การส่ง ส่ เสริม ริ การลดการเผาวัสวั ดุเ ดุ หลือ ลื ทิ้ง ทิ้ ทางการ เกษตร เพื่อ พื่ เเก้ไก้ ขปัญ ปั หาฝุ่น ฝุ่ ละออง (PM2.5) ในชุม ชุ ชน สาขาวิชวิาสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มศึก ศึ ษา คณะสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มและทรัพ รั ยากรศาสตร์ มหาวิทวิยาลัย ลั มหาสารคาม ปีก ปี ารศึก ศึ ษา 2/2565
สารบัญ บั การเผาวัส วั ดุเ ดุ หลือทิ้งทางการเกษตร ปัญ ปั หาจากการเผาทางการเกษตร วิธีวิก ธี ารลดการเผาทางการเกษตร
การเผาวัส วั ดุเ ดุ หลือทิ้งทางการเกษตร ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็กนี้ เป็น ป็ ปัญหามลพิษพิอากาศที่อาจก่อให้เ ห้ กิด การเจ็บ จ็ ป่ว ป่ ยและเสีย สี ชีวิ ชี ตวิทั้ง ทั้ โรคระบบทางเดินหายใจ ระบบหัว หัใจและ หลอดเลือด ระบบตา ระบบผิวผิหนัง นั นอกจากนี้ฝุ่นละอองขนาดเล็กยัง ยั เพิ่มพิ่ความเสี่ย สี่ งของอัตราตายจากภาวะเส้น ส้ เลือดอุดตันในสมองอีกด้วย จากข้อ ข้ มูลการเฝ้าระวัง วั คุณ คุ ภาพอากาศของกรมควบคุม คุ มลพิษพิพบว่า ว่ หลายจัง จั หวัด วั ในพื้น พื้ ที่เมือ มื งอุตสาหกรรมเชิงชินิเนิวศมีส มี ารมลพิษพิอากาศที่ เกินเกณฑ์มาตรฐาน ได้แ ด้ ก่ ฝุ่นละอองขนาดไม่เ ม่ กิน 10 ไมครอน (PM10) ฝุ่นละอองขนาดไม่เ ม่ กิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) ประกอบกับ ข้อ ข้ มูลของระบบบริกริารสาธารณสุข สุ พบว่า ว่ ประชาชนในพื้น พื้ ที่ดัง ดั กล่าวมี อัตราการเจ็บ จ็ ป่ว ป่ ยด้ว ด้ ยโรคระบบทางเดินดิหายใจสูง สู กว่า ว่ ค่าเฉลี่ยของ ประเทศ และผู้ที่ผู้ ที่ อยู่อ ยู่ าศัยในเขตใกล้นิคมอุตสาหกรรมมีแ มี นวโน้ม น้ การ เจ็บ จ็ ป่ว ป่ ยมากกว่า ว่ ผู้ที่ผู้ ที่ อยู่อ ยู่ าศัยไกลออกไป (กองประเมินมิผลกระทบต่อ สุข สุ ภาพ กรมอนามัย มั กระทรวงสาธารณสุข สุ 2563)
ดินดิเสื่อ สื่ มโทรม ทำ ลายธาตุใ ตุ นอาหารดินดิ ทำ ลายสุข สุ ภาพเป็น ป็ อันตรายต่อชีวิ ชี ตวิ ปัญ ปั หาจากการเผาทางการเกษตร ผิดผิกฎหมาย เกิดฝุ่นละออง และหมอกควัน วั โลกร้อ ร้ น น้ำ ท่วม ฝนแล้ง กระทบการท่องเที่ยว
ด้า ด้ นกฎหมาย การเผา...ผิด ผิ กฎหมาย กฎหมายอาญา มาตรา 220 บัญ บั ญัติ ญั ติไว้ว่ ว้ า ว่ "ผู้ใผู้ดทำ ให้เ ห้ กิด เพลิงไหม้แ ม้ ก่วัต วั ถุใ ถุ ดๆ แม้เ ม้ป็น ป็ ของตนเอง จนน่า น่ จะเป็น ป็ อันตรายแก่บุคคลอื่นหรือ รื ทรัพ รั ย์สิ ย์ นสิของผู้อื่ผู้ อื่ น ต้องระวางโทษ จํา จํ คุก คุ ไม่เ ม่ กินเจ็ด จ็ ปี และปรับ รัไม่เ ม่ กินหนึ่ง นึ่ หมื่น มื่ สี่พั สี่ น พั บาท" ถ้าการกระทำ ความผิดผิดัง ดั กล่าวในวรรคแรก เป็น ป็ เหตุใ ตุ ห้เ ห้ กิด เพลิงไหม้แ ม้ ก่ทรัพ รั ย์ต ย์ ามที่ระบุไว้ใว้ นมาตรา 218 ผู้กผู้ ระทำ ต้อง ระวางโทษดัง ดั ที่บัญ บั ญัติ ญั ติไว้ใว้ นมาตรา 218 ดัง ดั นั้น นั้ "หากผู้ใผู้ดทําการเผา อาจ ต้องระวางโทษตาม กฎหมายอาญา มาตรา 218 และ มาตรา 220 อาจ ถูก ถู จํา จํ คุก คุ ไม่เ ม่ กิบเจ็ด จ็ ปี และ ปรับ รั ไม่เ ม่ กินหนึ่ง นึ่ หมื่น มื่ สี่พั สี่ น พั บาท"
ด้า ด้ นสุข สุ ภาพอนามัย มั การเผา...ทําให้เกิดฝุ่น ฝุ่ ควัน วั และ ก๊าซพิษ พิ เป็น ป็ อันตรายต่อชีวิ ชี ต วิ ก๊าซไนโตรเจนไดออกไซด์ ทําให้เ ห้ กิด อาการระคายเคืองตา และระบบทาง เดินหายใจ เช่น ช่ ลำ คอ ซึ่ง ซึ่ อาจทําให้ เกิด อาการแน่น น่ หน้า น้ อก ฝุ่นละอองขนาดเล็ก ที่เกิดจากการเผา สามารถเข้า ข้ไปในระบบทางเดินดิหายใจ ของมนุษ นุ ย์ เกิดผลเสีย สี ต่อร่า ร่ งกาย อาจ ทําให้ห ห้ ลอดลมอักเสบ เป็น ป็ โรคหอบหึด หึ โรคถุง ถุ ลมโป่ว ป่ พองหรือ รืโรคมะเร็ง ร็ปอดได้ ก๊าซคาร์บ ร์ อนมอนนอกไซด์ ทําให้เ ห้ กิด อาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อ่อนเพลีย และ ในกรณีที่ ณี ที่ได้รั ด้ บ รั ในปริมริาณมาก อาจหมด สติและเสีย สี ชีวิ ชี ตวิ ได้
การเผา....ทําลายดินดิ ทำ ให้ดิ ห้ นเสื่อสื่มโทรม อินทรียรีวัตวัถุแ ถุ ละธาตุอ ตุ าหารในดินดิลดต่ำ ลง โครงสร้า ร้ งดินดิ อัดแน่นเสียสีหาย ไม่ร่ ม่ ว ร่ นซุย กักเก็บน้ำ ได้น้อ น้ ยลง และมีช่มีอ ช่ งว่า ว่ งอากาศในดินดิ น้อยลง ทำ ให้พื ห้ ชพื ไม่ส ม่ ามารถเจริญริเติบโตได้เ ด้ ต็มที่ ผลผลิตที่ได้รั ด้ บรัต่ำ กว่า ว่ ที่ควร จะเป็น ป็ กล่าวได้ว่า ว่ “การเผา...ทำ ให้ต้ ห้ ต้ นทุน ทุ การผลิตสูง สู ผลผลิตตกต่ำ " การเผา...ทําลายนํ้า นํ้ ในดินดิ ทำ ให้ผิ ห้ วผิดินมีอุมีอุ ณหภูมิ ภู สูมิง สู ถึง 90 องศาเซสเซียซีส ทำ ให้น้ำ ห้ น้ำ ในดินดิระเหยสู่บสู่ รรยากาศ เกิดการสูญสู เสียสี น้ำ ในดิน ความชื้นชื้ ในดินลดน้อ น้ ยลง ด้า ด้ นการเกษตร การเผา...ทำ ลายอินทรีย รี วัต วั ถุแ ถุ ละธาตุ อาหารในดิน การเผาฟางข้า ข้ วก็เหมือ มื นกันกับการเผาปุ๋ย ปุ๋ ทำ ให้สู ห้ ญสู เสีย สี ธาตุอ ตุ าหาร ที่เป็น ป็ ประโยชน์กับพืช พื การเผา...ทําลายแมลงศัตรูธรรมชาติ และจุลินทรีย์ รี ย์ ที่เป็น ป็ ประโยชน์ในดินดิ ทำ ให้ร ห้ ะบบนิเวศของดินดิ ไม่ส ม่ มดุล ดุ เกิดการแพร่ร ร่ ะบาดของโรคได้ง่ ด้ ง่ ายขึ้นขึ้เกษตรกร จึงจึต้องมีกมีารใช้ส ช้ ารเคมีใมีนการเพาะปลูก ลู พืชพืมากกว่า ว่ เดิมดิทำ ให้ต้ ห้ ต้ นทุน ทุ การผลิตเพิ่มพิ่ สูง สู ขึ้นขึ้
การเผาเศษวัส วั ดุก ดุ ารเกษตรในที่โล่ง ทำ ให้เ ห้ กิดก๊าซเรือ รื นกระจก ได้แ ด้ ก่ ก๊าซคาร์บ ร์ อนไดออกไซด์ มีเ มี ทน และไนตรัส รั ออกไซด์ ทำ ให้ธ ห้ รรมชาติ เสีย สี สมดุล ดุ เป็น ป็ สาเหตุห ตุ นึ่ง นึ่ ที่ทำ ให้เ ห้ กิดการเปลี่ยนแปลงของ สภาพภูมิ ภูมิ อากาศ (Climate Change) ทำ ให้โห้ ลกร้อ ร้ นขึ้น ขึ้ ทําให้ฝห้ นไม่ต ม่ กต้องตาม ฤดูก ดู าลและเกิดภัยพิบัพิติ บั ติต่างๆ เช่น ช่ เกิดนํ้า นํ้ ท่วมหนัก นั ฝนแล้งเป็น ป็ เวลา ยาวนาน เป็น ป็ ต้น ด้านสิ่งสิ่แวดล้อมและเศรษฐกิจ การเผา....ทําให้ฝห้ นไม่ต ม่ กต้องตามฤดูก ดู าล ฝุ่นละอองขนาดเล็กที่เกิดจากการเผา จะลอยตัวขึ้น ขึ้ ไปปนเปื้อน กับไอน้ำ ในชั้น ชั้ บรรยากาศ ทำ ให้ไห้ อน้ำ ไม่บ ม่ ริสุริท สุ ธิ์ไธิ์ม่ส ม่ ามารถรวม ตัวและกลั่น ลั่ ตกลงมาเป็น ป็ ฝนได้ การเผา...ทำ ให้โห้ ลกร้อ ร้ น เกิดปัญหาฝนแล้งฝนทิ้งช่ว ช่ ง และน้ำ ท่วมขัง ขั ในปัจจุบัน บั จะเห็น ห็ ได้ว่ ด้ า ว่ พื้น พื้ ที่ภาคเหนือ นื ตอนบนของประเทศไทย มัก มั จะ ประสบปัญหาหมอกควัน วั ปกคลุม ลุ อยู่เ ยู่ ป็น ป็ ประจำ ทุก ทุ ปี โดยมีส มี าเหตุ หลักมาจากการเผาในพื้น พื้ ที่ป่า ป่ และพื้น พื้ ที่การเกษตร ทําให้อ ห้ ากาศไม่ แจ่ม จ่ ใส ส่ง ส่ ผลกระทบต่อการท่องเที่ยว ทำ ให้เ ห้ กิดการสูญสู เสีย สี ทาง ด้า ด้ นเศรษฐกิจของประเทศอย่า ย่ งมากมาย การเผา...ส่ง ส่ ผลกระทบต่อการท่องเที่ยว
วิธี วิ ก ธี ารลดการเผาทางการเกษตร ไถกลบ ใช้ปช้ รับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิ ผลิตปุ๋ย ปุ๋ อินทรีย์ รี ย์ นำ มาผลิตเป็น ป็ อาหารสัต สั ว์ นำ มาใช้เ ช้ป็น ป็ พลังงานทดแทน
ไถกลบ ส่ง ส่ ผลให้ดิ ห้ นดิ โปร่ง ร่ รากพืช พื ชอนไปง่าย พืช พื หาอาหารได้ ง่าย เจริญริเติบโตได้ดี ด้ ดี ผลผลิตสูง สู การไถกลบเศษวัส วั ดุก ดุ ารเกษตรลงไปในดิน นอกจากจะช่ว ช่ ยลดปัญหาการ เผาแล้ว ยัง ยั เกิดประโยชน์ต่อการผลิตพืช พื อีกหลายประการ ได้แก่ ช่ว ช่ ยเพิ่มพิ่ความต้านทานการเปลี่ยนแปลง ความเป็น กรดเป็น ป็ ด่า ด่ งของดินทำ ให้ก ห้ ารเปลี่ยนแปลงไม่ร ม่ วดเร็ว ร็ จนเป็น ป็ อันตรายต่อพืช พื เป็น ป็ การฟื้น ฟื้ ฟูโครงสร้า ร้ งดินดิ ให้เ ห้ หมาะสม ต่อการเพาะปลูก ลู ส่ง ส่ ผลให้ปห้ ริมริาณเนื้อ นื้ ดินดิอินทรีย รี วัต วั ถุ น้ำ และอากาศมีสั มี ด สั ส่ว ส่ น ที่เหมาะสม สำ หรับ รั การเจริญริเติบโตของพืช พื
พรวนย่อ ย่ ยหน้า น้ดินให้เ ห้ ล็กลงอย่า ย่ งสม่ำ เสมอ สํา สํ หรับ รั รองรับ รั การงอกของ เมล็ดข้า ข้ วต่อไป ขั้น ขั้ ตอนแรก : ไถกลบตอซัง ซั ข้า ข้ วด้ว ด้ ยไถ เพื่อ พื่ พลิกกลบตอซัง ซัฟางข้า ข้ วไว้ใว้ ต้ดิน ให้ย่ ห้ อ ย่ ยสลายเป็นปุ๋ยสะสมไว้ใว้ นดินต่อไป พลิกเอารากหญ้ามาตากแดดให้แ ห้ ห้ง ห้ ตาย พลิกให้ไห้ ข่แ ข่ มลงและเชื้อ ชื้ โรคที่สะสมในดินกลับขึ้น ขึ้ มาฆ่า ฆ่ ทำ ลายด้วยแสงแดด ขั้น ขั้ ตอนที่ 2 : การย่อ ย่ ยหน้าดินดิด้ว ด้ ยพรวน 2 แถว เพื่อ พื่ เทคนิคนิการไถกลบที่ดี ในพื้น พื้ ที่นาแห้ง ห้
ตีดินและทำ เทืยก สำ หรับ รั รองรับ รั บการหว่า ว่ ยน้ำ ต้ม หรือ รืปักดำ ข้า ข้ ว ในพื้น พื้ ที่นาน้ำ ขั้น ขั้ ตอนแรก : ไถกลบตอซัง ซั ข้า ข้ วด้ว ด้ ยไถกลบตอซัง ซั เพลาหมุน เพื่อ พื่ พลิกกลบตอซัง ซัฟางข้า ข้ วไว้ใว้ ต้ดิน ให้ย่ ห้ อ ย่ ยสลายเป็นปุ๋ยสะสมไว้ใว้ นดินต่อไป พลิกเอารากหญ้ามาตากแดดให้แ ห้ ห้ง ห้ ตาย พลิกให้ไห้ ข่แ ข่ มลงและเชื้อ ชื้ โรคที่สะสมในดินกลับขึ้น ขึ้ มาฆ่า ฆ่ ทำ ลายด้วยแสงแดด ขั้น ขั้ ตอนที่ 2 : การย่อ ย่ ยหน้าดินดิด้วยจอบหมุนตีเทือก เพื่อ พื่
ใช้ปช้ รับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิ ปรับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิทางตรง ปรับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิทางอ้อม การไถกลบตอซัง ซัฟางข้า ข้ ว หรือ รืใบอ้อยลงไปในดินดิเพื่อ พื่ ให้ย่ ห้ อ ย่ ย สลาย กลายเป็น ป็ ปุ๋ย ปุ๋ ในดินดิต่อไป เป็น ป็ การเพิ่มพิ่อินทรีย รี วัต วั ถุใ ถุ น ดินดิทำ ให้ดิ ห้ นดิมีค มี วามอุดมสมบูรณ์เ ณ์ หมาะกับการเพาะปลูก ลู พืช พื ช่ว ช่ ยลดต้นทุน ทุ การผลิตในการใช้ปุ๋ช้ ปุ๋ ย ปุ๋ เคมีไมี ด้อี ด้ อี กด้ว ด้ ย โดยการนำ มาทำ ปุ๋ย ปุ๋ หมัก มั เพื่อ พื่ ใช้ปช้ รับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิหรือ รืใช้ ปกคลุม ลุ ดินดิสำ หรับ รั รัก รั ษาความชื้น ชื้ และป้อ ป้ งกันวัช วั พืช พื ด้ว ด้ ย และเพื่อ พื่ เป็น ป็ อาหารของจุลินทรีย์ รี ย์ ทำ ให้เ ห้ กิดการตรึง รึ ไนโตรเจนในดินดิเพิ่มพิ่ขึ้น ขึ้ ได้ด้ ด้ ว ด้ ย
ผลิตปุ๋ย ปุ๋ อินทรีย์ รี ย์ การนำ เศษวัส วั ดุก ดุ ารเกษตรที่เหลือทิ้งในแปลงมาใช้ผ ช้ ลิตปุ๋ย ปุ๋ อินทรีย์ รี ย์ เช่น ช่ นำ มาทำ ปุ๋ย ปุ๋ หมัก มั ถือได้ว่ ด้ า ว่ เป็น ป็ ทางเลือกที่ก่อให้เ ห้ กิด ประโยชน์ต่ น์ ต่ อเกษตรกร ทั้ง ทั้ ทางตรงและทางอ้อม คือ เกษตรกรจะ สามารถผลิตปุ๋ย ปุ๋ อินทรีย์ รี ไย์ ว้ใว้ ช้เ ช้ อง ทำ ให้ส ห้ ามารถลดต้นทุน ทุ การผลิต ได้แ ด้ ละยัง ยั ช่ว ช่ ยปรับ รั ปรุง รุ บำ รุง รุ ดินดิเพิ่มพิ่อินทรีย รี วัต วั ถุใ ถุ นดินดิทำ ให้ดิ ห้ นดิ อุดมสมบูรณ์ ส่ง ส่ ผลพืช พื เจริญริเติบโตได้ดี ด้ มี ดี ผ มี ลผลิตสูง สู อีกทั้ง ทั้ ยัง ยั ช่ว ช่ ยลดปัญหาหมอกควัน วั ลดการปล่อยก๊าซพิษพิสู่ชั้สู่ น ชั้ บรรยากาศได้ อีกด้ว ด้ ย ปุ๋ย ปุ๋ หมัก มั
นำ มาผลิตเป็น ป็ อาหารสัต สั ว์ เศษวัส วั ดุก ดุ ารเกษตรที่หลายคนคิดว่า ว่ ไร้ค่ ร้ ค่ า สามารถ นำ มาผลิตเป็น ป็ อาหารสัต สั ว์ไว์ ด้ เช่น ช่ การนำ เปลือก ข้า ข้ วโพดนำ มาหมัก มั เป็น ป็ อาหารสำ หรับ รั เลี้ยงโคหรือ รื การอัดฟางข้า ข้ วเป็น ป็ ก้อน เพื่อ พื่ นำ ไปใช้เ ช้ป็น ป็ อาหารโค และกระบือ บื เป็น ป็ ต้น
นำ มาใช้เ ช้ป็น ป็ พลังงานทดแทน เศษวัส วั ดุเ ดุ หลือใช้ท ช้ างการเกษตร เช่น ช่ ฟางข้า ข้ ว ยอดและใบ อ้อย เปลือกและซัง ซั ข้า ข้ วโพด ถือว่า ว่ เป็น ป็ ชีว ชี มวล (Biomass) หรือ รื สารอินทรีย์ รี ที่ ย์ ที่ เป็น ป็ แหล่งกักเก็บพลังงานจากธรรมชาติ ประเภทหนึ่ง สามารถนำ มาใช้ผ ช้ ลิตพลังงาน ใช้เ ช้ป็น ป็ พลังงาน ทางเลือกได้ เช่น ช่ นำ มาผลิตเชื้อ ชื้ เพลิงอัดเม็ด ม็ หรือ รื เชื้อ ชื้ เพลิง ชีว ชี มวลอัดแข็ง ข็ ซึ่ง ซึ่ จะต้องมีก มี ารนำ เศษวัส วั ดุก ดุ ารเกษตรมาผ่า ผ่ น กระบวนการย่อ ย่ ยและลดความชื้น ชื้ จากนั้น นั้ ก็นำ มาอัดเป็น ป็ เม็ด ม็ หรือ รื แท่ง ซึ่ง ซึ่ สามารถนำ มาใช้ปช้ ระโยชน์ใน์ นครัว รั เรือ รื นหรือ รื จำ หน่ายได้ ทำ ให้เ ห้ กษตรกรมีร มี ายได้เ ด้ พิ่มพิ่ขึ้น ขึ้ และยัง ยั เป็น ป็ การลด ปัญหาการเผาในพื้น พื้ ที่การเกษตรได้อี ด้ อี กด้ว ด้ ย
"ไถกลบตอซัก ซั โครงสร้า ร้ งดิน ดิ ดี เพิ่ม พิ่ อินทรีย รี วัต วั ถุ. ถุ .. ลดฝุ่น ควัน วั ก๊าซพิษ พิ ชีวิ ชี ต วิ สดใส"