เอกสารประกอบการอบรมลำตัดค่าย 7

๔๕

พอความตายน้ันมาพราก เราจะตอ้ งจากพน่ี อ้ ง ถงึ มีเงนิ หรอื มที อง มันก็เป็นของท่ีแคลนคลอน

ดูแตก่ ระดกู หนังเน้อื ตอ้ งตกเป็นเหยอ่ื แรง้ กา ถึงรปู รา่ งเป็นเทวดา ก็มีเวลาเน่าหนอน

ใครก็ไมร่ ักใครจรงิ หรอกชายหญงิ ท่เี กดิ มา อนั บ้านเกา่ คราวหนา้ ก็คอื ป่าช้าแน่นอน

ผลู้ ่วงลบั ดับสญู สกู่ องกูณฑอ์ ัคคี เคยสร้างคุณงามความดี โอบอารีมาแต่กอ่ น

เคยพดู จาปราศรยั ทกั ทายเช่นเคย ไม่ไหวติงนอนนง่ิ เฉย โอ้อกเอย๋ มาขาดรอน

เสยี งนกแสกบนิ ผา่ น ในยามวิกาลเวลา บอกถึงวนั สัญญา ของผู้ที่ลาม้วยมรณ์

ขอให้ดวงวิญญาณ ของท่านผ้ตู ายผเู้ ป็นมนุษยอ์ นั บริสุทธ์ิสดใส จงสู่สวรรค์ครรลัยเหมอื นด่ังอทุ ยั ทินกร

****************************************************************

ขอใหด้ วงวญิ ญาณ ของทา่ นผู้ตายผเู้ ปน็ มนุษย์ อนั บริสุทธิส์ ดใส จงสู่สวรรคค์ รรลัยเหมือนดั่งอทุ ยั ทินกร

ดารารายพรายพรรณ แสงพระจนั ทรจ์ ะจากโลก โอล้ มหนาวในคราวโศก สะบัดโบกมาออ่ นออ่ น

นา้ คา้ งฟุ้งจรุงร่ืน ส่ภู าคพ้ืนแมธ่ รณี หอมจาปามาลี ในราตรรี ่งุ คอ่ น

จันทร์จารัสอสั ดง จะลับลงท่แี นวไพร ยงั อิดออดแตย่ อดไม้ ไม่เตม็ ใจจะจากจร

โอย้ อดโศกโบกไสว สะบดั ใหห้ ัวใจโศก ให้ซาบซา่ นสะท้านสะทก เมอ่ื คดิ ถึงอกประชากร

ใครยังมีชวี ง กโ็ ลภหลงในตัณหา ใครถงึ วันสญั ญา ก็ลว่ งหน้ากันไปกอ่ น

ไปดีมาดี เถิดน้องพ่ที งั้ หลาย สสู่ วรรค์เป็นขนั้ หมาย ใหห้ า่ งไกลเดือดร้อน

มนุษยโ์ ลกโชคชะตา ยอ่ มหมุนมาเวยี นไป เข้าป่าช้าเวลาใด น่นั แหละจะไดพ้ กั ผ่อน

คนอยู่ข้างหลังยงั ปล้ืม ทาเป็นลมื ปา่ ช้า เร่มิ แต่คดิ อิจฉา ริษยาแงง่ อน

แบ่งช้นั วรรณะ ตลอดกระทง่ั พระและสงฆ์ รกั โกรธโลภหลง ยังทะนงแบง่ ทอน

แม้แตก่ ษัตรยิ ส์ งู สดุ ตลอดจนมนษุ ยข์ อทาน เมอ่ื วนั สัญญามาประหาร ย่อมถึงการม้วยมรณ์

เราตายท่านตาย ตายๆๆๆๆไปส้นิ ใครเล่าจะอยู่คา้ ฟา้ ดนิ ดงั โขดหินสงิ ขร

โอ้จันทราเจ้าขา้ เอ๋ย จะลบั เลยลงไปแล้ว ยงั อยู่กแ็ ตด่ าวพราวแพรว เสียงไก่แก้วทีข่ นั วอน

ขอผีภูตผพี ราย หาดนิ ทรายทด่ี ีๆ เอาไว้ให้ฉนั สกั หนึ่งที่ อกี ไม่กป่ี ฉี ันจะไปนอน

****************************************************************

๔๖

ลาตดั ทานองแขก

(ลกู คู)่ ศลุ ตอยนิ ดี ซอิ าเดะ๊ เอย้ ศลุ ตอยนิ เยา
หนุ่มๆสาวๆ คอยฟงั ผมกลา่ วบทกลอน

ผมรู้สึกครึกครนื้ แต่ก็ยงั ตืน่ สถานที่ นาน นาน จะผา่ นมาที สวัสดที ่านเสยี ก่อน

สวสั ดี สวัสดี ออ้ ราตรสี วสั ดิ์ คณะได้นาลาตัด มาจากจังหวดั พระนคร

กระผมลาตดั จงั หวัดนนท์ เรียกวา่ คนชานเมอื ง ยังไม่เจรญิ รุง่ เรอื ง ทา่ นอยา่ งชาเลอื งเเลค้อน

เป็นนักแสดงทีแ่ ขง็ กระดา้ ง รปู รา่ งเหมือนผู้ร้าย วันนีม้ าเป็นพระเอกแล้วนึกอาย เพราะมอื ไม้ ผมยังไม่ออ่ น

ผมกสกิ รรมทาสวน เเมห่ นา้ นวล ทราบไวห้ นอ่ ย ท่ัวสรรพางค์ด่างพรอ้ ย ซอิ าเด๊ะเอย้ นอ้ งเอย ไมเ่ เชม่ ชอ้ ยอรชร

****************************************************

ลาตดั ทานองมอญ

(ลกู ค่)ู เตะ๊ ฮเอยอาราราว โอ้นเ่ี ตะ๊ ฮเอยอาราราว
เนอื้ อุน่ แม่รนุ่ สาวจะอาราราวอเี ต๊ะฮเอย้

ตาน้าพรกิ กันกุกกุก นี่จะแกงบุกหรอื วา่ แกงบอน
ตานา้ พรกิ กันกุกกกุ จะแกงปลาดกุ หรอื แกงปลาชอ่ น
จะแกงอะไรกนั จะ๊ แม่คนสวย ให้ฉันกนิ สกั ถว้ ยแม่ผมมวยเชือ้ มอญ

****************************************************

ลาตดั ทานองลาว

(ลกู คู่) สาวเจา้ เอยสาวเอยเจา้ เอ้นิ เกรน่ิ ลาวๆ
สองแกม้ เจ้าขาวคล้ายกบั ลาวเวยี งเอ้ย

เอาอยา่ งนี้ นะกนั ดีกว่า เรามาลองปญั ญา ไหมเลา่ แมค่ นโต
พวกเธอทัง้ หมดฉนั จะทดสอบ เพราแมอ่ ว้ นเขาชอบแตจ่ ะคยุ โว
จะเป็นลาตัดมนั กต็ ้องหดั ร้อง จะเป็นคนตกี ลองมันกต็ อ้ งหัดสโล่
จะเปน็ เศรษฐตี ้องมีมานะ ถา้ อยากอยากจะเปน็ จา้ บะ๊ มันก็ตอ้ งหัดโป๊
มอี วนมนั กต็ ้องมแี ห มแี หม่ นั กต็ ้องมโี ห่
มีดมี ันก็ต้องมชี ยุ่ มคี ยุ มนั กต็ ้องมีโม้
หยุดพักเสียทีเถอะแมค่ นโต หมดเวลาโม้เสียแล้วเอ้ย

๔๗

เพลงเรอื

สบิ น้วิ ลกู จะประนม สองกรกราบกม้ วันทา
ลูกขอกราบก้มเอิงเอ้ย ประนมกร ลกู ขอไหว้คณุ บดิ ร มารดา
ไหว้ครูเพลงเรอื ชว่ ยเหลอื เจือจนุ ลูกซาบซึ้งถึงพระคุณ ครูบา
ครบู าอาจารย์ ทไ่ี ดม้ กี ารชักจูง ลกู ขอไหวไ้ ปถงึ เจ้าท่งุ เจา้ ทา่
ไหว้แม่นางธรณี ทุกถิน่ ท่เี ทยี่ งแท้ ลกู จะไหวไ้ ปถงึ เจา้ แม่ คงคา
ไหว้สาเรจ็ เสรจ็ สรรพ กห็ นั กลับมาตรงกลาง ลูกขอไหวแ้ มย่ า่ นาง นาวา
ขอใหม้ านงั่ อยู่ในคอ ขอใหม้ าต่อปัญญา
ให้ขึ้นคลอ่ งลงคล่อง เหมือนยังกบั ทอ้ งธารา
ใหถ้ ูกใจทา่ นทม่ี าชมเอย ///////

๔๘

เพลงฉ่อย เกร่นิ (ช)

เขา้ ป่าระโหง มาหลงเข้าดงไม้หอม
มาเจอะมะง่ัวสุขงอม หมายจะเก็บไปฝากแม่งาม
ถึงอยใู่ ตต้ ้นหลน่ ตก ถงึ จะเป็นเดนนกกต็ าม...........ใจ

ทุกวันพี่เท่ียวหานาง เปรียบเหมือนกย็ งั กวางหาหนอง
ทุกวนั พเ่ี ท่ียวหาน้อง เปรยี บเหมอื นกย็ ังพรานหาเนื้อ
อีแมค่ านนอ้ ยหาบหนกั ไม่รู้เลยวา่ จะหักลงเมอื่ ..............ไร

๔๙

เพลงฉ่อย เกรน่ิ (ญ)

ผชู้ ายมาเชิญ แม่หนนู ้อยก็ไมเ่ นน่ิ อยู่น่งิ
สาเนียงเสนาะน่ีแหมมนั เพราะพริ้ง ฟังๆแลว้ มนั นา่ เพลดิ เพลิน
แมห่ นูทรี่ ักอย่ามวั ชกั ชา้ นน่ั พวกผู้ชายเขามาร้องเชญิ .....ไป

แมห่ นูท่รี ักอยา่ มัวชักชา้ นั่นพวกผชู้ ายเขามาร้องเชญิ
แม่อยา่ มวั แต่งหน้า ใหเ้ วลาเน่นิ เร็วๆนะเขา้ หน่อย ซนิ างหนู
ได้ยนิ สาเหนยี กเรียกอยขู่ ้างนอก ว่าจาเปน็ จะต้องออกไปด.ู .......ใจ

ได้ยนิ สาเหนยี กเรยี กอยู่ขา้ งนอก ว่าจาเปน็ จะต้องออกไปดู
จะไปถามไถ่กนั เสยี ใหร้ ู้ ว่าพ่ีมาธุระ อะไรหรือ
ได้ยนิ สาเนียงเสียงคนุ้ ๆ จึงรอ้ งถามไปว่าคณุ น่ันคอื .....ใคร

๕๐

เพลงฉ่อยประ(ช)

(ช) ได้มาประสบพบภาพ ใหร้ ้สู กึ หวามวาบหวน่ั ไหว
ได้มาประสบไดม้ าพบพักตร์ ในอารมณ์นกึ รกั นึกใคร่
รักคุดสุดคิดทจี่ ะปดิ บัง เห็นใจกันบา้ งหนอ่ ยจะเปน็ ไร
เมือ่ จะรกั ก็บอกไม่รักกบ็ อก แมอ่ ย่าทาหวานนอกซ่ึงว่าขมใน
พีจ่ ะขอรวบรดั ขอตดั บท ว่ากันสดๆไม่ตอ้ งสงสยั
พม่ี ารกั เจา้ รักเขา้ ทุกที รักออกมนั มีเสยี เม่ือไหร่
พอเจอะเจอรู้จกั ก็นึกรักเป็นประจา ไม่เชอ่ื ลองมาคลาดใู จ

๕๑

เพลงฉอ่ ย ประ(ญ)

ญ) ได้ยินสาเหนยี ก ผู้ชายมาเรียกหา แม่หนูก็จึงรอ้ งขา นนั่ ใคร
คร้นั จะนง่ิ เฉย เสียไม่เอ่ยขาน มารอ้ งเรยี กอยตู่ ัง้ นาน มากันจากไหน
จะออกไปดู เสยี ให้รู้แน่ ว่าสคี าดอกแค ลูกใคร
จะเป็นจีนจาม หรือว่าพราหมณ์มอญ หรือจะเปน็ ชาวละครบ้านไกล
จะเปน็ เจก๊ แคระ หรอื วา่ กวางตงุ้ หรอื จะเป็นชาวตะลงุ ภาคใต้
หรอื จะเป็นเจก๊ อ้าย ท่มี าขายหมู หรอื จะเป็นตั้งสู้ ทมี่ าซือ้ ไก่
หรอื จะเป็นตัง้ สู้ ไอ้ท่หี ยู าน ทีเ่ ขามารอ้ งขอทาน ในเมืองไทย
ถ้ามีข้าวเปลือก จะโปรยให้ทาน ถา้ มขี า้ วสาร ฉันก็จะโปรยให้
ถึงคุณยายจะรู้ คุณปู่จะด่า ก็นกึ ว่าใหท้ านหมามันไป

๕๒

เพลงเกย่ี วขำ้ ว ไหว้ครู กลอนลุ

สบิ นวิ้ ข้ึนประนมขอกราบก้มบรมครุ
ขอกราบก้มประนมกร ขอวงิ วอนพระวษิ ณุ
พระวิษณุพระนารายณ์ ท้งั แมพ่ ระพายแม่ลมพายุ
แม่คงคา แมธ่ รณี ทง้ั พระอัคคที ่กี าลังคุ
พระพิรุณอยา่ เพ่งิ โปรยมา เพราะเหตุวา่ หลงั คาทะลุ
ไหว้แม่โพสพทเี่ คารพรกั ต้องรูจ้ ักเพราะวา่ ฉันกินจุ
ไหว้สงิ่ ศกั ด์ิสทิ ธท์ิ ุกทศิ า อีกทงั้ เทวดาองค์ดดุ ุ
ทง้ั ผสี างนางไม้ ต้นเล็กต้นใหญอ่ กี ท้ังต้นผๆุ
มาดลบันดาลในการรอ้ งให้หวั สมองฉันโปรง่ ปรุ
ใหช้ ่ือเสียงฉันหอมฟุง้ พวยพุ่งปานนา้ พุ
เวลาฉนั เต้นอย่าใหเ้ หม็นตตุ ุให้มองทะลุปรโุ ปรง่ เอย

เพลงเกยี่ วข้ำว กลอนล(ี ญ)

หยิบเอาเคียวขึ้นมาราฟอ้ น ขอยอกรขน้ึ อญั ชลุ ี
สิบน้ิวขน้ึ นอบนบ ไหวแ้ มโ่ พสพแม่สาลี
ทง้ั เทวดาทกุ สารทศิ ท่ีสิงสถติ ในทอ้ งท่ี
ทงั้ ห้วยหนองคลองบึง ทล่ี กู ไดพ้ ึ่งบารมี
ไหว้เจา้ พ่อเจา้ แม่ทช่ี อบแก่ดกี รี
จะไหว้ประตูหน้าต่าง จะไหว้แมน่ างธรณี
อนั ทกุ ขโ์ ศกโรคภัยขอให้ไกลกายี
ใหฉ้ ันมีสง่าราศี เหมอื นรศั มีเดือนเอย

๕๓

เพลงเกีย่ วข้ำว กลอนล(ี ชำย)

ทาไรท่ านาไอข้ ้าวไอข้ า้ วไอป้ ลาไม่ค่อยจะดี
เวลาทานา้ ท่า มนั คอยจะมาเอาปลายปี
ไอน้ ้าไอ้ทา่ มนั ท่วมไมถ่ งึ มนั ตายนงึ่ เปน็ ทๆี่
ไอ้ขา้ วไอ้ปลาราคากถ็ กู แถมลูกยงั ถีๆ่
ทานาห้าปี ไดล้ กู ตงั้ สี่คนเอย

เพลงเก่ียวขำ้ ว กลอนลี (ญ)

เธอรอ้ งเพลงเกย่ี วขา้ ว เป็นเรือ่ งราวของคุณพ่ี
ว่าทานาทาไร่ ทากไ็ มม่ ่ังมี
ไอข้ ้าวไอป้ ลาราคาก็ถกู แถมลกู ยงั ถี่ๆ
ลูกถีห่ รือลกู หา่ ง เขา้ ใจเสียบ้างซคิ ุณพี่
พดู ถงึ ชนชาวนา เวลา่ เวลาก็พอมี
ภรรยาไมค่ ่อยไปไหนไมเ่ หมอื นสมยั เด๋ยี วนี้
พอเขา้ เคหาเจอสามี ลูกตอ้ งถแี่ นน่ อนเอย

๕๔

เพลงอแี ซว

เม่อื จะรอ้ งออกไปต้องขออภัยกนั เสยี ก่อน จะกล่าวเกรนิ่ เดินกลอน เปน็ เพลงอีแซวกลายๆ
ฉันว่าผิดไปบ้างวา่ พลั้งไปหนอ ยกมือร้องขอขออภยั
ว่าคราวลงุ คราวป้าคราวนา้ และพี่ คราวเดียวกบั ฉันก็มหี นอกนั มากมาย
ฉันว่าผดิ ไปบา้ งว่าพล้ังไปหรอื ไม่ควรถืออย่าถอื ฉนั ยกมอื ไหว้
จะออกตัวไปหนักก็ขีม้ ักจะช้า นฉ่ี นั ดูเวลามนั ก็นานหลาย
เสียงว่าใครหนอเชียวหนอใครหนา ใครหนอมาเรียกหาอยูก่ ันที่ไหน
จะรอ้ งขดั เวลาไปซกั ห้าช่วั โมง แมห่ วผี มโป่งแลว้ ยงั ไม่ไป…….
แมก่ ็ยกฝา่ เทา้ เชยี วนะกา้ วยอ่ ง แล้วกเ็ ดนิ เข้าในห้องหอใน
ถึงโต๊ะเครือ่ งต้ังแมก่ ็นั่งแตง่ แม่สาวนอ้ ยประแปง้ กันเป็นใย
ถ้าฉะน้นั ตอนบนฉนั น่งั ผดั กนั แตห่ นา้ ตอนล่างน่ังทานา้ อบไทย……..
แมห่ ยิบแป้งหนึง่ เมด็ มาตบเปน็ เกลด็ กระดี่ จะพรมนา้ อบราตรีให้สง่ กล่นิ ไปไกล
แม่ก็พรมตรงโน้นแลว้ ก็พรมตรงนี้ แล้วกพ็ รมตรงท่ี ชอบใจผชู้ าย
แม่จะประนา้ อบกนั เสียใหห้ อมฟงุ้ แล้วเดนิ ผ่านไปทางฝูงพวกผูช้ าย

๕๕

แผนผงั กลอนลำตัด (กลอนสบิ )

0000000000 0000000000

0000000000 0000000000

0000000000 000000000

ตวั อย่ำงกำรแต่งเพลงลำตดั กลอนเลำ

โชคชักนาอานวย พบสาวสวยลาตัด รปู พรรณสนั ทดั ไดส้ ว่ นสัดสมสาว
ลออเอย่ี มสาอาง สวยกว่านางสาวไทย ชา่ งผ่องแผว้ อาไพ งามวิไลแพรวพราว
ตะลึงงงหลงงาม อยากทาบทามถามไถ่ มิอาจกล้าปราศรัย ดว้ ยเกรงใจสูเจ้า
แม่ยอดอนงคอ์ งเอก เหมือนอนิ ทร์เอกทรงสรร แสนโสภาสารพันไปทัว่ สรรพางพราว
ประไพพริ้งเพริศพรอ้ ย งามเยย่ี งยอ้ ยหยาดฟา้ วิสทุ ธ์สิ าวเสาวภางามกายาอาสกาว
ตาหนิน้อยไปร่มสี มานศรงี ามแสน งามมนษุ ยส์ ุดแดน บม่ ีแม้นนงเยาว์
เจริญร่างเร่มิ รนุ่ ละไมละมุนเหลือดี ดเู กศากายหี าได้มรี าคีคาว
ทั้งสองเนตรเกตุแก้ม ยามย้มิ แย้มยยี วน น่านิยมสมควร ให้ชายชวนรกั เจ้า
เนือ้ หน้าอกอวบอ๋นั เหมอื นดอกสตั บันกลางบงึ ช่างตมู ต้ังเต่งตึง ดูกลมกลึงเกลีย้ งเกลา
สวยสุดส้ินอนิ ทรีย์ แม่สาวศรสี ูงศกั ดิ์ เพงิ่ เจอะเจอรู้จกั ขอฝากรักไวซ้ กั คราว

๕๖

ท่ำรำแบบลำตดั

แม่ศรีนวล ขำอำจ เป็นผู้ริเร่ิมประดิษฐ์ท่าราแบบลาตัดให้มีแบบแผน งดงาม ได้ศึกษาศิลปะการรา
ตามแบบนาฏศิลป์ไทยมาตรฐานจาก คุณครูทองเริ่ม มงคลนัฏ ครูนาฏศิลป์ผู้เชี่ยวชาญด้านการแสดงโขนของ
กรมศิลปากร และศิลปะการราแบบพื้นบ้านจาก คณะลิเกศลิ ป์พร ไดฝ้ ึกกระบวนราอยา่ งมีแบบแผน และได้นา
ท่ารามาตรฐานมาประยุกต์ พฒั นา สร้างสรรค์ให้เหมาะสมกับการแสดงลาตดั ประดิษฐ์เป็นท่าราแบบลาตัด ๕
ท่า ไดแ้ ก่ ทา่ ตง้ั วง ท่าสอดสร้อยมาลาแปลง ท่าผาลาเพยี งไหล่ ทา่ ชักแป้งผดั หนา้ และ ทา่ ภมรเคล้า

ทำ่ ชกั แป้งผดั หน้ำ

๕๗

ทำ่ สอดสร้อยมำลำแปลง

๕๘

ทำ่ ต้งั วง

๕๙

ท่ำผำลำเพยี งไหล่

๖๐

ท่ำภมรเคลำ้



๒ “ลาตัด”|