หนังสือคู่มือการใช้งานภาพเลขนศิลป์อีสาน จังหวัดขอนแก่น

1

2

“คู่�่มือื การใช้้งาน ภาพเลขนศิลิ ป์อ์ ีสี าน จัังหวััดขอนแก่่น”
นางสาวมนชญา สระบััว

@ 2021 (พ.ศ. 2564) โดย มนชญา สระบััว
สงวนลิิขสิทิ ธิ์ต�์ ามพระราชบััญญััติิ

พิิมพ์์ครั้้ง� แรก เดืือนพฤษภาคม พ.ศ. 2564
จััดพิมิ พ์โ์ ดย สาขาออกแบบสื่่อ� สารออนไลน์์
คณะนิิเทศศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยศรีีปทุมุ วิทิ ยาเขตขอนแก่่น
ออกแบบและจัดั รููปเล่่มโดย มนชญา สระบััว
หนังั สือื เล่่มนี้้เ� ป็น็ ผลงานวิิชาการภายในสาขาออกแบบสื่่อ� สารออนไลน์์
คณะนิิเทศศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยศรีปี ทุุม วิิทยาเขตขอนแก่่น

3

คำ�ำ นิิยม

ศิิลปวััฒนธรรมของภาคอีีสานมีีกลิ่�นอายของวััฒนธรรมประเพณีีที่�่ผสมผสานเกี่�ยวข้้อง
กัับความเชื่่�อ เนื่�่องจากภาคอีีสานเป็็นแหล่่งที่�่เป็็นอารยธรรมโบราณ ประชากรส่่วนมาก
เป็็นคนไทยเชื้ �อสายลาวและเขมร จัังหวััดขอนแก่่นก็็เป็็นอีีกพื้้�นที่�่ที่�่มีีเรื่่�องราววััฒนธรรมการ
ทอผ้้า ที่�่นำำ�เรื่่�องราววััฒนธรรม ความเชื่�่อ ประเพณีี สิ่่�งแวดล้้อมรอบตััวมาสร้้างสรรค์์เกิิด
เป็็นลวดลายบนผ้้าทอที่�่สวยงามและมีีคุุณค่่าทางจิิตใจ รวมถึึงเรื่�่องราวจิิตรกรรมบนผนัังถ้ำ��ำ
ที่่�เป็็นภาพเขีียนสีีโบราณในยุุคก่่อนประวััติิศาสตร์์ ก็็เป็็นอีีกหนึ่่�งการเล่่าเรื่่�องราวต่่าง ๆ ใน
ยุุคนั้้�นเช่่น ภาพแมงป่่อง กระต่่าย ควายป่่าและพิิธีีกรรมต่่าง ๆ ผ่่านภาพเขีียนสีีโบราณ
กล่่าวได้้ว่่าลวดลายที่�่เกิิดจากพื้้�นที่่�ในจัังหวััดขอนแก่่นนั้้�นมีีเรื่่�องราวที่่�เป็็นเอกลัักษณ์์เฉพาะ
สามารถสืืบค้้นข้้อมููลหรืือนำ�ำ ไปต่่อยอดในด้้านการออกแบบได้้อย่่างสร้้างสรรค์์และเหมาะสม
ในโอกาสนี้้� ผมขอแสดงความชื่�่นชมไปยัังผู้้�วิิจััยที่่�เล็็งเห็็นถึึงความสำำ�คััญของงานเลขน
ศิิลป์์อีีสานในจัังหวััดขอนแก่่น เพราะถืือได้้ว่่างานวิิจััยนี้้�เป็็นแหล่่งข้้อมููลความรู้�เรื่่�องราวเกี่�ยวกัับ
อัตั ลักั ษณ์อ์ ีสี านภายในจังั หวัดั ขอนแก่น่ รวมถึงึ เป็น็ การอนุรุ ักั ษ์ไ์ ว้ใ้ ห้เ้ ยาวชนคนรุ่�นใหม่ไ่ ด้ศ้ ึกึ ษาและ
ค้้นคว้า้ ผมขอเป็็นกำ�ำ ลัังใจให้ใ้ นการสร้้างสรรค์ผ์ ลงานวิิจััยที่�เ่ ป็น็ ประโยชน์เ์ ช่น่ นี้้ส� ืืบไป

(ดร.สมศัักดิ์ � จัังตระกุุล)
ผู้้�วาราชการจังั หวัดั ขอนแก่น

ก

4
ข

5

คำ�ำ นำำ�

หนัังสืือคู่�มื อการใช้้งาน ภาพเลขนศิิลป์์อีีสาน จัังหวััดขอนแก่่น มีีวััตถุุประสงค์์เพื่�่อให้้ผู้�ที่่�
ต้้องการจะศึึกษาภาพเลขนศิิลป์์อีีสานจากจัังหวััดขอนแก่่น ได้้มีีความรู้�ในการนำำ�ไปใช้้เพื่�่อการ
สร้้างสรรค์์ผลงานการออกแบบใหม่่ ๆ ได้้อย่่างเหมาะสมตลอดจนมีีผลงานที่�่สำำ�เร็็จสามารถเผย
แพร่ส่ ู่ �สาธารณชนได้้
หนังั สืือเล่ม่ นี้้ผ�ู้�เขียี นได้ศ้ ึกึ ษาค้น้ คว้า้ จากการวิจิ ัยั ภาคเอกสารรวมทั้้ง� การนำ�ำ ความรู้�จากการ
ลงพื้้น� ที่่ส� ัมั ภาษณ์์และเก็็บข้้อมูลู มารวบรวมและเรียี บเรียี งเพื่่�อใช้เ้ ป็น็ หนังั สืือ คู่่�มืือการใช้ง้ านภาพ
เลขนศิลิ ป์อ์ ีสี านจากจังั หวัดั ขอนแก่น่ เหมาะสำำ�หรับั ผู้�ที่ส�่ นใจได้น้ ำ�ำ ภาพเลขนศิลิ ป์ไ์ ปต่อ่ ยอดในการ
ออกแบบต่่างๆให้เ้ กิิดความสวยงามและเหมาะสมในการใช้ง้ าน
ผู้�เขีียนหวัังว่่าหนัังสืือเล่่มนี้้�คงจะเป็็นประโยชน์์สำ�ำ หรัับผู้้�อ่่านได้้บ้้างไม่่มากก็็น้้อยและสิ่�ง
สำำ�คัญั ที่่�สุดุ คืือการได้อ้ นุรุ ักั ษ์ภ์ าพเลขนศิลิ ป์อ์ ีสี านจากจังั หวัดั ขอนแก่น่ ออกมาในรูปู แบบหนังั สืือ
เพื่อ�่ การสืืบค้้นต่อ่ ไป
มนชญา สระบัวั

ค

6
ง

7

สารบัญั

เนื้้�อหา หน้้า เนื้้อ� หา หน้้า
คำ�ำ นิิยม ผู้้�ว่่าราชการจัังหวััดขอนแก่น่ ..................ก - ลายผ้า้ อำ�ำ เภอหนองสองห้อ้ ง...........................31
คำ�ำ นำำ�...................................................................ค - ลายผ้้าอำ�ำ เภอสีีชมพู.ู .......................................33
สารบัญั ................................................................จ - ลายผ้า้ อำ�ำ เภอบ้า้ นฝาง.....................................34
หมวดลายผ้า้ ........................................................1 - ตัวั อย่่างการนำ�ำ ไปใช้้........................................35
- คำำ�อธิิบายลายผ้้า...............................................2 หมวดภาพเขียี นสีีโบราณ...................................41
- ลายผ้้าประจำำ�จัังหวัดั ขอนแก่่น..........................3 - คำ�ำ อธิิบายภาพเขียี นสีีโบราณ..........................42
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอชุุมแพ..........................................4 - ภาพเขีียนสีีโบราณ
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอเขาสวนกวาง...............................6 อุุทยานแห่ง่ ชาติิภูเู วียี ง....................................43
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอกระนวน......................................6 - ภาพเขียี นสีีโบราณ
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอหนองเรืือ.....................................7 อุทุ ยานแห่่งชาติิน้ำ��ำ พอง..................................46
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอบ้้านไผ่.่ ........................................8 - ตััวอย่า่ งการนำ�ำ ไปใช้้........................................52
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอบ้้านแฮด....................................11
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอมัญั จาคีีรี.ี ...................................12
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอภููผาม่่าน....................................12
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอชนบท........................................13
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอซำำ�สููง..........................................18
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอน้ำ�ำ�พอง......................................20
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอแวงน้อ้ ย....................................21
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอแวงใหญ่.่ ...................................22
- ลายผ้้าอำ�ำ เภอพล............................................23
- ลายผ้า้ อำ�ำ เภอโนนศิลิ า....................................29

8

หมวดลายผ้า้

1

9

การทอผ้้าเป็็นวััฒนธรรมดั้�งเดิิมของสตรีีชาวอีีสาน ที่�่ใช้้เวลาว่่างหลัังจากการเก็็บเกี่�ยว
ผลผลิติ ทางการเกษตร โดยสตรีีชาวอีสี านนั้้�นสามารถใช้ท้ ั้้ง� เส้น้ ใยจากพืืชและสัตั ว์์มาผ่่านกรรมวิิธีี
การทอประดิิษฐ์์กรรมพื้้�นบ้้าน ที่�่เป็็นภููมิิปััญญาของบรรพบุุรุุษมีีทั้้�งรููปแบบลวดลายที่�่เรีียบง่่าย
สามารถใช้้ในชีีวิิตประจำำ�วัันได้้และแบบพััฒนาปรัับปรุุงให้้มีีความประณีีตซัับซ้้อนและงดงาม
จนกลายเป็น็ ศิลิ ปะที่ม�่ ีคี ุุณค่า่ ในทางสุนุ ทรียี ภาพและทางจิติ ใจ นอกจากนั้้น� ในแต่ล่ ะท้อ้ งถิ่น� ก็จ็ ะมีี
ลวดลายที่เ�่ ป็น็ เอกลัักษณ์เ์ ฉพาะ ที่ส�่ ามารถแสดงถึึงสัังคม วััฒนธรรม ประเพณีี ธรรมชาติิและสิ่�ง
แวดล้้อมในท้้องที่�น่ ั้้น� ๆ โดยสื่�อ่ ผ่่านลวดลายผ้า้ ทอ สะท้้อนอารยธรรมของพื้้น� ถิ่�น อีีกทั้้ง� ยังั เป็็นสิ่ง�
ที่่�สามารถบ่่งชี้�แสดงฐานะทางสัังคมของชาวอีีสานได้้เป็น็ อย่า่ งดีี กล่่าวได้้ว่า่ ลวดลายบนผ้้าทอนั้้�น
นอกจากจะแสดงความสวยงามแล้ว้ ยังั เป็น็ สัญั ลักั ษณ์ภ์ าพที่ส่� ามารถบอกเล่า่ เรื่อ่� งราว หรืือบ่ง่ บอก
ความเป็น็ ท้อ้ งถิ่�นนั้้�นๆได้้เป็็นอย่่างดีี

2

10

ลายผ้้าประจำำ�จัังหวััดขอนแก่่น “แคนแก่่นคููณ”

“แคนแก่่นคููน” มีีองค์์ประกอบ ของลายที่่�แสดงถึึง ที่ม่� า แทนความหมายลึกึ ซึ้ง�
มีจี ิติ วิญิ ญาณที่ส�่ ัมั ผััสได้้ ของคนอีีสาน จากเส้้นทางที่�ม่ าของใยไหม นำำ�มา มัดั ย้อ้ มสีี
ขึ้น� ลาย ทอมืือ จนเป็น็ ผืืนผ้า้ สะท้อ้ นที่ม่� า รหัสั ที่ถ�่ อดออกมาจากภูมู ิปิ ัญั ญาของแนวคิดิ
คณะปราญช์์ ทั้้ง� 7 ลายได้แ้ ก่่

ลายแคน ลายขอ

หมายถึึง สััญลัักษณ์์แทนความเจริิญและ หมายถึึง สััญลัักษณ์์แทนความกิินดีีอยู่่�ดีี
สนุุกสนาน เมืืองแห่่งหมอแคน ความสุุข ความอุุดมสมบููรณ์์ของประชาชนชาว
ของชาวเมืืองขอนแก่่น ขอนแก่น่

ลายดอกคููณ ลายโคม

หมายถึึง สัญั ลักั ษณ์ซ์ึ่�งเป็็นดอกไม้้ประจำ�ำ หมายถึงึ การสืืบทอดภูมู ิปิ ัญั ญาวัฒั นธรรม
จัังหวัดั ขอนแก่น่ ของชาวขอนแก่่น

ลายพานบายศรีี ลายกง

หมายถึงึ ความมีมี ิติ รภาพ ประเพณีกี ารผูกู เสี่ย� ว หมายถึึง อาณาเขต บริิเวณที่�่ได้้รัับการ
และการยิินดีีต้้อนรัับผู้ �มาเยืือนของประชาชน อารัักขาให้้เกิิดความมั่�นคง ปลอดภััย ทั้้�ง
ชาวขอนแก่น่ ด้า้ นร่า่ งกาย จิิตใจ ตลอดไป

ลายบัักจัับหรือื หมากจับั

หมายถึึง ความรััก ความสามัคั คีี ความเป็็นน้ำ�ำ� หนึ่่ง� ใจเดีียวกันั ของ
ประชาชนชาวขอนแก่่น

3

11

ผ้าไหมลายแคนแกน� คููน

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#ffde16 #2f3067
#992a3c #1a5a42

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชุุมแพ
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ลายแคนแก่นคูนู เป็็นผา้ ไหมลายเอกลัักษณจัังหวััดขอนแก่น

ผา้ ไหมลายขอนอ้ ย

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#e8c65a #e6a55a
#45558e

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชุมุ แพ
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : เกิิดจากตะขอที่�่ใชเกี่�ยวฟมที่�่ทอผ้าอยููนั้้�นเองนํํามามััดเป็นลายตะขอ และตอยอดโดย
เพิ่่�มลายอื่่�นเข้าไปอีีก เชน ลายนาคน้อย ลายอึ่ง� ยันั ลายโคมเจ็ด็ ลายคองเอี้�ย จะทํําให้ลวดลายที่่�เกิดิ ขึ้�นมอง
ดูเู ป็นชองๆ ภาษาถิ่น� เรียี กวาเปน็ ตะขอ จึงึ รวมเรีียกวา ลายมัดั หมี่ล� ายตะขอ

4

12

ผา้ ไหมลายกอตะไคร้้

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#2a7ab4 #fcb040
#942926

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชุมุ แพ
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : ต้้นแบบมาจากพืืช “ตะไคร้้” เป็็นพืืชสมุุนไพรท้้องถิ่�น มีีการประยุุกตผ้าไหมจากลาย
โบราณ

ผ้้าไหมลายดอกแก้้ว

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#1a415f #95a7b2

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชุมุ แพ
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ลายดอกแก้้วเปน็ ลวดลายที่ผ�่ ููทอไดรัับแรงบันั ดาลใจมาจากธรรมชาติ ิ สิ่่�งแวดล้อม

5

13

ผ้้าไหมลายดาวล้อ้ มเดือื น

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#3e7756 #4c2d40
#d6d85d

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอเขาสวนกวาง
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : ลวดลายเกิิดจากจิินตนากจากท้้องฟ้้าที่่�มีีดาวและเดืือนส่่องสว่่างอย่่างสวยงาม
นํํามาออกแบบมัดั ลวดลายดาวล้อ้ มเดืือนโดยมัดั หมี่เ� ป็น็ ลายดาวล้อ้ มเดืือนประยุกุ ต์จ์ ากลายบักั จับั ซึ่ง� เป็น็ ลาย
โบราณตกแต่ง่ อย่า่ งสวยงาม

ผ้้าไหมลายแคนแก่่นคููน

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#853a57 #4674ba
#e5b222 #3e46ba

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอกระนวน
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายแคนแก่่นคูณู นั้้�น จะมีลี ายผ้า้ ทั้้�งหมด 7 ลายประกอบอยู่�ใน 1 ผืืน ได้้แก่่ ลายแคน,
ดอกคููน, พานบายศรี,ี ลายขอ, ลายโคม, ลายกงและลายปักั จัับหรืือหมากจัับ

6

14

ผ้า้ ไหมลายดอกมะลิิ

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#cba65c #1e473b

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอหนองเรืือ
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : เป็็นผ้้าไหมลายโบราณที่่�บรรพบุุรุุษของนางทองสุุข ด่่านเก่่า เป็็นผู้้�คิิดค้้น ลายขึ้�นมา
เป็็นลายที่่�มีีความสลัับซัับซ้้อนสวยงาม เป็็นลายที่�่จิินตนาการมาจากดอกมะลิิ ผู้้�ทํําต้้องมีีความประณีีตตั้้�งแต่่
การมััด การย้้อม การโอบเอาสีี

ผ้า้ ไหมลายหมากจับั โคมห้า้

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#7a3c32 #dccd5d
#2a3438

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอหนองเรืือ
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลัักษณะเด่่นคืือเป็น็ ลายที่ม�่ ีคี วามสลัับระหว่า่ งลายหมากจัับ(ลายดอกไม้้ที่ม�่ ีีสี่ก� ลีีบ) สลับั
กัับลายโคมห้า้

7

15

ผ้า้ ไหมลาย อ.อ่่าง

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#839a4f #734290
#80cdd3 #1189a6

แหล่่งที่่ม� า : อำ�ำ เภอหนองเรืือ
คำำ�อธิิบายลวดลาย : กลุ่�มทอผ้า้ บ้้านคามวารีีเป็น็ ผู้้�คิิดริิเริ่ม� ออกแบบลายคล้า้ ยตัวั อัักษร อ. อ่า่ ง จํํานวน 4 ตัวั
เรียี งเป็น็ สี่เ� หลี่ย� มจัตั ุรุ ัสั ตรงกลางใส่ล่ ายหมากจับั ด้า้ นข้า้ ง อ.อ่า่ ง เพิ่่ม� ลายหมากจับั และลายคล้า้ ยที่จ�่ ับั ฝาหม้อ้
ซึ่�งเป็็นลายประยุุกต์ ์ ส่ว่ นการให้้สีนี ั้้น� สามารถเลืือกสีีได้้ตามต้อ้ งการ

ผ้า้ ลายหมี่่เ� ต่่า

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#7b4438 #5c7f2f
#eac47a #446568

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอบ้า้ นไผ่่
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : รูปู ร่่างคล้้ายสี่�เหลี่ย� มขนมเปียี กปููน ตรงกลางใส่ล่ วดลายเป็น็ จุดุ ขาวมีขี อบสีีแดง 2 จุดุ
เป็น็ ลักั ษณะของลายบนกระดองเต่า่ และประกอบด้ว้ ยลายหมากจับั (ดอกหมากจับั เป็น็ พืืช หรืือหญ้า้ โดยเมล็ด็
มักั จะติิดตามผ้า้ ถุุงเวลาไปตามป่า่ หรืือทุ่�งนา ซึ่่�งจะแกะออกได้ย้ าก)

8

16

ผ้า้ ลายช่่อชบา

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#ba8e36 #20a15f
#c18ea5 #dbdb8d

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอบ้้านไผ่่
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายช่อ่ ชบา เป็น็ ลายที่่เ� กิิดจากการนํําเอาดอกชบา มาประดิิษฐ์์เป็็นลายผ้้าทํําเป็น็ ดอก
ชบามัดั เรีียงเป็็นแถว ลัักษณะของลายช่อ่ ชบาสีีนำ�้ ตาลทองตัดั กลีบี ด้้วยสีนี ำ้�ตาล แต่่ละช่่อจะมีีลายเส้้นสีชี มพูู
สลัับเหลืืองทองล้อ้ มรอบ ทํําให้้ดูอู ่่อนช้้อยสวยงามมีชี ีวี ิติ ชีีวา

ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายหมี่่�จั่ ว�

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#70312c #f3b7c1
#c7c5c2 #9b7ba3

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอบ้า้ นไผ่่
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ลายหมี่จ�ั่ว� ลักั ษณะคล้า้ ยจั่ว� บ้า้ น โครงสร้้างของเรืือนไทยโบราณ ลายจั่ว� มีีสีนี ำ้�ตาลทอง
ภายในกรอบเป็น็ ลายเสื้อ� ของพระเทพรััตนราชสุุดาฯ สีนี ำ้�ตาลแดง มีลี ายเชิงิ เทียี น เขีียว นำ�้ ตาลแดง มีีลายกง
ห้า้ เป็็นซี่�รวม 5 ซี่่� และลายหมากจับั (ลายโบราณ)อยู่่�ตรงกลาง

9

17

ลายจริิง ผ้า้ ลายขิิด การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป
ลายเลขนศิิลป์์
การใช้ส้ ีี
#0f4f1a #f3e02c
#792e2d #000000

แหล่่งที่่ม� า : อำ�ำ เภอบ้้านไผ่่
คำำ�อธิิบายลวดลาย : เป็็นการทอเพื่่�อให้้เกิิดลวดลายต่่างๆขึ้�นมา โดยวิิธีีการเพิ่่�มเส้้นด้้าย สะกิิดเส้้นด้้ายขึ้�น
แล้้วสอดเส้้นด้า้ ยพุ่�งไปตามแนวที่่�ถููกจััดซ้อ้ นทํําให้้เกิิดเป็น็ ลวดลาย แรกเริ่ม� ทอผ้า้ เพื่่อ� ทํําหมอนขิิด ต่อ่ มาจึงึ มีี
การทอผ้้าลายขิดิ เพื่่�อเป็น็ การรักั ษาภูมู ิิปัญั ญาและเอกลักั ษณ์ข์ องหมู่่�บ้า้ น

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่ล� ายหมี่่�ไก่่

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#d0aa41 #6e6968

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอบ้้านไผ่่
คำำ�อธิิบายลวดลาย : เกิิดจากการนํํารููปลัักษณ์์ของไก่่ ซึ่่�งเป็็นสััตว์์เลี้�ยงในบ้้านมาจิินตนาการมััด
เป็น็ ลายหมี่� เรีียกว่า่ “หมี่�ไก่”่ เป็็นรููปไก่่ ยืืนอยู่�ระหว่า่ งกอหญ้้าหันั หลังั ให้้กันั อยู่่�ด้า้ นล่า่ งปลายผืืนผ้า้ โดยจัดั
วางเว้้นระยะห่า่ งพองาม มัดั ลายเส้น้ ขนไก่่อย่า่ งอ่อ่ นช้้อยสวยงาม

10

18

ผา้ ไหมมััดหมี่่�ลายกงเจ็็ดขันั หมากเบ็็ง

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#262813 #ffde16
#764776 #525b6c

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอบ้้านไผ่่
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ผา้ ลายกงเจ็็ดขัันหมากเบ็ง็ ประกอบดวยลายกงเจ็็ด ซึ่่�งเปน็ รููปสี่เ� หลี่ย� ม ขนมเปยี กปูนู
มีีลายขัันหมากเบ็็งอยูู่ภายในกรอบสี่�เหลี่�ยมพื้้�นสีีเทา สลัับแถวกัับรููปขัันหมากเบ็็งที่�่ตััดกรอบดวย สีีเขีียวทอง
เพิ่่ม� ความโดดเด่นสวยงามอย่างลงตัวั

ผ้้าลายเกล็็ดเต่่า

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#c5a031 #a44a91
#384d6a #a53848

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอบ้า้ นแฮด
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ผ้้าฝ้้ายลายเกล็็ดเต่า่ เป็น็ การทอตามลวดลายจากกระดองเต่า่ มีลี ัักษณะเป็็นตา 6 ตา ใน
หนึ่่ง� กระดอง จััดวางเรียี งสลัับกันั เต็็มผืืนผ้า้ เป็็นระเบียี บและสวยงาม

11

19

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่ล� ายกุุญแจหรือื ประแจจีีน

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#bdbec0 #6e6d6f


แหล่่งที่่�มา : อำ�ำ เภอมััญจาคีีรีี
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : เป็็นลายโบราณ ลักั ษณะคล้า้ ยกุญุ แจแบบจีนี ชนิดิ หนึ่่ง� เป็็นรูปู สี่เ� หลี่�ยมหัักมุุมไขว้ก้ ััน

ผ้้าฝ้้ายลายตารางขวาง

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#666767 #474848

แหล่่งที่่�มา : อํําเภอภูผู าม่าน
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ผ้้าลายตารางขวาง เป็็นผ้้าที่่�ชาวอีีสานจะนิิยมใช้้เป็็นเครื่�่องสมมาในงานแต่่งงาน โดย
ฝ่า่ ยเจ้้าสาวเป็น็ ฝ่า่ ยที่�่ทอผ้้าไว้้เพื่่�อให้้เป็น็ ของที่่ร� ะลึึกให้ก้ ับั ญาติฝิ ่่ายเจ้้าบ่า่ ว ซึ่่ง� เป็็นการทํําสืืบทอดกัันมารุ่�นสู่�
รุ่�นของชาวอีีสาน

12

20

ผ้้าไหมลายข้้าวหลาม

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#586938 #2a2d44
#4a3447 #5e563e

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : ข้้าวหลามสีีเหลืืองเรีียงแถวขึ้้�นเป็็นปล้้องเหมืือนบั้้�งข้้าวหลามนอน มีีดอกแก้้วใหญ่่
อยู่่�ตรงกลาง ล้้อมรอบด้้วยลายข้้าวหลาม มีีลายกงเก้้า กงสิิบสาม สีีแดงโอบเหลืืองอยู่่�ตรงกลาง และมีีลาย
หมากจัับเป็น็ องค์์ประกอบเพิ่่�มความสวยงาม

ผ้า้ ไหมลายดอกพิกิ ุลุ

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#99383a #eabd2a
#5f3b35

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : นํําเอาลัักษณะของดอกพิิกุลุ ดอกไม้ท้ ี่�ม่ ีกี ลิ่น� หอม ดอกเล็็กๆสวยงาม มาจิินตนาการมัดั
เป็็นลายหมี่ท� ี่ม�่ ีเี อกลัักษณ์์เฉพาะตััว ประยุุกต์ก์ ัับลายขอซึ่ง� เกิดิ จากแรงบัันดาลใจจากธรรมชาติขิ องขอเกี่�ยว
นํํามาดัดั แปลงผสมผสานเพื่�่อให้้เกิดิ ความสวยงามและโดดเด่่นบนผืืนผ้า้

13

21

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่�ลายกุญุ แจ

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#595842 #635631
#c3ac46

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ดัดั แปลงมาจากลักั ษณะของกุญุ แจ ลายกุญุ แจมีสี ีเี หลืือง รอยหยักั ของกุญุ แจจะแตกต่า่ ง
กันั ไป มีีเส้น้ สีดี ํําโอบเส้้นสีขี าวตััดกับั สีีเหลืือง เพิ่่ม� ความโดดเด่่นดูปู ระณีตี สวยงาม

ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายน้ำ�ฟองเครืือ

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#979493 #4d4b49

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชนบท
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : ลายน้�ำ ฟองมาจากคลื่�่นน้ำ�กระทบฝั่�งแล้้วเกิิดฟองเล็็กๆเป็็นคลื่�่น เรีียกว่่า “น้�ำ ฟอง”
โดยมััดหมี่�เป็็นลายกงห้้าสีีขาวรวมกัับลายน้�ำ ฟองซึ่�งเป็็นลายเส้้นเล็็กๆสีีขาว มััดเป็็นเครืือต่่อกัันคล้้ายคลื่่�นน้ำ�
กํําลัังไหวตัวั ตามกระแสลม ดูอู ่่อนโยนสวยงาม

14

22

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่�ลายจี้�เพชร

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#722430 #614d33
#d9c76b #cfaa4b

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : มีลี ักั ษณะเป็น็ ทรงคล้า้ ยอัญั มณีี โดยมีลี ายกงสิบิ สามเป็น็ ลายหลักั ผูกู ล้อ้ มด้ว้ ยลายกงห้า้
และมีีลายกงเก้า้ กงเจ็็ดอยู่่�ข้า้ งเคียี งทำำ�ให้้มีีสีสี ััน มองดููมีีลัักษณะเหมืือนจี้เ� พชร

ผ้้าไหมมััดหมี่่�ลายหมากจับั หยุ่�ม

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#aa4f38 #faee6d
#754538

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เป็็นการทํําลายหมากจัับ(ลายดั้ง� เดิมิ แม่แ่ บบพื้้�นฐานของลายมััดหมี่�) มาจััดวางให้้อยู่�
รวมกันั เป็็นกลุ่�มๆ เป็็นระเบีียบอยู่�ทั่�วทั้้�งผ้า้ ให้เ้ ป็น็ ลายร่ว่ มสมัยั

15

23

ผ้า้ ไหมลายดอกบััว

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#b795b3 #dac661
#415098 #676536

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายดอกบัวั (ดอกไม้ท้ ี่ใ�่ ช้บ้ ูชู ากราบไหว้พ้ ระและสิ่ง� ศักั ดิ์ส� ิทิ ธิ์์)� เป็น็ ลายมัดั หมี่� ดอกบัวั สีชี มพูู
อมม่ว่ ง ลายเส้น้ สีเี หลืืองมีลี ายหมากจับั สีชี มพูเู ดินิ เส้น้ เป็น็ จุดุ ไข่ป่ ลาสีมี ่ว่ งเชื่อ�่ มต่อ่ เป็น็ สาย ดูปู ระณีตี สวยงาม

ผ้้าไหมลายแคนแก่่นคููณ

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#ecce8b #3f455e
#9f6d82 #834c5d

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายประกอบด้ว้ ย ลายแคน, ดอกคูณู , พานบายศรี,ี ลายขอ, ลายโคม, ลายกง, ลายบักั จับั
หรืือหมากจัับ ประกอบเป็็นลายผ้้าประจํําจังั หวัดั ขอนแก่น่

16

24

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่ล� ายฟองนำ�้

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#c0c6b5 #6b635f

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชนบท
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : นำำ�แนวคิดิ มาจาก “หัวั ฝาย” หนองน�ำ้ ประจำำ�หมู่่�บ้า้ น ลวดลายมีลี ักั ษณะเป็น็ คลื่น�่ ฟองน�ำ้

ผ้้าลายโคมห้า้

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#852340 #c5b69d
#0b4f70

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอชนบท
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายโคมห้า้ เป็น็ ลายมัดั หมี่(� ลายโบราณ) นํํามาปรับั ประยุกุ ต์จ์ ากลายกงเจ็ด็ หรืือลายกงเก้า้
หรืือลายกงสิิบสาม โดยการมััดหมี่ �ซ้้อนกัันในผืืนผ้้า และมััดลายตััวหนอนไว้้ตรงกลางโคมห้้า เส้้นยืืนจะเป็็น
เครืือลาย หรืือเรียี กว่่า ไส้้ปลาไหล

17

25

ผ้าฝายลายหมี่่�ไก่่

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#4c1e28 #253a24
#927d40 #696965

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอซำำ�สููง
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ลายหมี่ไ� ก่เ่ ป็น็ ลายจากภูมู ิปิ ญั ญาสรา้ งสรรค เป็น็ ลวดลายรูปู ลักั ษณ์ข์ องไก่ซ่ึ่ง� เป็น็ สัตั ว์เ์ ลี้ย� ง
ในบ้้านมาจินิ ตนาการเป็น็ ลายผ้้า

ผ้้าไหมลายเมล็็ดมะขาม

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#603952 #7d5427
#9d7791 #40292f

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอซำ�ำ สูงู
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : พื้้�นลายจะมีจี ุดุ กลมๆ คล้้ายเมล็ด็ มะขาม พร้้อมลายกงล้อ้ มรอบประมาณ 7 - 8 ลููก
กระจายไปในทั่่�วผืืนผ้า้ สร้้างความสวยงามลงตัวั ได้เ้ ป็็นอย่่างดีี

18

26

ผ้้าไหมลายดอกแก้้ว

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#9e6b9b #662d91
#3e4080 #d1d2d4

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอซำ�ำ สูงู
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ดอกแก้ว้ ในจังั หวัดั ขอนแก่น่ นั้้�นมัักหาได้ง้ ่า่ ย มีคี วามหมายมงคลและนิิยมทํําเป็็นเครื่อ่� ง
ประกอบการบููชาขัันธ์์ 5 โดยความสวยงามของดอกทำ�ำ ให้้เกิิดแรงบััลดาลใจในการสรรค์์สร้้างตีีลายดอกแก้้ว
บนผ้า้ ไหม

ผ้า้ ไหมลายดอกเลา

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#29abe2 #6a438c
#a1aaa2 #9260a8

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอซำำ�สููง
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ลายดอกเลาพบเห็็นอยู่�ริมทาง อีสี านเรียี กดอกไม้ช้ นิดิ นี้้ว� ่่า กากะเลา,กาสะเลา ชาวบ้า้ น
แถวนี้้� เรียี กว่า่ ดอกอินิ ทนิิลบก เป็็นไม้ย้ ืืนต้้น ขนาดเล็็ก มีีความสูงู พอประมาณ ลำ�ำ ต้้นมีปีุ่�ม ใบเดี่ย� ว ออกดอก
สีีเขียี วเข้้ม หรืือสีีม่ว่ งอ่อ่ นๆ หากดอกไม้้ชนิดิ นี้้เ� ริ่ม� บานแสดงว่า่ หน้้าแล้้งเริ่�มมาเยืือนแล้ว้

19

27 ผ้้าฝ้า้ ยลายดอกแก้้ว การใช้ง้ าน
ลายจริงิ งานทางการ งานทั่่ว� ไป
ลายเลขนศิิลป์์
การใช้ส้ ีี
#bc96b4 #111214

แหล่่งที่่ม� า : อำ�ำ เภอน้ำ�พอง
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ดอกแกวเปน็ ชื่อ�่ ดอกไมชนิดิ หนึ่่ง� ถูกู นํํามาทอเปน็ ลายลงผืืนผา้ ไหม ลายดอกแกว ใชดา้ ยสีี
ขาวในการทอ สีขี าวเปรียี บเป็นกลีีบดอกแกว เป็็นรููปทรงดอกไม้ล้ อยอยู่�ทั่�วทั้้�งผืืนผ้า้ เป็็นสััญลัักษณ์์ของความ
ดีงี าม

ผ้้าไหมลายบักั หล่ำ�ตาควาย(มะกลํ่�าตาควาย)

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#2a3978 #972d40

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอน�ำ้ พอง
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : บัักหล่�ำ ตาควายชื่�่อไม้้เถาชนิิดหนึ่่�ง เป็็นภาษาอีีสานมีีลัักษณะเป็็นเครืือเกิิดตามป่่า
ลวดลายประยุุกต์ก์ ัับลายหมี่�โคมห้า้ (ลายโบราณ) สีีแดงสดใสตัดั กับั ลายเส้้นสีีน�้ำ เงิินโดดเด่่นสว่่างตา

20

28

ผ้้าไหมลายกลีบี หมากบก

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#e5c640 #2c68a5

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอน้ำ�พอง
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : หมากบกหรืือกระบกเป็นไมยืืนตนเป็นพืืชที่่�พบได้ในภาคตะวัันออกเฉีียงเหนืือ โดย
ออกดอกเป็็นช่่อ ตามซอกใบและปลายกิ่ �ง ลัักษณะห้้ากลีีบมีีสีีขาวอมเขีียว ทํําใหผููทอผ้ามััดหมี่ �เกิิดความคิิด
ที่�จ่ ะสร้างสรรค์ลายในลัักษณะนี้้�ขึ้น� เพราะแสดงถึึงความอุดุ มสมบููรณ และเปน็ ลวดลายที่่�มีีเอกลักั ษณเฉพาะ

ผ้า้ ลายหมี่่�โบราณลายอึ่ง่� ยััน

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#2d441d #7c373e
#893d13 #511a22

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอแวงน้้อย
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : หมี่�ลายโบราณ คืือลายผา้ ที่�น่ ิิยมใชในเขตพื้้น� ท่ี�ซึ่ง� มีีการสืืบทอดมาจากบรรพบุรุ ุุษซึ่�ง
มีเี อกลัักษณ์เ์ พราะของตนเอง ลายโบราณคืือลายอึ่ง� ยััน

21

29 ผ้า้ ฝ้า้ ยลายแทงมุุม การใช้้งาน
ลายจริิง งานทางการ งานทั่่ว� ไป
ลายเลขนศิลิ ป์์
การใช้้สีี
#ffffff #817a6d

แหล่่งที่่�มา : อำ�ำ เภอแวงใหญ่่
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : “ผ้า้ ฝ้า้ ยแทงมุมุ ” ลายแทงมุมุ เป็น็ ลักั ษณะของเส้น้ ที่ซ�่ ิกิ แซกไปมามีคี วามคล้า้ ยกับั ฟันั ปลา

ผ้า้ ไหมลายสร้้อยดอกหมาก

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#680555 #222f6d
#ffffff

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอแวงใหญ่่
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : “ผ้้าไหมลายสร้้อยดอกหมาก” เป็น็ การสร้้างสรรค์ล์ ายผ้า้ โดยนำ�ำ ลวดลายพื้้น� ฐานที่�่มีี
มาแต่่โบราณคืือลายโคม เช่น่ โคมห้้า โคมเจ็ด็ โคมเก้า้ มาพัฒั นาให้้เป็น็ ลายที่ม�่ ีคี วามละเอียี ดและเพิ่่ม� สีีสััน
ให้ส้ วยงาม ลายดอกเล็็กละเอีียด ลวดลายสวยงามสม�่ำ เสมอตลอดทั้้�งผืืน

22

30

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีตี : ลายบุุญคููณลาน

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#b24b34 #52372c
#c88a50 #9b375d

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนกุุมภาพันั ธ์์ – เดืือนยี่� “บุุญคููณลาน” จะทํําช่ว่ งหลัังเก็็บเกี่ย� วข้า้ วแล้ว้ เมื่อ�่ เสร็จ็ พิธิ ีี
จะทํําพิธิ ีีบายศรีสีู่�ขวััญพระแม่่โพสพ ซึ่่ง� ลายผ้้าไหมจะมััดเป็็นลายขัันหมากเบ็็งน้อ้ ย (พานบายศรีี) ซึ่่ง� เป็น็ สิ่�งที่่�
ใช้ใ้ นงานบููชา หรืือพิิธีมี งคลทั้้ง� หลายของชาวอีีสาน

ผ้า้ ไหมลาย 12 ฮีตี : ลายนกกระยางขาว

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#913a43 #dddeb0
#f9b11c

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนมีีนาคม - เดืือนสาม “บุุญข้า้ วจี่่�” เป็น็ ช่ว่ งปลายหน้า้ หนาว พระมัักจะเทศน์์เรื่�อ่ ง
นางสุชุ าดา(ผู้�ไม่่ค่อ่ ยทำำ�บุุญจึงึ ได้เ้ กิิดเป็น็ นางนกกระยางขาว)นิิทานที่่�สอนให้้รู้�จักทํําบุญุ เมื่่�อเก็บ็ เกี่ย� วข้้าวได้้
ข้้าวใหม่่ให้รู้้�จักแบ่ง่ ปััน ชาวบ้้านจึงึ ทอผ้า้ ไหมเป็็นลายนกกระยางขาวใช้ส้ วมใส่่ไปทํําบุญุ ประจํําฮีีตนี้้�

23

31

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีีต : ลายขันั หมากเบ็็ง

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#ce423a #fec652
#3465a7

แหล่่งที่่ม� า : อำ�ำ เภอพล
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนเมษายน - เดืือนสี่� “บุญุ ผะเหวดหรืือบุญุ มหาชาติ”ิ ถืือเป็น็ บุญุ ใหญ่ต่ ้อ้ งใช้เ้ ครื่อ�่ งบูชู า
ชั้�นสููง ลายผ้้าไหมจะเป็็นภาพขัันหมากเบ็็ง แต่่ลวดลายจะซัับซ้้อนกว่่าแบบบุุญเดืือนยี่� มััดหมี่ �ยากกว่่า และ
การทอจะใช้ต้ ะกอมากกว่า่

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีตี : ลายขาเปียี ผููกฝั่�น่

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#6c4a84 #eac86c
#ffffff

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนพฤษภาคม – เดืือนห้า้ “บุญุ สงกรานต์์” เป็็นการทํําบุญุ วันั ขึ้�นปีีใหม่่ของไทยนัับ
ตั้ง� แต่โ่ บราณ จะทอและใช้้ผ้า้ ไหมลายขาเปียี (การ ไขว้ก้ ารเกี่�ยวพันั ) หมายถึึง ความผููกพันั ของชาวบ้้านเมื่อ่� ถึงึ
เดืือนห้้า ไม่ว่ ่่าจะอยู่�ที่่�ไหน ให้้กลัับมารวมกััน ผูกู พัันกัันเหมืือนลายขาเปีียผููกฝั่�น คืือ ด้า้ ยพันั ผููกแขน

24

32

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีีต : ลายดอกแก้ว้ หรือื ดอกทองพันั ชั่่ง�

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#997117 #dbab56
#d36ca7 #82382e

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนมิถิ ุนุ ายน - เดืือนหก “บุญุ บั้้ง� ไฟ” จัดั ก่อ่ นฤดูทู ํํานา เป็น็ การขอให้ฝ้ นตกตามฤดูกู าล
ก่อ่ นจุดุ บั้้ง� ไฟจะมีกี ารแต่ง่ ขันั เอ้้(ขันั ห้้าบูชู าแถน) ในพานจะมีดี อกทองพันั ชั่�งหรืือดอกแก้ว้ สีขี าว ลายซิ่น� ฮีีตนี้้�
จะมัดั เป็น็ ลายดอกทองพันั ชั่ง� หรืือลายดอกแก้้ว ใช้ส้ ีีเขีียวแสดงถึึงฤดูฝู นที่่�พืืชพรรณกำ�ำ ลัังงอกงาม

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีตี : ลายฟัันเลื่�อย

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#b23838 #ffcd2c
#723645

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนกรกฎาคม - เดืือนเจ็็ด “บุญุ ซํําฮะ” ฮะ แปลว่่่า� ระ เอาสิ่ง� ไม่่ดีอี อกไปก่่อนที่�จ่ ะ
เริ่�มต้้นทํําสิ่�งดีีๆ ชาวบ้้านจะเก็็บกวาดบ้้านเรืือนครั้�งใหญ่่ในรอบปีี ลายหมี่ �เป็็นลายฟัันเลื่�่อย ซึ่่�งใช้้เป็็นหนึ่่�งใน
อุปุ กรณ์ล์ งไร่ล่ งนาถางป่า่ ตัตั ดงให้โ้ ล่ง่ ให้เ้ กลี้ย� งเพื่อ่� ให้น้ าได้ผ้ ลผลิติ ดีี ไม่ม่ ีตี ้น้ ไม้ห้ รืือวัชั พืืชบดบังั ต้น้ ข้า้ วในไร่น่ า

25

33

ผ้า้ ไหมลาย 12 ฮีตี : ลายหมากหญ้า้ หยุมุ

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#9e4846 #d8b525
#7f4c45

แหล่่งที่่�มา : อำ�ำ เภอพล
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนสิงิ หาคม - เดืือนแปด “บุญุ เข้า้ พรรษา” ใชซิ่่น� ที่เ่� รียี กวา ซิ่่น� เอาบุญุ ลายหมากหญา้ หยุมุ
มาจากชาวบ้้านสมััยก่่อนที่�่ต้้องลััดเลาะไปตามคัันนาเพื่่�อไปทำำ�บุุญ ทำำ�ให้้มีีโคลนกระเด็็นใส่และหญ้าเจ้าชู้ �
เกาะชายผา้ ซิ่น� ลวดลายผ้าเป็นลายดอกดวงเล็ก็ ๆและนิิยมยอ้ มดวยสีีธรรมชาติิ ออกคลํ้า� ๆเหมืือนสีโี คลน

ผ้า้ ไหมลาย 12 ฮีีต : ลายเครือื กาหลง

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#e06e41 #c13d43
#2aaed1

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนกัันยายน – เดืือนเก้้า “บุญุ ข้้าวประดัับดินิ ” เป็น็ การทํําบุุญเพื่่�ออุทุ ิิศส่ว่ นกุศุ ลแก่่
ญาติมิ ิติ รที่ล�่ ่ว่ งลับั ไปแล้ว้ ลายเครืือกาหลงเป็น็ การมัดั ลายจากธรรมชาติปิ ่า่ อีสี าน เนื่อ�่ งจากเดืือน ๙ เปน็ เดืือน
ที่ฝ�่ นตกชุกุ ปา่ ไมใ้ บหนา แมแ้ ตอีกี ายังั บินิ หลงรังั ลายผา้ จะมัดั เปน็ ลายซับั ซอนมากเหมืือนเครืือไมใ้ นปา่ โบราณ

26

34

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีตี : ลายสายก่่องข้้าว

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#d3d16e #86bbc5
#bf4a2b #974181

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนตุลุ าคม - เดืือนสิิบ “บุญุ ข้า้ วสาก” เป็น็ การทํําบุญุ เพื่่�ออุทุ ิิศส่่วนกุุศลให้้ผู้้�ตาย ลาย
ผ้า้ จะผูกู เป็น็ ลายก่อ่ งข้า้ ว โดยลายหมี่ท� ี่ผ่� ูกู ขึ้น� มาให้ค้ ิดิ ถึงึ ญาติทิ ี่ล�่ ่ว่ งลับั ว่า่ ถ้า้ ไม่ไ่ ปทํําบุญุ ญาติทิ ี่ต่� ายไปจะไม่ไ่ ด้้
กิินข้า้ ว เป็น็ ผีีอดอยากหิ้้�วตะกร้้าสะพายก่่องข้า้ วมายืืนร้อ้ งไห้้เพราะลูกู หลานไม่ท่ ํําบุุญอุุทิศิ ไปให้้

ผ้้าไหมลาย 12 ฮีีต : ลายคดโค้้งงอเหมืือนน�ำ้ ตาเทียี น

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#9b3c37 #d3b418
#524352

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอพล
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : เดืือนพฤศจิิกายน - เดืือนสิบิ เอ็็ด “บุุญออกพรรษา” ลายผ้า้ ซิ่�นที่ใ�่ ช้ใ้ นงานบุุญเดืือนสิิบ
เอ็ด็ มีลี ักั ษณะลายคดโค้ง้ งอเหมืือนนำ�้ ตาเทียี นที่เ�่ กาะอยู่่�กับั ต้น้ เทียี นพรรษา ที่ถ�่ ูกู จุดุ ใช้ม้ าตลอดช่ว่ งเข้า้ พรรษา
เป็น็ ระยะเวลา 3 เดืือน

27

35

ผ้า้ ไหมลาย 12 ฮีตี : ลายโซ่่ตาข่่าย

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#b78a39 #ad2d27
#593a59

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอพล
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : เดืือนธัันวาคม - เดืือนสิบิ สอง “บุุญกฐิิน” ชาวอีสี านถืือว่่าบุญุ กฐินิ เป็็นบุุญสํําคััญที่ส�่ ุดุ
เป็น็ บุญุ ใหญ่ใ่ ต้อ้ านิสิ งส์แ์ ผ่ไ่ ปทุกุ ภพภูมู ิ ิ บุญุ เดืือนนี้้น� ิยิ มใช้ผ้ ้า้ ชิ้น� สายโซ่ต่ าข่า่ ยหรืือในภาษาอีสี าน เรียี กว่า่ ดาง
ในความหมายว่า่ ผลบุุญแผ่่กระจายไปเป็น็ สายตามการอุทุ ิิศไปถึึง

ผ้้าฝ้้ายลายเมือื งพล

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#af3561 #231f20
#b55a37

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ผ้าฝ้ายเป็็นผ้้าที่่�ใช้้กัันมาก เหมาะสมสํําหรัับเป็็นเครื่่�องแต่่งกายในช่่วงที่�่อากาศร้้อน
สามารถซึมึ ซับั เหงื่อ� และระบายอากาศได้ด้ ีี อ.พล โดดเด่น่ ด้า้ นเส้น้ ฝ้า้ ยเส้น้ ใหญ่แ่ ละต่า่ งขนาดกันั เมื่อ่� ทอเกิดิ เนื้้อ�
ผ้า้ ที่เ่� ป็น็ เอกลักั ษณ์ต์ ่า่ งจากที่อ�่ ื่น�่ ได้ผ้ ้า้ เนื้้อ� หนา ลายนำ�้ ไหลจากเส้น้ ฝ้า้ ยใส่ส่ ีหี ลากเฉดเป็น็ ลายที่ไ่� ด้ร้ ับั ความนิยิ ม

28

36

ผ้าไหมลายแคนแก�นคููน 31 ลํําหมี่่�

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#3190ce #3190ce
#652540

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอพล
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ผ้าไหมลาย“แคนแก่นคููน” มีีองค์ประกอบของลายที่่�มีีความหมายลึึกซึ้�งมีีจิิตวิิญญาณ
ที่่�สััมผััสได้ของคนอีีสาน เป็นผืืนผ้าสะทอนที่่�มารหััสที่่�ถอดออกมาจากภููมิิปัญญาของแนวคิิดคณะปราชญทั้้�ง
7 ลาย ได้้แก่่ ลายแคน, ดอกคููน, พานบายศรีี, ลายขอ, ลายโคม, ลายกงและ ลายบักั จัับหรืือหมากจัับ

ผ้า้ ไหมโนนศิิลา

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#b95685 #ad4b7e
#cb6492

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอโนนศิิลา
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : อำำ�เภอโนนศิิลามีลี ายเอกลักั ษณ ไดแ้ ก หมี่ห� มากจับั ลายฟองนํ้้�า ลายเตาน้อย หมี่ร� ่าย
หมี่�ลายงููเหลืือม ลายโบราณ ลายหมี่�ขั้น� เครื่�่อง หมี่�ลายหงส ลายสรอ้ ยดอกหมาก เป็็นต้้น

29

37

ผ้า้ ลายหมี่่ล� ายบานวัังยาว

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#525270 #c6974e
#9b7748 #773648

แหล่่งที่่ม� า : อำ�ำ เภอโนนศิิลา
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ลายที่เ่� ป็็นเอกลักั ษณ์์ คืือ ลายบ้้านวัังยาว(ประกอบด้ว้ ยภาพวััด โบสถ์์ บ้า้ น ลายน้ำ��ำ และ
เจดีีย์)์ ซึ่่�งเป็็นลายที่ป�่ ระยุกุ ต์จ์ ากสิ่ง� ที่�่อยู่�รอบตััว

ผา้ ไหมมััดหมี่่บ� านผัักหวาน

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#3c985c #ffde16
#8e3a44 #5e5e66

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอโนนศิลิ า
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : มีีเวลาวางจากการทํํานาหรืือประกอบอาชีีพอื่่�นๆ แลว สตรีีในชนบทมัักจะใชเวลาวางที่�่
มีที อผา้ เพื่อ่� ใชสอยในครอบครัวั โดยการทอเปน็ ผา้ ขาวมา้ ผา้ ซิ่น� ผา้ สไบ เปน็ ตน และใชวััตถุดุ ิบิ ในทองถิ่น� เชน
การปลููกหม่อนเลี้�ยงไหม เพื่อ่� นํําไหมทอเป็นผา้ ซิ่น� ผา้ โสรง่ และทํําสืืบทอดกันั มาจากรุนุ่ สูรู ุนุ่

30

38

ผา้ ไหมลายแคนแกน� คููน

ลายจริิง ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#ffde16 #b96254
#647738 #683e36

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอหนองสองห้อ้ ง
คำ�ำ อธิบิ ายลวดลาย : ลายประกอบด้ว้ ย ลายแคน, ดอกคูณู , พานบายศรี,ี ลายขอ, ลายโคม, ลายกง, ลายบักั จับั
หรืือหมากจัับ ประกอบเป็็นลายผ้้าประจํําจังั หวััดขอนแก่่น

ผ้า้ ไหมลายนกยููงหัวั แดงตีีนแดง

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#edd7a6 #3caa90
#9f5775 #5c5e78

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอหนองสองห้้อง
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ลายนกยููงหััวแดงตีีนแดง เป็นอีีกลวดลายที่่�มีีเทคนิิคการถายทอดภููมิิปัญญาการทอผ้า
ไหมมััดหมี่ข� องชุุมชน พบวามีีวิิธีกี ารถายทอดหลากหลายทางมีกี ารถายทอดภููมิิปัญญาจากบรรพบุรุ ุุษรุ่นุ สูรู ุุ่น
จากแมม่ ายังั ลููก ลักั ษณะลวดลายเป็็นนกยููง

31

39

ผ้าไหมลายนางเอกตีนี แดง

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้ส้ ีี
#ffde16 #953f72
#a6a640 #5f3030

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอหนองสองห้้อง
คำำ�อธิิบายลวดลาย : เป็็นผ้้าที่�่ทอด้้วยไหมทั้้�งผืืน ประกอบด้้วย 3 ส่่วนหลัักคืือ หััวซิ่่�น ตััวซิ่่�นและตีีนซิ่�น
โดยส่ว่ นหัวั ซิ่่น� และตีนี ซิ่น� จะทอเป็น็ สีแี ดงสดส่ว่ นตอนกลางซิ่ิน� เปน็ สีดี ํํา มัดั หม่ีี�สีเี หลืือง แดง ขาว มีเี ขียี วปนบา้ ง
เป็น็ ลายมัดั หมี่� เช่่น ลายโคม ลายขอ ลายหมี่ก� ระดาน ลายหมี่ข� ้้อ ลายหมี่�คั่น� (ลายโบราณ)

ผ้ามััดหมี่่�ลายนกหนองละเลิิงเค็็ง

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่�วไป

การใช้้สีี
#772a24 #eca027
#3a5a3b #ffde16

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอหนองสองห้้อง
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ผ้ามััดหมี่�ลายนกหนองละเลิิงเค็็ง ได้้รัับแรงบัันดาลใจมาจาก หนองนํ้้�าละเลิิงเค็็งที่่�มีี
ทััศนีียภาพที่�ส่ วยงาม และบริเิ วณนี้้ม� ีีนกนํ้้า� นานาชนิดิ ทั้้ง� นกประจํําถิ่�นและนกอพยพ โดยเฉพาะชวงเชาและ
เย็น็ จะเห็น็ ภาพนกนํ้้า� หลายชนิดิ เต็็มทองฟ้า

32

40

ผ้้าไหมลายขอ ลายคั่่น�

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้ส้ ีี
#ad2a5a #524268
#e2c759 #392551

แหล่่งที่่ม� า : อำำ�เภอหนองสองห้อ้ ง
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : ทอโดยทอหมี่ล� ายเสน้ ๆผสมกับั ไหมควบ จะมีีลวดลายเล็ก็ ๆสลับั ดวยการทอไหมเปน็ สีี
อยูรู่ ะหวางเสน้ คั่น� นั้้น� ของลาย ลายหลักั คืือลายเส้น้ กากบาท ลายรูปู สามเหลี่ย� มและสี่เ� หลี่ย� มข้า้ วหลามตัดั ลาย
เส้น้ แนวตั้้ง� สั้น� ลายประกอบคืือลายเส้้นขอบเล็็กและขอบใหญ่่

ผ้้าไหมลายโสร�ง

ลายจริงิ ลายเลขนศิิลป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#812c31 #313319
#2c1f2a

แหล่่งที่่�มา : อํําเภอสีชี มพูู
คำ�ำ อธิิบายลวดลาย : สืืบทอดมาจากบรรพบุุรุุษและรัักษารููปแบบ สีีสััน ลวดลาย ความประณีีตบรรจงรวม
ถึึงเทคนิิคการทอแบบโบราณอัันเปน็ เอกลักั ษณเฉพาะถิ่�นไวไดดีจี นถึงึ ปัจจุุบันั มีกี ารสืืบสานงานทอผา้ มาจาก
บรรพบุรุ ุุษ ถายทอดลวดลายกรรมวิธิ ีกี ารผลิิต โดยลวดลายที่�โ่ ดดเด่นคืือลายโสร่ง

33

41

ผ้้าฝ้า้ ยลายแคนแก่่นคููณ

ลายจริิง ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้้งาน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#673374 #d8b6ad
#64b5bc #a386a6

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอบ้้านฝาง
คำำ�อธิิบายลวดลาย : ผ้้าฝ้้ายลายแคนแก่่นคููณ เป็็นลายประจํําจัังหวััดขอนแก่่น “แคนแก่่นคููน”
มีอี งค์์ประกอบของลายที่่แ� สดงถึึง ที่ม�่ า แทนความหมายลึึกซึ้�ง มีีจิติ วิิญญาณที่ส�่ ัมั ผััสได้้ ของคนอีีสาน

ผ้า้ ไหมมััดหมี่่�ลายฉััตร

ลายจริงิ ลายเลขนศิลิ ป์์ การใช้ง้ าน
งานทางการ งานทั่่ว� ไป

การใช้้สีี
#6c60a4 #d0d796
#9c5660 #b08c7a

แหล่่งที่่�มา : อำำ�เภอบ้า้ นฝาง
คำำ�อธิบิ ายลวดลาย : มาจาก “ฉััตร” ตราสัญั ลักั ษณ์เ์ ฉลิมิ เกียี รติิฯ ถืือเป็น็ ของสูงู มีรี ูปู ร่่างคล้้ายร่่มที่�่ซ้้อนเป็็น
ชั้น� ๆ ประยุุกต์์กับั ลายนาคน้้อย(สััตว์ใ์ นจิินตนาการ) วางสลัับในกรอบเส้น้ ข้า้ วหลามตััดมีีลายหมากจัับ ตกแต่่ง
อย่่างสวยงาม เปรียี บเสมืือนสวรรค์์เป็น็ สิริ ิิมงคลแก่ผู่้�เป็น็ เจ้า้ ของ

34

42

ตัวั อย่่างการนำำ�ไปใช้้

ลายแคนแก่น่ คููณ ลายประจำ�ำ จัังหวัดั ขอนแก่น่

35

43

ตัวั อย่่างการนำำ�ไปใช้้

ลายแคนแก่น่ คููณ ลายประจำ�ำ จังั หวัดั ขอนแก่น่

36

44

ตัวั อย่่างการนำำ�ไปใช้้

ลายแคนแก่น่ คููณ ลายประจำ�ำ จัังหวัดั ขอนแก่น่

37

45

ตััวอย่่างการนำ�ำ ไปใช้้

ลายแคนแก่น่ คูณู ลายประจำ�ำ จังั หวัดั ขอนแก่น่

ลายขอน้อ้ ย อำ�ำ เภอชุุมแพ จัังหวัดั ขอนแก่่น

38

46

ตัวั อย่่างการนำำ�ไปใช้้

ลายช่่อชบา อำำ�เภอบ้า้ นไผ่่ จัังหวััดขอนแก่น่

39

47

ตัวั อย่่างการนำ�ำ ไปใช้้

ลายแคนแก่่นคููณ อำ�ำ เภอบ้า้ นฝาง จังั หวััดขอนแก่่น

ลายหมี่ล� ายบา้ นวังั ยาว อำำ�เภอโนนศิลิ า จังั หวััดขอนแก่น่

40

48

หมวดภาพเขีียน
สีโี บราณ

41

49

ภูมู ิภิ าคอีสี านเป็น็ แหล่ง่ ที่ร�่ วมอารยธรรมต่า่ ง ๆ ที่ม�่ ีมี าตั้ง� แต่ย่ ุคุ ก่อ่ นประวััติศิ าสตร์ไ์ ว้อ้ ย่า่ ง
มากมาย มีกี ารสืืบทอดโดยการเล่า่ เรื่อ�่ งราวในอดีตี ผ่า่ นสัญั ลักั ษณ์ท์ ี่เ�่ รียี กว่า่ “ภาพเขียี นสีโี บราณ”
ซึ่ง� ถืือได้ว้ ่า่ เป็็นอีีกแหล่่งข้้อมูลู หนึ่่�งที่�ส่ ะท้้อนวิิถีีชีวี ิติ สัังคม วัฒั นธรรมประเพณีีและการดำ�ำ รงชีวี ิิต
ของมนุุษย์์ในยุุคก่่อนประวััติศิ าสตร์์ให้้ปฏิิบััติสิ ืืบเนื่่�องต่่อกัันมา ในจัังหวััดขอนแก่่นเองก็็ได้้ค้้นพบ
ร่อ่ งรอยภาพเขียี นสีโี บราณที่อ่� ุทุ ยานแห่ง่ ชาตินิ ้ำ�ำ� พองและอุทุ ยานแห่ง่ ชาติภิ ูเู วียี ง เป็น็ รูปู สัญั ลักั ษณ์์
ต่่าง ๆ ไม่ว่ ่า่ จะเป็น็ สิ่ง� มีีชีวี ิิตจำ�ำ พวกสััตว์แ์ ละที่่�เป็็นสิ่�งของเครื่่อ� งใช้้ ซึ่่ง� สามารถบ่ง่ ชี้ใ� ห้เ้ ห็น็ ถึึงความ
สำำ�คััญของเรื่่�องราวการสื่�่อสารผ่่านภาพของมนุุษย์์ในยุุคนั้้�น หากเป็็นมุุมมองในปััจจุุบัันก็็เปรีียบ
ได้้กัับภาพงานเลขนศิลิ ป์์

42

50

ภาพเขียี นสีโี บราณ อุทุ ยานแห่่งชาติิภููเวีียง

ภาพร่่าง ภาพเลขนศิลิ ป์์

การใช้ง้ าน งานทางการ งานทั่่�วไป การใช้ส้ ีี #91191c
ภาพร่่าง ภาพเลขนศิลิ ป์์

การใช้้งาน งานทางการ งานทั่่�วไป การใช้้สีี #91191c
ภาพร่่าง ภาพเลขนศิิลป์์

การใช้้งาน งานทางการ งานทั่่ว� ไป การใช้ส้ ีี #91191c
43