The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Yangi Sirdaryo, 2024-02-05 07:00:11

Yangi Sirdaryo gazetasining 2024-yilgi 5-soni

Mutolaa uchun

№ 5 (11647) 5-FEVRAL 2024-YIL, DUSHANBA Jamiyat – islohotlar tashabbuskori • Ijtimoiy-siyosiy, ommaviy gazeta Gazeta 1963-yil 1-iyundan “Sirdaryo haqiqati” nomi bilan chiqa boshlagan Yangi Sirdaryo Gazetasi @yangisirdaryogazetasi YANGI SIRDARYO (Давоми 2-бетда) Давлатимиз раҳбарининг узоқни кўра билишлиги, оқилона сиёсатлари туфайли 2023 йилнинг “Инсонга эътибор ва сифатли таълим йили” деб номланиши ва шу асосда ишлар олиб борилганлиги натижасида иқтисодиётимиз барқарорлиги таъминланди ҳамда йилни ижобий якунлаш имкониятига эга бўлдик. Дастурларнинг “маҳаллабай” ишлаб чиқилгани, ишни тизимли режа тартиб асосида йўлга қўйганлигимиз, шунингдек, Президентимизнинг 2023 йил 11 сентябрдаги “Ўзбекистон – 2030” стратегиясини 2023 йилда сифатли ва ўз вақтида амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ300-сонли қарорида кўрсатиб ўтилган вазифалар ижроси таъминланиши натижасида вилоятимиз ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан барча кўрсаткичлар бўйича 2023 йилни ижобий якунлади. Хусусан, 2023 йилда ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажми 21,5 триллион сўмни ташкил этиб, 2022 йилга нисбатан НАТИЖАЛАР ҚОНИҚАРЛИ, ЯНГИ РЕЖАЛАР АНИҚ Сирдарё вилояти ҳокими Акмалжон МАХМУДАЛИЕВнинг Халқ депутатлари вилоят кенгашининг 63-сессиясида вилоятимизнинг ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича 2023 йил якунлари ҳамда 2024 йил вазифалар тўғрисида сўзлаган нутқидан Қабул давомида турли тармоқларда фаолият юритаётган 26 нафар ишбилармоннинг мурожаатлари ва таклифлари тингланди. Мурожаатларнинг аксариятида кадастр, кредит, муҳандислик тармоқлари, солиқ имтиёзлари ва субсидия ажратиш масалалари мужассам эди. Ўзаро мулоқотлар мобайнида мурожаатларнинг 7 таси ўша жойнинг ўзида қаноатлантирилди, 5 тасининг ечими бўйича муддатлар белгиланди, 8 таси юзасидан масъул ташкилотлар раҳбарлари томонидан ҳуқуқий тушунтириш берилди. Қўшимча ўрганиш талаб этиладиган 6 та мурожаат назоратга олинди. Шунингдек, қабулга келган 10 га яқин фуқароларнинг мурожаатлари ҳам мутасадди ташкилотлар раҳбарлари иштирокида кўриб чиқилди. Вилоят ҳокимлиги Матбуот хизмати бўлими 105,9 фоизга (аҳоли жон бошига 23,8 миллион сўмни ташкил этди, 2022 йилга нисбатан ўсиш 103,8 фоиз) ўсди. Саноат маҳсулотлари ҳажми 15,2 триллион сўм (107,1 фоиз), қишлоқ хўжалиги 14,7 триллион сўм (106,4 фоиз), асосий капиталга киритилган инвестициялар 15,3 ттриллион сўм (113,9 фоиз), қурилиш пудрат ишлари 3,9 триллион сўм (107,9 фоиз), хизматлар 6,1 триллион сўмни (110,9 фоиз) ташкил этди. Вилоятимизда 2023 йилда бандликни таъминлаш дастурлари ва бошқа тадбирлар асосида 135,8 минг нафар аҳоли бандлиги таъминланди. 2023 йил якуни билан вилоят маҳаллий бюджетининг қўшимча манбалари ҳисобидан, “Ёшлар дафтари” жамғармасига 20,8 миллиард сўм, “Аёллар дафтари” жамғармасига 17,6 миллиард сўм, Ташаббусли бюджет жамғармасига 16,3 миллиард сўм маблағ ажратилди. Шунингдек, ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастури доирасида саноат, хизмат кўрсатиш ва сервис ҳамда қишлоқ хўжалиги йўналишларида қиймати 404 миллион долларлик 948 та лойиҳалар амалга оширилиши натижасида 16 мингга яқин янги иш ўринлари яратилди. 2023 йил давомида 556 миллион доллар миқдорида хорижий инвестициялар ўзлаштирилди. Ушбу тадбирларни амалга оширишда Давлатимиз раҳбарининг 2023 йил вилоятимизга ташрифи доирасида “Вилоятимизни илғор инновацион ҳуддудга айлантириш” бўйича берган топшириқлари натижасида вилоятимиз ҳамда Хитой Халқ Республикаси провинциялари билан ўзаро ҳамкорлик янги босқичга чиқди. Вилоятимиз тарихида биринчи бор Сирдарё туманида Хитойнинг “EXEED” компанияси ҳамда “Asaka Motors International” масъулияти чекланган жамияти билан ҳамкорликда лойиҳа қиймати 390,0 миллион долларлик “EXEED” автомобиллари ишлаб чиқариш йўлга қўйилди. Вилоятимизда қурилиш соҳасида ҳам 2023 йилда бир қатор бунёдкорлик ишлари амалга оширилди. Асосий тадбирлар аҳолининг кенг норозиликларига сабаб бўлаётган бир неча йил давомида тўпланиб қолган масалаларни ҳал этишга қаратилди. Бугунги кунда мактабгача таълим ташкилотлари жами 1 074 тани шундан, 203 таси давлат мактабгача таълим ташкилоти (тарбияланувчилар 41 582 нафар), 42 таси давлат хусусий шериклик асосидаги мактабгача таълим ташкилотлари (6 635 нафар) ҳамда 852 таси оилавий нодавлат мактабгача таълим ташкилотини (30 319 нафар) ташкил этади. 2022-2023 ўқув йилида 8 688 нафар битирувчидан 48 фоизи олий таълим муассасасига қамраб олинган. Шунингдек, 4499 нафар битирувчиларнинг 581 нафари коллеж ва техникумларда ўқишни давом эттиришмоқда. 1025 нафари бошқа таълим шаклларига (мономарказлар ва хусусий ўқув марказларига) жалб этилади. 3918 нафар битирувчиларимиз эса бевосита банд бўлиб турли соҳаларда меҳнат қилиш ва ўз-ўзини банд қилган. Вилоятимизда охирги 5 йил давомида хусусий тиббиёт муассасалар сони (2018 йил 77 та 2023 йилда 141 та) 64 тага кўпайди. Шунингдек, 2023 йилда 12 та хусусий клиникалар янгидан ташкил этилган бўлиб, ҳозирги кунга келиб, вилоятда жами хусусий тиббиёт муассасалар сони 141 тага етди. Ушбу муассасаларда 322 нафар шифокорлар, 415 нафар ҳамширалар ва 274 нафар бошқа ходимлар жами 1 011 нафар ходимлар фаолият юритмоқда. 2023 йилда ижтимоий-иқтисодий ҳимояга мухтож 17 875 нафар ёшлар “Ёшлар дафтари”га рўйхати киритилган (жами ёшларга нисбатан 8,5 фоиз) 15 815 нафарига (88,4 фоиз) ёрдам кўрсатилди. “Беш ташаббус олимпиада- • Тадбир МУАММОЛАР ЕЧИМИГА ЭЪТИБОР Яқинда Гулистон шаҳар ҳокимлигининг Ёшлар маркази мажлислар залида вилоят ҳокими Акмалжон Махмудалиевнинг тадбиркорлар учун навбатдаги қабули бўлиб ўтди. Тадбирда прокуратура, солиқ, вилоят бошқарма ва ташкилотлари мутасаддилари, давлат ва тижорат банклари раҳбарлари иштирок этишди. • Ҳамкорлик самара беради ДЎСТОНА ТАШРИФ (Давоми 2-бетда) Яқинда Гулистон шаҳридаги «Тадбиркорлар ва ҳунармандлар» марказида вилоят ҳокими Акмалжон Махмудалиев ҳамда Қорақалпоғистон Республикаси Қонликўл тумани ҳокими Бахрам Султановлар иштирокида тадбиркорлар билан учрашув бўлиб ўтди. Тадбирга туман ва шаҳар ҳокимларининг инвестициялар, саноат ва савдо масалалари бўйича ўринбосарлари, вилоят тижорат банклари раҳбарлари, йирик ва ўрта бизнес вакиллари таклиф этилган эди. Учрашув аввалида Акмалжон Махмудалиев сўзга чиқиб, Президентимизнинг Қорақалпоғистон иқтисодиётини кўтаришга қаратаётган эътибори, вилоятимизга бириктирилган Қонликўл туманида аҳоли турмуш даражасини ошириш, ижтимоий инфратузилмани яхшилаш мақсадида амалга оширилган ишлар хусусида тўхталиб ўтди. Қонликўл туман ҳокими Бахрам Султанов ҳудуднинг бугунги кундаги ижтимоий-иқтисодий ҳолати, бўш турган давлат объектлари, фойдаланилмай келаётган ер майдонлари, кредит ва солиқ имтиёзлари, преференциялар ҳақида маълумот берди. Қайд этилишича, Қорақалпоғистонда бизнес юритиш учун бошқа ҳеч бир ҳудудга берилмаган имтиёзлар тақдим этилган. Хусусан, жозибадор ишбилармонлик муҳити ва ҳудуд аҳолисига қўшимча қулайлик яратиш мақсадида фойда, айланмадан солиқ, ер ва мол-мулк солиқлари 2 баравар пасайтирилди, ижтимоий солиқ 1 фоиз қилиб белгиланди. Бу ишларни янги босқичга кўтариш мақсадида сўнгги икки йилда саноат, давомида сирдарёлик тадбиркорлар Қонликўл туманининг бизнес муҳити билан таништирилди.


2 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO (Бошланиши 1-бетда.) • Ислоҳот одимлари “Вилоятимиз аҳолиси сўнгги олти йилда қарийб 100 минг нафарга ўсиб, ҳозирда 914 минг нафарни ташкил этмоқда.” си” доирасидаги лойиҳаларда иштирок этиш учун 5 tashabbus. uz сайти орқали электрон рўйхатдан ўтиб, иштирок этган ёшлар сони вилоят бўйича 126 минг 311 нафар бўлиб, вилоятдаги 14-30 ёшлар сонига нисбатан 57,1 фоизни ташкил этди. Шунингдек, “Аёллар дафтари” бўйича ташкил этилган ишчи гуруҳлар томонидан барча ҳудудларда жами 178 698 минг нафар аёллар ўрганилиб, шундан 24 068 минг нафарининг рўйхати “Аёллар дафтари”га киритилди. Жорий йилда аҳоли бандлигини таъминлаш дастури доирасида вилоят бўйича жами 142,9 минг нафар аҳолини даромадли меҳнат билан бандлиги таъминланади. Жумладан, доимий иш ўринларида 31,4 минг нафар, мавсумий 89,0 минг нафар ҳамда вақтинчалик ишларда 22,5 минг нафарни ташкил этади. Азиз сирдарёликлар! Биз бугун жуда мураккаб даврда яшаяпмиз. Янги таҳдидлар, халқимиз тинчлиги ва осойишталигига хавф-хатарлар ортиб бормоқда. Давлатимиз раҳбари хавфсизлик Кенгаши йиғилишида жаҳондаги вазият туфайли мамлакатимизда тинчлик ва осойишталикни мустаҳкамлаш учун жуда кўп ишлар қилишимиз зарурлигини таъкидладилар. Вилоятимиз аҳолиси сўнгги олти йилда қарийб 100 минг нафарга ўсиб, ҳозирда 914 минг нафарни ташкил этмоқда. Кўп миллатли халқимиз учун тинчликнинг асосий манбаи-иқтисодий барқарорликни сақлаб қолиш, халқимиз дастурхонини тўкин қилиш асосий вазифамиз бўлиб қолади. Бунинг учун, аввало, ҳар бир фуқаро, аввало, раҳбарлар халқимиз, она юртимиз олдидаги масъулиятни чуқур ҳис этиб, чинакам ватанпарвар бўлиши лозим. Ҳурматли воҳадошлар! Давлатимиз раҳбари томонидан жорий йилни “Ёшлар ва бизнесни қўллаб-қувватлаш йили” деб эълон қилишлари олдимизга ўта долзарб вазифалар, яъни иқтисодиётга хорижий инвестицияларни кенг жалб этиш, илм-фан, инновация, IT каби соҳаларни, “яшил” ва рақамли технологияларни ривожлантириш, янги иш ўринлари яратиш, аҳоли даромадларини оширишга, Хотин-қизлар ва нуронийларни, ёрдамга муҳтож инсонларни қўллаб-қувватлашга алоҳида аҳамият беришимизни талаб этади. Жорий йилда болаларни мактабгача таълим билан қамрови 87 фоизга етказилади, Давлат инвестиция дастури доирасида 2 та 1 320 ўринли мактаб қурилса, 13 та мактаб реконструкция қилиниши натижасида қўшимча 2860 ўрин ташкил этилади ва жами 4 180 ўрин яратилади. Энг асосийси, хусусий мактабларни ташкил этиш ишлари ҳам жадаллаштирилади. Муҳтарам Президентимизнинг топшириқларига кўра, вилоятимизни “Илғор инновацион ҳудуд”га айлантириш асосий вазифамиз бўлиб қолади. Бунинг учун иқтисодиётни мустаҳкамлаш, инвестицион жозибадорликни оширишимиз зарур. Бундан ташқари, қишлоқ хўжалигида сув тежовчи суғориш технологияларини жорий этиш, улардан оқилона ва самарали фойдаланишни таъминлаш, иқтисодиёт тармоқларида сув тежовчи технологияларни жорий этишни қўллаб-қувватлаш ва рағбатлантириш, шунингдек, суғориладиган ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш, қишлоқ хўжалиги ерлари ҳосилдорлиги даражасини яхшилаш бўйича изчил чора-тадбирлар амалга оширилади. “Яшил макон” умуммиллий лойиҳаси доирасида жорий йилда 15 миллион туп, баҳор мавсумида 8,7 миллион дона ҳамда куз мавсумида 5,3 миллион дона дарахт ва бута кўчатлари экилади. Жамоатчилик халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашлари сессияларида қандай масалалар кўрилаётганлиги ва бу бўйича Кенгаш томонидан қандай қарорлар қабул қилинаётганлиги бўйича бевосита хабардор бўлиб боришади. Қадрли юртдошлар! Давлатимиз раҳбарининг республика Маънавият ва маърифат кенгашининг кенгайтирилган йиғилишида айтган қуйидаги фикрлари барчага сабоқ бўлишини истар эдим:“Агар биз бу ёруғ дунёда “ўзбек”, “ўзбекистонлик”, “Ўзбекистон” деган номлар билан яшаб қолишни истайдиган бўлсак, бу саволларга бугун жавоб топишимиз ва уларни ҳал этиш бўйича амалий ҳаракатларни айнан бугун бошлашимиз шарт”. Сирдарё вилояти ҳокими Акмалжон МАХМУДАЛИЕВнинг барча сирдарёликларга МУРОЖААТИ НАТИЖАЛАР ҚОНИҚАРЛИ, ЯНГИ РЕЖАЛАР АНИҚ Ўтган йил давомида мобил алоқа операторлари томонидан вилоятнинг мобил қамровини яхшилаш, аҳоли ва тадбиркорлик субъектларининг мобил тармоқ орқали давлат хизматларидан фойдаланишдаги эҳтиёжларини қондириш мақсадида қамров даражаси паст бўлган аҳоли пунктларига 258 та янги база станцияси қурилиб, 235 та база станциясида модернизация ишлари олиб борилди. Мобил қамров ўтган 2022 йилга нисбатан 74 фоизга яхшиланиб, мобил алоқа 100 фоизни, мобил интернет қамрови эса, 98 фоизни ташкил этмоқда. Телекоммуникация тармоғини кенгайтириш, шунингдек, аҳолининг интернетга бўлган талаблари юзасидан мурожаатларини ижобий ҳал этиш мақсадида 2 910,24 километр масофада оптик толали алоқа линиялари барпо этилиб, Аир ПОН ҳамда ОЛТ қурилмалари ўрнатилиши натижасида 36 864 та абонентларга юқори тезликдаги интернет хизматларидан фойдаланиш имконияти яратилди. Ўтган йил давомида жами 153 та мурожаат келиб тушган бўлса, шундан 119 таси қаноатлантирилган, 26 таси бўйича ҳуқуқий тушунтиришлар берилган, 3 таси тегишлилиги бўйича ваколатли органларга юборилган. Шунингдек, жойларда аҳоли вакилларининг телекоммуникация соҳасидаги мурожаатларини эшитиш ҳамда ижобий ҳал этиш борасида тасдиқланган режа-жадвал асосида сайёр қабуллар ўтказиб келинмоқда. Э. АБДУҒАНИЕВ, “Ўзкомназорат” инспекциясининг Сирдарё вилояти ҳудудий шўъбаси бош мутахассиси РЕЖА-ЖАДВАЛ АСОСИДА “Ўзкомназорат” инспекциясининг вилоят ҳудудий шўъбаси томонидан ҳудудларни рақамлаштириш ҳамда электрон ҳукумат лойиҳаларининг вилоятдаги ижроси юзасидан доимий ўрганиш ишлари олиб борилмоқда. Вилоятимизда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 19 июндаги ПҚ5152-сонли қарорига асосан аҳоли учун қулай шарт-шароитлар яратиш ҳамда ҳудудларни обод ва кўркам масканга айлантириш мақсадида кўп қаватли уйларни таъмирлаш ишлари манзилли дастурлар рўйхатига киритилган. Шундай шароитда ишларни буюртмачи “Ягона буюртмачи хизмати” ДУК пудратчи “Жавоҳир строй класс” МЧЖ ўртасида тузилган пудрат шартномасига асосан Янгиер шаҳри ҳудудидаги “Наврўзобод”, “Маърифат”, “Давлатобод” маҳаллаларида ҳамда Сайхунобод туманидаги “Шодлик” МФЙ ва Сирдарё туманидаги “Тинчлик” МФЙ, шунингдек, “Ёшлик” маҳалла фуқаролар йиғинлари ҳудудидаги ўн учта кўп қаватли уйларнинг том қисми, кириш йўлаклари ва ташқи фасад қисмларини таъмирлаш ишлари олиб борилди. Аҳмадхон ЮСУПОВ, Бош прокуратуранинг бошқарма прокурори, Айдос РИСНАЗАРОВ, вилоят прокуратураси бўлим прокурори Қишлоқ хўжалигида 262,5 минг тонна пахта хом ашёси, 524,8 минг тонна буғдой етиштирилади. Пахта ва ғалладан бўшаган 3,2 минг гектар ер майдонлари аҳолига ижара ҳуқуқи асосида аукцион савдолари орқали берилади. Умуман олганда, ўтган йилда барча соҳада эришган натижаларимиз кўнгилдагидек, олдимизга қўйган янги режаларимиз эса, аниқ ва пухта ўйлангани билан аҳамиятлидир. МАНЗИЛЛИ ДАСТУРЛАР АСОСИДА ДЎСТОНА ТАШРИФ қишлоқ хўжалиги ва тадбиркорликни ривожлантириш, маҳаллалар инфратузилмасини яхшилашга доир 7 та фармон ва қарор қабул қилинди. Эзгу мақсадлар учун 400 миллион АҚШ доллари ва 250 миллиард сўм ажратилди. Бахрам Султанов ўзининг сўзи якунида сирдарёлик тадбиркорларни Қонликўлда янги инвестиция лойиҳаларини биргаликда амалга оширишга даъват этди. Яқин кунларда ушбу туманга тадбиркорлардан иборат вилоятимиз вакилларининг сафарини ташкил қилишга келишиб олинди. Вилоят ҳокимлиги Матбуот хизмати бўлими Суратда: тадбирдан лавха. (Бошланиши 1-бетда.) • Жараён


“Аҳолига қулайликлар яратиш борасида бошлаб юборилган бу хайрли ишлар натижасида ушбу ҳудудларда яшовчи 9 мингга яқин аҳолининг розилигига эришилади.” 3 • Ўзбекистон метрологияси 100 ёшда 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO 1924 йилга қадар юртимиз бўйлаб минтақаларда турлича ўлчашлар турлича ўлчов воситалари билан амалга оширилган. Ягона ўлчаш воситалари ва ўлчаш бирликлари бўлмаган. Масалан, механиклар фут ва дюмлардан, темирйўлчилар сажн ва сотиклардан, тайёр маҳсулотлар оғирлигини ўлчашда пуд оғирлигига тенг гир ва юклар, фунтлардан, қаерлардадир тонна ва килограммга тенг юклардан, савдода “Шоин” деб номланувчи ёғочдан ясалган тарозиларда юк ўрнига оддий тошлардан фойдаланишган. 1930 йилда собиқ Ўзбекистон ССР Халқ комиссарлари кенгаши қошида Стандартлаштириш қўмитаси ташкил қилинди ва 1931 йилда Ўлчов Муаммолар ечим топмоқда Фуқароларнинг ариза ва шикояти белгиланган тартибда, холислик тамойиллари асосида кўриб чиқилиб, ижобий ҳал этилаётгани мамлакатимизда инсон ҳуқуқ ва манфаатларига олий қадрият сифатида қаралаётганининг амалдаги ифодасидир. Буни Ўзбекистон Республикаси Президентининг Сирдарё вилояти Янгиер шаҳридаги Халқ қабулхонаси фаолияти мисолида ҳам кўриш мумкин. Ўтган 2023 йил давомида Янгиер шаҳрида жисмоний ва юридик шахсларидан 4 минг 300 га яқин масалага оид мурожаатлар келиб тушган бўлиб, мазкур мурожаатларнинг 3 мингдан ортиғи (89 фоиз) қаноатлантирилган, 400 га яқин мурожаатлар фуқароларга тушунтириш бериш орқали ҳал этилган. Биргина ички йўлларни таъмирлаш бўйича шаҳар аҳолисидан 50 га яқин мурожаат келиб тушган бўлиб, ушбу мурожаатлар асосида шаҳардаги маҳаллаларнинг ички йўлларини сифатини яхшилаш, аҳолига ва транспорт воситалари ҳаракатланиши учун қулайликлар яратиш мақсадида босқичма-босқич ишлар давом эттирилмоқда. Жумладан, 2023 йилнинг ўзида шаҳар бўйича жами 5 километрга яқин масофадаги ички йўлларни асфальтлаш режалаштирилган бўлиб, айни кунда шаҳар Ободонлаштириш бўлими ва шаҳар автомобил йўллардан фойдаланиш давлат унитар корхонаси томонидан шаҳарнинг Бобур номли маҳалладаги 3 та, яъни Озодлик, Дўстлик, Хўжамушкент кўчалари, Жомий номли маҳалладаги 2 та, яъни Чироқчилар ва Ширин кўчаларида асфальтлаш ишлари олиб борилди. Аҳолига қулайликлар яратиш борасида бошлаб юборилган бу хайрли ишлар натижасида ушбу ҳудудларда яшовчи 9 мингга яқин аҳолининг розилигига эришилади. Шунингдек, шаҳардаги 4 та сектор раҳбарлари билан ҳамкорликда маҳалла фуқаролар йиғинлари идораларида аҳоли билан тўғридан-тўғри мулоқотлар ўтказилмоқда. Жойларда аҳоли учун долзарб муаммоларни аниқлаш ва бартараф этиш мақсадида шаҳар сектор раҳбарлари томонидан Халқ қабулхонаси билан биргаликда ҳудудларда 251 маротаба сайёр қабуллар ўтказилди. Қабулларда 931 нафар жисмоний ва юридик шахслар томонидан йўлланган мингга яқин мурожаатлар қабул қилинган. Шундан 81 фоизи қаноатлантирилган. 71 фоизи ижобий ҳал этилган. Ўтказилаётган сайёр қабуллар давомида аҳоли томонидан ободонлаштириш, газ, электр, сув таъминотида юзага келган муаммолар ва бандлик масалаларидаги мурожаатлари тезкорлик билан ҳал этилиб, муаммоларнинг ижобий ҳал этилишига эришилди. Албатта, мамлакатимиз тараққиётининг янги даври асосини ташкил қилаётган “Инсон – жамият – давлат” тамойили бугун Президент Халқ қабулхоналари фаолияти учун ҳам дастуриламалга айлангани ҳар бир маҳаллага, ҳар бир хонадонга, ҳар бир оилага кириб бориш, ҳар бир инсон қалбига йўл топишга хизмат қилмоқда. Халқ қабулхоналари халқ овозини ифода этадиган жамоатчилик назоратинининг ўзагига, халқ назорати механизмига айланмоқда. Одамлар ишончи ва розилигига эса, фақат амалий ишлар билан эришиш мумкин. И. РАҲМОНҚУЛОВ, Янгиер шаҳар Халқ қабулхонаси мудири Қадим Буюк Ипак йўлида жойлашган юртимизда метрология, яъни ўлчашлар борасидаги илк қадамлар бундан роппа-роса 100 йил аввал қўйилган. Бу қадам ўз вақтининг аниқ ўлчашларини таъминлаб, ўлчашлар бир хиллигини белгилай бошлаган. 1924 йилда ўлчашлар бўйича йиғилишда 2 баённомага асосан Фарғона вилоятининг Қўқон шаҳрида амал қилиш доираси бутун Туркистон Республикаси бўлган Савдо ўлчов ва тарозиларини Қиёслаш Палаткаси ташкил қилинган. Худди шу вақтда биринчи стандарт ва ўлчаш воситалари устидан давлат назорат лабораторияси фаолияти йўлга қўйилган. Кейинчалик Қиёслаш Палаткаси Ўрта Осиё ўлчов ва тарозилар Палатасига ўзгартирилиб, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистон Республикаларида метрологик хизматларнинг асосчиси бўлган. АНИҚ ЎЛЧОВЛАР БИЛАН давлат назорат лабораториясига ўзгартирилди. Тошкент шаҳрида Ўзбекистон республикаси стандарт ва ўлчаш техникаси устидан давлат назорат лабораторияси ташкил қилинди. 2017 йилдан бошлаб юртимиз метрология соҳаси янги тўлқин билан ривожланишни бошлади. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 28 апрелдаги “Ўзбекистон стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш агентлиги фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорига мувофиқ мавжуд “Миллий эталонлар маркази” давлат муассасаси, “Метрология хизматлари кўрсатиш маркази” давлат корхонаси ва “Стандартлаштириш, метрология ва сертификатлаштириш илмий-тадқиқот институти” давлат муассасасининг метрологик бўлинмалари негизида “Ўзбекистон миллий метрология институти” давлат корхонаси ташкил этилди. Бугунги кунда хизматлар экспорти йўлга қўйилиб, Озарбайжон миллий метрология институтининг 6 та юқори аниқликдаги ускуналари калибрланди ҳамда Тожикистон Республикаси “Тожикстандарт” агентлигининг 4 нафар ходими институтда малака оширишди. Халқаро метрологик идоралар томонидан ўтказилган баҳолаш аудити давомида ижобий хулоса олинди. Институтда амалга оширилаётган сўнгги йиллардаги ишлар шу зайлда ўз салмоғи билан ҳам яқин тарихга муҳрланиб бормоқда. “Ўзбекистон миллий метрология институти” матбуот хизмати МЕН НИМА ДЕЙМАН, ҚЎБИЗИМ ЭСА... ЕН НИМА ДЕЙМАН, ҚЎБИЗИМ ЭСА... ва тарозилар Палатаси билан бирлаштирилди. Урушдан кейинги йилларда ҳар бир вилоят марказида, улар ишини Ўзбекистон ССР Вазирлар кенгаши қошидаги Ўлчов ва ўлчаш асбоблари иши бўйича ваколатли қўмита бошқарган Давлат назорат лабораториялари ташкил қилинди. 1966 йилга келиб, Давлат назорат лабораториялари стандарт ва ўлчаш техникаси устидан • Инсон қадри — улуғ “Янги Сирдарё” газетасининг 2024 йил 22 январдаги 3-сонида чоп этилган “Мен хоҳласам, интервью бераман, бўлмаса йўқ!” сарлавҳали танқидий мақолага Гулистон шаҳар 18-умумтаълим мактаби директори Муҳаббат Мустафақулова томонидан 2 февраль (17 кун ўтгач) куни таҳририятга жавоб хати келди. Мактубда жумладан, “2024 йилнинг 16 январь куни мен раҳбарлик қилаётган 18-умумтаълим мактабига икки нафар қизлар келишиб, менинг ютуқларим ҳақида қизиқиб, интервью беришимни сўрашди. Ўзларини таништирмаган ва ҳеч қандай ҳужжатлар тақдим этмаган қизларга мен ҳақимда бирон-бир мақола чоп этилишини истамаслигимни айтганман”. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 31-моддасида “Ҳар бир инсон шахсий ҳаётининг дахлсизлиги, шахсий ва оилавий сирга эга бўлиш, ўз шаъни ва қадр-қимматини ҳимоя қилиш ҳуқуқига эга. Ҳар ким ўз шахсига доир маълумотларнинг ҳимоя қилиниши ҳуқуқига, шунингдек, нотўғри маълумотларнинг тузатилишини, ўзи тўғрисида қонунга хилоф йўл билан тўпланган ёки ҳуқуқий асосларга эга бўлмай қолган маълумотларнинг йўқ қилинишини талаб қилиш ҳуқуқига эга” деган фикрлар қайд этилган. Ўзбекистон Республикаси “Оммавий ахборот воситалари тўғрисида”ги қонунининг 351-модда. “Оммавий ахборот воситасининг давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолияти тўғрисида ахборот олишга доир сўрови Оммавий ахборот воситаси давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг фаолияти тўғрисида ахборот олишга доир сўров билан уларга оғзаки ёки ёзма шаклда (шу жумладан электрон ҳужжат шаклида) мурожаат этиш ҳуқуқига эга. Оммавий ахборот воситасининг давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолияти тўғрисида ахборот олишга доир, шунингдек мансабдор шахсларнинг интервьюсини ташкил этиш тўғрисидаги сўрови кўпи билан етти кун муддатда кўриб чиқилади. Агар оммавий ахборот воситасининг сўровини кўриб чиқиш давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг ваколатлари жумласига кирмаса, сўров сўралаётган ахборотни тақдим этиш ўзининг ваколатига киритилган органга рўйхатдан ўтказилган кундан эътиборан уч иш куни ичида юборилади, оммавий ахборот воситаси эса бу ҳақда хабардор қилинади”, дейилади. Аслида “Янги Сирдарё” газетаси номидан борган мухбирлар таҳририятга синов муддати билан ишга қабул қилинган. Зеро, улар 18-умумтаълим мактаби таърифга муносиб бўлгани учун ҳам юборилган эди. Газетанинг навбатдаги сони учун 16 январь куни 18-умумтаълим мактаби фаолиятини ёритиш борасида маълумот сўралган бўлса, газета 22 январда нашрдан чиққан. Наҳот узоқ йиллар • Раддияга раддия таълим тизимида масъул лавозимларда фаолият олиб борган мулозим учун ўтган бир ҳафта муддат мактаб ҳаёти ҳақида маълумот беришга етарли бўлмаса. Қолаверса, биз мактаб раҳбари бўлган Муҳаббат Мустафақулованинг эмас, 18-умумтаълим мактаби ўқитувчиларининг фаолияти, ўқувчиларнинг билимга қизиқишлари ва интилишлари хусусида мақола чоп этишни режалаштирган эдик. Бизнинг иддаомизда танқид ва ёки ғаразли мақсадлар назарда тутилмаган. Эзгу ниятимиз мактаб ҳаёти, ўқитувчи ва ўқувчиларнинг эришаётган ютуқларини ёритиш эди, холос. Бу ҳақда газетада берилган мақолада ҳам қайд этиб ўтганмиз. Ҳали ҳам ўша фикримизда қоламиз. Биз Гулистон шаҳридаги 18-умумтаълим мактабида олиб борилаётган таълим-тарбия ишлари ҳақида албатта газетамизда ёритамиз. ТАҲРИРИЯТ


4 “Умуман, ёшмизми ёинки кекса ёшда ҳам керак бўлганимиз жойда меҳнат қилаётганимизнинг ўзи фидойиликдир.” “Оммавий ахборот воситалари — миллатнинг иллатнинг ойинаси ойинаси” — Бойжигит Абдуллаевич, Журналистлар уюшмасининг асосий вазифаси нималардан иборат ва ҳудудий бўлим бу вазифаларни қандай амалга оширмоқда? — Уюшма аъзоларини ижтимоий ҳимоя қилиш, маҳорат ва малакаларини ошириб бориш, ижодларига мотивациялар бериш, бўш вақтлариЎзбекистон Журналистлар уюшмаси Бошқарувининг аъзоси, Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси вилоят бўлими раиси, Ўзбекистон Ёзувчилар ва Журналистлар уюшмалари аъзоси, Ўзбекистон халқ таълими аълочиси, 1-даражали “Меҳнат фахрийси” кўкрак нишони соҳиби Бойжигит АБДУЛЛАЕВ билан мулоқот асрорларидан воқиф бўлиш мумкин. Хуллас, оn-Iine нашрлар сони кўпайиб, web – кўникмаларга эга бўлган малакали журналистларга талаб кундан-кунга ортиб бормоқда. Бундай шароитда касбий бурч ва вазифаларни адо этиш жўнгина амалга ошадиган иш эмас. Алломалардан бири “Бировга игнадай таъсир кўрсатаблари, ўз муаммолари ва ажабтовур ечимлари бор. Умуман олганда, оммавий ахборот воситалари миллатнинг ойинасидир. — “Жасорат”, “маҳорат”, “фидойилик” каби сўзларни Сиз қандай идрок қиласиз? — Ҳамма қатори, ўз маъносида. Катта бир амалдорни танқид қилиш бу ҳали жасорат дегани эмас. Кимдир йўл қўйган хатодан кейин унга нисбатан танқидий мулоҳазалар билдиришнинг ҳам маънавий ботирликка дахли йўқ. Маҳорат ҳам катта бир тушунча. Айниқса, журналистика ёки оммавий ахборот воситалари, телевидение ходимлари ўртасида маҳоратлилик ноёб фазилат ҳисобланади. Маҳорат “дил” деган ажиб бир хилқатда етилади, доимий ўқиб, ўрганишда бўлиш билан равнақда бўлади. Маҳорат ва маҳоратлилик ҳақида гап кетадиган бўлса, мен ҳеч иккиланмай ҳамон ҳамкасблар эътиборидан тушмай келаётган Ўзбекистонда хизмат кўрсатган журналист Алиқул Хонимқулов ва унинг ижодини мисол қилиб келтирган бўлар эдим. “Муҳаррир” нашриётида Алиқул ҳожининг бундан роппа-роса 10 йил муқаддам “Сенга айтар гапим бор, ҳаёт...” номли китоби нашрдан чиққан эди. Китобдаги энг ноёб жанрларда битилган бадииятни ҳақиқий маҳорат маҳсули дейиш мумкин. Ҳа, айтганча, мазкур китобнинг Ўзбекистон Журналистика ва ОАВ университетининг катта аудиториясида тақдимоти ҳам бежиз ўтмаган. Энди икки оғиз гап фидойилик ҳақида. Кеча журналист дипломини олиб, бугун бошқа соҳада ишлай бошлаганларни фидойи деб бўладими? Ўн йиллар давомида битта мақтагулик мақоласи чиқмаган ҳамкасбимизни ишбилармон дейиш мумкинми? Аммо ҳамма жойда бўлгани каби оммавий ахборот воситаларида ҳам соҳани яхши кўрадиганлар фаолият юритишяпти, дегим келади. Умуман, ёшмизми ёинки кекса ёшда ҳам керак бўлганимиз жойда меҳнат қилаётганимизнинг ўзи фидойиликдир. — Сирдарё журналистикасини қартайиб бўлди, дейишяпти. Шу тўғридаги фикрингиз? — Сирдарёнинг аввалги журналистикаси қариган. Журналистикамиз Э.Мавлонов, Т.Норқулов, Р.Жуманазаров, О.Абдусаматов, М.Аҳмедов, М.Пардаев, Х.Пардабоева, А.Бурлиев, С.Қодиров ва С.Худойқулов сиймосида кексайди. Хўш, Сирдарё журналистикасини ёшартиришга ким ҳаракат қилмоқда? Журналистика факультетларида неча нафар сирдарёлик ёшлар таҳсил олди? Умуман, битирувчиларнинг неча нафари вилоятга қайтиб келди? Афсуски, ёшлар маълум сабабларга кўра, пойтахтдан бери келишмаяпти. Келганлари ҳам журналистика синоатларининг эшигини очолмасдан касбларини ўзгартирмоқдалар. — Келгуси режаларингиз ҳақида ҳам икки оғиз сўз айтсангиз. — Келгуси режалар ҳақида тўхталадиган бўлсам, тадбирларни ҳудудларда ҳам ўтказишни йўлга қўйиш, туман ва шаҳарлардаги ОАВ фаолияти билан тизимли танишиб бориш, илғор тажрибаларни оммага кенг ёйиш, муаммолар ечимини биргаликда қидириш, юртимиз бўйлаб саёҳат кўринишида рағбатлантириб бориш, “Ёшлар ва бизнесни қўллаб-қувватлаш йили”да ҳар бир ёш ва фахрий журналистлар ўртасида “Устоз-шогирд анъанаси”ни изчил давом эттииришдан иборат. Ўзбекистон Журналистлари уюшмаси қошида Журналистларни қайта тайёрлаш маркази фаолият юритади. Вилоятдаги таҳририятларнинг ходимларини қайта тайёрлаш, уларнинг малакасини ошириш билан ҳам бу йил жиддий шуғулланамиз. Ўзбекистон Журналистлар уюшмасининг аъзоси Элмурод МАВЛОНОВ суҳбатлашди. 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO ни мазмунли ўтказиш, журналистлар ҳолидан хабар олиш, уларни саёҳат кўринишида рағбатлантириш, энг муҳими, журналистларни касб этикасига қатъий риоя этишга тизимли равишда чорлашдан иборат. Биз бу йўлда бурчимизни кўнгилдагидек адо этаяпмиз, деб ўйлайман. Биргина ўтган 2023 йилда ана шу мақсадларда ўнлаб маҳорат дарслари ўтказилди, кўплаб пресс-турлар ташкил этилди. Бир гуруҳ журналистларнинг юбилейлари, хотира кечалари, китоб тақдимотлари ўтказилди. Ўн нафар журналистнинг ҳолидан хабар олинди. Юртимиз бўйлаб саёҳат ва экскурсиялар амалга оширилди. Хусусан, 25 нафар журналист ҳомийлар ёрдамида Хива, Бухоро ва Самарқандга, шунингдек, 50 нафар журналист Тошкентга саёҳатга юборилди. Қўшни вилоятларда ҳамкасблар томонидан эътироф этилган “Тут сайли” тадбирини йўлга қўйганмиз. — Ҳозирги давр журналисти қандай жиҳатларга эга бўлиши керак? — Шуни таъкидлаш зарурки, ахборот-коммуникация технологиялари кундалик ҳаётимизда тобора кенг қўлланилмоқда. Бугунги кунда интернет журналистикаси жадал ривожланиб, ҳатто шахсий веб-сайтлар, ахборот бозори пайдо бўлди. Эндиликда газета ўқимасдан, телевизор томоша қилмасдан, радио эшитмасдан туриб олам тиш учун ходадай қувватга эга бўлиш керак” деган эди. Журналист ҳам шу маънода илм-маърифат тарқатиш билан бевосита шуғулланади. Журналист томонидан ахборот ва янгиликларни оммага тезкор етказиб беришнинг ўзи кифоя қилмайди. Журналист масаланинг моҳияти ҳақида ҳам теран тушунча бера олиши керак. Касбий одобга риоя этиш журналистлар учун биринчи масала, деб ўйлайман. Журналистлар жамиятда бошқалардан бир қадам бўлса ҳам олдинда юришлари керак. Иймон-эътиқодли, маданиятли бўлиш ҳам энг муҳим қадриятларимиз. Камтарлик ва билимдонлик, хушмуомалалик ва бағрикенглик журналистнинг энг бирламчи фазазилатларидандир. Афсуски, “ҳамкасб”ларимиз орасида муштарийлар эътирозига нишон бўлаётганлар ҳам йўқ эмас. — Сизнинг ҳаётий фаолиятингиз туман ва шаҳар газеталари учун ҳам бегона эмас. Фикрингиз биз учун қизиқ. Умуман, туман ва шаҳарларга газета керакми? — Агар керак бўлмаганида жойларда бундай газеталар бутунлай ёпилиб кетган бўларди. Қолаверса, айтайлик, 60 саҳифа бўлиб чиққани билан “Даракчи” газетаси ҳам ҳеч қачон туман ёки шаҳар газетасининг ўрнини босолмайди. Туманнинг ўз қаҳрамонлари, ўз янгиликлари, ўзига хос тажриба макЛицей директори Файзулла Ортиқбоев тадбирни очиш асносида яхши китобхон, яхши шоир миллатнинг ойинаси бўлишини эътироф этди. Адабиётшунос Равшан Эгамбердиев модерн шеърлардаги рамз ва тимсол, абстракт шеърнинг адабиётдаги ўрнини Гўзал Бегим шеърияти мисолида таҳлил қилди. Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси аъзоси Дилфуза Шомаликова эса китоб ва унинг инсон ҳаётидаги ўрни, ижодкор шахсининг ижтимоий ҳаётдаги роли ҳақидаги мулоҳазалари билан гурунгни давом эттирди. — Шеър инсон юрагининг шавқидан, руҳнинг ҳаракатидан яралади. Бир шоир бир кунда бир неча шеър ёзиши мумкин, бироқ унинг шоирга айланмоғига неча-неча йиллар керак бўлади. Айниқса, бугун ранги, ифода тарзи, фикр қурилиши, образлар олами мисолида тамоман янгича шеърият пайдо бўлдики, унда шеър ҳам, шоир ҳам ўзини осонликча китобхонга та- •Адабий учрашув ШЕЪР БИТМОҚ ВА АЙТМОҚ СУРУРИ Сирдарё шаҳрида жойлашган Ички ишлар вазирлиги тасарруфидаги академик лицейида Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси, таржимон Гўзал Бегим ижодига бағишланган шеърият кечаси бўлиб ўтди. Январнинг аёзли кунларида ёшларнинг қалби шеър ва суҳбат билан қизиди. нитмайди,— деди Гўзал Бегим. Адабий тадбир лицей ўқувчиларининг шеъру қўшиқлари, саволлари билан қизғин руҳда ўтди. Зотан, Тўра Сулаймон, Ҳалима Худойбердиева, Қозоқбой Йўлдошлари бор юртда шеър айтмоқнинг ҳам, шеър битмоқнинг ҳам ва шеър тингламоқнинг ҳам юки бўлакча. Муҳаммадали АҲМАД. Учрашувдан лавҳалар. • Бизнинг мусоҳаба


АҚЛ ЁШДА ЭМАС... “Ўқитувчилик касбида ҳурмат-эътиборга сазовор бўлиш осон эмас.” 5 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO Мадинабону бу йил Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетини битириб, Сайхунобод тумани ихтисослаштирилган мактабига ишга келди ва тезда ўқувчиларнинг севимли устозлари қаторидан жой олди. Ўқитувчилик касбида ҳурмат-эътиборга сазовор бўлиш осон эмас. Йиллаб тер тўкиш керак. Бироқ ақл ёшда эмас, бошда, деган мақолда ҳам жон бор экан. — Инглиз тили ўқитувчисидан ялчидик, — дейди мактаб директори Назокат Даминова. — Мадинабону университетни битириши билан тайёр кадр эканлигини исботлади. У “IELTS-7” сертификатига эга. Ишга киришган заҳоти маошига 50 фоизлик устама тўлаяпмиз. Замон тезлашиб кетди. Тилимизга пайдар-пай байналминал атамалар кириб келаяпти. Биз тенги жураналистлар ушбу атамаларнинг маъно-моҳиятини ёшлардан сўраб ўрганамиз. — Сертификатингдаги “7” рақами нимани англатади? — дея Мадинабонуга юзланаман. — Тилни билиш даражаси. Энг катта рақам эса “9”, — дейди у. Ўзимча эслаб қолиш учун спортдаги белбоғларнинг рақамига ўхшатаман. Мадинабону Исропулова билан мактабнинг 3-қаватидаги инглиз тили кабинетига кўтариламиз. Ҳамма жиҳозлар замонавий. Ўқитувчи учун шахсий компьютер хизматда. Синфхона тўридаги улкан монитор интернетга уланган. Дарслар асосан кўргазмали воситалар ёрдамида ўтилади. Хонада ўтириб, ўқувчилар монитор орқали Буюк Британия ёки АҚШга саёҳат қилишлари мумкин. Эртаклардаги сеҳрли “оинаи жаҳон” десак, асло муболаға қилмаган бўламиз. — Янги дарсликлардан кўнглинг тўлаяптими? — дея ёш мутахассисни саволга тутамиз. — Кембриж университети томонидан тайёрланган дарсликлар анча содда, реал ҳаётга яқинлаштирилган. Болаларнинг ўзлаштиришлари осон кечади. Бироқ бироз айбгинаси ҳам бор. Мисоллар асосан дарсликни тайёрлаган мамлакат ҳаётидан олинган. Миллийлик унчалик кўзга ташланмайди. Мен мисолларни ўзимизнинг диёримиздан олинган мисоллар билан бойитиб дарс ўтаяпман, — дейди М. Исропулова. Ёш педагог чет тили ўқитишнинг ўзига хос усул ва услубларини яратмоқда. У кўпроқ гуруҳий машқларга эътиборни қаратар экан. Бундай машғулотларда синфнинг барча ўқувчилар фаол иштирок этаркан. Оғзаки нутқи ўсаркан. Мадинабону аълочи ўқувчилари Улуғбек Камолов, Диёрбек Юсупов, Аҳрор Мустапов, Моҳинур Акмалова, Диёра Раҳматиллаеваларнинг исми-фамилияларини қониқиш билан тилга олди. Мадинабону Жанубий Кореянинг “Hallim universiteti”нинг медия йўналишида таҳсил олиш учун онлайн имтиҳон топширган экан. Имтиҳонлардан муваффақиятли ўтибди. Грант асосида таҳсил оларкан. Айни кунларда университетдан чорловни кутиб ўтирган экан. Ҳазрат Навоий бобомиз: “Йигитликда йиғ илмнинг маҳзани, қариган чоғида сарф қилғил ани”, дея бежиз ўгит бермаганлар. Қиздир, йигитдир ёшлигида билим олиб қолиши керак. Бу унинг бутун ҳаётида асқотади. Ёш, интилувчан Мадинабону ушбу ақиданинг маъносини теран англаб, билим олишга астойдил интилмоқда. Интилганга толе ёр бўлиши исбот талаб қилмайдиган ҳақиқатдир. Муҳаммадали АҲМАД Тасвирда: Мадинабону Исропулова дарс ўтишга ҳозирланмоқда. Муаллиф олган сурат. 2024 йил — Ёшлар ва бизнесни қўллаб-қувватлаш йили Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023 йил 28 февралдаги 27-сонли Фармонида умумий ўрта таълим муассасаларининг 10-11-синфлар ўқувчиларининг қизиқиш ва қобилиятига мос бўлган ихтисослашган дастурлар асосида билим бериш амалиётини жорий қилиш кўзда тутилган. Статистикага кўра, 2011 йилдан буён муҳандислик касбларига бўлган талаб даражаси 17 фоизга етди. Яқин келажакда Ўзбекистонда юқори технологияли ишлаб чиқариш соҳалари мутахассисларига талаб ошди. Узоқ келажакда биз табиий фанлар билан биргаликда технология ва юқори технологияли ишлаб чиқариш билан боғлиқ бўлган касбларга эга бўламиз. Айниқса, био ва нанотехнология мутахассисларига талаб катта бўлиши кутилмоқда. — Вилоятимиз ҳудудида истиқомат қилаётган аҳолининг барча қатламларини IT ҳамда молиявий соҳага қизиқтириш ва уларнинг бу борадаги саводхонлигини ошириш, хусусан, хотин-қизлар ва ёшларнинг бандлигига кўмаклашиш, ислоҳотларнинг мазмун-моҳиятини аҳолига етказиш, таълим сифатини ошириш, маънавий муҳитни соғломлаштириш ҳамда ёт ғоялар таъсирига қарши курашиш, шунингдек, ёшларни диний экстремизм, терроризм ва бошқа ёт иллатлар таъсиридан асраш мақсадида улар билан турли чора тадбирлар ўтказиш, аҳолининг молиявий саводхонлигини ошириш, таълимни ривожлантириш ва илмий фаолият билан боғлиқ бўлган лойиҳаларни амалга ошириш янги ННТнинг асосий вазифалари саналади, — дейди Бобурмирзо Нематов. — Гулистон шаҳрининг “Маданият” МФЙ ҳудудида инновацион таълимни ривожлантирувчи ўқув марказлари мавжуд эмаслиги боис мазкур грант маблағи ҳисобидан ушбу ҳудудда жойлашган 1, 3-умумий ўрта таълим мактабларининг 9-11-синф ўқувчилари учун қўшимча таълим доирасида қатнашиши мумкин бўлган IT курслари амалга оширилади Ушбу дастурнинг қўлланилиши лойиҳани амалга оширувчи ташкилотга мактаблар орасидаги узвийликни таъминлаш имкониятини беради. Шунингдек, “Мен тадқиқотчиман” тўгараги яратилиб, у болаларга юқори технологиялар билан боғлиқ замонавий касблар учун зарур фазилатларни эгаллашда ҳамда касбий интилишларини шакллантиришда кўмаклашади. Курслар уч ой давомида (февраль, март ва апрель ойларида) ўтказилади. Машғулотларни IT Live ўқув марказининг IT бўйича малакали мутахассиси Нурилла Тожиқулов олиб боради. Лойиҳага кўра юқорида қайд этилган ҳудуддаги мактабларнинг 9-11-синф ўқувчиларидан учта гуруҳ ташкил қилиш, ҳамкор ташкилотлар ҳамда ОАВ вакиллари билан биргаликда ишлашни йўлга қўйиш, улар билан давра суҳбатлари ўтказиш шу билан бирга ушбу лойиҳани амалга ошириш давомида ўқувчиларда тадқиқотчиликни шакллантириш ва уларнинг лойиҳа бўйича компетенциялар (билим, кўникма ва малакалари) нинг ўсишини баҳолаш ҳам кўзда тутилган. Холида ПАРДАБОЕВА Суратда: грантни топшириш пайти. Вилоятимиздаги янги ташкил этилган “Гулистон машъали” нодавлат нотижорат ташкилоти 2023 йил 25 июлда рўйхатдан ўтган бўлиб, у Олий Мажлиснинг “Нажот – таълимда, нажот – тарбияда, нажот – билимда” шиори остида фаолият олиб бормоқда. Ташкилотга ёш мутахассис Бобурмирзо Нематов раҳбарлик қилмоқда. Янги ННТ яқинда Фуқаролик жамияти институтларининг лойиҳаларини қўллаб-қувватлаш” танловининг “Замонавий билим”, “Мукаммал касб”, “Маънавий баркамол шахс” тушунчаларининг мазмун-моҳиятини ёшлар ўртасида тарғиб этиш номинациясида “Келажак сари қадам” номли лойиҳаси билан иштирок этиб, грантни қўлга киритди ЯНГИ ННТ — ГРАНТ СОҲИБИ Ўзбекистон Республикаси ВМнинг 408, 435 ва 635-сонли қарорлари асосида Сайхунобод туманида аҳоли турмуш даражасини яхшилаш, аҳоли кайфиятига салбий таъсир кўрсатувчи ҳолатларни бартараф этиш борасида бир қатор ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, “Шодлик” маҳалласида туман автомобиль йўллардан фойдаланиш давлат унитар корхонаси ва туман ободонлаштириш бошқармаси томонидан ички тупроқ йўлларни шағаллаштириш, шағал қопламаси билан қопланган йўлларга эса асфальт ётқизиш ишлари амалга оширилмоқда. Маҳалла ҳудудидаги Навбаҳор кўчасининг 0,4 километр, Наврўз кўчасининг 1.4 километр масофадаги ички йўллари бетонлаштирилди, шунингдек, “Турон” маҳалласидаги Тенгали кўчасининг 0.65 километр, Ойбек кўчасининг 0.4 километр узунликдаги муқаддам шағаллаштирилган ички йўлларига асфальт ётқизилди. Бугунги кунда аҳолини тоза ичимлик сув билан таъминлаш учун “Олғабос” маҳалласи Янгиобод кўчасининг 650 метрлик масофасига, “Пахтаобод” маҳалласининг 1.2 километр масофасига янги ичимлик сув тармоқларини тортиш ишлари олиб борилмоқда. Бундан ташқари “Пахтакон” маҳалласининг Янгиер кўчасига электр таъминоти сифатини яхшилаш мақсадида 40 та темир бетон ўрнатилди. Эзгу ишлар давом эттирилмоқда Ш.ЮНУСАЛИЕВ, Ўзбекистон Республикаси Президентининг Сайхунобод туманидаги Халқ қабулхонаси мудири АҲОЛИНИНГ ТУРМУШ ДАРАЖАСИ — ЭЪТИБОРДА


ХАЁЛИЙ ИЗҲОР Қалбингиз видога чоғланмасин ҳеч, Мен каби дилингиз доғланмасин ҳеч, Майли, ҳаётимиз боғланмасин ҳеч, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Тошда ҳам кўкарган гулдай гуллайман, О! Аниқ биламан, ишқсиз чўллайман. Субҳидам сабодан салом йўллайман, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Бедорлик — энтикиб тўлғониш асли, Ё сизни тундан ҳам қизғониш васли. Мудроқ туйғуларнинг уйғониш фасли, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Ўзингиз муносиб юрак воламга, Аммо сизга эмас, ёрман қаламга. Кечроқ келибман-да, ёруғ оламга, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Кўнглимиз баробар, ёшимизда фарқ, Нетай, висолларга ҳаққим йўқ, ё Раб? Мен сиздан ҳеч нарса этмайман талаб, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Поёнсиз туюлар ҳижроннинг базми, Шунчалар қатъийми тақдирнинг азми? Сиз бировнинг ёри, мен ўзга хасми, Хаёлингиз билан яшасам бўлди. Хаёлингиз билан яшасам бўлди… ШУКРОНА Шу мусаффо осмон остида, Ва табарррук замин устида. Ҳаётнинг бор кам-у кўстида, Соғ ва омон яратдинг, шукур. Саҳар турсам бутундир таним, Қўл-оёғим, соғдир, баданим. Ўз уйим бор, бордир Ватаним, Барчасига эришдим бутун. Шукур дейман яратган учун. Ота-онам меҳрини кўрдим, Бор дунёнинг сеҳрини кўрдим. Оиламни бағримда кўрдим, Қалбда қувонч тўладир, шукур, Не сўрасам бўладир, шукур. Навбаҳор ИСЛОМОВА Дилдора ОХБУТАЕВА 1989 йилда туғилган. Самарқанддаги 59-сонли кўзи ожиз болалар махсус мактаб-интернатида таҳсил олган. Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг Ўзбек филологияси факультетини битирган. Ўқиш, изланиш иштиёқи уни Алишер Навоий номидаги Самарқанд давлат университети томон етаклади. 2014 йил олий даргоҳнинг магистратура босқичини муваффақиятли якунлади. Айни пайтда у вилоят мактабгача ва мактаб таълими бошқармаси тасарруфидаги “Нурли маскан” мактаб-интернатида заиф кўрувчи ва кўзи ожиз болаларга она тили ва адабиёт фанларидан сабоқ бериб келмоқда. Дилдоранинг “Кипригимда титраган шабнам” (2009), “Қаҳратонда гуллаган юрак” (2011), “Туйғулар рақси” (2014) номли шеърий тўпламлари нашрдан чиққан. 6 “Лойиҳанинг асосий мақсади вилоятимизда яшаб ижод этаётган истеъдодларни кашф этиб, элга танитишдир.” Бу бўстон саҳнида гул кўп, чаман кўп 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO ИЛТИЖО Доим омад кулиб боқади менга, Офтоб ёрқин нурин сочар бошимга. Қалби қуёшлилар ёқади менга. Оллоҳим, жило бер қалб қуёшимга. Дунё синовлари қаддим букмасин, Ўзинг мадад бергин дил бардошимга. Йиғлоқи булутлар ёшин тўкмасин, Оллоҳим, жило бер қалб қуёшимга. Кўнглим осмонларга пайваст, биламан, Юлдузлар айланган чин сирдошимга. Бахтли инсонларга ҳавас қиламан, Оллоҳим, жило бер қалб қуёшимга. Ғамлардан куйиниб, йиғласам ногоҳ, Севинчлар қўшилсин кўзда ёшимга. Мен фақат ўзингдан сўрайман паноҳ, Оллоҳим, жило бер қалб қуёшимга. Дилфуза РАҲИМЖОНОВА МУЖАССАМДИР ТЎРТ ФАСЛ Дунёнинг муборак бу тўртта фасли, Кумуш қиш, олтин куз, баҳор ҳамда ёз. Хуш ёқар баҳорнинг ям-яшил васли, Ҳар саҳар юрагим чалар ажиб соз. Сойда, жилғаларда зилол сув оқар, Ҳар ёнда жилмайиб очилар гуллар. Кўзим лолаларга суқланиб боқар, Кўм-кўк майсалардан яйрайди диллар. Олтин куз фаслини хазонрез дерлар, Оёқлар остига тўкилар барглар. Аммо менга куз ҳам илҳомлар берар, Юрагимда ёниб туғилар шеърлар. Тўрт фасл умримнинг ёрқин рангидек, Беғубор кўнглимга умид бағишлар. Нурли ҳаётимнинг биллур тонгидек Дил уйим иситар ҳаттоки қишлар. Қор ёғса қорбобо ясаб қувнайман, Чанғилар учаман дилдан чинқириб. Қорбўрон ўйнайман, сира тўймайман Мусаффо шалола мисол қийқириб. Дунёнинг муборак бу тўртта фасли, Бахтиёр кунимга нисбатдир асли. Сурайё КЎЧАРОВА “Янги Сирдарё” газетаси Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси вилоят бўлими билан ҳамкорликда хайрли ишга қўл урди. Ҳар ойда воҳамиз қаламкашларининг мушоирасини ўтказадиган бўлди. Ўтган ҳафта вилоят Болалар кутубхонасида сирдарёлик ижодкорларнинг ўзига хос назм базми бўлди. Уни уюшма вилоят бўлимининг бош мутахассиси Норинисо Қосимова бошқариб борди. Қалам аҳлининг илк айтишувида “Нурли маскан” мактаб-интернатининг “Ёш қаламкашлар” тўгараги аъзолари меҳмон бўлдилар. Бундан ташқари, вилоятимиз туманларидан ташриф буюрган ёш ижодкорлар ҳам ижод намуналаридан ўқиб, мушоирага файз бағишладилар. Ушбу лойиҳанинг асосий мақсади вилоятимизда яшаб ижод этаётган истеъдодларни кашф этиб, элга танитишдир. Уларга тиш қоққан устозлар ижод табиати, маҳорат борасида йўл-йўриқ ва маслаҳтлар берадилар. Мушоира қатнашчиларининг сара асарлари “Янги Сирдарё” газетасининг “Ёшлар овози” саҳифасида ёритиб борилади. Ҳазрат Мир Алишер Навоийнинг “Бу бўстон саҳнида гул кўп, чаман кўп” деган пурмаъно ҳикмати бор. Мушоира эса сирдарёлик навниҳолларни юзага чиқаришда бир пиллапоя вазифасини ўтаса, не ажаб! ЁШЛАР ОВОЗИ ШЛАР ОВОЗИ ОМОНАТ Саёҳатда юрдим, сайрлар қилиб, Баъзида саломсиз хайрлар қилиб, Меҳрим беролмадим қойиллар қилиб, Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Бойлик, деса, дўппимни осмонга отдим, «Улфатлар» ичинда кулфатга ботдим. Шу икки жонимдан роҳатлар топдим, Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Ҳоли не ... сўрамай дардимни айтдим, Қуруқ қўл-ла бориб, тўлдириб қайтдим. Улар сўлиб борар, гуллаган пайтим, Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Ёш эдилар, қайғулардан о, қариб қолди, Сочлари ҳам кўнгли каби оқариб қолди. Ўғиллари ўрга кетди, қизлари қирга, Шўрликларим кулбасида о, ғариб қолди. Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Ҳаловат йўқ, билолмайман не ғамлигини, Одам бўлиб сўролмадим не камлигини, Райён онам, емай-ичмай нафақасига, Сандиғига олиб қўйган кафанлигини. Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Қозонида гўшт қайнамай ўтар кунлари, Қулаб борар юрагимнинг тик устунлари, Мендек нодон фарзандларнинг жазоси не ? Бола эмас... «бало» бўлганларнинг ҳукмлари. Отам сенга омонат, Аллоҳ. Онам сенга омонат, Аллоҳ. Азизбек Хўжамбердиев 1993 йил Сайхунобод туманида таваллуд топган. Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти талабаси. Шеърлари “Зангори фасл”, “Навқирон оҳанглар”, “Дунёларга танитамиз Сирдарёни!”, “Адабиёт авлодлари”, “Назм силсиласи”, “Ватанга вафо”, “Энг гуллаган ёшлик чоғимда”, “Хушхабар” номли баёзларда нашр этилган. 2018 йилда “Ватан учун яшайман” номли илк шеърий тўплами чоп этилди. Республика ёш ижодкорларининг Зомин семинари иштирокчиси.


7 “У киши шоир Эркин Воҳидовнинг лирик шеърларини ҳамда бир қанча эл суйган шоир ва шоираларнинг назмий битикларини севиб ўқийдилар, ёд оладилар.” 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO Алижон Бойматов 2000 йилдан Алишер Навоий номидаги вилоят Ахборот-кутубхона маркази директори лавозимида ишлаб келган эди. У киши ўзининг самарали меҳнати билан марказ ривожига катта ҳисса қўшган тажрибали раҳбар эди. Вилоят аҳолисига замонавий хизматни МАЪРИФАТ ФИДОЙИСИ ЭДИ • Ёднома кўрсатишга эришиш мақсадида барча қулайликларга эга бўлган компьютер заллари ҳамда электрон адабиётларни ташкил этишда ўзининг ташаббускорлик қобилиятини намоён қила олган эди. А.Бойматов раҳбарлигида вилоят кутубхоналари Ассоциацияси ташкил этилган эди. Пайти келиб, Ассоциация томонидан “Интернетга бепул ўқитиш ва ундан жамоа фойдаланиши маркази” лойиҳаси орқали грант ютиб олинди. 2006 йил август ойида фидойи маърифатчи кам таъминланган оилалар фарзандларини бепул ўқитиш таклифини киритди. Марказ мурожаати билан шаҳарнинг маҳалла фуқаролар йиғинлари кам таъминланган оилалар фарзандлари рўйхатни тақдим этдилар. Рўйхат асосида болаларни компьютер саводхонлигига бепул ўқитиш ташкил қилинди. Алижон ака кутубхонашунослик сир-асрорларини чуқур ўзлаштирган, катта тажрибага эга бўлган, ташаббускор ва янгиликка интилувчан раҳбар сифатида ёш авлоднинг маънавий ва интеллектуал эҳтиёжини қондириш, миллий қадриятларимизга ҳурмат руҳида тарбиялашда ахборот ҳужжатларининг ўрни ва аҳамиятини янада юқори савияга кўтариш бўйича кенг кўламли ишларни амалга ошириб келган фидойи раҳбар эди. Устозимиз етакчилигида марказнинг узлуксиз фаолият юритиши, замонавий жиҳозлар билан таъминланиши, мутахассисларни тайёрлаш, кадрлар малакаларини ошириб борилишида ибратли ишлар амалга оширилди. АКТ соҳаси бўйича мутахассис-ходимлар тўлиқ ўқитилди ва марказнинг аҳолига замонавий, тезкор ва сифатли хизмат кўрсатишига эришилди. А.Бойматов асосий ишидан ташқари, вилоятнинг малака ошириш институти ва ахборот технологиялари коллежида 1998 йилдан кутубхонашунослик йўналиши бўйича ўқувчиларга таҳсил бериб келган эди. Ўзининг иш тажрибаларидан келиб чиқиб, вилоятнинг туман, шаҳарларида ташкил этилган ахборот-кутубхона марказларига услубий ва амалий ёрдам кўрсатарди. Марказларда мутахассис-ходимларларнинг малакасининг оширилишида, ўқув семинарлари, давра суҳбатлари, турли кўргазмаларида ҳамда илмий-амалий конференцияларда иштирок этишларида ўз ҳиссасини қўшиб келарди. Алижон ака фарзандлари тарбиясига алоҳида эътибор билан ёндошган, бир нафар ўғил ва бир нафар қизнинг меҳрибон отаси, тўрт нафар неваранинг меҳрибон бобожониси эди. Бу ёруғ дунёни бевақт тарк этган устозимизнинг охирати обод бўлсин. Жанна ЯДГАРОВА, Алишер Навоий номидаги вилоят Ахборот-кутубхона маркази Фондларни сақлаш хизмати бўлими раҳбари Моҳира Абдуназарова 1938 йилда Боёвут туманида таваллуд топган бўлиб, отасининг иш фаолияти туфайли “Красная заря” (ҳозирги “Уч қаҳрамон”) хўжалиги ҳудудида ўсиб, улғайган. Мактабда билимга чанқоқ бўлиб, “аъло” баҳоларга ўқигани боис қалбида лиммо-лим орзулар билан 1957 йилда пойтахтга бориб, кириш имтиҳонларидан муваффақиятли ўтиб, Тошкент давлат университетининг юридик факультетига ўқишга қабул қилинган. 1962 йилда ўқишни тамомлаб, 5 йил давомида ўзи таҳсил олган университетда методист сифатида фаолият юритди. Пайти келиб, турмушга чиқиб, фарзандли бўлди. Ўша даврда ҳам Тошкент республиканинг барча ёшлари интилган шаҳар эди. Лекин Моҳирани ўзлаштирилаётган чўллар, Сирдарё сарҳадлари ўзига чорлайверарди. Қаҳрамонимиз ёш бўлишига қарамасдан юрагида ўти бор, отаси каби юртпарвар, соғлом фикрли эди. Шунинг учун ҳам ўзининг киндик қони томган, болалик, ўсмирлик йиллари ўтган қишлоғига қайтиб, дастлаб туман ижроия қўмитаси, кейинчалик ўзи эгаллаган ихтисослик бўйича адвокатурада масъул лавозимларда ишлади. 1970-йилларда таклифга биноан ўзининг қишлоғидаги мактабда ҳуқуқ фанидан дарс ўтиш билан ўз ишини давом эттирди. Юрист аёлнинг ўғил-қизларга сабоқ беришига аввалига оила аъзолари қаршилик кўрсатишди. Лекин М.Абдуназарова малакали бир мутахассис сифатида навқирон авлоднинг онгига инсонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини болаликдан сингдиришга ҳаракат қилар, келгусида ўзи каби юристлар кўпайишига орзуманд эди. У нафақат ҳуқуқшуносликнинг сирларини ўргатар, балки ўз ўқувчиларига китоб мутолаасини ҳам тарғиб қилиб борарди. Моҳира опа ўзининг ишидан завқланиб, таълим соҳасига шу қадар ўрганиб қолдики, натижада 20 йилдан ортиқ давр мобайнида мактабда фаолият юритди. — Раҳматли отам Абдуназар Турдиев 23 йил давомида жамоа хўжалигида раис лавозимида ишлаган. Аввалги йилларда қишлоғимизда аёллар юристликка ўқишмасди,—дейди Моҳира ая. — Лекин отам, мен ва укам Рустамни бу соҳа бўйича ўқитиб, укаларимни ҳам олий маълумотли бўлишга даъват этиб, доимо китоб ўқиб, чуқур билим олишларига эътибор берардилар. Тўғри, улар ўз ўрнида қаттиққўл ота эдилар, аммо қаттиққўлликлари ижобий натижа берди, десам, ҳақ гапни айтган бўламан. Бугунги кунда фарзандларини устозларнинг қатъий талабларидан ҳимоя қиладиган айрим ота-оналарга қарата: “Устоз ўқитсин, ўргатсин, зеро, болангиз машаққат чекса, улар эгаллаган илмнинг меваси ширин бўлади”, дегим келади. Бизнинг оиламизни юристлар ва ўқитувчилар сулоласи дейишади. Фарзандларимиз ҳам айнан ўқитувчилик ва юристлик соҳаларида фаолият юритишади. Ўзимнинг ҳам беш нафар фарзандим олий маълумотли. Кенжа ўғлим менинг касбим—юристликни, бошқалари турмуш ўртоғимнинг касби—ўқитувчиликни танлашган. Бир вақтлар сабоқларимни олган шогирдларим ҳозирги кунда ҳаётда, жамиятда ўз ўринларини топиб олишган. Мен уларга билим бериб, юрт учун керакли инсонлар бўлиб етишишларида ўзимнинг муносиб ҳиссамни қўшганимдан фахрланаман. Бинобарин, ҳадиси шарифда ёзилганидек, ёшликда олинган билим тошга ўйилган нақш кабидир. Юксак салоҳиятли, маънавиятли, маърифатли қаҳрамонимиз бу йил 86 ёшни қаршиладилар. Лекин кексалик даврида бўлишларига қарамасдан ҳали-ҳамон китоб мутолааси билан шуғулланадилар. У киши шоир Эркин Воҳидовнинг лирик шеърларини ҳамда бир қанча эл суйган шоир ва шоираларнинг назмий битикларини севиб ўқийдилар, ёд оладилар. Суҳбат давомида ёстиқларининг остига ўқишга арзигулик китобларни қўйганларини кўриб, ҳавасимиз келди. Хаёлимизда эса, “қанийди, бугунги ёшларимиз ҳам китоб қўйиб улғайишса эди”, деган фикр ўтди. Хуршида НИШОНОВА Суратда: Моҳира ая қизи Шоҳида опа билан. • Хушхабар САФИНАДА БРОНЗА Сирдарёлик енгил атлетикачи Сафина Садуллаева Германиянинг Котбус шаҳрида ўтган Халқаро мусобақада бронза медалини қўлга киритди. Ўзбекистон терма жамоаси сафидаВатанимиз шарафини ҳимоя қилган юртдошимиз “International Jump Meeting Cottbus” турнирида 1 метру 86 сантиметрлик баландликни забт этди. Енгил атлетиканинг баландликка сакраш мусобақаларида 1-ўринни 2.04 метрлик баландликдан ошиб ўтган украиналик атлет Яраслава Магучих, 2-ўринни эса 1.94 метр натижда билан германиялик Имке Оннанлар эгалладилар. МУХЛИС • Ажойиб замондошларимиз Сирдарёнинг ирдарёнинг биринчи биринчи юрист аёли ЭЪЛОН Боёвут тумани “Қарапчи” МФЙ Сарҳад кўчаси 10-уй учун Давлат кадастрлари палатаси Сирдарё вилояти бошқармаси Боёвут тумани филиали томонидан 2023 йилда Аманликов Хужабек Холбекович номига берилган 12011201090011 рақамли кадастр ҳужжати йўқолганлиги сабабли БЕКОР ҚИЛИНАДИ.


Bosh muharrir: Bahrom BOYMURODOV Bizga yozing: 120100. Guliston shahri, Navoiy shohko‘chasi, 30-uy. Telegram: @yangisirdaryogazetasi Facebook: Yangi Sirdaryo Gazetasi Tahririyatga kelgan qo‘lyozmalar taqriz qilinmaydi va muallifga qaytarilmaydi. Nashr ko‘rsatkichi 459. ISSN 2181-5984 Topshirish vaqti - 16.00 Topshirildi - 18.00 2.02.2024-yil —Tijorat materiali Sotuvda erkin narxda t 2020-yil 25-iyunda Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi Sirdaryo viloyati boshqarmasida 10-023 raqami bilan ro‘yxatga olingan. Muassis: Sirdaryo viloyati hokimligi TELEFONLAR: Qabulxona: (67) 225-21-05, O‘rinbosar: (67) 225-11-14, Bo‘limlar: (67) 225-01-92, (67) 225-01-67, (67) 225-26-53, (67) 225-12-59, reklama va e’lonlar: (67) 225-15-07. NAVBATCHI: M. AHMEDOV Gazeta “Yangi Sirdaryo” tahririyati kompyuter markazida terilib, sahifalandi. A-3 formatda, 8 sahifada 2 bosma taboq ofset usulida “SHARQ” NMAKда 1500 nusxada chop etildi. Bosmaxona manzili: Toshkent sh., Mirobod tumani, Buyuk Turon ko‘chasi, 41- uy. Теl.: (71) 233 11 07. Buyurtma Г-248 8 АДАБИЙ ҲАЁТ 2024-yil 5-fevral, № 5 (11647) YANGI SIRDARYO Тоғлари қояли, боғлари болли, Оғуши ёз бўйи салқин, сояли. Сойи, сайҳонлари суқсур, сўнали, Беҳиштга бергусиз манзил, маъвоси Бахмал самосида булбул навоси. Бахмал тумани мамлакатимизнинг энг файзли, инсон ҳиссиётларини уйғотувчи жаннатмакон маскан. Алдашмон, Қўнғирга саратонда кел, Шикор этмоқ бўлсанг, қаҳратонда кел. Яхши ният, яхши ўй, паймонда кел, Меҳмондан бошланар гапнинг сираси, Бахмал тоғларида булбул навоси. Тўра Сулаймоннинг “Бахмал боғларида” шеърини ўқиган ҳар бир инсон ўша гўшани кўришни истаб қолади. Шоирнинг “Ота макон” шеъри она-юртига, халқимизга багишланган улуг мадҳия деса бўлади. Тошларин тавоф қил, тупроғини ўп, Гардин кўзга суртиб туғросини ўп, Ҳар саҳар юкиниб байроғини ўп, Бу Ота Макондир, Бу Она Юртдир. Тўра Сулаймон ижодининг ўзига хослиги шундаки, оддий сўзлар тизмасига катта, зарворли юк юклашни шоир яхши билади. Содда, ўйноқи, мазмунли бу сатрларни барча ёш-у қари баробар тушуна олади. Шоир шеърхонларни бугунги кундаги салоҳиятини яхши билгани учун жуда Ўзбекистон халқ шоири Тўра Сулаймон таваллудининг 90 йиллиги олдидан ГулДУ профессори, Ўзбекистон халқ шоири Тўра Сулаймон 1934 йил 14 февралда Жиззах вилояти, Бахмал тумани, Алдашмон қишлоғида туғилган. Тахминан тўрт ёшларида ота-онаси қувғин қилингани сабабли Сирдарё вилояти, Сирдарё туманига кўчиб келишган. Алдашмон булутларга яқин, тоғли, гўзал қишлоқ. Айниқса, баҳор, ёз ойларида ниҳоятда фусункор бўлади. Об-ҳавоси тоза, баҳор Сирдарёга нисбатан салкам бир ой кеч бошланади. содда, тушунадиган қилиб ёзган. Азалдан ардоқли, ор-номусли эл, Тўқсон тўққиз бовли, бий, бўлисли эл, Сабр-қаноатли, қут, номусли эл, Бу Ота-Макондир, Бу Она-Юртдир, Бу қадим Турондир-жон ичра жондир. Шоир ота макони тарихини, ўтмишини яхши билади. Бошинг қўйиб топин остонасига, Зоғ йўлата кўрма Арк калъасига, Ҳамиша тайёр тур ҳимоясига — чунки бу юрт ота макондир, бу она макондир, — деб бонг уради шоир. Мамлакатимиз мустақилликка эришганидан кейин рамзларимизни янгилаш, ўзгартириш зарурияти туғилган эди. Ўзбекистон мадҳиясини яратиш бўйича танлов эълон қилинди. Мамлакатимиздаги минглаб ижодкорлар қатори Тўра Сулаймон ҳам она юртини мадҳ этиб кўплаб асарлар яратди. Шоирнинг айниқса, “Муқаддас қўшиқ” шеърида ифодаланган ғояларнинг улуғворлиги, янгилиги, сатрларнинг соддалиги, тушунарлилиги жиҳатдан бошқа шеърларидан ажралиб туради. Шоирнинг “Фахрия” шеърини ўқиган ҳар қандай инсонни сергаклантиради, ҳайратлантиради, мамлакат гўзаллигидан, фусункорлигидан ўртантиради. Чиройда Тонг юлдузи билан ёнма-ён ўлка, Ҳар бир тамал тошининг ўзи бир достон ўлка, Кечмиши, кечирмиши дунёга аён ўлка, Жон фидо қилса арзир жаннат маконим менинг. Ёки: Сен муқаддас бешигим, онам, она тилимсан, Ўз айтар қўшиғимсан, эртам, эзгулигимсан. Мен сенингсиз яшолмам, кўкдай мангулигимсан, Боладай кўзга яқин Сир, Зарафшоним менинг. Шоир ўзини Эргаш Жуманбулбулнинг шогирди сифатида кўради. Улуғ шоир асарларини яхши ўқиган, уққан, эргашиб, асарлар яратган. “Эргаш Жуманбулбул ўғли эл кезади” туркумида “Етолмадим”, “Тангрига тавалло”, “Йиғлар I”, “Йиғлар II”, “Сохтадан сохта”, “Ҳолинда I”, “Холинда II”, “Айланай II”, “Бўлди”, “Устувор”, “Имтиҳон”, “Бири Сирдарё бўлса, ул бири Зарафшондир” каби асарлар яратиб, ҳақиқатан ҳам улуғ шоирга шогирд эканлигини исботлади. Юртимиз ютуқларидан қувониб, камчиликларидан куйиниб асарлар яратди. Айниқса, ижодкорнинг оташли, кўплаб тилшунос ва бошқа кўплаб “...шунос” олимлар айта олмаган ҳаммани оёққа қалқитадиган мақолалари кўпчиликнинг эътиборига тушди. “Тил—ўзагимизнинг, ўзлигимизнинг, ўзига беклигимизнинг бош белгиси” номли мақоласи радио ва телевидение тили, қисқаси муомала тили ҳақидаги кейинги эллик йилда эътиборсизлик, лоқайдлик қилинган энг долзарб масалага бағишланган эди. “... Энди ўзимизнинг соф ўзбекона ибораларимиз, атамаларимиз ўрнига ғализ, қўпол, ҳақоратомуз бирикмаларнинг айтилаётганига, ёзилаётганига эътибор берсангиз борми?” Тўра Сулаймон бу мақоласида улуғ тилшунос олимдай фикр юритади. Ўзбек тили бой, сертармоқ, ниҳоятда сермаъно тил эканлигини мисоллар ёрдамида исботлаб беради. “... Ўзбекистон халқ шоири, Гулистон давлат университети профессори сифатида мен ҳам, қўй-е, -э, менга нима, деб чиллахонага кириб кетиб, кўзойнакни ёпиштириб, тўрткўз бўлиб олиб бўлар-бўлмас жўқиёна шиғирларни ёзиб, ё илмий ишлар билан шуғулланиб (садағаси кетай ўша шиғирларинг билан палағда илмий ишларингни дейдиган одам бўлса, кошки), кўкрагимни захга бериб ётсам бўлар эди. Гап ана шу менга нима-а-а-я дейишда! Бу кетишда тилимизнинг аҳволи нима кечади, деб мен ўйламасам, сиз қайғурмасангиз, у эса қилар ишни бир чеккага йиғиштириб қўйиб тижоратчиликка уриб кетса (хижолат бўлмасдан), алалоқибат нима бўлади?!” деб бонг уради шоир. Ижодкор жамиятда фаоллиги билан ажралиб туради. Ҳаётдаги ютуқлардан хурсанд бўлиб, камчиликлардан куйиниб, оддий кишилардан камида ўн қадам олдинда юриши зарур бўлади. Бизнинг Тўра Сулаймон мана шундай илғор фикрлайдиган олим-шоир эди. Тўра Сулаймоннинг “Бир кафт зар, бир ҳовуч гавҳар” мақоласи катта ахлоқшунос-файласуф олим, донишмандлигини кўрсатувчи асардир. Андишасиз одамни одам деб айта кўрма, Гап қотар бўлса магар, ортингга қайта кўрма. ёки: Кексалик мўралаб эшиқ қоқмоқда, Болалик қайтадан қайтарилмоқда... Биздан эрта кунга нелар қолмоқда? Умр ўтмоқдадир, умр ўтмоқда. Тўра Сулаймоннинг “Илтижо”, “Ёвқочди”, “Сарвиноз”, “Жаҳоннома”, “Гулшан”, “Гул бир ён, чаман бир ён” каби йигирмадан ортиқ тўпламлари халқимизнинг маънавий мулкига айланган. Тўра Сулаймоннинг бутун болалиги, ҳаёти Сирдарё вилоятида ўтди. 2005 йил 9 сентябрда Гулистон шаҳрида вафот этди. Шаҳарда Тўра Сулаймон номли ёзги томошагоҳ барпо этилган ва фаолият кўрсатмоқда. Шунингдек, Тўра Сулаймон номида кўча бор. Шоирнинг кўплаб шеърлари халқимизнинг севимли санъаткорлари Фахриддин Умаров, Шерали Жўраев, Мавлуда Ойнақулова, Абдурауф Олимов, Тошпўлат Маткаримов, Асатулло Холиқовлар томонидан қўшиқ қилинган. 2024 йил Сирдарё вилоятида “Тўра Сулаймон йили” деб номланди. Улуғ юртдош шоирнинг 90 йиллик тўйи муносабати билан барча жойларда учрашувлар, суҳбатлар, тадбирлар, илмий конференциялар ўтказиш режалаштирилмоқда. Равшанбек МАҲМУДОВ, ГулДУ профессори, Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси аъзоси ДУ ф Ў б Тў С й Жаннатмакон аннатмакон юрт куйчиси куйчиси


Click to View FlipBook Version