นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 248 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 (ข) เงินลงทุนในหน4วยงานร4วม (ค) เงินลงทุนทั่วไป (ง) หลักทรัพย6เพื่อค,า หรือ (จ) หลักทรัพย6เผื่อขาย ณ วันที่ในงบแสดงฐานะการเงิน หน4วยงานต,องทบทวนความเหมาะสมในการจัดประเภทเงินลงทุน ในตราสารทุนที่แสดงไว,แต4เดิม เงินลงทุนในหน#วยงานที่ถูกควบคุม ๓๑. หน4วยงานที่ถูกควบคุม หมายถึง กิจการหรือหน4วยงานซึ่งรวมถึงกิจการที่ไม4ได,ก4อตั้งในรูปบริษัทซึ่งอยู4 ภายใต,การควบคุมของผู,ลงทุน (หน4วยงานของรัฐ) อื่น อํานาจในการควบคุมหน#วยงานที่ถูกควบคุม ๓๒. หน4วยงานผู,ควบคุมถือว4ามีอํานาจในการควบคุมเมื่อหน4วยงานผู,ควบคุมมีอํานาจในการออกเสียงไม4ว4า จะเปMนทางตรง หรือทางอ,อมโดยผ4านหน4วยงานที่ถูกควบคุมเกินร,อยละ ๕๐ ในกิจการอื่น ยกเว,นใน กรณีที่หน4วยงานผู,ควบคุมมีหลักฐานที่แสดงให,เห็นอย4างชัดเจนว4าอํานาจในการออกเสียงนั้นไม4ทําให, หน4วยงานผู,ควบคุมสามารถควบคุมกิจการอื่นดังกล4าวได, กรณีตามข,อใดข,อหนึ่งต4อไปนี้ถือว4าหน4วยงาน ผู,ควบคุมมีอํานาจควบคุมกิจการหรือหน4วยงานอื่น แม,ว4าจะมีอํานาจในการออกเสียงไม4เกินร,อยละ ๕๐ (ก) หน4วยงานผู,ควบคุมมีอํานาจในการออกเสียงเกินร,อยละ ๕๐ เนื่องจากข,อตกลงที่มีกับผู,ถือหุ,น รายอื่น (ข) หน4วยงานผู,ควบคุมมีอํานาจตามกฎหมายหรือตามข,อตกลงในการกําหนดนโยบายทางการเงิน และการดําเนินงานของกิจการหรือหน4วยงานอื่น (ค) หน4วยงานผู,ควบคุมมีอํานาจในการแต4งตั้งหรือถอดถอนบุคคลส4วนใหญ4ในคณะกรรมการบริษัท หรือคณะผู,บริหารอื่นที่มีอํานาจเทียบเท4าคณะกรรมการบริษัทโดยที่คณะกรรมการบริษัทหรือ คณะผู,บริหารอื่นนั้นมีอํานาจในการควบคุมกิจการหรือหน4วยงานอื่น (ง) หน4วยงานผู,ควบคุมมีอํานาจในการกําหนดทิศทางในการออกเสียงส4วนใหญ4ในการประชุม คณะกรรมการบริษัทหรือคณะผู,บริหารอื่นที่มีอํานาจเทียบเท4าคณะกรรมการบริษัทโดยที่ คณะกรรมการบริษัทและคณะผู,บริหารอื่นนั้นมีอํานาจในการควบคุมกิจการหรือหน4วยงานอื่น ๓๓. หน4วยงานอาจเปMนเจ,าของใบสําคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหุ,น (share warrants) สิทธิการซื้อหุ,น (share call options) ตราสารหนี้หรือตราสารทุนซึ่งสามารถแปลงสภาพเปMนหุ,นสามัญหรือตราสารอื่นที่มี ลักษณะใกล,เคียงกันที่มีความเปMนไปได,ในการใช,สิทธิหรือการแปลงสภาพ ซึ่งหากหน4วยงานเลือกใช, สิทธิหรือแปลงสภาพตราสารดังกล4าวแล,ว หน4วยงานจะมีอํานาจในการออกเสียงต4อนโยบายทาง
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 249 การเงินและการดําเนินงานของกิจการอื่นมากขึ้น หรือในทํานองเดียวกันเปMนการลดอํานาจในการ ออกเสียงดังกล4าวของบุคคลอื่น ในการประเมินว4าหน4วยงานมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญต4อกิจการอื่น หรือมีอํานาจในการกําหนดนโยบายทางการเงินและการดําเนินงานของกิจการอื่นหรือไม4 หน4วยงาน ต,องพิจารณาถึงผลกระทบจากสิทธิในการออกเสียงที่อาจเกิดจากความเปMนไปได,ที่หน4วยงานสามารถ ใช,สิทธิหรือแปลงสภาพตราสารนั้นในปZจจุบัน รวมถึงสิทธิในการออกเสียงที่เปMนไปได,ซึ่งกิจการหรือ หน4วยงานอื่นๆ ถืออยู4ด,วย ในบางกรณี หน4วยงานอาจมีสิทธิในการออกเสียงที่เปMนไปได,แต4ไม4สามารถ ใช,สิทธิในปZจจุบันได, ตัวอย4างสิทธิในการออกเสียงที่เปMนไปได,ที่ไม4สามารถใช,สิทธิหรือแปลงสภาพตราสาร ได,ในปZจจุบัน ได,แก4 ในกรณีที่ตราสารนั้นยังไม4สามารถใช,สิทธิหรือแปลงสภาพได,จนกว4าจะถึงวันที่ที่ กําหนดในอนาคตหรือจนกว4าจะเกิดเหตุการณ6ใดเหตุการณ6หนึ่งตามที่กําหนดไว,ในอนาคต เงินลงทุนในหน#วยงานร#วม ๓๔. หน4วยงานร4วม หมายถึง กิจการหรือหน4วยงานซึ่งรวมถึงกิจการที่ไม4ได,ก4อตั้งในรูปบริษัทที่อยู4ภายใต, อิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญของผู,ลงทุน (หน4วยงานของรัฐ) และไม4ถือเปMนหน4วยงานที่ถูกควบคุม อิทธิพลอย#างมีสาระสําคัญในหน#วยงานร#วม ๓๕. หากผู,ลงทุนมีอํานาจในการออกเสียงทั้งโดยทางตรงหรือทางอ,อม (เช4น โดยผ4านหน4วยงานที่ถูกควบคุม) ในกิจการอื่นอย4างน,อยร,อยละ ๒๐ ให,สันนิษฐานไว,ก4อนว4าผู,ลงทุนมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญต4อ กิจการอื่น นอกจากผู,ลงทุนมีหลักฐานที่แสดงให,เห็นอย4างชัดเจนว4าอิทธิพลนั้นไม4เกิดขึ้น ในทาง กลับกันหากผู,ลงทุนมีอํานาจในการออกเสียงทั้งโดยทางตรงหรือทางอ,อม (เช4น โดยผ4านหน4วยงานที่ถูก ควบคุม) ในกิจการอื่นน,อยกว4าร,อยละ ๒๐ ให,สันนิษฐานไว,ก4อนว4าผู,ลงทุนไม4มีอิทธิพลอย4างมี สาระสําคัญนอกจากจะมีหลักฐานที่แสดงให,เห็นอย4างชัดเจนว4าผู,ลงทุนมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญต4อ กิจการอื่นนั้น การที่ผู,ลงทุนรายอื่นถือหุ,นในกิจการเปMนจํานวนมากหรือเปMนส4วนใหญ4ไม4ได,หมายความว4า ผู,ลงทุนจะไม4สามารถมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญในกิจการดังกล4าวได, ๓๖. หลักฐานต4อไปนี้ทางใดทางหนึ่งหรือมากกว4าเปMนตัวอย4างที่แสดงว4าผู,ลงทุนมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญ (ก) การมีตัวแทนอยู4ในคณะกรรมการบริษัทหรือคณะผู,บริหารอื่นที่มีอํานาจเทียบเท4า คณะกรรมการบริษัทของกิจการหรือหน4วยงานอื่น (ข) การมีส4วนร4วมในการกําหนดนโยบาย รวมทั้งมีส4วนร4วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับเงินปZนผลหรือ การแบ4งปZนส4วนทุนด,วยวิธีอื่น (ค) มีรายการระหว4างผู,ลงทุนกับกิจการหรือหน4วยงานอื่นอย4างเปMนสาระสําคัญ (ง) มีการให,ข,อมูลทางเทคนิคที่สําคัญในการดําเนินงาน ๓๗. หน4วยงานสูญเสียการมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญในกิจการหรือหน4วยงานอื่น เมื่อหน4วยงานสูญเสีย อํานาจในการเข,าไปมีส4วนร4วมในการตัดสินใจเกี่ยวกับนโยบายทางการเงินและการดําเนินงานของ
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 250 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 กิจการหรือหน4วยงานอื่น การสูญเสียการมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญสามารถเกิดขึ้นได,ไม4ว4าจะมีการ เปลี่ยนแปลงในระดับของการถือครองหุ,นในกิจการอื่นหรือไม4 ตัวอย4างที่อาจเกิดขึ้นได,แก4 กรณีที่ หน4วยงานร4วมอยู4ภายใต,การควบคุมของรัฐบาล ศาล ผู,ดําเนินการตามแผนฟéèนฟู หรือหน4วยงานกํากับดูแล รวมทั้งกรณีที่เกิดจากผลของข,อตกลงตามสัญญา เงินลงทุนทั่วไป ๓๘. หากหน4วยงานลงทุนในตราสารทุนที่ไม4อยู4ในความต,องการของตลาดแต4ไม4มีความสัมพันธ6ถึงขั้นที่จะ สามารถควบคุมกิจการหรือหน4วยงาน หรือมีอิทธิพลอย4างมีสาระสําคัญได, หน4วยงานต,องจัดประเภท ตราสารทุนนั้นเปMนเงินลงทุนทั่วไป หลักทรัพย*เพื่อค"า ๓๙. ตราสารทุนที่ถือเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า หมายถึง ตราสารทุนในความต,องการของตลาดที่หน4วยงานถือไว, โดยมีวัตถุประสงค6หลักที่จะขายในอนาคตอันใกล,ทําให,หน4วยงานถือหลักทรัพย6นั้นไว,เปMนระยะเวลา สั้น ๆ เพื่อหากําไรจากการเปลี่ยนแปลงราคาของหลักทรัพย6 ดังนั้น หลักทรัพย6เพื่อค,าจึงมีอัตราการ หมุนเวียนสูง ๔๐. การจัดประเภทเงินลงทุนในตราสารทุนเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า ให,หน4วยงานพิจารณาตามย4อหน,าที่ ๕๒ หลักทรัพย*เผื่อขาย ๔๑. ตราสารทุนที่ถือเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย หมายถึง ตราสารทุนในความต,องการของตลาดที่ไม4ถือเปMน หลักทรัพย6เพื่อค,า และเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุม และเงินลงทุนในหน4วยงานร4วม ๔๒. การจัดประเภทเงินลงทุนในตราสารทุนเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ให,หน4วยงานพิจารณาตามย4อหน,าที่ ๕๓ ๔๓. นโยบายการบัญชีภาครัฐฉบับนี้กําหนดให,หน4วยงานปฏิบัติกับเงินลงทุนในหน4วยลงทุนของกองทุนรวม เช4นเดียวกับที่ปฏิบัติกับตราสารทุน มูลค4ายุติธรรมของหน4วยลงทุนในกองทุนรวมจะถือว4าสามารถ กําหนดได,ทันทีหากมูลค4ายุติธรรมต4อหน4วยลงทุนสามารถกําหนดได,และมีการเผยแพร4ต4อสาธารณชน ในกรณีนี้ หน4วยลงทุนในกองทุนรวมจะเทียบเท4ากับตราสารทุนในความต,องการของตลาด การวัดมูลค#าเงินลงทุน การวัดมูลค#าเริ่มแรก ๔๔. หน4วยงานต,องวัดมูลค4าเงินลงทุนในตราสารทุนเมื่อเริ่มแรกด,วยราคาทุน ซึ่งหมายถึงมูลค4ายุติธรรมของ สิ่งตอบแทนที่ให,ไปเพื่อให,ได,มาซึ่งเงินลงทุนนั้น รวมทั้งค4าใช,จ4ายในการทํารายการ
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 251 การวัดมูลค#าภายหลังการได"มา ตราสารทุนที่ถือเปGนเงินลงทุนในหน#วยงานที่ถูกควบคุม/หน#วยงานร#วม/เงินลงทุนทั่วไป ๔๕. หน4วยงานต,องวัดมูลค4าเงินลงทุนในตราสารทุนที่จัดเปMนเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุม หรือ หน4วยงานร4วม หรือเงินลงทุนทั่วไป ด,วยราคาทุนเดิมหักด,วยค4าเผื่อการด,อยค4า ณ วันสิ้นรอบ ระยะเวลารายงาน การด"อยค#าของเงินลงทุนในหน#วยงานที่ถูกควบคุม/หน#วยงานร#วม/เงินลงทุนทั่วไป ๔๖. ในกรณีที่มีสถานการณ6ว4าเงินลงทุนทั่วไปหรือเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุม/หน4วยงานร4วม มีมูลค4าลดลงอย4างถาวรและมีความเปMนไปได,มากว4ามูลค4าของเงินลงทุนจะไม4กลับคืนมาในระยะยาว เช4น ดัชนีตลาดหลักทรัพย6ลดลงอย4างมีสาระสําคัญและติดต4อกันเปMนระยะเวลายาวนาน หรือมี หลักฐานที่แสดงให,เห็นว4าความน4าเชื่อถือของผู,ออกตราสารลดลงอย4างมีสาระสําคัญ กิจการหรือ หน4วยงานมีผลการดําเนินงานตกต่ําอย4างมาก และติดต4อกันเปMนระยะเวลายาวนาน หรือต,อง ดําเนินงานภายใต,ข,อจํากัดทางการเงินโดยผลของกฎหมายจากการประสบปZญหาทางการเงินเปMน เวลานาน หน4วยงานต,องรับรู,ผลขาดทุนจากการด,อยค4าของเงินลงทุนในงบแสดงผลการดําเนินงานทาง การเงิน หากหน4วยงานสามารถประมาณราคาขายได,อย4างน4าเชื่อถือโดยที่ไม4มีต,นทุนสูงมากจนเกินไป และราคาขายหักด,วยต,นทุนในการขายเงินลงทุนต่ํากว4าราคาตามบัญชีของเงินลงทุน ในกรณีที่ไม4 ปรากฏว4ามีสถานการณ6ข,างต,นอีกต4อไป หน4วยงานสามารถบันทึกกลับรายการผลขาดทุนดังกล4าวได, ตราสารทุนที่ถือเปGนหลักทรัพย*เพื่อค"า ๔๗. หน4วยงานต,องวัดมูลค4าเงินลงทุนในตราสารทุนที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,าด,วยมูลค4ายุติธรรม ณ วันสิ้นรอบระยะเวลารายงาน ๔๘. การบันทึกผลที่เกิดขึ้นจากการวัดมูลค4าของเงินลงทุนในหลักทรัพย6เพื่อค,า ให,หน4วยงานพิจารณาตาม ย4อหน,าที่ ๕๔ ตราสารทุนที่ถือเปGนหลักทรัพย*เผื่อขาย ๔๙. หน4วยงานต,องวัดมูลค4าเงินลงทุนในตราสารทุนที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ด,วยมูลค4ายุติธรรม หักค4าเผื่อการด,อยค4า ณ วันสิ้นรอบระยะเวลารายงาน ๕๐. การบันทึกผลที่เกิดขึ้นจากการวัดมูลค4าของเงินลงทุนในหลักทรัพย6เผื่อขาย ให,หน4วยงานพิจารณาตาม ย4อหน,าที่ ๕๕ ๕๑. หน4วยงานต,องบันทึกการด,อยค4าของเงินลงทุนในตราสารทุนที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขายตาม ย4อหน,าที่ ๕๗ และ ๕๘
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 252 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 ข"อพิจารณาเพิ่มเติมสําหรับเงินลงทุนในตราสารหนี้และตราสารทุน การจัดประเภทหลักทรัพย*เพื่อค"าและเผื่อขาย ๕๒. โดยปกติหน4วยงานจะสามารถจัดประเภทเงินลงทุนเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,าเมื่อปรากฏชัดเจนว4า หน4วยงานเข,าทําการซื้อขายหลักทรัพย6ที่มีสภาพซื้อง4ายขายคล4องและสามารถเปลี่ยนมือได,โดยมี วัตถุประสงค6ในการหากําไรจากการขึ้นลงของราคาในช4วงเวลาสั้น ๆ โดยจัดรวมเปMนกลุ4มหลักทรัพย6ซึ่ง หน4วยงานเจาะจงถือไว,เพื่อค,า ทําให,หลักทรัพย6ในกลุ4มมีการหมุนเวียนอย4างต4อเนื่อง หลักฐานที่แสดง ให,เห็นว4าหลักทรัพย6ที่หน4วยงานได,มาเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า ได,แก4 การที่หน4วยงานทําการซื้อขาย กลุ4มหลักทรัพย6อย4างสม่ําเสมอจนมีรูปแบบที่ชัดเจนว4าหลักทรัพย6ในกลุ4มมีการหมุนเวียนเพื่อทํากําไร ช4วงสั้นอย4างแน4นอนในกรณีดังกล4าวหน4วยงานต,องจัดประเภทเงินลงทุนเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า ๕๓. หลักทรัพย6เผื่อขายเปMนหลักทรัพย6ที่หน4วยงานถือไว,เพื่อการใด ๆ โดยมิได,มีวัตถุประสงค6หลักที่จะค,า หลักทรัพย6นั้น แม,ว4าหน4วยงานจะเต็มใจขายหลักทรัพย6ดังกล4าวทันทีที่โอกาสอํานวย ดังนั้น หลักทรัพย6 ที่หน4วยงานได,มาโดยไม4มีวัตถุประสงค6ที่แน4นอนต,องจัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย การวัดมูลค#าภายหลังการได"มาของหลักทรัพย*เพื่อค"าและเผื่อขาย ๕๔. หน4วยงานต,องบันทึกการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของเงินลงทุนประเภทหลักทรัพย6เพื่อค,า ซึ่งคือส4วนต4าง ระหว4างราคาตามบัญชีกับมูลค4ายุติธรรมของเงินลงทุนนั้น เปMนรายการกําไรหรือรายการขาดทุนสุทธิใน งบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินทันทีในงวดนั้น รายการกําไรและรายการขาดทุนของหลักทรัพย6 เพื่อค,าทุกรายการให,นํามารวมเพื่อแสดงเปMนรายการกําไรหรือขาดทุนสุทธิ ๕๕. หน4วยงานต,องบันทึกการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของหลักทรัพย6เผื่อขาย ซึ่งคือส4วนต4างระหว4างราคาตาม บัญชีกับมูลค4ายุติธรรมเปMนรายการแยกต4างหากในงบแสดงฐานะการเงินในสินทรัพย6สุทธิ/ส4วนทุน ส4วนต4างดังกล4าวถือเปMนส4วนเกินทุนหรือส4วนต่ํากว4าทุนที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของเงินลงทุน ซึ่งหน4วยงานตั้งพักไว, จนกระทั่งได,จําหน4ายหลักทรัพย6จึงจะรับรู,ส4วนต4างนั้นในงบแสดงผลการ ดําเนินงานทางการเงิน หน4วยงานสามารถบันทึกปรับราคาตามบัญชีของเงินลงทุนให,เท4ากับมูลค4า ยุติธรรมโดยใช,บัญชีค4าเผื่อการปรับมูลค4าของเงินลงทุน การประมาณมูลค#ายุติธรรม ๕๖. มูลค4ายุติธรรม หมายถึง จํานวนเงินที่ผู,ซื้อและผู,ขายตกลงแลกเปลี่ยนสินทรัพย6กันในขณะที่ทั้งสองฝXาย มีความรอบรู,และเต็มใจในการแลกเปลี่ยนและสามารถต4อรองราคากันได,อย4างเปMนอิสระในลักษณะ ของผู,ที่ไม4มีความเกี่ยวข,องกัน สําหรับเงินลงทุนในตราสารหนี้และตราสารทุนในความต,องการของ ตลาด เช4น เงินลงทุนในตราสารที่มีตลาดซื้อขายคล4องรองรับ ราคาที่เผยแพร4ต4อสาธารณชนของตลาด ซื้อขายคล4องเปMนหลักฐานที่ดีที่สุดของมูลค4ายุติธรรม ตามปกติหน4วยงานจะวัดมูลค4าเงินลงทุนในตราสาร ที่ถืออยู4ด,วยราคาเสนอซื้อปZจจุบัน หากราคาเสนอซื้อปZจจุบันไม4สามารถหาได, หน4วยงานอาจใช,ราคา
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 253 ซื้อขายครั้งล4าสุดเมื่อสถานการณ6ทางเศรษฐกิจไม4เปลี่ยนแปลงอย4างเปMนสาระสําคัญระหว4างวันที่มีการ ซื้อขายครั้งล4าสุดกับวันที่วัดมูลค4า ในกรณีที่หน4วยงานมีตราสารที่ไม4มีการซื้อขายในตลาดมาก4อน หน4วยงานสามารถใช,ราคาที่ผู,ออกตราสารเสนอขายเปMนทอดแรก เช4น ในกรณีที่ผู,ออกตราสารเสนอ ขายหลักทรัพย6ที่จดทะเบียนในตลาดเปMนครั้งแรก การด"อยค#าของหลักทรัพย*เผื่อขาย ๕๗. หน4วยงานต,องบันทึกการด,อยค4าของหลักทรัพย6เผื่อขายทันทีที่มีหลักฐานสนับสนุนว4าหลักทรัพย6นั้น ด,อยค4า โดยการบันทึกรายการขาดทุนจากการด,อยค4าในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงิน หาก หน4วยงานมีบัญชีส4วนต่ํากว4าทุนจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของหลักทรัพย6เผื่อขายที่แสดงอยู4ใน สินทรัพย6สุทธิ/ส4วนทุน หน4วยงานต,องโอนบัญชีส4วนต่ํากว4าทุนดังกล4าว เปMนรายการขาดทุนจากการ ด,อยค4าทันทีที่เกิด แต4หากหน4วยงานมีบัญชีส4วนเกินทุนจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4าอยู4ในสินทรัพย6สุทธิ/ ส4วนทุน หน4วยงานต,องกลับบัญชีส4วนเกินทุนดังกล4าวในการบันทึกลดมูลค4าเงินลงทุนก4อนที่จะบันทึก รายการขาดทุนจากการด,อยค4าในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงิน ๕๘. หลักฐานสนับสนุนว4าหลักทรัพย6เผื่อขายเกิดการด,อยค4า มีดังต4อไปนี้ (ก) กิจการหรือหน4วยงานที่ออกหลักทรัพย6กําลังประสบปZญหาทางการเงิน (ข) กิจการหรือหน4วยงานที่ออกหลักทรัพย6ผิดนัดชําระหนี้หรือผิดเงื่อนไขในสัญญา (ค) มีความเปMนไปได,สูงที่กิจการผู,ออกหลักทรัพย6จะล,มละลายหรือฟéèนฟูกิจการ (ง) หลักทรัพย6นั้นไม4มีการซื้อขายในตลาดซื้อขายคล4องอีกต4อไปเนื่องจากปZญหาทางการเงิน การแสดงรายการเงินลงทุน งบแสดงฐานะการเงิน ๕๙. ณ วันที่ในงบแสดงฐานะการเงิน หน4วยงานต,องจัดประเภทเงินลงทุนเปMนเงินลงทุนระยะสั้นหรือ เงินลงทุนระยะยาว และต,องแสดงเงินลงทุนระยะสั้นเปMนสินทรัพย6หมุนเวียนและแสดงเงินลงทุนระยะยาว เปMนสินทรัพย6ไม4หมุนเวียน ๖๐. เงินลงทุนระยะสั้น หมายถึง เงินลงทุนที่หน4วยงานตั้งใจจะถือไว,ไม4เกิน ๑ ป` นับตั้งแต4วันสิ้นสุดรอบ ระยะเวลาการรายงาน ได,แก4 (ก) เงินลงทุนในตราสารหนี้ (1) ตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนดซึ่งจะครบกําหนดภายใน ๑ ป` นับตั้งแต4วันสิ้นสุดรอบ ระยะเวลาการรายงาน ต,องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด,วยราคาทุนตัดจําหน4ายหัก ค4าเผื่อการด,อยค4า
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 254 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 (2) ตราสารหนี้ในความต,องการของตลาดที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า ต,องแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรมโดยไม4ต,องคํานึงถึงค4าใช,จ4ายที่คาดว4าจะเกิดจาก การขายเงินลงทุนนั้น (3) ตราสารหนี้ในความต,องการของตลาด ที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ต,องแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรม หักค4าเผื่อการด,อยค4า การวัดมูลค4ายุติธรรม ไม4ต,องคํานึงถึงค4าใช,จ4ายที่คาดว4าจะเกิดจากการขายเงินลงทุนนั้น (ข) เงินลงทุนในตราสารทุน (1) ตราสารทุนที่ไม4อยู4ในความต,องการของตลาด ซึ่งจัดประเภทเปMนเงินลงทุนทั่วไปเฉพาะ รายการที่หน4วยงานมีการตกลง หรือเจรจาถึงขั้นตกลงซื้อขายหรือแลกเปลี่ยนตราสาร ดังกล4าวกับบุคคลหรือกิจการหรือหน4วยงานอื่น ต,องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด,วย ราคาทุนหักค4าเผื่อการด,อยค4า (2) ตราสารทุนในความต,องการของตลาด ที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า ต,องแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรม (3) ตราสารทุนในความต,องการของตลาด ที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ต,องแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรม หักค4าเผื่อการด,อยค4า ๖๑. เงินลงทุนระยะยาว หมายถึง เงินลงทุนที่หน4วยงานตั้งใจจะถือไว,เกิน ๑ ป` นับตั้งแต4วันสิ้นสุดรอบ ระยะเวลาการรายงาน ได,แก4 (ก) เงินลงทุนในตราสารหนี้ (1) ตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนด ต,องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด,วยราคาทุน ตัดจําหน4ายหักค4าเผื่อการด,อยค4า (2) ตราสารหนี้ที่ไม4อยู4ในความต,องการของตลาด ซึ่งจัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ต,องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรม หักค4าเผื่อการด,อยค4า (ข) เงินลงทุนในตราสารทุน (1) ตราสารทุนที่จัดประเภทเปMนเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุมและหน4วยงานร4วม ต,องแสดง ในงบแสดงฐานะการเงิน ด,วยราคาทุนหักค4าเผื่อการด,อยค4า (2) ตราสารทุนที่ไม4อยู4ในความต,องการของตลาด นอกจากรายการในย4อหน,าที่ ๖๑.๒.๑ ซึ่ง จัดประเภทเปMนเงินลงทุนทั่วไป ต,องแสดงในงบแสดงฐานะการเงินด,วยราคาทุนหักค4าเผื่อ การด,อยค4า (3) ตราสารทุนในความต,องการของตลาดที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย ต,องแสดงใน งบแสดงฐานะการเงินด,วยมูลค4ายุติธรรม หักค4าเผื่อการด,อยค4า
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 255 ๖๒. ตามปกติ เงินลงทุนระยะยาวแต4ละรายการมีความสําคัญต4อหน4วยงานผู,ลงทุน ดังนั้น หน4วยงานจึงต,อง พิจารณาการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของเงินลงทุนระยะยาวเปMนแต4ละรายการเพื่อดูความเหมาะสมของ ราคาตามบัญชีของเงินลงทุนนั้น งบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงิน ๖๓. รายการต4อไปนี้ต,องรวมอยู4ในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินสําหรับงวด (ก) รายได,ดอกเบี้ย ค4าสิทธิ และเงินปZนผลที่เกิดจากเงินลงทุนระยะสั้นและเงินลงทุนระยาว (ข) รายการกําไรหรือรายการขาดทุนสุทธิจากการจําหน4ายเงินลงทุนระยะสั้นและเงินลงทุนระยะ ยาวที่คํานวณตามข,อกําหนดที่ระบุไว,ในย4อหน,าที่ ๖๕ ถึง ๖๖ (ค) รายการกําไรหรือรายการขาดทุนสุทธิที่ยังไม4เกิดขึ้นที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4ายุติธรรม ของเงินลงทุนระยะสั้นที่จัดประเภทเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า (ง) รายการกําไรหรือรายการขาดทุนจากการโอนเปลี่ยนประเภทเงินลงทุน (จ) รายการขาดทุนจากการด,อยค4า และกลับรายการขาดทุนจากการด,อยค4า ๖๔. นโยบายการบัญชีภาครัฐฉบับนี้มิได,กําหนดวิธีการรับรู,รายได,ที่เกิดจากเงินลงทุน อย4างไรก็ตาม หน4วยงานต,องรับรู,รายได,จากเงินลงทุนในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินแต4ละงวดตามปกติโดย ไม4มีการเปลี่ยนแปลงแม,ว4ามูลค4าของเงินลงทุนจะเปลี่ยนแปลงไป ไม4ว4ารายได,นั้นจะเปMนเงินปZนผล หรือดอกเบี้ยรับ ซึ่งรวมค4าตัดจําหน4ายของส4วนเกินหรือส4วนลดที่มีอยู4ของเงินลงทุนรายการกําไรหรือ รายการขาดทุนที่เกิดขึ้นจากการจําหน4ายเงินลงทุนต,องรับรู,ในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินทันที การจําหน#ายเงินลงทุน ๖๕. ในการจําหน4ายเงินลงทุน หน4วยงานต,องบันทึกผลต4างระหว4างสิ่งตอบแทนสุทธิที่ได,รับกับราคาตาม บัญชีของเงินลงทุนเปMนรายได,หรือค4าใช,จ4ายทันทีที่เกิด หน4วยงานต,องบันทึกกลับบัญชีทุกบัญชี ที่เกี่ยวข,องกับเงินลงทุนที่จําหน4ายเพื่อรับรู,ในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงิน เช4น ส4วนเกินทุน จากการตีราคาเงินลงทุนในกรณีของหลักทรัพย6เผื่อขาย ๖๖. หากหน4วยงานจําหน4ายเงินลงทุนเพียงบางส4วน ราคาตามบัญชีต4อหน4วยที่ใช,ในการบันทึกรายได,หรือ ค4าใช,จ4ายของเงินลงทุนชนิดเดียวกันต,องคํานวณโดยใช,วิธีถัวเฉลี่ยถ4วงน้ําหนักหรือวิธีเข,าก4อนออกก4อน การโอนเปลี่ยนประเภทเงินลงทุน ๖๗. หน4วยงานต,องปฏิบัติเกี่ยวกับการโอนเปลี่ยนเงินลงทุนจากประเภทหนึ่งไปเปMนอีกประเภทหนึ่ง ดังต4อไปนี้ (ก) การโอนเปลี่ยนเงินลงทุนในตราสารทุนในความต,องการของตลาดและตราสารหนี้
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 256 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 (1) สําหรับการโอนเปลี่ยนหลักทรัพย6เพื่อค,าไปเปMนเงินลงทุนประเภทอื่น หน4วยงานต,องใช, มูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชีและรับรู,ผลต4างระหว4างราคาตามบัญชีกับ มูลค4ายุติธรรม ณ วันนั้นในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินทันที (2) สําหรับการโอนเปลี่ยนเงินลงทุนประเภทอื่นไปเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า หน4วยงานต,องใช, มูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชีและรับรู,ผลต4างระหว4างราคาตามบัญชีกับ มูลค4ายุติธรรม ณ วันนั้น พร,อมทั้งกลับบัญชีทุกบัญชีที่เกี่ยวข,องกับเงินลงทุนที่โอน เปลี่ยนในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินทันที (3) สําหรับตราสารหนี้ที่โอนเปลี่ยนจากหลักทรัพย6เผื่อขายไปเปMนตราสารหนี้ที่จะถือจนครบ กําหนด หน4วยงานต,องใช,มูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชีและปรับปรุง ส4วนเกินทุนหรือส4วนต่ํากว4าทุนที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4าของเงินลงทุนด,วยผลต4าง ระหว4างราคาตามบัญชีกับมูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนส4วนเกินทุนหรือส4วนต่ํากว4าทุน ดังกล4าวยังคงแสดงเปMนรายการแยกต4างหากในสินทรัพย6สุทธิ/ส4วนทุน และต,องตัด จําหน4ายตลอดอายุที่เหลืออยู4ของตราสารหนี้ในลักษณะเดียวกับการตัดจําหน4ายส4วนเกิน หรือส4วนลดของตราสารหนี้โดยใช,วิธีอัตราดอกเบี้ยที่แท,จริงหรือวิธีอื่นที่ให,ผลไม4แตกต4างกัน (4) สําหรับการโอนเปลี่ยนตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนดไปเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย หน4วยงานต,องใช,มูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชีและรับรู,ผลต4างระหว4าง ราคาตามบัญชีกับมูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนเปMนรายการแยกต4างหากในสินทรัพย6สุทธิ/ ส4วนทุน (5) สําหรับตราสารทุนที่โอนเปลี่ยนจากหลักทรัพย6เผื่อขายไปเปMนเงินลงทุนในหน4วยงานร4วม หรือหน4วยงานที่ถูกควบคุม หน4วยงานต,องใช,ราคาทุน ในการบันทึกบัญชีพร,อมทั้งกลับ บัญชีทุกบัญชีที่เกี่ยวข,องกับหลักทรัพย6เผื่อขายเสมือนกับหน4วยงานได,บันทึกหลักทรัพย6 ดังกล4าวเปMนเงินลงทุนในหน4วยงานร4วมหรือหน4วยงานที่ถูกควบคุมมาตั้งแต4แรก (6) สําหรับตราสารทุนที่โอนเปลี่ยนจากเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุมหรือหน4วยงาน ร4วมไปเปMนหลักทรัพย6เผื่อขาย หน4วยงานต,องใช,มูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนในการบันทึก บัญชีและรับรู,ผลต4างระหว4างราคาตามบัญชีกับมูลค4ายุติธรรม ณ วันที่โอนเปMนรายการ แยกต4างหากในสินทรัพย6สุทธิ/ส4วนทุน (ข) การโอนเปลี่ยนเงินลงทุนในตราสารทุนที่ไม4อยู4ในความต,องการของตลาด (1) สําหรับการโอนเปลี่ยนเงินลงทุนทั่วไปที่จัดประเภทเปMนเงินลงทุนระยะยาวไปเปMนเงิน ลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุมหรือหน4วยงานร4วม หน4วยงานต,องใช,ราคาตามบัญชี ณ วันที่โอนในการบันทึกบัญชี
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 257 (2) สําหรับการโอนเปลี่ยนเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุมหรือหน4วยงานร4วมไปเปMน เงินลงทุนทั่วไปที่จัดประเภทเปMนเงินลงทุนระยะยาว หน4วยงานต,องใช,ราคาตามบัญชีของ เงินลงทุนที่เหลืออยู4เปMนราคาโอนเปลี่ยน หากเงินลงทุนส4วนที่จําหน4ายไปมีราคาขาย ต่ํากว4าราคาตามบัญชี หน4วยงานต,องพิจารณาว4าเงินลงทุนส4วนที่เหลือด,อยค4าหรือไม4เพื่อ รับรู,รายการขาดทุนจากการด,อยค4า ๖๘. ตามปกติ การโอนเปลี่ยนเงินลงทุนจากประเภทหนึ่งไปเปMนอีกประเภทหนึ่งจะไม4เกิดขึ้นบ4อย เนื่องจาก หน4วยงานต,องมีวัตถุประสงค6ที่ชัดเจนในการถือเงินลงทุนนับตั้งแต4เริ่มแรกที่ได,เงินลงทุนมา อย4างไรก็ตาม สถานการณ6ที่เปลี่ยนไปอาจทําให,หน4วยงานต,องโอนเปลี่ยนประเภทเงินลงทุน การโอนเปลี่ยนประเภท เงินลงทุนบางประเภทต,องมีหลักฐานสนับสนุนอย4างเพียงพอ เช4น การโอนเปลี่ยนระหว4างหลักทรัพย6 เพื่อค,าและหลักทรัพย6เผื่อขายต,องมีหลักฐานสนับสนุนในเวลาต4อมาว4าหน4วยงานได,ปฏิบัติตาม วัตถุประสงค6ที่กําหนดไว, การเปUดเผยข"อมูล ๖๙. หน4วยงานต,องเป]ดเผยข,อมูลในรายงานการเงินหรือในหมายเหตุประกอบงบการเงิน ดังต4อไปนี้ (ก) นโยบายการบัญชีสําหรับ (1) การกําหนดมูลค4าของเงินลงทุน (2) ข,อเท็จจริงที่ว4าหน4วยงานใช,วิธีถัวเฉลี่ยถ4วงน้ําหนักหรือวิธีเข,าก4อนออกก4อนในการ กําหนดต,นทุนของตราสารที่จําหน4าย (3) การบันทึกบัญชีการเปลี่ยนแปลงมูลค4ายุติธรรมของเงินลงทุนระยะสั้น (ข) รายการที่มีสาระสําคัญที่รวมอยู4ในงบแสดงผลการดําเนินงานทางการเงินดังต4อไปนี้ (1) รายได,ดอกเบี้ย ค4าสิทธิ และเงินปZนผลที่เกิดจากเงินลงทุนระยะสั้นและเงินลงทุนระยาว (2) จํานวนรวมของสิ่งตอบแทนจากการขายเงินลงทุนแต4ละประเภท (3) จํานวนรวมของรายการกําไรและจํานวนรวมของรายการขาดทุนที่เกิดจากการโอน เปลี่ยนหลักทรัพย6เผื่อขายไปเปMนหลักทรัพย6เพื่อค,า (4) จํานวนรวมของรายการกําไรและจํานวนรวมของรายการขาดทุนจากการจําหน4ายเงิน ลงทุนแต4ละประเภท (5) จํานวนรวมของรายการกําไรและจํานวนรวมของรายการขาดทุนที่ยังไม4เกิดขึ้นของ หลักทรัพย6เพื่อค,าและเงินลงทุนทั่วไป (ค) การเปลี่ยนแปลงในระหว4างงวดของส4วนเกินทุนจากการเปลี่ยนแปลงมูลค4า และลักษณะของ การเปลี่ยนแปลงนั้น
นโยบายการบัญชีภาครัฐ เรื่อง เงินลงทุน 258 มาตรฐานการบัญชีภาครัฐและนโยบายการบัญชีภาครัฐ พ.ศ. 2561 (ง) หน4วยงานต,องเป]ดเผยข,อมูลเกี่ยวกับหลักทรัพย6เผื่อขายและตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนด โดยแสดงแยกตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนดเปMนแต4ละรายการ ดังต4อไปนี้ (1) มูลค4ายุติธรรม (2) จํานวนรวมของรายการกําไรและจํานวนรวมของรายการขาดทุนที่ยังไม4เกิดขึ้นจากการ เปลี่ยนแปลงมูลค4า (3) จํานวนรวมของราคาทุนตัดจําหน4ายของตราสารหนี้ที่จะถือจนครบกําหนด (4) ตราสารหนี้ที่จะครบกําหนดตามสัญญาโดยจัดกลุ4มตามระยะเวลาที่จะถึงกําหนด เช4น ภายใน ๑ ป` ภายใน ๒ ถึง ๕ ป` หรือภายใน ๖ ถึง ๑๐ ป` ๗๐. หน4วยงานต,องเป]ดเผยข,อมูลสําหรับการขายหรือการโอนเปลี่ยนประเภทตราสารหนี้ที่จะถือจนครบ กําหนดในหมายเหตุประกอบงบการเงิน ดังต4อไปนี้ (ก) จํานวนต,นทุนตัดจําหน4ายของหลักทรัพย6ที่มีการขายหรือการโอนเปลี่ยน (ข) จํานวนรวมของรายการกําไรหรือขาดทุนสุทธิที่เกิดขึ้น (ค) จํานวนรวมของรายการกําไรหรือขาดทุนสุทธิที่ยังไม4เกิดขึ้น (ง) สถานการณ6ตามย4อหน,าที่ ๑๑ ที่ทําให,หน4วยงานขายหรือโอนเปลี่ยนตราสารนั้น ๗๑. ข,อมูลทางการเงินโดยสรุปของหน4วยงานร4วม ไม4ว4าจะเปMนข,อมูลรายกิจการหรือหน4วยงาน หรือข,อมูล ของทั้งกลุ4มกิจการซึ่งรวมทั้งมูลค4าของสินทรัพย6รวม หนี้สินรวม รายได, และกําไรหรือขาดทุน ๗๒. รายละเอียดของเงินลงทุนในหน4วยงานที่ถูกควบคุมและเงินลงทุนในหน4วยงานร4วมที่สําคัญ รายชื่อของ กิจการหรือหน4วยงานที่ถูกลงทุน และประเทศที่จดทะเบียนจัดตั้งกิจการหรือสถานที่ประกอบการ สัดส4วนของความเปMนเจ,าของและสัดส4วนของอํานาจในการออกเสียงในกรณีที่ต4างจากสัดส4วนของ ความเปMนเจ,าของ รวมทั้งวิธีการบัญชีที่ใช,บันทึกเงินลงทุน การปฏิบัติในช#วงเปลี่ยนแปลง 73. ในการนํานโยบายการบัญชีภาครัฐฉบับนี้มาใช,ปฏิบัติเปMนครั้งแรก ให,หน4วยงานถือปฏิบัติกับรายการเดิม โดยวิธีเปลี่ยนทันทีเปMนต,นไป โดยใช,มูลค4าตามบัญชีของเงินลงทุนก4อนวันที่เริ่มถือปฏิบัติตามนโยบาย การบัญชีภาครัฐฉบับนี้เปMนราคาทุนใหม4 วันถือปฏิบัติ 74. นโยบายการบัญชีภาครัฐฉบับนี้ ให,ถือปฏิบัติกับรายงานการเงินสําหรับรอบระยะเวลาบัญชี ที่เริ่มใน หรือหลังวันที่ 1 ตุลาคม 2561 เปMนต,นไป