"ผีเสื้อ" สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

"ผีเสื้อ"

สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

คำนำ

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-book)นี้เป็นส่วนหนึ่ง
ของรายวิชาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (วารสาร) 1
ง32274 ผู้จัดทำได้รวบรวมเกี่ยวกับ
"ผีเสื้อ"สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี ได้ศึกษาและเรียนรู้

เพิ่มเติม

แคณก่ผูะ้ทผีู่้สจันดทใำจไหมว่ังมเาปก็นก็อน้ยอ่ายง
ยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์

คณะผู้จัดทำ

สารบัญ ก
ข
คำนำ 4-17
สารบัญ 18
ผีเสื้อสัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี
เอกสารอ้างอิง

4

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ผีเสื้อ เป็นแมลงที่แสนสวยแต่หน้าประหลาด
ที่มีคำนำหน้าว่าผีทั้งทางที่มันสุภาพสวยงาม
น่ารักปราศจากสิ่งน่าขยะแขยงน่ารังเกียจมิหนำซ้ำ
ยังชอบกินน้ำหวานเช่นเกษรดอกไม้น้ำผึ้งผลไม้
สุกงอมนอกจากบางชนิดที่กินของเน่าเช่นผีเสื้อสี
ม่วงชอบกินเนื้อเน่าผีเสื้อสีแดงชอบกินผลไม้เน่า
ในโลกนี้มีผีเสื้ออยู่ประมาณ 90,000 ชนิด
กระจายอยู่ในทั้งทวีปอเมริกายุโรปเอเชียแอฟริกา
บางชนิดเปลี่ยนแปลงร่างตามฤดูกาลบางทีก็เปลี่ยน
สีสันตามสภาพแวดล้อมผู้คนชอบเก็บสะสมยิ่งกว่า
แมลงอื่นใดเพราะสีที่สวยงามของมัน

5

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ผีเสื้อเข้าไปเกี่ยวข้องกับวิญญาณและภูตผีมากมาย
ชาวพม่าเชื่อกันว่ามนุษย์ประกอบด้วยวิญญาณสอง
ดวงคือวิญญาณประจำกายและวิญญาณเร่ร่อนใน
ผีเสื้อหรือเปล่าที่พม่าเรียกว่าเลียบบาชาวจีนโบราณ
เชื่อว่าผีเสื้อเป็นวิญญาณของหนุ่มสาวคู่หนึ่ง
ซึ่งรักใครกันยิ่งนักขนาดยอมพี่ชีพบูชาความรัก
และวิญญาณก็จุติเป็นผีเสื้อปีพ.ศ. 2145
จิตรกรของจีนชื่อหวงยินกวงได้เขียนภาพเกี่ยวกับ
การจับผีเสื้อมาเก็บสะสมไว้แสดงว่าชาวจีนนิยมเล่น
ผีเสื้อตั้งแต่ราชวงศ์หมิง

6

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

นอกจากนั้นยังมีตำนานจีนเรื่องหนึ่งเขียนเล่าว่า
ในหนังสือเจงโป๊วซื่อลู่ยทงเพียนความว่าในสมัย
พระเจ้ามกจงฮ่องเต้ซึ่งขึ้นของราชในพ.ศ.1364
สองนิยมดอกโบตั๋นเจ้าพนักงานสวนหลวงจึงปลูกไว้
มากมายแต่คันออกดอกก็มีผีเสื้อเหลืองผีเสื้อขาว
หลาย10,000ตัวล้อมรอบดอกโบตั๋นไว้ที่พระเจ้ามก
จงฮ่องเต้รับสั่งให้เจ้าพนักงานหลวงแห่ดักจับ
ในตอนกลางคืนกระทั่งรุ่งเช้าจึงเข้าไปตรวจดูพบว่า
ผีเสื้อเหลืองกลายเป็นทองคำส่วนผีเสื้อขาวกลาย
เป็นหยกจึงทรงประทานให้พวกสาวใช้ในพระราชวัง
นำไปประดิษฐ์เป็นเครื่องประดับผม

7

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ชาวจีนเชื่อมาตั้งแต่โบราณว่าผีเสื้อเป็นสัญลักษณ์
ของวิญญาณอมตะชาวจีนในสมัยโบราณจึงนิยม
ใช้หยกแกะสลักเป็นรูปผีเสื้อกางปีกฝั่งพร้อมกับศพ
ในนิยายหรือตำนานของจีนโบราณมักจะเขียนถึง
ผีเสื้อหยกเกี่ยวข้องกับวิญญาณผู้ตายเสมอ
ในหนังสือตำนานและนิยายโบราณจีนของอี.ที.ชี.
เวอร์เนอร์ ได้เขียนเล่าไว้ว่า จังจื้อ นักปรัชญาเมธี
ชอบกลายร่างเป็นผีเสื้อในเวลากลางคืน แล้วโผบิน
ไปตอมดอกไม้ในสวน ครั้นถึงกลางวันก็คืนร่างเป็น
คนเหมือนเดิมแต่ความรู้สึกคลับคล้ายคลับคลาว่าบิน
ได้ยังติดมาถึงตื่น

8

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

จังจื๊อจึงนำข้อสงสัยไปถามเล่าจื๊อซึ่งท่านก็ให้ความ
กระจ่างว่าเดิมทีจังจื๊อเป็นผีเสื้อขาวเข้าไปขโมยลูกท้อ
และดอกไม้ในอุทยานหลวงของวังมูเนียงเนี่ยง
และถูกฆ่าตายวิญญาณจึงเกิดใหม่เป็นมนุษย์
ในตอนกลางวันแต่จะกลายร่างเป็นผีเสื้อเฉพาะ
ตอนกลางคืน บางชาติเชื่อว่าวิญญาณบรรพบุรุษสิงสู่
อยู่ในตัวผีเสื้อยักษ์ซึ่งความจริงคือตัวมอธที่ชอบบิน
เล่นไฟตามบ้านถ้าผีเสื้อยักษ์หรือมอธนี้เกาะอยู่บ้าน
ใดก็แสดงว่าวิญญาณบรรพบุรุษปกป้องคุ้มครอง
และนำโชคลาภสู่ครอบครัวนั้นเขาจึงห้ามทำร้ายผีเสื้อ
ชนิดนี้

9

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

มีนิยายและนิทานโบราณหลายเรื่องในแถบเอเชีย
ได้เขียนไว้ว่า ปีศาจผีเสื้อมักจะเป็นผู้หญิงสาวสวย
ชอบสมสู่กับชายหนุ่มต่อมาชายหนุ่มก็จะซืดเซียว
จนถึงตายเพราะถูกสูบเลือดวิญญาณทีละน้อย
บางรายก็เกิดบุตรด้วยกันบางเรื่องยังเขียนให้
น่ากลัวอีกโดยให้ผีเสื้อยักษ์เป็นปีศาจดูดเลือด
ที่ดุร้ายทารุณมาก วรรณคดีไทยเรื่องพระอภัยมณี
ของรัตนกวีเอกสุนทรภู่ ได้ให้นางผีเสื้อสมุทรแตก
ต่างออกไปจากทุกเรื่องคือให้นางยักษ์เขี้ยวโง้ง
เกิดรักใคร่กับพระอภัยมณีจนมีลูกเต้าด้วยกัน

10

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

เมื่อเขียนถึงผีเสื้อยักษ์หรือผีเสื้อสมุทรก็ขอนำความรู้
จากบันทึกของพระยาอนุมานราชธนสู่กันอ่านดังนี้
“เรื่องผีเสื้อตัวแทลงเท่าที่ฉันได้ทราบฉันขึ้นไป
โคราชได้เห็นที่ข้างทางในดงพระยาไฟมีผีเสื้อมั่วสุม
กันอยู่เป็นกลุ่มๆเกาะอยู่ก็มากบินโฉบฉายอยู่ก็มีที่
มันมั่วสุมกันอยู่อย่างต่ำๆนึกอยากรู้ว่ามันตอมอะไรแต่
ไปรถไฟไม่มีโอกาสจะลงตรวจดูได้ คันไปถึงโคราช
จึงถามเขาแต่ได้ความไปเสียทางหนึ่งว่าพวกโคราช
กลัวผีเสื้อกันนักถือกันว่าผีเสื้อมั่วสุมกันอยู่ที่ไหน
เป็นเครื่องหมายว่าที่นั่นมีโรคภัยไข้เจ็บคนเดินทาง
เห็นฝูงเข้าที่ไหนก็รีบเดินหนีไฟเสียให้พ้นไม่มีใคร
กล้าจะหยุดยั้ง

11

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

โดยในนี้จะว่าผีเสื้อมีผีเชื้อคือมีเชื้อโรคได้กระมัง
อหนึ่งผีเสื้อสมุทรในเรื่องรามเกียรติ์ดูเหมือนมี
กล่าวระบุไว้ว่าเป็นญาติกับทศกัณฐ์ถ้าเป็นเช่นนั้น
ก็เข้ารูปเชื้อเมืองนั้นอีก ผีเสื้อยักษ์ในเรื่องอื่นๆ
มีมากแต่น่าจะแตกไปจากผีเสื้อในเรื่องรามเกียรติ์
นั่นเองทุกรายจำได้ว่าเป็นยักษ์ตัวเมียและดุดัน
ตามเพศยักษ์ที่ทรงสันนิษฐานเรื่องตัวผีเสื้อ
และคำว่าผีเสื้อสมุทร ผีเสื้อยักษ์นั้นข้าพระพุทธเจ้า
เห็นพ้องในพระกระแสพระดำริทุกประการได้มีผู้
บอกกล่าวให้ข้าพเจ้าฟังว่าที่ผีเสื้อมั่วสุมจับกลุ่มกัน
เพื่อตอมกินน้ำ

12

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

มีคติทางอีสานว่าถ้าผีเสื้อบินมาเป็นกลุ่มมากๆ
ก็คือแสดงลางร้ายว่าจะมีเหตุเภทภัยเช่นเกิดโรค
ระบาดขึ้นเป็นต้นชาวภาคอีสานจึงหวั่นหวาดมาก
ไม่เห็นผีเสื้อจับกลุ่ม ที่ทรงสันนิษฐานว่าผีเสื้อ
คือผีเชื้อโรคก็เข้ากับเหตุผลที่ประทานมาได้สนิท
ส่วนผีเสื้อสมุทรลางทีจะด้วยเหตุที่เป็นผู้รักษากรุง
ลงกาทางน้ำ พระเสื้อเมือง จึงต้องเป็นเชื้อพระวงศ์ที่
เป็นที่ไว้วางใจ จึงได้ใช้คำว่า"ผีเสื้อสมุทร" ไม่ใช้คำ
ว่า "ยักษ์"เฉยๆเหมือนกับยักษ์ตัวอื่นข้าพระพุทธเจ้า
สอบถามชาวอีสานว่ายักษ์เรียกว่าอะไรก็ชี้แจงว่าเรียก
ยักษ์เหมือนกัน

13

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

บางทีก็เรียกผีเสื้อยักษ์เป็นชนิดคำซ้อนที่ผีเสื้อยักษ์
มักเกี่ยวกับน้ำน่าจะมาจากคำ "รากษส" ซึ่งแปลกัน
ว่ารักษาน้ำในชาดกมีเรื่องผีเสื้ออยู่บ่อยๆมักเกี่ยวกับ
เรื่องรักษาดูแลสระน้ำ ได้ความว่าแปลจากคำรากษส
รูปคำเหมาะกันดีเพราะมีหน้าที่รักษาดูแลสัตว์น้ำ
อย่างเดียวกับพระเสื้อเมือง ซึ่งมีหน้าที่ดูแลบ้านเมือง
ที่บาลีใช้คำว่ารากษสก็มุ่งไปในเรื่องรักษาสระน้ำ
คำว่าผีเสื้อมาเกี่ยวกับน้ำและมักเป็นตัวเมีย
น่าจะเนื่องมาจากผีเสื้อสมุทรในรามเกียรติ์
และเรื่องในชาดกเพราะฉะนั้นถ้าจะแปลงผีเสื้อยักษ์
ว่า ผีเชื้อยักษ์ ผีเสื้อน้ำก็ผีเชื้อน้ำความได้สนิทชัดดี
ไม่มีที่สงสัยอะไรอีก

14

"ผีเสื้อ"

สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ผีเสื้อยังถือเป็นวิญญาณศักดิ์สิทธิ์ที่มีหน้าที่ปกป้อง
คุ้มครองบ้านเมืองให้เกิดความสงบสุขปราศจาก
โรคภัยเบียดเบียนและรักษาบ้านเมืองให้พ้น
การรุกรานของศัตรูในหนังสือจามเทพเทวีวงศ์ก็ได้
เขียนไว้ว่าเมืองหริภุญไทย(ลำพูน)มีไก่ขาวประจำ
เมืองทำให้เมืองละโว้ไม่พอใจจึงให้ผีเสื้อพราหมณ์
รักษาเมืองไปฆ่าไก่ขาวเสียแต่ถูกผีเสื้อน้ำรักษาเมือง
หริภุญไชยปกป้องคุ้มครองไว้ได้สมัยนั้นเมืองหริภุญ
ไชยมีผีเสื้อใช้รักษาเมืองอาศัยอยู่กินเป็นสามีภรรยา
กับผีเสื้อหญิงในวิมานของตนภายในแม่น้ำสลุยนที
ผีเสื้อชายมีศีลธรรมดีก็มีล่างเหมือนทองคำส่วนผีเสื้อ
หญิงมีศีลเช่นกันกายจึงเป็นสีเหมือนเงิน

15

"ผีเสื้อ"

สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ทั้งสองอยู่ในวิมานทิพย์พร้อมบริวารและอยู่ในน้ำ
การที่เมืองหริภุญชัยมีทั้งผีเสื้อชายและหญิงรักษา
เมืองนับว่าเป็นเรื่องแปลกผู้รู้บางท่านจึงสันนิษฐาน
ว่าผีเสื้อน่าจะเป็นพาลงจากคำว่าผีเชื้อหรือผีพระเชื้อ
แต่คนทางภาคเหนือของไทยออกเสียงตัวสละ "ช"
เป็นตัว "จ" ต่อมาก็เพี้ยนเป็นตัว "ส"ไปแต่พวก
ไทยใหญ่และพม่าเชื่อว่าผีเสื้อคือวิญญาณของ
บรรพบุรุษจึงน่าเชื่อได้ว่าผีเสื้อคงจะแผลงำมาจาก
ผีเชื้อพระวงศ์ของผู้สร้างบ้านแปงเมืองนั่นเองใน
ความเชือที่ว่าผีเสื้อเป็นวิญญาณของบรรพบุรุษนี้
พวกซามัวก็เชื่อในลักษณเดียวกันแต่พวกเขา
นับถือยิ่งกว่านั้นอีก คือ ถือว่าผีเสื้อเป็นเทพเจ้า

16

"ผีเสื้อ"

สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ผู้ใดแตะต้องจะเกิดอันตรายอาจจะถึงตายได้ผีเสื้อ
ยังเข้าไปเกี่ยวข้องกับคำทำนายในตำราโบราณ
ของไทยบางฉบับระบุว่าใช้ผีเสื้อทำนายในลักษณะ
สัตว์ตกเพื่อจะทราบว่าดีหรือร้ายได้เช่นเดียวกับจิ้งจก
และสัตว์หรือแมลงอื่นๆตำราสมพงศ์ของไทยหลาย
ฉบับรวมทั้งที่ดัดแปลงจากของจีนด้วย ก็ได้เขียนอ้าง
ถึงคณะผีเสื้อยักษ์ผู้ชาย และคณะผีเสื้อยักษ์ผู้หญิง
มีสาระที่น่าสนใจคือปีวอกปีระกาเป็นคณะผีเสื้อยักษ์
ผู้ชายปีขาลปีจอเป็นคณะผีเสื้อยักษ์ผู้หญิง(ส่วนปีใด
เดือนใดคณะใดจะจับคู่เป็นคู่ผัวตัวเมียกันจนถึงถือ
ไม้เท้ายอดทองกระบองยอดเพชรมีรายละเอียดปลีก
ย่อยมากไม่ขอนำมาเขียนถึงในที่นี้)

17

"ผีเสื้อ"
สัตว์ที่เกี่ยวข้องกับภูติผี

ผีเสื้อถึงแม้ว่ามนุษย์จะดึงหรือลากเอามัน
เข้าไปเกี่ยวข้องกับภูตผีปีศาจอย่างไรก็ตาม
แต่มันก็คือสิ่งประดับโลกให้สวยงามสดชื่น
แจ่มใสและมีความร่าเริงอย่าไปคิดทำลายมัน
ให้ตายหรือบาดเจ็บ จะบาปกรรมเปล่าๆ

18

เอกสารอ้างอิง

*หนังสือวารสารในห้องสมุด
ของโรงเรียนหนองไผ่

จัดทำโดย

1.นางสาวพัชรา พึ่งบัว ม.5/4 เลขที่33
2.นางสาวยุพารัตน์ วาระเนตร ม.5/4 เลขที่34
3.นางสาวรพีภัทธ์ สมานพันธ์ ม.5/5 เลขที่35