ภาษากับวัฒนธรรม

อกั ษรจนี

ภาษาไทยสมยั จอมพล ป. พ.ศ. ๒๔๘๕

"...ด้วยรถั บาลพิจารนาเหน็ ว่า ภาสาไทยยอ่ มเป็นเครื่องหมาย
สแดงวธั นธรรมของชาติไทย สมควนได้รบั การบารงุ ส่งเสิม
ไห้แพร่หลายออกไปกว้างขวางยิ่งขึน้ ไห้สมกบั ความจเรินก้าวหน้า
ของชาติ ซ่ึงกาลงั ขยายตวั ออกไปไนปัจจบุ นั คนะหน่ึง เพอ่ื ร่วมกนั
พิจารนาหาทางปรบั ปรงุ และส่งเสิมภาสาไทยไห้มีความจเริน
ก้าวหน้ายิ่งขึน้ กรรมการส่งเสิมวธั นธรรมภาสาไทยได้มีการ
ประชมุ กนั เป็นครงั้ แรก เม่ือวนั ที่ ๒๓ พรสึ ภาคม ๒๔๘๕
มีความเหน็ ไนชนั้ ต้นวา่ สมควนจะปรบั ปรงุ ตวั อกั สรไทยไห้
กระทดั รดั เพือ่ ได้เลา่ เรียนกนั ได้ง่ายย่ิงขึน้ ได้พิจารนาเหน็ วา่
ตวั สระและพยญั ชนะของภาสาไทยมีอย่หู ลายตวั ที่ซา้ เสียงกนั
โดยไม่จาเป็น ถา้ ได้งดไช้เสียบา้ งกจ็ ะเป็นความสะดวกไนการสึกสา
เล่าเรียนภาสาไทยไห้เป็นท่ีนิยมย่ิงขึน้ ..."

*เลือกใช้ภาษาใหเ้ หมาะสมกบั ยุคสมัย กาลเทศะ บคุ คล

ภาษาไทยสมยั จอมพล ป. พ.ศ. ๒๔๘๕

“การเปล่ียนแปลงของภาษา
เป็นลกั ษณะธรรมดาของภาษาทยี่ งั ไมต่ าย
คอื ภาษาทีย่ งั มผี ้ใู ชพ้ ดู ในชีวติ ประจาวนั

ถา้ ภาษาใดยังไม่ตาย
ภาษานน้ั ก็จะตอ้ งมกี ารเปลย่ี นแปลงไปตามกาลเวลา..”

ศาสตราจารย์กิตติคณุ ดร. ปราณี กุลละวณิชย์

สรปุ ความสมั พันธ์ระหว่างภาษาและวฒั นธรรม

ภาษาสะทอ้ นวัฒนธรรมไทย

• มีคาเรยี กลดหลน่ั ช้นั เชงิ เช่น พ่ี นอ้ ง ลุง ป้ำ นำ้ อำ
• มีระดบั ของภาษา เชน่ ทำงกำร กึง่ ทำงกำร กันเอง
• มมี ารยาทในการใช้ภาษา เหมำะสมกับกำลเทศะ บุคคล
• มสี รรพนามแทนตวั เอง ผ้อู ื่น เชน่ ฉัน ผม ดฉิ นั คุณ ท่ำน
• มีการยมื และสร้างคาใหม่จากภาษาตา่ งประเทศ
• มีคาคลอ้ งจอง คาผวน ปริศนาคาทาย เจา้ บทเจา้ กลอน

วฒั นธรรมในการใชภ้ าษา

ภาษาธารงวัฒนธรรม

สื่อสาร สง่ั สอน สรา้ งสรรค์

วัฒนธรรมในการใช้ภาษา

ภาษาธารงวฒั นธรรม

วรรณคดถี ือเป็นวัฒนธรรมทำงภำษำอยำ่ งหนง่ึ
ทถ่ี ือเป็นเครือ่ งสบื ทอดวฒั นธรรมทำงภำษำโดยตรง
วรรณคดีถือเปน็ กระจกแสดงวิถีชวี ิตของหมชู่ น
ทส่ี ร้ำงสรรคว์ รรณคดขี ึ้น ท้ังวิถชี ีวิตความเป็นอยู่
ของสามัญชนและชนช้นั สูงในราชสานัก

อิทธิพล
จากภาษาตา่ งประเทศ

ม.๔-๖/๕ วิเคราะห์อทิ ธพิ ลของภาษาต่างประเทศและภาษาถ่นิ

อิทธิพลจากภาษาต่างประเทศ

✣ ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งประเทศสง่ ผลให้เกิด
การตดิ ตอ่ สอื่ สาร การคา้ ขาย การทตู

เกิดการแลกเปล่ยี นภาษา ประเพณี ศาสนา
ศิลปวัฒนธรรม ฯลฯ

อทิ ธิพลจากภาษาต่างประเทศ

1. ทาให้คาภาษาไทยมหี ลายพยางค์

ภาษาเขมร เผดจ็ เสวย กังวล บ้าเพญ็ ถนน

ภาษาจีน ตะหลิว แซยดิ ก๋วยเต๋ยี ว เอี้ยมจุ๊น

ภาษาบาลี,สันสกฤต ปรัชญา อจั ฉรา สนิท อคั นี วทิ ยา

2. ทาใหม้ ตี วั สะกดเพม่ิ มากขน้ึ

แมก่ ก - สขุ เมฆ พยัคฆ์ เชค็
แมก่ ด - ฤทธ์ิ พธุ เลศิ รฐั กา๊ ซ ฟติ
แม่กบ - รปู ภาพ โลภ กราฟ ซปุ กอล์ฟ
แม่กน - เพ็ญ พล การ สูญ บุญ ดล บอล

อิทธิพลจากภาษาตา่ งประเทศ

3. ทาใหม้ เี สยี งควบกลา้ มากขน้ึ

ทร - จันทรา นทิ รา ทรานซิสเตอร์ เอ็นทรานซ์
ดร - ดรมี ดรัมเมเยอร์ ดรา๊ ฟ
บร - เบรก บรูไน บรอนซ์
บล - แบลก็ บล็อก
ฟร - ฟรี ฟริกโทส ฟรานซ์
ฟล - แฟลต ฟลอโชว์ ฟลูออรนี

4. มคี าศพั ทม์ ากขน้ึ สามารถเลือกใชต้ ามโอกาสได้

น้า - ชล อุทก วารี ธาร ชโลทร
ผหู้ ญิง - อิตถี สตรี นารี กลั ยา สดุ า สมร วนิดา
พระอาทติ ย์ - สรุ ิยา สรุ ิยนั รพิ รวิ ภากร
ดอกไม้ - มาลี บุปผา บษุ บา บุหงา โกสมุ

อิทธิพลจากภาษาต่างประเทศ

❖ มีคาทีใ่ ชแ้ สดงถึงฐานะหรือระดบั ของบุคคล เชน่
ผัว - สามี สวามี พระสวามี ภัสดา

❖ มีคาแจกแจงความหมายไดล้ ะเอียดลออแตกตา่ งกนั เช่น
ที่อยู่อาศัย - อาคาร คฤหาสน์ นิเวศน์ วิมาน กระทอ่ ม ปราสาท

อิทธิพลจากภาษาตา่ งประเทศ

❖มคี าภาษาตา่ งประเทศ (จากเขมรและบาลสี ันสกฤต)
บางคานาไปใชเ้ ป็นราชาศพั ท์ เชน่

เสด็จ บรรทม เสวย โปรด เกลา้ กระหมอ่ ม

❖มีคาเรียกสิ่งประดิษฐ์ใหม่ ๆ และสิ่งทไี่ ม่มีคาใชเ้ รยี ก เชน่
คอมพิวเตอร์ อินเทอร์เนต็ เทคโนโลยี โทรเลข อั้งโล่
โทรศพั ท์ บิทคอยน์ ยานอวกาศ โลกาภิวัตน์ ไอศกรมี

สะท้อนคดิ

3.

✣ ให้นกั เรยี นยกตัวอย่างการใชค้ าไทย
ปนคาภาษาต่างประเทศในกรณที ี่เหมาะสม
และไมเ่ หมาะสม พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ
ทงั้ 2 ลักษณะ

ภาษามาตรฐาน
และภาษาถิ่น

ม.๔-๖/๕ วเิ คราะห์อิทธิพลของภาษาตา่ งประเทศและภาษาถ่นิ

ภาษามาตรฐานและภาษาถ่นิ

ภาษามาตรฐาน

คือภาษาถิน่ ทีไ่ ด้รบั การยอมรับว่าเป็นภาษา
ทีถ่ ูกต้องเหมาะสม ท้งั การพดู และการเขยี น
ถือเปน็ ภาษากลางทีใ่ ชต้ ิดตอ่ สอ่ื สารเข้าใจ
กนั ท้งั ประเทศดว้ ยสานวน และสาเนียง
เดยี วกัน ใชต้ ิดต่อส่อื สารในวงราชการ
สถานศึกษาและสถาบันสาคัญ
ในสังคม ในสถานการณ์
ทีเ่ ป็นทางการ

ภาษามาตรฐานและภาษาถนิ่

ภาษาถิ่น

เปน็ ภาษายอ่ ยที่ใชพ้ ดู จากนั ในทอ้ งถิ่นต่าง ๆ
ภาษาถิ่นของไทยจะแบง่ ตาม
ภมู ิศาสตร์หรือทอ้ งถิน่ ทีผ่ ้พู ูด
นั้นอาศัยอย่ใู นภาคต่าง ๆ
แบง่ ไดเ้ ปน็ 4 ถิ่นใหญ่ ๆ คือ
ภาษาถิ่นกลาง ภาษาถิ่นเหนือ
ภาษาถิ่นอสี านและภาษาถิ่นใต้

ภาษามาตรฐานและภาษาถน่ิ

ภาษาถนิ่

เกดิ จากการใช้ภาษาเพือ่ การสือ่ ความหมาย
ความเขา้ ใจกนั ระหว่างผ้คู นทีอ่ าศัยอยตู่ าม
ทอ้ งถิ่นนนั้ ๆ และอาจจะแตกต่างจากภาษาใน
ท้องถิน่ อืน่ ทัง้ ทางดา้ นเสียง คาและ การใช้คา
ภาษาถิ่น เปน็ ภาษาที่มีลกั ษณะเฉพาะ
ท้ังถอ้ ยคาและสาเนียง

ภาษามาตรฐานและภาษาถน่ิ

ความสาคัญของภาษาถิ่น

ภาษาถิน่ จะแสดงถึงเอกลกั ษณ์ ลกั ษณะความ
เป็นอยู่ และวิถีชวี ิตของผ้คู น ในทอ้ งถิ่นของแต่
ละภาค ของประเทศไทย และหากพืน้ ทีข่ อง
ผู้ใชภ้ าษาน้ันกว้างกจ็ ะมีภาษาถิน่ หลากหลาย
และมีภาถิ่นย่อย ๆ ลงไปอีก เช่น ภาษาถิน่ ใต้
กม็ ภี าษาสงขลา ภาษานคร ภาษาตากใบ
ภาษาสุราษฎร์ เป็นตน้

ภาษามาตรฐานและภาษาถ่ิน

ความสาคญั ของภาษาถิน่

ภาษาถิน่ ทกุ ภาษาเปน็ ภาษาที่สาคัญใน
สงั คมไทย เปน็ ภาษาทีบ่ นั ทึกเรื่องราว
ประสบการณ์ และวฒั นธรรมทกุ แขนงของ
ท้องถิน่ เราจึงควรรกั ษาภาษาถิน่ ทกุ ถ่นิ ไวใ้ ช้
ใหถ้ กู ตอ้ ง เพ่อื เปน็ สมบตั มิ รดกของชาตติ ่อไป
ซึ่งภาษาถิน่ จะเป็นภาษาพดู หรือภาษาทา่ ทาง
มากกวา่ ภาษาเขยี น

ลกั ษณะสาคัญของวัฒนธรรม
ในการใชภ้ าษาไทย

✣ ภาษาไทยมีระเบยี บการใช้ถ้อยคาใหเ้ หมาะสม
กบั ฐานะของบุคคล

✣ ภาษาไทยมกี ารใช้ระดบั ภาษาโดยคานึงถงึ
กาลเทศะและความสมั พันธ์ระหว่างบุคคล

✣ การใชภ้ าษาต้องมีศิลปะ เหมาะสม
✣ ใชส้ านวนสภุ าษติ สง่ั สอน คตเิ ตือนใจ
✣ รบั คายืมจากภาษาตา่ งประเทศเข้ามาใช้

สรุปลักษณะความสมั พนั ธ์
ระหว่างภาษากับวัฒนธรรม

✣ ภาษาเป็นวัฒนธรรม
✣ ภาษาเป็นเครื่องมือถา่ ยทอดและบนั ทึกวฒั นธรรม
✣ ภาษาเปน็ เครื่องช้ีใหเ้ หน็ ความจาเพาะทางวฒั นธรรม

ของแต่ละสงั คม
✣ ภาษาเป็นเครื่องมือสะทอ้ นความแตกตา่ งของบคุ คล
✣ ภาษาเปน็ เครื่องชใ้ี ห้เหน็ ความสัมพันธ์และสถานภาพ

ของบคุ คลในสงั คม

สะทอ้ นคิด

4.

✣ นักเรียนคดิ วา่ ในอนาคต ภาษาและวัฒนธรรม
จะเกดิ การเปลีย่ นแปลงหรือไม่ เพราะเหตุใด
ปัจจัยใดที่จะสง่ ผลกระทบตอ่ การเปล่ยี นแปลงดังกลา่ ว

จัดทาโดย
ครูเมธาวี ทองคุ้ม
โรงเรยี นจอมสรุ างคอ์ ุปถัมภ์ จงั หวัดพระนครศรีอยธุ ยา