ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ

คำนำ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง วัฒนธรรมไทย ของนักเรียนชั้นประถมศึกษา ปีที่ 4 ชุดที่ 1 เรื่อง วัฒนธรรมทางภาคเหนือ จัดทำขึ้นเพื่อใช้ในการจัดการเรียนรู้สำหรับ นักเรียนและเป็นแนวทางให้ครูผู้สอนสามารถจัดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก ยิ่งขึ้น โดยชุดกิจกรรมนี้มุ่งเน้นให้นักเรียนได้เรียนรู้ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 และชุดกิจกรรมนี้ครูผู้สอนจะใช้คู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ โดยใช้รูปแบบการเรียนรู้แบบ Active Learning เพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ด้วยตนเอง ของนักเรียน หวังเป็นอย่างยิ่งว่า การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้กลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง วัฒนธรรมไทย ของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ชุดที่ 1 เรื่อง วัฒนธรรมทางภาคเหนือจะเป็นประโยชน์ต่อนักเรียน และครูผู้สอนที่ได้นำไปใช้หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำยินดีน้อมรับและนำไป ปรับปรุงต่อไป เกศราภรณ์ จันทร์แถม ก

สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข คำชี้แจง การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน ค วัตถุประสงค์การเรียนรู้ ง แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย 1 ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง วัฒนธรรมทางภาคเหนือ 3 กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 9 กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 2 10 แบบทดสอบหลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย 11 ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย 13 ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 14 เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 2 15 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย 16 ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ บรรณานุกรม 17 ข

คำชี้แจง การใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับนักเรียน 1. ศึกษาคำชี้แจงและวัตถุประสงค์การเรียนรู้ให้เข้าใจ 2. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ จำนวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที โดยให้นักเรียนทำลงสมุดสังคม ศึกษา เพื่อประเมินความรู้เดิมของนักเรียน 3. ศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ 4. ทำกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 และกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 2 5. ทำแบบทดสอบหลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ จำนวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที โดยให้นักเรียนทำลงสมุด เพื่อดูความก้าวหน้าของนักเรียนหลังจากทำกิจกรรมการเรียนการสอน โดยใช้ชุดกิจกรรม การเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ 6. หลังจากทำชุดกิจกรรมการเรียนการสอนเสร็จเรียบร้อยแล้ว ให้นักเรียนเก็บ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ ให้เรียบร้อย 7. ในการทำชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ขอให้นักเรียนทำด้วยความตั้งใจ 8. หากนักเรียน เรียนไม่ทันหรือยังไม่เข้าใจ ให้รับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ ไปศึกษา เพิ่มเติมนอกเวลาเรียน เพื่อให้เข้าใจมากยิ่งขึ้น ค

วัตถุประสงค์การเรียนรู้ เมื่อศึกษาชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ประกอบกับการเรียนรู้แบบ Active Learning ในกลุ่มสาระสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ นักเรียนมีความรู้ ความสามารถ ดังนี้ 1. อธิบายวัฒนธรรมของภาคเหนือได้ถูกต้อง (K) 2. วิเคราะห์เอกลักษณ์ ลักษณะของวัฒนธรรมภาคเหนือได้(P) 3. เห็นความสำคัญของวัฒนธรรมภาคเหนือที่ควรอนุรักษ์ สืบต่อไป (A) ง

แบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว 1. ภาคเหนือมีลักษณะภูมิประเทศ ตามข้อใด ก. ภูเขาสลับกับที่ราบ ข. ที่ราบลุ่มแม่น้ำ ค. ชายฝั่งทะเล ง. ที่ราบสูง 2. ผู้คนอาศัยอย่างกระจายตัวแบ่งกันเป็นกลุ่ม เรียกว่ากลุ่มใด ก. กลุ่มวัฒนธรรมล้านช้าง ข. กลุ่มวัฒนธรรมล้านนา ค. กลุ่มวัฒนธรรมชาวเขา ง. กลุ่มวัฒนธรรมชาวเมือง 3. คนในภาคเหนือมีวัฒนธรรมการกินคล้ายกับคนในภาคใด ก. ภาคใต้ ข. ภาคกลาง ค. ภาคตะวันออก ง. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 4. ข้อใดคือ อาหารของคนภาคเหนือ ก. ส้มตำ ข. แกงไตปลา ค. น้ำพริกหนุ่ม ง. แกงเขียวหวาน 1

5. ข้อใดคือ การแต่งกายของคน ภาคเหนือ ก. แก้วนุ่งซิ่นยาว ข. บอยสวมเสื้อม่อฮ่อม ค. ต้นสวมเสื้อราชประแตน ง. ฟ้าใส่ผ้าคลุมศีรษะ 6. ลักษณะแบบกางเกงขายาวแบบ 3 ส่วน คนภาคเหนือ เรียกติดปาก ว่าอย่างไร ก. สามส่วน ข. ม่อฮ่อม ค. เตี่ยว ง. กุ๊บ 7. ภาษาพูดของคนภาคเหนือ มีลักษณะอย่างไร ก. ใช้ภาษายาวี ข. ห้วน ๆ สั้น ๆ ค. เป็นภาษาราชการ ง. ช้าและนุ่มนวล 8. ข้อใดคือ ภาษาพูดของภาคเหนือ ก. อู้ ข. เว้า ค. แซบ ง. แหลง 9. ข้อใดคือประเพณีของภาคเหนือ ก. ประเพณีแห่นางแมว ข. ประเพณีผีตาโขน ค. ประเพณีชิงเปรต ง. ประเพณียี่เป็ง 10. ประเพณีตานก๋วยสลาก คือข้อใด ก. เพื่อบูชาแม่คงคา ข. เพื่อบูชาพระบรมสารีริกธาตุ ค. การทำบุญให้ทาน อุทิศส่วนกุศล ง. เตรียมอาหารเพื่อนำไปถวายพระ 2

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง วัฒนธรรมทางภาคเหนือ 1. ด้านภูมิศาสตร์ ภาคเหนือของไทย มีลักษณะภูมิประเทศเป็นเขตภูเขาสลับพื้นที่ราบระหว่าง ภูเขา ซึ่งผู้คนอาศัยอย่างกระจายตัวแบ่งกันเป็นกลุ่ม อาจเรียกว่า กลุ่มวัฒนธรรมล้านนา โดยจะมีวิถีชีวิตและขนบธรรมเนียมเก่าแก่เป็นของตนเองมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่องค์ประกอบที่สำคัญก็ยังมีความคล้ายคลึงกันอยู่มาก อาทิ สำเนียงการพูด การขับร้อง ฟ้อนรำ การดำรงชีวิตแบบเกษตรกร การนับถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์และวิญญาณของบรรพบุรุษ ความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาแบบเถรวาท การแสดงออกของความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ โดยผ่านภาษาวรรณกรรม ดนตรี และงานฝีมือ แม้กระทั่งการจัดงานฉลองสถานที่สำคัญที่มี มาแต่โบราณ เดิมวัฒนธรรมคนเมืองหรือคนล้านนา มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองนพบุรีศรีนคร พิงค์เชียงใหม่ ตามชื่อของอาณาจักรที่มีการปกครองแบบนครรัฐ ที่ตั้งขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 18 โดยพญามังราย เนื่องจากภูมิประเทศส่วนใหญ่ของภาคเหนือเป็นภูขาสูงสลับกับแอ่งหุบเขา ทำให้ใน ฤดูหนาวมีอากาศหนาวจัด ในฤดูร้อนจะมีอุณหภูมิค่อนข้างสูง เพราะอยู่ห่างไกลจากทะเล มีป่าไม้มากจึงถือเป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำที่สำคัญหลายสาย ได้แก่ แม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน มีพื้นที่รวมทั้งหมด 93,690.85 ตารางกิโลเมตร และเมื่อเทียบขนาด ภาคเหนือจะมีพื้นที่ใกล้เคียงกับประเทศฮังการีมากที่สุด แต่จะมีขนาดเล็กกว่าประเทศเกาหลี ใต้เล็กน้อย ที่มา: https://travel.kapook.com/view68566.html 3

2. วัฒนธรรมการรับประทาน ชาวเหนือมีวัฒนธรรมการกินคล้ายกับคนอีสาน คือ กินข้าวเหนียว และปลาร้า ซึ่งภาษาเหนือเรียกว่า "ข้าวนิ่ง" และ "ฮ้า" ส่วนกรรมวิธีการปรุงอาหารของ ภาคเหนือจะนิยมการต้ม ปิ้ง แกง หมก ไม่นิยมใช้น้ำมัน ส่วนอาหารขึ้นชื่อ ได้แก่ น้ำพริก หนุ่ม, น้ำพริกอ่อง, น้ำพริกน้ำปู, ไส้อั่ว, แกงโฮะ, แกงฮังเล, แคบหมู, ผักกาดจอ ลาบหมู, ลาบเนื้อ, จิ้นส้ม (แหนม), ข้าวซอย และขนมจีนน้ำเงี้ยว เป็นต้น นอกจากนี้ชาวเหนือชอบกินหมากและอมเมี่ยง โดยนำใบเมียงที่เป็นส่วน ใบอ่อนมาหมักให้มีรสเปรี้ยวอมฝาด เมื่อหมักได้ระยะเวลาที่ต้องการ จะนำใบเมี่ยงมาผสม เกลือเม็ด หรือน้ำตาล แล้วแต่ความชอบ ซึ่งนอกจากการอมเมี่ยงแล้ว คนล้านนาโบราณ มีความนิยมสูบบุหรี่ที่มวนด้วยใบตองกล้วยมวนหนึ่งขนาดเท่านิ้วมือ และยาวเกือบคืบ ชาวบ้านเรียกจะเรียกบุหรี่ชนิดนี้ว่า ขี้โย หรือ บุหรี่ขี้โย ที่นิยมสูบกันมากอาจเนื่องมาจาก อากาศหนาวเย็น เพื่อทำให้ร่างกายอบอุ่นขึ้น ที่มา: https://travel.kapook.com/view68566.html ที่มา: https://sites.google.com/site/ wathnthrrm4/wathnthrrm-thi-keiywkhxng-kab-xahar-2 ที่มา: https://www.technologychaoban.com /folkways/article_21570 ที่มา : Chiangmaidaiary 4

3. วัฒนธรรมการแต่งกาย การแต่งกายเป็นสิ่งสำคัญสิ่งหนึ่ง ที่บ่งบอกเอกลักษณ์ของคน แต่ละพื้นถิ่น สำหรับในเขตภาคเหนือหรือดินแดนล้านนาในอดีต ปัจจุบันการแต่งกาย แบบพื้นเมืองได้รับความสนใจมากขึ้น แต่เนื่องจากในท้องถิ่นนี้มีผู้คนหลากหลายชาติพันธุ์ อาศัยอยู่ เช่น ไทยวน ไทลื้อ ไทเขิน ไทใหญ่ และอิทธิพลจากละครโทรทัศน์ ทำให้การแต่ง กายแบบพื้นเมืองมีความสับสนเกิดขึ้น ดังนั้นคณะทำงานทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม กลุ่มสถาบันอุดมศึกษาภาคเหนือ จึงได้ระบุข้อไม่ควรกระทำในการแต่งกายชุดพื้นเมือง ของ “แม่ญิงล้านนา” เอาไว้ว่า 1. ไม่ควรใช้ผ้าโพกศีรษะ ในกรณีที่ไม่ใช่ชุดแบบไทลื้อ 2. ไม่ควรเสียบดอกไม้ไหวจนเต็มศีรษะ 3. ไม่ควรใช้ผ้าพาดบ่าลากหางยาว หรือคาดเข็มขัดทับ และผ้าพาดที่ประยุกต์มาจาก ผ้าตีนซิ่นและผ้า “ตุง” ไม่ควรนำมาพาด 4. ตัวซิ่นลายทางตั้งเป็นซิ่นแบบลาว ไม่ควรนำมาต่อกับตีนจกไทยวน - หญิงชาวเหนือจะนุ่งผ้าซิ่น หรือผ้าถุง มีความยาวเกือบถึงตาตุ่ม ซึ่งนิยมนุ่งทั้งสาวและ คนแก่ ผ้าถุงจะมีความประณีต งดงาม ตีนซิ่นจะมี ลวดลายงดงาม ส่วนเสื้อจะเป็นเสื้อคอกลม มีสีสัน ลวดลายสวยงาม อาจห่มสไบทับ และเกล้าผม - ผู้ชายนิยมนุ่งนุ่งกางเกงขายาวลักษณะแบบ กางเกงขายาวแบบ 3 ส่วน เรียกติดปากว่า "เตี่ยว" "เตี่ยวสะดอ" หรือ "เตี่ยวกี" ทำจากผ้าฝ้าย ย้อมสีน้ำเงิน หรือสีดำ และสวมเสื้อผ้าฝ้ายคอกลมแขนสั้น แบบผ่าอก กระดุม 5 เม็ด สีน้ำเงินหรือสีดำ ที่เรียกว่า เสื้อม่อฮ่อม ชุดนี้ใส่เวลาทำงาน หรือคอจีนแขนยาว อาจมีผ้า คาดเอว ผ้าพาดบ่า และมีผ้าโพกศีรษะ ที่มา: http://44yoko.blogspot.com/2012/03/blog-post.htmll ที่มา : https://sites.goo gle.com/site/ top10inchiangm ai/kar-taeng-kay 5

4. วัฒนธรรมภาษา ชาวไทยทางภาคเหนือมีภาษาล้านนาที่นุ่มนวลไพเราะ ซึ่งมี ภาษาพูดและภาษาเขียนที่เรียกว่า "คำเมือง" ของภาคเหนือเอง โดยการพูดจะมีสำเนียง ที่แตกต่างกันไปตามพื้นที่ ปัจจุบันยังคงใช้พูดติดต่อสื่อสารกัน ภาษาพูดจะมีลักษณะช้าและนุ่มนวล เช่น อู้ (พูด) เจ้า (ค่ะ) แอ่ว (เที่ยว) กิ๊ดฮอด (คิดถึง) ที่มา: http://looklanthoen.blogspot.com/2016/03/blog-post_67.html 6

5. ประเพณีของภาคเหนือ ประเพณีของภาคเหนือ เกิดจากการผสมผสานการดำเนินชีวิต และศาสนาพุทธความเชื่อเรื่องการนับถือผี ส่งผลทำให้มีประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ของ ประเพณีที่จะแตกต่างกันไปตามฤดูกาล ทั้งนี้ ภาคเหนือจะมีงานประเพณีในรอบปีแทบ ทุกเดือน จึงขอยกตัวอย่างประเพณีภาคเหนือบางส่วนเพื่อประกอบการเรียนรู้ดังนี้ 5.1 ประเพณียี่เป็ง (วันเพ็ญเดือนยี่) หรืองานลอยกระทง โดยจะมีงาน "ตามผางผะติ้ป" (จุดประทีป) ซึ่งชาวภาคเหนือตอนล่างจะเรียกประเพณีนี้ว่า "พิธีจองเปรียง" หรือ "ลอยโขมด" เป็นงานที่ขึ้นชื่อที่จังหวัดสุโขทัย 5.2 ประเพณีตานตุง ในภาษาถิ่นล้านนา ตุง หมายถึง "ธง" จุดประสงค์ ของการทำตุงในล้านนาก็คือ การทำถวายเป็นพุทธบูชา ชาวล้านนาถือว่าเป็นการทำบุญอุทิศ ให้แก่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว หรือถวายเพื่อเป็นปัจจัยส่งกุศลให้แก่ตนไปในชาติหน้า ด้วยความเชื่อ ที่ว่า เมื่อตายไปแล้วก็จะได้เกาะยึดชายตุงขึ้นสวรรค์พ้นจากขุมนรก วันที่ถวายตุงนั้นนิยม กระทำในวันพญาวันซึ่งเป็นวันสุดท้ายของเทศกาลสงกรานต์ ที่มา: https://pantip.com/topic/34602316 ที่มา: https://superstitionsite.wordpress.com 7

5.3 ประเพณีกรวยสลาก หรือตานก๋วยสลาก เป็นประเพณี ของชาวพุทธที่มีการทำบุญให้ทานรับพรจากพระ จะทำให้เกิดสิริมงคล แก่ตนและอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้ว เป็นการระลึกถึงบุญคุณของผู้มีพระคุณ และเป็นการแสดงออกถึงความสามัคคีของคนในชุมชน 5.4 ประเพณีลอยโคม ชาวล้านนาจังหวัดเชียงใหม่ ที่มีความเชื่อใน การปล่อยโคมลอยซึ่งทำด้วยกระดาษสาติดบนโครงไม้ไผ่แล้วจุดตะเกียงไฟตรงกลางเพื่อให้ ไอความร้อนพาโคมลอยขึ้นไปในอากาศเป็นการปล่อยเคราะห์ปล่อยโศก และเรื่องร้าย ๆ ต่าง ๆ ให้ไปพ้นจากตัว ที่มา: https://www.tambonmaesin.go.th/networknews/detail/12632/data.html ที่มา: https://travel.kapook.com/view108467.html 8

กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย ✓หน้าข้อที่ถูกต้อง และเขียนเครื่องหมาย หน้าข้อที่ผิด 1. ภาคเหนือ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นเขตภูเขาสลับพื้นที่ราบระหว่างภูเขา 2. ภาคเหนือเป็นภูเขาสูงสลับกับแอ่งหุบเขา มีเพียงสองฤดู คือ หนาวและร้อน 3. ชาวเหนือมีวัฒนธรรมการกินคล้ายกับคนภาคกลาง 4. วิธีการปรุงอาหารของคนเหนือนิยมการต้ม ปิ้ง แกง หมก ไม่นิยมใช้น้ำมัน 5. อาหารขึ้นชื่อ ได้แก่ น้ำพริกหนุ่ม, น้ำพริกอ่อง, น้ำพริกน้ำปู, ไส้อั่ว, แกงฮังเล 6. คนภาคเหนือมีความนิยมสูบบุหรี่ที่มวนด้วยใบตองกล้วย ที่เรียกว่า บุหรี่ขี้โย 7. ผู้หญิงชาวเหนือจะสวมเสื้อแขนกระบอก และนุ่งโจงกระเบน 8. ผู้ชายชาวเหนือนิยมใช้ผ้าคาดเอวด้วยผ้าขาวม้า 9. ชาวไทยทางภาคเหนือมีภาษาล้านนาที่นุ่มนวลไพเราะ 10. คำว่า “โกหก” ภาษาของภาคเหนือ คือคำว่า “ขี้ตั๋ว” 9

กิจกรรมการเรียนรู้ที่ 2 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ คำชี้แจง : ให้นักเรียนดูภาพแล้วเลือกชื่อประเพณีที่กำหนดให้เติมใต้ภาพให้ถูกต้อง ประเพณีลอยโคม ประเพณีชิงเปรต ประเพณีตานตุง ประเพณีตานก๋วยสลาก ประเพณียี่เป็ง ประเพณีโยนบัว 10

แบบทดสอบหลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว 1. ผู้คนอาศัยอย่างกระจายตัวแบ่งกันเป็นกลุ่ม เรียกว่ากลุ่มใด ก. กลุ่มวัฒนธรรมล้านช้าง ข. กลุ่มวัฒนธรรมชาวเขา ค. กลุ่มวัฒนธรรมล้านนา ง. กลุ่มวัฒนธรรมชาวเมือง 2. ภาคเหนือมีลักษณะภูมิประเทศ ตามข้อใด ก. ที่ราบสูง ข. ชายฝั่งทะเล ค. ที่ราบลุ่มแม่น้ำ ง. ภูเขาสลับกับที่ราบ 3. ข้อใดคือ อาหารของคนภาคเหนือ ก. ส้มตำ ข. แกงฮังเล ค. แกงไตปลา ง. แกงเขียวหวาน 4. คนในภาคเหนือมีวัฒนธรรมการกินคล้ายกับคนในภาคใด ก. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ข. ภาคตะวันออก ค. ภาคกลาง ง. ภาคใต้ 11

5. ลักษณะแบบกางเกงขายาวแบบ 3 ส่วน คนภาคเหนือ เรียกติดปาก ว่าอย่างไร ก. กุ๊บ ข. เตี่ยว ค. ม่อฮ่อม ง. สามส่วน 6. ข้อใดคือ การแต่งกายของคน ภาคเหนือ ก. แววนุ่งซิ่นยาว ข. ส้มใส่ผ้าคลุมศีรษะ ค. นายสวมเสื้อม่อฮ่อม ง. ชัยสวมเสื้อราชประแตน 7. ข้อใดคือ ภาษาพูดของภาคเหนือ ก. แหลง ข. แซบ ค. เว้า ง. อู้ 8. ภาษาพูดของคนภาคเหนือ มีลักษณะอย่างไร ก. ช้าและนุ่มนวล ข. ห้วน ๆ สั้น ๆ ค. ใช้ภาษายาวี ง. เป็นภาษาราชการ 9. ประเพณีลอยโคม คือข้อใด ก. เตรียมอาหารเพื่อนำไปถวายพระ ข. การทำบุญให้ทาน อุทิศส่วนกุศล ค. การปล่อยเคราะห์ปล่อยโศก ง. เพื่อบูชาแม่คงคา 10. ข้อใดคือประเพณีของภาคเหนือ ก. ประเพณีชักพระ ข. ประเพณีวิ่งควาย ค. ประเพณีชิงเปรต ง. ประเพณีตานตุง 12

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ข้อที่ คำตอบ 1 ก 2 ข 3 ง 4 ค 5 ข 6 ค 7 ง 8 ก 9 ง 10 ค 13

เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมาย ✓หน้าข้อที่ถูกต้อง และเขียนเครื่องหมาย หน้าข้อที่ผิด 1. ภาคเหนือ มีลักษณะภูมิประเทศเป็นเขตภูเขาสลับพื้นที่ราบระหว่างภูเขา 2. ภาคเหนือเป็นภูเขาสูงสลับกับแอ่งหุบเขา มีเพียงสองฤดู คือ หนาวและร้อน 3. ชาวเหนือมีวัฒนธรรมการกินคล้ายกับคนภาคกลาง 4. วิธีการปรุงอาหารของคนเหนือนิยมการต้ม ปิ้ง แกง หมก ไม่นิยมใช้น้ำมัน 5. อาหารขึ้นชื่อ ได้แก่ น้ำพริกหนุ่ม, น้ำพริกอ่อง, น้ำพริกน้ำปู, ไส้อั่ว, แกงฮังเล 6. คนภาคเหนือมีความนิยมสูบบุหรี่ที่มวนด้วยใบตองกล้วย ที่เรียกว่า บุหรี่ขี้โย 7. ผู้หญิงชาวเหนือจะสวมเสื้อแขนกระบอก และนุ่งโจงกระเบน 8. ผู้ชายชาวเหนือนิยมใช้ผ้าคาดเอวด้วยผ้าขาวม้า 9. ชาวไทยทางภาคเหนือมีภาษาล้านนาที่นุ่มนวลไพเราะ 10. คำว่า “โกหก” ภาษาของภาคเหนือ คือคำว่า “ขี้ตั๋ว” ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 14

เฉลยกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 2 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ คำชี้แจง : ให้นักเรียนดูภาพแล้วเลือกชื่อประเพณีที่กำหนดให้เติมใต้ภาพให้ถูกต้อง ประเพณีลอยโคม ประเพณีชิงเปรต ประเพณีตานตุง ประเพณีตานก๋วยสลาก ประเพณียี่เป็ง ประเพณีโยนบัว ประเพณียี่เป็ง ประเพณีลอยโคม ประเพณีตานก๋วยสลาก ประเพณีตานตุง 15

เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ วัฒนธรรมไทย ชุดที่ 1 วัฒนธรรมทางภาคเหนือ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ข้อที่ คำตอบ 1 ค 2 ง 3 ข 4 ก 5 ข 6 ค 7 ง 8 ก 9 ค 10 ง 16

บรรณานุกรม อ้างอิงจาก https://travel.kapook.com/view68566.html อ้างอิงจาก https://sites.google.com/site/wathnthrrm4/wathnthrrm-thi- keiywkhxng-kab-xahar-2 อ้างอิงจาก https://www.technologychaoban.com/folkways /article_21570 อ้างอิงจาก Chiangmaidaiary อ้างอิงจาก http://44yoko.blogspot.com/2012/03/blog-post.html อ้างอิงจาก https://sites.google.com/site/top10inchiangmai/kar-taeng-kay อ้างอิงจาก http://looklanthoen.blogspot.com/2016/03/blog-post _67.html อ้างอิงจาก https://pantip.com/topic/34602316 อ้างอิงจาก https://superstitionsite.wordpress.com อ้างอิงจาก https://www.tambonmaesin.go.th/networknews/detail/ 12632/data.html 17