วันศิลป์ พีระศรี

ห้องสมุดประชาชนอาเภอหนองแค

วนั ศลิ ป์ พีระศรี

วันศลิ ป์ พีระศรี

15 กันยายน วันศิลป์ พีระศรี บิดาแห่งวงการศิลปะ และผู้ก่อต้ัง
มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากร

ศิลป์ พีระศรี หรือ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี บิดาแห่งศิลปะร่วม
สมัยของไทย และบิดาแห่งมหาวิทยาลัยศิลปากร ผู้สร้างความเป็น
ปึกแผ่นแก่วงการศิลปะไทยให้เจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าตลอดมาจนถึง
ปัจจุบัน และเนื่องด้วยในวันที่ 15 กันยายน ของทุกปี ได้ถูกกาหนดให้
เป็น "วนั ศลิ ป์ พีระศรี" เพื่อราลึกถึงครูผู้อุทิศตนท้ังชีวิต เพ่ือนักเรียนและ
ศลิ ปะ จนวนิ าทีสุดทา้ ยของชีวติ

ประวตั ิ ศิลป์ พีระศรี

ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เดิมชื่อ CORRADO FEROCI เกิดเม่ือ
วันท่ี 15 กันยายน พ.ศ. 2435 ในเขตซานโจวันนี (San Giovanni) เมือง
ฟลอเรนซ์ ประเทศอิตาลี บิดาช่ือ นาย Artudo Feroci และมารดาช่ือ
นาง Santina Feroci เม่ืออายุ 23 ปี สามารถสอบผ่านเป็นศาสตราจารย์
จากราชวิทยาลัยศิลปะแห่งนครฟลอเรนซ์ (The Royal Academy of
Art of Florence)

สาหรับเรื่องการศึกษานั้น ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เข้าศึกษาใน
ระดับช้ันประถม เมื่อปี 2441 พอจบหลักสูตร 5 ปี ก็ได้เข้าศึกษาใน
โรงเรียนมัธยมอีก 5 ปี หลังจากน้ันก็ได้เข้าศึกษาทางด้านศิลปะใน
โรงเรยี นราชวิทยาลัยศิลปะแห่งนครฟลอเรนซ์ จนจบหลักสูตรวิชาช่าง 7
ปี และได้รับประกาศนียบัตรช่างปั้นช่างเขียน ในขณะที่มีอายุ 23 ปี
หลังจากน้ันไม่นานก็รับปริญญาบัตรเป็นศาสตราจารย์ ที่มีความรอบรู้
ทางด้านประวัติศาสตร์ศิลป์ วิจารณ์ศิลป์และปรัชญา นอกจากนี้
ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ยังมีความสามารถทางด้านศิลปะแขนง
ประติมากรรมและจิตรกรรมอกี ดว้ ย

เม่ือปี 2466 ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ได้ชนะการประกวดการ
ออกแบบเหรียญเงินตราสยามที่จัดข้ึนในยุโรป ซึ่งผลการประกวดครั้งนี้
เองทท่ี าให้ศาสตราจารย์ศิลป์ พรี ะศรี ไดเ้ ดินทางมารับราชการเป็นชา่ งป้ัน
ประจากรมศิลปากร ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
รัชกาลที่ 6 และในวันที่ 14 มกราคม 2466 ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี
ได้รับการแตง่ ต้ังให้เป็นอาจารยส์ อนวชิ าช่างป้นั หล่อ แผนกศิลปากรสถาน
แหง่ ราชบัณฑิตยสภา

จนกระท่ังในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ช่วงปี 2484 ประเทศอิตาลี
ยอมพ่ายแพ้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตร ส่งผลให้ชาวอิตาเลียนท่ีอาศัยอยู่
ภายในประเทศไทยตกเป็นเชลยของประเทศเยอรมนีกับญี่ปุ่น แต่รัฐบาล
ไทยได้ขอควบคุมตัวศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ไว้เอง ก่อนท่ีจะให้หลวง
วิจิตรวาทการ ดาเนินการเดินเร่ืองขอโอนสัญชาติจากอิตาเลียนมาเป็น
สัญชาติไทย พร้อมเปลย่ี นชอื่ ใหม่เป็น "นายศลิ ป์ พรี ะศรี" เพ่ือป้องกันมิให้
ต้องถูกเกณฑ์เป็นเชลยศึกไปสร้างทางรถไฟสายมรณะ และสะพานข้าม
แมน่ า้ แคว เมืองกาญจนบรุ ี

สาหรับการวางรากฐานการศึกษา ในช่วงแรก ศาสตราจารย์ศิลป์ พี
ระศรี ได้จัดตั้ง "โรงเรียนประณีตศิลปกรรม" ซ่ึงต่อมาได้เปล่ียนช่ือเป็น
"โรงเรียนศิลปากรแผนกช่าง" เม่ือปี 2480 ซ่ึงโรงเรียนแห่งน้ีได้มีการเปิด
สอนหลักสูตรวิชาจิตรกรรมและประติมากรรม และในสมัยของจอมพล
ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี ก็ได้สั่งให้แยกกรมศิลปากรออกจาก
กระทรวงศึกษาธิการ และให้มาขึ้นอยู่กับสานักนายกรัฐมนตรีแทน
เนื่องจากจอมพล ป. พิบูลสงคราม ตระหนักถึงความสาคัญของศิลปะว่า
เป็นวัฒนธรรมท่ีสาคัญย่ิงสาขาหนึ่งของชาติ จึงได้มีคาสั่งให้ พระยา
อนุมานราชธน อธิบดีกรมศิลปากร ในขณะน้ัน ดาเนินการปรับปรุง
หลักสูตรและตราพระราชบัญญัติ เพ่ือยกฐานะ "โรงเรียนศิลปากร" ขึ้น
เป็น "มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร" เมอ่ื วันที่ 12 ตลุ าคม 2486

โดยมหาวิทยาลัยศิลปากรในขณะน้ัน มีศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี
เป็นผู้อานวยการสอนและดารงตาแหนง่ คณบดคี นแรก และคณะวิชาเดียว
ท่ีมีการเปิดสอน คือ คณะจิตรกรรมประติมากรรม (สาขาจิตรกรรมและ
สาขาประติมากรรม)

นอกจากน้ี ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ได้รับมอบหมายจากรัฐบาล
ไทยให้ออกแบบป้นั และควบคุมการหลอ่ พระราชานุสาวรีย์ และอนุสาวรีย์
สาคัญของประเทศไทย อาทิ พระบรมราชานสุ าวรยี พ์ ระบาทสมเดจ็ พระ-

พุทธยอดฟา้ จุฬาโลกมหาราช (ปี 2475), อนสุ าวรยี ์ทา้ วสรุ นารี (ปี 2477),
พระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า (ปี 2484) และ
พระบรมราชานสุ าวรียพ์ ระเจา้ ตากสินมหาราช (ปี 2493-2494) เปน็ ตน้

และศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ก็ไม่ได้มีผลงานทางด้านศิลปะเพียง
อย่างเดียวท่ีกลายเป็นท่ีจดจาของเหล่าลูกศิษย์ เพราะมีหลาย ๆ คร้ังท่ี
ศาสตราจารยศ์ ลิ ป์ พีระศรี จะหยิบยกคาสอนมาคอยเตือนใจลูกศิษย์ของ
ตัวเอง โดยเฉพาะประโยคที่ว่า "ศิลปะยืนยาว ชีวิตส้ัน" เพ่ือให้ทุกคนได้
ตระหนักว่า ชีวิตของมนุษย์ช่างแสนส้ันนัก เมื่อเปรียบเทียบกับการยืนยง
คงอยู่ของศิลปกรรมท่ีจะยืนยงคงอยู่ยาวนานนับร้อยนับพันปี หรือ
ประโยคท่ีว่า "นายไม่อ่านหนังสือ นายจะรู้อะไร" เพ่ือเตือนใจลูกศิษย์ให้
หม่นั ศกึ ษาหาความรู้ โดยเฉพาะความรู้ใหม่ ๆ

เมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2505 ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ถึงแก่
กรรมที่โรงพยาบาลศิริราช สิริอายุได้ 69 ปี 7 เดอื น 29 วนั

ผลงาน ศิลป์ พีระศรี

ผลงานประติมากรรม

ผลงานประติมากรรมทท่ี าในประเทศอิตาลี
- รูปคนเหมอื นเฉพาะศีรษะ
- รูปพระเยซคู ริสตถ์ ูกนาลงมาจากไมก้ างเขนนอนบนแผ่นหิน
- อนสุ าวรีย์ขนาดใหญ่รูปเทพเจา้ ตา่ ง ๆ

ผลงานประติมากรรมทีท่ าในประเทศไทย รูปเหมือนบุคคล
- สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ (เฉพาะพระเศียร)

สารดิ
- พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยู่หวั (เฉพาะพระเศยี ร)
- พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (ครึ่งพระองค์) ปูน

ปลาสเตอร์ กองหัตถศิลป์ กรมศลิ ปากร

- พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล 2 องค์ ปูน
ปลาสเตอร์ กองหัตถศิลป์

- พระพันวสาอัยยิกาเจ้า ประติมากรรมนูนต่า ปูนปลาสเตอร์ หอ
ศิลปแ์ หง่ ชาติ

- สมเด็จฯ กรมพระยาดารงราชานุภาพ (ครึ่งพระองค์) ปูน
ปลาสเตอร์ กองหตั ถศิลป์ กรมศลิ ปากร

- สมเด็จพระพุฒาจารย์ วัดเทพศิรินทราวาส (ครึ่งองค์) กรม
ศิลปากร

- พระญาณนายก (ปลื้ม จันโทภาโส มณีนาค) วัดอุดมธานี
นครนายก ประตมิ ากรรมนูนสูง ปูนพลาสเตอร์

- หลวงวจิ ิตรวาทการ (ครง่ึ ตัว) ปนู ปลาสเตอร์ กรมศลิ ปากร

- ม.ร.ว.สาทิศ กฤดากร (เฉพาะศีรษะ) บรอนซ์ เจ้าของ ม.จ.รัสสา
ทศิ กฤดากร

- นางมาลินี พีระศรี (เฉพาะศีรษะ) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ศิลป์
พรี ะศรี อนสุ รณ์ กรุงเทพฯ

- Romano (ลกู ชาย ภาพรา่ งไมเ่ สรจ็ ) กรมศิลปากร

- นางมีเซียม ยิบอินซอย (รูปเหมือนคร่ึงตัว) บรอนซ์ หอศิลป
แห่งชาติ

- พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล (เฉพาะ
พระเศยี ร)

- พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอ
ดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (คร่ึงพระองค์ ป้ันไม่เสร็จ เพราะ
ศาสตราจารย์ศลิ ป์ พรี ะศรี ถงึ แก่กรรมเสียก่อน)

ผลงานประเภทอนุสาวรยี ์

- พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราวุธ
พระมงกฎุ เกล้าเจ้าอยหู่ ัว ประดิษฐาน ณ ปราสาทพระเทพบดิ ร

- พระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีศรีสินทรมหาจักรีบรม
นาถ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ประดิษฐาน ณ พระปฐมบรมราชานุสรณ์
เชิงสะพานพระพทุ ธยอดฟา้ กรงุ เทพฯ

- อนุสาวรียท์ า้ วสรุ นารี นครราชสีมา

- อนุสาวรีย์พระบรมราชานุสาวรีย์ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี
ขนาด 3 เท่าพระองค์จรงิ ประดิษฐาน ณ สวนลุมพนิ ี กรงุ เทพฯ

- อนุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ประดิษฐาน ณ วงเวียน
ใหญ่ ธนบุรี กรุงเทพฯ

- อนุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ประดิษฐาน ณ ดอนเจดีย์
สพุ รรณบรุ ี

- พระพทุ ธรูปพระประธานพทุ ธมณฑล (องค์ตน้ แบบ) นครปฐม
- ประติมากรรมรปู ปน้ั อนสุ าวรยี ช์ ยั สมรภูมิ กรงุ เทพฯ

และยังมีโครงการที่ทายังไม่แล้วเสร็จอีก คือ พระบรมรูป
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรม
นาถบพติ ร, อนุสาวรียส์ มเดจ็ พระนเรศวรมหาราช ลพบรุ ี เป็นต้น

คาสอนของศาสตราจารยศ์ ลิ ป์ พีระศรี

"ศิลปะยนื ยาว ชีวติ ส้นั "

"อย่าถือวา่ เราเป็นคนเกง่ ตอ้ งศกึ ษาเล่าเรียนอกี มาก
ฉนั เองก็ยังศึกษาหาความร้อู ยู่ตลอดเวลา"

"ฉันนับถอื ศาสนาศิลปะ เผยแพรส่ อนศลิ ปะ ศิลปนิ อดขา้ ว เขาไม่ตาย แต่
ถา้ หา้ มเขาไมใ่ ห้ทางานศลิ ปะ เขาต้องตาย เขาอยู่ไม่ได"้

"นายไม่อ่านหนงั สือ นายจะรู้อะไร"

"ถา้ นายรกั ฉัน คดิ ถงึ ฉนั ขอให้นายทางาน"

ลกู ศิษย์ ศิลป์ พีระศรี

นอกจากผลงานในด้านศิลปะแล้ว ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี ยัง
เปน็ นกั ปั้นบุคลากรทางด้านศิลปะและศิลปนิ ช้ันนาของประเทศไทยไว้เป็น
จานวนมาก อาทิ

- นายเฟ้ือ หริพิทักษ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ประจาปี
2528 ทั้งยังเป็นศิลปินและจิตรกร ผู้ได้รับการยกย่องเป็น "ครูใหญ่ใน
วงการศลิ ปะ" และยังได้รับรางวัลแมกไซไซ สาขาบริการสาธารณะ เมื่อปี
2526

- นายไพฑูรย์ เมืองสมบูรณ์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์
(ประติมากรรม) ประจาปี 2529

- นายประสงค์ ปัทมานุช ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์
(จติ รกรรม) ประจาปี 2529

- นายทวี นันทขว้าง ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม)
ประจาปี 2533

- นายสวัสด์ิ ตันติสุข ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม)
ประจาปี 2534

- ศาสตราจารย์ชลูด นิ่มเสมอ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์
(ประติมากรรม) ประจาปี 2541

- ผู้ช่วยศาสตราจารย์ดารง วงศ์อุปราช ศิลปินแห่งชาติ สาขา
ทศั นศลิ ป์ (จิตรกรรม) ประจาปี 2542

- นายอินสนธิ์ วงศ์สาม ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิล ป์
(ประติมากรรม) ประจาปี 2542

- ผู้ช่วยศาสตราจารย์มานิตย์ ภู่อารีย์ ศิลปินแห่งชาติ สาขา
ทัศนศลิ ป์ (ภาพพมิ พ์) ประจาปี 2543

- นายถวัลย์ ดัชนี ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม)
ประจาปี 2544 ซึ่งถือได้ว่าเป็นลูกศิษย์รุ่นท้าย ๆ ของศาสตราจารย์ศิลป์
พีระศรี

หอ้ งสมุดประชาชนอาเภอหนองแค
กศน.อาเภอหนองแค

สานักงานกศน. จงั หวัดสระบุรี

ขอขอบคณุ

ขอ้ มูล :
https://hilight.kapook.com/view/28448

ภาพ :
https://hilight.kapook.com/view/28448