งานประวัติ

เรื่องพระราชกรณียกิจของพระมหากษัตริย์ไทยสมัยก่อน
รัตนโกสินทร์และสมัยรัตนโกสินทร์

พระมหาธรรมราชาที่ 1 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
มหาราช

(พระยาลิไทย) (รัชก
าลที่1)

นายงศ์พัฒน์ น้อยกำเนิด
ม4/7 เลขที่ 10

พระมหาธรรมราชาที่ 1

พระราชประวัติ (พระยาลิไทย)

เป็นหลานปู่ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชพระยาลิไทยเป็นกษัตริย์
องค์ที่ 6 แห่งอาณาจักรสุโขทัย มีพระนามเดิมว่าฦๅไทย (ลือไทย)
ซึ่งภาษาบาลีสะกดว่า ลิเทยฺย (ลิไทย) ขึ้นครองราชย์ต่อจากพระยา
งั่วนำถุม เดิมทรงปกครองเมืองศรีสัชนาลัย ในฐานะอุปราชหรือ

รัชทายาทเมืองสุโขทัย เมื่อปี พ.ศ. 1882
เมื่อพระยาเลอไทยเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 1884 พระยางั่วนำถุมได้
ขึ้นครองราชย์จนเสด็จสวรรคตใน พ.ศ. 1890 พระยาลิไทยโดยต้อง
ใช้กำลังทหารเข้ามายึดอำนาจเพราะที่สุโขทัยเกิดการกบฏการสืบ
ราชบัลลังก์ ไม่เป็นไปตามครรลองครองธรรม พระยาลิไทยยกทัพ
มาแย่งชิงราชสมบัติได้ และขึ้นครองราชย์ใน พ.ศ. 1890 ทรง

พระนามว่า พระบาทกมรเตงอัญศรีสุริยพงษ์รามมหาธรรม
ราชาธิราช




พระราชกรณียกิจ

ภาษาและวรรณคดี ด้านอักษรศาสตร์ทรงพระปรีชาสามารถนิพนธ์หนังสือไตรภูมิ
พระร่วงที่นับเป็นงานนิพนธ์ที่เก่าแก่ที่สุดเรื่องหนึ่งในประวัติศาสตร์ไทย ด้วยทรง
เชี่ยวชาญในพระไตรปิฎกจึงทรงนิพนธ์ถึงเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ประเพณี

ในพระพุทธศาสนา โลกมนุษย์ สวรรค์ และนรก
นอกจากพระเจ้าลิไทยจะทรงนิพนธ์วรรณคดีเล่มแรกของไทยแล้ว ยังทรงดัดแปลง
การเขียนหนังสือไทยที่พ่อขุนรามคำแหงทรงสร้างไว้ โดยกำหนดให้มีสระข้างบน ข้าง

ล่าง ข้างหน้า ข้างหลัง รวมทั้งแก้ไขรูปพยัญชนะให้อ่านเขียนสะดวกขึ้น
การสร้างเมือง
ทรงทำนุบำรุงบ้านเมืองให้เจริญหลายประการ เช่น สร้างถนนพระร่วงตั้งแต่เมือง
ศรีสัชนาลัยผ่านกรุงสุโขทัยไปถึงเมืองนครชุม (กำแพงเพชร) บูรณะเมืองนครชุม
ทรงสร้างเมืองสองแคว (พิษณุโลก) เป็นเมืองลูกหลวงโดยการย้ายเมืองซึ่งเคยอยู่ที่
สองแควซึ่งเดิมอยู่ทางใต้ (วัดจุฬามณีในปัจจุบัน) แต่ยังคงเรียกว่าเมืองสองแควตาม
เดิม

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

(รัชกาลที่1)

พระราชประวัติ

พระบาทสมเด็จพระปรโมรุราชามหาจักรีบรมนารถ

พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก เป็น พระมหากษัตริย์ไทย

รัชกาลที่ 1 ใน ราชวงศ์จักรี เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันพุธ

เดือน 4 แรม 5 ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก เวลา 3 ยาม ตรงกับวัน

ที่ 20 มีนาคม พ.ศ. 2279 (นับแบบปัจจุบัน พ.ศ. 2280)

ปราบดาภิเษกเป็นปฐมกษัตริย์แห่ง กรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อ

วันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2325 ขณะมีพระชนมายุได้ 45

พรรษา และทรงย้ายราชธานีจาก ฝั่ งธนบุรี มาอยู่ ฝั่ ง

พระนคร และโปรดเกล้าฯ ให้สร้าง พระบรมมหาราชวัง

พระราชกรณียกิจ เป็นที่ประทับ

การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ พระราชกรณียกิจประการแรกที่พระบาทสมเด็จพระพุทธ

ยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชทรงจัดทำเมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์ คือการโปรดเกล้าโปรด

กระหม่อม ให้ตั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีใหม่ ทางตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา แทน

กรุงธนบุรี ด้วยเหตุผลทางด้านยุทธศาสตร์ เนื่องจากกรุงธนบุรีตั้งอยู่บนสองฝั่ งแม่น้ำ

ทำให้การลำเลียงอาวุธยุทธภัณฑ์ และการรักษาพระนครเป็นไปได้ยาก อีกทั้งพระราชวังเดิม

มีพื้นที่จำกัด ไม่สามารถขยายได้ เนื่องจากติดวัดอรุณราชวรารามราชวรมหาวิหารและวัด

โมลีโลกยารามราชวรวิหาร ส่วนทางฝั่ งกรุงรัตนโกสินทร์นั้นมีความเหมาะสมกว่าตรงที่มีพื้น

แผ่นดินเป็นลักษณะหัวแหลม มีแม่น้ำเป็นคูเมืองธรรมชาติ มีชัยภูมิเหมาะสม และสามารถ

รับศึกได้เป็นอย่างดี

รวบรวมกฏหมาย กฎหมายตราสามดวง คือ ประมวลกฎหมายในรัชกาลที่ 1 เนื่องจาก

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ปฐมกษัตริย์แห่งบรมราชจักรีวงศ์ ได้ทรงพระ

กรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชำระกฎหมายเก่า ที่มีมาแต่ครั้งโบราณ แล้วรวบรวมเป็นประมวล

กฎหมายขึ้นเมื่อ จุลศักราช 1166 ตรงกับ พ.ศ. 2347 โปรดให้เรียกว่า “กฎหมายตราสาม

ดวง” ให้อาลักษณ์ชุบเส้นหมึกสามชุด แต่ละชุดประทับตรา 3 ดวง คือ ตราพระราชสีห์

(สำหรับตำแหน่งสมุหนายก) 1 ตราพระคชสีห์ (สำหรับตำแหน่งสมุหพระกลาโหม) 1 และ

ตราบัวแก้ว (สำหรับตำแหน่งโกษาธิบดีหมายถึงพระคลังซึ่งต่อมารวมทั้งต่างประเทศ)