6.น้ำตกในอุทยานแห่งชาติ ภาคตะวันออก

ภาคตะวันออก

1

สารบัญ อทุ ยานแหง่ ชาตภิ าคตะวนั ออก หมายเลขหนา้
3
ล�ำ ดบั อุทยานแหง่ ชาต ิ
- บทน�ำ 4-14
1 อทุ ยานแห่งชาติเขาคิชกฏู 15-20
2 อทุ ยานแห่งชาติเขาชะเมา-เขาวง 21-27
3 อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสบิ หา้ ชน้ั 28-32
4 อุทยานแห่งชาตติ าพระยา 33-43
5 อุทยานแหง่ ชาตนิ �้ำ ตกคลองแก้ว 44-52
6 อทุ ยานแห่งชาตนิ ำ้�ตกพลว้ิ 53-74
7 อุทยานแหง่ ชาตปิ างสีดา 75-85
8 อทุ ยานแห่งชาติหมเู่ กาะช้าง

2

ภาค ตะวันออก

ปราจน� บรุ �

สระแกŒว

ฉะชงิ เทรา

บริเวณภาคตะวันออกครอบคลุมพื้นท่ีต้ังแต่ตอนใต้ของเทือกเขาเพชรบูรณ์และขอบ
ชลบุร� ท่ีราบสูงโคราชต่อเนื่องลงมาจนถึงขอบอ่าวไทยตอนบน บริเวณน้ีอยู่ในเขตจังหวัดชลบุรี
ระยอง จนั ทบุรี ตราด รวมทง้ั บางบริเวณของจังหวัดฉะเชงิ เทรา ปราจีนบรุ ี นครนายก และ
จนั ทบรุ � สระแก้ว โดยมีทิวเขาบรรทัดทางตอนบนของภาค มีลักษณะเป็นท่ีราบและพ้ืนท่ีลอนลาด
ระยอง

ตราด อยู่ระหว่างเทือกเขา ที่เป็นขอบท่ีราบสูงโคราชกับเทือกเขาตอนกลางของภาคตะวันออก
พ้นื ทีล่ อนลาดในบริเวณน้ีมคี วามสูงประมาณ 50 - 150 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง
     ทางตอนกลางของภาคเทือกเขาและภูเขาสูงสลับกับท่ีราบและพื้นที่ลอนลาด วางตัว
อยู่ในแนวเหนอื - ใต้ เทอื กเขาสงู ได้แก่ เทือกเขาจนั ทบรุ ี มยี อดเขาสอยดาวเป็นยอดสงู สุด คอื
สงู 1,640 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง    

  ภูเขาทางภาคตะวันออกส่วนใหญ่จะเป็นภูเขาหินแกรนิตและ
ภูเขาหินปูนบ้างไม่มากนัก ซึ่งหินแกรนิตมาจากใต้โลกที่ข้ึนมาจากการ
ปะทุของภเู ขาไฟ นำ�พาหนิ ใตโ้ ลก เชน่ หินอัคนตี ่าง ๆ หินบะซอลต์ และ
ยังนำ�พาอัญมณีขึ้นมาด้วย จึงปรากฏให้เห็นหินอัคนีตามภูเขา ลำ�ธาร
นํ้าตกต่าง ๆ รวมทั้งหินบะซอลต์ที่เป็นเสาหินเหลี่ยมในหลายพ้ืนที่
รวมทั้งมีอัญมณีปะปนอยู่ ส่วนภูเขาหินปูนและหินทรายที่มีอยู่เพียง
เลก็ นอ้ ยนน้ั เป็นการสะสมตัวกันบนพื้นผวิ โลก
เมื่อกระบวนการเกิดภูเขาทำ�ให้ช้ันหินต่างๆ ถูกดันตัวขึ้นมาจน
เปน็ ภูเขา ชนั้ หินตา่ ง ๆ ก็ถกู ยกตวั ข้ึน แล้วเกดิ การผพุ ังกลายเป็นทราย
และเม่ือภูเขาท่ีถูกยกตัวขึ้นมาพร้อมดินและหินนั้น นานวันเข้าส่วนที่
เปน็ ดนิ ถกู ชะลา้ งลงมาเรอ่ื ย ๆ ท�ำ ใหห้ นิ อคั นที แ่ี ทรกปนดว้ ยกนั โผลข่ น้ึ มา
จะสังเกตว่าพ้ืนลำ�ธารทางภาคตะวันออกจะเห็นเป็นหินอัคนีอยู่บนภูเขาและตามร่องห้วยลำ�ธารแทบท้ังน้ัน ในพื้นห้วยก็เป็นกรวดทราย
ขนาดเลก็ อยา่ งมาก สว่ นภเู ขาหินปูนกถ็ ูกนา้ํ ฝนละลายจนเปน็ รปู ทรงและเกิดเปน็ เวง้ิ ถ้าํ ต่าง ๆ เฉกเชน่ ภเู ขาหนิ ปูนทั่วไป
ดว้ ยท�ำ เลท่ตี งั้ ทีม่ มี รสุมพัดผ่าน ท�ำ ใหม้ ีปริมาณนํ้าฝนค่อนข้างมาก ปา่ ไม้เป็นแบบปา่ ดงดบิ ชืน้ พชื พรรณคล้ายคลงึ กบั ป่าทางภาคใต้
ทำ�ใหล้ กั ษณะนา้ํ ตกทป่ี รากฏในภาคตะวนั ออกจงึ ลกั ษณะคลา้ ยคลงึ กนั คอื เปน็ นา้ํ ตกทต่ี กลงมาจากแกง่ หนิ แกรนติ มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี นา้ํ ใสสะอาด
พ้ืนล�ำ ธารเป็นกรวดทรายเม็ดเล็ก มเี พยี งบางแหง่ ท่มี กี ารเปดิ หนา้ ดนิ เพ่ือทำ�เหมืองพลอยในอดีต จงึ ท�ำ ให้นํา้ ตกมนี ้าํ เป็นสีขุ่น ในลำ�ห้วยมกั มี
กอ้ นหนิ ขนาดใหญ่อยู่ในล�ำ ธารนา้ํ นา้ํ ตกหนิ ปูนในภาคตะวนั ออกแทบไม่ปรากฏให้เหน็

3

ปราจ�นบรุ � สระแกวŒ อุทยานแห่งชาติ
ฉะชิงเทรา
เขาคิชฌกูฏ
ชลบุร� จนั ทบุร� พนื้ ที่ 58.31 ตารางกโิ ลเมตร
ระยอง ตราด ทต่ี งั้ ทที่ �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ : 34/7 หมู่ 10 บา้ นคลองกระทงิ ต.พลวง อ.เขาคชิ ฌกฏู
จ.จันทบุรี
การเดินทาง : จากกรุงเทพฯ เดินทางโดยรถยนต์ไปตามทางถนนสายบางนา - ตราด
มุ่งหน้าชลบุรี เลี้ยวซ้ายไปบ้านบึงโดยใช้ทางหลวงหมายเลข 344 ผ่านแยกหนองปรือ -
บ้านบึง - หนองใหญ่ - วังจันทร์ จนถึงแกลงแล้วเลี้ยวซ้ายไปตามถนนสุขุมวิทจนถึงส่ีแยก
เขาไร่ยา ตรงหลกั กิโลเมตร 324 แลว้ เล้ยี วซา้ ย เข้าไปเป็นระยะทาง 21 กิโลเมตร จะมีป้าย
บอกทางเข้าอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงอยู่ใกล้กับมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก
วิทยาเขตจนั ทบุรี ให้เลีย้ วขวาเข้าไปอกี 1.5 กิโลเมตร ก็จะถงึ ท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ

4

กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เม่ือปี พ.ศ. 2501 นายกนิยมไพรสมาคม ได้ท�ำ หนงั สอื ถึงรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เสนอให้รกั ษาป่าเขาคิชฌกฏู
ในท้องที่จังหวัดจันทบุรี ไว้เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ และจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้จึงให้ป่าไม้เขตศรีราชาประสานงานกับป่าไม้
จังหวดั จันทบุรดี �ำ เนินการสำ�รวจข้อมลู พ้ืนที่ และพบว่าพนื้ ทีเ่ ป็นภเู ขาสลับซบั ซ้อน มยี อดเขาสงู สดุ อย่ใู นระดับความสูง 1,000 เมตร มีสภาพ
ทางธรรมชาติสวยงาม ต้นไม้อดุ มสมบูรณ์ เปน็ ต้นธารของลำ�ห้วยสายตา่ ง ๆ มลี กั ษณะเด่นทางธรณีท่ผี ูกเช่ือมความเชอื่ ทางศาสนา ท้งั ยงั มี
ถาํ้ นาํ้ ตก และมสี ัตว์ป่าชุกชุม เหมาะสมกับการตงั้ เป็นอุทยานแห่งชาติ
ตอ่ มาไดม้ พี ระราชกฤษฎกี าก�ำ หนดใหบ้ รเิ วณทด่ี นิ ปา่ เขาคชิ ฌกฏู ในทอ้ งทต่ี �ำ บลตะเคยี นทอง ต�ำ บลฉมนั ต�ำ บลพลวง และต�ำ บลวงั แซม้
อำ�เภอมะขาม จงั หวัดจนั ทบรุ ี เนือ้ ที่ 58.70 ตารางกิโลเมตร ใหเ้ ปน็ อุทยานแห่งชาติ เม่อื วนั ท่ี 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2520 เป็นอุทยานแห่งชาติ
ล�ำ ดบั ท่ี 14 ของประเทศไทย
ต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาเพิกถอนเน้ือท่ีบางส่วนเพ่ือดำ�เนินการก่อสร้างเข่ือนไฟฟ้าพลังน้ําคลองทุ่งเพล จำ�นวน 0.39 ตาราง
กิโลเมตร จึงคงเหลือพน้ื ท่อี ทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาคิชฌกฏู 58.31 ตารางกโิ ลเมตร
เพราะปา่ ตน้ นา้ํ ยงั มคี วามสมบรู ณ์ นา้ํ ตกในอทุ ยานแหง่ ชาตนิ จ้ี งึ ไมเ่ คยขาดนา้ํ เปน็ ตน้ นา้ํ ของคลองกระทงิ คลองตะเคยี น คลองทงุ่ เพล
คลองพลวง ลำ�นํ้าเหล่านี้เป็นแหล่งต้นนํ้าที่สำ�คัญของแม่นํ้าจันทบุรี

5

ไปแกง‹ หางแมว ไปอำเภอโป†งนำ้ รŒอน

นำ้ ตกตาอิน ตาเสง็

น้ำตกคลองเพล

3249 น้ำตกคลองไพบูลย น้ำตกเขาบรรจบ

ม.ราชมงคลจนั ทบุร� หน‹วยพท� กั ษอุทยานแห‹งชาติที่ คก.2 (คลองไพบูลย) รอยพระพท� ธบาท

นำ้ ตกกระทิง พลวง

ที่ทำการอทุ ยานแหง‹ ชาติเขาคชิ ฌกฎู

น้ำตกคลองชาŒ งเซ

หนว‹ ยพท� กั ษ
อทุ ยานแห‹งชาตทิ ่ี คก.1

(พระบาทพลวง)

อ.เขาคชิ ฌกฏู อา‹ งเก็บนำ้ 317
วดั พลวง พลวง

3010

3249

อ.มะขาม 3299 ไปเข่อ� นคีร�ธาร

3048 3301478

ไปอำเภอแกลง

เขŒาเมืองจนั ทบุร� ไปจังหวัดตราด

6

นา้ํ ตกกระทงิ ภาพ : นติ ิ ถนอมศรี

ที่ตั้ง : หมู่ 10 บ้านคลองกระทิง ต.พลวง อ.เขาคชิ ฌกูฏ จ.จันทบรุ ี
พิกัด : 48P 187480E 1420905N
การเข้าถึง : จากลานจอดรถของอุทยานแห่งชาติ เดินเท้าไปตามทางราว 100 เมตร
ถงึ น้ําตกช้นั ที่ 1 สว่ นน้าํ ตกช้ันตอ่ ๆ ไป จะมที างเดนิ ไปได้ แต่ต้องเดินขนึ้ เขาไปทลี ะชัน้ ๆ
ลักษณะ : ล�ำ ธารสายนต้ี น้ นา้ํ เกดิ จากทวิ เขาคิชฌกูฏ เปน็ นา้ํ ตกทไ่ี หลลาดลงมาตามชน้ั หนิ
ทล่ี ดหลน่ั 13 ชน้ั ชน้ั ทส่ี วยงามทส่ี ดุ คอื ชน้ั ท่ี 8 และชน้ั ท่ี 9 ซง่ึ สายนา้ํ ไหลตกลงมาจากผา

7

สงู ชนั กว่า 25 เมตร เกิดเปน็ ละอองนา้ํ ฟุง้ กระจายไปทัว่ บริเวณ ส่วนนา้ํ ตกชนั้ ที่ 10 มีนา้ํ ไหลแรงมากแต่ไมม่ แี อง่ นา้ํ เป็นจดุ ชมทวิ ทศั นท์ ี่มอง
เห็นอ่างเก็บนํ้าคลองทุ่งเพลและผืนป่าดิบชื้นที่ปกคลุมพื้นที่อย่างหนาแน่น บริเวณตามชั้นนา้ํ ตกต่าง ๆ จะมมี อสส์ เฟิน ดอกไมอ้ งิ อาศยั
เลก็ ๆ อย่างบีโกเนีย รุ้งฟ้า ออกดอกสะพรั่งในหน้าฝน ทำ�ให้บรรยากาศเขียวขจี สดชื่น ชั้นล่าง ๆ จะมีแอ่งให้เล่นนํ้าได้จึงเป็นที่นิยมของ
ผู้ท่มี าท่องเทย่ี วมาก

ทำ�ไมหินลำ�ธาร น้ําตกกระทิงเป็นน้ําตกขนาดใหญ่ มีจำ�นวนช้ันน้ําตกท้ังส้ิน 13 ช้ัน แต่ละช้ัน
จงึ เป็ นก้อน หา่ งกัน 20 เมตร ผานํ้าตกกระทิงแต่ละชั้นจะวางตัวสัมพันธ์กับโครงสร้างแนวแตก
กลมมน? ในทิศทางเกือบเหนือ - ใต้ ขวางลำ�ห้วยของคลองกระทิงลดหล่นั กันลงมาตลอดลำ�ห้วย
ตลอดร่องน้าํ ตกจะพบก้อนหินขนาดใหญ่ของหินฮอร์นเบลนด์ - ไบโอไทด์แกรนิต ผลึก
ขนาดเทา่ กนั เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางตง้ั แต่ 3 - 5 เมตร ไปจนมากกวา่ 10 เมตร การเกดิ ของ
ผานา้ํ ตกและกอ้ นหนิ มนใหญเ่ ปน็ ผลจากกระบวนการผพุ งั ทางกายภาพแบบการแตกตาม
รอยแตก (Block disintegration) ทำ�ใหห้ นิ หลดุ ออกจากมวลใหญ่ เกดิ เปน็ ผานา้ํ ตกและ
ก้อนหินขนาดใหญ่ร่วงหล่นตามร่องน้ํา ขณะเดียวกันการผุพังจากส่วนผิวของหินทำ�ให้
แรเ่ ฟลดส์ ปาร์ กลายเปน็ ดนิ ขาว เมด็ แรท่ เ่ี คยเกาะกนั แนน่ เปน็ เนอ้ื หนิ แขง็ จงึ แยกออกจากกนั
เป็นเม็ด (Granular disintegration) ส่งผลให้ก้อนหินมีความมนขึ้น กระบวนการน้ี
มกั เกดิ ขน้ึ ในหนิ ทไ่ี มเ่ ปน็ เนอ้ื เดยี วกนั (Heterogeneous) เชน่ หนิ แกรนติ และหนิ ไนส์ เปน็ ตน้

8

นำ้ �ตกคลองชา้ งเซ

ท่ีตั้ง : เชิงเขาพระบาท ในความดูแลของหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่
คก.1 (พระบาทพลวง) หมู่ 4 บา้ นพลวง ต.พลวง อ.เขาคชิ ฌกฏู จ.จันทบุรี
พิกัด : 191500E 1418800N
การเขา้ ถงึ : จากสามแยกเขา้ ทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ลย้ี วซา้ ย มงุ่ หนา้ ไป
ทางอำ�เภอเขาคิชฌกูฏ ก่อนถึงอำ�เภอมีทางแยก (มีป้ายบอกเข้าพระบาท
พลวงหรือเข่ือนพลวงหรือวัดพลวง) เข้าไปตามทางจะผ่านหน้าวัดพลวง
ทางขวามือ จนไปถึงสันเข่ีอนพลวง เลี้ยวซ้ายไปตามทางราว 1 กิโลเมตร
ถึงด่านตรวจหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ คก.1 (พระบาทพลวง) จาก
ด่านตรวจไปตามทางขึ้นพระบาทพลวง ไปอีกราว 3 กิโลเมตร จะมีป้าย
ลงไปนา้ํ ตกคลองชา้ งเซ เดนิ ตามทางลงเขาไปราว 500 เมตร จะถึงลำ�ห้วย
เดนิ เลยี บล�ำ ห้วยไปทางปลายนา้ํ ราว 100 เมตร ถึงนา้ํ ตก รวมระยะทางจาก
ท่ที �ำ การอุทยานแห่งชาติ ราว 16 กิโลเมตร
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกทไ่ี หลผา่ นลานหนิ กอ่ นจะตกลงไปยงั ชน้ั ลา่ งทส่ี งู ราว
30 เมตร หนา้ นา้ํ ตกไมก่ วา้ ง แตส่ งู และรม่ รน่ื ดว้ ยตน้ ไมท้ ข่ี น้ึ คลมุ สองฝง่ั ล�ำ หว้ ย

9

นำ้ �ตกคลองไพบลู ย์

ที่ต้ัง : หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ คก.2
(คลองไพบูลย์) หมู่ 9 บ้านคลองไพบูลย์
ต.ตะเคียนทอง อ.เขาคิชฌกูฏ จ.จันทบุรี
พิกัด : 48P 186481E 1426238N
การเข้าถึง : อยู่เลยทางเข้าที่ทำ�การอุทยาน
แห่งชาติไปราว 7 กิโลเมตร มีทางเลี้ยวขวาเข้าไป
อีกราว 1.5 กิโลเมตร ถึงลานจอดรถหน่วยพิทักษ์
อุทยานแห่งชาติที่ คก.2 (คลองไพบูลย์) นํ้าตกอยู่
ติดลานจอดรถ
ลกั ษณะ : เปน็ ธารนา้ํ ขนาดใหญท่ ไ่ี หลผา่ นแกง่ นา้ํ
ทเ่ี ปน็ ลานหนิ กวา้ ง ลดหลน่ั กนั ลงมาเรอ่ื ย ๆ มลี านหนิ
และแก่งนํ้าแทบตลอดทั้งบริเวณ จึงเป็นที่เล่นนํ้า
ที่ได้รับความนิยมมาก

10

นำ้ �ตกเขาบรรจบ

ท่ีตั้ง : หนว่ ยพทิ กั ษ์อุทยานแห่งชาตชิ ัว่ คราว หมู่ 7 บ้านทุ่งเพล ต.ฉมัน อ.มะขาม จ.จนั ทบุรี
พิกัด : -
การเขา้ ถึง : จากตัวเมอื งจันทบุรี ออกมาใช้ทางหลวงหมายเลข 317 เลยี้ วซ้ายไปทางโปง่ นํ้าร้อน เลยแยกเขา้ อำ�เภอมะขาม (ขวามือ) ไป
จนเกอื บจะข้นึ เขาชนั จะมีทางแยกซ้ายมือเขา้ บา้ นทุ่งเพลหรือวดั เขาบรรจบ เข้าไปตามทางถงึ บ้านกระบกเตย้ี เลยี้ วขวาไปตามทางสายหลัก
จนถงึ วัดทุ่งเพล เลย้ี วซ้ายตรงสามแยกข้างวัดทุ่งเพลเขา้ ไปราว 1.5 กิโลเมตร ถงึ ศูนยว์ จิ ยั และพัฒนาเกษตรจนั ทบุรีซ้ายมือ เข้าไปในศูนย์ ราว
1 กโิ ลเมตร เจอส่แี ยกเลี้ยวขวาไปทางอาคารจ่ายงาน ไปถึงอาคารจา่ ยงานแล้วเล้ียวขวาอกี ครั้ง ไปตามทาง ทางจะไปถงึ หนา้ หนว่ ยพิทักษ์
อทุ ยานแหง่ ชาติพอดี
ลักษณะ : ตั้งแต่เมื่อเล้ียวรถเข้ามาจากถนน 317 จะเห็นภูเขาคิชฌกูฏอยู่ทางซ้ายมือ และเมื่อเข้าลึกมาเรื่อยจะเห็นว่ามีภูเขาสอยดาวใต้
ทางขวามือ เขาสองลูกน้ีมาต่อติดหรือมาบรรจบกันเป็นกิ่วเขา ช่วงที่เขาสองลูกมาเชื่อมต่อกันมีลำ�ห้วยท่ีมาจากป่าสองด้าน ทั้งจากฝ่ังเขา
สอยดาว และมาจากฝั่งเขาคิชฌกฎู แตท่ ุกสายจะไหลมารวมกนั เปน็ คลองทงุ่ เพล
นํ้าตกเขาบรรจบแท้จริงเป็นแก่งนํ้าจากคลองทุ่งเพลท่ีไหลออกมาจากป่าแล้วไหลผ่านแก่งหินใหญ่น้อยท่ีเกะกะวางตัวกันในลำ�ห้วย
กลายเปน็ แกง่ นํ้าขนาดใหญ่เปน็ ระยะทางยาวนับรอ้ ยเมตร ท่ีหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาตนิ ี้ มลี านกางเต็นทไ์ วบ้ รกิ ารด้วย

11

12

น้ําตกคลองเพล

ท่ีตั้ง : หมู่ 7 บา้ นทุ่งเพล ต.ฉมัน อ.มะขาม จ.จนั ทบรุ ี
พิกัด : -
การเข้าถึง : เริ่มเดินเท้าจากวัดเขาบรรจบเลียบคลอง
ทุ่งเพลเข้าไปราว 3 กโิ ลเมตร จะพบนํา้ ตกชัน้ แรก
ลักษณะ : เกิดจากลำ�ห้วยคลองเพลซึ่งเป็นร่องห้วย
ระหว่างอุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏและเขตรักษาพันธุ์-
สตั วป์ า่ เขาสอยดาวสว่ นเขาสอยดาวใต้ เปน็ แกง่ หนิ แกรนติ
ที่ลาดเอียงราว 30 องศา กว้างราว 10 เมตร หน้านํ้าตก
ลาดยาวราว 15 เมตร ครั้นเมื่อเดินทวนนํ้าขึ้นไปเรื่อย ๆ
อกี ราว 700 เมตร จะพบน้ําตกชนั้ 2 และชน้ั 3 เปน็ ลำ�หว้ ย
ที่ตกลงในร่องหินกว้างราว 2 - 3 เมตร ตกลงมาแล้ว
เป็นแอง่ นํ้าทง้ิ ระยะมา 6 เมตร ตกลงอีกชน้ั หนึง่ แตล่ ะชัน้
สงู ราว 3 - 4 เมตร ก่อนจะไหลมาเปน็ ชั้นที่ 1 และออกไป
เป็นนํ้าตกเขาบรรจบต่อไป

13

นำ้ �ตกตาอนิ -ตาเสง็

ที่ต้ัง : หมู่ท่ี 7 บา้ นทุ่งเพล ต.ฉมัน อ.มะขาม จ.จันทบรุ ี
พิกัด : -
การเข้าถึง : อยู่ทางตะวันออกเฉียงเหนือของอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาคิชฌกูฏ ดา้ นที่ตอ่ กบั เขาสอยดาวใต้ โดยเมือ่ เขา้ ไปศูนย์วิจยั และพฒั นา
เกษตรจนั ทบุรี สามารถนำ�รถเขา้ ไปจนถึงหัวเข่อื น แล้วเดนิ เลาะลำ�หว้ ยฝ่งั ซา้ ยมอื ไปราว 200 เมตร จะถึงบรเิ วณทล่ี ำ�ห้วยสายใหญส่ องสาย
ไหลมาบรรจบกันเปน็ คลองทุ่งเพล เดนิ ไปทางล�ำ หว้ ยซ้ายมอื มขี ้ามล�ำ ห้วยขนาดใหญ่ ในช่วงฤดูฝนนํ้าจะแรงมากอาจเกิดอันตราย แล้วเดนิ
เลียบลำ�ห้วยไปราว 800 เมตร ถึงนํ้าตกตาอิน - ตาเส็งชั้นล่างสุด และเดินลัดเลาะหินและไต่เลียบผาหินสลับไปมาอีกราว 800 เมตร
ถงึ นํ้าตกตาอิน - ตาเสง็ ช้นั บน รวมเดินเทา้ จากเข่ือน ราว 5 กิโลเมตร
ลักษณะ : ไม่รทู้ ี่มาของช่อื น้ําตก นาํ้ ตกช้ันล่างจะเปน็ แกง่ น้ําตกสองชั้นต่อเน่ืองกนั สงู รวมราว 8 เมตร ดา้ นล่างเปน็ แอ่งนํ้ากว้าง นกั เดินปา่
ต้องมาพักแรมบริเวณนี้ ระหว่างทางเดินจากน้ําตกช้ันนี้ไปนํ้าตกช้ันบน จะเดินยาก เป็นร่องธารหิน ในฤดูฝนลื่นมากและมีนํ้ามากต้องเดิน
ขึน้ เขาเลยี บหว้ ยไป และเปน็ หนิ กอ้ นใหญร่ ะเกะระกะในคลอง จนไปถงึ หนา้ นา้ํ ตก นา้ํ ตกจะตกไหลลาดลงมาตามหนา้ ผาหนิ กวา้ ง เอยี งราว 60 องศา
ตกลงมาเปน็ ชน้ั เดยี ว ทางยาวหนา้ นา้ํ ตกประมาณ 80 เมตร ตกลงมาชน้ั ลา่ งแลว้ จงึ วกออกไปทางขวา ไปเปน็ นา้ํ ตกชน้ั ลา่ ง และออกไปรวมกบั
คลองท่งุ เพล เปน็ นํ้าตกทุง่ เพล แล้วไปออกที่เขาบรรจบต่อไป

14

ปราจ�นบรุ � สระแกŒว อุทยานแห่งชาติ
ฉะชิงเทรา
เขาชะเมา-เขาวง
ชลบุร� จันทบุร� พื้นท่ี 83.68 ตารางกิโลเมตร
ระยอง ตราด ท่ีตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 2 บ้านนา้ํ ใส ต.น้ําเป็น อ.แกลง จ.ระยอง
การเขา้ ถึงที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : จากกรุงเทพฯ ใชถ้ นนสขุ ุมวิท มงุ่ หน้าชลบุรี
เลี้ยวซ้ายไปทางบ้านบึงตามทางหลวงหมายเลข 344 ไปจนถงึ แยกอำ�เภอแกลง เล้ียวซ้าย
ไปตามทางหลวงหมายเลข 3 (สขุ มุ วทิ ) ประมาณ 7 กิโลเมตร จะถงึ บ้านเขาดนิ แล้วเล้ียว
ซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 3377 อีก 17 กิโลเมตร ถึงหมู่บ้านนํ้าใส เลี้ยวขวาไปอีก
1 กโิ ลเมตร ถงึ ทีท่ ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาชะเมา - เขาวง

กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
นายแพทยบ์ ญุ ส่ง เลขะกุล เลขาธิการนยิ มไพรสมาคม ไดม้ ีหนังสอื ลงวนั ท่ี 17 กรกฎาคม 2517 กบั ชมรมอนรุ กั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติ
มหาวิทยาลยั ศรนี ครนิ ทรว์ ิโรฒ ปทุมวัน ไดม้ ีหนังสือ ท่ี ชอธ. 020/2517 ลงวันที่ 22 กรกฎาคม 2517 ขอใหพ้ ิจารณาจดั ต้ังบรเิ วณพ้นื ท ่ี

15

ปา่ เขาชะเมา ซงึ่ เป็นต้นนา้ํ ลำ�ธารของจังหวดั ระยอง ประกอบดว้ ยพรรณไม้
และสตั ว์ป่านานาชนิด ใหเ้ ป็นอทุ ยานแหง่ ชาติ ประกอบกบั มีเสียงเรียกร้อง
จากสงั คมหลายภาคสว่ นใหจ้ ดั ต้งั เป็นอุทยานแหง่ ชาติ
กรมป่าไม้ จึงมีคำ�สั่งให้เจ้าหน้าที่เข้าไปสำ�รวจพื้นท่ี ป่าเขาชะเมา -
เขาวง ในท้องท่ีจังหวัดระยอง และจังหวัดจันทบุรี ปรากฏว่ามีสภาพเป็น
ป่าดงดิบ เป็นต้นนํ้าลำ�ธาร สัตว์ป่าชุกชุม รวมท้ังมีธรรมชาติที่สวยงาม
กองอทุ ยานแหง่ ชาติ กรมปา่ ไมจ้ งึ ไดน้ �ำ เสนอคณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาติ
ในการประชมุ เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2518 ซงึ่ มมี ตใิ ห้ก�ำ หนดบรเิ วณดังกล่าว
เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณท่ีดินป่าเขา
ชะเมาในท้องที่ตำ�บลทุ่งควายกิน อำ�เภอแกลง จังหวัดระยอง และตำ�บล
แก่งหางแมว อำ�เภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี และป่าเขาวงในท้องที่ตำ�บล
กองดนิ อ�ำ เภอแกลง จงั หวดั ระยอง และต�ำ บลนายายอาม อำ�เภอท่าใหม่
จังหวัดจันทบุรี ให้เป็นอุทยานแห่งชาติ โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 92 ตอนท่ี 267 ลงวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2518 เปน็ อุทยานแห่งชาติล�ำ ดับ
ท่ี 13 ของประเทศไทย
อุทยานแหง่ ชาตเิ ขาชะเมา - เขาวง มีพืน้ ทมี่ ีเนอ้ื ท่ปี ระมาณ 83.68
ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมท้องท่ี อำ�เภอแกลง อำ�เภอเขาชะเมา จังหวัด
ระยอง และอำ�เภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี เป็นผืนป่าท่ีสำ�คัญของ
ภาคตะวันออก พื้นท่ีเป็นป่าดิบชื้น ดิบแล้ง และเบญจพรรณบางส่วน
เป็นทิวเขาสูงใหญ่ มียอดเขาชะเมา เป็นยอดเขาสูงสุด สูง 1,024 เมตร
จากระดับทะเลปานกลาง เป็นป่าที่ก่อเกิดเป็นลำ�ห้วยลำ�ธารหลายสาย
ท้งั คลองระโอก คลองโพล้ คลองหนิ เพลิง ทีไ่ หลงลงสลู่ ำ�นํ้าประแสร์ ซ่ึงเป็น
แม่น้ําสายหลักของจังหวัดระยอง ภูเขาย่านน้ีจะเป็นกลุ่มหินแกรนิต ที่มา
จากใต้โลก เช่น หินไนส์ หินชีสต์ และกลุ่มหินแปร จึงเห็นหินเหล่านี้ตาม
ล�ำ หว้ ยลำ�ธาร หรือสันเขาในรูปลกั ษณท์ โี่ ดดเด่น

16

ไป อ.บ‹อทอง ไปตำบลพวา

อำเภอ
เขาชะเมา

3377

นำ้ ตกคลองปลากาŒ ง

หนว‹ ยพ�ทกั ษ
อทุ ยานแห‹งชาตทิ ี่ ชม.4
(คลองหนิ เพลงิ )
นำ้ ตกเขาชะเมา บาŒ นหนองเจก สรŒอย

ศูนยบรก� าร นำ้ ตกหนิ เพลงิ

นกั ทอ‹ งเทีย่ ว วดั คลองพระเจŒา

ท่ที ำการ
อุทยานแหง‹ ชาติ
เขาชะเมา-เขาวง

บาŒ นนำ้ ใส

4023 ถำ้ เขาวง

แยกนํา้ เปšน

3377

ไปอำเภอแกลง ตลาดเขาดนิ 3406
3433

ตลาด
กองดิน

ไปจงั หวดั จันทบรุ �

17

นา้ํ ตกเขาชะเมาหรือน้ำ�ตกธารน้ำ�ใส

ที่ต้ัง : หมู่ 2 บา้ นนาํ้ ใส ต.นาํ้ เป็น อ.แกลง จ.ระยอง
พิกัด : 795663E 1429073N
การเขา้ ถึง : จากที่ทำ�การอุทยานแหง่ ชาติ มีทางเดินเข้าไปยังนํ้าตก ราว 250 เมตร จะถึงนา้ํ ตกช้ันแรก ทางเดินหลายช่วงจะตอ้ งเดนิ ผ่าน
กอ้ นหินขนาดใหญ่ อาจเกิดการล่นื ต้องระมดั ระวงั
ลักษณะ : เปน็ ล�ำ ธารนา้ํ ตกขนาดใหญ่ ไหลตกลงมาจากชน้ั หนิ ตา่ งระดบั ยาวประมาณ 3 กโิ ลเมตร เปน็ ชน้ั นา้ํ ตกทส่ี วยงามหลายชน้ั โดยตง้ั ชอ่ื
วงั นํา้ ต่าง ๆ คือ วงั หนึ่ง วังมจั ฉา วังมรกต วังไทรงาม ผากล้วยไม้ ช่องแคบ หกสาย และผาสูง ในชัน้ วังมจั ฉานัน้ มปี ลาพลวง ซึ่งเปน็ ปลา
น้ําจืดขนาดใหญ่มักพบเห็นในธารน้ําตก อาศัยอยู่อย่างชุกชุม ทั้งระหว่างทางเดินขึ้นไปน้ําตกชั้นบน ๆ จะมีบริเวณท่ีเรียกว่าผาสวรรค์เป็น
จุดชมทิวทศั น์จากที่สงู ทีส่ วยงาม
นาํ้ ตกเขาชะเมาเปน็ หนิ แกรนติ เนอ้ื ขนาดเดยี ว แสดงการเรยี งตวั ของผลกึ แรเ่ ปน็ รว้ิ ขนาน สขี าวสลบั ด�ำ ทม่ี แี นวการเรยี งตวั ของผลกึ แร่
ในทิศทางตะวนั ออกเฉยี งเหนอื - ตะวนั ตกเฉยี งใต้ มแี นวสายแรค่ วอตซต์ ดั ผา่ นเขา้ มาในเนอ้ื หนิ ในทศิ ตะวนั ตกเฉยี งเหนอื - ตะวนั ออกเฉยี งใต ้
หนิ บรเิ วณนี้มีอายุในยุคคารบ์ อนิเฟอรสั (ประมาณ 360 - 286 ลา้ นป)ี

18

นํ้าตกคลองปลากา้ ง

ที่ตั้ง : ศนู ยบ์ รกิ ารนกั ทอ่ งเท่ยี วน้ําตกคลองปลาก้าง ต.หว้ ยทบั มอญ อ.แกลง จ.ระยอง
พิกัด : 794803E 1431440N
การเขา้ ถึง : เมอื่ มาจากทางบ้านบงึ ชลบุรี ถึงอ�ำ เภอแกลง เลย้ี วซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 3 (สุขมุ วิท) ประมาณ 7 กโิ ลเมตร จะถึง
บา้ นเขาดินแลว้ เล้ยี วซา้ ย ไปตามทางหลวงหมายเลข 3377 อีก 17 กโิ ลเมตร ถึงหม่บู า้ นนํ้าใสผ่านทางเข้านา้ํ ตกเขาชะเมาไป (ไมเ่ ลย้ี วเขา้
นํ้าตกเขาชะเมา) ตรงไปอีกประมาณ 3 กโิ ลเมตร ถึงทางแยก เลี้ยวขวาไปอีก 1 กิโลเมตร ถึงศนู ยบ์ ริการนักท่องเท่ยี วนา้ํ ตกคลองปลากา้ ง
จากนั้นจึงเดนิ เท้าไปราว 100 เมตร จงึ จะเจอล�ำ ห้วย แล้วเดนิ เลียบล�ำ ห้วยไปเร่ือย ๆ จะพบชัน้ นํา้ ตกต่าง ๆ
ลักษณะ : นํ้าตกน้ีเป็นนํ้าตกที่เกิดจากลำ�ห้วยเดียวกัน ไหลลงมาจากภูเขาสูงผ่านชั้นผาหินต่าง ๆ ถึง 7 ช้ัน โดยมีการต้ังช่ือแต่ละชั้น
แตกตา่ งกันคอื วังชา้ งผา่ น ลานผีเสื้อ แอ่งเครอื สะบ้า ลานประตผู า ธารเกาะกลาง วงั กระชาย และชัน้ บนสดุ สมเดจ็ พระกนษิ ฐาธริ าชเจ้า
กรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ เคยเสดจ็ นํา้ ตกแห่งน้ี เมอื่ 25 ตุลาคม 2542 และทรงตัง้ ชอ่ื นํา้ ตกช้นั สดุ ทา้ ยว่า ธารสายหมอก
ทางเดินเท้าที่เลียบลำ�ห้วยจะค่อย ๆ เดินขึ้น ลัดเลาะไปตามป่า ระยะทางราว 1 กิโลเมตร ถึงชั้นบนสุด ทั้งบริเวณร่มร่ืน
ด้วยพืชพรรณนานาชนิด ในชว่ งฤดฝู นจะมมี อสส์ ตะไครข่ น้ึ เขยี วขจไี ปตามทางเดนิ

19

นํ้าตกคลองหินเพลงิ

ที่ต้ัง : หมู่ 2 บา้ นเขาชะเมา ต.เขาวงกต อ.แกง่ หางแมว จ.จันทบรุ ี
พิกัด : -
การเข้าถึง : จากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาชะเมา – เขาวง ออกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 3377 เลย้ี วซา้ ย ไปราว 4 กโิ ลเมตร ถงึ สามแยก
น้าํ เป็น เลีย้ วซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 4023 เข้าไปตามทางราว 10 กโิ ลเมตร จะเห็นวดั คลองพระเจ้าซา้ ยมือเลยวดั คลองพระเจ้าไป
2 กโิ ลเมตร จะเป็นทางโคง้ เล็ก ๆ เล้ียวซา้ ย (ถ้าเลีย้ วขวาไปอกี 2 กโิ ลเมตร จะออกบา้ นหนองเจ๊กสรอ้ ย) ไปอีก 2 .5 กิโลเมตรถงึ หน่วยพทิ ักษ์
อทุ ยานแห่งชาตทิ ี่ ชม.4 (คลองหนิ เพลงิ ) แลว้ เดินเทา้ ไปทางหลงั หนว่ ยเลาะลำ�ห้วยไปราว 300 เมตร ถงึ นา้ํ ตก
ลกั ษณะ : เกดิ จากคลองหนิ เพลงิ ทไ่ี หลลดหลน่ั กนั ลงมาตามแกง่ หนิ ตวั นา้ํ ตกเปน็ ชน้ั หนิ ตา่ งระดบั เปน็ สองชน้ั ใหญ่ ๆ ตอ่ เนอ่ื งกนั โดยชน้ั บน
ตกมาจากลานหินแบบเอยี งลาดราว 70 องศา ลงมาจากช้นั สงู ประมาณ 3 เมตร แล้วตกลงมาอีกช้ันสูงราว 2 เมตร ไหลเอยี งลาดลงมายัง
แอ่งนาํ้ เบ้อื งล่าง

20

ปราจน� บรุ � สระแกŒว อุทยานแห่งชาติ
ฉะชิงเทรา
เขาสิบห้าชัน
ชลบรุ � จันทบุร� พนื้ ที่ 117.97 ตารางกิโลเมตร
ระยอง ตราด
ท่ีต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 11 บ้านโปง่ เกตุ ต.ขนุ ซ่อง อ.แก่งหางแมว จ.จนั ทบรุ ี
การเดินทาง : จากกรุงเทพฯ ใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 3 (สายบางนา - ตราด) แลว้ แยกเขา้
ทางหลวงหมายเลข 344 (สายชลบรุ ี - บา้ นบงึ ) ไปยงั อ�ำ เภอแกง่ หางแมว ประมาณ 240 กโิ ลเมตร จาก
อำ�เภอแก่งหางแมวไปถึงตำ�บลขุนซ่อง ระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตร รวมระยะทางทั้งหมด
ประมาณ 250 กโิ ลเมตร หรอื ใช้เสน้ ทางหลวงหมายเลข 3 แยกเข้าทางหลวงหมายเลข 344 แลว้
แยกเข้าสายวังจันทร์ - หนองเจ๊กสร้อย มุ่งหน้าสู่อำ�เภอแก่งหางแมว ระยะทางประมาณ 200
กิโลเมตร และจากอ�ำ เภอแกง่ หางแมวถงึ ต�ำ บลขนุ ซอ่ ง ระยะทางประมาณ 10 กโิ ลเมตร รวมระยะทาง
ท้ังหมดประมาณ 210 กิโลเมตร

21

กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
ในปี พ.ศ. 2541 จังหวดั จนั ทบรุ ไี ด้มหี นังสอื ถงึ กรมปา่ ไม้แจ้งวา่ พนื้ ทใี่ นเขตป่าสงวนแห่งชาตปิ า่ ขนุ ซอ่ ง ในทอ้ งทต่ี �ำ บลขนุ ซอ่ ง อ�ำ เภอ
แกง่ หางแมว จงั หวดั จนั ทบรุ ี มคี วามเหมาะสม ในการที่จะจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ เนื่องจากเป็นป่าดงดิบในพื้นที่ราบที่ยังคงสภาพ
สมบูรณ์ และอยู่ระหว่างเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไนกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสอยดาว เป็นพ้ืนท่ีที่ล่อแหลมต่อการบุกรุก
ทำ�ลาย และเป็นป่าดงดิบในที่ราบที่อยู่ใกล้กรุงเทพฯ มากที่สุด เหมาะแก่การศึกษาและท่องเท่ียวของประชาชนท่ัวไป สมควรกำ�หนดเป็น
เขตอุทยานแห่งชาติเพื่อดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติให้คงอยู่ตลอดไป ท้ังยังเป็นการสนองพระราชดำ�ริในการดูแลรักษาป่าและสัตว์ป่า
ตามโครงการอนรุ กั ษท์ รพั ยากรปา่ ไม้และสตั ว์ปา่ ในพ้ืนที่รอยตอ่ 5 จงั หวัด (ภาคตะวันออก)
ตอ่ มากรมปา่ ไม้ จงึ ไดม้ คี �ำ สง่ั ท่ี 1151/2543 ลงวนั ท่ี 9 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2543 ใหเ้ จา้ หนา้ ทไ่ี ปด�ำ เนนิ การส�ำ รวจพน้ื ทป่ี า่ สงวนแหง่ ชาติ
ป่าขุนซ่อง ตำ�บลขุนซ่อง อำ�เภอแก่งหางแมว จังหวัดจันทบุรี พบว่า พ้ืนที่ประมาณ 120 ตารางกิโลเมตรท่ีสำ�รวจ เป็นป่าดิบช้ืนในพื้นท่ี
ราบหรือป่าลุ่มตํ่า เป็นป่าต้นน้ําของ คลองโตนด ซ่ึงเป็นคลองที่สำ�คัญ มีขนาดใหญ่ คลองทราย และคลองสาขาคลองโตนดอย่าง คลอง
ดินสอ คลองไทร คลองคต คลองอเี กก คลองนํ้าเปน็ คลองสะบ้า คลองยาง เปน็ ตน้ ทง้ั ยงั มนี ้ําตก ทิวทัศน์ที่สวยงาม มคี วามหลากหลายทาง
ชวี ภาพ เหมาะแก่การทอ่ งเที่ยว พกั ผอ่ นหย่อนใจ หรือศกึ ษาวจิ ยั ทางวชิ าการ และมีขนาดพืน้ ทพ่ี อเหมาะ มีศกั ยภาพเพียงพอต่อการกำ�หนด
เป็นอุทยานแห่งชาติ ต่อมามีการสำ�รวจอีกคร้ังเพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยใช้ช่ือว่า “อุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าช้ัน” มีขนาดพ้ืนท่ี
117.97 ตารางกโิ ลเมตร และไดม้ ีประกาศในราชกิจจานเุ บกษาลงวนั ท่ี 25 ธนั วาคม 2552 ใหเ้ ป็นอุทยานแหง่ ชาติ นับเปน็ อุทยานแห่งชาติ
ลำ�ดบั ท่ี 122 ของประเทศไทย

22

ทท่ี ำการอุทยานแหง‹ ชาตเิ ขาสิบหาŒ ช้ัน

ไปอุทยานแหง‹ ชาติ เขาชะเมา-เขาวง ฐาน จบ.4

ไปอำเภอเขาคชิ ฌกฏู

3377 อำเภอ 3484
แกง‹ หางแมว
ไปอำเภอแกลง ถำ้ เขาวง
3406

3433

ตลาด
กองดนิ

3406

อำเภอนายายอาม

ไปจังหวัดจันทบรุ �

23

น้าํ ตกเขาสิบห้าช้ัน
หรอื น้ำ�ตกน้ำ�เป็น
หรอื น้ำ�ตกคลองไทร

ที่ต้ัง : บา้ นโป่งเกตุ ต.ขุนซ่อง อ.แก่งหางแมว จ.จนั ทบรุ ี
พิกัด : 0176280E 1458106N
การเขา้ ถึง : จากหนา้ ทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ นั่งรถ
เขา้ ไปถึงศาลานักท่องเที่ยว ราว 2.5 กโิ ลเมตร แล้วข้าม
สะพานขา้ มล�ำ หว้ ย จากนนั้ จึงเดินเทา้ ขน้ึ เนินเขาไป 700
เมตร ถงึ น้ําตกช้ันท่ี 1 หลงั จากน้นั จะเป็นทางเดนิ ในป่า
ที่จะตอ้ งปีนในบางช่วง ชน้ั ที่ 15 เปน็ ช้ันสูงทส่ี ุด ราว 20
เมตร เป็นหนา้ ผา ทางค่อนข้างชนั ในหน้าฝนมีทาก

24

ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกขนาดกลาง เกดิ จากล�ำ หว้ ยคลองนา้ํ เปน็ ไหลลดหลน่ั
ลงมาตามธารนา้ํ ผา่ นชน้ั หนิ ตา่ งระดบั จงึ เปน็ นา้ํ ตกชน้ั ใหญน่ อ้ ยถงึ 15 ชน้ั
น้ําตกแต่ละช้ันจะมีรูปลักษณ์ท่ีแตกต่างกัน มีท้ังที่ตกด่ิงลงมาชั้นเดียว
บ้างกไ็ หลลดหล่นั ลงมา ความสงู ประมาณ 4 - 8 เมตร ชัน้ ทีส่ งู ทส่ี ดุ คือ
ช้นั 15 สงู ราว 20 เมตร เลยชั้น 15 ขึน้ ไปจะเปน็ คลองนาํ้ ทีไ่ หลมาจาก
ในป่าธรรมดา ไม่มีสภาพเป็นนํ้าตก มีนํ้าตลอดทั้งปี แต่หน้าแล้ง
นํ้าจะน้อย
การเกิดของนํ้าตกเขาสิบห้าชั้นสัมพันธ์กับโครงสร้างการวางตัว
ของช้ันหินทรายเกรย์แวกและแนวแตก (Joint) ในสองทิศทาง ซึ่ง
กำ�หนดทศิ ทางของลำ�หว้ ยและการเกิดผานํ้าตก ได้แก่ รอยแตกในแนว
ตะวันตกเฉียงเหนือ และรอยแตกในแนวเกือบตะวันตก - ตะวันออก
ลานหนิ พ้นื ล�ำ ห้วยบางบรเิ วณจะพบหินกมุ ภลักษณ์ (Pothole ) ซ่งึ เกิด
จากนา้ํ ในล�ำ หว้ ยพดั เอากรวดทรายมาหมนุ วนอยใู่ นแอง่ เลก็ ๆ บนผวิ หนา้ หนิ
ขดั ถใู หแ้ อง่ ลกึ ลงและกวา้ งมากขน้ึ จนกระทง่ั เวา้ ลกึ เปน็ รปู หมอ้

25

น้าํ ตกคลองสะบา้

ที่ต้ัง : หมู่ 11 ต.ขนุ ซ่อง อ.แกง่ หางแมว จ.จนั ทบรุ ี
พิกัด : 48P 0177624E 1456564 N
การเขา้ ถึง : จากทีท่ �ำ การอุทยานแห่งชาติ ย้อนกลบั ออกมาตามทาง ราว 6 กโิ ลเมตร จะเจอทางเขา้ ฐานปฏิบตั กิ ารป่าไม้ จบ.4 มีป้าย
เล็ก ๆ บอกปากทาง ทเี่ ป็นสวนยางพารา เขา้ ไปราว 2 กโิ ลเมตร ถึงฐานปฏบิ ตั ิการป่าไม้ จบ.4 แลว้ เดินเทา้ จะเป็นทางเดินในป่า ขน้ึ เนนิ
ลงเนนิ ช่วงท้ายจะเลาะล�ำ หว้ ย รวมเดินเท้าราว 6 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : เกดิ จากคลองสะบา้ มีต้นนา้ํ จากเขาสิบห้าช้ัน เป็นน้ําตกขนาดเลก็ ตกลงมาจากแก่งหินทลี่ ดหลัน่ ลงมาเป็นชั้นเลก็ ๆ หลายช้นั
แต่ชัน้ สูง สงู ราว 8 เมตร ตกตอ่ เนอื่ งเป็นชน้ั ๆ มา 2 ชนั้ ตกลงยังแอ่งเล็ก ๆ ข้างล่าง ก่อนจะไหลออกมาจากป่าตอ่ ไป มนี ้าํ ทง้ั ปี แตห่ น้าแลง้
นํ้าจะนอ้ ย

26

นาํ้ ตกอีเกก

ท่ีตั้ง : หมู่ 2 ต.ขนุ ซ่อง อ.แกง่ หางแมว จ.จันทบรุ ี
พิกัด : 48P 017650E 1463297N
การเขา้ ถงึ : จากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ เดนิ ขน้ึ ไปทางตะวนั ออกเฉยี งเหนอื
ตามเส้นทางเดินตรวจป่า บางช่วงมีเดินขึ้นเนินเขาไปในป่าเบญจพรรณ
ป่าดงดบิ แลง้ ขน้ึ เขาอีเกกไปราว 1 กิโลเมตร ตัดลงลำ�ธารคลองอเี กก จากนน้ั
เดินเลียบลำ�ธารไปจนถึงนํา้ ตก รวมระยะทางเดนิ เท้าท้งั สนิ้ 8.5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นผลพวงมาจากลำ�ธารอันมาจากป่าแถบเขาอีกเกก ลักษณะ
คล้ายนา้ํ ตกคลองสะบา้ คอื เปน็ ล�ำ ธารนา้ํ ทไ่ี หลผา่ นรอ่ งหนิ ในหบุ เขามาเรอ่ื ย ๆ มี
แก่งนํ้าเล็ก ๆ มาเป็นระยะ ๆ จนถึงบริเวณที่เป็นนํ้าตก ซ่ึงเป็นแก่งหินต่าง
ระดับ กว้างราว 8 เมตร ตกไหลลาดลงมาจากความชันราว 40 องศา สูง
ราว 3 - 4 เมตร ลาดไหลลงมาเปน็ ทางยาวราว 5 เมตร ดา้ นลา่ งเป็นแอ่งน้าํ
บรรยากาศโดยรอบรม่ รืน่ มีนํา้ ตลอดปี แต่ฤดแู ล้งนา้ํ นอ้ ย

27

อุทยานแห่งชาติ ละลุ

ปราจน� บรุ � สระแกŒว ตาพระยา
ฉะชงิ เทรา พนื้ ท่ี 594 ตารางกิโลเมตร

ชลบรุ � จันทบรุ � ที่ต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 5 บ้านใหม่ไทยถาวร ต.ตาพระยา อ.ตาพระยา
ระยอง ตราด จ.สระแกว้
การเข้าถึงท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : สามารถเดินทางโดยรถยนต์จากกรุงเทพฯ
ไปยังอำ�เภออรัญประเทศ ระยะทาง 245 กิโลเมตร แล้วใช้เส้นทาง อรัญประเทศ – นางรอง
เส้นทางหลวงหมายเลข 3068 ผ่านอำ�เภอตาพระยา ถึงบ้านช่องเขาตะโก รวมระยะทาง 77
กโิ ลเมตร ถงึ ทที่ ำ�การอุทยานแห่งชาติตาพระยา อยู่รมิ ถนน กอ่ นจะขนึ้ เขาช่องตะโก

28

กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติตาพระยาเป็นส่วนหนึ่งในทิวเขาพนมดงรัก บริเวณของด้านทิศใต้ของที่ราบสูงโคราช มีเน้ือที่ท้ังส้ินประมาณ 594
ตารางกิโลเมตร โดยครอบคลุมเนื้อที่ 2 จังหวัด ได้แก่ สระแก้ว และบุรีรัมย์ อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 380
กโิ ลเมตร มอี าณาเขตตดิ ตอ่ กับราชอาณาจักรกมั พชู า
โดยย้อนไปในช่วงปี 2515 - 2531 ท่ีบ้านเมืองยังมีภัยคุกคามจากผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ พื้นท่ีแห่งน้ีเคยอยู่ภายใต้อิทธิพลของ
พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย มีการต่อสู้ระหว่างเจ้าหน้าท่ีของรัฐกับผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยอย่างรุนแรง เกิดความ
เสียหายท้ังชีวิตและทรัพย์สินอย่างมากจนกระท่ังปี 2525 มีการใช้การเมืองนำ�การทหารจนกองกำ�ลังติดอาวุธของพรรคคอมมิวนิสต์แห่ง
ประเทศไทยยอมเข้ามอบตวั แปรสภาพฐานะเปน็ ผ้รู ว่ มพัฒนาชาตไิ ทยในที่สุดจึงเกดิ ความสงบสุขในพน้ื ที่
ต่อมากรมปา่ ไม้ได้รับการแจ้งจากกองทพั ภาคท่ี 1 ขอใหพ้ จิ ารณาประกาศจดั ตงั้ ปา่ บริเวณทิวเขาบรรทดั รอยต่อ 3 จงั หวัด คอื จังหวดั
ปราจนี บุรี จังหวดั นครราชสมี า และจังหวดั บรุ รี ัมย์ ซงึ่ มสี ภาพป่าอดุ มสมบรู ณเ์ ป็นป่าเบญจพรรณ ปา่ ดบิ แลง้ และป่าเตง็ รัง ให้เป็นอุทยาน
แห่งชาติ กรมปา่ ไมไ้ ด้พจิ ารณาแลว้ จงึ ให้นายอภศิ กั ดิ์ จตั ตพุ รพงษ์ นักวิชาการป่าไม้ 5 ปฎิบตั ิงานประจำ�อทุ ยานแหง่ ชาติเขาใหญ่ ในขณะน้ัน

จดุ ชมทวิ ทศั น์ผาแดง

29

แหลง่ หินตัดสระเพลง หน่วยฯ ตย.1 (ทัพไทย)

ไปดำ�เนินการส�ำ รวจ และจดั ต้ังพนื้ ทป่ี า่ สงวนแหง่ ชาติ ป่าตาพระยา ปา่ ดงใหญ่ ป่าบา้ นกรวด แปลง
ทห่ี า้ และป่าใกลเ้ คียง ในท้องทีจ่ ังหวัดสระแกว้ และจังหวดั บุรรี ัมย์ เป็นอุทยานแหง่ ชาต ิ ตามคำ�สั่ง
กรมปา่ ไม้ ท่ี 1640/2534 ลงวันท่ี 2 กนั ยายน 2534
จากการสำ�รวจพบว่า ป่าบริเวณน้ีมีลำ�น้ํา ลำ�ห้วยหลายสายไหลจากทิวเขาในอุทยาน
แห่งชาติไปทางด้านทิศเหนือ ได้แก่ ลำ�นางรอง ลำ�จังหัน ลำ�ปะเทีย ห้วยซับกระโดน (ไหลลง
ล�ำ นางรอง) หว้ ยตรมุ ะเมย่ี ง และหว้ ยแหง้ (ไหลลงล�ำ จงั หนั ) หว้ ยหนิ หว้ ยดนิ ทราย และหว้ ยนาเหนอื
(ไหลลงล�ำ ปะเทยี ) รวมทงั้ หว้ ยพลู หว้ ยเมฆา ห้วยโอบก และห้วยไฟไหม้ และมีลำ�นา้ํ ทีไ่ หลจากทิศ
ตะวนั ตกของอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ปทางตอนใตข้ องอทุ ยานแหง่ ชาติ 1 สายหลกั ไดแ้ ก่ ล�ำ สะโตน ยอดเขา
ท่ีสูงท่ีสุดในบริเวณอุทยานแห่งชาติตาพระยาอยู่ทางด้านทิศตะวันตก ได้แก่ เขาพรานนุช ซ่ึงสูง
579 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง เป็นป่าต้นน้ําลำ�ธารอย่างดีจึงเห็นควรเสนอจัดตั้งเป็นอุทยาน
แห่งชาติ
อุทยานแห่งชาตติ าพระยาไดป้ ระกาศให้เปน็ อุทยานแห่งชาติ ในราชกิจจานเุ บกษา เล่ม 113
เขายักษ์ ตอนท่ี 65 ก ลงวันที่ 22 พฤศจกิ ายน 2539 เป็นอทุ ยานแห่งชาติ ลำ�ดับท่ี 82 ของประเทศ

30

ไปอำเภอเมืองบรุ ร� ัมย ไปบรรจบถนน 24
(โชคชยั -เดชอดุ ม)

อปำะเคภำอ ละหอาำนเภทอราย ไป อ.กาบเชิง
อำเภอบาŒ นกรวด
ไปอำเภอเสงิ สาง 2119 2075
นิคมบŒานกรวด
อำเภอโนนดนิ แดง อา‹ งเก็บน้ำหวŒ ยเมฆา
หนว‹ ยพ�ทักษ ชอ‹ งโอบก
ลอำ‹านงเากงบ็ รนอ้ำง อุทยานแห‹งชาติ
ท่ี ตย.3
(อา‹ งเมฆา)

บŒานลำนางรอง

348 หนว‹ ยพท� กั ษ
อุทยานแห‹งชาติ
บŒานหนองเสมด็ ท่ี ตย.1 (ทพั ไทย)
บŒานทับทมิ สยาม 03
อทุ ตยทาา่ีทพนำแรกหะายง‹ รชาาติ จ�ดชมทวิ ทศั นผ าแดง ราชอาณาจกั รกัมพช� า
นำ้ ตกผาแดง

บŒานใหม‹ไทยถาวร

อหา‹ Œวงเยกย็บานงำ้ 3486 หนบอาŒงนปรอ� บŒานทพั ราช

ไปโคกกรวด ไปอำเภอตาพระยา

31

นาํ้ ตกผาแดง

ที่ต้ัง : หมู่ 5 บ้านใหม่ไทยถาวร ต.ทัพราช อ.ตาพระยา
จ.สระแก้ว
พิกัด : 48P 0248651E 1564639N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 348 จากอำ�เภอ
ตาพระยา ข้ึนช่องเขาตะโก มุ่งหน้าไปโนนดินแดง จะผ่าน
ท่ีท�ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างซ้ายมอื เลยทที่ �ำ การไปราว 800
เมตร ชว่ งทจ่ี ะเรม่ิ ตน้ ขน้ึ เขา จะมลี านจอดเลก็ ๆ รมิ ทางขวามอื
จอดรถแล้วเดนิ เทา้ เข้าไปตามทางราว 700 เมตร จะถงึ นํ้าตก
ผาแดง
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกผาหนิ ทราย ตกลงมาชน้ั เดยี ว สงู ราว 8
เมตร ดา้ นหนา้ เปน็ กองหนิ ขนาดใหญ่ ทห่ี กั ตกลงมาจากหนา้ ผา
ระเกะระกะดา้ นหนา้ บรรยากาศรม่ รน่ื มนี า้ํ เฉพาะชว่ งหนา้ ฝน

32

ปราจน� บรุ � สระแกŒว น้ํ าตกอุทคยานลแหอ่งชงาติ แก้ว
ฉะชงิ เทรา พื้นท่ี 197.92 ตารางกโิ ลเมตร

ชลบุร� จนั ทบรุ � ที่ต้ังท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 2 ต.บอ่ พลอย อ.บ่อไร่ จ.ตราด
ระยอง ตราด การเดนิ ทาง : จากจงั หวดั จนั ทบรุ ี ใชท้ างหลวงหมายเลข 3 มงุ่ หนา้ จงั หวดั ตราด พอขา้ มแมน่ า้ํ เวฬุ
จะมีด่านตรวจของทหารเรือ เลีย้ วซา้ ยตรงแยกแสนตุง้ เขา้ ไปตามทางหลวงหมายเลข 3157 เข้าไป
ราว 3 กโิ ลเมตร จะพบทางแยกขวามือเข้าไปอ�ำ เภอบอ่ ไร่ เขา้ ไปตามทางจนถงึ อ�ำ เภอบ่อไร่ เลย้ี ว
ซา้ ยเขา้ ตลาด จะมีปา้ ยบอกไปอุทยานแห่งชาตนิ ํา้ ตกคลองแกว้ โดยใชท้ างหลวงหมายเลข 3389
ไป 9 กิโลเมตร ถึงท่ีทำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ

33

กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
กรมป่าไม้ได้รับหนังสือจากสำ�นักงานป่าไม้จังหวัดตราดแจ้งว่า ในท่ีประชุมคณะอนุกรรมการป้องกันและปราบปรามการลักลอบ
ทำ�ลายทรพั ยากรปา่ ไมป้ ระจ�ำ อ�ำ เภอเขาสมงิ เมอ่ื วนั ท่ี 15 กนั ยายน 2538 มมี ตเิ หน็ สมควรก�ำ หนดใหพ้ น้ื ทป่ี า่ บรเิ วณปา่ เขาชะอม เขาคลองปกุ
และเขามะปรงิ ในเขตป่าสงวนแห่งชาตปิ ่าเขาสมงิ (ป่าคลองใหญ่ - เขาไฟไหม้) อันเปน็ พนื้ ทปี่ า่ อนรุ กั ษ์ อยู่ในท้องทอี่ �ำ เภอเขาสมงิ และอำ�เภอ
บอ่ ไร่ จงั หวดั ตราด ให้เป็นวนอุทยานหรืออุทยานแหง่ ชาติ เนอ่ื งจากสภาพป่ายังคงมีความอุดมสมบรู ณ์และมสี ตั วป์ า่ อยูช่ กุ ชมุ
กรมป่าไม้จึงส่งเจ้าหน้าที่ไปสำ�รวจพ้ืนท่ีดังกล่าว รวมท้ังพ้ืนที่บริเวณใกล้เคียงด้วย พบว่าผืนป่าบริเวณดังกล่าว มีความอุดมสมบูรณ์
ของปา่ ไม ้ มยี อดเขาทสี่ ูงทส่ี ดุ คือ ยอดเขาบาด ซึ่งมคี วามสงู ถึง 836 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง สภาพภูมิประเทศเชน่ น้ีกอ่ ให้เกดิ สายนํา้
หลายสาย เชน่ คลองลกึ คลองแอ่งปุก คลองแก้ว คลองตาบาด คลองหนิ เพลงิ คลองลือ คลองกะใจ คลองมะละกอ ฯลฯ สายน้าํ แต่ละสาย
จะไหลลงสคู่ ลองสะตอแลว้ ออกสทู่ ะเล จงึ เปน็ แหลง่ ตน้ นา้ํ ล�ำ ธารทส่ี �ำ คญั ทม่ี าหลอ่ เลย้ี งชมุ ชนดา้ นนอก ทง้ั ยงั มที ศั นยี ภาพและความหลากหลาย
ทางระบบนเิ วศ จงึ เห็นสมควรตัง้ เป็นอทุ ยานแห่งชาตนิ ้ําตกคลองแกว้
ต่อมาคณะทำ�งานเพ่ือพิจารณาก่อนนำ�เร่ืองเสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ มีความเห็นให้สำ�รวจพ้ืนที่บริเวณป่าเขาปอใหม่

34

เขาบึงพะวาดำ� เขาเอ็ด เขาคลองวังโพธ์ิ เขาคลองปูน เพ่ิมเติม และต่อมานายประยูร พงศ์พันธ์ หัวหน้าอุทยานแห่งชาติน้ําตกคลองแก้ว
ได้นำ�เสนอรายละเอียดการสำ�รวจข้อมูลเบื้องต้นพื้นที่ที่จะจัดต้ังอุทยานแห่งชาตินํ้าตกคลองแก้ว ซ่ึงอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าเขาสมิง
(ป่าคลองใหญ่ - เขาไฟไหม)้ เนอื้ ท่ีประมาณ 197.92 ตารางกิโลเมตร ในท้องที่ตำ�บลหนองบอน ตำ�บลช้างทนู ต�ำ บลบ่อพลอย ต�ำ บลนนทรีย์
และต�ำ บลด่านชุมพล อำ�เภอบอ่ ไร่ จงั หวดั ตราด เสนอท่ปี ระชุมคณะอนกุ รรมการป้องกนั และปราบปรามการลักลอบทำ�ลายทรัพยากรปา่ ไม้
ประจำ�จังหวดั ตราด ครงั้ ที่ 4/2543 เมือ่ วันที่ 28 กรกฎาคม 2543 ซ่ึงทีป่ ระชมุ พจิ ารณาให้ความเห็นชอบในการจดั ตัง้ อุทยานแห่งชาตินาํ้ ตก
คลองแกว้ และได้นำ�เร่อื งเขา้ สูก่ ารพจิ ารณาของคณะกรรมการอุทยานแหง่ ชาติ ครั้งท่ี 2/2543 เมื่อวันท่ี 30 ตลุ าคม 2543 ซง่ึ ท่ปี ระชมุ มีมติ
เหน็ ชอบใหด้ ำ�เนนิ การจดั ตงั้ เป็นอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ด้
ประกาศเป็นอุทยานแหง่ ชาตเิ มอ่ื วนั ท่ี 30 ตุลาคม 2543 เป็นอทุ ยานแหง่ ชาติลำ�ดบั ท่ี 112 ของประเทศไทย
นํ้าตกต่าง ๆ ในอุทยานแห่งชาตินํ้าตกคลองแก้วน้ี จะก่อกำ�เนิดในป่าในเขตอุทยานแห่งชาติ ท่ีอยู่ติดชายแดนของประเทศกัมพูชา
แลว้ ไหลออกจากปา่ สู่ชุมชนและออกทะเลทางทิศตะวันตก เป็นลำ�ห้วยสายสัน้ ๆ ทอี่ ยูใ่ นปา่ ก่อนจะออกสชู่ มุ ชนดา้ นนอก แต่ด้วยความอดุ ม
สมบูรณข์ องปา่ ต้นนํา้ จึงท�ำ ให้น้าํ ตกแต่ละแหง่ มีนาํ้ ตลอดปี เพียงแตใ่ นหนา้ แล้งจะลดปรมิ าณลงบา้ ง

35

ไปอำเภอมะขาม ราชอาณาจักรกัมพ�ชา
หนว‹ ยพท� ักษ
อทุ ยานแหง‹ ชาติ ทที่ ำการ
ที่ คก.1 อุทยานแหง‹ ชาติ
(ธารหินดาษ) นำ้ ตกคลองแกวŒ
ตคช‹ายด.
หนว‹ ยพ�ทกั ษอุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี คก.2 (น้ำตกทบั กะได)

ไปจังหวัดตราด

36

นํา้ ตกคลองแก้ว

ท่ีต้ัง : อยู่บริเวณท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 2 บ้านคลองแก้ว
ต.บอ่ พลอย อ.บ่อไร่ จ.ตราด
พิกัด : 237197E 1395734N
การเข้าถึง : จากลานจอดรถหน้าท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ เดินเท้าไป
ตามทาง ทเ่ี ลยี บล�ำ หว้ ย 310 เมตร ถงึ นา้ํ ตกชน้ั แรก และเดนิ ไป 740 เมตร
ถงึ จดุ ชมทวิ ทศั นเ์ หนอื นา้ํ ตกชน้ั 4 มที างปนู เดนิ ตลอดเสน้ ทาง จะผา่ นนา้ํ ตก
ชน้ั เลก็ ๆ มากมาย แตน่ ับช้นั ใหญ่ ๆ เพยี ง 4 ช้นั เทา่ น้นั
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกทต่ี กจากหนา้ ผาหนิ แกรนติ มที ง้ั หมดหลายชน้ั แตน่ บั
ชน้ั ใหญ่ ๆ เพยี ง 4 ชน้ั โดยนา้ํ ตกชน้ั เลก็ ๆ สงู ราว 3 - 4 เมตร สว่ นชน้ั ใหญ่ ๆ
สงู เกนิ 5 เมตรขน้ึ ไป สว่ นใหญจ่ ะเปน็ ชน้ั ทเ่ี อยี งลาดลงมา มชี น้ั 4 ทน่ี า้ํ ตกตกลง
จากหนา้ ผาสงู ราว 30 เมตร แลว้ ไหลลาดลงมาตอ่ เนอ่ื งกนั ระยะทางไหลลาด
ราว 20 เมตร จงึ เปน็ ชน้ั ทส่ี วยและใหญท่ ส่ี ดุ รอบบรเิ วณรม่ รน่ื ดว้ ยปา่ ดงดบิ ชน้ื
ปา่ เบญจพรรณมคี วามรม่ รน่ื ตลอดเสน้ ทางเดนิ เทา้

37

นา้ํ ตกคลองไทย

ที่ต้ัง : หมู่ 8 บา้ นหมน่ื ด่าน ต.บ่อพลอย อ.บอ่ ไร่ จ.ตราด
พิกัด : 48P 241352E 1392382N
การเข้าถึง : เร่ิมต้นจากที่ตัวอำ�เภอบ่อไร่จะมีสี่แยกหัวทุ่งกลางชุมชนในตัวอำ�เภอ
ให้ใช้ทางท่ีไปบ้านหม่ืนด่าน จะผ่านโรงโม่หิน (ทางซ้ายมือ) ตรงไปตามทางหลักจะผ่าน
บ้านหมน่ื ดา่ นแลว้ เจอสามแยก เลย้ี วไปทางขวามอื เขา้ ไปราว 2 กโิ ลเมตร จะเจอทางแยกเลก็ ๆ
หนา้ ส�ำ นกั สงฆห์ มน่ื ดา่ น ใหเ้ ลย้ี วซา้ ยเขา้ ไปตามทางล�ำ ลองซง่ึ เปน็ ทางดนิ เลก็ ๆ ผา่ นชายปา่
ราว 2.5 กโิ ลเมตร จะเขา้ สสู่ วนยางพาราของชาวบา้ น เข้าไปจอดรถในสวนยางพารา แลว้
เดินเท้าลงหบุ เขาไปราว 500 เมตร จะเจอคลองไทย แลว้ เดินเลาะคลองไทยไป ในฤดูฝน
น้าํ ในคลองไทยอาจทว่ มถงึ เอว เดนิ เลาะคลองไปเรอ่ื ย ๆ จนเขา้ สเู่ ขตป่าของพ้ืนท่ีอุทยาน
แห่งชาติ สองฝั่งห้วยจะเป็นแก่งหินล่ืนและผาหิน บางช่วงต้องไต่ไปตามแก่งหิน จนเมื่อ
จะเริ่มข้ึนไปชั้นน้ําตก จะเป็นป่าไผ่ ซึ่งเป็นเส้นทางทำ�เหมืองพลอยเก่า รวมเดินเท้าจาก
สวนยางพาราราว 2.5 กิโลเมตร
ลักษณะ : เปน็ นํ้าตกขนาดเล็ก ทไ่ี หลลงมาผา่ นโตรกหินเป็นช่องแคบ ๆ ลงมา สงู ราว 5
เมตร ลงสูแ่ อง่ นํ้าดา้ นล่างท่ีถกู ขนาบดว้ ยผาหนิ สองฝง่ั หว้ ย ก่อนจะไหลลงคลองไทย ทเ่ี ปน็
ลำ�คลองขนาดใหญ่ ช่วงท่ีอยู่ในป่าลำ�คลองจะถูกบีบด้วยโตรกหิน คร้ันไหลออกมาจาก
ป่าจึงแผ่กว้าง บริเวณป่าต้นน้ําของน้ําตกคลองไทย เคยผ่านการทำ�เหมืองพลอยแบบขุด
มาก่อน ในฤดูฝนท่ีน้ําหลากจึงมักชะหน้าดินลงไปด้วย ทำ�ให้นํ้าเป็นสีดินลูกรัง บริเวณ
น้ําตกยังมรี ่องรอยการทำ�เหมอื งขดุ รวมท้งั เครือ่ งมอื บางชนิดหลงเหลอื อย่ดู ว้ ย

38

นา้ํ ตกหม่ืนตี

ท่ีต้ัง : บา้ นหมนื่ ดา่ น ต.บ่อพลอย อ.บ่อไร่ จ.ตราด
พิกัด : 48P 239993E 1394922N
การเขา้ ถึง : ออกจากอุทยานแห่งชาตินํ้าตกคลองแก้วเขา้ ไปยงั ตัวอำ�เภอบอ่ ไร่ ราว 7 กิโลเมตร ถึงสีแ่ ยกหวั ทงุ่ ใชท้ างท่ไี ปบ้านหม่ืนด่าน
ไปจนเจอสามแยก (ท่ีไปส�ำ นกั สงฆ์และไปน้ําตกคลองไทย) เลย้ี วซา้ ยไป จะผา่ นฐานปฏิบัตกิ ารของทหารพรานบ้านหมื่นดา่ น ไปจนสุดทาง
ลาดยาง ก็จะเป็นทางล�ำ ลองเขา้ ไปอกี 2 กโิ ลเมตร กจ็ ะถึงจดุ สกัดนํ้าตกหม่นื ตี จอดรถในลานจอด แลว้ เดนิ เทา้ ข้ามสะพานแขวนแล้วเลาะ
เลียบล�ำ ห้วยขน้ึ ไปทางตน้ นํา้ ราว 150 เมตรถงึ นํา้ ตก
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกขนาดเลก็ หนา้ นา้ํ ตกไมก่ วา้ งมากนกั เปน็ นา้ํ ตกหนิ แกรนติ แตล่ ะชน้ั ไมส่ งู มากนกั ราว 3 - 5 เมตร ตกลดหลน่ั ตอ่ เนอ่ื งกนั
บางชน้ั มีแอ่งเลก็ ๆ ดา้ นล่างของนา้ํ ตก

โสกน�้ำ ออกดอกช่วง ต.ค. - ม.ค.

39

นาํ้ ตกธารหนิ ดาษ

ที่ต้ัง : อยูใ่ นหนว่ ยพทิ กั ษ์อทุ ยานแหง่ ชาตทิ ี่ คก.1 (ธารหินดาษ) หมู่ 1 ต.หนองบอน
อ.บ่อไร่ จ.ตราด
พิกัด : 227560E 1405610N
การเข้าถึง : ใชท้ างหลวงหมายเลข 317 มงุ่ หนา้ โป่งนา้ํ ร้อน ไปไมไ่ กลนัก เหน็ ป้าย
ทางแยกขวาเข้าเขื่อนคีรีธาร เล้ียวเข้าไปเป็นทางหลวงหมายเลข 3299 ผ่านทางเข้า
เขือ่ นไปเรือ่ ย ๆ ผ่านวดั เนินตากแดด กจ็ ะถงึ ชมุ ชนหนองบอน จะเป็นชุมชนหนาแน่น
สองข้างทาง ชว่ งกลาง ๆ ของชุมชน จะมสี แ่ี ยกเลก็ ๆ มปี ้ายบอกเขา้ นา้ํ ตกธารหนิ ดาษ
เลี้ยวซ้ายเข้าไปราว 6 กโิ ลเมตร ทางจะคดเค้ยี วขึน้ เขาไปมา ผา่ นสวนยาง สวนเงาะ
จนถึงลานจอดรถของหน่วยพทิ ักษ์อทุ ยานแห่งชาติที่ คก.1 (ธารหนิ ดาษ) แลว้ เดนิ เท้า
ลงเนนิ ไปถึงล�ำ ธาร แลว้ เดินเลาะลำ�ธารไปราว 300 เมตร ถงึ นํ้าตกชั้นท่ี 1
ลักษณะ : เป็นน้ําตกหน้าผาหนิ ขนาดกลาง ไม่สูงมากนัก มีท้งั หมด 3 ชน้ั ใหญ่ ๆ ไหล
ลาดเอยี งตอ่ เน่ืองกนั สูงราว 8 เมตร ไหลมาเป็นทางยาวราว 20 เมตร บรรยากาศ
ร่มร่ืน มปี ่าไผแ่ ละป่าดบิ แลง้ รายรอบ มีทางเดนิ เป็นปนู เลาะลำ�ธารไป มีน้าํ ตลอดปี

40

น้ําตกทบั กะได

ที่ตั้ง : หมู่ 3 ต.นนทรยี ์ อ.บอ่ ไร่ จ.ตราด
พิกัด : 244753E 1387572N
การเขา้ ถงึ : จากแยกไฟแดงในตวั อ�ำ เภอบอ่ ไร่ ใชท้ างหลวงหมายเลข 3157 มงุ่ หนา้ ไปทางต�ำ บลนนทรยี ์ ถงึ สแ่ี ยกต�ำ บลนนทรยี ์ (ชว่ งสแ่ี ยก
จะเปน็ ถนนสเ่ี ลน) เลย้ี วซา้ ยเขา้ ไปตามทางหลวงหมายเลข 4026 เขา้ ไปตามทางเรอ่ื ย ๆ ผา่ นบา้ นมะมว่ ง อา่ งเกบ็ นา้ํ บา้ นมะมว่ ง (ซา้ ยมอื ) เลย
ไปอีกจะเป็นอ่างเก็บนํ้าคลองโสน แล้วถนนจะแล่นเลียบชายอ่างเก็บนํ้าคลองโสนไปจนพบด่านตรวจคนเข้าเมืองขวามือ เลยไปอีกราว 3
กิโลเมตร จะเป็นสะพานปูนโค้งไปทางขวา ตรงหัวโค้งทางซ้ายมือจะเป็นทางเข้าไปหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ คก.2 (นํ้าตกทับกะได)
เลย้ี วรถเขา้ ไปจอดท่ีหน่วย แลว้ เดินตามทางลำ�ลองเข้าไป ซ่งึ มกี ารขา้ มหว้ ย 6 ครั้ง กจ็ ะสดุ ทางลำ�ลอง แล้วเดินเทา้ เขา้ ไปในป่าราว 200 เมตร
ถึงนาํ้ ตกชนั้ 3 (นบั จากขา้ งลา่ งขึ้นมา) รวมระยะทางเดินทางหน่วยพิทกั ษ์อทุ ยานแหง่ ชาติ ราว 2 กโิ ลเมตร
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ทง้ั หมดมี 4 ชน้ั ใหญ่ ๆ ชน้ั บนสดุ เปน็ หนา้ ผาหนิ แคบ ๆ เอยี งราว 70 องศา ไหลลาดลงมายงั แอง่ ใหญเ่ บอ้ื งลา่ ง
หา่ งมาราว 20 เมตร ตกลงอกี ชน้ั หนง่ึ สงู ราว 8 เมตร เอยี งราว 30 องศา คอ่ ย ๆ ลาดไหลลงมายงั แอง่ นา้ํ เลก็ ๆ ดา้ นลา่ งเปน็ ชน้ั ๆ ตอ่ เนอ่ื งกนั
เปน็ ทางยาวราว 20 เมตร แลว้ ทง้ิ ระยะหา่ งออกมาราว 5 เมตร มอี กี ชน้ั ทต่ี กลงมาจากหนา้ ผาในแนวดง่ิ สงู ราว 7 เมตร แลว้ ทง้ิ ระยะไป ราว 5 เมตร
ตกลงชั้นหินสูงราว 2 เมตร อีกครง้ั หน่งึ กอ่ นจะไหลลงไปในลำ�ธารทีต่ ้องข้ามมา 6 ครงั้ น่ันเอง

41

นาํ้ ตกสรี ะมนั

ที่ต้ัง : หมู่ 3 ต.นนทรีย์ อ.บ่อไร่ จ.ตราด
พิกัด : 48P 245427E 1389551N
การเข้าถึง : เร่ิมที่หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ คก.2 (น้ําตกทับกะได) เข้าไปตามทางเดินเท้าท่ีไปนํ้าตกทับกะไดนั่นเอง แต่พอข้าม
คลองไปจนจะขา้ มคลองครง้ั ที ่ 3 มที างตัดเขา้ ปา่ ทางขวามือกอ่ นข้ามคลอง แลว้ เดินเลาะลำ�หว้ ยไปราว 100 เมตร มที างตดั ข้นึ เนนิ เขา เดนิ
ไปราว 2.2 กโิ ลเมตร ถึงตวั น้าํ ตก
ขากลับไม่ต้องย้อนออกมาตามทางเดิม แต่จะมีทางให้เดินต่อออกมาจนพบสะพานปูนของทางหลวงหมายเลข 4026 ซึ่งเลยจุดนี้ไป
ทางซ้ายมอื ไปอีกราว 6 กโิ ลเมตร จะถงึ ฐานฯ 400 ซึ่งเปน็ ดา่ นชายแดน และจุดผ่อนปรนระหวา่ งไทย - กัมพูชา
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหน้าผาหนิ ขนาดใหญ่ ตกลาดไหลลงมาจากหนา้ ผาหินทเี่ อียงลาดราว 40 องศา เปน็ ทางยาวราว 35 เมตร ลดหล่นั
ลงมาเป็นสองชัน้ ต่อเนื่องกนั หนา้ ผาหินกวา้ ง ดา้ นล่างเปน็ แอง่ นํา้ เลน่ นาํ้ ได้

42

นา้ํ ตกหนิ ขดี

ทต่ี งั้ : หมู่ 2 ต.บอ่ พลอย อ.บอ่ ไร่ จ.ตราด
พิกดั : 48P 234448E 1398549N
การเขา้ ถึง : เดนิ ทางออกมาจากทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาตนิ า้ํ ตกคลองแกว้
4 กโิ ลเมตร ถงึ แยกบา้ นปะอา เลย้ี วขวาไป 2 กโิ ลเมตร จะเหน็ ซอยเจรญิ ทรพั ย์
ซง่ึ เปน็ ซอยเลก็ ๆ ทางขวามอื จะมที างล�ำ ลองเขา้ ไปราว 200 เมตร เลย้ี วขวา
เข้าสวนยางพารา เข้าไปจนสุดทางในสวนยางพารา ทางจะไปติดท่ีลำ�ห้วย
แลว้ เดนิ เทา้ เขา้ ไปในปา่ และบางชว่ งขน้ึ เนนิ เขา ราว 3 กโิ ลเมตร ถงึ นา้ํ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าที่ตกลงมาจากหน้าผาหินที่ไม่สูงนัก ราว 4 - 5 เมตร
มี 2 ชน้ั หลกั ๆ ไหลตกลงมาท้ิงระยะกนั ไมม่ าก แลว้ ลดหลน่ั ลงไปเปน็ แอง่ นา้ํ
ด้านล่าง และไหลออกไปเป็นคลองที่รถมาจอดนั่นเอง รอบบริเวณร่มรื่น
ด้วยป่าดงดิบชื้น
หมายเหตุ : ยงั มนี า้ํ ตกคลองใจอกี แหง่ หนง่ึ แตเ่ สน้ ทางยงั ไมป่ ลอดภยั และ
เดนิ ทางดว้ ยความยากล�ำ บาก

43

ปราจน� บุร� สระแกŒว อุทยานแห่งชาติ
ฉะชงิ เทรา
นําตกพลิว
ชลบรุ � จนั ทบรุ � พนื้ ที่ 134.50 ตารางกโิ ลเมตร
ระยอง ตราด
ที่ต้ังที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : 41 หมู่ 12 บ้านนา้ํ ตกพลว้ิ ต.พลวิ้ อ.แหลมสิงห์
จ.จันทบรุ ี
การเดินทางไปที่ทำ�การ : ใช้เส้นทางสายกรุงเทพ - ตราด ถงึ สามแยก ซา้ ยมือไป
อ�ำ เภอโป่งนา้ํ ร้อน ใหเ้ ลี้ยวขวาไปตามถนนหมายเลข 3 ถงึ บริเวณหลักกโิ ลเมตรที่ 347
มีสามแยก เลี้ยวซ้ายเขา้ ไป 2 กโิ ลเมตร ถงึ ทท่ี ำ�การอุทยานแห่งชาตินาํ้ ตกพล้ิว (หา่ งตัว
เมอื งจันทบรุ ี 14 กิโลเมตร)

44

กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
คณะรฐั มนตรมี มี ตเิ มอ่ื วนั ท่ี 7 ตลุ าคม 2502 ใหก้ �ำ หนดปา่ เขาสระบาป จงั หวดั จนั ทบรุ ี และปา่ อน่ื ๆ ในทอ้ งทจ่ี งั หวดั ตา่ ง ๆ รวม 14 ปา่
เป็นอุทยานแห่งชาติ ในขั้นแรกกรมป่าไม้ได้กำ�หนดพื้นที่ท่ีดินป่าน้ําตกพลิ้ว - เขาสระบาป ให้เป็นป่าสงวนแห่งชาติในปี 2505 ออกตาม
พระราชบญั ญัตคิ ุ้มครองและสงวนปา่ พุทธศักราช 2481 ลงวนั ท่ี 6 กุมภาพันธ์ 2504 และในปี 2515 ไดด้ ำ�เนนิ การพัฒนาและปรับปรงุ
บริเวณนา้ํ ตกพลว้ิ จดั ตัง้ เปน็ วนอุทยานนํ้าตกพลิ้ว อยูใ่ นความควบคมุ ดูแลของสำ�นักงานปา่ ไม้จงั หวัดจนั ทบรุ ี
ตอ่ มาครงั้ ประชมุ คณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาต ิ เมอื่ วันท่ี 22 มกราคม 2517 ได้มีการเรง่ รดั ใหเ้ ป็นอุทยานแห่งชาตโิ ดยเร็ว จังหวดั
จันทบุรีจึงได้มีหนังสอื ด่วนมาก ที่ จบ.09/1401 ลงวันที่ 31 มกราคม 2517 ขอใหก้ รมปา่ ไมส้ ง่ เจา้ หน้าที่ไปประจำ�วนอทุ ยานนํา้ ตกพล้วิ เพ่อื
ปรับปรุงให้เป็นไปตามหลักการจัดการวนอุทยาน ประกอบกับในปี 2517 กองอุทยานแห่งชาติมีแผนงานจัดบริเวณดังกล่าวให้เป็นอุทยาน
แห่งชาติอยู่แล้ว ในเดือนมีนาคม 2517 กรมป่าไม้จึงได้ส่งเจ้าหน้าที่ไปสำ�รวจบริเวณป่านํ้าตกพล้ิว เขาสระบาป ในท้องท่ีจังหวัดจันทบุรี
ปรากฏวา่ บริเวณดงั กล่าวประกอบด้วยทิวเขาสลับซบั ซอ้ น เป็นตน้ นาํ้ ลำ�ธาร เชน่ คลองนารายณ์ คลองพล้วิ คลองตรอกนอง คลองมะกอก
คลองซง้ึ คลองขลงุ กระจายอยู่รอบพน้ื ท่ี ตอนกลางของพื้นทเี่ ปน็ ทวิ เขาสงู ชัน มยี อดเขามาบหว้ากรอก เป็นจดุ สูงทส่ี ุดคอื 924 เมตร จาก

ระดบั ทะเลปานกลาง มหี นิ แกรนิตเป็นลกั ษณะโดดเด่น ทั้งยังมีทศั นียภาพที่สวยงามอกี หลายแหง่
เมื่อได้ข้อมูล กรมป่าไม้จึงได้นำ�เสนอต่อคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ เม่ือวันที่ 26 กรกฎาคม
2517 เห็นชอบให้กำ�หนดท่ีดินบริเวณดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนด
บริเวณที่ดินป่านํ้าตกพลิ้ว - เขาสระบาป ในท้องที่ตำ�บลพลบั พลา ตำ�บลคลองนารายณ์ ตำ�บลคมบาง
อำ�เภอเมืองจันทบุรี ตำ�บลพลิ้ว อำ�เภอแหลมสิงห์ ตำ�บลมะขาม อำ�เภอมะขาม และตำ�บลมาบไพ
ตำ�บลวังสรรพรส ตำ�บลตรอกนอง ต�ำ บลซง้ึ ต�ำ บลตะปอน ต�ำ บลเกวยี นหกั อ�ำ เภอขลงุ จงั หวดั จนั ทบรุ ี
ใหเ้ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ โดยประกาศในราชกิจจานเุ บกษา วนั ท่ี 2 พฤษภาคม 2518 เป็นอทุ ยานแห่งชาติ
ลำ�ดับที่ 11 ของประเทศไทย โดยใช้ชื่อว่า “อุทยานแห่งชาติเขาสระบาป” ต่อมามีการเปลี่ยนชื่อเป็น
อุทยานแห่งชาตินา้ํ ตกพลิว้ ในปี 2525
อทุ ยานแห่งชาตนิ ้ําตกพลว้ิ มพี ้นื ที่ประมาณ 134.50 ตารางกโิ ลเมตร ตงั้ อยู่ทางภาคตะวันออกของ
ประเทศไทย ระหวา่ งเสน้ รุ้งที่ 12 องศา 38 ลิปดา ถงึ 12 องศา 28 ลปิ ดาเหนือ และเส้นแวง ที่ 102 องศา
10 ลปิ ดา ถงึ 102 องศา 16 ลปิ ดาตะวนั ออก พน้ื ทค่ี าบเกย่ี วระหวา่ ง อ�ำ เภอเมอื ง อ�ำ เภอขลงุ อ�ำ เภอแหลมสงิ ห์
และอ�ำ เภอมะขาม

45

เขาŒ เขาคิชฌกฏู ไปอำเภอโป†งนา้ํ รŒอน
ไปอำเภอแกลง
อำเภอมะขาม

317

ไปคงŒุ วม� าน 3277

3153 อา‹ งเก็บน้ำ
คลองมะกอก
จันทบุร�
ชว‹ งถนนแยกเปšน 2 สาย

น้ำตกมะกอก ท่ี พอลหุท.4นย‹วา(นนยำ้ พแตหท� กง‹ ักชมษาะตก อิ ก)
3348 น้ำตกคลองนารายณ

นำ้ ตกตรอกนอง

หน‹วยพ�ทกั ษอ ทุ ยานแหง‹ ชาติ นำ้ ตกกลาง
ที่ พล.3 (น้ำตกคลองนารายณ) นำ้ ตกไมŒซี้

อบต.คลองนารายณ หนว‹ ยพ�ทกั ษอ ทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ พล.1 (นำ้ ตกตรอกนอง)
น้ำตกพล�ิว
3348
ทที่ ำการอทุ ยานแหง‹ ชาตินำ้ ตกพลิว� วัดตรอกนองบน
ไปถนนหมายเลข 3 ไดŒ

รร.บาŒ นตรอกนอง

3149

ไปอำเภอแหลม ิสง ห ไปอำเภอแหลมสิงห 3277

โรงพยาบาล ไปจงั หวัดตราด
ขลงุ

46

นา้ํ ตกพลว้ิ

ทตี่ งั้ : หมู่ 12 บ้านน้าํ ตกพล้วิ ต.พลิ้ว อ.แหลมสิงห์ จ.จนั ทบุรี
พิกัด : Lat.12.529297, Long.102.183947
การเข้าถึง : จากที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ มีทางเดินเข้าไปยงั
น้ําตก ระยะทางราว 200 เมตร
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนา้ ผาหนิ ขนาดใหญ่ จากสายนา้ํ 2 สาย
ท่ีตกลงมาจากช่องผาหินสูงราว 20 เมตร ลงสู่แอ่งนํ้าเบื้องล่าง
เป็นโตรกธารนํ้า ก่อนจะไหลลดหล่ันเป็นแก่งหินชั้นเล็ก ๆ อีก
หลายช้ันออกมาภายนอก ในลำ�ธารนํ้าน้ีมีปลาพลวงอาศัยอยู่
มากมาย น้ําตกแห่งน้ี เป็นที่พักผ่อนหย่อนใจท่ีรู้จักกันมานาน
ตัง้ แตใ่ นอดตี รชั กาลท่ี 5 เคยเสดจ็ ประพาสนา้ํ ตกแหง่ นห้ี ลายครง้ั
ในระหว่างปี พ.ศ. 2417 - 2424 และทรงพอพระทัยนํ้าตก
แห่งนี้มาก ทั้งทรงให้สร้างสิง่ อันเป็นทรี่ ะลกึ 2 แหง่ คือ สุนนั ทา-

47

นุสาวรีย์ และจุลศริ จุมพฎเจดยี ์ ไวใ้ กล้ทางลงน้าํ ตก บรเิ วณหัวนา้ํ ตกพลิ้ว ยังมรี อยจารกึ พระปรมาภไิ ธยยอ่ ของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั
รัชกาลท่ี 5 รัชกาลที่ 6 และรัชกาลท่ี 7 และพระบรมวงศานุวงศ์อกี หลายพระองค์

พล้ิว จากช่อื ต้นไม้มาเป็ นช่อื สายน้ําตก

พ้ืนท่ีของท่ีตั้งน้ําตกพลิ้ว เป็นพ้ืนท่ีของตำ�บลพล้ิวซึ่งอยู่ติดแนวทิวเขาสระบาปทางด้านตะวันตก ซ่ึงเป็นลักษณะป่าดงดิบช้ืน
และปา่ เบญจพรรณบางส่วน พน้ื ดนิ ชายเขาเป็นทรายท่เี กิดจากการผพุ ังของหินแกรนติ ทเี่ ปน็ หินของภูเขาภาคตะวันออกเกือบทัง้ หมด
ทำ�ใหม้ เี ถาวลั ยช์ นดิ หนง่ึ ชอบขน้ึ ในดนิ แบบน้ี เปน็ เถาวลั ยเ์ นอ้ื แขง็ ผวิ มนั เรยี บสเี หลอื งนวล ดอกเปน็ กลบี เลก็ ๆ สขี าวรวมกนั เปน็ กระจกุ
ผลจะเป็นทรงกลมผลผิวมนั คล้ายผลพิกุล (แตท่ า้ ยมนกว่า) ตอนสกุ สเี หลืองอมแดง ขึน้ อยคู่ ่อนข้างหนาตาเกีย่ วพันตน้ ไม้ใหญ่ ชาวบ้าน
ลอกเปลอื กออกมาแล้วควัน่ ทำ�เป็นเชอื ก เรยี กกนั วา่ “ตน้ พลิ้ว” จนเป็นทม่ี าของชือ่ ต�ำ บล และช่ือของนํา้ ตกทีอ่ ยู่ในตำ�บลพล้วิ น่นั เอง
ปัจจบุ นั อุทยานแห่งชาตินา้ํ ตกพลวิ้ ไดม้ ตี น้ พลวิ้ ธรรมชาติใหด้ ูในทางเดินไปยงั นา้ํ ตกพล้ิวด้วย

48

นา้ํ ตกคลองนารายณ์

ทตี่ ง้ั : บรเิ วณหนว่ ยพทิ ักษ์อุทยานแหง่ ชาตทิ ่ี พล.3 (นาํ้ ตกคลอง-
นารายณ์) หมู่ 1 บ้านตีนเขา ต.คลองนารายณ์ อ.เมอื ง จันทบุร ี
พิกัด : Lat.12.58278 Long102.173973
การเขา้ ถึง : ใช้ถนนหมายเลข 3 (จันทบุรี - ตราด) ไปทางตราด
ราว 4 กม. จากทางแยก จะมที างเลย้ี วซา้ ยเขา้ นา้ํ ตกคลองนารายณ์ (มี
ปา้ ยบอกปากทาง) เขา้ ไปอกี 2 กม. ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติท่ี
พล.3 (คลองนารายณ์) แลว้ เดินเทา้ ไปตามทางราว 200 เมตร ถึงแอง่
นํ้าตกแรก และไปอีกราว 2.5 กม. ถึงนํ้าตกชนั้ บนสุด
ลักษณะ : เป็นแก่งนํ้าขนาดกลาง ไหลตกลงผ่านกองหินต่าง ๆ ลง
มาเป็นชั้น ๆ ด้านล่างก้อนหินมีแอ่งน้ํากว้างเล่นนํ้าได้ จึงมีการต้ังช่ือ
แอ่งนํ้าใต้กองหินนํ้าตกน้ีว่า “อ่าง” แล้วตั้งชื่อแตกต่างกันแต่ละอ่าง
เช่น อา่ งอมร อา่ งศาล อา่ งสรง สว่ นตวั นา้ํ ตกคลองนารายณ์ หรอื นา้ํ ตก
เขาสระบาปนั้น ต้องเดินต่อไปอีก 2.5 กิโลเมตร เป็นนํ้าตกที่ตกลง
มาจากหนา้ ผาหนิ สงู ราว 10 เมตร ดา้ นลา่ งเปน็ แอง่ นา้ํ กวา้ ง มหี นา้ ผา
หินขนาบขา้ งนา้ํ ตก และยงั มที างเดนิ ไปอกี 2 นา้ํ ตกคอื นา้ํ ตกกลางและ
นา้ํ ตกอศั จรรย์ นา้ํ ตกเหลา่ นจ้ี ะสงู ใหญ่ ราว 10 เมตร ตกลงมาจากหนา้ ผาสงู
กอ่ นจะไหลลงมาเปน็ ชนั้ นาํ้ ตกด้านลา่ งต่อมาน่นั เอง

49

การเดินเท้าข้ึนนํ้าตกช้ันบนควรติดต่อเจ้าหน้าท่ีเพราะอาจพลัดหลงป่าได้ และเส้นทางค่อนข้างอันตราย นํ้าตกแห่งน้ีมีน้ําตลอดท้ังปี
แต่หน้าแลง้ นาํ้ จะน้อย
สายน้ําจากน้ําตกคลองนารายณ์แห่งนี้ถูกเลือกเป็น 1 ในแหล่งน้ําศักดิ์สิทธ์ิท่ีใช้เป็นนํ้าอภิเษกเนื่องในพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรรามาธบิ ดศี รสี นิ ทรมหาวชริ าลงกรณ์ พระวชริ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ด้วยถอื กนั ว่านา้ํ จากธารน้ีเป็นน้ําทบี่ รสิ ทุ ธิ์ ดว้ ยวา่
ช่ือธารนารายณน์ ้ี กด็ ว้ ยตน้ ธารของสายนา้ํ ไหลออกมาจากถา้ํ ซง่ึ วา่ กนั วา่ ภายในถา้ํ นน้ั มเี ทวรปู พระนารายณส์ ถติ อยู่ ลงมายงั แอง่ นา้ํ เบอ้ื งลา่ ง
เป็นชั้นและอ่างน้ําต่าง ๆ โดยหน่ึงในน้ันเรียกว่าอ่างหงส์หรืออ่างสรง ด้วยว่าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 เม่ือคร้ัง
ยังทรงผนวช ได้เคยเสร็จประพาส เมื่อ พ.ศ.2400 (จ.ศ.1219) และลงสรงนํ้าในอ่างน้ี ท้ังยังโปรดให้สร้างเจดีย์และศาลาประทับพักร้อน
ไวด้ ้วย พระราชทานชอื่ เจดยี ์ “จุลสหี ์จุมภตเจดยี ”์ ครัน้ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจา้ อยหู่ วั รัชกาลที่ 5 เมื่อคร้งั เสดจ็ ประพาส
จนั ทบุรี เมอ่ื พ.ศ.2419 ก็ไดเ้ สด็จไปนํ้าตกแหง่ นแี้ ละทรงสรงนํ้าทอ่ี า่ งหงส์นี้เช่นกนั
แต่เป็นที่น่าเสียดายว่า ในปี 2517 นั้นได้เกิดฝนตกหนักและต่อเน่ืองกันจนเป็นน้ําป่า สายนํ้าได้ไหลทะลักลงมาพัดพาจุลสีห์จุมภต
เจดีย์ ทีอ่ ยู่บนหนิ กลางลำ�ธารพังทลายลงมาจนสิ้นเหลอื เพยี งร่องรอยในปัจจบุ ันเทา่ น้ัน
ชาวบา้ นยา่ นคลองนารายณแ์ ละใกลเ้ คยี งยงั คงมคี วามเชอ่ื วา่ นํ้าแหลง่ นเ้ี ปน็ นา้ํ ทศ่ี กั ดส์ิ ทิ ธ์ิ และโดยสภาพทางธรรมชาตกิ น็ า่ จะเปน็ เชน่ นน้ั
เพราะสายนา้ํ เกดิ มาจากปา่ ทย่ี งั สมบรู ณไ์ มม่ กี ารแผว้ ถาง ทง้ั ไรบ้ า้ นเรอื นผคู้ นอยบู่ นตน้ นา้ํ จงึ ท�ำ ใหน้ า้ํ สะอาดบรสิ ทุ ธ์ิ กนิ ดม่ื ไดส้ นทิ ใจ

50