Lesdag 2.1, Bewegingsapparaat TAB 7, sept 17

Module 1a





BEWEGINGSAPPARAAT






TAB 7








Opleiding Gedragstherapie bij Honden




Margit Bossard, gedragsdeskundig dierenarts

Lesopzet







1. Aandoeningen aan het skelet



2. Overige aandoeningen:

banden en gewrichten, spieren




Pijn bewegingsapparaat komt veel voor!


“ “ vaak reden voor probleemgedrag!!


























Les 2.1, Bewegingsapparaat 2

1. Pathologie skelet









 Trauma: Fracturen



 Ontwikkelingsafwijkingen:


 Voedingsfouten, Enostosis, OCD

 Elleboogdysplasie


 Heupdysplasie




 Slijtage: Artrose, Spongylose



 Tumoren















Les 2.1, Bewegingsapparaat 3

Fracturen/Fissuren








 Fissuur: scheur/barst in het bot


 Fractuur = Fx = botbreuk




 Trauma en/of


 Slechte kwaliteit bot (pathologische fx)

















 Gesloten Fx (huid intakt) 


 Open Fx



Fx stabiliseren! Anders open Fx  infectie!


 Enkelvoudige / meervoudige breuk 4
Les 2.1, Bewegingsapparaat

Vele typen fracturen




leesstof










A: open Fx

B: greenstick

C: fissuur
D: transverse Fx

E: oblique Fx

F: spiraalvormige Fx

G: communited Fx
H: meervoudige of segmentale Fx

I: ingesloten Fx

J: avulsie Fx
K: groeischijf Fx

L: unicondylaire Fx

M: bicondilaire Fx








Les 2.1, Bewegingsapparaat 5

Video





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 6

Fractuur: symptomen en diagnose










Acuut



 Abnormale beweeglijkheid / stand


 Pijn, zwelling


 Bot wordt niet belast / gebruikt




 Diagnose: Röntgenfoto’s in 2 richtingen!



 Verwarring door groeischijven pups


 Breuk soms pas duidelijk nadat



botfragmentjes geresorbeerd zijn: spleetje




Oude botbreuk soms pijnlijk:



 Reactie op materiaal, instabiel, botwoekeringen
7
Les 2.1, Bewegingsapparaat

Fractuur in humerus (opperarmbeen)





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 8

Bot-opbouw en -afbraak







 Osteoblasten & osteoclasten



(resp. opbouw en afbraak bot)


 Calcium (Ca), fosfor (P)



 Hormonen



 Paraathormoon (uit bijschildklier)


 Calcitonine (uit schildklier)



 Vit. D:



 Hond kan vit D niet voldoende uit zonlicht halen

(itt mens)



 Calciferol in juiste hoev nodig in voeding


 omgezet in nieren in Vit D 9
Les 2.1, Bewegingsapparaat

Hormonen in Ca-stofwisseling: leesstof




















bloed bloed bloed


















Paraathormoon Vit. D Calcitonine


Ca uit bot, uit nier Ca uit/naar bot Ca naar bot



Ca uit darm/nier





Les 2.1, Bewegingsapparaat 10

Calcium-stofwisseling




Volwassen hond Pup





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 11

Stofwisselingsstoornissen en/of




Voedingsfouten







 Onvoldoende Ca of afwijkende verhouding Ca/P


All meat syndrome:


Rubber jaw; Green stick fractures


 Calcium van levensbelang (oa voor hartspier)

 Paraathormoon : Ca uit botten onttrokken

 te zachte botten → fissuren/fracturen





 Teveel Ca en/of vit D


 Te snelle groei van botten: Enostosis, Wobbler

 Gestoorde enchondrale ossificatie: OCD



Pupvoeding: minder calorien, juiste Ca/P



Oppassen met vers voeren tijdens groei


Les 2.1, Bewegingsapparaat 12

Botgroei





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 13

Enostosis, groeipijn














 Bij snelgroeiende (grote) rassen


Op 6-8 mnd. Vaker bij reuen




 Voedingsgat raakt vernauwd → stuwing →

oa druk op periost: pijn!!


 Wisselende kreupelheid: qua plaats en tijd




 Gaat vanzelf over; pijnstilling als ernstige pijn



 Preventie: minder (calorierijk) voeren









Les 2.1, Bewegingsapparaat 14

OCD







= Osteochondrosis dissecans



 Vertraagde rijping kraakbeen


→ los stukje kraakbeen in gewricht






 Op verschillende plaatsen mogelijk:


 Schouder; Elleboog


 Heup; Hak (sprong)


 M.n. bij grote rassen, 4 -10 maanden














Les 2.1, Bewegingsapparaat 15

OCD schouder






















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 16

Normale elleboog























































Les 2.1, Bewegingsapparaat 17

Elleboog-dysplasie, ED







Verzamelnaam:



1. (Los processus Anconeus)



2. Los processus Coronoïdeus


3. OCD elleboog


4. Incongruentie in elleboog:

Spaakbeen (radius) en ellepijp (ulna)


ongelijke lengte



















Les 2.1, Bewegingsapparaat 18

LPA en LPC




Los processus anconeus / coronoideus







 Losse botstukjes in elleboog-gewricht



o.a. door gestoorde verbening kraakbeen


 Kreupelheid!


 Veel grote rassen (4-8 mnd) + Basset




 Diagnose: röntgenologie


 Therapie: los stukje operatief verwijderen


rust en verantwoorde beweging



 Preventie: fokmaatregelen!











Les 2.1, Bewegingsapparaat 19

Kreupele Labrador




In welke poot zit de pijn?






www.youtube.com/watch?v=QB4vvbb0yvI












































Les 2.1, Bewegingsapparaat 20

Los processus anconeus





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 21

HD (heupdysplasie)









 Heupgewricht fout aangelegd:


Kapsel en bandje te slap


Kop dijbeen past slecht in ondiepe heupkom



 Jonge hond: pijn van subluxeren (tot 1,5 jr)


 Later: pijn van krb-schade en


botwoekeringen (mn > 4jr)



 Of HD (klinisch) optreedt, is afhankelijk van


 Ras (bij grotere rassen); ouders


 Voeding


 Beweging, m.n. tijdens de groei





Les 2.1, Bewegingsapparaat 22

Normale heup HD








Gedegenereerde heup

bij oudere hond:

slijtage en botnieuwvorming


































Subluxatie heupkop,

bij jonge hond
Les 2.1, Bewegingsapparaat 23

HD symptomen







 Jonge hond: klikken, ontlasten



 Stijf na rust, moeilijk opstaan


 Minder actief


 Evt. kreupel aan 1 poot;



Hond zelden kreupel: meestal beiderzijds


 Zwalken, evt. doorzakken achterhand


 Soms koehakkig, soms konijnenhuppel



 Meer gewicht op voorhand,


minder bespiering achterhand









Les 2.1, Bewegingsapparaat 24

HD bij jonge hond





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 25

HD diagnose










Kijken, lich.onderzoek




Röntgen (of CT)


 Wel/niet sedatie; leeftijd van screening


Klinische klachten? NIET wachten tot verplichte rasfoto


 Foto in 1 houding (vroeger 2)


 HD-commissie beoordeelt:


A (was HD-), B (was Tc): overgangsvorm


C (was +/-): licht positief


D (was +): HD, E (was ++): extreme HD










Les 2.1, Bewegingsapparaat 26

HD therapie + preventie












 Evt operatie: alleen als nog geen artrose

Bekkenkanteling/ kunstheup/ symfiodese


 Gewichtsbeheersing! Afvallen, schraal houden


 Juiste beweging: artrose-regime

 Medicijnen (pijnstillers)





Preventie:


Fokbeleid!


Schraal houden, ook tijdens groei


Beperkt + juist bewegen in 1e jr








Les 2.1, Bewegingsapparaat 27

Arthritis, Osteo-artrose (OA)









= aantasting kraakbeen in gewricht


door ontsteking of slijtage



HEEL VEEL voorkomend!




Symptomen:


 Stijf en/of kreupel


 Moeilijk opstaan/ springen/ rennen etc.


 Vaak startkreupel -> “Er doorheen lopen”


 Terugslag na (flinke) inspanning


Na rusten of slapen: extra pijn








Les 2.1, Bewegingsapparaat 28

Les 2.1, Bewegingsapparaat 29

Les 2.1, Bewegingsapparaat 30

Osteo-artrose









Diagnose: klin oz, röntgen/CT, arthroscopie



 Evt. afvallen


 Pijnstillers (NSAID’s);


 Glucosamine – chondroitine; dieetvoeding






 Arthrose-regime: op juiste manier bewegen


 Vaak bewegen



 Kleine stukjes bewegen: niet lang


 Verantwoord bewegen:


Rechte lijnen lopen, zwemmen, rustig naast fiets



Niet snel wenden, springen, overbelasten 31
Les 2.1, Bewegingsapparaat

Spondylose







 Haak of brug gevormd,


meestal aan de thoracolumbale wervels


 Bij oudere honden van mn grotere rassen




 Door instabiliteit: vastgezet door lichaam


 Evt. uitvalsverschijnselen na afklemming zenuw



Omstreden diagnose


 Diagnose: röntgenologie / CTscan


 Therapie: geen













Les 2.1, Bewegingsapparaat 32

Voorbeelden van Spondylose























































Les 2.1, Bewegingsapparaat 33

Lumbo-sacrale instabiliteit







 Aandoening bij Duitse Herders


 Grotere kans als ‘afhangend kruis’:


 Verkeerde belasting rug



 Uittredende zenuwen bekneld:


pijn, kreupel, verlamming, afgesleten nagels



























Les 2.1, Bewegingsapparaat 34

Bottumoren









 Primaire bottumoren


 In bot zelf ontstaand


 Vele vormen, ook vanuit gewrichten


 Osteosarcoom vaak + heel berucht






 Secundaire bottumoren


 Uitzaaiing(en) van tumoren elders

 M.n. wervels, femur en humerus
















Les 2.1, Bewegingsapparaat 35

Osteosarcoom












 Primaire bottumor


 Mn bij grotere hondenrassen


 Aan uiteindes lange pijpbeenderen



‘Rond de knie, van de elleboog’





 EXTREEM pijnlijk!


 Spontane fracturen: secundair optredend



 Snel uitzaaiend (metastasering) naar longen










Les 2.1, Bewegingsapparaat 36

Voorkeurslocatie voor osteo-sarcoom





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 37

2. Overige aandoeningen








1. Banden en gewrichten


 Distorsie, luxatie


 Knie-afwijkingen



 Patellaluxatie


 Andere knie-blessures




2. Spier-blessures


 Kneuzing. Hematoom = bloeduitstorting


 Verrekking; Scheuring



 Ziekte van Lyme







Les 2.1, Bewegingsapparaat 38

Distorsie en luxatie








Distorsie = Verstuiking


kortdurende, abnormale verplaatsing gewrichtsvlakken


 Uitrekken en/of scheuren banden


 Pijn en zwelling








Luxatie = Ontwrichting (‘uit de kom’)


langdurige, abnormale verplaatsing gewrichtsvlakken


 Abnormale stand + beweeglijkheid gewricht


 Pijn, zwelling, gestoorde functie



Vb Kaakluxatie: bek sluit niet → speekselen


Vb Heupluxatie: evt. verkorting achterpoot


Les 2.1, Bewegingsapparaat 39

Kniegewricht





















































Les 2.1, Bewegingsapparaat 40

Patellaluxatie








 Knieschijf niet (altijd) in gleuf op tibia


 Paar passen hinkelen



 Later schade krkbeen: pijn





 Veel toyrassen


vb Jack Russell


Ook grotere honden



vb vroeger Flatcoat



 Ther.: evt. operatie



 Fokmaatregelen!




Les 2.1, Bewegingsapparaat 41

Les 2.1, Bewegingsapparaat 42

Les 2.1, Bewegingsapparaat 43

Spier-aandoeningen







 Kneuzing


 Spierscheur / bloeding



 Verrekking



 Symptomen afh van ernst + locatie



 Soms ook chronisch klachten houden



Therapie



 Fysiotherapie, hydrotherapie


 Verantwoord bewegen











Les 2.1, Bewegingsapparaat 44