
ควรนําขอมูลที่ไดมาใชปรับวิธีการสอนเพื่อใหผูเรียนไดรับการพัฒนาเต็มศักยภาพ อันจะนําไปสูการบรรลุ
มาตรฐานการเรียนรูในทายท่ีสุดอยางมีคุณภาพ การประเมินเพ่ือการพัฒนาจึงไมจําเปนตองตัดสินใหคะแนน
เสมอไป การตัดสินใหคะแนนหรือใหเปนระดับคุณภาพควรดําเนินการโดยใชการประเมินสรุปผลรวม
เมื่อจบหนวยการเรียนรูแ ละจบรายวชิ า

การตดั สนิ ผลการเรยี น ตดั สนิ เปน รายวชิ า โดยใชผ ลการประเมนิ ระหวา งภาคและปลายภาค
ตามสดั สวนทีส่ ถานศกึ ษากําหนด ทกุ รายวิชาตอ งไดร ับการตดั สนิ และใหระดบั ผลการเรยี น ทงั้ น้ี ผูเรียนตอ งผา น
ทุกรายวิชาพ้ืนฐาน

๒.๒ การใหระดบั ผลการเรยี น
การตัดสินเพื่อใหระดับผลการเรียนรายวิชาของกลุมสาระการเรียนรู ใหใชตัวเลข

แสดงระดับผลการเรยี นเปน ๘ ระดับ
การตัดสินผลการเรียนในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานใชระบบผานและไมผาน โดย

กําหนดเกณฑการตัดสินผานแตละรายวิชาท่ีรอยละ ๕๐ จากนั้นจึงใหระดับผลการเรียนท่ีผาน สําหรับ
ระดับมัธยมศึกษาตอนตนและตอนปลาย ใชตัวเลขแสดงระดับผลการเรียนเปน ๘ ระดับ แนวการใหระดับ
ผลการเรยี น ๘ ระดบั และความหมายของแตล ะระดบั ดังแสดงในตาราง ดงั นี้

ระดบั ผลการเรียน ความหมาย ชว งคะแนนเปน รอ ยละ
๔ ดเี ย่ียม ๘๐ - ๑๐๐
๓.๕ ดีมาก ๗๕ - ๗๙
๓ ดี ๗๐ - ๗๔
๒.๕ คอ นขางดี ๖๕ - ๖๙
๒ ปานกลาง ๖๐ - ๖๔
๑.๕ พอใช ๕๕ - ๕๙
๑ ๕๐ - ๕๔
๐ ผา นเกณฑข ้นั ตาํ่ ๐ - ๔๙
ต่าํ กวา เกณฑ

22 แนวปฏิบตั กิ ารวดั และประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขนั้ พืน้ ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p22 6/10/2558 9:21:32

ในกรณีท่ีไมสามารถใหระดับผลการเรียนเปน ๘ ระดับได ใหใชตัวอักษรระบุเง่ือนไข
ของผลการเรียน ดงั น้ี

“มส” หมายถึง ผูเรียนไมมีสิทธิเขารับการวัดผลปลายภาคเรียน เนื่องจากผูเรียน
มีเวลาเรียนไมถึงรอยละ ๘๐ ของเวลาเรียนในแตละรายวิชา และไมไดรับการผอนผันใหเขารับการวัดผล
ปลายภาคเรยี น

“ร” หมายถึง รอการตัดสินและยังตัดสินผลการเรียนไมได เนื่องจากผูเรียนไมมีขอมูล
ผลการเรียนรายวิชานั้นครบถว น ไดแก ไมไ ดว ดั ผลระหวางภาคเรยี น/ปลายภาคเรียน ไมไดส งงานที่มอบหมาย
ใหท ํา ซึง่ งานนัน้ เปนสว นหนึ่งของการตดั สินผลการเรียน หรือมีเหตสุ ุดวสิ ยั ทีท่ าํ ใหประเมินผลการเรียนไมไ ด

การประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน และคุณลักษณะอันพึงประสงคน้ัน
ใหผลการประเมนิ เปนผา นและไมผ า น กรณที ี่ผา นใหระดับผลการประเมนิ เปนดีเยี่ยม ดี และผา น

๑) ในการสรุปผลการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียน เพื่อการเล่ือนช้ัน
และจบการศกึ ษา กาํ หนดเกณฑการตัดสนิ เปน ๔ ระดบั และความหมายของแตละระดับ ดงั นี้

ดเี ยี่ยม หมายถึง มีผลงานท่ีแสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขียนท่มี คี ุณภาพดีเลิศอยูเสมอ

ดี หมายถงึ มีผลงานที่แสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขียนทีม่ ีคณุ ภาพเปนทยี่ อมรับ

ผาน หมายถงึ มีผลงานที่แสดงถึงความสามารถในการอาน คิดวิเคราะห
และเขียนที่มีคุณภาพเปนที่ยอมรับ แตยังมีขอบกพรอง
บางประการ

ไมผ าน หมายถึง ไมม ผี ลงานทแี่ สดงถงึ ความสามารถในการอา น คดิ วเิ คราะห
และเขียน หรือถามีผลงาน ผลงานน้ันยังมีขอบกพรอง
ท่ีตองไดร บั การปรับปรงุ แกไขหลายประการ

๒) ในการสรุปผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงครวมทุกคุณลักษณะ
เพ่ือการเล่อื นชั้นและจบการศกึ ษา กาํ หนดเกณฑการตัดสินเปน ๔ ระดบั และความหมายของแตละระดบั ดงั น้ี

ดีเย่ยี ม หมายถึง ผูเรียนปฏิบัติตนตามคุณลักษณะจนเปนนิสัยและนําไปใช
ในชีวิตประจําวันเพ่ือประโยชนสุขของตนเองและสังคม
โดยพจิ ารณาจากผลการประเมนิ ระดบั ดเี ยยี่ ม จาํ นวน ๕ - ๘
คุณลักษณะ และไมมีคุณลักษณะใดไดผลการประเมิน
ตาํ่ กวาระดับดี

แนวปฏิบตั ิการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู 23
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p23 6/10/2558 9:21:32

ดี หมายถึง ผูเรียนมีคุณลักษณะในการปฏิบัติตามกฎเกณฑ เพื่อให
เปน การยอมรับของสังคม โดยพิจารณาจาก
๑. ไดผ ลการประเมนิ ระดบั ดเี ยย่ี มจาํ นวน๑-๔คณุ ลกั ษณะ
และไมมีคุณลักษณะใดไดผลการประเมินตํ่ากวา
ระดบั ดี หรือ
๒. ไดผ ลการประเมนิ ระดบั ดีทัง้ ๘ คุณลักษณะ หรือ
๓. ไดผลการประเมินต้ังแตระดับดีขึ้นไป จํานวน ๕ - ๗
คุณลักษณะ และมีบางคุณลักษณะไดผลการประเมิน
ระดับผา น

ผาน หมายถงึ ผูเรียนรับรูและปฏิบัติตามกฎเกณฑและเง่ือนไขท่ี
สถานศึกษากําหนด โดยพจิ ารณาจาก
๑. ไดผลการประเมินระดับผานทั้ง ๘ คุณลักษณะ
หรอื
๒. ไดผลการประเมินต้ังแตระดับดีขึ้นไป จํานวน ๑ - ๔
คณุ ลกั ษณะ และคณุ ลกั ษณะทเ่ี หลอื ไดผ ลการประเมนิ
ระดบั ผา น

ไมผา น หมายถึง ผูเรียนรับรูและปฏิบัติไดไมครบตามกฎเกณฑและเงื่อนไข
ที่สถานศึกษากําหนด โดยพิจารณาจากผลการประเมิน
ระดับไมผาน ตัง้ แต ๑ คณุ ลักษณะ

การประเมนิ กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี น จะตอ งพจิ ารณาทงั้ เวลาการเขา รว มกจิ กรรม การปฏบิ ตั ิ
กจิ กรรม และผลงานของผเู รยี นตามเกณฑทีส่ ถานศึกษากําหนด และใหผ ลการประเมนิ เปน ผา นและไมผ าน

กจิ กรรมพฒั นาผเู รียน มี ๓ ลักษณะ คือ
๑) กจิ กรรมแนะแนว
๒) กิจกรรมนกั เรยี น ซึ่งประกอบดวย

(๑) กิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี ยุวกาชาด ผูบําเพ็ญประโยชน และนักศึกษา
วิชาทหาร โดยผูเรียนเลือกอยา งใดอยา งหนง่ึ

(๒) กจิ กรรมชุมนมุ หรอื ชมรม
ทั้งนี้ ผูเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนตนจะตองเขารวมกิจกรรมท้ังขอ (๑) และ (๒)
สําหรบั ผเู รียนระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลายสามารถเลือกเขารวมกิจกรรมใดกจิ กรรมหนึง่ ในขอ (๑) หรอื (๒)
๓) กิจกรรมเพ่อื สงั คมและสาธารณประโยชน

24 แนวปฏิบัตกิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู
ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p24 6/10/2558 9:21:32

ใหใชตวั อักษรแสดงผลการประเมิน ดังนี้
“ผ” หมายถงึ ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียน ปฏิบัติกิจกรรมและ

มีผลงานตามเกณฑท ่ีสถานศึกษากําหนด
“มผ” หมายถงึ ผูเรียนมีเวลาเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียน ปฏิบัติกิจกรรมและ

มีผลงานไมเ ปน ไปตามเกณฑทีส่ ถานศึกษากาํ หนด
๒.๓ การเปลีย่ นผลการเรียน

๒.๓.๑ การเปลยี่ นผลการเรียน “๐”
สถานศึกษาจัดใหมีการสอนซอมเสริมในมาตรฐานการเรียนรู/ตัวชี้วัดท่ีผูเรียน

สอบไมผานกอน แลวจึงสอบแกตัวไดไมเกิน ๒ ครั้ง ถาผูเรียนไมดําเนินการสอบแกตัวตามระยะเวลา
ทส่ี ถานศึกษากาํ หนด ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษาทจี่ ะพิจารณาขยายเวลาออกไปอีก ๑ ภาคเรียน สาํ หรับ
ภาคเรียนท่ี ๒ ตองดําเนนิ การใหเสรจ็ สิ้นภายในปก ารศึกษานน้ั

การสอบแกตัวใหไดร ะดบั ผลการเรยี นไมเกนิ “๑”
ถาสอบแกตัว ๒ คร้ังแลว ยังไดระดับผลการเรียน “๐” อีก ใหสถานศึกษา
แตงตงั้ คณะกรรมการดําเนนิ การเกยี่ วกบั การเปลย่ี นผลการเรียนของผูเรยี น โดยปฏิบตั ิดงั นี้
๑) ถาเปน รายวชิ าพืน้ ฐาน ใหเ รียนซา้ํ รายวิชานัน้
๒) ถาเปนรายวิชาเพ่ิมเติม ใหเรียนซํ้าหรือเปลี่ยนรายวิชาเรียนใหม ทั้งน้ี
ใหอ ยใู นดลุ ยพินิจของสถานศึกษา
ในกรณีที่เปล่ียนรายวิชาเรียนใหม ใหหมายเหตุในระเบียนแสดงผลการเรียน
วา เรียนแทนรายวชิ าใด
๒.๓.๒ การเปล่ียนผลการเรียน “ร”
การเปลยี่ นผลการเรยี น “ร” ใหด ําเนนิ การดงั นี้
ใหผูเรียนดําเนินการแกไข “ร” ตามสาเหตุ เมื่อผูเรียนแกไขปญหาเสร็จแลว
ใหไ ดระดับผลการเรยี นตามปกติ (ตง้ั แต ๐ - ๔)
ถาผูเรียนไมดําเนินการแกไข “ร” กรณีท่ีสงงานไมครบ แตมีผลการประเมิน
ระหวางภาคเรียนและปลายภาค ใหผูสอนนําขอมูลท่ีมีอยูตัดสินผลการเรียน ยกเวนมีเหตุสุดวิสัย ใหอยูใน
ดุลยพินิจของสถานศึกษาที่จะขยายเวลาการแก “ร” ออกไปอีกไมเกิน ๑ ภาคเรียน สําหรับภาคเรียนท่ี ๒
ตองดําเนินการใหเสร็จสิ้นภายในปการศึกษานั้น เม่ือพนกําหนดน้ีแลวใหเรียนซํ้า หากผลการเรียนเปน “๐”
ใหดาํ เนนิ การแกไ ขตามหลักเกณฑ
๒.๓.๓ การเปล่ยี นผลการเรยี น “มส”
การเปล่ยี นผลการเรียน “มส” มี ๒ กรณี ดงั นี้

แนวปฏบิ ัตกิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู 25
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p25 6/10/2558 9:21:32

๑) กรณีผูเรียนไดผลการเรียน “มส” เพราะมีเวลาเรียนไมถึงรอยละ ๘๐
แตม เี วลาเรยี นไมน อ ยกวา รอ ยละ ๖๐ ของเวลาเรยี นในรายวชิ านนั้ ใหส ถานศกึ ษาจดั ใหเ รยี นเพมิ่ เตมิ โดยใชช ว่ั โมง
สอนซอมเสริม หรือใชเวลาวาง หรือใชวันหยุด หรือมอบหมายงานใหทํา จนมีเวลาเรียนครบตามท่ีกําหนดไว
สาํ หรบั รายวชิ านนั้ แลว จงึ ใหว ดั ผลปลายภาคเปน กรณพี เิ ศษ ผลการแก “มส” ใหไ ดร ะดบั ผลการเรยี นไมเ กนิ “๑”
การแก “มส” กรณนี ใี้ หก ระทาํ ใหเ สรจ็ สน้ิ ภายในปก ารศกึ ษานน้ั ถา ผเู รยี นไมม าดาํ เนนิ การแก “มส” ตามระยะเวลา
ที่กําหนดไวนี้ใหเรียนซํ้า ยกเวนมีเหตุสุดวิสัย ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษาที่จะขยายเวลาการแก “มส”
ออกไปอกี ไมเกิน ๑ ภาคเรียน แตเมื่อพน กําหนดน้ีแลว ใหป ฏบิ ตั ิดังน้ี

(๑) ถาเปนรายวชิ าพ้นื ฐานใหเรียนซํ้ารายวิชานนั้
(๒) ถา เปน รายวชิ าเพมิ่ เตมิ ใหอ ยใู นดลุ ยพนิ จิ ของสถานศกึ ษา ใหเ รยี นซาํ้
หรือเปลย่ี นรายวชิ าเรยี นใหม
๒) กรณีผเู รียนไดผลการเรียน “มส” เพราะมเี วลาเรียนนอยกวารอ ยละ ๖๐
ของเวลาเรยี นทงั้ หมด ใหสถานศกึ ษาดาํ เนนิ การดังนี้
(๑) ถา เปนรายวชิ าพ้นื ฐาน ใหเ รยี นซาํ้ รายวชิ าน้นั
(๒) ถา เปนรายวิชาเพมิ่ เติม ใหอยใู นดุลยพินจิ ของสถานศกึ ษา ใหเ รยี น
ซ้ําหรอื เปลย่ี นรายวิชาเรียนใหม
ในกรณที เี่ ปลยี่ นรายวชิ าเรยี นใหม ใหห มายเหตใุ นระเบยี นแสดงผลการเรยี น
วา เรียนแทนรายวชิ าใด
การเรียนซ้ํารายวิชา ผูเรียนท่ีไดรับการสอนซอมเสริมและสอบแกตัว
๒ ครั้งแลวไมผานเกณฑการประเมิน ใหเรียนซ้ํารายวิชาน้ัน ท้ังน้ี ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษาในการ
จดั ใหเรยี นซํ้าในชว งใดชวงหนง่ึ ทีส่ ถานศึกษาเห็นวาเหมาะสม เชน พกั กลางวนั วนั หยดุ ช่ัวโมงวางหลังเลกิ เรยี น
ภาคฤดรู อ น เปน ตน
ในกรณีภาคเรียนที่ ๒ หากผูเรียนยังมีผลการเรียน “๐” “ร” “มส”
ใหดําเนินการใหเสร็จสิ้นกอนเปดเรียนปการศึกษาถัดไป สถานศึกษาอาจเปดการเรียนการสอนในภาคฤดูรอน
เพื่อแกไขผลการเรียนของผูเรียนได ทั้งนี้ หากสถานศึกษาใดไมสามารถดําเนินการเปดสอนภาคฤดูรอนได
ใหสํานักงานเขตพื้นท่ีการศึกษา/ตนสังกัดเปนผูพิจารณาประสานงานใหมีการดําเนินการเรียนการสอน
ในภาคฤดูรอนเพื่อแกไ ขผลการเรียนของผูเรียน
๒.๓.๔ การเปลีย่ นผล “มผ”
กรณีท่ีผูเรียนไดผล “มผ” สถานศึกษาตองจัดซอมเสริมใหผูเรียนทํากิจกรรม
ในสว นท่ผี ูเ รยี นไมไ ดเ ขา รว มหรอื ไมไ ดทําจนครบถว น แลวจงึ เปลีย่ นผลจาก “มผ” เปน “ผ” ได ท้ังนี้ ดําเนนิ การ
ใหเสรจ็ สนิ้ ภายในภาคเรียนน้ัน ๆ ยกเวนมีเหตสุ ดุ วิสยั ใหอ ยูใ นดลุ ยพนิ จิ ของสถานศกึ ษาทจี่ ะพิจารณาขยายเวลา
ออกไปอกี ไมเกนิ ๑ ภาคเรยี น สาํ หรบั ภาคเรยี นที่ ๒ ตอ งดําเนินการใหเ สร็จสิ้นภายในปก ารศกึ ษานนั้

26 แนวปฏิบตั กิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรยี นรู
ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p26 6/10/2558 9:21:32

๒.๔ การเลอื่ นชนั้
เมือ่ ส้นิ ปการศึกษา ผูเรยี นจะไดรับการเลือ่ นชนั้ เม่ือมีคณุ สมบตั ิตามเกณฑ ดงั ตอ ไปนี้
๒.๔.๑ รายวชิ าพนื้ ฐานและรายวชิ าเพมิ่ เตมิ ไดร บั การตดั สนิ ผลการเรยี นผา นตามเกณฑ

ที่สถานศึกษากําหนด
๒.๔.๒ ผเู รยี นตอ งไดร บั การประเมนิ และมผี ลการประเมนิ ผา นตามเกณฑท สี่ ถานศกึ ษา

กําหนด ในการอา น คิดวิเคราะห และเขยี น คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค และกจิ กรรมพัฒนาผูเ รียน
๒.๔.๓ ระดับผลการเรยี นเฉลี่ยในปการศึกษานนั้ ควรไดไ มต า่ํ กวา ๑.๐๐
ทงั้ นี้ รายวิชาใดท่ไี มผานเกณฑการประเมนิ สถานศึกษาสามารถซอ มเสรมิ ผูเรยี นใหไ ดร บั

การแกไขในภาคเรยี นถัดไป ทงั้ นส้ี าํ หรับภาคเรยี นที่ ๒ ตอ งดาํ เนินการใหเ สรจ็ สิ้นภายในปก ารศกึ ษานนั้
๒.๕ การสอนซอมเสรมิ
หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ กําหนดใหสถานศึกษา

จดั สอนซอมเสรมิ เพอ่ื พฒั นาการเรียนรูข องผูเ รียนเตม็ ตามศักยภาพ
การสอนซอมเสริม เปนการสอนเพื่อแกไขขอบกพรอง กรณีท่ีผูเรียนมีความรู ทักษะ

กระบวนการ หรือเจตคติ/คุณลักษณะ ไมเปนไปตามเกณฑท่ีสถานศึกษากําหนด สถานศึกษาตองจัดสอน
ซอมเสริมเปนกรณีพิเศษนอกเหนือไปจากการสอนตามปกติ เพ่ือพัฒนาใหผูเรียนสามารถบรรลุตามมาตรฐาน
การเรยี นร/ู ตวั ชวี้ ดั ทก่ี าํ หนดไว เปน การใหโ อกาสแกผ เู รยี นไดเ รยี นรแู ละพฒั นา โดยจดั กจิ กรรมการเรยี นรทู หี่ ลากหลาย
และตอบสนองความแตกตางระหวางบคุ คล การสอนซอ มเสริมสามารถดําเนนิ การไดในกรณี ดงั ตอ ไปน้ี

๑) ผูเรียนมีความรู/ทักษะพื้นฐานไมเพียงพอที่จะศึกษาในแตละรายวิชาน้ัน ควรจัด
การสอนซอมเสรมิ ปรบั ความร/ู ทักษะพ้ืนฐาน

๒) ผูเรียนไมสามารถแสดงความรู ทักษะ กระบวนการ หรือเจตคติ/คุณลักษณะ
ท่กี ําหนดไวตามมาตรฐานการเรียนรู/ ตัวชว้ี ดั ในการประเมนิ ผลระหวางเรยี น

๓) ผูเรียนท่ไี ดร ะดับผลการเรียน “๐” ใหจดั การสอนซอ มเสรมิ กอ นสอบแกต วั
๔) กรณีผเู รยี นมีผลการเรียนไมผ าน สามารถจดั สอนซอ มเสริมในภาคฤดูรอ นเพือ่ แกไ ข
ผลการเรยี น ทง้ั น้ี ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศกึ ษา
จากรายละเอียดตาง ๆ ขางตน สรุปเปนแผนภาพที่ ๒.๖ แสดงกระบวนการตัดสินและ
แกไ ขผลการเรียนระดบั มัธยมศกึ ษา
๒.๖ การเรียนซํา้ ชัน้
ผูเรียนท่ีไมผานรายวิชาจํานวนมากและมีแนวโนมวาจะเปนปญหาตอการเรียน
ในระดบั ชนั้ ทสี่ งู ขน้ึ สถานศึกษาอาจตั้งคณะกรรมการพจิ ารณาใหเ รียนซ้าํ ช้ันได ทง้ั นี้ ใหคํานึงถงึ วฒุ ภิ าวะ
และความรคู วามสามารถของผูเ รยี นเปน สําคญั

แนวปฏิบตั ิการวดั และประเมินผลการเรยี นรู 27
ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p27 6/10/2558 9:21:33

การเรยี นซํ้าช้ัน มี ๒ ลกั ษณะ คือ
๑) ผูเรียนมีระดับผลการเรียนเฉลี่ยในปการศึกษานั้นตํ่ากวา ๑.๐๐ และมีแนวโนมวา
จะเปนปญ หาตอการเรยี นในระดบั ช้นั ท่สี ูงขึน้
๒) ผูเรียนมีผลการเรียน ๐, ร, มส เกินคร่ึงหน่ึงของรายวิชาท่ีลงทะเบียนเรียน
ในปก ารศกึ ษาน้นั
ทั้งน้ี หากเกิดลักษณะใดลักษณะหน่ึง หรือท้ัง ๒ ลักษณะ ใหสถานศึกษาแตงตั้ง
คณะกรรมการพิจารณา หากเห็นวาไมมีเหตุผลอันสมควรก็ใหซ้ําช้ัน โดยยกเลิกผลการเรียนเดิมและใหใช
ผลการเรียนใหมแทน หากพิจารณาแลวไมตองเรียนซํ้าช้ัน ใหอยูในดุลยพินิจของสถานศึกษาในการแกไข
ผลการเรยี น
๒.๗ เกณฑก ารจบระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน
๑) ผูเรียนเรียนรายวิชาพ้ืนฐานและเพิ่มเติม โดยเปนรายวิชาพื้นฐาน ๖๖ หนวยกิต
และรายวชิ าเพมิ่ เตมิ ตามทสี่ ถานศึกษากําหนด
๒) ผูเรียนตองไดหนวยกิตตลอดหลักสูตรไมนอยกวา ๗๗ หนวยกิต โดยเปน
รายวิชาพืน้ ฐาน ๖๖ หนวยกิต และรายวชิ าเพ่ิมเตมิ ไมน อยกวา ๑๑ หนวยกติ
๓) ผูเรียนมีผลการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียนในระดับผานเกณฑ
การประเมินตามที่สถานศึกษากําหนด
๔) ผูเรียนมีผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงคในระดับผานเกณฑการประเมิน
ตามท่สี ถานศกึ ษากาํ หนด
๕) ผูเรียนเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียนและมีผลการประเมินผานเกณฑการประเมิน
ตามทีส่ ถานศึกษากําหนด
๒.๘ เกณฑก ารจบระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย
๑) ผูเรียนเรียนรายวิชาพ้ืนฐานและเพิ่มเติม โดยเปนรายวิชาพ้ืนฐาน ๔๑ หนวยกิต
และรายวชิ าเพิม่ เติมตามท่สี ถานศึกษากําหนด
๒) ผูเรียนตองไดหนวยกิตตลอดหลักสูตรไมนอยกวา ๗๗ หนวยกิต โดยเปน
รายวชิ าพื้นฐาน ๔๑ หนวยกิต และรายวิชาเพิ่มเติมไมน อ ยกวา ๓๖ หนวยกิต
๓) ผูเรียนมีผลการประเมินการอาน คิดวิเคราะห และเขียนในระดับผานเกณฑ
การประเมนิ ตามท่ีสถานศึกษากาํ หนด
๔) ผูเรียนมีผลการประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงคในระดับผานเกณฑการประเมิน
ตามท่สี ถานศึกษากําหนด
๕) ผูเรียนเขารวมกิจกรรมพัฒนาผูเรียนและมีผลการประเมินผานเกณฑการประเมิน
ตามท่ีสถานศกึ ษากําหนด

28 แนวปฏิบัตกิ ารวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p28 6/10/2558 9:21:33

ได “๐” ได “๑” แก “ร” ได “๑-๔”

แกต วั ไดอีก ๑ ครั้ง ได “ร” ไมแก
สอนซอ มเสริม/สอบแกต วั ไมเ ขา วัดผลระหวางภาค/ไมเขา วดั ผล “ร”
ภายใน
ได “๐” ได “๑” ปลายภาค/สง งานไมครบ ๑
ได “๐” ได “๑” ภาคเรียน

สอนซอ มเสริม/ วดั ผลปลายภาคเปนกรณีพิเศษ
สอบแกต วั
ย่นื คํารอ ง ได “๑-๔” เรยี นซา้ํ เพมิ่ เตมิ
แก “๐” เวลาเรียนครบ
ได “๐”

๖๐% < เวลาเรียน < ๘๐% เวลาเรยี น < ๖๐%

ตัดสนิ ผล ได “มส”
การเรยี น

วัดผลปลาย อนุญาต ไมอ นุญาต
ภาคเรยี น

มีเวลาเรียนครบ ดุลยพนิ จิ ไมแ ก
มเี วลาเรยี น “มส”
ไมถ ึง ๘๐% ภายใน
ภาคเรยี น
นน้ั

วัดผล
ระหวางภาค

เรียนซ้ํา เรยี น เรยี นซา้ํ

แผนภาพท่ี ๒.๖ แสดงกระบวนการตดั สนิ และแกไขผลการเรยี นระดับมธั ยมศกึ ษา

แนวปฏิบัตกิ ารวดั และประเมินผลการเรยี นรู 29
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p29 6/10/2558 9:21:33

h การเทียบโอนผลการเรียน

สถานศกึ ษาสามารถเทยี บโอนผลการเรยี นของผเู รยี นจากสถานศกึ ษาไดใ นกรณตี า ง ๆ ไดแ ก การยา ย
สถานศกึ ษา การเปลย่ี นรปู แบบการศกึ ษา การยา ยหลกั สตู ร การออกกลางคนั และการขอกลบั เขา รบั การศกึ ษาตอ
การศึกษาจากตางประเทศและขอเขาศึกษาตอในประเทศ นอกจากน้ี ยังสามารถเทียบโอนความรู ทักษะ
ประสบการณจ ากแหลง การเรยี นรอู ื่น ๆ เชน สถานประกอบการ สถาบนั ทางศาสนา สถาบนั การฝกอบรมอาชพี
การจัดการศกึ ษาโดยครอบครวั เปนตน

การเทยี บโอนผลการเรยี นควรดาํ เนนิ การในชว งกอ นเปด ภาคเรยี น หรอื ตน ภาคเรยี นทสี่ ถานศกึ ษารบั
ผูขอเทียบโอนเปนผูเรียน ท้ังนี้ ผูเรียนที่ไดรับการเทียบโอนผลการเรียนตองศึกษาตอเน่ืองในสถานศึกษาที่รับ
เทยี บโอนอยางนอ ย ๑ ภาคเรียน โดยสถานศึกษาทีร่ ับการเทยี บโอนควรกาํ หนดรายวชิ า จาํ นวนหนว ยกิตท่จี ะ
รับเทียบโอนตามความเหมาะสม

การพจิ ารณาการเทียบโอน สามารถดําเนนิ การไดดังนี้
๑. พิจารณาจากหลักฐานการศึกษาและเอกสารอื่น ๆ ท่ีใหขอมูลแสดงความรูความสามารถของ
ผูเรียน
๒. พจิ ารณาจากความรคู วามสามารถของผเู รยี น โดยการทดสอบดวยวธิ กี ารตาง ๆ ท้ังภาคความรู
และภาคปฏบิ ตั ิ
๓. พจิ ารณาจากความสามารถและการปฏิบตั ิในสภาพจรงิ
การเทียบโอนผลการเรียนใหดําเนินการในรูปของคณะกรรมการการเทียบโอนจํานวนไมนอยกวา
๓ คน แตไมควรเกนิ ๕ คน โดยมแี นวทางในการเทยี บโอน ดังน้ี
๑) กรณีผูขอเทียบโอนมีผลการเรียนมาจากหลักสูตรอื่น ใหนํารายวิชาหรือหนวยกิตที่มีมาตรฐาน
การเรียนรู/ตัวชี้วัด/ผลการเรียนรู/จุดประสงค/เนื้อหาที่สอดคลองกันไมนอยกวารอยละ ๖๐ มาเทียบโอน
ผลการเรียน และพิจารณาใหระดับผลการเรียนใหสอดคลองกับหลักสตู รทร่ี บั เทียบโอน
๒) กรณีการเทียบโอนความรู ทักษะ และประสบการณ ใหพิจารณาจากเอกสารหลักฐาน (ถามี)
โดยใหม กี ารประเมนิ ดว ยเครอ่ื งมอื ทหี่ ลากหลาย และใหร ะดบั ผลการเรยี นใหส อดคลอ งกบั หลกั สตู รทรี่ บั เทยี บโอน
๓) กรณีการเทียบโอนนักเรียนที่เขาโครงการแลกเปล่ียนตางประเทศ ใหดําเนินการตามประกาศ
กระทรวงศึกษาธิการเรื่องหลักการและแนวปฏิบัติการเทียบช้ันการศึกษาสําหรับนักเรียนท่ีเขารวมโครงการ
แลกเปลีย่ น
ทั้งนี้ วิธีการเทียบโอนผลการเรียนใหเปนไปตามหลักการและแนวทางการเทียบโอนผลการเรียน
ตามประกาศของกระทรวงศึกษาธิการเรื่องการเทียบโอนผลการเรียนการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน และการศึกษา
ระดับอดุ มศึกษา ระดับตํา่ กวา ปรญิ ญา ประกาศ ณ วันท่ี ๑๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๐ และแนวปฏบิ ัติที่เกีย่ วกบั
การเทยี บโอนผลการเรยี นเขา สกู ารศกึ ษาในระบบระดบั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน ซง่ึ จดั ทาํ โดยสาํ นกั งานคณะกรรมการ
การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน (สงิ หาคม ๒๕๔๙) โดยมีรายละเอยี ดดังตารางตอ ไปนี้

30 แนวปฏบิ ตั ิการวดั และประเมนิ ผลการเรียนรู
ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p30 6/10/2558 9:21:35

0675_57.indd p31 แนวปฏบิ ัติการเทยี บโอนผลการเรยี นเขา สูการศึกษาในระบบระดบั การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน

แนวทาง การเทียบโอน การเทยี บโอน การเทียบโอน การเทยี บโอนจากการจดั การศึกษา การเทียบโอนจากการศกึ ษา
การพจิ ารณา จากการศึกษาในระบบ จากการศกึ ษานอกระบบ จากการจัดการศกึ ษา โดยศนู ยก ารเรยี น การศกึ ษาตาม ตามหลักสตู รตา งประเทศ
เขา สกู ารศึกษาในระบบ เขาสกู ารศึกษาในระบบ หลักสตู รระยะส้นั หลกั สูตรเฉพาะ เขา สกู ารศึกษาในระบบ
โดยครอบครัว ประสบการณการทํางาน การฝก
เขาสูการศึกษาในระบบ อาชีพเขา สกู ารศึกษาในระบบ

วิธีปฏิบัติในการจัด ๑. เทยี บโอนรายวชิ า/สาระ/กิจกรรม เทยี บโอนหมวดวชิ า/สาระ/ ๑. ใหน ําผลการวดั พจิ ารณาความรู ทกั ษะ ๑. สําเรจ็ การศกึ ษาภาคเรยี นใด
ช้นั ปใด ใหพ จิ ารณาเทยี บโอน
เขาชนั้ เรยี น ทีผ่ านการตดั สนิ ผลการเรียนจาก กิจกรรมทผี่ า นการตดั สินผลการเรียน และประเมนิ ของ ประสบการณทข่ี อเทยี บโอน ภาคเรียนตอ ภาคเรียน ปตอป
โดยนําพ้นื ความรสู ามัญเดมิ มา
สถานศกึ ษาเดมิ ไดท้ังหมดและจัด จากสถานศกึ ษาเดิม เขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษามา วา ตรงกับรายวิชา/สาระ/ ประกอบการพิจารณา
หรืออาจประเมนิ เพ่ิมเติม
เขาช้นั เรยี นตอ เนอ่ื งจากท่เี รยี นอยูเ ดมิ ๑. เรยี นผา นอยา งนอ ย ๓ หมวดวิชา ประกอบการพจิ ารณา กิจกรรมใด จงึ ทาํ การประเมนิ เพ่ือตรวจสอบความรูพ ้ืนฐาน

เชน จบ ป.๑ จัดเขา เรยี น ป.๒ จัดใหเ รียนปที่ ๒ ของระดบั ช้ันและ ๒. ใหส ถานศึกษา หากปรากฏวาชอ่ื ไมต รงกับที่ ๒. รายวชิ า/สาระ/กิจกรรม ท่ยี ัง
ไมไ ดเ ทยี บโอนเน่อื งจาก
สถานศกึ ษาอาจประเมินบางรายวชิ า ลงทะเบียนเรียนตอ ไปตามปกติ ประเมินความรู ทักษะ ปรากฏในโครงสรางหลกั สตู ร ยงั ไมต ดั สินผลการเรียน
ใหประเมินตามเกณฑท ่ี
ที่จําเปนเพอ่ื การตรวจสอบ ๒. เรยี นผานอยางนอย ๖ หมวดวชิ า ประสบการณ ใหก าํ หนดและบรรจชุ ่ือนน้ั ไว สถานศกึ ษากําหนด

แนวปฏบิ ตั ิการวัดและประเมนิ ผลการเรียนรู ความรูพืน้ ฐาน จัดใหเ รียนปที่ ๓ ของระดับชั้นและ เพ่อื การจัดเขา ในหลักสูตร
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑
๒. รายวิชา/สาระ/กิจกรรมท่ียังไมได ลงทะเบยี นเรียนตอ ใน ชัน้ เรียน

ตดั สนิ ผลการเรียนใหประเมนิ ตาม รายวชิ าท่ีจําเปนตอ งเรยี นเพ่อื ให

เกณฑท ส่ี ถานศกึ ษากําหนด ครบตามเกณฑก ารจบระดับชั้น

หากไมผา นตามเกณฑใหล งทะเบยี น ตามหลักสตู รของสถานศึกษาใหม

เรียนเพิม่ เตมิ ทีร่ บั เขาเรียน

จาํ นวนหนวยกติ / พจิ ารณาแลวเหน็ วาเทียบโอน พจิ ารณาแลว เห็นวาเทยี บโอน จาํ นวนหนว ยใหเ ปน ไป ใหจ าํ นวนหนว ยของ จํานวนหนวยใหเ ปน ไป
หนว ยการเรยี น/ ตามเกณฑทสี่ ถานศกึ ษาใหม รายวชิ า/สาระตามเกณฑข อง ตามโครงสรา งหลกั สูตรของ
หนวยนาํ้ หนกั ผลการเรียนไดจํานวนหนวยใหเปน ไปตาม ผลการเรียนไดจาํ นวนหนว ยใหเปน ไป กําหนด สถานศึกษาใหม สาํ หรบั สถานศกึ ษาท่รี บั เขาเรียน

โครงสรางหลักสตู รของสถานศกึ ษาเดิม ตามโครงสรางหลักสูตรของ กจิ กรรมไมใ หจ าํ นวนหนวย

สถานศึกษาใหม

ผลการเรยี น/ ยอมรบั ผลการเรยี นของ ไมต อ งใหผ ลการเรียนในรายวชิ า/ ยอมรบั ผลการประเมนิ ผลการประเมินความรู ผลการประเมินเพ่ิมเติม
สาระ/กจิ กรรมทไ่ี ดจ ากการเทยี บโอน ของเขตพน้ื ทีม่ าเปน ทักษะ ประสบการณใ หเ ปนไป ใหเปนไปตามที่สถานศกึ ษา
6/10/2558 9:21:36 ผลการประเมิน สถานศึกษาเดมิ
สว นประกอบในการพจิ ารณา ตามท่ีสถานศกึ ษาใหมก ําหนด ทร่ี บั เขา เรยี นกาํ หนด
31

0675_57.indd p32 32 การเทยี บโอน การเทียบโอนจากการจดั การศึกษา
จากการจัดการศกึ ษา โดยศนู ยก ารเรยี นการศึกษาตาม
แนวปฏิบัตกิ ารวัดและประเมินผลการเรียนรู แนวทาง การเทยี บโอน การเทยี บโอน หลกั สตู รระยะสัน้ หลกั สูตรเฉพาะ การเทียบโอนจากการศึกษา
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ การพิจารณา จากการศกึ ษาในระบบ จากการศึกษานอกระบบ โดยครอบครัว ประสบการณการทํางาน การฝก ตามหลกั สตู รตางประเทศ
เขาสูก ารศึกษาในระบบ เขา สกู ารศกึ ษาในระบบ เขาสกู ารศกึ ษาในระบบ อาชีพเขาสูการศกึ ษาในระบบ เขา สูก ารศึกษาในระบบ

การบันทึก ๑. ไมต อ งนํารายวิชาและผลการเรยี น ไมต อ งนําหมวดวิชาและ ไมตอ งนาํ รายวิชา นาํ ผลการประเมินความรู ๑. ใหก รอกรายชอื่ และจาํ นวนหนวย
ผลการเรียน เดิมกรอกในใบแสดงผลการเรียน ผลการเรียนเดมิ กรอกในใบแสดง ผลการเรียน/ผลการวดั และ ทักษะ ประสบการณ ตามรายวชิ าของสถานศึกษาที่รับ
ในใบแสดง ของสถานศึกษาใหม แตใหแ นบ ผลการเรยี นของสถานศึกษาใหม แต ประเมินเดิมของเขตพื้นท่ี กรอกในใบแสดงผลการเรียน เขา เรยี นในใบแสดงผลการเรยี นของ
ผลการเรยี น ใบแสดงผลการเรียนเดิมไวก บั ใหแ นบใบแสดงผลการเรยี นเดมิ ไวกบั กรอกในใบแสดงผลการเรียน สถานศึกษาท่รี บั เขา เรยี น โดยไมต อง
การคิด ใบแสดงผลการเรียนใหม และบนั ทกึ ใบแสดงผลการเรียนใหมและบนั ทกึ ของสถานศึกษาใหม แต กรอกผลการเรียนและแนบใบแสดง
ผลการเรียนเฉล่ีย จํานวนหนว ยที่ไดรับการเทียบโอน จาํ นวนหนว ยทีไ่ ดรับการเทยี บโอนตาม ใหแ นบเอกสารเดมิ ไวกับ ผลการเรียนจากสถานศกึ ษาเดมิ และ
ตามโครงสรางหลักสูตรของ โครงสรางหลักสตู รของสถานศกึ ษาใหม ใบแสดงผลการเรียนใหม สถานศึกษาท่รี ับเขา เรยี นไวด วยกัน
สถานศึกษาเดมิ ไวใ นชอ งหมายเหตุ ไวในชองหมายเหตุ และบนั ทึกขอมลู และ และบันทกึ ผลการเทียบโอนไว
๒. รายวชิ า/สาระ/กิจกรรมทย่ี งั ไมได จํานวนหนวยทไ่ี ดรับ ในชอ งหมายเหตุ
ตดั สินผลการเรยี นและไดรับ การเทียบโอนไวใน ๒. รายวชิ าที่ยงั ไมไ ดต ัดสินผลการเรยี น
การประเมินใหนําผลการประเมิน ชองหมายเหตุ และสถานศึกษาที่รบั เขาเรียน
กรอกในชองหมายเหตุ ไดประเมนิ ผลการเรยี นแลว
ใหน าํ ผลการประเมินกรอกไวใน
ชองหมายเหตุ

การคิดผลการเรียนเฉลี่ย การคดิ ผลการเรียนเฉลย่ี การคิดผลการเรียน การคดิ ผลการเรียนเฉล่ยี ๑. ใหคิดผลการเรยี นเฉล่ยี จากรายวิชา
ใหน ําผลการเรียนและจาํ นวนหนว ยจาก ใหคิดจากรายวิชาท่มี ีจํานวนหนวย เฉลย่ี ใหค ดิ จากรายวิชา ใหคิดจากรายวชิ าที่ไดจาก ทมี่ ีจํานวนหนว ยและระดบั
สถานศกึ ษาเดมิ มาคดิ รวมกบั ผลการเรยี น และระดบั ผลการเรียนทไ่ี ดเรยี น ท่ีไดจ ากการเรียนใน การเรียนในสถานศกึ ษาใหม ผลการเรยี นท่ไี ดจ ากการเรยี น
และจํานวนหนวยท่ไี ดจ ากการเรียน ในสถานศึกษาใหม สถานศึกษาใหม โดยนาํ โดยไมต องนาํ ผลการประเมิน ในสถานศกึ ษาใหม
ในสถานศกึ ษาใหม และคิดผลการเรยี นเฉลีย่ ผลการประเมินของเขตพื้นท่ี ความรู ทกั ษะ ประสบการณ ๒. รายวิชาทย่ี ังไมไ ดต ัดสินผลการเรียน
รวมตลอดระดับการศกึ ษา ท่มี รี ะดบั ผลการเรียน มาคดิ รวม จากหลักสูตรตางประเทศ
มาคดิ รวม ทส่ี ถานศกึ ษาทีร่ ับเขา เรียนไดประเมนิ
แลว และไดระดบั ผลการเรยี น
ใหน ํามาคิดผลการเรียนเฉลี่ยรวมกบั
ผลการเรยี นท่ีไดจ ากการเรยี นใน
6/10/2558 9:21:36 สถานศกึ ษาทร่ี ับเขาเรยี นตลอด
ระดับการศกึ ษา

h การรายงานผลการเรยี น

การรายงานผลการเรยี นเปน การสอ่ื สารใหผ ปู กครองและผเู รยี นทราบความกา วหนา ในการเรยี นรขู อง
ผเู รยี น ซงึ่ สถานศึกษาตอ งสรปุ ผลการประเมิน และจดั ทําเอกสารรายงานใหผ ปู กครองทราบเปนระยะ ๆ หรือ
อยา งนอยภาคเรียนละ ๑ คร้ัง

การรายงานผลการเรียนสามารถรายงานเปนระดับคุณภาพการปฏิบัติของผูเรียนท่ีสะทอนมาตรฐาน
การเรยี นรูกลมุ สาระการเรยี นรู

๑. จุดมงุ หมายการรายงานผลการเรียน
๑.๑ เพอื่ แจง ใหผูเ รยี น ผเู กย่ี วขอ งทราบความกา วหนาของผเู รยี น
๑.๒ เพ่อื ใหผเู รียน ผเู กย่ี วของใชเ ปน ขอมูลในการปรบั ปรุงแกไ ข สง เสรมิ และพฒั นาการเรยี น

ของผเู รยี น
๑.๓ เพ่อื ใหผ ูเ รยี น ผูเก่ียวของใชเปน ขอมูลในการวางแผนการเรียน กาํ หนดแนวทางการศกึ ษา

และการเลอื กอาชพี
๑.๔ เพอ่ื เปน ขอ มลู ใหผ เู กย่ี วขอ งใชใ นการออกเอกสารหลกั ฐานการศกึ ษา ตรวจสอบและรบั รอง

ผลการเรยี นหรือวฒุ ทิ างการศึกษาของผูเรียน
๑.๕ เพอื่ เปน ขอ มลู สาํ หรบั สถานศกึ ษา เขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา และหนว ยงานตน สงั กดั ใชป ระกอบ

ในการกาํ หนดนโยบายวางแผนในการพัฒนาคณุ ภาพการศึกษา
๒. ขอ มูลในการรายงานผลการเรียน
๒.๑ ขอมูลระดับชั้นเรียน ประกอบดวย เวลามาเรียน ผลการประเมินความรูความ

สามารถ พฤติกรรมการเรียน ความประพฤติ และผลงานในการเรียนของผูเรียน เปนขอมูลสําหรับรายงานให
ผมู สี ว นเกย่ี วขอ ง ไดแ ก ผเู รยี น ผสู อน และผปู กครอง ไดร บั ทราบความกา วหนา ความสาํ เรจ็ ในการเรยี นของผเู รยี น
เพอ่ื นาํ ไปใชในการวางแผนกาํ หนดเปาหมายและวิธกี ารในการพฒั นาผเู รียน

๒.๒ ขอมูลระดับสถานศึกษา ประกอบดวย ผลการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
๘ กลมุ สาระการเรยี นรู ผลการประเมนิ การอา น คดิ วเิ คราะห และเขยี น ผลการประเมนิ คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค
ผลการประเมนิ กจิ กรรมพฒั นาผเู รยี นรายป/ รายภาค ผลการประเมนิ ความกา วหนา ในการเรยี นรรู ายป/ รายภาค
โดยรวมของสถานศึกษา เพื่อใชเปนขอมูลและสารสนเทศในการพัฒนาการเรียนการสอนและคุณภาพ
ของผูเรียน ใหเปนไปตามมาตรฐานการเรียนรู/ตัวช้ีวัด การตัดสินการเล่ือนชั้นและการซอมเสริมผูเรียน
ทมี่ ีขอ บกพรองใหผ านระดบั ช้ัน และเปนขอ มูลในการออกเอกสารหลักฐานการศกึ ษา

๒.๓ ขอ มลู ระดบั เขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษา ไดแ ก ผลการประเมนิ คณุ ภาพของผเู รยี นดว ยแบบประเมนิ
ท่ีสํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาจัดทําขึ้นในกลุมสาระการเรียนรูสําคัญในระดับช้ันที่นอกเหนือจากการประเมิน
คุณภาพระดับชาติ เปนขอมูลที่ผูเกี่ยวของใชวางแผนและดําเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา
ในเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษา เพื่อใหเ กิดการยกระดบั คุณภาพและมาตรฐานการศกึ ษาของผเู รยี นและสถานศึกษา

แนวปฏบิ ัติการวดั และประเมนิ ผลการเรยี นรู 33
ตามหลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p33 6/10/2558 9:21:36

๒.๔ ขอมูลระดับชาติ ไดแก ผลการประเมินคุณภาพของผูเรียนดวยแบบประเมินที่เปน
มาตรฐานระดับชาติในกลุมสาระการเรียนรูที่สําคัญในช้ันประถมศึกษาปท่ี ๓ ช้ันประถมศึกษาปที่ ๖
ช้ันมัธยมศกึ ษาปที่ ๓ และช้ันมธั ยมศึกษาปท่ี ๖ ซง่ึ ดําเนินการโดยหนวยงานระดับชาติ เปนขอมูลที่ผูเ กย่ี วขอ ง
ใชวางแผนและดําเนินการพัฒนาคุณภาพการศึกษาในสวนท่ีเกี่ยวของ เพ่ือใหเกิดการยกระดับคุณภาพและ
มาตรฐานการศึกษาของผเู รยี น สถานศกึ ษา ทอ งถ่ิน เขตพ้นื ท่กี ารศกึ ษา และประเทศชาติ รวมทง้ั นําไปรายงาน
ในเอกสารหลักฐานการศกึ ษาของผูเรียน

๒.๕ ขอมูลพัฒนาการของผูเรียนดานอื่น ๆ ประกอบดวย ขอมูลเกี่ยวกับพัฒนาการทาง
ดานรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม และพฤติกรรมตาง ๆ เปนขอมูลสวนหนึ่งของการแนะแนวและจัดระบบ
การดแู ลชว ยเหลอื เพอ่ื แจง ใหผ เู รยี น ผสู อน ผปู กครอง และผเู กยี่ วขอ งไดร บั ทราบขอ มลู โดยผมู หี นา ทรี่ บั ผดิ ชอบ
แตละฝายนําไปใชปรับปรุงแกไขและพัฒนาผูเรียนใหเกิดพัฒนาการอยางถูกตอง เหมาะสม รวมท้ังนําไปจัดทํา
เอกสารหลกั ฐานแสดงพัฒนาการของผูเรยี น

๓. ลักษณะขอ มลู สําหรับการรายงาน
การรายงานผลการเรียน สถานศึกษาสามารถเลือกลักษณะขอมูลสําหรับการรายงานไดหลาย

รูปแบบ ใหเหมาะสมกับวิธีการรายงาน และสอดคลองกับการใหระดับผลการเรียนในแตละระดับการศึกษา
โดยคํานึงถึงประสิทธิภาพของการรายงานและการนําขอมูลไปใชประโยชนของผูรับรายงานแตละฝาย
ลักษณะขอ มลู มีรูปแบบ ดังนี้

๓.๑ รายงานเปนตัวเลข ตัวอักษร คํา หรือขอความท่ีเปนตัวแทนระดับความรูความสามารถ
ของผูเ รียนท่ีเกดิ จากการประมวลผล สรุปตัดสนิ ขอ มลู ผลการเรียนรขู องผูเ รียน ไดแก

๑) คะแนนทไ่ี ดกับคะแนนเตม็
๒) คะแนนรอ ยละ
๓) ระดับผลการเรยี น “๐ - ๔” (๘ ระดบั ) หรือตามท่สี ถานศึกษากําหนดและเง่ือนไข
ของผลการเรยี น ไดแก “ผ” “มผ” “ร” “มส”
๔) ผลการประเมินคุณภาพ “ดเี ยยี่ ม” “ด”ี “ผาน”
๕) ผลการตดั สนิ ผา นระดับชนั้ “ผาน” “ไมผา น”
๓.๒ รายงานโดยใชสถติ ิ เปนการรายงานจากขอมลู ทเ่ี ปนตวั เลข ตวั อักษร หรอื ขอความใหเ ปน
ภาพแผนภูมิหรือเสนพัฒนาการ ซ่ึงจะแสดงใหเห็นพัฒนาการความกาวหนาของผูเรียนวาดีข้ึน หรือควรไดรับ
การพฒั นาอยางไร เมือ่ เวลาเปลยี่ นแปลงไป
๓.๓ รายงานเปนขอความ เปนการบรรยายพฤตกิ รรมหรือคณุ ภาพที่ผปู ระเมินสงั เกตพบ เพ่ือ
รายงานใหท ราบวา ผเู รยี นมคี วามสามารถ มพี ฤตกิ รรม ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี น ตามมาตรฐานการเรยี นร/ู ตวั ชว้ี ดั
และบุคลิกภาพอยา งไร เชน
☯ ผูเรยี นมคี วามเช่อื มั่นในตนเองสูง ชอบแสดงความคิดเห็นและมเี หตผุ ล

34 แนวปฏิบัตกิ ารวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p34 6/10/2558 9:21:36

☯ ผูเรียนสนใจอานเรื่องตาง ๆ หลากหลายประเภท สามารถสรุปใจความของเรื่อง
ไดถกู ตอ งสมบูรณ

☯ ผูเรียนมีผลการเรียนในกลุมสาระการเรียนรูเปนท่ีนาพอใจ แตควรมีการพัฒนา
ดานการเขียน โดยไดรบั ความรว มมือจากผปู กครองในการฝก หรอื สง เสริมใหน ักเรยี นมที ักษะในการเขียนสูงข้ึน

๔. เปาหมายการรายงาน
การดาํ เนินการจัดการศกึ ษา ประกอบดว ย บุคลากรหลายฝา ยมารว มมือประสานงานกนั พัฒนา

ผเู รียนท้งั ทางตรงและทางออ ม ใหม คี วามรูค วามสามารถ คุณธรรม จริยธรรม คา นยิ มและคณุ ลักษณะอันพึงประสงค
โดยผมู ีสวนเกี่ยวขอ งควรไดรบั การรายงานผลการประเมนิ ของผูเรียนเพอ่ื ใชเปนขอ มลู ในการดําเนนิ งาน ดังนี้

กลมุ เปาหมาย การใชข อมลู

ผเู รยี น - ปรับปรุงแกไขและพัฒนาการเรยี น รวมทั้งพฒั นาการทางรา งกาย อารมณ สงั คม และพฤตกิ รรม
ตาง ๆ ของตน

- วางแผนการเรยี น การเลอื กแนวทางการศกึ ษาและอาชพี ในอนาคต
- แสดงผลการเรยี น ความรคู วามสามารถ และวุฒกิ ารศกึ ษาของตน

ผสู อน - วางแผนและดาํ เนินการปรบั ปรุงแกไ ขและพฒั นาผเู รยี น
- ปรบั ปรุงแกไขและพฒั นาการจัดการเรียนการสอน

ครวู ดั ผล - ตรวจสอบความถกู ตอ งในการประเมินผลของผูสอน/ผเู รยี น
- พัฒนาระบบ ระเบยี บ และแนวทางการประเมินผลการเรยี น

นายทะเบยี น - จดั ทําเอกสารหลกั ฐานการศกึ ษา

ครูแนะแนว - ใหค าํ แนะนาํ ผเู รยี นในดานตาง ๆ

คณะกรรมการบรหิ ารหลกั สตู ร - พิจารณาใหความเห็นชอบผลการเรยี นของผูเรียน
และงานวิชาการสถานศกึ ษา - พัฒนาแนวทางการจัดการศึกษาของสถานศกึ ษา
ขน้ั พนื้ ฐานและคณะกรรมการอ่นื ๆ

ผบู ริหารสถานศกึ ษา - พจิ ารณาตดั สินและอนมุ ตั ผิ ลการเรียนของผูเรยี น
- พฒั นากระบวนการจัดการเรียนของสถานศึกษา
- วางแผนการบริหารจดั การศกึ ษาดานตาง ๆ

ผปู กครอง - รบั ทราบผลการเรยี นและพัฒนาการของผูเรียน
- ปรบั ปรงุ แกไ ขและพัฒนาการเรยี นของผเู รยี น รวมทง้ั การดแู ลสุขภาพอนามยั รางกาย จิตใจ

อารมณ สังคม และพฤติกรรมตา ง ๆ ของผเู รียน
- พิจารณาวางแผนและสง เสรมิ การเรียน การเลือกแนวทางการศึกษาและอาชีพในอนาคตของผูเรียน

ฝาย/หนวยงานท่ีมหี นาทีต่ รวจสอบ - ตรวจสอบและรับรองผลการเรยี นและวฒุ ิการศกึ ษาของผูเรยี น
รับรองความรูและวฒุ กิ ารศกึ ษา/ - เทยี บระดบั /วฒุ กิ ารศึกษาของผเู รยี น
สถานศกึ ษา - เทยี บโอนผลการเรยี น

สาํ นกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษา/ - ยกระดบั และพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาในเขตพื้นท่ีการศกึ ษา นิเทศ ตดิ ตาม
หนวยงานตนสงั กัด และใหค วามชว ยเหลือการพฒั นาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาทมี่ ีผลการประเมนิ
ต่ํากวา คาเฉลีย่ ของระดบั เขตพืน้ ท่กี ารศึกษา/ระดบั ชาติ

แนวปฏบิ ัติการวดั และประเมินผลการเรียนรู 35
ตามหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p35 6/10/2558 9:21:36

๕. วธิ ีการรายงาน
การรายงานผลการเรยี นใหผ ูเ กยี่ วขอ งรบั ทราบ สามารถดาํ เนินการไดด งั น้ี
๕.๑ การรายงานผลการเรียนในเอกสารหลักฐานการศกึ ษา ไดแ ก
☯ ระเบยี นแสดงผลการเรียน (ปพ.๑)
☯ ประกาศนียบัตร (ปพ.๒)
☯ แบบรายงานผูสาํ เร็จการศกึ ษา (ปพ.๓)
☯ แบบบันทึกผลการเรียนประจํารายวิชา
☯ แบบรายงานประจาํ ตัวนักเรียน
☯ ใบรับรองผลการเรยี น
☯ ระเบยี นสะสม
ฯลฯ
ขอมลู จากแบบรายงาน สามารถใชอา งอิง ตรวจสอบ และรบั รองผลการเรียนของผูเรยี นได
๕.๒ การรายงานคณุ ภาพการศกึ ษาใหผ เู กี่ยวของทราบ สามารถรายงานไดหลายวิธี เชน
☯ รายงานคุณภาพการศึกษาประจาํ ป
☯ วารสาร/จุลสารของสถานศกึ ษา
☯ จดหมายสวนตัว
☯ การใหค ําปรกึ ษาหารอื เปนรายบคุ คล
☯ การใหพบครทู ่ปี รกึ ษาหรอื การประชมุ เครือขายผูปกครอง
☯ การใหข อมูลทางอินเทอรเนต็ ผานเวบ็ ไซตของสถานศึกษา

๖. การกาํ หนดระยะเวลาในการรายงาน
การกําหนดระยะเวลาในการรายงานผลการเรียนแตละประเภทที่ไดมีการดําเนินการในโอกาส

ตาง ๆ ทั้งการประเมินระดับชั้นเรียน การประเมินระดับสถานศึกษา การประเมินระดับเขตพ้ืนท่ีการศึกษา
และการประเมนิ ระดบั ชาติ สถานศกึ ษาควรกาํ หนดชว งเวลาในการรายงานใหส อดคลอ งกบั ชว งระยะเวลาทผี่ เู รยี น
และผูเก่ียวของจะนําขอมูลการรายงานไปใชในการดําเนินการปรับปรุงแกไขและสงเสริมการเรียนของผูเรียน
ตามบทบาทหนาท่ีของแตละฝาย โดยยึดหลักการรายงานใหเร็วที่สุดภายหลังการประเมินผลแตละคร้ัง เพื่อให
การรายงานเกิดประโยชนและมีประสิทธิภาพในการนําไปใชส งู สุด

36 แนวปฏิบัติการวัดและประเมินผลการเรียนรู
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาข้ันพื้นฐาน พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑

0675_57.indd p36 6/10/2558 9:21:36

๓.

ภารกิจของสถานศกึ ษา
ดานการวดั และประเมินผลการเรียนรู

0675_57.indd p37 6/10/2558 9:21:36