เดจาวู

ท ฤ ษ ฎี โ ล ก คู่ ข น า น

เ ด จ า วู


เ ค ย เ กิ ด ขึ้ น แ ล้ ว ห รือ แ ค่ บั ง เ อิ ญ
อ า ก า ร ขั้ ว ต ร ง ข้ า ม
” จ า เ ม ส์ วู ”

ความคุ้นเคย… เหมือนจะเคยเกิดขึ้นมาก่อน
เคยเกิดขึ้นจริง หรือ แค่ความบังเอิญ?

บทนำ

คุณเคยไหมรู้สึกเหมือนกับเคยทำสิ่งนี้มาแล้ว เคยรู้จักใคร
สักคนมาแล้ว แต่แท้จริงแล้วพึ่งเคยทำเป็นครั้งแรก เช่น ไป
เที่ยวแล้วรู้สึกตะหงิดๆว่าเคยมาที่นี่แล้ว

หลายคนคงเคยประสบกับปรากฏการณ์น่าพิศวงนี้ที่
เรียกว่า เดจาวู ซึ่งเป็นความรู้สึกราวกับว่าเคยอยู่ในเหตุการณ์
สถานที่ หรือเคยมีบทสนทนาที่เกิดขึ้นมาก่อนหน้านี้ ทั้ง ๆ ที่
เพิ่งไปยังสถานที่นั้นเป็นครั้งแรก เป็นเหตุการณ์ที่ไม่เคยเกิด
ขึ้นในชีวิต หรือเป็นการพูดคุยกับคนที่ไม่เคยเจอกันมาก่อน
แต่ในทางวิทยาศาสตร์ เดจาวูคืออะไรกันแน่ และเกิดขึ้นได้
อย่างไร มาอ่านบทความนี้กัน

ศศินิภา มณีรัตนกิตติกุล
ตุลาคม2564

ก

หรือจะเป็นเพราะ มิติคู่ขนาน…

สารบัญ หน้า

หัวข้อ ก
ค
บทนำ
สารบัญ 1
เดเจวู คืออะไร? 3
เดจาวูเกิดขึ้นได้อย่างไร 3
3
• ความฟุ้งซ่าน 3
• พลังจิต 5
• อดีตชาติ 7
เดจาวูในทางวิทยาศาสตร์ 9
เดจาวู กับทฤษฎีโลกคู่ขนาน
ขั้วตรงข้ามของเดจาวู “จาเมส์วู“ ค
บรรณานุกรม

ข

เดจาวู
คืออะไร?

1

คำว่า เดจาวู (Déjà vu) มาจากภาษาฝรั่งเศส
แปลว่า “เคยเห็นมาก่อนแล้ว” ซึ่งแม้หลายคนจะรู้สึกว่า
ตนเคยเผชิญสถานการณ์ดังกล่าวมาก่อน แต่ก็ไม่แน่ใจ
ว่าเคยเกิดขึ้นจริงหรือไม่ และบางครั้งก็แน่ใจว่าไม่เคยเกิด
ขึ้นมาก่อน เพราะไม่เคยไปยังสถานที่นั้น ๆ หรือเป็นการ
พูดคุยกับคู่สนทนาเป็นครั้งแรกในชีวิตด้วยซ้ำ จึงชวนให้
สงสัยว่าความรู้สึกคลับคล้ายคลับคลาดังกล่าวเกิดขึ้นได้
อย่างไร

ทั้งนี้ จากการสำรวจพบว่าผู้ที่มีสุขภาพดีประมาณ
60-70 เปอร์เซ็นต์ เคยเกิดความรู้สึกแปลกประหลาด
แบบเดจาวู โดยมักเกิดขึ้นบ่อยในช่วงวัยที่มีอายุ 15-25 ปี
และจะค่อย ๆ เกิดขึ้นน้อยลงเมื่อมีอายุเพิ่มมากขึ้น
นอกจากนี้ ยังพบด้วยว่าส่วนใหญ่เกิดจากการรับความ
รู้สึกผ่านภาพ เช่น รู้สึกเหมือนเคยเห็นสถานที่ที่เพิ่งไป
เยือนครั้งแรกมาก่อน หรือรู้สึกคุ้นเคยเมื่อเห็นรูปสถานที่
สิ่งของ หรือคนที่ไม่รู้จัก เป็นต้น นอกจากนี้ อาจเกิดขึ้น
ได้แม้เพียงได้ยินคำศัพท์ที่ไม่รู้ว่าแปลว่าอะไร

2

““เดจาวู””

เกิดขึ้นได้อย่างไร

3

เดจาวู เป็นประสบการณ์ทางจิต ที่เกิดได้กับทุก
คน และทุกเวลา มีการคาดการณ์หลากหลายเกี่ยว
กับการเกิดเดจาวู อาจเป็นอดีตชาติ อาจเป็นโลกคู่
ขนาน อาจเป็นพลังจิต หรืออาจเป็นแค่ภาพลวงตา
ทางสมองก็ได้

ความฟุ้งซ่าน พลังจิต

เดจาวู เป็นประสบการณ์ทางจิต เราทุกคนมีพลังจิต เพียงแต่จะ
วิญญาณ… สิ่งใดก็ตามที่เคยเกิดไป อ่อนจะเข้ม บางทีเพราะเราไม่ได้
แล้วในอดีต จะย้อนกลับมาเกิดซํ้าอีก ฝึก จะเก็บกดไว้ภายใน วันดีคืนดี
เราจะผ่านประสบการณ์มากมาย และ ก็ล้นออกมา ตามตำรา ถ้าได้ฝึก
บางสิ่งอาจหลงเหลือในความทรงจำ เราสามารถควบคุมได้ มีนัก
แล้วย้อนกลับมาเกิดอีก ทำให้รู้สึกว่า พยากรณ์หลายคน พยากรณ์ได้
เคยเห็นมาก่อน จากการเพ่ง ว่ากันว่า มีผู้หนึ่งมี
เดจาวูแรงกล้ามาก หาใครเปรียบ
อดีตชาติ
ได้ไม่ เขาชื่อ นอสตราดามุส
เดจาวู เป็นประสบการณ์ทางจิต
วิญญาณ… สิ่งใดก็ตามที่เคยเกิดไป
แล้วในอดีต จะย้อนกลับมาเกิดซํ้าอีก
เราจะผ่านประสบการณ์มากมาย และ
บางสิ่งอาจหลงเหลือในความทรงจำ
แล้วย้อนกลับมาเกิดอีก ทำให้รู้สึกว่า
เคยเห็นมาก่อน

4

เดจาวู

ในทาง
วิทยาศาสตร์

5

การทดลอง

วิทยาศาสตร์

คำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ของปรากฏการณ์เดจาวูยังเป็นเรื่องปลายเปิด
ที่ไม่มีคำตอบชัดเจนนัก แต่นักวิทยาศาสตร์ล้วนเห็นพ้องต้องกันว่ามันเป็น
ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นกับสมอง ไม่ใช่เรื่องลึกลับเหนือธรรมชาติแต่อย่างใด
อย่างน้อยๆ เดจาวูก็ไม่ใช่ปรากฏการณ์ที่ช่วยให้เราทำนายอนาคตได้ แม้เราจะ
รู้สึกเหมือนเคยเห็นสิ่งนั้นมาแล้วก็ตาม

นักวิทยาศาสตร์ได้ทำการทดลองถามอาสาสมัคร 2 รอบ
รอบแรกถามว่า เมื่อสักครู่ได้ยินคำที่ขึ้นต้นด้วยตัวอักษร s หรือไม่

แน่นอนว่าอาสาสมัครตอบเป็นเสียงเดียวกันว่าไม่ได้ยิน
คำถามต่อมาคือการถามว่าได้ยินคำว่าอะไรบ้าง พอถามไปถามมา อาสา

สมัครกลับรู้สึกคุ้นๆ ว่าได้ยินคำว่า sleep

กล่าวได้ว่าการทดลองง่ายๆ นี้กระตุ้นให้คนเราเกิดประสบการณ์เดจาวูขึ้น
มาได้!
ที่น่าสนใจคือการทดลองไม่ได้จบลงแค่นั้น เพราะระหว่างที่อาสาสมัครเกิดอา
การเดจาวูกับคำว่า sleep นักวิจัยได้อ่านคลื่นสมองของอาสาสมัครด้วยเครื่อง
fMRI (functional magnetic resonance imaging) เพื่อดูว่าสมองส่วนไหน
ทำงานขณะเกิดเดจาวู

ในตอนแรกนักวิทยาศาสตร์คาดว่าสมองส่วนความทรงจำสักแห่งน่าจะรับ
ผิดชอบต่ออาการเดจาวู แต่ผลลัพธ์ที่ได้ผิดกับที่คาดการณ์ไว้เพราะพบว่าสมอง
ส่วนความทรงจำนั้นไม่มีการส่งสัญญาณประสาทใดๆ มากขึ้น แต่สมองส่วนที่
เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจกลับมีการส่งกระแสประสาทอย่างขวักไขว่

พูดง่ายๆ ว่า เดจาวูเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในสมองส่วนการตัดสินใจ
ไม่ใช่ความทรงจำ

คำอธิบายที่เป็นไปได้คือ สมองส่วนการตัดสินใจนั้นทำหน้าที่ตรวจสอบ
ความทรงจำของเราเพื่อมองหาจุดไม่ชอบมาพากลเวลาเรารื้อฟื้ นความทรงจำ
และเมื่อพบเห็นสิ่งผิดปกติบางอย่าง จึงทำให้เกิดอาการเดจาวู

6

ทฤษฎีโลกคู่ข

นานกับ
นาน
เ ด จ า วู
ทฤษ
ฎี โ ล ก คู่ ข

7

เดจาวู กับ
จักรวาลคู่ขนาน

บางทีที่เราฝันแล้วมันเป็นเรื่องจริง เช่น เราเคยฝันว่าไปบาง
ที่จนเวลาผ่านไปเราก็ได้ไปอยู่ที่ตรงนั้นจริงๆเหมือนในฝัน อาจ
เป็ นเพราะเวลาที่เราฝั นอาจเป็ นตัวเราในจักรวาลอื่ นที่มีดวงจิต
เชื่อมถึงกันกำลังทำสิ่งนั้นอยู่

อธิบายเกี่ยวกับโลกคู่ขนานหรือจักรวาลคู่ขนาน
จักรวาลคู่ขนาน คือ จักรวาลที่ดำเนินไปพร้อมกับจักรวาลที่

เราอยู่นี้ ทฤษฎีนี้นักฟิสิกส์เริ่มคิดขึ้นมาแล้วได้รับความสนใจเป็น
อย่างมากเลยมีทฤษฎีการผันผวนของมิติเวลา โดยทุกๆเหตุการณ์
ที่เรามีทางเลือก 2ทางก็จะเกิดโลกคู่ขนานขึ้น 2โลก ถ้าเราเจอ
เหตุการณ์อื่นที่ต้องตัดสินใจอีก 2ทางแต่ละโลกจะเกิดโลกคู่ขนาน
เพิ่มอีก 2โลกเช่นกันทำให้สามารถมองเห็นเดจาวูได้

มีคนผูกทฤษฎีเดจาวู กับทฤษฎีจักรวาลคู่ขนานว่าการที่เรา
รู้สึกเห็นภาพที่คล้ายว่าเคยทำมาก่อนนั่นคือการที่เราเคยทำจริงๆ
แต่เป็ นเราในอีกโลกหนึ่ งที่ได้ทำเราในทุกๆโลกถูกผูกกันด้วยสาย
ใหญ่บางอย่าง อาจจะเป็นเพราะ สมองมีคลื่นตรงกันเพราะเป็นคน
คนเดียวกันก็เป็ นได้

ในโลกที่เรามีตัวตนอยู่นี้ก็จะมีเราอีกคนในอีกโลกหนึ่ง และ
มีโลกคู่ขนานมากมายอีกนับไม่ถ้วนใช้ชีวิตพร้อมๆกัน

8

-ขั้วตรงข้ามของเดจาวู-

จาเมส์วู

9

’จาเมส์ วู’ (Jamais Vu) เป็นภาษาฝรั่งเศสแปลว่า “ไม่เคย
เห็น”
สิ่งที่เกิดขึ้นคือ จู่ๆ ก็รู้สึกไม่คุ้นเคยกับเรื่องที่ควรจะคุ้นเคย เช่น
คุณกำลังมองหน้าเพื่อนสนิท แล้วก็รู้สึกว่าเพื่อนคนนี้เหมือนเป็น
คนแปลกหน้าขึ้นมาชั่วขณะหนึ่ง
หรือเวลาที่เขียนตัวหนังสือด้วยคำง่ายๆ ที่เรารู้จัก แต่ชั่วขณะนั้น
กลับรู้สึกว่า เหมือนจะเขียนไม่ถูก เพราะตัวอักษรดูไม่คุ้นตา เป็นต้น

อาการทั้ง ‘จาเมส์ วู’ และ ‘เดจา วู’ มีการอธิบายถึงสาเหตุไว้
หลากหลายทฤษฎี แต่โดยหลักแล้ว กระบวนการทั้งจำได้และลืม
นั้นเกิดขึ้นในสมอง เมื่อเซลล์ประสาทที่กระตุ้นไขสมองไม่สามารถ
ประมวลผลได้อย่างราบรื่น ทำให้การจัดเรียงข้อมูลในสมองไม่
เป็นระเบียบ แล้วพอกลับมาทำงานตามปกติก็พยายามดึงข้อมูล
มาปะติดปะต่อกันภายหลัง (บางครั้งก็ต่อผิดจนเกิดเป็นอาการเด
จา วู ที่คิดว่าสิ่งนี้เกิดขึ้นแล้ว)

ส่วนอีกทฤษฎีอธิบายว่า เป็นความผิดปกติของจุด
กำเนิดกระแสไฟฟ้าในสมอง หรือตรงสมองกลีบขมับ
(Temporal lobe epilepsy) ซึ่งจะส่งผลต่อ อารมณ์
พฤติกรรม และความทรงจำ เมื่อเกิดความผิดปกติก็

ทำให้สมอง “สะดุด” อยู่ชั่วขณะหนึ่งนั่นเอง

10



บรรณานุกรม

เดจาวู ไขความลับวิทยาศาสตร์ของระลึกพิศวง. (2559). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก
: https://www.pobpad.com/. (วันที่ค้นข้อมูล : 10 ตุลาคม 2564)

อาจวรงค์ จันทมาศ. (2564). ‘ทำไมฉันเคยเห็นสิ่งนี้มาก่อน’ ความลึกลับของ
เดจาวูกับโลกที่เลื่อนหลุด. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://adaymagazine.com/. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 10 ตุลาคม 2564).

เดจาวู คืออะไร? เรียกฝันแม่นได้ไหม. (2563). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.sanook.com/. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 10 ตุลาคม 2564).

ManoshFiz. (2561). ปรากฏการณ์ “เดจาวู” เกิดขึ้นได้อย่างไร? เกี่ยวกับชาติที่
แล้ว

หรือไม่. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : https://www.flagfrog.com/. (วันที่
สืบค้นข้อมูล : 10 ตุลาคม 2564).
BrandThink. (2563). รู้จัก 'จาเมส์ วู' อาการขั้วตรงข้ามของ 'เดจา วู' เมื่อคุณลืม
สิ่งที่คุ้นเคยไปชั่วขณะ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.brandthink.me/. (วันที่สืบค้นข้อมูล : 10 ตุลาคม 2564).

ค