หน่วยการเรียนรู้ที่ 10

หนว่ ยท่ี 10

รายการปรบั ปรุงบัญชี
Adjusting Entry

อ.ศิริวรรณ เพ็งสง

แนวคิด

การปรับปรุงบัญชีเป็นการปรับปรุงจานวนเงินท่ีบันทึกไว้ใน
บญั ชีใหถ้ ูกตอ้ ง ก่อนการจัดทา งบการเงนิ ซึ่งต้องบันทึกในสมุดรายวัน
ทว่ั ไปและผ่านไปสมุดบัญชแี ยกประเภทท่ัวไปท่ีเก่ียวข้อง เน่ืองจากจะมี
ผลทาให้งบแสดงให้เห็นว่ากิจการมีสินทรัพย์ หน้ีสิน และส่วนของ
เจ้าของ ณ วันสิ้นงวดจานวนเท่าใด และทาให้ทราบว่ากิจการมีผลการ
ดาเนินอย่างไรบ้าง รายการปรับปรุงที่จาเป็น ได้แก่ รายได้ รับล่วงหน้า
รายได้ค้างรับ ค่าใช่จ่ายล่วงหน้า ค่าใช่จ่ายค้างจ่ายหนี้ สงสัยจะสูญ
วสั ดสุ านกั งาน และคา่ เสอื่ มราคา

สาระการเรยี นรู้

เกณฑก์ ารบันทึกบญั ชี
 ความหมายและประเภทของรายการปรบั ปรงุ บญั ชี
รายได้ค้างรับ
 คา่ ใช่จ่ายค้างจ่าย
รายได้รับลว่ งหน้า
 คา่ ใชจ่ ่ายล่วงหนา้
หน้สี งสัยจะสูญ
 วสั ดุสานักงาน
 คา่ เสอื่ มราคา

ผลการเรียนรทู้ ค่ี าดหวงั

 อธบิ ายเกณฑข์ องการบญั ชีได้
 อธบิ ายความหมายและบอกประเภทของรายการปรบั ปรงุ ได้
 คานวณและบันทึกบญั ชรี ายได้คา้ งรับได้
 คานวณและบนั ทึกบัญชคี ่าใชจ่ ่ายคา้ งจ่ายได้
 คานวณและบนั ทึกบญั ชีรายได้รับล่วงหน้าได้
คานวณและบนั ทกึ บญั ชีคา่ ใช่จ่ายล่วงหน้าได้
 คานวณและบนั ทกึ บัญชหี นี้สงสยั จะสญู ได้
 คานวณและบนั ทึกบญั ชวี ัสดสุ านักงานได้
 คานวณและบนั ทกึ บัญชีค่าเสือ่ มราคาได้

เกณฑก์ ารบนั ทึกบญั ชี

1. เกณฑเ์ งินสด (Cash Basis)
คือ เกณฑใ์ นการวดั ผลการดาเนินงานสาหรับแต่ละงวดบญั ชี โดยพิจารณา

รายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายตามเงินสดท่ีไดร้ ับหรือเงินสดที่จ่ายในงวดบญั ชีนนนั
2. เกณฑค์ งคา้ ง (Accrual Basis)

คือ เกณฑใ์ นการวดั ผลการดาเนินงานสาหรับแต่ละงวดบญั ชี โดยพิจารณา
ถึงรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายทนงั หมดที่เป็ นของงวดบญั ชีนนนั และแยกส่วนท่ีไม่เป็ นรายได้
และค่าใชจ้ ่ายของงวดบญั ชีนนนั ออกไป

ตัวอย่าง ร้านสามารถบรกิ าร ซ่ึงรบั ซอ่ มรถยนต์ทุกชนิดมรี ายการเดอื นพฤษภาคม 2559 กิจการได้รับเงินสดเป็น
รายไดค้ ่าบริการ 80,000 บาท ซ่ึงในจานวนน้มี ีรายไดค้ ่าบรกิ ารรับล่วงหน้าอยู่ 12,000 บาท และมรี ายได้
คา่ บรกิ ารค้างรับรับเดือนมกราคมอยอู่ กี 15,500 บาท นอกจากนีก้ ิจการได้จ่ายเงนิ สดเป็นคา่ ใช่จ่ายตา่ งๆ จานวน
20,000 บาท และมีค่าใชจ่ ่ายอีกจานวน 3,000 บาท

เกณฑ์เงนิ สด เกณฑ์คงค้าง

จะพิจารณารายไดห้ รือค่าใชจ้ ่ายที่ไดร้ ับหรือจ่ายเป็นเงินสดโดยไม่ พิจารณารายไดห้ รือคา่ ใชจ้ ่ายที่ไดร้ ับหรือจ่ายไปใหต้ ามงวดบญั ชี

คานึงวา่ เป็นของงวดบญั ชีใด

รายได้ค่าบริการ 80,000 รายไดค้ า่ บริการ 80,000
หกั ค่าใช้จ่ายต่างๆ 20,000 หกั รายไดค้ า่ บริการคา้ งรับ 15,500
กาไรสุทธิ 50,000 รายไดค้ า่ บริการรับล่วงหนา้ 12,000 27,500
52,500
หกั คา่ ใชจ้ ่ายต่างๆ 20,000
ค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย 3,000 23,000
29,500
กาไรสุทธิ

ความหมายและประเภทของรายการ

รายการปรับปรงุ บญั ชี (Adjusting Entries) หมายถงึ การปรับปรงุ
รายการบัญชีในวนั ส้ินงวด เพอื่ ใหถ้ กู ต้องตรงความเป็นจรงิ มากท่สี ดุ ตามหลกั การบญั ชี
เช่น มวี ันหยดุ ตดิ ตอ่ กันหลายวนั ในตอนสิน้ เดือนหรือส้นิ ปี หรือเปน็ รายการท่เี กดิ ขนึ้
มาแล้วเอกสารหลกั ฐานยงั ไม่ครบถว้ น จงึ ทาให้พนกั งานบัญชียงั ไมไ่ ดบ้ นั ทกึ รายการ
ดงั กล่าวไว้

ดังน้ัน เพื่อให้งบการเงินแสดงฐานะการเงินและผลการดาเนินงานที่เป็น
ประโยชนต์ ่อผู้ใช้ขอ้ มลู จรงิ ๆ พนกั งานบญั ชจี ะตอ้ งปรบั ปรงุ รายการดังกล่าวเพ่ือให้ได้
ข้อมลู ท่ีแท้จรงิ มาจดั ทางบการเงนิ

ความหมายและประเภทของรายการ(ต่อ)

❑ประเภทของรายการปรับปรงุ

• รายได้คา้ งรบั (Accrued Revenues)
• ค่าใช้จ่ายคา้ งจา่ ย (Accrued Expenses)
• รายได้รับลว่ งหน้า (Deferred)
• ค่าใช้จา่ ยจา่ ยลว่ งหน้า (Prepaid Expense)
• หนสี้ งสัยจะสญู (Doubtful Debt)
• วสั ดสุ านกั งาน (Office material)
• คา่ เส่ือมราคา (Depreciation)

รายได้คา้ งรับ

รายไดค้ า้ งรบั (Accrued Revenue) หมายถึง รายได้ซึ่งเกดิ ขึน้ ในงวดบัญชนี ี้
แต่กจิ การไม่ได้รับเงินสดเพราะยงั ไมถ่ ึงกาหนดรบั เงินจนกวา่ จะถึงงวดบญั ชหี น้า ถ้ารายได้
คา้ งรับเปน็ รายไดท้ เี่ กิดจาการดาเนนิ งานตามปกติ

สมุดรายวนั ท่ัวไป

พ.ศ. 2559 เดบิต เครดิต

เดือน วนั รายการ เลขท่ี ตวั อยา่ ง
ท่ี บญั ชี บาท สต. บาท สต.

ธ.ค. 31 รายไดค้ า้ งรับ 106 xxx -
รายได้ 401 xxx -

ปรับปรุงรายไดค้ า่ เช่า

ค่าใช่จ่ายคา้ งจ่าย

ค่าใช้จา่ ยค้างจ่าย (Accrued Expenses) คอื คา่ ใชจ้ ่ายทใ่ี ห้ประโยชน์แก่กจิ การ
ภายในงวดบญั ชีปจั จบุ ันแลว้ แต่กิจการยังไมไ่ ดจ้ ่ายเปน็ เงนิ สด เน่ืองจากยังไม่ไดร้ ับใบแจง้ หน้ี
หรือยงั ไมถ่ งึ กาหนดชาระ จึงทาใหก้ ิจการยงั ไม่ไดบ้ ันทึกบัญชี

สมุดรายวนั ทว่ั ไป

พ.ศ. 2559 เดบิต เครดิต
เดือน วนั ท่ี
รายการ เลขท่ี ส ส
บญั ชี ต. ต.
บาท บาท
ตวั อยา่ ง

ธ.ค. 31 ค่าใชจ้ ่าย (ระบุช่ือ) xxx -

ค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย xxx -
ปรับปรุงค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย

รายไดร้ ับล่วงหนา้

รายได้รบั ลว่ งหนา้ (Deferred Revenue) หมายถงึ เงนิ สดท่ีไดร้ บั ล่วงหนา้ มาจาก
ลกู ค้าก่อนทจ่ี ะมกี ารส่งมอบสนิ คา้ หรอื บรกิ ารใหแ้ กล่ กู คา้ ในขณะท่กี จิ การได้รับเงินสดนน้ั จะยงั
ไมถ่ ือเป็นรายไยไดข้ องกจิ การ แตถ่ ือวา่ กจิ การมีหน้สี ินหรอื พันธะเกิดขึ้น

การบญั ชสี าหรบั รายได้รับล่วงหนา้ มี 2 วิธี ดังนี้
วธิ ที ่ี 1 ณ วันที่ไดร้ ับเงนิ สด บนั ทกึ จานวนเงินท่ไี ด้รบั เปน็ รายได้
วธิ ที ี่ 2 ณ วนั ท่ีได้รบั เงินสดบันทึกจานวนเงนิ ที่ได้รับเป็นรายได้รับลว่ งหน้า

ตวั อยา่ ง

ค่าใช่จ่ายล่วงหนา้

คา่ ใช้จ่ายล่วงหน้า (Prepaid Expenses) หมายถงึ จานวนเงินท่กี จิ การจ่าย
ไปกอ่ นสาหรับสนิ ทรัพย์หรอื บริการทจี่ ะไดร้ บั ประโยชนใ์ นอนาคต และจะใช้หมดไปใน
ระยะเวลานั้น สินทรพั ยจ์ านวนนจ้ี ะนาไปใชป้ ระโยชนเ์ ชิงเศรษฐกจิ ไดใ้ นงวดบญั ชตี อ่ ไป
มวี ธิ ีการบันทึกรายการปรับปรงุ ได้ 2 วธิ ี ดงั นี้

วธิ ีท่ี 1 ณ วันที่จา่ ยเงนิ สดบันทกึ จานวนเงินท่จี า่ ยเป็นค่าใชจ้ ่าย
วธิ ีท่ี 2 ณ วนั ทจี่ ่ายเงินสด บันทึกจานวนเงินทจี่ ่ายเปน็ คา่ ใช้จ่ายล่วงหนา้

หนนีสงสยั จะสูญ

➢หนส้ี งสยั จะสญู (Doubtful Accounts) หมายถึง ลูกหน้ีท่คี าดวา่ จะเรียกเกบ็ ไมไ่ ด้ และถือเป็นค่าใช้จา่ ย
ของรอบระยะเวลาบัญชีน้นั

➢ลกู หน้ีการค้า (Trade Receivable) หมายถงึ ลกู หนีท้ ีเ่ กิดจากการดาเนินการคา้ ตามปกตขิ องธรุ กจิ และจะ
มชี อื่ บญั ชแี ตกต่างกันได้ตามประเภทของธรุ กิจ

➢ลกู หนี้อ่ืน ๆ (Other Receivable) หมายถึง ลกู หน้ที ่ไี ม่ไดเ้ กดิ จากการดาเนินการคา้ ตามปกตขิ องธุรกจิ
เชน่ ลกู หนแ้ี ละเงินใหก้ ู้ยืมแก่กรรมการและลกู จ้าง

➢หนสี้ ูญ (Bad Debt) หมายถงึ จานวนเงนิ พสิ ูจนไ์ ดว้ ่าลูกหนี้ไม่สามารถนาเงนิ มาชาระหน้กี ิจการไดอ้ ย่าง
แนน่ อน

➢ค่าเผอื่ หนส้ี งสัยจะสูญ หรือคา่ เผือ่ หน้สี งสัยจะสูญ (Allowance for Doubtful Accounts) หมายถงึ
จานวนเงนิ ท่กี ิจการใช้ปรับมูลคา่ ของลกู หนีใ้ ห้ตรงกบั ความเปน็ จริง ให้เปน็ จานวนเงนิ ของลูกหนที้ คี่ าดว่า
จะเกบ็ เงนิ ได้จริง ๆ

วธิ ีการประมาณหนนีสงสยั จะสูญ

วิธีการประมาณหนส้ี งสัยจะสญู ทน่ี ิยมใชม้ ี 3 วิธี ดังน้ี
1. คานวณเป็นร้อยละของยอดขาย (Percentage of Sale)
2. คานวณเปน็ ร้อยละของยอดลูกหน้ี (Percentage of Outstanding Receivable)
3. คานวณโดยพจิ ารณาลกู หน้แี ต่ละราย

วสั ดุสานกั งาน

วัสดสุ านกั งาน (Office supplies) หรอื เรยี กว่า วัสดสุ ิน้ เปลือง
(Supplies Used) หมายถงึ วัสดุสิน้ เปลืองไปตามสภาพการใชง้ านเปน็ สนิ ทรัพย์
ไม่มอี ายุการใชง่ านสว่ นใหญ่ซ้ือมาแล้วใช้หมดสภาพไปทัง้ ท่ไี มส่ ามารถนากลบั มา
ใช่ใหม่ได้

วสั ดสุ านักงานต้นงวด XX
บวก วสั ดุสานกั งานท่ซี ือ้ XX
ระหว่างปี XX
วสั ดุสานักงานท่มี อี ย่ทู ัง้ สิ้น XX
หัก วัสดุสานกั งานปลายงวด XX
วสั ดุสานกั งานใช้ไป

คา่ เส่ือมราคา

ค่าเส่ือมราคา (Depreciation) หมายถึง มูลค่าของสินทรัพย์ถาวรท่ีมีการ
เส่ือมสภาพและตัดแบ่งสรรเป็นค่าใช้จ่ายแต่ละงวดบัญชีอย่างมีหลักเกณฑ์ตามท่ีสินทรัพย์
ถาวรน้ันไดใ้ หป้ ระโยชนเ์ ชงิ เศรษฐกิจแก่กจิ การในการก่อใหเ้ กดิ รายไดใ้ นงวดนัน้

➢ มูลค่าตามบัญชี หมายถึง มูลค่าของสิทรัพย์ท่ีรับรู้หลังจากหักค่าเส่ือมราคา
ละสมและ ผลขาดทนุ จากการด้อยคา่ สะสมของสินทรพั ย์

➢ จานวนที่คิดว่าเสื่อมราคา หมายถึง ราคาของสินทรัพย์หรือมูลค่าอื่นท่ีใช้
แทนราคาทนุ หักดว้ ยมลู คา่ คงเหลือของสินทรพั ย์

➢ มลู ค่าเฉพาะกิจการ หมายถึง มูลค่าปัจจุบันของกระแสเงินสดซง่ึ กิจการคาด
วา่ จะได้จากการใช้ประโยชนจ์ ากสินทรพั ย์อยา่ งตอ่ เนอื่ ง

คา่ เสื่อมราคา (ต่อ)

➢ มลู คา่ ยุติธรรม หมายถงึ ราคาท่จี ะได้รบั จากการขายสินทรัพยห์ รือ
จ่ายเพื่อโอนหนี้สินในรายการปกตริ ะหวา่ งผู้มสี ่วนรวมในตลาด ณ วนั ทวี่ ดั มูลคา่

➢ มลู ค่าที่คาดว่าจะได้รบั คนื หมายถึงคา่ ยตุ ิธรรมหกั ต้นทนุ ในการขาย
ของสินทรพั ย์หรือมลู คา่ จากการใช่ของสินทรัพย์นนั้ แลว้ แต่จานวนใดท่จี ะสงู กวา่

➢ ประเภทของท่ีดนิ อาคารและอปุ กรณ์ หมายถึง กลุม่ ของสิทรัพยท์ ม่ี ี
ลกั ษณะและประโยชนก์ ารใช่งานท่ีคล้ายคลึงกัน

สรปุ ท้ายบท

รายการปรบั ปรงุ บัญชี (Adjusting Entry) หมายถงึ การปรบั ปรงุ
รายการบญั ชใี นวันส้ินงวด เพอื่ ใหถ้ ูกตอ้ งตรงความเป็นจิรงมากที่สุดตามหลกั การ
บัญชี

ประเภทของรายการปรับปรงุ
1. รายไดค้ ้างรบั (Accrued Revenues)
2. ค่าใช้จา่ ยค้างจ่าย (Accrued Expenses)
3. รายได้รบั ลว่ งหน้า (Deferred)
4. ค่าใชจ้ ่ายจา่ ยล่วงหนา้ (Prepaid Expense)
5. หนส้ี งสัยจะสูญ (Doubtful Debt)
6. วสั ดสุ านักงาน (Office material)
7. ค่าเสื่อมราคา (Depreciation)