ตรรกะวิบัติ

ตรรกะวิบัติ = มิจฉาทิฐิ

เหตุผลวิบัติ

ท30213 การใช้ภาษา
ในการคิดเชื่อมโยง
ครูเมธาวี ทองคุ้ม

เห็นอะไรในภาพนี้?
ใครเป็นคนร้าย?

AB

AB

..อย่าเพิ่งด่วนตัดสินใจ

ความหมาย

ตรรกะวิบัติ

การพยายามยกเหตุผล
ขึ้นมาโต้แย้งแต่เป็น

สิ่งที่ไม่สมเหตุสมผล

เป็นการสร้างข้อถกเถียงและสุดท้ายจะนำไปสู่

บทสรุปที่ผิดเพี้ยนไป

False dilemma สถานการณ์(ไม่)สมมติ

– ทางเลือกลวง "ถ้าคุณบอกว่าตัวเองไม่ใช่สลิ่ม
ก็ต้องเป็นสามกีบ"
ตัดทางเลือกอื่น ๆ
"ถ้าคุณบอกว่าไม่ชอบผู้ชาย
1ให้เหลือเพียงสองทาง ก็แสดงว่าชอบผู้หญิง"
ถ้าคุณไม่ใช่พวกเรา
คุณก็เป็นศัตรูกับเรา

สรุป: บนโลกใบนี้มีทางเลือกมากมาย
ไม่ได้มีแค่สองทางแบบสุดโต่ง

Fallacy of relative สถานการณ์สมมติ
to absolute
“พวกที่ตอนนี้ไม่ตั้งใจเรียน
– เหมารวม โตไปในอนาคต

สรุปจากประสบการณ์ ก็ไม่ประสบความสำเร็จทั้งนั้นแหละ"
ที่ผู้พูดเคยเจอมา
“คนไม่มีศาสนาที่ฉันเจอมีแต่
ทั้งที่ความจริงแล้วสิ่งที่ผู้พูดประสบมา พวกหัวรุนแรงทั้งนั้น ดังนั้นคน
ไม่จำเป็นต้องเป็นตัวแทน ไม่มีศาสนาเป็นพวกหัวรุนแรง”

2ของความจริงทั้งหมดก็ได้

สรุป สิ่งที่มีร่วมกัน
ไม่ได้แปลว่าทั้งสองสิ่งจะเหมือนกัน

Argumentum 3
ad hominem
– โจมตีตัวบุคคล
นำประเด็นส่วนตัว สถานการณ์สมมติ
ลักษณะของผู้พูดมาโจมตี
“ถ้าโง่ก็อยู่เงียบ ๆ”

“ พุ ง ป ลิ้ น ข น า ด นี้
เ อ า เ ว ล า จั บ ผิ ด ช า ว บ้ า น

เช่น เหยียดการศึกษา ไ ป อ อ ก กำ ลั ง ก า ย ดี ก ว่ า มั้ ย ”

หน้าตา รูปร่าง A : เราไม่ควรสนับสนุนการละเมิดลิขสิ ทธิ์
ทุ ก รู ป แ บ บ
ทั้ง ๆ ไม่เกี่ยวข้องกับประเด็นเนื้อหา
B: แหม อย่าบอกนะว่าไม่เคยใช้วินโดว์ปลอม
ที่กำลังโต้แย้งกัน

สรุป ไม่ว่าผู้พูดจะเป็นใคร อย่างไร

เหตุผลที่ถูกผิดไม่เกี่ยวกับคนพูด

อัตราค่าสมัครเริ่มต้นอันดับที่ 1 จำนวน 150 บาท
และสิ้นสุดอันดับที่ 10 จำนวน 900 บาท
ส่วนวิชาที่สอบ GAT/PAT วิชาละ 140 บาท วิชาสามัญ วิชาละ 100 บาท

“ค่าสอบ 900 บาท
ไม่แพงเลย ถูกมาก”

ผู้จัดการ TCAS 22 ส.ค. 2564

นักเรียนพบตรรกะวิบัติอะไรจากข้อความนี้? เพราะเหตุใด?
(ทางเลือกลวง/เหมารวม/โจมตีบุคคล) พิมพ์ เลขที่/n1/คำตอบ

Fallacy of

4 questionable analogy
– การเปรียบเทียบ
อย่างไม่เหมาะสม

เมื่อสิ่งหนึ่งเปรียบเทียบกับอีกสิ่งหนึ่ง
อีกสิ่งหนึ่งก็นำไปเปรียบเทียบกับอีก
สถานการณ์สมมติ สิ่งหนึ่งที่คล้ายคลึงกันได้

“ ห า ก เ ร า ย อ ม ใ ห้ ก ฎ ห ม า ย ร อ ง รั บ ก า ร แ ต่ ง ง า น จนทำให้สุดท้ายได้ข้อสรุป
ร ะ ห ว่ า ง รั ก ร่ ว ม เ พ ศ ผ่ า น ม ติ ที่ไม่เหมาะสมในที่สุด

ต่ อ ไ ป เ ร า ค ง ย อ ม ใ ห้ มี ก ฎ ห ม า ย ร อ ง รั บ

การแต่งงานระหว่างคนกับสั ตว์ด้วยกระมัง” สรุป สิ่งที่ยกมาเปรียบเทียบ

ไม่ได้เป็นเรื่องที่สมเหตุสมผลเสมอไป

5 Strawman fallacy สถานการณ์สมมติ
หุ่นไล่กา
ทับถมจุดอ่อน A : ความคลั่งชาติเป็นสิ่งที่ไม่ดี
หรือใส่สีตีไข่คำพูดอีกฝ่าย ก่อให้เกิดความรุนแรงต่าง ๆ ตามมาได้
จนคาดเคลื่อน B : เพราะชาติทำให้ผมมีชีวิตได้อยู่ทุกวันนี้
เพื่อให้โต้แย้งได้ง่ายขึ้น หากจะให้ทำอะไร เพื่อชาติผมทำได้ทั้งนั้น
จะว่าคลั่งชาติก็ได้ แล้วตัวคนพูดล่ะรักชาติ
สรุป อ้างอิงคลาดเคลื่อนจากสิ่งที่พูด หรือเปล่า ถึงได้มากล่าวว่าคนอื่น
เป็นการเบี่ยงประเด็นจนสุดโต่ง คลั่งชาตินั้นไม่ดี

Double standard

6 – สองมาตรฐาน

สถานการณ์(ไม่)สมมติ ใช้มาตรฐานการตัดสิน
หรือการปฏิบัติต่างกัน
“หล่ออะ ไม่น่ามาเดือดร้อน
คนนั้นเดินไม่ดูทางเองแท้ ๆ" ในสถานการณ์ที่เหมือนกัน
ทั้ง ๆ ที่ในสถานการณ์นั้น


"ต้าวขาว หล่อจัง ให้อภัยละกันเนอะ ไม่มีเหตุผลที่สมควรที่จะทำให้
ข อ ใ ห้ ผ่ า น ไ ป ไ ด้ ด้ ว ย ดี ไ ม่ ต้ อ ง ติ ด คุ ก " มีการใช้มาตรฐานต่างกันเลย

ส่วนหนึ่งจากคอมเมนต์ในเฟซบุ๊กจากเหตุการณ์ตำรวจขับมอเตอร์ไซต์ สรุป บรรทัดฐานในสังคมต้องเท่าเทียม
ชนคุณหมอขณะข้ามทางม้าลาย ไม่ว่าคนนั้นจะเป็นใครมาจากไหน

False cause สถานการณ์(ไม่)สมมติ

7– การยกเหตุ “ต้องถามว่าใส่ชุดดำทำไม?
ถ้าดูตามหลักคงไม่เชื่อเรื่อง
ผลผิด
สีมงคล ใคร ๆ ก็รู้ว่าสีดำ
ยกตัวอย่างสมมติมาผิด ๆ คือชุดงานศพ นั่นแปลว่า

ว่าสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเพราะสิ่งอื่น คุณไม่รู้จักกาลเทศะ"
ที่ไม่เกี่ยวข้องเชื่อมโยงกัน
ทวิตเตี้ยนท่านหนึ่งจากเหตุการณ์ตำรวจขับมอเตอร์ไซต์
สรุป การหาเหตุผลต้องดูปัจจัยแวดล้อม ชนคุณหมอขณะข้ามทางม้าลาย
และต้องสันนิษฐานอย่างสมเหตุสมผล

Appeal to pity สถานการณ์สมมติ

8– การขอ “ร่ำไห้ วอนปล่อยตัว ขอโอกาส
ความเห็นใจ แม่พาลูกขโมยขนมปังในร้าน
การสร้างความรู้สึกเห็นอกเห็นใจ รวมมูลค่า 59 บาทให้ลูกอิ่ม"
หรือความสงสารในคำกล่าวอ้าง
“ฉันถูกล้วงกระเป๋า ไม่รู้จะพึ่งใครดี
แทนการใช้เหตุผลหรือหลักฐานพิสูจน์ อยากกลับบ้านแต่ตังค์ค่ารถไม่พอ
ขอเงินกลับบ้านที่ลพบุรีหน่อยนะ"

สรุป การแสดงออกให้คนเห็นใจ
ไม่ได้ช่วยเปลี่ยนความจริงที่เกิดขึ้น

Appeal to loyalty

9 – การอ้าง
ความภักดี

สถานการณ์(ไม่)สมมติ เกิดขึ้นเมื่อมีการโต้แย้งโดยอ้าง
ความจงรักภักดี ห้ามคิดต่าง
A: พวกเราต้องทำแบบนี้นะถึงจะดี
B: จริงหรอ แต่ถ้าคนที่ไม่พร้อมละ ซึ่งเป็นคนละเรื่อง
กับสิ่งที่กำลังตั้งข้อสงสัย
จ ะ ทำ ไ ด้ ยั ง ไ ง
กลุ่มที่จงรักภักดีต่อ A : อย่าเถียง A สิ ! สรุป ความจงรักภักดีต่อสิ่งใดก็ตาม
ไม่เกี่ยวข้องกับประเด็นที่อภิปราย
สิ่ งที่ A พูดถูกเสมอ
ถ้าไม่จงรักภักดี A ก็ออกไปซะ

Appeal to the สถานการณ์(ไม่)สมมติ

10 majority “โพลบอกว่าประชาชนส่วนใหญ่
อ้างคนหมู่มาก ชอบนโยบายนี้ ดังนั้นมันจึงเป็นนโยบายที่ดี”

ใช้ความคิดเห็นของคนส่วนใหญ่ยืนยัน

ความถูกต้องของประเด็นต่าง ๆ การลอกการบ้านไม่ผิด ใคร ๆ ก็ทำกันทั้งนั้น

สรุป สิ่งที่คนหมู่มากในสังคมเชื่อหรือปฏิบัติ

ไม่ได้หมายความว่าจะถูกต้อง A : ทำไมขับรถมอไซค์บนทางเท้า

ทำไมไม่จอดรถให้คนข้ามทางม้าลาย
B : ไม่เห็นเป็นไร ใคร ๆ เขาก็ทำกันแบบนี้

Fallacy of relative ใช้ข้อความเปรียบเทียบ
สิ่งที่แย่ในตอนนี้กับสิ่งที่มองว่าแย่กว่า
11 privation
- แย่กว่ายังมี


สรุป เมื่อมีปัญหาก็ควรหาทางแก้ไข
ไม่ใช่ไปเทียบกับบริบทอื่ นยังแย่ว่านี้อีก

สถานการณ์(ไม่)สมมติ

“ถึงใครจะบอกว่าการคมนาคม การจราจร ถนนหนทางบ้านเรายังไม่ดี

แต่ขณะนี้เราก็มีรถไฟฟ้า ทางด่วน ที่ดีกว่าประเทศเพื่อนบ้านหลายประเทศ"

“ประเทศเราถือว่ามีมาตรการที่รับมือ
กับโควิดได้ดีกว่าหลายประเทศแล้ว
ดูอย่างสหรัฐสิ คนติดโควิดวันเดียวเป็นล้านคนเลย"

สถานการณ์(ไม่)สมมติ Slippery slope

ส ม ม ติ ว่ า ถ้ า ก ฎ ห ม า ย ส ม ร ส เ ท่ า เ ที ย ม ผ่ า น – ทางลาดชัน
ค น เ พ ศ เ ดี ย ว กั น ก็ จ ะ แ ต่ ง ง า น กั น เ อ ง ม า ก ขึ้ น
12สู่หายนะ
พ อ ค น เ พ ศ เ ดี ย ว กั น แ ต่ ง ง า น กั น เ อ ง การสรุปเกินจริง
ป ร ะ ช า ก ร ใ น ป ร ะ เ ท ศ ก็ จ ะ ล ด ล ง ผู้พูดนำพาผู้ฟังไปสู่
ชุดของเหตุและผลจำนวนมาก
ถ้าทั้งโลกเปิดให้สมรสได้อย่างเสรีต่อไปเรื่อย ๆ
และสรุปไปสู่ผลลัพธ์สุดท้ายที่แย่ที่สุด
ในที่สุ ดมนุษยชาติก็จะสู ญพันธุ์ เช่น A->B->C->D...>Z ดังนั้น A->Z

สรุป เหตุการณ์สุดท้ายไม่จำเป็น
ต้องเกิดจากเหตุการณ์แรกสุด

ส รุ ป ต ร ร ก ะ วิ บั ติ

1 . ท า ง เ ลื อ ก ล ว ง 7 . ย ก เ ห ตุ ผ ล ผิ ด
2. เหมารวม 8 . ข อ ค ว า ม เ ห็ น ใ จ
3 . โ จ ม ตี ตั ว บุ ค ค ล 9 . อ้ า ง ค ว า ม ภั ก ดี
4 . เ ป รี ย บ เ ที ย บ ไ ม่ เ ห ม า ะ ส ม 1 0 . อ้ า ง ค น ห มู่ ม า ก
5 . หุ่ น ไ ล่ ก า 1 1 . แ ย่ ก ว่ า ยั ง มี
6. สองมาตรฐาน 1 2 . ท า ง ล า ด สู่ ห า ย น ะ

ต ร ร ก ะ วิ บั ติ อื่ น ๆ

อ้ า ง เ จ ต น า อ้ า ง ค ว า ม ไ ม่ รู้

อ้ า ง ผู้ เ ชี่ ย ว ช า ญ ล ะ ทิ้ ง ข้ อ ย ก เ ว้ น
ใ ช้ คำ ถ า ม ชี้ นำ
เ อ า คำ ถ า ม เ ป็ น คำ ต อ บ
อ้ า ง อำ น า จด่วนสรุป บิดเบือนคำพูด



ทปอ.แจงปมแอดมิน
เทรนจากรรมการมาแล้ว
ขอความเห็นใจ ขออภัย
กรณีที่ตอบคำถาม
ไม่ตรงหรือไม่ถูกใจ

กรณี #แบนทปอ ม.ค. 2565

นักเรียนพบตรรกะวิบัติอะไรจากข้อความนี้? เพราะเหตุใด?
พิมพ์ เลขที่/n2/คำตอบ (โบนัส x3)

ร่วมกัน กำจัด ไม่ใช้อารมณ์เป็ นใหญ่
ตรรกะวิบัติ เปิ ดใจรั บฟั งมุมมองอื่น

มี ค ว า ม คิ ด ที่ ถู ก ต้ อ ง พั ฒ น า ตั ว เ อ ง
เป็ นธรรมกับเพื่อนมนุษย์
พั ฒ น า ค ว า ม คิ ด
" ไ ม่ อ ค ติ " ใ ห้ มี วิจ า ร ณ ญ า ณ
อย่าเพิ่งเชื่ออะไร เผื่อใจไว้


ให้ไตร่ ตรองก่อนเสมอ

สะท้อนคิด : ได้อะไรจากบทเรียนวันนี้บ้าง
จะนำไปปรับใช้อย่างไร?

พิมพ์ เลขที่/out/คำตอบ

ภาระงาน

งานกลุ่ม 2-4 คน 15 คะแนน
ยกข้อความจากอินเทอร์เน็ตหรือสื่อต่าง ๆ

ในประเด็นที่นักเรียนสนใจ

นำมาวิเคราะห์ตรรกะวิบัติที่พบ

บอกประเภทของตรรกะวิบัติ (นอกเหนือจากในที่เรียนได้)
พร้อมอธิบายให้เหตุผลหรือรายละเอียดประกอบ
ว่าข้อความนั้นไม่สมเหตุสมผลอย่างไร
และควรจะปรับปรุ งอย่างไร
ออกแบบขนาด 1 หน้า PPT แนวนอน

เซฟไฟล์ .jpg ส่งใน Classroom ระยะเวลา 1 สัปดาห์

แหล่งอ้างอิง

จำนง ทองประเสริฐ. ตรรกศาสตร์: ศิลปะแห่งการนิยามความหมายและการให้เหตุผล. 2517.
พิมพ์ครั้งที่ 5. แพร่พิทยา.

ปรีชา ช้างขวัญยืน. การใช้เหตุผล: ตรรกวิทยาเชิงปฏิบัติ. 2538. พิมพ์ครั้งที่ 4.
สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ชัชชัย คุ้มทวีพร. ตรรกวิทยา. 2534. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สมประสงค์ น่วมบุญลือ. หลักแห่งเหตุผล. เอกสารประกอบการสอนคณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ปกรณ์ สิงห์สุริยา. เหตุผลวิบัติ. Site: http://gotoknow.org/post/tag/fallacy
http://atheism.about.com/library/FAQs/skepticism/blfaq_fall_poisoningwell.htm
http://www.fallacyfiles.org
https://www.law.cmu.ac.th/law2011/journal/e1566815993.pdf