1-หน่วยการเรียนรู้ที่ 1-1

ผมู้ หี น้าทจี่ ัดทาบญั ชี

ผูม้ ีหน้าที่จดั ทาบญั ชี หมายถึง ผู้มีหนา้ ที่จดั ใหม้ กี ารทาบญั ชี ตามพระราชบญั ญตั ิ
การบญั ชี พ.ศ.2543 (มาตรา 8) ซึ่งประกอบดว้ ย
1. หา้ งหนุ้ สว่ นจดทะเบียน บริษัทจากดั บริษทั มหาชนจากัด ที่จดั ตงั้ ขึน้ ตามกฎหมายไทย
2. นิตบิ ุคคลที่ตงั้ ขนึ้ ตามกฎหมายตา่ งประเทศทปี่ ระกอบธรุ กิจในประเทศไทย
3. กิจการร่วมคา้ ตามประมวลรษั ฎากร
4. สถานที่ประกอบธรุ กิจเปน็ ประจา (สานักงานสาขา)
5. บุคคลธรรมดา ตามทีร่ ัฐมนตรวี า่ การกระทรวงพาณชิ ยป์ ระกาศใหต้ อ้ งทาบญั ชี

Pinnarat-STVC

“ผู้ทีก่ ระทาการแทน” ผมู้ ีหน้าทีจ่ ัดทาบัญชี

ผูม้ ีหนา้ ที่จดั ทาบัญชี จะดาเนนิ การโดย “ผ้ทู ี่กระทาการแทน” นติ ิบุคคลหรอื ธรุ กิจ หมายถึง
บคุ คลดงั ต่อไปน้ี
1. หนุ้ ส่วนผู้จัดการ ของหา้ งหุน้ ส่วนจากดั และหา้ งหุ้นส่วนสามัญนติ ิบุคคล
2. กรรมการบรษิ ัท ผ้ทู ีถ่ ูกระบวุ า่ เปน็ “กรรมการผู้มอี านาจ” ของบริษัทจากัด และ

บริษัทมหาชนจากัด
3. ผ้กู ระทาการแทนทีไ่ ด้รบั แต่งตงั้ จากนติ ิบคุ คลตา่ งประเทศ ของนติ ิบุคคลที่ตัง้ ข้นึ ตามกฎหมาย

ตา่ งประเทศทีป่ ระกอบธุรกิจในประเทศไทย
4. ผกู้ ระทาการแทนที่ไดร้ บั แตง่ ตง้ั ของกิจการร่วมคา้ ตามประมวลรษั ฎากร
5. ผู้จดั การ ของสถานที่ประกอบธรุ กิจเปน็ ประจา (สานักงานสาขา)

Pinnarat-STVC

ความรบั ผดิ ชอบของผู้มหี น้าท่ีจัดทาบัญชี
ต้องจดั ให้มีการจดั ทาบัญชีสาหรับการประกอบธรุ กิจของตน โดยมีรายละเอียด
หลกั เกณฑ์ และวธิ กี ารตามทีก่ าหนดไว้ในพระราชบัญญัติการบญั ชี (มาตรา 8)

โทษ ปรับไม่เกินสามหมืน่ บาท และปรบั รายวนั อีกไม่เกินวันละหน่งึ พันบาท
จนกวา่ จะปฏิบตั ิใหถ้ กู ตอ้ ง

Pinnarat-STVC

ความรับผิดชอบของผูม้ หี น้าทจ่ี ัดทาบัญชี

เริ่มทาบญั ชีตามวันทกี่ าหนด (มาตรา 9) ดงั นี้

➢ หา้ งหุ้นส่วนจากดั ห้างหุ้นส่วนสามญั นติ ิบคุ คล บริษัทจากดั บรษิ ทั มหาชนจากดั ให้
เรม่ิ ทาบัญชีนับแต่วนั ที่ไดร้ ับการจดทะเบียนเป็นนติ ิบุคคลตามกฎหมาย

➢ นติ ิบคุ คลที่ต้งั ขึน้ ตามกฎหมายตา่ งประเทศทีป่ ระกอบธรุ กิจในประเทศไทย
ให้เรม่ิ ทาบัญชีนับแตว่ นั ที่เริ่มต้นประกอบธุรกิจ ในประเทศไทย

➢ กิจการร่วมค้าตามประมวลรัษฎากร ใหเ้ รม่ิ ทาบญั ชีนบั แต่วันทีก่ จิ การร่วมคา้ นั้นได้
เรม่ิ ตน้ ประกอบกิจการ

➢ สถานทีป่ ระกอบธุรกิจเป็นประจา (สานักงานสาขา) ใหเ้ ริ่มทาบญั ชนี บั แตว่ นั ที่สถานที่
ประกอบธรุ กจิ เป็นประจาน้ันเริม่ ต้นประกอบกจิ การ

โทษ ปรบั ไม่เกินหนึ่งหมืน่ บาท และปรบั รายวันอกี ไมเ่ กินวันละหนึง่ พันบาท จนกวา่ จะปฏิบัติใหถ้ ูกตอ้ ง

Pinnarat-STVC

ความรับผดิ ชอบของผู้มหี น้าที่จัดทาบัญชี

➢ ต้องปดิ บัญชีคร้ังแรกภายใน 12 เดือนนับแต่วนั เริ่มทาบญั ชี และปิดบัญชีทุกรอบ
12 เดือนนับแต่วันปิดบัญชีครั้งก่อน เว้นแต่เมื่อได้รับอนุญาตจากสารวัตรใหญ่
บัญชี หรือสารวัตรบัญชี ให้เปลี่ยนรอบปีบัญชีแล้ว อาจปิดบัญชีก่อนครบรอบ
12 เดือนได้ ถา้ เป็นสานกั งานสาขาใหป้ ิดบญั ชีพร้อมสานักงานใหญ่ (มาตรา 10)

โทษ ปรับไมเ่ กินหนึ่งหมื่นบาท

Pinnarat-STVC

ความรบั ผดิ ชอบของผมู้ ีหน้าที่จัดทาบัญชี

ตอ้ งจดั ทางบการเงนิ ตามรายการยอ่ ทกี่ าหนด และใหผ้ ู้สอบบญั ชีรบั อนุญาตตรวจสอบ
เพอ่ื ยืน่ ตอ่ กรมพฒั นาธุรกิจการคา้ กระทรวงพาณิชย์ ภายในกาหนดเวลา (มาตรา 11)

➢ ห้างหุ้นส่วนจดทะเบียนที่จัดตั้งขึ้นตามกฎหมายไทย นิติบุคคลที่ตั้งขึ้นตามกฎหมาย
ต่างประเทศและกิจการร่วมค้าตามประมวลรัษฎากร ต้องจัดทางบการเงินและยื่นงบ
การเงินภายใน 5 เดอื นนับแต่วนั ปิดบัญชี

➢ บริษัทจากัดหรือบริษัทมหาชนจากัดที่จัดต้ังขึ้นตามกฎหมายไทยให้ยื่นภายใน 1 เดือน
นบั แต่วนั ที่งบการเงินนั้นได้รบั อนมุ ตั ใิ นทีป่ ระชมุ ใหญ่

โทษ ปรบั ไมเ่ กินหา้ หมื่นบาท

Pinnarat-STVC

ความรบั ผดิ ชอบของผูม้ ีหน้าที่จัดทาบัญชี
➢ ต้องส่งมอบเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีให้แก่ผู้ทาบัญชีให้ถูกต้อง

ครบถ้วน เพื่อให้บัญชีที่จัดทาขึ้นสามารถแสดงผลการดาเนินงาน ฐานะการเงิน
หรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินที่เป็นอยู่ตามความเป็นจริงและตามมาตรฐาน
การบัญชี (มาตรา 12)

โทษ ปรับไมเ่ กินหนึ่งหมื่นบาท

Pinnarat-STVC

ความรับผิดชอบของผู้มีหน้าท่ีจัดทาบญั ชี

➢ ต้องเก็บรักษาบัญชีและเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีไว้ ณ สถานที่ทา
การ หรือสถานที่ที่ใช้เป็นที่ทาการผลิตหรือเก็บสินค้าเป็นประจา หรือสถานที่
ที่ใช้เป็นที่ทางานประจา หรือศูนย์จัดทาบัญชีด้วยคอมพิวเตอร์ระบบออนไลน์
หากเก็บรักษาไว้ที่อื่น นอกเหนือจากสถานที่ดังกล่าวจะต้องขออนุญาตจากกรม
พัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ (มาตรา 13)

โทษ ปรับไมเ่ กินหา้ พันบาท

Pinnarat-STVC

ความรับผิดชอบของผมู้ ีหน้าท่ีจัดทาบญั ชี

➢ ตอ้ งเกบ็ รักษาบัญชีและเอกสารทตี่ ้องใช้ประกอบการลงบญั ชีไว้ เป็นเวลา
ไม่น้อยกว่า 5 ปนี บั แตว่ นั ปดิ บัญชี (มาตรา 14)

➢ ถ้าบัญชีหรือเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีสูญหายหรือเสียหาย ต้อง
แจ้งต่อกรมพัฒนาธุรกิจการค้า ภายใน 15 วันนับแต่วันที่ทราบหรือควรทราบ
ถงึ การสูญหายหรือเสียหาย (มาตรา 15)

โทษ ปรับไมเ่ กินหา้ พนั บาท

Pinnarat-STVC

ความรับผดิ ชอบของผมู้ หี นา้ ทจ่ี ดั ทาบญั ชี
➢ เมือ่ เลิกประกอบธรุ กิจดว้ ยเหตใุ ดๆ โดยมิได้มีการชาระบญั ชี ให้ส่งมอบบัญชีและ

เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชีแก่กรมพัฒนาธุรกิจการค้า ภายใน 90 วัน
นบั แตว่ ันเลิกประกอบธุรกิจ (มาตรา 17)
โทษ ปรบั ไมเ่ กินหา้ พนั บาท
➢ ต้องจัดให้มีผู้ทาบัญชีที่มีคุณสมบัติตามที่อธิบดีกรมพัฒนาธุรกิจการค้ากาหนด
(มาตรา 19)

โทษ ปรบั ไมเ่ กินหนึง่ หมืน่ บาท

Pinnarat-STVC

ความรบั ผดิ ชอบของผมู้ ีหน้าที่จัดทาบญั ชี
➢ หากเป็นผู้ทาให้เกิดความเสียหาย ทาลาย ซ่อนเร้น หรือทาให้สูญหายหรือทาให้

ไร้ประโยชน์ซึง่ บัญชีหรือเอกสารทีต่ ้องใช้ประกอบการลงบญั ชี (มาตรา 38)

โทษ จาคกุ ไมเ่ กิน 2 ปี หรือปรบั ไม่เกินสีห่ มืน่ บาท หรือท้ังจาทัง้ ปรับ
➢ หากเป็นผู้กระทา หรือสั่งให้กระทา การลงรายการเท็จ แก้ไข ละเว้นการลง

รายการในบัญชีหรืองบการเงิน หรือแก้ไขเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชี
เพือ่ ใหผ้ ิดความเปน็ จริง
โทษ จาคุกไมเ่ กิน 3 ปี หรือปรบั ไม่เกินหกหมืน่ บาท หรือทง้ั จาท้งั ปรับ

Pinnarat-STVC

ความรบั ผิดชอบของผู้มหี น้าทีจ่ ดั ทาบัญชี

➢ กฎหมายฉบับน้ีได้กาหนดโทษที่เป็นความรับผิดชอบส่วนตัวไว้ด้วย เช่น ห้าง
หุ้นส่วนไมส่ ง่ งบการเงนิ ถกู ปรบั หา้ หมืน่ บาท ตัวแทนหุ้นส่วนผู้จัดการจะถกู ปรับ
อีกห้าหมื่นบาทด้วย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าตนมิได้มีส่วนรู้เห็น หรือยินยอมใน
การกระทาความผิดของนติ ิบุคคล (มาตรา 40)

Pinnarat-STVC

Pinnarat-STVC

Pinnarat-STVC