ເອກະສານປະກອບການສອນ ວິຊາວິວັດທະນາການ

49 ບົດທີ 9 ວິວັດທະນາການຂອງສັດ 1. ວິວັດທະນາການສັດຈຸລັງດຽວ ເມ ູ່ອປະມານ 4,500 ລ້ານປີມາແລ້ວ ໄດ້ມີກຸູ່ ມອາກາດ ແລະ ວດັຖຸທາດນ້ອຍໆລວມຕົວກັນຂຶນ້ ມາຈົນກາຍ ເປັນວດັຖຸທີ ູ່ມີຂະໜາດໃຫູ່ ຍເຊິ ູ່ງມຄວາມ ີ ຮ້ອນຢູູ່ ຫຼັງຈາກເປັນເວລາອັນດົນນານລ້ານໆປີໄດ້ຄູ່ ອຍເຢັນລົງ ແລະ ວດັຖຸດູ່ງັກູ່າວນນັ້ ຄ : “ໜູ່ ວຍໂລກປັດຈຸບັນ”. ສະນນັ້, ເມ ູ່ອໂລກເຢັນລົງເຖິງລະດັບໜຶ ູ່ງ ແລະ ມີພາວະເອ ອ້ ອໍານວຍ ກໍເກີດມີສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດທໍາອິດຂຶນ້ ຄ : ແບັກເຕີເລຍ ແລະ ເທົາສີຂຽວ ແລ້ວມີການວິວັດທະນາການຕໍ ູ່ມາທັງພ ດ ແລະ ສັດກໍໄດ້ມີການວິວັດທະນາການສູງຂຶນ້ ຈາກສາຍພັນເດີມ ແລະ ເກີດສາຍພັນໃໝູ່ເພີ ູ່ມຂຶນ້ ເຊິ ູ່ງສາຍວິວັດທະນາການ ຂອງສັດນນັ້ເລີ ູ່ມຈາກສັດຈຸລັງດຽວທີ ູ່ມີໂຄງສ້າງຮູ່າງກາຍບໍ ູ່ມຄວາມສັບສົນມາ ີ ເປັນສັດທີ ູ່ມີໂຄງສ້າງຮູ່ າງກາຍມທີ ີ ູ່ ຄວາມສບັສນົທີ ູ່ອາໄສຢູູ່ ໃນນໍ ້າແລ້ວຈຶ ູ່ງຄ ບຄານຂຶນ້ມາຢູູ່ ເທິງບົກ ແລະ ກາຍເປັນສັດທີ ູ່ອາໄສຢູູ່ ເທິງບົກໄດ້. ໃນຍຸກ Proterozoic ປະມານ 542-2,500 ລ້ານປີກູ່ ອນ ໃນຊູ່ ວງເວລານີ ້ເປັນຊູ່ ວງທີ ູ່ສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດທໍາອິດກໍາເນີ ດຂຶນ້ ບົນໜ້າໂລກ ລັກສະນະສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດດູ່ງັກູ່າວມີຄວາມແຕກຕູ່ າງຈາກມະນຸດ ຫຼ ສດັທີ ູ່ ເຮົາຮູ ້ຈັກ ເພາະມັນເປັນ ຮູບຂອງການມີຊີວິດທີ ູ່ງູ່າຍດາຍທີ ູ່ສຸດເນ ູ່ອງຈາກຮູ່ າງກາຍມີພຽງຈຸລັງດຽວເທູ່າົນັນ້ ບໍ ູ່ ຄ ຮູ່ າງກາຍມະນຸດທີ ູ່ມີຈຸລັງຢູູ່ ພາຍໃນຮູ່ າງກາຍນັບລ້ານຈຸລັງ ການດໍາລົງຊີວິດຂອງມະນຸດເຮົາແມູ່ ນຂຶນ້ກັບຈຸລັງຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍມະຫາສານເຫູ່ຼົາ ນນັ້. ແຕູ່ເນ ູ່ອງຈາກສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດຈຸລັງດຽວມີຂະໜາດຂອງຮູ່ າງກາຍນ້ອຍຫຼາຍ ຈຶ ູ່ງບໍ ູ່ ສາມາດເບິ ູ່ງດ້ວຍຕາເປູ່ ົາຈິ ູ່ງມີ ຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງອາໄສກ້ອງຈຸລະທັດທີ ູ່ມີການຂະຫຍາຍສູງມາຊູ່ ວຍ ຈຶ ູ່ ງເຮັດໃຫ້ເຮົາເບິ ູ່ງເຫັນໄດ້ ເຊິ ູ່ ງ ນັກວິທະຍາສາດໄດ້ຕັ້ງຊ ູ່ໃຫ້ມັນວູ່ າ ໂປຼຄາລີໂອດ (Prokaryote). ປັດຈຸບັນສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດທີ ູ່ມີລັກສະນະນີ ້ໄດ້ແກູ່ເຊ ອ້ ແບັກເຕີເລຍເປັນຕນົ້ ເມ ູ່ອຜູ່ ານໄປເປັນເວລາ 2,000 ລ້ານປີ ໂປຼຄາລີໂອດ (Prokaryote) ເລີ ູ່ມມີການພັດທະນາຕົນເອງເຮັດໃຫ້ໂຄງສ້າງມີຄວາມສັບສົນຫຼາຍຂຶນ້ ໝາຍຄວາມ ວູ່ າ ອະໄວຍະວະພາຍໃນຈຸລັງມີຫຼາຍຂຶນ້ ແລະ ພາຍໃນເລີ ູ່ມມີນິວເຄຼຍທີ ູ່ບັນຈຸ DNA ແລະ ສານພັນທຸກໍາເປັນຈໍາ ນວນຫຼວງຫຼາຍ ຈຸລັງມີການວິວັດທະນາການຈົນມີຄວາມສະຫຼັບຊັບຊ້ອນຫຼາຍຂຶນ້ ໄດ້ປູ່ ຽນຊ ູ່ມາເປັນຈຸລັງຢູຄາລີໂອດ (Eukaryote) ພາຍໃນເຈ້ຍຫຸ ້ມຈຸລັງຈະມີອະໄວຍະວະແຈກຢາຍພະລັງງານໃຫແກູ່ຈຸລັງ ມີອະໄວຍະວະທີ ູ່ສາ້ງສາຍ ພັນທຸກໍາ ເພ ູ່ອໃຫ້ລູກຫຼານມີລັກສະນະຈຸລັງເດີມທຸກປະການ. ຊູ່ ວງເວລາຂອງຍຸກແຫູ່ ງການປັບປູ່ ຽນວິວັດທະນາການນີ ້ຈະໃຊ້ເວລາປະມານ 2,000-3,000 ລ້ານປີ. ຫຼັງຈາກ ນນັ້, ຈຶ ູ່ງເລີ ູ່ມເຂົ້າສູູ່ມະຫາຍຸກພາລີໂອໂຊອິກ (PaleozoicEra) ເຊິ ູ່ງເປັນຍຸກທີ ູ່ມີສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດທີ ູ່ສາມາດເບິ ູ່ງເຫັນໄດ້ ດ້ວຍຕາເປູ່ ົາເລີ ູ່ມກໍາເນີດຂຶນ້ ແລະ ກໍມີການວິວັດທະນາການກາຍເປັນສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດຊະນິດອ ູ່ນໆ. 2. ວິວັດທະນາການສັດບໍ ູ່ ມີກະດູກສັນຫຼັງ 2.1 ສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ (Invertebrates) ໝາຍຄວາມລວມເຖິງ ສັດທີ ູ່ບໍ ູ່ມີແທູ່ ງກະດູກສັນຫຼັງສໍາລັບຍຶດຕິດ ໃຫ້ເປັນສູ່ ວນດຽວກັນຂອງຮູ່ າງກາຍ ຈັດເປັນສັດປະເພດທີ ູ່ບໍ ູ່ມີກະດູກ ແລະ ບໍ ູ່ມີກະດູກອູ່ ອນຢູູ່ ພາຍໃນຮູ່ າງກາຍ ມີ ຄວາມແຕກຕູ່ າງຈາກສັດທີ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ທັງໝົດຖ ກຈັດໃນສາຂາ (Pylum) ດຽວໃນອານາຈັກສັດ ແຕູ່ ສໍາລັບ

50 ສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງມີຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ແລະ ມີຫຼາກຫຼາຍສາຂາ, ມຈີໍານວນຫຼາຍກູ່ ວາສັດທີ ູ່ມກີ ະດູກສັນຫຼັງ ແລະ ຫຼາຍທີ ູ່ສຸດໃນໂລກ. 2.2 ການວິວັດທະນາການ ສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງມີການວິວັດທະນາການຂອງເຊ ອ້ ສາຍ ແລະ ສັດພວກນີມ້ ຈໍານວນ ີ ຫຼາຍກູ່ ວາສັດພວກ ມີກະດູກສັນຫຼັງ ແລະ ໄດ້ແບູ່ ງອອກດູ່ງັນີ ້: ກ. ສັດຟອງນໍ ້າ ສັດຟອງນໍ ້າ ເປັນສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດຈໍາພວກດຽວໃນສາຂາ Porifera ມີພ ນ້ ຖານສັບມາຈາກພາສາລາຕິນຄ Porus ໝາຍເຖິງ ຮູ ແລະ Ferre ໝາຍເຖິງ ຄໍ ້າເອົາໄວ້ ເປັນສັດທີ ູ່ມີຫຼາຍຈຸລັງທີ ູ່ມີການວິວັດທະນາການຕໍ ູ່ າສຸ ດ ມີ ຮູບຮູ່ າງຄ້າຍຄ ກນັທີ ູ່ມີຮູນ້ອຍໆທູ່ວົຮູ່ າງກາຍ ເຊິ ູ່ງເປັນຊູ່ ອງທາງໃຫ້ນໍ ້າຜູ່ ານເຂົ້າລໍາຕົວ ມີຈຸລັງລຽງກັນເປັນສອງຊັນ້ ແຕູ່ບໍ ູ່ມີເສນັ້ ປະສາດ ແລະ ກ້າມເນ ອ້ທີ ູ່ແທ້ຈງິ ບໍ ູ່ມີອະໄວຍະວະ ແລະ ທາງເດີນອາຫານ ສູ່ ວນໃຫູ່ ຍອາໄສຢູູ່ ໃນນໍ ້າ ທະເລ ມີບາງຊະນິດທີ ູ່ອາໄສໃນນໍ ້າຈ ດ ຕົວອູ່ ອນສັດຟອງນໍ ້າມີຈຸລງັທີ ູ່ສາມາດລອຍນໍ ້າໄດ້ເອີນວູ່ າ: ້ Amphiblastula ໂດຍໃຊ້ການລອຍນໍ ້າໄປເກາະຕາມກ້ອນຫີນ. ເມ ູ່ອຈະເລີນເຕີບໂຕແລ້ວຈະບໍ ູ່ສາມາດລອຍນໍ ້າໄດ້ ສັດຟອງນໍ ້າປັດຈຸ ບັນມີປະມານ 7,000 ສາຍພັນ ມັກພົບໃນເຂດນໍ ້າເລິກປະມານ 8,500 ແມັດ ກາງມະຫາສະມຸດ. ຕນົ້ກໍາເນີດຂອງສັດຟອງນໍ ້າອາດຍ້ອນໄປເຖິງຍຸກປຣີແຄມບຼຽນ (Precambrian) ຫຼ ຫູ່າງຈາກນີປ້ ະມານ 4,500 ລາ້ນປີມາແລວ້ ພສິູດຈາກຊາກດກຶ ດໍາບນັຂອງສດັຟອງນໍ ້າ. ນອກຈາກນີ ້ສດັຟອງນໍ ້າຍັງຖ ວູ່ າເປັນສັດທີ ູ່ມີ ອາຍຸຍນ ສູງສຸດໃນບນັດາອານາຈກັ ສດັທງັໝດົອກີດວ້ ຍ ໂດຍມອີາຍຸຍນ ເປັນໝ ູ່ນປີ. 1. ໂຄງສ້າງ ໂຄງສ້າງພາຍໃນ ມີຮູນ້ອຍໆທູ່ວົຕົວ ມີຊູ່ ອງທາງໃຫ້ນໍ ້າຜູ່ ານເຂົ້າເອີນວູ່ າ ອອ ້ ສເທຍ (Ostia) ສູ່ ວນຮູໃຫູ່ ຍ ທີ ູ່ຢູ່ ູດ້ານເທິງເປັນທາງໃຫ້ນໍ ້າອອກເອີນວູ່ າ ອອ ້ ສຄູລໍາ (Osculum) ຜິວໜັງລໍາຕົວ ປະກອບດ້ວຍເນ ອ້ ສອງຊັນ້ ຄ : ເນ ອ້ເຫຍ ູ່ອຊນັ້ ນອກເປັນຈຸລັງຮູບຮູ່ າງແປລຽນກັນຄ້າຍຄ ແຜູ່ນກະເບ ອ້ງ ປະກອບດ້ວຍຈຸລັງເປັນປອກ ມີຂົນຈຸລັງ ຊູ່ວຍພັດໃຫ້ນໍ ້າເຄ ູ່ອນທີ ູ່ຜູ່ ານລໍາຕົວ ແລະ ກິນສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດນ້ອຍໆທີ ູ່ປົນມາກັບນໍ ້າເອີນຈຸ ້ ລັງເຫູ່ຼົານີວູ່ າ ຈຸ ້ ລັງປອກຄໍ (Choanocyte) ຢູູ່ ລະຫວູ່ າງເນ ້ອເຫຍ ູ່ ອ 2 ຊັ້ນ ຈະມີຊັ້ນກາງທີ ູ່ ມີລັກສະນະຄ້າຍຄ ງຸນ້ ເອີ ້ນຊັ້ນນີ ້ວູ່ າ Mesenchyme ໃນຊນັ້ ນີມັນສາມາດ ້ ເຄ ູ່ອນທີ ູ່ ແລະ ປູ່ ຽນແປງຕົວເອງໃຫ້ເປັນຈຸລງັອ ູ່ນ ເຊິ ູ່ງເອີນ້ ວູ່າ ອະມໂບີ ໄຊຕ໌ (Amoebocyte) ເພ ູ່ອເຮັດໜ້າທີ ູ່ຂົນສູ່ງົອາຫານ ແລະ ລໍາລຽງຂອງເສຍ. ໂຄງສ້າງພາຍນອກ ຢູູ່ ໃນຊນັ້ ຈຸລັງ Mesenchyme ເຊິ ູ່ງເອີນ້ ວູ່າ ຄາບ (Spicule) ເປັນຕົວຄົງຮູບຮູ່ າງຂອງ ສັດຟອງນໍ ້າ ແລະ ສາມາດແບູ່ ງສານປະກອບທີ ູ່ໃຊ້ໃນການຄົງຮູບຮູ່ າງອອກເປັນ 3 ຊະນິດຄ : - ຄາບຫີນປູນ (Calacreous spicule) ມີຫີນປູນເປັນອົງປະກອບ ພົບໃນສັດຟອງນໍ ້າຫີນປູນ. - ຄາບແກ້ວ (Siliceous spicule) ມີທາດຊີລິກາ (Silica) ເປັນອົງປະກອບ. - ສະປອນຈິນ (Spongin) ບໍ ູ່ຢູູ່ ໃນຈໍາພວກ Spicule ແຕູ່ເປັນເສນັ້ ໄຍທີ ູ່ມີອົງປະກອບເປັນສານສະເກຼໂຣ ໂປຼຕິນ (Scleroprotein).

51 ຮູບທີ 17: ສດັຟອງນໍ ້າ 2. ການສ ບພັນ ການສ ບພັນບໍ ູ່ ອາໄສເພດ ການສ ບພັນບໍ ູ່ອາໄສເພດແມູ່ ນ ການສ ບພັນດ້ວຍການສ້າງເຈມມູນ (Gemmule) ການສ້າງເຈມມູນຈະ ເກີດຂຶນ້ກັບສັດຟອງນໍ ້າທີ ູ່ອາໄສໃນນໍ ້າຈ ດ ເມ ູ່ອສະພາບແວດລ້ອມບໍ ູ່ເໝາະສົມເຊູ່ນັ : ອຸນຫະພູມສູງ ຫຼ ຕໍ ູ່າເກີນໄປ ຫຼ ແຫ້ງແລ້ງເກີນໄປ. ການສ ບພັນອາໄສເພດ ສັດຟອງນໍ ້າສາ້ງອະສຸຈິ ແລະ ໄຂູ່ ຂະບວນການສ ບພັນແບບອາໄສເພດຈະເກີດຂຶນ້ ໃນຕົວສັດຟອງນໍ ້າ ເມ ູ່ອອະສຸຈປິະສມົ ກບັ ໄຂູ່ຈະໄດໄ້ຊກດົ ຈະເລນີເຕບີໂຕຈນົ ເປັນຕວົອູ່ອນ ເຊິ ູ່ງມຂີນົສນັ້ ຮອບຕວົ ແລວ້ ຕວົອູ່ອນຈະ ເຄ ູ່ອນຕວົອອກຈາກຕວົແມູ່ ແລວ້ ລອຍນໍ ້າໄປເກາະຕາມຫນີ ແລະ ມກີານສບ ພນັຕໍ ູ່ ໄປ. ຂ. ພວກສັດລໍາຕົວກວາງ ຮູບທີ 18: ຕົວແທນສັດລໍາຕົວກວາງ ພວກສັດລໍາຕົວກວາງ ໄດ້ແກູ່ ໄຮດຼາ, ແມງກະພຸນ, ດອກໄມ້ທະເລ, ປະກາລັງ ແລະ ກັນປັງຫາ ສູ່ ວນ ຫຼາຍມກັພບົຢູ່ ູແຄມທະເລຈນົ ເຖິງທະເລເລກິ ບາງຊະນດິພບົໃນນໍ ້າຈ ດ ກາງລໍາໂຕເປັນທໍ ູ່ ກວ້ າງ ມອີ ະໄວຍະວະ ຄາ້ຍຄໜ ວດຫຼາຍເສນັ້ ພາຍໃນໜວດມເີຂມັ ພດິຈໍານວນຫຼາຍ. ເມ ູ່ອຖ ກສໍາພດັຈະເຮດັໃຫຜ້ ວີໜງັຄນັຄາຍ ແລະ ພິດ ຈາກເຂມັ ພດິບາງຊະນດິ ເຮດັໃຫສ້ ດັ ເປັນອໍາມະພາດ ສດັພວກນີມ້ ປີະໂຫຍດຕໍ ູ່ມະນຸດໂດຍສະເພາະພວກປະກາລງັຄ ກັບປາໃນນໍ ້າ ເຊິ ູ່ງເປັນແຫຼູ່ ງບູ່ ອນຢູູ່ ອາໄສ, ການຈະເລີນເຕີບໂຕ ແລະ ການຫຼົບໄພຂອງສັດນໍ ້ານາໆຊະນິດ ການສ ບ

52 ພັນຂອງສັດກຸູ່ ມນີ ້ບາງຊະນດິສບ ພນັແບບບໍ ູ່ອາໄສເພດໂດຍການແຕກໜໍ ູ່ເຊູ່ນັ : ໄຮດຼາ, ປະກາລັງ ແລະ ກັນປັງຫາ ບາງຊະນິດສ ບພັນອາໄສເພດເຊູ່ນັ : ແມງກະພຸນ. ຄ. ພະຍາດ ຮູບທີ 19: ພະຍາດຕົວກົມ ພະຍາດ ເປັນສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດອາໄສໃນຮູ່ າງກາຍຂອງສັດອ ູ່ນ ເຊິ ູ່ງເອີນວູ່ ້ າ: ປຼາສິດ ມັນມີຊີວິດຢູູ່ ໄດ້ ຍ້ອນການ ຍາດແຍູ່ ງ ແລະ ດູດກິນອາຫານຈາກຮູ່ າງກາຍອ ູ່ນ ແລະ ມີການສ ບພັນໃນຮູ່ າງກາຍຄົນ ແລະ ສັດບາງຊະນິດບໍ ູ່ ສ້າງ ຄວາມເດ ອດຮ້ອນຕໍ ູ່ຮູ່ າງກາຍຄົນ ແລະ ສັດ ມັນມີແຕູ່ອາໄສຍາດແຍູ່ ງດູດຊຶມອາຫານເທູ່າົນນັ້ ບາງຊະນິດກໍໃຫ້ເກີດ ພະຍາດ ແລະ ຖ້າບໍ ູ່ ໄດ້ຮັບການປິ ູ່ ນປົວບາງເທ ູ່ອອາດເສຍຊີວິດໄດ້. ພະຍາດມີຢູູ່ ຈໍານວນ 3200 ຊະນິດ ແລະ ໄດ້ແບູ່ ງເປັນ 4 ກູ່ ຸມ ດູ່ ັງນີ ້: 1. ໂປຼໂຕຊົວ ເປັນສັດຈຸລັງດຽວ ເຊິ ູ່ງມການ ີ ປະກອບສ້າງແບບງູ່າຍດາຍ ແລະ ບໍ ູ່ມີຄວາມສັບສົນ. 2. ຕົວກົມ ຈັດໃນອານາຈັກສັດ (Kingdom: Animalia) ສາຂາ Phylum Nematoda. 3. ສັດຕົວແປ ຈັດໃນອານາຈັກສັດ (Kingdom Animalia) ສາຂາ Phylum Platyhelminthes 4. ໃບໄມ້ ຈັດໃນອານາຈັກສັດ (Kingdom Animalia) ສາຂາ Phylum Platyhelminthes. ພວກທີ ູ່ກໍເຊ ອ້ ໂລກປະກອບມີຄ : ພະຍາດຕົວກົມ, ພະຍາດຕົວແປ ແລະ ພະຍາດໃບໄມ້ ເຊິ ູ່ງມລາຍ ີ ລະອຽດດູ່ງັນີ ້: 1. ພະຍາດຕົວກົມ (Nematodes) ລໍາຕົວບໍ ູ່ ແບູ່ ງເປັນປ້ອງ ຮູບຮູ່ າງເປັນທໍ ູ່ ຫວົຫາງຮຽວແຫຼມເຊູ່ນັ : ພະຍາດແມູ່ທ້ອງກົມ, ພະຍາດເສັນ້ ໄໝ ແລະ ພະຍາດປາກຂໍ ພົບຫຼາຍໃນຄົນເຈັບ ແມູ່ ນພະຍາດເສັນ້ ໄໝ ເຊິ ູ່ງຄົນເຈັບຮັບພະຍາດດ້ວຍການກິນ ອາຫານດິບໆ ຫຼ ສຸກໆດິບໆ ຈາກຊີນ້ ສັດ ແລະ ຫອຍຊະນິດຕູ່ າງໆ. ນອກຈາກນນັ້, ກໍມາຈາກການໃຊ້ມ ບໍ ູ່ສະອາດ ຈັບກິນອາຫານ. 2. ພະຍາດຕົວແປ ລໍາຕົວແບູ່ ງເປັນປ້ອງ ແລະ ຮູບຮູ່ າງແປເຊູ່ນັ : ພະຍາດຕົວແປ ໝູ ແລະ ງ ົວ ຄົນເຮົາຕິດພະຍາດນີ ້ງູ່າຍ ຈາກການກິນອາຫານດິບໆ ຫຼ ສຸກໆດິບໆ ຈາກຊີນ້ ໝູ ແລະ ຊີນ້ງ ົວ. 3. ພະຍາດໃບໄມ້ ລໍາຕົວແປ ບໍ ູ່ ແບູ່ ງເປັນປ້ອງເຊູ່ນັ : ພະຍາດໃບໄມ້ໃນເລ ອດ ແລະ ພະຍາດໃບໄມ້ໃນຕັບ ຕິດຕໍ ູ່ ໄດ້ງູ່າຍ ໂດຍການກິນອາຫານປະເພດ ປາ ແລະ ສັດນໍ ້າຈ ດ ໃນລັກສະນະດິບໆ ຫຼ ສຸກໆດິບໆ.

53 ງ. ອິດີເນເດເມເທ ຮູບທີ 20: ຕົວແທນສັດຜີວໜັງໜາມ ອີໄຊໂນເດີມາທາ (Echinodermata) ເປັນຊ ູ່ວທິ ະຍາສາດ ເຊິ ູ່ງແມູ່ ນສາຂາໜຶ ູ່ງຂອງສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ເຊູ່ນັ : ດາວທະເລ, ປີງທະເລ, ດາວເປາະ, ເໝນັ້ທະເລ, ເຫຍ ູ່ອທະເລ ແລະ ອ ູ່ນໆ. ເປັນສາຂາໜຶ ູ່ງທີ ູ່ພົບສະເພາະໃນ ທະເລເທູ່າົນນັ້ ເຊິ ູ່ງສາຂາໝາຍເຖິງ ສັດທີ ູ່ມີຜິວໜັງເປັນໜາມມີລັກສະນະເປັນແຜູ່ ນຫີນປູນ ເຮັດໃຫ້ລໍາຕົວມັກມີ ໜາມ ການເຄ ູ່ອນທີ ູ່ໃຊ້ຂາ ການຫາຍໃຈໃຊ້ປຸ້ມຕາມຜີວໜັງ ຫຼ ໃຊ້ຊູ່ ອງຟັນຟ ມ ທຸກຊະນິດອາໄສໃນທະເລ ດໍາລົງ ຊີວິດໃນໜ້າດິນ ແລະ ສັດໃນສາຂານີແບູ່ ງ ້ ອອກເປັນ 6 ເຫູ່ຼາົຄ: Class Asteriodea (sea stars) ດາວທະເລເຊູ່ນັ : ພວກປາດາວ. Class Ophiuroidea (brittle stars) ດາວເປາະ. Class Holothuroidea (sea cucumbers) ປີງທະເລ. Class Echinoidea (sea urchins, sand dollar) ເໝນັ້ທະເລ ແລະ ເຫຍ ູ່ອທະເລ. Class Crinoidea (sea lilies) ພັບພຶງທະເລ. Class Concentricycloidea (sea daisies) ດອກເດຊີທະເລ. ຈ. ສັດທີ ູ່ມລີໍາຕົວກົມ ຮູບທີ 21: ສັດຕົວກົມ ສັດທີ ູ່ມີລໍາຕົວກົມ ເປັນໜຶ ູ່ງໃນພວກສັດທີ ູ່ບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ສັດພວກນີມີ ້ ລັກສະນະເປັນງຸນ້ ທາງກາງລໍາຕົວໂພງ ມີຊູ່ ອງເປີດລໍາຕົວຊູ່ ອງດຽວ ເຊິ ູ່ງເຮັດໜ້າທີ ູ່ ເປັນທັງປາກ ແລະ ຮູທວານ, ມີເຂັມພິດໄວ້ປ້ອງກັນຕົວ ແລະ ທຸກ ຊະນິດອາໄສຢູູ່ ນໍ ້າ.

54 ສ. ມອນລັດກາ ຮູບທີ 22: ຫອຍຊະນິດຕູ່ າງໆ ມອນລັດກາ (Mollusca) ເປັນສາຂາໜຶ ູ່ງຂອງສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ໄດ້ແກູ່ສັດທີ ູ່ມີລໍາຕົວນຸ້ມ ມີເປ ອກແຂງ ປົກຫຸ ້ມ ເຊິ ູ່ງພບົ ເຫັນໃນນໍ ້າຈ ດ ແລະ ນໍ ້າເຄັມ ດໍາລົງຊີວິດເປັນອິດສະຫຼະ ມີຕູ່ ອມນໍ ້າເມ ອກຕາມລໍາຕົວ ລະບົບອະໄວ ຍະວະມຄີວາມສບັສນົ ລໍາຕວົສນັ້ ດາ້ນໜາ້ເປັນສູ່ວນຫວົ ດາ້ນກາງເປັນແຜູ່ນຕນີສໍາລບັ ເຄ ູ່ອນທີ ູ່ ແລະ ລອຍນໍ ້າ ດ້ານ ເທິງມີແມນເທີນເຮັດໜ້າທີ ູ່ສ້າງເປ ອກແຂງ ໃນຊູ່ ອງປາກມີແຮດູລາ ຍົກເວນັ້ຫອຍສອງຝາ ຊູ່ ວຍໃນການກິນອາຫານ ມີຕູ່ ອມນໍ ້າລາຍ ແລະ ຕັບສໍາລັບສ້າງນໍ ້າຍູ່ ອຍອາຫານ ລະບົບໝູນວຽນເລ ອດປະກອບດ້ວຍຫົວໃຈຢູູ່ ດ້ານເທິງ ແລະ ເສນັ້ເລ ອດໄປຫາສູ່ ວນຕູ່ າງໆ. ລະບົບຂັບຖູ່ າຍມີເນຟຼີເດຍ ລະບົບຫາຍໃຈປະກອບດ້ວຍຟັນຟ ມຫຼ ຖົງລມົ ທີ ູ່ຄ້າຍຄ ປອດ ບົບປະສາດມີປຸູ່ ມປະສາດ 3 ຄູູ່ ແລະ ມີເສນັ້ ປະສາດຕິດຕໍ ູ່ລະຫວູ່ າງປຸູ່ ມມີອະໄວຍະວະສໍາລັບສໍາພັດກິ ູ່ນ ແລະ ການຊົງຕົວ ລະບົບສ ບພັນສູ່ ວນໃຫູ່ ຍແຍກເພດ ບາງຈໍາພວກບໍ ູ່ ແຍກເພດ ແລະ ປູ່ ຽນເພດໄດ້ ມີການປະຕິສົນທິທັງ ແບບພາຍໃນ ແລະ ພາຍນອກຮູ່ າງກາຍ. ຊາກຟອດສິວໃນສັດກຸູ່ ມນີຄ້ ນົ້ ພົບໃນຍຸກແຄມບຼຽນ (Cambrian) ໂດຍ ຊາກຟອດສວິທີ ູ່ ເກູ່າົແກູ່ທີ ູ່ສຸດ ຊ ູ່ວູ່າ Odontogriphus ພົບທີ ູ່ Burgess Shale ໂດຍເຊ ູ່ອວູ່ າມີອາຍຸບໍ ູ່ຕໍ ູ່າກູ່ ວາ 500 ລ້ານປີ. ຊ. ສັດຂາປ້ອງ ຮູບທີ 23: ແມງມູມ ສັດຂາປ້ອງ ຫຼ ສັດຕີນຂໍຈ້ ະມີລັກສະນະຂອງລໍາຕົວເປັນປ້ອງ ບາງຈໍາພວກສາມາດແຍກອອກເປັນ 3 ສູ່ ວນ ຄ : ຫົວ, ເອິກ ແລະ ທ້ອງ. ແຕູ່ບາງຈໍາພວກສາມາດແຍກອອກເປັນ 2 ສູ່ ວນຄ : ສູ່ ວນຫົວ ແລະ ສູ່ ວນເອິກຕິດກັນ ແລະ ສູ່ ວນທ້ອງເທູ່າົນນັ້. ສັດຂາປ້ອງມີຊູ່ ອງເປີດ 2 ຮູແລະ ມີອະໄວຍະວະຮັບຄວາມຮູ ້ສຶກທີ ູ່ດີ ສາມາດເຄ ູ່ອນທີ ູ່ໄປມາໄດ້ວູ່ ອງໄວ ແລະ ຫາອາຫານໄດ້ງູ່າຍດາຍ ອາໄສຢູູ່ ເກ ອບທຸກແຫູ່ ງໃນໂລກ ແລະ ກວມອັດຕາສູ່ ວນ 3/4 ຂອງສັດທັງຫຼາຍຢູູ່ ໃນ ໂລກ.

55 ຍ. ກາຣັດເຕຊຽນ ຮູບທີ 24: ກຸ ້ງ ກາຣັດເຕຊຽນກຸ ້ງ-ກັ້ງ-ປູ ເປັນສາຂາຍູ່ ອຍຂອງສັດຂາປ້ອງ ຫຼ ສັດຕີນຂໍປະກອບ ້ ດ້ວຍກຸ ້ງ, ກັ້ງ ແລະ ປູສັດ ໃນກຸູ່ ມນີມີ ້ ຂາ 5 ຄູູ່ , ແຕູ່ ລະຄູູ່ມີ2 ກ້ານ ສູ່ ວນທ້າຍມີຂາອີກ 8 ຄູູ່ . ຕາປະກອບເປັນກ້ານມີຂົນແຂງທູ່ ົວຕົວໃຊ້ໃນ ການສໍາພັດລະບົບສ ບພັນແຍກເພດກັນປະຕິສົນທິພາຍໃນຕົວອູ່ ອນລອກຄາບຫຼາຍຄັ້ງຈົນກາຍເປັນຕົວເຕັມໄວ ແລະ ແບູ່ ງອອກຄ : - ເຫູ່ຼາົແບຣງດີໂອໂປດເຊູ່ນັ : ໄຮນໍ ້າ, ໄຮທະເລ ແລະ ອ ູ່ນໆ. - ເຫູ່ຼາົໂດພີໂປດາເຊູ່ນັ : ເຫົາປາ. - ເຫູ່ຼາົເຊຮີພີເດຍເຊູ່ນັ : ພຽງດໍຫູ່ ານ ແລະ ພຽງຫີນ. - ເຫູ່ຼາົມາລາອອດຕຣາກາເຊູ່ນັ : ກຸ ້ງ, ກັ້ງ, ກຸ ້ງເຕນັ້, ຈັກຈູ່ນັທະເລ ແລະ ປູມ້າ. 2.1 ວິວັດທະນາການຫອຍ ສໍານັກງານພັດທະນາວິທະຍາສາດ ແລະ ເທັກໂນໂລຊີແຫູ່ ງຊາດປະເທດໄທ (ສວທຊ) ຈັດກິດຈະກໍາເປີດ ໂລກມະຫັດສະຈັນແຫູ່ ງມະຫດັສະຈນັທີ ູ່ບາ້ນວິດສິຣິນທອນ ເຊິ ູ່ງເປັນການຮູ່ ວມສະຫຼອງຄົບຮອບ 200 ປີດາກວິນ ນັກທໍາມະຊາດວິທະຍາຜູ ້ໃຫ້ກໍາເນີດທິດສະດີວິວັດທະນາການ ເຊິ ູ່ງມນັກວິຊາການ ີ ຫຼາຍສາຂາມາໃຫ້ຄວາມຮູ ້ກູ່ ຽວ ກັບສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ ແລະ ການວິວັດທະນາການ ໂດຍສະເພາະຫອຍມໍລະກົດທີ ູ່ພົບເຫັນໃນປະເທດໄທ ແລະ ເປັນຫຼັກ ຖານທີ ູ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນການວິວັດທະນາການທຽບເທູ່ ົາກັບນົກຟິນທີ ູ່ ດາກວິນ ພົບເຫັນຢູູ່ ເກາະກາລາປາກອດ (Galapagos) ເຊິ ູ່ງມສີ ູ່ມວນຊົນຫຼວງຫຼາຍໄດ້ໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ. ສ.ດຣ ສົມສັກປັນຫາພາກວິຊາຊີວະວິທະຍາຄະນະວິທະຍາສາດມະຫາວິທະຍາໄລຈຸລາລົງກອນ ໄດ້ໃຫ້ ເປີດເຜີຍວູ່ າຫອຍຕນົ້ ໄມ້ຫຼ ຫອຍທາກໃນຕະກຸນ ແອມຟີໂດຼມັສ (Amphidromus) ມີເປ ອກສວຍງາມ ແລະ ພົບ ສະເພາະໃນປູ່ າແຖບອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ເທູ່າົນນັ້ ຈຶ ູ່ງໄດ້ຮັບສົມຍານາມວູ່ າອັນຍະມະນີແຫູ່ ງປູ່ າ (Gems of the forest) ເຊິ ູ່ງຫອຍທາກໃນຕະກຸນນີມີ ້ ຢູູ່ ປະມານ 80 ຊະນິດໃນທູ່ວົ ໂລກ ໂດຍພົບໃນປະເທດໄທເຖິງ1 ໃນ 4 ແລະ ຈາກການສຶກສາວິໄຈພົບວູ່ າຫອຍຊະນິດນີມີ ້ ຕັ້ງເກ ອບ 35 ລ້ານປີມາແລ້ວ ຫອຍທາກຕະກຸນນີໜ້າ ້ ສົນໃຈຫຼາຍເພາະ ຢູູ່ ໃນຊະນິດດຽວກັນ ປະຊາກອນກຸູ່ ມດຽວກັນ ແຕູ່ກໍມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ແຕກຕູ່ າງກັນຢູ່ າງຊັດເຈນ.ດ້ານສີ ແລະ ການວຽນຂອງເປ ອກຫອຍ ໂດຍມີການວຽນຊ້າຍ ແລະ ວຽນຂວາຢູູ່ ຮູ່ ວມກັນ ເຊິ ູ່ງເປັນລັກສະນະທີ ູ່ຖ ກກໍານົດ ໂດຍພັນທຸກໍາ ແລະ ເປັນສິ ູ່ງສໍາຄນັທີ ູ່ ເຮັດໃຫ້ຫອຍຊະນິດນີຢູູ່້ ລອດມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ ້. ເນ ູ່ອງຈາກຄວາມແຕກຕູ່ າງ

56 ນີ ້ເຮັດໃຫ້ຫອຍບາງສູ່ ວນສາມາດລອດຊີວິດຈາກຜູ ້ລູ່ າບາງຊະນິດໃນບາງເຂດໄດ້ ແລະ ສາມາດຂະຫຍາຍພັນໄດ້ຕໍ ູ່ ໄປ. ນອກຈາກນີ ້, ສົມສັກ ຍັງອະທິບາຍວູ່ າງບາງ ູ ຊະນິດເລ ອກກິນຫອຍທາກຊະນິດວຽນຂວາ ຈຶ ູ່ງເຮັດໃຫ້ຫອຍ ທາກວຽນຊ້າຍມີໂອກາດລອດຫຼາຍກູ່ ວາ ສູ່ ວນໃນເຂດທີ ູ່ມີຜູ ້ລູ່ າຫອຍວຽນຊ້າຍ ກໍຈະເຮັດໃຫ້ມີປະຊາກອນຫອຍ ວຽນຂວາຢູູ່ ລອດຫຼາຍກູ່ ວາເຊູ່ນັກັນ. ເມ ູ່ອບໍ ູ່ເທູ່າົໃດປີມານີ ້ຄະນະຜູ ້ວິໄຈຂອງທູ່ ານໄດ້ຄນົ້ ພົບຫອຍມໍລະກົດ ຢູູ່ ເທິງ ເກາະຕາໄຊ ນອກຊາຍຝູ່ ັງຈັງຫວັດພັງງາປະເທດໄທ. ຈາກການສຶກສາເຫັນວູ່ າ ຫອຍມລໍ ະກດົທີ ູ່ພົບເປັນຫອຍຊະນິດ ໃໝູ່ ຄ : ແອມຟີໂດຼມັສ ແອດຣີກາໂລຊັສ ຄຼາດຊີອາຣຽນ (Amphidromus atricalossus classiarius) ເຊິ ູ່ງເປັນ ຊະນິດຍູ່ອຍຂອງຫອຍ ຊະນິດແອມຟີໂດຼມັສ ແອດຣີກາໂລຊັສ (Amphidromus atricalossus) ທີ ູ່ພົບເທິງແຜູ່ ນ ດິນໃຫບູ່ ປະຊາກອນຂອງຫອຍມໍລະກົດ ມີເປ ອກວຽນຊ້າຍທັງໝົດ ໃນຂະນະທີ ູ່ຊະນິດເດີມມີທັງການວຽນຂວາ ແລະ ວຽນຊ້າຍ ແລະ ຍັງມີຂະໜາດນ້ອຍກູ່ ວາຊະນິດເດີມ. ເມ ູ່ອສຶກສາອະໄວຍະວະພາຍໃນກໍພົບວູ່ າ ອະໄວຍະວະ ສ ບພັນສນັ້ ລົງ ແລະ ມີລາຍລະອຽດຕູ່ າງກັນ ຈຶ ູ່ງບໍ ູ່ສາມາດປະສົມພັນກັບຊະນິດເດີມໄດ້ອີກຕໍ ູ່ ໄປ ແລະ ແຂ້ວຂອງ ຫອຍມະຣົກກໍແຕກຕູ່ າງຈາກຊະນິດເດີມ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວູ່ າ ຫອຍມະຣົກເລີ ູ່ມມີການວິວັດທະນາການແຍກອອກ ຈາກຊະນິດເດີມ ແລະ ຫອຍມະຣົກນີ ້ເປັນຕົວຢູ່ າງໃນການສຶກສາວິວັດທະນາການຄ ກັນກັບນົກຟິນຢູູ່ ເກາະກາລາປາ ກອດ (Galapagos) ທີ ູ່ດາກວິນສຶກສາເມ ູ່ອເກ ອບ 200 ປີມາແລ້ວ. ຜູ ້ຊູ່ ຽວຊານດ້ານຫອຍ ອະທິບາຍວູ່ າ ຫຼັກຖານທາງທໍລະນີບົງຊີວູ່ ້ າ ເກາະຕາໄຊເລີ ູ່ມແຍກອອກຈາກ ແຜູ່ ນດິນໃຫູ່ ຍເມ ູ່ອປະມານ 4,000 ປີທີ ູ່ແລ້ວຈາກການທີ ູ່ນໍ ້າທະເລສູງຂຶນ້ ແລະ ຖ້ວມພູເຂົາແຜູ່ ນດິນໃຫູ່ ຍເກີດເປັນ ເກາະນ້ອຍໃຫູ່ ຍ. ນັບແຕູ່ນນັ້ມາຫອຍມໍລະກົດກໍເລີ ູ່ມຕັດຂາດຈາກຊະນິດເດີມໂດຍມີນໍ ້າທະເລກັນ້ ແລະ ເລີ ູ່ມມີ ການວິວັດທະນາການໃຫ້ເໝາະກັບສິ ູ່ງແວດລ້ອມເທິງເກາະຕາໄຊເລ ອ້ ຍໆມາ ຈົນເຖິງທຸກວັນນີ ້ແລະ ຄາດວູ່ າໃນອີກ ບໍ ູ່ເທູ່າົໃດຮອ້ ຍ ຫຼ ພນັປີຕໍ ູ່ໜາ້ ຫອຍມະຣົກອາດແຍກເປັນຊະນິດໃໝູ່ ໄດ້ຢູ່ າງສົມບູນ ຫາກບໍ ູ່ສູນພັນໄປກູ່ ອນ ເພາະ ເຫດການສີນາມິໄດ້ສົງຜົນກະທົບຕໍ ູ່ປະຊາກອນຫອຍມລໍ ະກດົບໍ ູ່ໜ້ອຍ ແລະ ຫອຍມໍລະກົດອາດຕາຍໄດ້ທັນທີເມ ູ່ອ ຖ ກນໍ ້າທະເລຖ້ວມ. ຮູບທີ 25: ຫອຍຊະນິດຕູ່ າງໆ

57 3. ວິວັດທະນາການສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ 3.1 ວິວັດທະນາການສັດມີກະດູກສັນຫຼັງໃນນໍ ້າ ນັກວິທະຍາສາດເຊ ູ່ອວູ່ າ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງມີການວິວັດທະນາການຈາກສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງພວກເອກຈີ ໂນເດຣີມ (Echinoderm) ຈໍາພວກປາດາວ. ເນ ູ່ອງຈາກການຄົນ້ ພົບການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງປາດາວມຄີວາມ ຄາ້ຍຄປ າ ແລະ ໂປຼຕນີໃນປາດາວກໍເປັນຊະນດິດຽວກນັກບັໂປຼຕນີທີ ູ່ພບົໃນສດັມກີະດູກສນັຫຼງັອກີດວ້ ຍ. ສັນນິຖານກັນວູ່ າ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງທໍາອິດຄົງຈະມີຮູບຮູ່ າງຄ້າຍຄ ປາ ລັກສະນະລໍາຕົວຍາວຫົວຫາງແຫຼມ ຝັງຕົວຕາມພ ນ້ ຊາຍໃນທະເລ ປະກອບມີ ໂນໂຕຄໍດ໌ (Notochord), ເສນັ້ ປະສາດ ແລະ ໄຂສັນຫຼັງ ບໍ ູ່ ມສີ ະໝອງ ລໍາຕວົ ເປັນປ້ອງຊດັ ເຈນ ແລະ ກນິອາຫານໂດຍການດູດເອາົຈາກນໍ ້າ. ຮູບທີ 26: ປາບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ ຈາກຫຼັກຖານທາງທໍລະນີວິທະຍາສະແດງວູ່ າ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງພວກທໍາອິດ ແມູ່ນປາບໍ ູ່ ມຄີ າງກະໄຕ (Ostracoderm) ເກີດໃນຍຸກອໍໂດວິຊຽນ (Ordovician) ປັດຈຸບັນເປັນພວກດຽວກັນຄ ປາປາກກົມ ສູ່ ວນສັດມີ ກະດູກສນັຫຼງັພວກອ ູ່ນ ມຕີນົ້ກໍາເນດີມາຍຸກຕູ່ າງໆດູ່ ັງນີ ້ປາມຄີ າງກະໄຕ (Placoderm) ເກີດໃນຍຸ ກໄຊລູຣຽນ (Silurian). ຈາກນນັ້, ກໍມກີານວວິດັ ເປັນປາກະດູກອູ່ອນ ແລະ ປາກະດູກແຂງໃນປັດຈຸບັນ ໃນຍຸ ກດີໂວນຽນ (Devonian) ເລີ ູ່ມມສີດັ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ເຊິ ູ່ງຕໍ ູ່ມາມກີານວວິດັທະນາການເປັນສດັ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ປັດຈບຸ ນັ ເລີ ູ່ມມສີດັ ເລ ອຄານໃນຍຸກຄາບໍນິເຟລັສ (Caboniferous) ມີຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໃນມະຫາຍຸກມີໂຊໂຊອິກ ໂດຍສະເພາະແມູ່ ນ ພວກໄດໂນເສາົ. ຈາກນນັ້ ກໍສູນພນັ ໄປເຊິ ູ່ງເຫຼອ ແຕູ່ສດັ ເລອ ຄານໃນປັດຈບຸ ນັ ສູ່ວນນກົ ແລະ ສດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້າ ນມົ ເລີ ູ່ມເກດີຂຶນ້ໃນຍຸກໄຕຣແອສຊກິ (Triassic) ແລະ ມກີານວວິດັ ທະນາການມາຈົນເຖິງໃນປັດຈຸບັນ ດູ່ ັງທີ ູ່ ສະຫຸຼບໄວໃ້ນແຜນວາດດູ່ງັນີ ້:

58 ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມພວກຕູ່ າງໆ ສັດກິນແມງໄມ້ທໍາອິດ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມມີທາລົກ ນົກປັດຈຸບັນ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມມີຖົງໜ້າທ້ອງ ນົກທໍາອິດ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມອອກລູກເປັນໂຕ ໄດໂນເສົາພວກຕູ່ າງໆ ແຂ້ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມອອກລູກເປັນໄຂູ່ ສັດເລ ອຄານໝູູ່ ໃຫູ່ຍທີ ູ່ມີອໍານາດ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານົມທໍາອິດ ໄດໂນເສົາຄ້າຍຄ ເຕູ່ ົາ ເຕູ່ ົາ ໄດໂນເສົາຄ້າຍຄ ປາ ພວກກິ ູ່ງກູ່າ ແລະ ງູ ສັດເລ ອຄານທໍາອິດ ສັດເຄິ ູ່ ງນໍ ້າເຄິ ູ່ ງບົກ ສັດເຄິ ູ່ ງນໍ ້າເຄິ ູ່ ງບົກປັດຈຸບັນ ປາກະດູກແຂງໃນປະຈຸບັນ ປາມີປອດ ປາສີລາແດນທ໌ ປາກະດູກແຂງຄີບໍ ູ່ເປັນເສັນ້ ປາກະດູກແຂງຄີມີເນ ອ້ ປາກະດູກແຂງ ປາມີຄາງກະໄຕ ປາກະດູກອູ່ ອນທູ່ວົ ໄປ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງທໍາອິດ ປາປາກກົມ ປາບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ ຮູບທີ 27: ແຜນຜັງ ສະແດງວິວັດທະນາການສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ 3.1.1 ວິວັດທະນາການປາບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງພວກທໍາອິດຄ ປາບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ ເກີດໃນຍຸກອໍໂດວິຊຽນ ປາພວກນີມີ ້ ໄຂສັນຫຼັງຫໍ ູ່ ຫຸ ້ມເສນັ້ ປະສາດໃຫູ່ ຍ ແລະ ມີໂຄງກະດູກເປັນກະດູກອູ່ອນບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ. ດູ່ງັນນັ້, ການກິນອາຫານຈຶ ູ່ງເປັນແບບ ດູດອາຫານທີ ູ່ມີຢູູ່ ໃນນໍ ້າບໍ ູ່ມີຄີຂ້າງຈຶ ູ່ງລອຍນໍ ້າບໍ ູ່ ໄດ້ດີ. 3.1.2 ວິວັດທະນາການປາມີຄາງກະໄຕ ປາມີຄາງກະໄຕພວກທໍາອິດແມູ່ ນ ເກີດຂຶນ້ ໃນຍຸກໄຊລູຊຽນ ເຊິ ູ່ງມີລັກສະນະທີ ູ່ກ້າວໜ້າກວູ່າປາທີບໍ ູ່ມີ ຄາງກະໄຕຢູ່ າງໃດກໍຕາມປາພວກນີກໍຍັງ ້ ແມູ່ ນປາກະດູກອູ່ ອນ ແລະ ມີຄີຂ້າງທີ ູ່ຍັງບໍ ູ່ທັນສົມບູນເຕມັ ທີ ູ່ ໃນລະຫວູ່ າງ

59 ຍຸກດີໂວນຽນ ປາພວກນີກໍມີ ້ ຈໍານວນຫຸຼດນອ້ ຍລົງ ແລະ ໃນຕອນທ້າຍຂອງມະຫາຍຸກພາລີໂອໂຊອິກກໍໄດ້ສູນພັນໄປ ປັດຈຸບັນຍັງມີສາຍພັນປາບໍ ູ່ມີຄາງກະໄຕ 2 ຊະນິດຄ ປາປາກກົມ ແລະ ປາຈໍາພວກປາໄຫຼທະເລ ເຊິ ູ່ງອາໄສ ໃນເຂດ ໜາວພົບໃນເອີລົບ ແລະ ອາເມລິກາ. 3.1.3 ວິວັດທະນາການປາດູກອູ່ ອນ ແລະ ປາດູກແຂງ ໃນຍຸກດີໂວນຽນຕອນກາງມະຫາຍຸກພາລີໂອໂຊອິກ ປາກະດູກແຂງ (Osteichthyes) ເກີດຂຶນ້ ມາ ແທນພວກປາທີ ູ່ບໍ ູ່ມຄີາງກະໄຕ ປາກະດູກແຂງໄດມ້ ກີານປັບຕວົ ເຂົ້າກບັການອາໄສຢູ່ ູນໍ ້າຄ: ມລີໍາຕວົຍາວຮຽວ, ມຄີ ີ ທີ ູ່ມເີນ ອ້ ໂອບກະດູກ (Lobedfin) ແລະ ມຄີຊີະນດິທີ ູ່ ເປັນເສນັ້ກະດູກນອ້ ຍໆ (Rayfin) ໂຄງສ້າງເປັນກະດູກແຂງ ທັງໝົດ ແລະ ມີເກັດ ພາຍໃນປາກມີຟັນຟ ມ ແລະ ມີຄາງກະໄຕ. ສະນນັ້, ຈຶ ູ່ງມປີະສດິຕພິ າບໃນການຕໍ ູ່ສູເ້ພ ູ່ອຢູ່ ູລອດ ໄດ້ດີກູ່ ວາປາພວກທໍາອິດ ໃນໄລຍະເວລາໃກ້ໆກັນກໍເກີດປາກະດູກອູ່ ອນ (Chondrichthyes) ມີລັກສະນະສໍາຄັນຄ ໂຄງສາ້ງເປັນກະດູກອູ່ອນທງັໝດົມທີ ງັຄຄີູ່ ູແລະ ຄຄີກີ , ໜງັໜາ, ມເີກດັຂະໜາດໜອ້ ຍ ແລະ ໃຫູ່ ຍ ປາພວກນີມ້ ີ ຫຼາຍໃນຍຸ ກຄາບໍນິເຟລັສ (Caboniferous) ແລະ ເປີມຽນ (Permian) ເລີ ູ່ ມສູນພັນໄປໃນຕອນທ້າຍຂອງ ມະຫາຍຸກລີໂອໂຊອິກ ແລະ ພວກທີ ູ່ຢູ່ ູລອດມາຈົນເຖິງປັດຈຸບັນໄດ້ແບູ່ ງເປັນ 2 ພວກຄ : ພວກທີ ູ່ມີລໍາຕົວຍາວຮຽວ ໄດ້ແກູ່ປາສະຫຼາມ ແລະ ພວກທີ ູ່ມີລໍາຕົວແບນໄດ້ແກູ່ປາກະເບນ. 3.2 ວິວັດທະນາການສັດເຄິ ູ່ງບກົ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າ ໃນລະຫວູ່ າງຍຸກດີໂວນຽນ ອາກາດໄດ້ເກີດມີພາວະແຫ້ງແລ້ງ ໄດເ້ຮັດໃຫແ້ ມູ່ນໍ ້າ, ອູ່ າງນໍ ້າແຫງ້ ແລະ ລະດບັນໍ ້າທະເລຫຸຼດລງົ. ດູ່ງັນນັ້, ໄດເ້ຮດັໃຫພ້ ດ ແລະ ສດັທີ ູ່ອາໄສຢູ່ ູນໍ ້າບາງຈໍາພວກຕາຍໄປຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍ ພວກທີ ູ່ ເຫຼອ ຢູ່ ູຕອ້ງມກີານປັບຕວົ ເພ ູ່ອໃຫຢູ້່ ູລອດໄດໃ້ນສິ ູ່ງແວດລອ້ມແຫງ້ແລງ້ຈນົໃນທີ ູ່ສຸດໄດມ້ ກີານປັບຕວົຈນົສາມາດດໍາ ລົງຊີວິດຢູູ່ ເທິງບົກໄດ້ ບັນຫາຂອງການຢູູ່ ເທິງບົກຄ : 1. ຕ້ອງຫາວິທີຈະນໍາໃຊ້ອົກຊີມາໃຊ້ໃນການຫາຍໃຈ. 2. ຕອ້ງຫາວທິ ປີ້ອງກນັການສູນເສຍນໍ ້າຈາກຜວິລໍາຕວົ . 3. ຕອ້ງສາມາດເຄ ູ່ອນທີ ູ່ ເທງິບກົ ໄດເ້ພ ູ່ອຫາອາຫານກນິ . ປາສູ່ ວນໃຫູ່ ຍຫາຍໃຈດ້ວຍຟັນຟ ມ ແລະ ດູດເອົາອົກຊີຈາກນໍ ້າບໍ ູ່ມີຊນັ້ ຜີວໜັງຫຸ ້ມປ້ອງກັນການສູນເສຍ ນໍ ້າຈາກຮູ່ າງກາຍ ແລະ ບໍ ູ່ສາມາດໃຊ້ຄີເຄ ູ່ອນ ໄວເທິງບົກ. ສະນັນ້ , ເມ ູ່ອຂາດນໍ ້າປາສູ່ ວນໃຫູ່ ຍຈະຕາຍ ແຕູ່ ກໍມີປ າຊະນິດໜຶ ູ່ງທີ ູ່ ເກີດຂຶນ້ຫຼາຍໃນຍຸກດີໂວນຽນຄ ກັນເຊູ່ນັ : ປາມີຄີບໍ ູ່ມີເນ ອ້ ແລະ ມີປອດປາພວກນີມີ ້ ການປັບຕົວ 2 ຢູ່ າງຄ : ມີຄີບໍ ູ່ມີເນ ອ້ ເຊິ ູ່ງມໂຄງ ີ ສ້າງພາຍໃນທີ ູ່ແຂງແຮງເໝາະສົມແກູ່ການເຄ ູ່ອນທີ ູ່ໄລຍະສນັ້ ໆເທິງດິນ ຄີບໍ ູ່ມີເນ ອ້ ນີມີ ້ ໂຄງສ້າງພ ນ້ຖານຄ ກັນກັບຂາໜ້າຂອງສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ຮຸູ່ນທໍາອິດ. ມີປອດ ເຊິ ູ່ງເຮັດໜ້າທີ ູ່ຫາຍໃຈເທິງບົກຄ້າຍຄ ກັບຖົງລົມຂອງປາໃນເຂດຮ້ອນ ເຮັດໃຫ້ປາພວກນີຂ້ ຶນ້ມາສູູ່ ພ ນ້ ຜິວນໍ ້າເພ ູ່ອຫາຍໃຈໄດ້. ສະນນັ້, ປາມີປອດເຫູ່ຼາົນີ ້ຈຶ ູ່ງສາມາດເກັບອົກຊີໄວ້ໃນຖົງລົມ ແລະ ສາມາດມີຊີວິດຢູູ່ ເທິງບົກໄດ້ຊູ່ວົ ໄລຍະເວລາໃດໜຶ ູ່ງ. ນອກຈາກນີ ້ປາມີປອດຍັງມີຜີວລໍາຕົວໜາເພ ູ່ອປ້ອງກັນການສູນເສຍນໍ ້າ ມີ ປະສາດສໍາພັດ ແລະ ດມົ ກິ ູ່ນດີຂຶນ້ ການປູ່ ຽນແປງເຫູ່ຼາົນີ ້ເຮັດໃຫ້ເກີດສັດມີກະດູກສັນຫຼັງອີກພວກໜຶ ູ່ງຄ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າ ເຄິ ູ່ງບກົ .

60 ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າ ເຄິ ູ່ງບກົ ມີຫຼາຍໃນລະຫວູ່ າງຍຸກຄາບໍນິເຟລັສ (Caboniferous) ເຊິ ູ່ງເປັນໄລຍະເວລາອາກາດ ມີຄວາມຊູຸ່ມຊ ູ່ນເພາະມີຝົນຕົກຫຼາຍ ແຜູ່ ນດິນມີອາຫານອຸ ດົມສົມບູນ ແລະ ມີໜອງນໍ ້ານ້ອຍໆເກີດຂຶນ້ ທູ່ ົວໄປ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ພວກທໍາອິດມີການຍ້າຍມາຢູູ່ ເທິງບົກ ແລະ ຍັງບໍ ູ່ ມີສັດອ ູ່ນມາຍາດແຍູ່ ງອາຫານ ຈຶ ູ່ງມີຄວາມ ຈະເລີນເຕີບໂຕຂຶນ້ ຢູ່ າງໄວວາ. ຢູ່ າງໃດກໍຕາມ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າ ເຄິ ູ່ງບກົ ກໍຍງັບໍ ູ່ທັນມີຊີວິດຢູູ່ ເທິງບົກຢູ່ າງແທ້ຈິງ ເພາະຍັງ ຕ້ອງວາງໄຂູ່ ແລະ ປະສົມພັນໃນນໍ ້າ ການປະຕິສົນທິເກີດຂຶນ້ ພາຍນອກ ໄຂູ່ທີ ູ່ໄດ້ຮັບການປະສົມພັນແລ້ວມີເຍ ູ່ອຫຸມ້ ແລະ ອາໄສອາຫານຈາກໄຂູ່ ແດງ ຕົວອູ່ ອນຫາຍໃຈດ້ວຍຟັນຟ ມ ເມ ູ່ອເປັນຕົວແກູ່ຫຼາຍຊະນິດຈະດໍາລົງຊີວິດຢູູ່ ເທິງ ບົກຫາຍໃຈດ້ວຍປອດ ແລະ ຜິວໜັງ ແຕູ່ບາງຊະນິດຍັງມີຟັນຟ ມຢູູ່ ພາຍນອກຕະຫຼອດໄປ. ປາມີຄີທີ ູ່ມີເນ ອ້ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ທໍາອິດ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ຮຸູ່ນທໍາອິດ ຮູບທີ 28: ວິວັດທະນາການສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ 3.3 ວິວັດທະນາການສັດເລ ອຄານ ຫຼັງຂອງຍຸກຄາບໍນິເຟລັສ (Caboniferous) ພາວະແວດລ້ອມມີການປູ່ ຽນແປງຈາກການມີອາກາດຂ້ອນ ຂ້າງຮ້ອນ, ຊູຸ່ມຊ ູ່ນກາຍເປັນອາກາດທີ ູ່ ເຢັນ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງ ແຜູ່ນດິນມີການຍົກລະດັບເປັນພູເຂົາສັດເຄິ ູ່ງບກົ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າ ກໍຫຸຼດຈໍານວນລົງ ບາງພວກກໍສູນພັນໄປມີສັດມີກະດູກສັນຫຼັງພວກໃໝູ່ເກີດຂຶນ້ ຄ ສັດເລ ອຄານ. ສັດເລ ອຄານດໍາລົງຊີວິດໄດ້ດີເທິງໜ້າດິນ ເຂົ້າໃຈກນັວູ່າ ບນັພະບູລຸດຂອງສດັ ເລອ ຄານຄ ສດັ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ທີ ູ່ກໍາເນດີຂຶນ້ໃນຍຸກຄາບໍນິເຟລັສ (Caboniferous) ຕອນທ້າຍ ສັດເລ ອຄານໃນຍຸ ກເປີມຽນ (Permian) ມີ ລັກສະນະທີ ູ່ ເໝາະແກູ່ການດໍາລົງຊີວິດເທິງບົກໄດ້ດີກູ່ ວາສດັ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ຄ: ມຜີວີ ໜັງໜາ, ມີຂາໜ້າທີ ູ່ແຂງແຮງ ແລະ ມີສະໝອງຂະໜາດໃຫູ່ຍ ສີິ ູ່ງທີ ູ່ສໍາຄນັມກີານປະຕສິນົທພິ າຍໃນຮູ່າງກາຍ ແລະ ວາງໄຂູ່ເທງິບົກ, ໄຂູ່ ມເີປ ອກ ແຂງ ແລະ ໜຽວ. ເພ ູ່ອປ້ອງກນັອນັຕະລາຍຕໍ ູ່ຕວົອູ່ອນ ມໄີຂູ່ ແດງຫຼາຍເພ ູ່ອເປັນອາຫານໃຫ້ແກູ່ ຕົວອູ່ ອນ ມີການສ້າງ ຖົງນໍ ້າຄໍ ູ່າ (Amnion) ພາຍໃນມນີໍ ້າຄໍ ູ່ າ (Amniotic fluid) ຊູ່ ວຍປ້ອງກັນການກະທົກກະເທ ອນຂອງຕົວອູ່ ອນ ແລະ ມີຖົງບາງໆ (Allantois) ສໍາລັບເກັບຂອງເສດເຫຼ ອ ແລະ ຊູ່ ວຍໃນການຫາຍໃຈ ບັນພະບູລຸດຂອງສັດເລ ອ ຄານເປັນພວກໂຄທີໂລເສົາ (Cotylosaur) ເຊິ ູ່ງມກີານວວິດທະນາການເປັນສັດເລ ອຄານຫຼາຍຮ້ອຍຊະນິດຢູູ່ ໃນ ັ ສະພາບແວດລອ້ມຕູ່າງກນັ ພວກທີ ູ່ມຄີວາມຈະເລນີສູງສຸດໃນຈໍາພວກສດັ ເລອ ຄານຄ ໄດໂນເສາົ (dinosaur) ເປັນ ສດັ ເລອ ຄານຂະໜາດໃຫູ່ຍ ເຊິ ູ່ງມຄີວາມສູງເຖິງ 80 ຟຸດ ແລະ ໜກັ ແຕູ່ 30-40 ໂຕູ່ ນ ກິນພ ດເປັນອາຫານ. ຢູ່ າງໃດກໍຕາມທ້າຍຍຸກມີໂຊໂຊອິກ ສັດເລ ອຄານກໍມີຈໍານວນໜ້ອຍລົງ ແລະ ສູ່ ວນໃຫູ່ ຍສູນພັນໄປແລ້ວ ເນ ູ່ອງຈາກສະພາບແວດລອ້ມມກີານປູ່ ຽນແປງ ແລະ ພູມອາກາດ ການສູນພນັຂອງໄດໂນເສາົ (Dinosaur) ບໍ ູ່ທນັ ຮູ້ ເຫດຜົນຢູ່ າງແນູ່ ນອນ. ບາງຄົນຄິດວູ່ າເປັນເພາະ dinosaur ມຂີະໜາດໃຫູ່ຍຫຼາຍແຕູ່ມສີະໝອງໜອ້ ຍ ຈຶ ູ່ງບໍ ູ່ ສາມາດ ແຂູ່ງຂນັຍາດແຍູ່ງປັດໄຈດໍາລງົຊວີດິກບັສດັພວກອ ູ່ນໄດ້ສດັ ເລອ ຄານທີ ູ່ມປີັດຈບຸ ນັຄພ ວກເຕູ່າົ, ງູ , ຈິ ູ່ງໂຈ,້ ກັບໂກ້ ແລະ ແຂ້. 3.4 ວິວັດທະນາການສັດປີກ ພວກສດັ ເລອ ຄານມີ2 ຊະນດິ ທີ ູ່ບນິ ໄດເ້ກດີໃນຍຸກ ຈຣູ ັສຊກິ (Jurassic) ຂອງມະຫາຍຸກມີໂຊໂຊອິກຄ ພວກໄດໂນເສົາຄ້າຍຄ ນົກ (Pterosaur) ເຊິ ູ່ງສູນພນັ ໄປທາ້ຍຍຸກຄຣີຕາຊຽດ (Cretaceous) ແລະ ບັນພະບູລຸດ ນົກທໍາອິດ (Archaeopteryx) ພບົ ເປັນຊາກບູຮານໃນຊນັ້ຫນີສະນວນ ສນັນຖິ ານໄດວູ້່າ ນກົ ເລີ ູ່ມເກດີໃນກາງຍຸກມີ

61 ໂຊໂຊອກິ ເຊິ ູ່ງຍງັມລີກັ ສະນະຂອງສດັ ເລອ ຄານຫຼາຍຢູ່ າງເຊູ່ນັ : ມແີຂວ້ ຢູ່ ູຄາງກະໄຕ ກະດູກຫາງຍາວຕໍ ູ່ ກັນເປັນຂໍ ້ ແລະ ມີລັກສະນະຄ ນົກ, ມີປີກແລະ ມີຂົນ. ນກົ ມລີກັ ສະນະແຕກຕູ່າງຈາກສດັມກີະດູກສນັຫຼງັອ ູ່ນໆຄ: ມີຂົນ, ຂນົມກີາ້ນ ແລະ ຂນົແທນທີ ູ່ການເປັນເກດັ . ກະດູກບາງ ແລະ ເບົາ. ມີກ້າມເນ ອ້ທີ ູ່ແຂງແຮງສໍາລັບບິນ. ມີສາຍຕາດີ. ມີລະບົບປະສາດທີ ູ່ຈະເລີນແລ້ວ. ມີເມທາບໍລິຊສູງເພ ູ່ອຕອບສະໜອງພະລັງງານໃນການບິນ. ເປັນສັດເລ ອດອຸູ່ ນ ແລະ ອຸູ່ ນຫະພູມໃນຮູ່ າງກາຍບໍ ູ່ປູ່ ຽນແປງຕາມອຸູ່ ນຫະພູມຂອງພາຍນອກ. ການທີ ູ່ນົກເປັນສັດເລ ອດອຸູ່ ນ ແລະ ມີໂຄງສ້າງທີ ູ່ຊູ່ ວຍໃຫ້ນົກບິນໄດ້ນີ ້ເອງ ເຮັດໃຫ້ມີຊີວິດຢູູ່ ລອດໄດ້ໃນ ສິ ູ່ງແວດລ້ອມແຕກຕູ່ າງກັນ ໃນຂະນະທີ ູ່ສັດເລ ອຄານ ແລະ ສັດເຄິ ູ່ງນໍ ້າເຄິ ູ່ງບກົ ເຊິ ູ່ງເປັນສັດເລ ອດເຢັນບໍ ູ່ ສາມາດຢູູ່ ໄດ້ ເມ ູ່ອອາກາດເຢັນລົງຫຼາຍ ຈຶ ູ່ງຕ້ອງມີການຈໍາສິນ ຫຼ ຍົກຍ້າຍໄປທີ ູ່ອ ູ່ນ. ສະນນັ້, ຈະເຫັນໄດ້ວູ່ າປັດຈຸບັນຍັງຄົງມີ ນົກຢູູ່ ຫຼາຍຊະນິດ ແລະ ສາມາດຢູູ່ ໄດ້ໃນສິ ູ່ງແວດລ້ອມໃນທູ່ວົ ໂລກ. 3.5 ວິວັດທະນາການສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ຈາກການຄນົ້ ພົບຊາກບູຮານ (fossil) ຂອງສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ສັນນິຖານໄດ້ວູ່ າ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້າ ນົມທໍາອິດເກີດຂຶນ້ ໃນຍຸ ກຈູຣັສຊິກ (Jurassic) ໂດຍມີບັນພະບູລຸດເປັນສັດເລ ອຄານພວກເທີແຣບຊິດ (therapsid) ໃນໄລຍະທໍາອິດມີຂະໜາດນ້ອຍ ເປັນສັດເລ ອດອຸູ່ ນ ແລະ ຢູູ່ ປົນກັບສັດເລ ອຄານໃນຕົນ້ ຍຸ ກໂຊໂຊ ອິກ. ຂະນະທີ ູ່ສັດເລ ອຄານສູນພັນໄປຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ມີການແຜູ່ ກະຈາຍຢູ່ າງໄວວາ ເນ ູ່ອງ ຈາກສາມາດປັບຕົວໄດ້ດີ ແລະ ມີການຈະເລີນ ເຊິ ູ່ງສາມາດຢູູ່ ລອດ ແລະ ແຜູ່ກະຈາຍໄປທູ່ວົ ໂລກ. ຮູບທີ 39: ວິວັດທະນາການຂອງສັດເລ ອຄານ ນົກ ແລະ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນົມ

62 ລັກສະນະສໍາຄັນຂອງສັດລຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ມີຄ : ມີຂົນປົກຫຸ ້ມຕົນຕົວ. ມີການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງຕົວອູ່ ອນພາຍໃນຮູ່ າງກາຍ. ມີນໍ ້ານມົ ລ້ຽງຕົວອູ່ ອນ. ເປັນສັດເລ ອດອຸູ່ ນ. ສະໝອງຈະເລີນກູ່ ວາສັດພວກອ ູ່ນ ເຮົາອາດແບູ່ ງສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ອອກເປັນ 3 ສາຍດ້ວຍກັນຄ ສັດອອກລູກເປັນໄຂູ່ (Monotreme) ພວກສັດມີຖົງໜ້າທ້ອງ (Marsupial) ແລະ ສັດອອກລູກເປັນທາລົກ (Placental). ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ອອກລູກເປັນໄຂູ່ທີ ູ່ ເຫອຼ ຢູ່ ູປັດຈບຸ ນັຢູ່ ູໃນທະວບີອດົສະຕາລີແລະ ໜູຢູ່ ູເກາະນວິກນິ ີ ມຢີູ່ ູ 2 ຊະນດິດວ້ ຍກນັຄ ຕວົຕູູ່ນປາກເປັດ ແລະ ຕົວກິນມດົ ຄາ້ຍຄ ເໝັນ້ ລັກສະນະຂອງສັດພວກນີຈ້ ັດເປັນ ລກັ ສະນະບູຮານ ແລະ ມກີກົ ເຄົ້າວູ່າໄດສ້ ບ ເຊ ອ້ມາຈາກສດັ ເລອ ຄານຄ ການທີ ູ່ມໂີຄງກະດູກຄາ້ຍຄ ສັດເລ ອຄານ ແລະ ຍງັອອກລູກເປັນໄຂູ່ ແຕູ່ມລີກັ ສະນະຄາ້ຍຄສ ດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ຄ ເປັນສດັ ເລອ ດອູຸ່ນ ຂນົຍາວປົກຫຸມ້ ຕນົ ຕວົ ແລະ ມຕີູ່ອມນໍ ້ານມົ ລຽ້ງຕວົອູ່ອນ. ພວກສັດມີຖົງໜ້າທ້ອງມີລັກສະນະໂຄງສ້າງຂອງກະດູກຄກ ບັສດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ທູ່ວົ ໄປ ມຕີູ່ອມນໍ ້ານມົ ຕວົອູ່ອນຈະເລນີເຕບີໂຕພາຍໃນຮູ່າງກາຍໃນໄລຍະໜຶ ູ່ງ ແລວ້ ຈຶ ູ່ງຄານອອກມາເຂົ້າສູູ່ຖົງໜາ້ທອ້ງເຊິ ູ່ງມຕີູ່ ອມນໍ ້ານົມ ເພ ູ່ອຈະເລນີເຕບີໂຕຕໍ ູ່ ໄປໄດແ້ກູ່ ພວກຈງິໂຈ້ໝໂີຄອະລາ (Koala) ທີ ູ່ພົບໃນທະວີບອົດສະຕາລີແລະ ໂຕໂອ ປອນຊໍາ (Opossum) ທີ ູ່ພບົ ໃນທະວບີອາເມລກິ າເຊູ່ນັ : ໂອປອສຊໍາ, ໝໂີຄອະລາ, ຈິ ູ່ງໂຈ້ແລະ ອ ູ່ນໆ. ຢູ່ າງໃດກໍ ຕາມ ສດັພວກນີຍ້ງັຈດັວູ່າເປັນສັດທີ ູ່ມີກະດູກກະໂຫຼກຫົວນ້ອຍ ແລະ ສະໝອງຍັງມີຂະໜາດນ້ອຍກູ່ ວາສັດລ້ຽງລູກ ດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ຈໍາພວກອ ູ່ນໆ. ສດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ທີ ູ່ມຄີວາມຈະເລນີສູງສຸດຄ ສດັມທີ າລກົ ເຊູ່ນັ : ຍລີ າຟ, ໂຕນິ ູ່ມມເີກດັ , ໜູ, ປາວານ, ເຈຍ ແລະ ອ ູ່ນໆ. ເຊິ ູ່ງມສີະໝອງຂະໜາດໃຫູ່ຍ ມຄີວາມຈະເລນີກາ້ວໜາ້ທີ ູ່ສຸດ ບໍ ູ່ມຖີ ົງໜາ້ທອ້ງແຕູ່ມທີ າລກົ ຕິດຕໍ ູ່ ລະຫວູ່າງແມູ່ກບັລູກ ມຈີໍານວນຫຼາຍທີ ູ່ສຸດ ແລະ ແຜູ່ກະຈາຍໄປທູ່ວົໂລກ.

63 ບົດທີ 10 ກົກເຄົ ້າ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ ງມີຊີວິດ 1. ການກໍາເນີດໜູ່ ວຍໂລກ ໂລກແມູ່ ນ ດາວເຄາະດວງໜຶ ູ່ງທີ ູ່ບໍ ູ່ມພີະລງັງານໃນຕວົ ເຊິ ູ່ງນອນຢູູ່ ໃນລະບົບຕາເວັນຂອງພວກເຮົາ. ກູ່ ອນທີ ູ່ຈະ ເຂົ້າໃຈບນັຫາການກໍາເນດີໜູ່ ວຍໂລກຕ້ອງຮັບຮູ ້ເລ ູ່ອງລະບບົຕາເວນັທີ ູ່ໂລກຕັ້ງຢູ່ ູນນັ້ ດູ່ງັນີ ້: ກ. ການເກີດລະບົບຕາເວັນ. ລະບົບຕາເວັນ (Solar system) ທີ ູ່ໂລກເຮາົຕັ້ງຢູ່ ູແມູ່ນ 1 ໃນ 109 ລະບບົຕາເວັນທີ ູ່ມໃີນໂລກຈັກກະວານ (ທາງຊ້າງເຜ ອກ Galaxy). ໄດມ້ ຫີ ຼາຍທດິສະດທີ ີ ູ່ພະຍາຍາມອະທບິ າຍເຖິງໂຄງສາ້ງ ແລະການກໍາເນີດຂອງລະບົບ ຕາເວັນ, ໜຶ ູ່ງໃນບນັດາທດິສະດເີຫູ່ຼາົນນັ້ ແມູ່ນ ທິດສະດີKAHT ໂດຍສາມາດສະຫຸຼບລວມໄດດ້ ູ່ງັນີ ້: - ຕາເວັນປະກອບຂຶນ້ ຈາກບນັດາຝູ່ ຸນລະອອງທີ ູ່ມຢີູ່ ູໃນອາວະກາດຈບັຕວົ ເຂົ້າກັນ, ພາຍ ໃຕ້ຄວາມແຮງປິ ູ່ ນ ຂອງໂລກຈັກກະວານ ແລະ ຕາເວນັດູ່ງັກູ່າວຈະມກີານປິ ູ່ ນອອ້ມຕວົມນັເອງຕາມເສນັ້ ໂຄຈອນຂອງມນັ. - ບນັດາດາວເຄາະທີ ູ່ປີ ູ່ ນອອ້ມຕາເວນັນນັ້ ແມູ່ນ ປະກອບມາຈາກຝູ່ ຸນລະອອງທີ ູ່ ເສດເຫຼອ ຈາກການປະກອບ ສ້າງເປັນຕາເວັນໂດຍພາຍ ໃຕ້ຄວາມແຮງປິ ູ່ ນຂອງຕາເວນັຕາມເສນັ້ ໂຄຈອນຂອງໃຜລາວ. ລະບົບຕາເວັນຂອງພວກເຮົາປະກອບມີດາວເຄາະ 9 ດວງ ປີ ູ່ ນອອ້ມຕາມເສນັ້ ໂຄຈອນຂອງໃຜລາວຕາມ ລໍາດັບຈາກໃຈກາງຕາເວັນອອກໄປເຊູ່ນັ : ຕາເວັນ (Sun), ດາວພຸ ດ (Mercury), ດາວສຸ ກ (Venus), ໂລກ (The Earth), ດາວອັງຄານ (Mars), ດາວພະຫັດ (Jupiter), ດາວເສົາ (Saturn), ດາວເຈົ້າຟາ້ (Ueanus), ດາວເຈົ້ານໍ ້າ (Neptune), ດາວເຈົ້າໄຟ (Pluto) ແລະ ດາວເຄາະແຕູ່ ລະດວງມີອຸ ນຫະພູມສະເລູ່ ຍຕາມລໍາດັບທີ ູ່ ໄກຈາກດວງ ຕາເວັນຄ ດາວພຸດ +178 ອົງສາ, ດາວສຸກ + 65 ອົງສາ, ໂລກ -30 ອົງສາ, ດາວອັງຄານ - 37 ອົງສາ, ດາວພະຫັດ -147 ອົງສາ, ດາວເສົາ -180 ອົງສາ, ດາວເຈົ້າຟາ້ -207 ອົງສາ, ດາວເຈົ້ານໍ ້າ -221 ອົງສາ ແລະ ດາວເຈົ້າໄຟແມູ່ນບໍ ູ່ ທັນສາມາດກໍານົດໄດ້. ຂ. ຕາເວັນປະກອບມີ ຈຸດໃຈກາງແມູ່ ນ ຮີໂດຼແຊນ (H2) 100% ຖັດອອກມາເປັນເຮລີອອມ (He) 99%, ຊນັ້ທີ3 ມີຮີໂດຼແຊນ (H2) 9%, ເຮລີອອມ (He)90%, ອາຕອມໜັກ 1%, ຊນັ້ທີ4 ເອີນ້ ວູ່າ ຊນັ້ ແສງ (Photosphere) ກ້ວາງປະມານ 500 ກມ ແລະ ຊນັ້ ນອກສຸດເປັນຊນັ້ ແປວໄຟ (Chronosphere) ກ້ວາງປະມານ 1500 ກມ. ຄ. ສູ່ ວນປະກອບດາວເຄາະຕູ່ າງໆ ສູ່ ວນປະກອບຂອງດາວເຄາະຕູ່ າງໆຄ : ດາວພຸດ, ດາວສຸກ, ໂລກ ແລະ ດາວອັງຄານມີຫີນ, ເຫຼັກ ແລະ ຊີລີ ກດັ ເປັນສູ່ວນປະກອບຕນົ້ ຕໍ. ສູ່ ວນດາວພະຫັດ, ດາວເສົາ, ດາວເຈົ້າຟາ້, ດາວເຈົ້ານໍ ້າ ແລະ ດາວເຈົ້າໄຟມບີນັດາທາດ ອາຍເຊູ່ນັ : ອາຍນໍ ້າ, ໄຮໂດເຈນ, ມີເທນ, ແອມໄມເນຍ ແລະ ອາຕອມຕູ່ າງໆເປັນສູ່ ວນໃຫຍູ່ . ງ. ທີ ູ່ຕັ້ງໂລກໃນຈັກກະວານ ໂລກຄ ດາວເຄາະດວງໜຶ ູ່ງໃນຈໍານວນດາວເຄາະ 9 ດວງທີ ູ່ປິ ູ່ ນອ້ອມດວງຕາເວັນ ແລະ ປິ ູ່ ນອ້ອມຕົວມັນເອງ ຕາມເສນັ້ ໂຄຈອນຂອງໃຜລາວໂດຍມີຄວາມໄວສະເລູ່ຍທີ ູ່ແຕກຕູ່ າງກັນ ແລະ ມັນ ໂຄຈອນຕາມທິດກົງກັນຂ້າມກັບ

64 ເຂັມໂມງ ທັງໝົດເກ ອບຢູູ່ ໃນແຜູ່ນພຽງດຽວກັນ ເສນັ້ ໂຄຈອນຂອງດາວເຄາະແຕູ່ລະດວງເປັນຮູບວົງຮີ(Ellipse). ໂລກຕັ້ງຢູູ່ ອັນດັບທີ3 ໄກຈາກຕາເວັນອອກມາ ໃນບັນດາດາວເຄາະທັງໝົດມີພຽງໂລກຂອງເຮາົເທູ່າົນນັ້ທີ ູ່ມີ ເງ ູ່ອນໄຂເອ ອ້ ອໍານວຍຄວາມສະດວກທຸກຢູ່ າງໃຫ້ແກູ່ ການເກີດ, ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດເຊູ່ ັນ: ມີ ອຸນຫະພູມເໝາະສົມ, ມີອົກຊີແຊນ, ມີນໍ ້າໃນພາວະແຫຼວ, ມີແສງສະຫວູ່ າງພໍດີສູ່ ວນດາວເຄາະດວງອ ູ່ນໆ ເງ ູ່ອນໄຂ ເຫູ່ຼາົນີຍ້ງັບໍ ູ່ທນັຄົບຖ້ວນ ແລະ ເໝາະສົມໃຫ້ແກູ່ສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດກໍາເນີດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ. ຈ. ການປະກອບສ້າງຂອງໂລກ ໂລກຂອງເຮົາກໍາເນີດຂຶນ້ຫູ່າງຈາກນີປ້ ະມານ 4.5 ຕ ປ້ີເປັນຮູບໜູ່ ວຍກົມ ແລະ ວໍ ້າເຂົ້າສອງສນົ້ເອີນ້ ວູ່າ ຂົວ້ ໂລກເໜ ອ ແລະ ໃຕ້ມີເສນັ້ ລັດສະໝີຈາກໃຈກາງໄປຕາມເສນັ້ ສູນສູດປະມານ 6.381 ກມ ແລະ ແຕູ່ ໃຈກາງຫາຂວົ້ ໂລກປະມານ 6.371 km. ມີເນ ອ້ທີ ູ່ 510 ລ້ານ km2 , ມະຫາສະມຸດກວມ 71% ຂອງເນ ອ້ ທີ ູ່ທັງໝົດ, ບໍລິມາດ ປະມານ 1063 x 1012 km3 , ຄວາມໜາແໜ້ນ 5,5 kg/m3 ໂລກປະກອບເປັນຫຼາຍຊັນ້ ຄ ຊັນ້ ເປ ອກໂລກໜາ ປະມານ 25-100 ກມ, ຊນັ້ ດິນໃຕ້ພ ນ້ມະຫາສະມຸດເປັນບໍລິເວນທີ ູ່ບາງກູ່ ວາໝູູ່ ແລະ ບໍລິເວນພູສູງເປັນບູ່ ອນທີ ູ່ໜາ ກູ່ ວາໝູູ່ ເລິກລົງໄປໄດ້33 ແມັດ, ອຸນຫະພູມຈະເພີ ູ່ມຂຶນ້ ໂດຍສະເລູ່ ຍ 1 C , ຢູູ່ ໃຈກາງໂລກມີຄວາມຮ້ອນເຖິງ 6000-20000 C , ຖ້າຮ້ອນເກີນກູ່ວານີ ້ໂລກຈະລະບາຍຄວາມຮ້ອນອອກດ້ວຍການລະເບີດຂອງພູໄຟ ແລະ ແຕູ່ລະຊນັ້ ຂອງໂລກມີການປະກອບສ້າງຄ : - ຊນັ້ເປ ອກໂລກປະກອບດ້ວຍ 2 ຊັນ້ ຍູ່ ອຍຄ : ຊັນ້ SiAl ເຊິ ູ່ງເປັນທາດປະສົມລະຫວູ່ າງ SiO2 ແລະ Al2O3 ເປັນສູ່ ວນໃຫຍູ່ ແລະ ຊນັ້ Sima ເຊິ ູ່ງຢູ່ ູເລິກລົງໄປເປັນທາດປະສົມລະຫວູ່ າງ SiO2 ແລະ Mg ຢູູ່ ໃນພາວະ ແຂງຟູຢູູ່ ເທງິໜາ້ນໍ ້າ. - ຊນັ້ ໝອກໂລກປະກອບດ້ວຍທາດປະສົມລະຫວູ່ າງ SiO2 ແລະ Mg ເຊິ ູ່ງຢູ່ ູໃນພາວະແຫຼວທີ ູ່ຮຽກວູ່ າ ແມັກມາ (Magma) ມີຄວາມໜາປະມານ 2900 ກມ, ຮ້ອນປະມານ 2.000-19.000 C . - ຊນັ້ ແກນນອກ ແລະ ແກນກາງປະກອບດ້ວຍເຫຼັກກ້າ ແລະ ນີແກນຮຽກວູ່ າ Nife ແກນນອກໜາປະມານ 2110 km ຢູູ່ ໃນພາວະແຫຼວ ແລະ ແກນກາງໜາປະມານ 1350 km, ຢູູ່ ໃນພາວະແຂງ, ມີຄວາມຮ້ອນ ແລະ ຄວາມດັນສູງກວູ່ າທຸກຊນັ້, ຊນັ້ ຕູ່າງໆທີ ູ່ກູ່ າວມານີມ້ ການ ີ ພົວພັນເຊິ ູ່ງກນັ ແລະ ກັນໂດຍມີການພົວພັນກັບຊັນ້ ນອກ ຂອງໂລກເຊູ່ນັນໍ ້າ, ລົມ, ນໍ ້າກອ້ ນ, ຄວາມຊູຸ່ມ, ອາກາດ ແລະ ສິ ູ່ງມີຊີວິດຢູ່ າງບໍ ູ່ຢຸດຢັ້ງນບັ ແຕູ່ມ ທ້ ີ ູ່ມີໂລກກໍາເນີດຂຶນ້ ຈົນມາເຖິງປັດຈຸບັນ ແລະ ຍັງສບ ຕໍ ູ່ພວົພນັກັນໄປເລ ອ້ ຍໆ ອັນເປັນສາເຫດເຮັດໃຫ້ໂສມໜ້າຂອງໝູ່ ວຍໂລກມີການ ປູ່ ຽນແປງຢູູ່ ຕະຫຼອດເວລາ. 2. ກົກເຄົ ້າການມີຊີວິດ ໃນທິດສະດີການວິວັດກູ່ ຽວກັບກົກເຄົ້າການມີຊີວິດຈະມີຄໍາຖາມທີ ູ່ວູ່ າທາດແທ້ຂອງການມີຊີວິດແມູ່ ນຫຍັງ? ຊີວິດທໍາອິດເກີດຂຶນ້ ໄດ້ແນວໃດ? ຄໍາຖາມດູ່ງັກູ່າວຖາມງູ່າຍແຕູ່ຕອບຍາກຖ້າຈະຕອບແບບສນັ້ ໆງູ່າຍດາຍ. ດູ່ ັງນັນ້ ເພ ູ່ອຕອບຄໍາຖາມດູ່ງັກູ່າວໃຫ້ມີຄວາມຖ ກຕ້ອງຕາມຫຼັກວິທະຍາສາດຈະຕ້ອງມີຄວາມເຂົ້າໃຈເຖິງ ທາດແທ້ຂອງຂະ ບວນການວິວັດທະນາການ ເພ ູ່ອສັງລວມບັນດາທິດສະດີ, ຫຼັກຖານ, ຂໍສົມ້ ມຸດຖານຕະຫຼອດຮອດທັດສະນະຕູ່ າງໆ ມາອະທິບາຍ. ໃນບັນດາທັດສະນະທີ ູ່ອະທິບາຍບັນຫາດູ່ງັກູ່າວສາມາດສັງລວມເປັນສອງກຸູ່ ມໃຫຍູ່ດູ່ງັນີ ້:

65 ກ. ທັດສະນະຈິດຕະນິຍົມ ກູ່ ຽວກັບທາດແທ້ຂອງການມີຊີວິດຮູ່ າງກາຍເປັນບູ່ ອນພັກພາອາໄສຊູ່ວົຄາວຂອງວິນຍານ, ວິນຍານອອກຈາກ ຮູ່ າງກາຍເວລາໃດຮູ່ າງກາຍກໍຈະຕາຍທັນທີ, ວິນຍານແມູ່ ນ ຈິດໃຈຕັດສິນ. ກູ່ ຽວກັບກົກເຄົ້າການມີຊີວິດ ບາງຄໍາເຫັນສະເໜີວູ່ າ: ສິ ູ່ງມີຊີວິດບົນໜ້າໂລກລ້ວນແຕູ່ ແມູ່ ນເທວະດາຟ້າ ແຖນເປັນຜູ ້ປັ້ນແຕູ່ ງຂຶນ້ ພອ້ມກັນ. ບາງຄໍາເຫັນພັດວູ່າສິ ູ່ງມີຊີວິດທັງໝົດເກີດຂຶນ້ ໂດຍບັງເອີນຈາກສິ ູ່ງບໍ ູ່ມຊີວິດ ີ . ບາງ ຄໍາເຫັນກໍເວົ້າວູ່ າຊີວິດເທິງໂລກນີແມູ່ ນ ້ ຖ ກນໍາສູ່ງົມາຈາກດາວເຄາະດວງອ ູ່ນພາຍໃຕ້ຮູບຮູ່ າງເມັດຊີວິດ. ຂ. ທັດສະນະວັດຖຸນິຍົມສັດຈະວິພາກ ທູ່ ານ ອັງແກູ່ ນ ໄດ້ໃຫ້ທັດສະນະວູ່ າ: ການມີຊີວິດແມູ່ ນ ຮູບການເຄ ູ່ອນໄຫວຂອງວດັຖຸທີ ູ່ໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວ ເຖິງລະດັບສູງທາດມີຊີວິດໄດ້ກໍາເນີດຈາກວດັຖຸອະນົງຄະທາດ ໂດຍຜູ່ ານຂະບວນການປູ່ ຽນແປງອັນຍາວນານ ແລະ ບັນລຸເຖິງຄວາມແຕກຕູ່ າງກັນທາງດ້ານຄຸນນະພາບ. ອັງແກູ່ ນ ໄດ້ໃຫ້ນິຍາມວູ່ າ: ການມີຊີວິດແມູ່ ນຮູບການຄົງຕົວຂອງໂປຼຕີນ, ທາດແທ້ຮູບແບບການຄົງຕົວ ແມູ່ ນການປູ່ ຽນແປງໃໝູ່ເອົາເອງຢູ່ າງບໍ ູ່ຢຸດຢັ້ງທາງດ້ານອົງປະກອບເຄມີຂອງໂປຼຕີນ. ຈາກນິຍາມດູ່ ັງກູ່ າວ ອັງແກູ່ ນ ຍັງໄດ້ສະຫຸຼບວູ່ າ: - ພ ນ້ຖານຕນົ້ ຕໍຂອງການມີຊີວິດແມູ່ ນ ທາດໂປຼຕີນ. - ທາດແທ້ຂອງປາກົດການມີຊີວິດແມູ່ ນ ການປູ່ ຽນແປງຕາມປົກກະຕິຂອງໂປຼຕີນໂດຍຜູ່ ານຂະບວນການແລກ ປູ່ ຽນທາດ. ອີງໃສູ່ ທັດສະນະດູ່ ັງກູ່ າວສາມາດສະຫຸຼບໄດ້ວູ່ າ: ກົກເຄົ້າຂອງການມີຊີວິດແມູ່ ນ ຂະບວນການຜັນປູ່ ຽນອັນສັບສົນຂອງວດັຖຸຕາມເສນັ້ທາງເຄມີສາດ, ຈາກທາດ ອະນົງຄະທາດເປັນທາດອົງຄະທາດງູ່າຍດາຍ, ຈາກອົງຄະທາດງູ່າຍດາຍເປັນອົງຄະທາດສັບສົນ, ຈາກອົງຄະທາດ ສັບສົນເປັນທາດໂປຼຕີນ ໂດຍດໍາເນີນພາຍໃຕ້ການກກະທົບຂອງກົດເກນວດັຖຸ-ເຄມີ. ຄ. ຕົນ້ ກໍາເນີດຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ. ນັບຕັ້ງແຕູ່ ປີຄ.ສ 1864 Paster ໄດ້ທົດລອງພິສູດວູ່ າການບູດເນູ່ ົານັນ້ ແມູ່ນ ເກີດຈາກຈຸລະຊີບ. ຈາກ ຜົນງານນີ ້ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມຄິດທີ ູ່ວູ່າສິ ູ່ງມີຊີວິດກໍາເນີດຂຶນ້ມາໂດຍບັງເອີນຕາມທໍາມະຊາດນັນ້ ຖ ກຕີຖອຍ ແລະ ເປັນທີ ູ່ຍອມຮັບບໍ ູ່ ໄດ້ອີກ. ສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດເທູ່າົນນັ້ທີ ູ່ ເປັນຕນົ້ ຕໍໃຫ້ເກີດສິ ູ່ງມີຊີວິດຂຶນ້ມາໂດຍຜູ່ ານຂະບວນການແຜູ່ພັນ. ແຕູ່ເຖິງຢູ່ າງໃດກໍຕາມບັນຫາກໍເກີດຂຶນ້ມາຈົນໄດ້ຄ : ສິ ູ່ງມີຊີວິດທໍາອິດນນັ້ມາຈາກໃສ? ໃນ ປີຄ.ສ 1924 ນັກຊີວະວິທະຍາຄົນລັດເຊຍຊ ູ່ ເອໄອ ໂອປາຣິນ (A.I.Oparin) ໄດ້ຂຽນເປັນບົດຄວາມ ເປັນພາສາລັດເຊຍເລ ູ່ອງ The Origin of Life. ຫ້າປີຕໍ ູ່ ມານັກຊີວະວິທະຍາຄົນອັງກິດຊ ູ່ ເຈບີເອສ ຮັນເດນ (j.B.S. Haldane) ກໍໄດ້ມີຄວາມຄິດຄ້າຍໆກັນກັບຄວາມຄິດຂອງ ໂອປາຣິນ ແລະ ໄດ້ພິມເຜີຍແຜູ່ ໃນວາລະສານ The Nationalist Annual. ແຕູ່ ໃນຂະນະນນັ້ ບົດຄວາມໃນລັກສະນະນີບ້ໍ ູ່ ໄດ້ຮັບຄວາມສົນໃຈເລີຍ. ຈົນເຖິງ ປີ ຄ.ສ 1936 ໄດ້ມີການແປບົດຄວາມຂອງ ໂອປາຣິນ ເປັນພາສາອັງກິດ ແລະ ພາສາອ ູ່ນໆອກີຫຼາຍພາສາຈຶ ູ່ງເຮັດໃຫ້ ຄວາມຄິດ ແລະ ຂໍສົມມຸດ ້ ຖານຂອງ ໂອປາຣິນ ເປັນທີ ູ່ສົນໃຈຂຶນ້ມາ. ທິດສະດີໂອປາຣິນໄດ້ສະເໜີວູ່ າ: ສິ ູ່ງມີຊີວິດເກີດມາຈາກທາດອົງຄະທາດໃນທະເລເຊິ ູ່ງບນັຍາກາດຂອງໂລກ ໃນເວລານນັ້ ບໍ ູ່ມອີກົ ຊີແຊນອິດສະຫຼະ, ທາດອົງຄະທາດທີ ູ່ ເລີ ູ່ມຕນົ້ ດູ່ງັກູ່າວເປັນອາມິນໂນອາຊິດ, ພວກພິວລິນ ແລະ

66 ພິຣິມີດິນທີ ູ່ມີລັກສະນະເປັນດູ່ ັງ ແລະ ນໍ ້າຕານຕໍ ູ່ ມາກໍມີພວກ ໂພລີເປບໄຕດ໌ (Polyptid) ໂພລີນີວຄຼີອິກ (Polynuclic) ແລະ ໂພລີແຊກຄາໄໜດ໌(Polysacharid) ເຊິ ູ່ງເກີດມາຈາກການລວມຕົວເຂົ້າກນັຂອງໂມເລກູນທີ ູ່ ມີຫົວໜູ່ ວຍນ້ອຍໆ(Polymerization) ໂດຍອາໄສພະລັງງານຈາກແສງລັງສີກາຍອິດ (Ultra violet), ໄຟຟ້າ, ຄວາມຮ້ອນ ຫຼ ແສງລັງສີອ ູ່ນໆ. ທາດປະສົມອົງຄະທາດເຫູ່ຼົານີບ້ ໍ ູ່ ຖ ກສະຫຼາຍຕົວຄ ກັບປັດຈຸບັນ ເນ ູ່ອງຈາກໃນ ບັນຍາກາດບໍ ູ່ມອົກີ ຊີແຊນທີ ູ່ ເປັນອິດສະຫຼະ. ງ. ຕົນ້ ກໍາເນີດຂອງໂມເລກຸນທາດອົງຄະທາດ. ບັນຍາກາດຂອງໂລກໃນເວລານນັ້ ປະກອບດ້ວຍທາດອາຍຕູ່ າງໆ ເຊູ່ນັ : H2, CH4, NH3, N2, H2S. ລວມທັງອາຍນໍ ້າ, ແຕູ່ບໍ ູ່ມທັນີ ອົກຊີແຊນທີ ູ່ ເປັນອິດສະຫຼະ. ດູ່ງັນນັ້, ປະຕິກິລິຍາເຄມີໃນບັນຍາກາດ ຈຶ ູ່ງເປັນແບບຣີ ດີວຊິງ (Reducing). ຕໍ ູ່ມາເມ ູ່ອບັນຍາກາດດ້ານນອກຂອງໂລກເຢັນລົງ ເກີດມີທະເລ ແລະ ມະຫາສະມຸດຂຶນ້. ຈາກອາຍນໍ ້າໃນ ບັນຍາກາດ, ກະທົບກັບທາດອາຍຕູ່ າງໆກາຍເປັນທາດອົງຄະທາດ ແລະ ທາດອົງຄະທາດເຫູ່ຼາົນນັ້ກໍຖ ກສະສົມໄປໃນ ພ ນ້ທະເລ, ມະຫາສະມຸດ ແລະ ມີການຈັບກັນເຂົ້າເປັນທາດອົງຄະທາດທີ ູ່ມີໂມເລກູນໃຫຍູ່ ຂຶນ້ ໂດຍອາໄສ ພະລັງງານຈາກລັງສີUV, ຟ້າຜູ່ າ ແລະ ການແຕກສະຫຼາຍຂອງທາດກໍາມັນຕະພາບລັງສີຕູ່ າງໆ. ເອສແອລມີລເລີ(S.L. Miller) 1953 ນັກວິທະຍາສາດຊາວອາເມລິກາ ໄດ້ທົດລອງພິສູດຂໍສົມມຸດ ້ ຖານ ຂອງ ໂອປາຣິນ ແລະ ຮັນເດນ. ໂດຍໄດ້ສ້າງເຄ ູ່ອງທົດລອງຢູູ່ ທາງໃນເປັນສູນອາກາດ ແລະ ໃນເຄ ູ່ອງມທົດ ລອງນັນ້ ໄດ້ບັນຈຸທາດປະສົມອົງຄະທາດ 4 ຊະນິດຄ ກັນກັບທາດປະສົມອົງຄະທາດ ທີ ູ່ມີໃນບັນຍາກາດຂອງໂລກຄັ້ງທໍາອິດ ນນັ້ ໄດ້ແກູ່ H2, CH4, NH3 ແລະ H2O. ພ້ອມທັງໃຊ້ກະແສໄຟຟ້າສອດເຂົ້າໄປໃນເຄ ູ່ອງທົດລອງ. ຫຼັງຈາກການ ທົດລອງໄດ້ຊູ່ວົ ໄລຍະໜຶ ູ່ງລາວໄດ້ນໍາເອົາທາດທີ ູ່ຜູ່ ານການກະທົບໃນເຄ ູ່ອງທົດລອງນັນ້ ມາວິເຄາະພົບວູ່ າ: ມີພວກ ທາດອົງຄະທາດ ທີ ູ່ມີໂມເລກູນໃຫຍູ່ເກີດຂຶນ້ເຊູ່ນັ: ອາມີໂນອາຊິດ, ຢູເລຍ, ອາຊີຕິກອາຊິດ, ແລກຕິກອາຊິດ ແລະ ຮີໂດຼແຊນໄຊຢາໄນດ໌. ຫຼັງຈາກການທົດລອງຂອງມິລເລີນັກວິທະຍາສາດຜູ ້ອ ູ່ນໆກໍໄດ້ທົດລອງຄ້າຍໆກັນໂດຍໃຊ້ ແຫຼູ່ ງພະລັງງານແຕກຕູ່ າງກນັ ເຊູ່ນັ : UV ຫຼ ກໍາມັນຕະພາບລັງສີອ ູ່ນໆ ກໍປາກົດວູ່ າໄດ້ຜົນແບບດຽວກັນ ແລະ ຍັງມີ ພວກນິວຄຼີໂອໄທດ໌ເຊູ່ນັ : ATP ອອກມານໍາອີກ. ສະນນັ້, ຈຶ ູ່ງມີຂໍສົມມຸດ ້ ຖານວູ່ າ: ສິ ູ່ງມີຊີວິດທໍາອິດກໍໃຊ້ATP ຈາກທະເລ ແລະ ມະຫາສະມຸດເປັນແຫຼູ່ ງພະລັງງານ. ຈ. ການເກີດມີຈຸລັງມີຊີວິດທໍາອິດ. ບັນດາທາດອົງຄະທາດທີ ູ່ມີໂມເລກູນໃຫຍູ່ ແລະ ສັບສົນທີ ູ່ ເກີດຂຶນ້ ໄດ້ຕົກລົງສູູ່ກນົ້ທະເລ, ກາຍເປັນແຫຼູ່ ງ ອາຫານທີ ູ່ສົມບູນ. ຜູ່ ານໄລຍະເວລາຍາວນານ ແລະ ພາຍ ໃຕ້ເງ ູ່ອນໄຂອຸນຫະພູມບໍ ູ່ ເກີນ 30 C ບັນດາທາດອົງຄະ ທາດເຫູ່ຼາົນນັ້ ໄດ້ລວມຕົວກັນເປັນທາດທີ ູ່ມີໂມເລກູນໃຫຍູ່ຂຶນ້ ແລະ ເມ ູ່ອປະສົມປະສານກັບນໍ ້າເລີຍກາຍເປັນ ໂປຼ ຕີນນອຍດ໌ໄມໂຄຼສແຟຣ໌(Protenoid microsphere) ເຊິ ູ່ງມເີຫຍ ອ້ຫຸມ້ ສອງຊນັ້ ຄ້າຍຄ ກັບເຈຍັ້ຫຸ ້ມຈຸລັງ. ໄມໂຄຼສ ແຟຣ໌ດູ່ງັກູ່າວສາມາດດູດຊ ມທາດອາຫານທີ ູ່ມີໃນແຫຼູ່ ງອາຫານ, ຜູ່ ານໄລຍະເວລາໄດ້ເຮັດໃຫ້ໄມໂຄຼສແຟຣ໌ບາງຕົວ ສາມາດແຕກແຍກອອກຈາກກຸູ່ ມຂອງມັນກາຍເປັນໄມໂຄຼສແຟຣ໌ດູ່ ຽວ ແລະ ສາມາດແບູ່ ງຕົວໄດ້ຫຼາຍຂຶນ້ . ແຕູ່ ໄມ ໂຄຼສແຟຣ໌ບໍ ູ່ ແມູ່ ນບັນພະບູລຸດຜູ ້ທໍາອິດຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ ແຕູ່ເປັນການສະແດງໃຫ້ເຫັນວູ່ າມັນມີຄຸນລັກສະນະຂອງ ລະບົບການເຄ ູ່ອນໄຫວທາງເຄມີງູ່າຍໆ ເຊິ ູ່ງອາດມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັບການເຄ ູ່ອນໄຫວຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດແທ້ຈິງ. ບັນດາ ໄມໂຄຼສແຟຣ໌ທີ ູ່ມີການແລກປູ່ ຽນທາດດ້ວຍລະບົບທາງເຄມີທີ ູ່ງູ່າຍດາຍ ໄດ້ເພີ ູ່ມຈໍານວນຂຶນ້ ແລະ ມີການລວມຕົວ

67 ກັນລະຫວູ່ າງແຕູ່ ລະໄມໂຄຼສແຟຣ໌ກາຍເປັນຢອດ (Dropete) ເຊິ ູ່ງເອີນ້ ວູ່າ ໄລໂບໂຊມ (Liposome). ເຊິ ູ່ງແຕູ່ ລະ ໄລໂບໂຊມລ້ວນແຕູ່ ໄດ້ຮັບການກະທົບຈາກການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ, ອັນເປັນສາເຫດໃຫ້ເກີດມີໄລໂບໂຊມ ຈໍານວນໜຶ ູ່ງຖ ກດັບສູນໄປ ແລະ ບາງຈໍານວນກໍມີການປັບຕົວໄດ້ດີ, ມີການແລກປູ່ ຽນທາດດີຂຶນ້ ຫຼາຍຂຶນ້ , ທົນ ທານຫຼາຍຂຶນ້, ກາຍເປັນຊີວິດທໍາອິດ (Protobiont) ເອີນ້ ວູ່າ: ໂຄອາເຊີເວດ (Coacervate) ເຊິ ູ່ງມຄຸນີ ລັກສະນະ ສໍາຄັນທີ ູ່ຄ້າຍຄ ກັບສິ ູ່ງມີຊີວິດແທ້ຈິງຢູູ່ 4 ປະການຄ : 1. ປະກອບເປັນຮູ່ າງກາຍດຽວ (Individualisation) 2. ມີການແລກປູ່ ຽນທາດໃນ-ນອກ (Exchang extra-intra) 3. ມີການແບູ່ ງຕົວ ຫຼ ແຜູ່ ພັນ (Pseudo division) 4. ການດັບສູນ (Disolution) ຈາກ 4 ຄຸນລັກສະນະດູ່ງັກູ່າວ ໂດຍສະເພາະແມູ່ ນ ການແລກປູ່ ຽນທາດໄດ້ເຮັດໃຫ້ໂຄອາເຊີເວດທີ ູ່ຜູ່ ານ ການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດມາໄດ້ນນັ້ມການ ີ ປັບຕົວໃໝູ່ ໄດ້ດີຂຶນ້ ແລະ ສບ ຕໍ ູ່ຍນ ຍົງຄົງຕົວຕໍ ູ່ ໄປ, ມີການປະກອບສ້າງ ຮູ່ າງກາຍນັບມ ສ້ມົ ບູນ, ເກີດມີລະບົບແມູ່ແປ້ງ (Enzyme) ເຊິ ູ່ງເປັນການຊູ່ ວຍເລູ່ງັປະຕິກິລິຍາໃນການແລກປູ່ ຽນ ທາດໃຫ້ເກີດໄວຂຶນ້ ແລະ ສົມບູນຂຶນ້, ຈຶ ູ່ງກາຍເປັນຮູ່ າງກາຍມີຊີວິດທໍາອິດ, ໂດຍຮູ່ າງກາຍມີຊີວິດທໍາອິດນີ ້ເປັນ ພວກຮັບການບໍາລຸງລ້ຽງຈາກພາຍນອກ (Heterotrophic) ແລະ ບໍ ູ່ຕອ້ງການອົກຊີແຊນ (Anaerobic) ຊູ່ ວຍໃນ ປະຕິກິລິຍາຊີວະເຄມີໃນຮູ່ າງກາຍ. ບັນດາຮູ່ າງກາຍມີຊີວິດທໍາອິດມີການແຜູ່ຂະຫຍາຍດ້ານຈໍານວນຫຼາຍຂຶນ້ ເຮັດໃຫ້ແຫຼູ່ ງອາຫານທີ ູ່ມີຢູູ່ ນັບມ ້ ຫຸຼດນ້ອຍລົງ ແລະ ຜູ່ ານການແລກປູ່ ຽນທາດໄດ້ເຮັດໃຫ້ມີການປູ່ ອຍ CO2 ອອກສູູ່ບນັຍາກາດຫຼາຍຂຶນ້ ເປັນເຫດ ໃຫ້ຊີວິດທໍາອິດຕ້ອງໄດ້ຕໍ ູ່ສູ ້ເພ ູ່ອເອົາຊີວິດລອດດ້ວຍການປັບຕົວໃຫ້ເຂົ້າກັບສະພາບແວດລ້ອມ ເຊິ ູ່ງເປັນການເລ ອກ ເຟັນ້ ທໍາມະຊາດອີກເທ ູ່ອໃໝູ່ . ຜູ່ ານການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດຄັ້ງນີ ້ໄດ້ເກີດມີຮູ່ າງກາຍມີຊີວິດທີ ູ່ລ້ຽງຊີບເອົາເອງ (Autotrophic) ນນັ້ ຄ ການປາກົດມີທາດສີຂຽວ (Chlorophyll) ເກີດຂຶນ້ ໃນຮູ່ າງກາຍສິ ູ່ງມີຊີວິດ ເຊິ ູ່ງສາມາດສັງ ເຄາະທາດອົງຄະທາດເອົາເອງ ໂດຍອາໄສພະລັງງານຈາກແສງຕາເວັນ ແລະ CO2 ທີ ູ່ມີຢູູ່ ໃນບນັຍາກາດເຊິ ູ່ງເອີນ້ ຂະ ບວນການນີວູ້່າ ການສັງເຄາະແສງ (Photosynthesis). ຈາກປະຕິກິລິຍາສັງເຄາະແສງໄດ້ມີການປົດປູ່ ອຍອົກຊີ ແຊນອອກສູູ່ສິ ູ່ງແວດລອ້ມຫຼາຍຂ ຶນ້. ບັນດາອົກຊີແຊນເສລີໃນສິ ູ່ງແວດລ້ອມນໍ ້າ, ອາກາດໄດ້ຖ ກກະທົບຈາກແສງ ລັງສີUV, ຟ້າແມບ, ຟ້າຜູ່ າຕູ່ າງໆກາຍເປັນໂອໂຊນ (O3). ໂອໂຊນຈະລວມກັນປະກອບເປັນຊັນ້ ກັນ້ ບັງແສງລັງສີ ຕູ່າງໆທີ ູ່ມາຈາກຕາເວັນ, ເຊິ ູ່ງເປັນອັນຕະລາຍຕໍ ູ່ສິ ູ່ງມີຊີວິດບົນໜ້າໂລກເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດຂອງໂລກມີຄວາມພໍດີ, ຊີວິດທັງຫຼາຍມີການຂະຫຍາຍຕົວດ້ານປະລິມານ ແລະ ຄຸນນະພາບຫຼາຍຂຶນ້ , ສິ ູ່ງມີຊີວິດຈຶ ູ່ງກ້າວຂຶນ້ ຈາກນໍ ້າມາ ດໍາລົງຊີວິດຢູູ່ ເທິງບົກ ແລະ ມີການສ ບຕໍ ູ່ວວິດັທະນາການຜູ່ ານໄລຍະເວລາອັນຍາວນານມາຈົນເຖິງປັດຈຸບນັນີ ້. 3. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ ງມີຊີວິດຜູ່ ານສັງກາດທໍລະນີ. ໂລກມີອາຍຸຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 4-5 ຕ ປ້ີ, ຊີວິດທໍາອິດປາກົດຂຶນຫູ່ າງ ້ ຈາກນີປ້ ະມານ 2 ຕ ປີ້ . ອິງໃສູ່ ຫຼັກຖານ ພະຍານທາງດ້ານຊາກບູຮານວິທະຍາ, ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ. ນັກວິທະຍາສາດ ໄດ້ແບູ່ ງປະຫວັດ ການກໍາເນີດ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດອອກເປັນ 5 ສັງກາດ (ERA) ແຕູ່ລະສັງກາດ ແລະ ສະໄໝ ໄດ້ແບູ່ ງອອກເປັນຫຼາຍລະບົບ (Period). ສໍາລັບການຕັ້ງຊ ູ່ໃຫ້ແຕູ່ລະສັງກາດ ຫຼ ລະບົບເຂົາເຈົ້າໄດ້ອິງໃສູ່ ຊ ູ່ຂອງ

68 ທ້ອງຖິ ູ່ນ, ສະຖານທີ ູ່ພົບຊາກບູຮານ, ຜູ ້ຄນົ້ ພົບ ຫຼ ຊ ູ່ຂອງຊາກບູຮານທີ ູ່ພົບຫຼາຍຢູູ່ ໃນແຕູ່ ລະສັງກາດ ຫຼ ແຕູ່ ລະ ລະບົບນນັ້ ໆມາເປັນຊ ູ່ດູ່ງັຕໍ ູ່ ໄປນີ ້: 3.1 ສັງກາດປະຖົມປະຖານ (Archeozoic) ສັງກາດປະຖົມປະຖານເກີດຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 3600 ລ້ານປີ, ແກູ່ ຍາວໃນຊູ່ ວງເວລາ 1000 ລ້ານປີແລະ ສັງກາດນີ ້ສະພາບທາງທໍລະນີແລະ ສິ ູ່ງມີຊີວິດມີດູ່ງັນີ ້: - ສະພາບທາງທໍລະນີເຫັນວູ່ າເປ ອກໂລກບໍ ູ່ທນັໝນັ້ ຄງົ, ອຸນຫະພູມ ແລະ ຄວາມດັນສູງ ເປັນສາເຫດເຮັດ ໃຫ້ຊນັ້ ດິນ, ຫີນມີການປູ່ ຽນແປງຫຼາຍ. - ສິ ູ່ງມີຊີວິດເຫັນວູ່ າ ບໍ ູ່ທັນເປັນຮູບຮູ່ າງຈຸລັງ, ດໍາລົງຊີວິດຢູູ່ ໃນນໍ ້າ ແລະ ໃນຊູ່ ວງທ້າຍຂອງສັງກາດນີ ້ປາກົດ ມີຮູ່ າງກາຍທີ ູ່ມີຮູບການສັງເຄາະແສງຊາກບູຮານທີ ູ່ຄນົ້ ພົບທໍາອິດເປັນຊາກຂອງພວກໂພຣຄາຣີໂອດ. 3.2 ສັງກາດບູຮານເກູ່າົ (Precambrian) ສັງກາດບູຮານເກູ່ ົາເກີດຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 1300 ລ້ານປີ, ແກູ່ ຍາວໃນຊູ່ ວງເວລາ 600 ລ້ານປີແລະ ສັງກາດນີ ້ສະພາບທາງທໍລະນີແລະ ສິ ູ່ງມີຊີວິດມີດູ່ງັນີ ້: - ສະພາບທາງທໍລະນີເຫັນວູ່ າ ມີການປະກອບສ້າງເປັນສາຍພູ ແລະ ເກີດມີພູໄຟລະເບີດຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍ. - ຮູ່ າງກາຍມີຊີວິດທີ ູ່ ເຫັນວູ່ າ ປາກົດມີຈຸລະພຶກ, ເທົາສີຂຽວແກມຟ້າ, ສັດບໍ ູ່ມກະດູກ ີ ສັນຫຼັງພວກປະຖົມມະ ສັດ, ເຫຍ ູ່ອທະເລ, ສັດໄສ້ຖົງ, ຂີກ້ ະເດ ອນ, ສັດອູ່ ອນແຫຼວ ແລະ ສັດຊູ່ ວງທ້າຍຂອງສັງກາດນີປ້າກົດມີປາຫົວຫາງ ແຫຼມ (Amphioxus) ເຊິ ູ່ງເປັນຕນົ້ກໍາເນີດຂອງສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ. 3.3 ສັງກາດຊີວະບູຮານ (Paleozoic) ສັງກາດຊີວະບູຮານເກີດຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 700 ລ້ານປີ, ແກູ່ ຍາວຢູູ່ ໃນຊູ່ ວງເວລາ 335 ລ້ານປີແລະ ແບູ່ ງເປັນ 5 ລະບົບຄ : ກ. ລະບົບແຄມບຣຽງ (Cambrian) - ສະພາບທໍລະນີແຜູ່ ນດິນຈົມຢູູ່ ພ ນ້ທະເລເປັນສູ່ ວນຫຼາຍ, ແຜູ່ ນດິນສູ່ ວນທີ ູ່ຢູ່ ູເທິງບົກຍັງເປູ່ ົາແປນ, ເລີ ູ່ມຕົນ້ ມີຈຸລະພຶກ, ມີເທົາ ແລະ ເຫັດຢູູ່ ບົກ. ສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດໃນທະເລອຸດົມສົມບູນ, ມີສັດບໍ ູ່ມກະດູກ ີ ສັນຫຼັງເກ ອບທຸກສາຂາ ແລະ ສັດຕີນຂໍບາງ ້ ຈໍາພວກ. ພົບຮູ່ ອງຮອຍຊາກບູຮານທີ ູ່ສໍາຄັນຄ ກຸ ້ງສາມໃບ (Trilobis) ເຊິ ູ່ງເປັນສັດທີ ູ່ມີການ ຂະຫຍາຍຕົວແຮງ ແລະ ໃນຊູ່ ວງທ້າຍຂອງລະບົບນີ ້ເທົາສີຂຽວແກມຟ້າຖ ກດັບສູນໄປບາງສູ່ ວນ. ຂ. ລະບົບໄຊລູຣຽນ (Silurian) - ສະພາບທໍລະນີມີການປະກອບສ້າງເປັນສາຍພູຕູ່ າງໆ ແລະ ແຜູ່ ນດິນພນົ້ ຈາກທະເລຫຼາຍຂຶນ້. - ປາກົດມີພ ດຢູູ່ ບົກທໍາອິດ, ເປັນພວກທີ ູ່ມີລໍາຕນົ້ງູ່າຍດາຍ, ສັດພວກກຸ ້ງສາມໃບຍັງປາກົດຕົວຢູູ່ , ມີສັດຢູູ່ ບົກ ທໍາອິດເປັນພວກແມງງອດກຸ ້ງ, ໃນທະເລມີປາປໍ ້ຫຸ ້ມ ເຊິ ູ່ງເປັນຕົວແທນທໍາອິດຂອງສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ, ປາກະດູກ ອູ່ ອນ ແລະ ປາບໍ ູ່ມຄາງກະ ີ ໄຕຂະຫຍາຍຕົວແຮງ. ຄ. ລະບົບດີໂວນຽນ (Devonian) - ສະພາບທໍລະນີພູມປະເທດມີການປູ່ ຽນແປງຫຼາຍຄັ້ງ, ທະເລເລີກເຂົ້າໄປໃນແຜູ່ ນດິນແລ້ວຖອຍຄ ນ, ເກີດ ສາຍພູຕູ່ າງໆ, ເກີດມີໜອງໃຫຍູ່ກາງແຜູ່ ນດິນ, ອາກາດເທິງແຜູ່ ນດິນແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ອາກາດທະເລອົບອຸູ່ ນ.

69 - ຫຼັງຈາກເກີດຝົນຕົກໜັກ ເຮັດໃຫ້ພ ດໄດ້ຖ ກອົບພະຍບົຂຶນ້ ຢູ່ ູເທິງບກົ ຫຼາຍຂຶນ້, ຜັກກູດທໍາອິດປາກົດຕົວ ຂຶນ້. ເມ ູ່ອມີພ ດຢູູ່ ບກົ ຫຼາຍຂຶນ້ເຮັດໃຫ້ເກີດມີປະລິມານອົກຊີແຊນເສລຫີ ຼາຍຂຶນ້ ເຊິ ູ່ງເປັນການສ້າງເງ ູ່ອນໄຂອໍານວຍ ຄວາມສະດວກໃຫ້ສັດຢູູ່ ບົກມີການຂະຫຍາຍຕົວ. ປາກົດມີປາມີປອດ ແລະ ປາມີຄີທ້າຍລະບົບປາກົດມີກົບຂຽດ ຫົວແຂງ ເຊິ ູ່ງສາມາດອາໄສຢູູ່ ໄດ້ທັງເທິງບົກ ແລະ ນໍ ້າ. ງ. ລະບົບຖູ່ ານຫີນ (Carbonlferous) ສະພາບພູມອາກາດມີຄວາມຊູຸ່ມ ແລະ ຮ້ອນ ເປັນເຫດໃຫ້ພ ດບົກມີການຂະຫຍາຍຕົວຢູ່ າງຮຸ ນແຮງເປັນຕົນ້ ແມູ່ ນຜັກກູດໄດ້ກາຍເປັນປູ່ າດົງປົກຄຸມເຂດບຶງອັນກ້ວາງໃຫຍູ່ຕໍ ູ່ມາເກີດຝົນຕົກໜັກເຮັດໃຫ້ຜັກກູດແຕູ່ ລະແຫູ່ ງຖ ກ ທໍາລາຍ ແລະ ຖ ກທັບຖົມເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ. ໃນຕອນທ້າຍລະບົບນີອາກາດ ້ ແຫ້ງ ປາກົດມີຜັກກູດທີ ູ່ມີແກູ່ ນ ແລະ ໄດ້ປູ່ ຽນແທນພ ດທີ ູ່ແຜູ່ເຊ ອ້ ດວ້ ຍສະປໍ, ກົບຂຽດຫົວແຂງບາງພວກຢູູ່ ເທິງບົກຢູ່ າງຖາວອນກາຍເປັນສັດເລ ອ ຄານທໍາອິດ, ເກີດມີແມງໄມ້ແລະ ມີການຂະຫຍາຍຕົວຫຼາຍໃນເວລາຕໍ ູ່ມາ. ຈ. ລະບົບເປມຽນ (Permian) ສະພາບທາງທໍລະນີມີການເຄ ູ່ອນໄຫວເກີດມີພູໃຫຍູ່ ຫຼາຍໜູ່ ວຍເປັນເຫດໃຫ້ເກີດມີການແບູ່ ງເຂດອາກາດ ແລະ ອາກາດສູ່ ວນຫຼາຍແຫ້ງແລ້ງ, ຜັກກູດໃຫຍູ່ ຖ ກດັບສູນ ແລະ ເກີດມີພ ດເມັດເປ ອຍ. ສັດເລ ອຄານ ຂະຫຍາຍຕົວແຮງ ສູ່ ວນຫຼາຍເປັນພວກກິນພ ດ ແລະ ເຫດການທີ ູ່ສໍາຄັນອນັໜຶ ູ່ງໃນລະບົບນີແ້ ມູ່ນການປູ່ ຽນແປງ ຈາກຊີວິດຢູູ່ ໃນນໍ ້າຂຶນ້ ມາຢູູ່ ບົກຫຼາຍ ເຫດການນີ ້ເປັນຂີດໝາຍສໍາຄັນທາງປະຫວັດສາດ ຂອງຂະບວນການ ວິວັດທະນາການສິ ູ່ງມີຊີວິດ. 3.4 ສັງກາດຖັດ (Mesozoic) ສັງກາດຖັດເກີດຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 250 ລ້ານປີ, ແກູ່ ຍາວຢູູ່ ໃນຊູ່ ວງເວລາ 125 ລ້ານປີ. ແບູ່ ງອອກເປັນ 3 ລະບົບຄ : ກ. ລະບົບສາມຫຼ ບ (Triassic) - ສະພາບພູມສາດມີຄວາມສະຫງ ົບລົງພໍສົມຄວນ ແລະ ອາກາດກໍແຫ້ງແລ້ງ. - ພ ດເມັດເປ ອຍມີການຂະຫຍາຍຕົວແຮງ, ປາກະດູກແຂງເລີ ູ່ມປາກົດ, ສັດເລ ອຄານຂະຫຍາຍຕົວແຮງ ແລະ ທ້າຍລະບົບນີ ້ທະເລກ ນເລິກເຂົ້າມາແຜູ່ ນດິນ ເລີຍເປັນສາເຫດໃຫ້ສັດເລ ອຄານຈໍານວນໜຶ ູ່ງກບັຄ ນລົງໄປສູູ່ນໍ ້າ ເກີດມີໄດໂນເສົາ (Dinosaurs)ທໍາອິດ ແລະ ປາກົດມີສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນົມອອກລູກເປັນໄຂູ່ . ຂ. ລະບົບຈູຣັສສິກ (Jurassic) - ເມ ູ່ອທະເລກ ນເລິກເຂົ້າມາແຜູ່ ນດິນ ແລະ ຖ້ວມແຜູ່ ນດິນ ເປັນເຫດໃຫ້ອາກາດອົບອຸູ່ ນ ແລະ ມີຄວາມຊູຸ່ມ ເຮັດໃຫ້ພ ດເມັດເປ ອຍ ແລະ ສັດເລ ອຄານສບ ຕໍ ູ່ຂະຫຍາຍຕວົ ແຮງເຊູ່ນັ : ກະທ້າງຍັກ, ກະທ້າງຍັກບິນ, ຕົວແທນນົກ ບູຮານປາກົດຕົວ. ງ. ລະບົບດິນສໍ (Cretaceous) - ດິນຟ້າອາກາດປູ່ ຽນແປງຫຼາຍ, ໜ້າດິນປົກຫຸ ້ມດ້ວຍໝອກບາງ, ແສງຕາເວັນສູ່ ອງເຖິງພ ນ້ ດນິຫຼາຍຂຶນ້, ພ ດ ແກູ່ ນຫຸ ້ມທໍາອິດປາກົດຕົວ (First flowering plants) ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວຢູ່ າງໄວວາ. ຜັກກູດທີ ູ່ບໍ ູ່ ຖ ກດັບສູນ ແລະ ພ ດເມັດເປ ອຍໄດ້ມີການປັບຕົວກັບສະພາບແວດລ້ອມໃໝູ່ ເລີ ູ່ມມີພ ດໃບລ້ຽງຄູູ່ . ສັດເລ ອຄານຍັງສ ບຕໍ ູ່ ຂະຫຍາຍຕົວແຮງ, ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນົມຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ເກີດມີຫຼາຍຊະນິດໄດໂນເສົາຖ ກດັບສູນ.

70 3.5 ສັງກາດໃໝູ່ (Cemozoic) ສັງກາດໃໝູ່ ເກີດຫູ່າງຈາກນີປ້ ະມານ 60 ລ້ານປີແລະ ແບູ່ ງອອກເປັນ 2 ລະບົບຄ : ກ. ລະບົບທີສາມ - ຕອນຕນົ້ ລະບົບສາມຫຼ ບນີອ້າກາດອົບອຸູ່ ນ ໂດຍເປັນເງ ູ່ອນໄຂໃຫ້ພ ດເມັດເປ ອຍ, ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ແລະ ແມງໄມ້ຂະຫຍາຍຕົວແຮງ. - ໃນຕອນທ້າຍລະບົບສາມຫຼ ບ ອາກາດເຢັນລົງກະທັນຫັນ, ພ ດໄດ້ເລີ ູ່ມມີການແຜູ່ ກະຈາຍຕາມເຂດພູມ ອາກາດ ເຊູ່ນັ : ພວກພ ດທີ ູ່ມີສີຂຽວຕະຫຼອດປີຈະກະຈາຍໄປທາງທິດໃຕ້ຂອງໂລກ, ພວກທີ ູ່ມີໃບຫູ່ຼນົຕາມລະດູການ ຈະກະຈາຍໄປທາງທິດເໜ ອ ແລະ ທູ່ງົຫຍ້າແຜູ່ກ້ວາງອອກ ເຮັດໃຫ້ສັດກິນຫຍ້າມີການຂະຫຍາຍຕົວໄວວາເຊູ່ ັນ ພວກນົກ ແລະ ສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນົມມີການຂະຫຍາຍຕົວ. ຂ. ລະບົບທີສີ ູ່ . - ລະບົບທສີ ີ ູ່ ເຊິ ູ່ງເປັນລະບົບສຸດທ້າຍ ແລະ ເກີດຂຶນ້ ໃນເວລາສນ ັ້ ປະມານລ້ານປີ, ເຫດການສໍາຄັນໃນ ລະບົບນີນ້ ນັ້ ແມູ່ ນ ການກໍາເນີດມີຊາດຄົນທໍາອິດ. - ລະບົບທສີ ີ ູ່ພູມອາກາດຜັນແປຢູູ່ ເລ ອ້ ຍໆສະຫຼບັກນັລະຫວູ່ າງໜາວ, ເຢັນ ແລະ ອົບອຸູ່ ນ ເປັນສາເຫດໃຫ້ ເກີດມີສັດທີ ູ່ມີຂົນໜາທົນທານຕໍ ູ່ອາກາດໜາວ ແລະ ທີ ູ່ສໍາຄັນພວກທະນີຄົນແມູ່ ນ ໄດ້ຜັນປູ່ ຽນເງ ູ່ອນໄຂດໍາລົງຊີວິດ ເທິງຕົນໄມ້ແລ້ວລົງມາອາໄສຢູູ່ ຕາມພ ນ້ ດນິ ເຊິ ູ່ງມັນເປັນຂີດໝາຍແຫູ່ ງການກໍາເນີດມະນຸດປັດຈຸບັນ.

71 ບົດທີ 11 ວິວັດທະນາການກົກເຄົ ້າ ແລະ ການກໍາເນີດຊາດຄົນ 1. ວິວັດທະນາການມະນຸດ ນັກຄນົ້ ຄ້ວາກູ່ ຽວກັບມະນຸດວິທະຍາໄດ້ໃຫ້ທັດສະນະວູ່ າມະນຸດມີວິວັດທະນາການມາຈາກສັດກິນແມງໄມ້ໃນ ເຜູ່າົອນິຊີຕີໂວຣາ (Order Inseetivora) ມາເປັນ (Order primates) ເຊິ ູ່ງມລັກສະນະ ີ ທູ່ວົ ໄປຄ : - ຕີນ ແລະ ນິວ້ມລ້ວນ ແຕູ່ມີ5 ນິວ້. - ນິວ້ ຕນີ ແລະ ນິວ້ມລ້ວນ ແຕູ່ມີເລັບແປທຸກນິວ້. - ນິວ້ ໂປ້ມ ແລະ ນິວ້ ໂປ້ຕີນສາມາດງໍເຂົ້າຫາອົ້ງມ ແລະ ອົ້ງຕີນໄດ້ - ມີແຂ້ວເໝາະສົມໃນການກິນພ ດ ແລະ ສັດ. - ມີດວງຕາຢູູ່ ດ້ານໜ້າສາມາດເບິ ູ່ງເຫັນສິ ູ່ງຕູ່າງໆໄດ້ຢູ່ າງຊັດເຈນ. - ສະໝອງມີການຈະເລີນຕາມຂະໜາດຂອງຮູ່ າງກາຍ. ກ. ການຈັດແບູ່ ງສັດໃນ Order primates ສັດໃນ Order Primates ໄດ້ແບູ່ ງອອກເປັນ 2 ກຸູ່ ມຄ : - Order Prosimil ປະກອບມີລີງລົມ (Lemurs), Loriser ແລະ Tarsiers ເຊິ ູ່ງພົບໃນຍຸ ກ Eocene ຫູ່ າງຈາກນີ ້50 ລ້ານປີແລະ ກໍເຊ ູ່ອວູ່າ ເປັນບນັພະບູລຸດຂອງສດັຂນັ້ ສູງອ ູ່ນໆໃນປັດຈບຸ ນັ . - Order Anthroproidae ແມູ່ ນພວກ Primate ຂັນ້ ສູງ, ລີງ Apes (ບໍ ູ່ ມຫາງ ີ ) ແລະ ໃນກູ່ ຸມນີ ້ໄດແ້ ບູ່ ງ ເປັນ 3 Famille ສໍາຮອງຄ : Sub Family Platyrhini ຫຼ Ceboidae ເປັນລີງທີ ູ່ມີດັງກ້ວາງຫາງສາມາດຈັບກ້ຽວງູ່າໄມ້ແລະ ກິ ູ່ງໄມ້ ໄດ້, ມີແຂ້ວຍິ ູ່ງ (i) 4 ເຫຼມັ້ , ແຂ້ວໝ້າແງ (c) 2 ເຫຼມັ້ , ແຂ້ວໂຄບນ້ອຍ (pm) 6 ເຫຼມັ້ ແລະ ແຂ້ວໂຄບໃຫູ່ ຍ (m) 4 ເຫຼມັ້ ເຊິ ູ່ງມຢູູ່ ີແຖບອາເມລິກາລາຕິນ. ສູດຂອງແຂ້ວ 2 1 3 2 2 1 3 2 Sub Family Catarhini ຫຼ Cercopithecodae ເປັນລີງທີ ູ່ມີຮູດັງໃກ້ກັນຄ້າຍຄ ຄົນ, ມີຫາງສັນ້ ບໍ ູ່ ສາມາດກ້ຽວງູ່າໄມ້, ບາງຊະນິດບໍ ູ່ມຫາງ ີ , ຍູ່ າງດ້ວຍ 4 ຕີນລວມມີລີງ Maccacus, ຄູ່ າງ ແລະອ ູ່ນໆ, ມີແຂ້ວຍິ ູ່ງ 4 ເຫຼມັ້ , ແຂ້ວໝ້າແງ (c) 2 ເຫຼມັ້ , ແຂ້ວໂຄບນ້ອຍ (pm) 4 ເຫຼມັ້ ແລະ ແຂ້ວໂຄບໃຫູ່ ຍ (m) 6 ເຫຼມັ້ . ສູດຂອງແຂ້ວ 2 1 2 3 2 1 2 3 Sub Family Hominoidae ປະກອບມີພວກລີງໃຫຍູ່ທີ ູ່ມຮູບີ ຮູ່ າງຄ້າຍຄ ກັບມະນຸດ ຫຼ ເຊິ ູ່ງເອີນ້ ວູ່ າ: ມະນຸດລີງ (Apes man) ຫຼ ລີງບໍ ູ່ເຫັນຫາງ ແລະ Sub Family ນີແບູ່ ງ ້ ອອກເປັນ 2 Families ຄ : Family Simiidae ຫຼ Tamilia Pongidae ມີອາຍຸຫູ່ າງຈາກນີປ້ ະມານ 12-15 ລ້ານປີ, ຍູ່ າງດ້ວຍ 4 ຕີນ ໄດ້ແກູ່ພວກລີງແຂ້ວໃຫູ່ ຍ (Great Apes) ຕົວຢູ່ າງ: ທະນີ, Gorilla, Chimpanzee, Ourang-Outang.

72 Family Hominidae ເປັນພວກມະນຸດ, ມີແຂນສນັ້ກູ່ ວາຂາ, ມີແຂ້ວນ້ອຍ ແລະ ແຂ້ວຢູູ່ ໃນລະດັບດຽວ ກັນ, ບໍ ູ່ມີເຫຼມັ້ ສນັ້ ແລະ ເຫຼມຍາວ ັ້ ຟັນແຂ້ວເປັນໂຄ້ງເປັນວົງ, ຢູ່ າງດ້ວຍ 2 ຂາ ແລະ ຍູ່ າງດ້ວຍ 2 ຂາໃນສາຂານີ ້ ປະກອບມີ3 ຕະກຸນ (Genus) ຄ : + Genus Ramapithecus ປາກົດຢູູ່ ໃນໂລກ ເຊິ ູ່ງຄນົ້ ພົບຫຼັກຖານປະມານ 10-14 ລ້ານປີແລະ ເຊ ອ້ ວູ່ າ ແມູ່ ນພວກວິວັດທະນາການມາເປັນມະນຸດ. + Genus Australopithecus ປາກົດຢູູ່ ໃນໂລກ ເຊິ ູ່ງຄນົ້ ພົບຫຼັກຖານປະມານ 3-5 ລ້ານປີເຊິ ູ່ງຄົນ້ ພົບ ຊາກບູຮານຢູູ່ ທະວີບອາຟຼິກກາຢູູ່ ໃນຕະກຸນນີບ້ ໍລິມາດອອກປອງໂດຍສະເລູ່ ຍ 500 cm3 ຕົວແທນໄດ້ແກູ່ A. africanus ເປັນກຸູ່ ມທີ ູ່ມີນໍ ້າໜກັ ໂຕແຕູ່ 40 ຫາ 50 Kg ແລະ A. robotrus ເປັນກຸູ່ ມທີ ູ່ມີນໍ ້າໜກັ ແຕູ່ 50 ຫາ 100 Kg. ນັກມະນຸດວິທະຍາເວົ້າວູ່າສິ ູ່ງທີມີຊີວິດຍູ່ າງລໍາຕົວຕັ້ງຊ ູ່ຢູ່ ູຮູ່ ວມກັນເປັນຄອບຄົວມີແບບແຜນດໍາລົງຊີວິດທັງ ສອງຕົວແທນນີ ້ຍັງບໍ ູ່ທັນຮູ ້ໃຊ້ເຄ ູ່ອງມ ເນ ູ່ອງຈາກວູ່ າ ຍັງບໍ ູ່ທັນພົບຫຼັກຖານການໃຊ້ເຄ ູ່ອງມ. + Genus Homo ເປັນບັນພະບູລຸດທໍາອິດທີ ູ່ຮູ ້ໃຊ້ໄຟ ສາມາດຜະລິດເຄ ູ່ອງມ ເຊິ ູ່ງພົບຫຼັກຖານເຄ ູ່ອງມ ຫຼາຍຢູ່ າງທີ ູ່ແຈກຢາຍທູ່ວົ ໂລກ ແລະ ປະກອບມີບັນດາຊະນິດດູ່ງັນີ ້: Homo habilis ພົບຊາກດຶກດໍາບັນຫູ່ າງຈາກນີມີ ້ ອາຍຸປະມານ 2-4 ລ້ານປີບໍລິມາດສະໝອງ 800 Cm3ມີພຶດຕິກໍາແບບລີງ. Homo erectus ຫູ່ າງຈາກນີ ້1-3 ລ້ານປີບໍລິມາດສະໝອງ 1000 cm3 ໂຕຕັ້ງຊ ູ່ ແລະ ບໍ ູ່ ມີຂົນຍາວ, ພຶດຕິກໍາຄ ມະນຸດຍຸກທໍາອິດ ເຊິ ູ່ງເຊ ູ່ອກັນວູ່ າ ເປັນມະນຸດຄັ້ງທໍາອິດໂດຍພົບຊາກຢູູ່ ທຸກທະວີບໃນໂລກຮູ ້ຈັກໃຊ້ ຂວານຫີນ, ໃຊ້ໄຟ, ອາໄສຢູູ່ ຖໍ ້າເຊູ່ນັ : ພົບມະນຸດຊາວາຊາກບູຮານໃນປະເທດອິນໂດເນເຊຍ, ມະນຸດປັກກິ ູ່ງພົບຊາກ ບູຮານໃນຖໍ ້າແຫູ່ ງໜຶ ູ່ງຂອງນະຄອນປັກກິ ູ່ງເຊິ ູ່ງເປັນນະຄອນຫຼວງປະເທດຈີນ ແລະ ມະນຸດຮີແດນເບີກ (Heidelberg) ພົບຊາກບູຮານໃນປະເທດເຢຍລະມັນ. Homo sapiens neanderthalensis or Neanderthal Man ຊາກດຶກດໍາບັນມີອາຍຸຫູ່ າງຈາກນີ ້ ປະມານ 1 ແສນປີຫາ 1 ລ້ານປີສະໝອງມີການພັດທະນາ ເຊິ ູ່ງມບີໍລິມາດ 1300-1500 cm3 ສາມາດພັດທະນາ ເຄ ູ່ອງມລູ່ າ ສັດ, ສາມາດລູ່ າສັດໃຫູ່ ຍ, ຢູູ່ ຮູ່ ວມກັນແບບເປັນກຸູ່ ມ, ມີຂະນົບທໍານຽມປະເພນີ, ປູ່ ຽນຈາກກິນພ ດເປັນ ອາຫານຢູ່ າງດຽວມາເປັນກິນທັງພ ດທັງຊີນ້ ແລະ ແຂ້ວມີການປູ່ ຽນແປງເພ ູ່ອແທດເໝາະໃນການກິນອາຫານ. Homo sapiens Neanderthal ເອີນ້ ວູ່າ: ຄນົ ເນອັງແດັກຕານ ພົບຄັ້ງທໍາອິດທີ ູ່ປະເທດເຢຍລະມັນໃນ ປີ 1856 ມີອາຍຸປະມານ 150,000 ປີ, ເຄ ູ່ອງມ ໃຊ້ເຮັດດ້ວຍຫີນ, ຮູ ້ປຸງແຕູ່ ງອາຫານ, ສາມາດໃຊ້ເຄ ູ່ອງນູ່ ຸງຫູ່ ົມທີ ູ່ ເຮັດດ້ວຍໜັງສັດ ເຊິ ູ່ງສູນພນັຈາກໂລກນີປະມານ ້ 40.000 ປີ ນັກວິທະຍາສາດໄດ້ສັນນິຖານວູ່ າ ການສູນຫາຍໄປ ແມູ່ ນຍ້ອນມະນຸດມີການປູ່ ຽນແປງເປັນເຊ ອ້ ສາຍຂອງມະນຸດຕໍ ູ່ມາ, ມີການປະສົມພັນກັບມະນຸດກຸູ່ ມອ ູ່ນແລ້ວປູ່ ຽນ ແປງໄປ ແລະ ມີການວິວັດທະນາການເປັນມະນຸດປັດຈຸບັນໂດຍມີການປູ່ ຽນແປງເທ ູ່ອລະໜ້ອຍ. Homo sapiens-sapiens ພົບຄັ້ງທໍາອິດທີ ູ່ປະເທດຝຣູ່ ັງເສດເອີ ູ່ນວູ່ າ ຄົນໂກຼມາຍົງ (Cro-Magnon) ມີການວິວັດທະນາການສູງໃນທຸກດ້ານ, ສະໝອງມີການພັດທະນາຂຶນ້ ປະມານ 60% ຂອງມະນຸດເມ ູ່ອ 6 ແສນປີ, ມີສັງຄົມທີ ູ່ແນູ່ ນອນ, ມີການໃຊ້ເຄ ູ່ອງມຢູ່ າງ ຫຼວງຫຼາຍ, ມີຄວາມຄິດ ແລະ ຈິນຕະນາການ, ສາມາດແຕ້ມພາບສັດ ແລະ ວິທີການລູ່ າສັດໄວ້, ຮູ ້ຈັກນໍາ ໃຊ້ຕົວອັກສອນ ແລະ ມີການພັດທະນາຈົນມາຮອດປັດຈຸບັນ.

73 ຂ. ລັກສະນະຂອງມະນຸດໃນປັດຈຸບັນ ມະນຸດປັດຈຸບັນມີລັກສະນະຫຼາຍຢູ່ າງທີ ູ່ແຕກຕູ່ າງຈາກສັດ ແລະ ມະນຸດບູຮານດູ່ງັນີ ້: 1. ສາມາດຢ ນຊ ູ່ ແລະ ສາມາດເຄ ູ່ອນໄຫວ ຫຼ ຍູ່ າງດ້ວຍ 2 ຂາຫຼັງ. 2. ຂາຍາວກູ່ ວາແຂນ. 3. ໂປ້ມ , ໂປ້ຕີນ ແລະ ນິວ້ມສາມາດ ພັບເຂົ້າອົ້ງມໄດ້. 4. ກະດູກສັນຫຼັງຕັ້ງສາກກັບພ ນ້ ແລະ ມີລັກສະນະຄ ຕົວ S. 5. ຕາມຮູ່ າງກາຍມີຂົນໜ້ອຍ. 6. ກະດູກຄໍຕໍ ູ່ກັບກະດູກກະໂຫຼກຫົວດ້ວຍຂໍຕ້ ໍ ູ່ກະດູກ. 7. ຂະໜາດສະໝອງໃຫູ່ ຍເມ ູ່ອສົມທຽບກັບຂະໜາດຂອງຮູ່ າງກາຍ. 8. ໜ້າສນັ້ ແປ ແລະ ໜ້າຜາກສນັ້. 9. ກະດູກຄາງກະໄຕຂ້າງລຸູ່ ມສນັ້, ຟັນແຂ້ວໂຄ້ງເປັນເຄິ ູ່ງວງົກົມ. 10. ແຂ້ວໝາກແງນ້ອຍກູ່ ວາແຂ້ວໂຄບນ້ອຍ. 11. ແຂ້ວໂຄບນ້ອຍທັງສອງເຫຼມັ້ ຄ ກັນ. ຕາຕະລາງປຽບທຽບມະນຸດຍຸ ກຕູ່ າງໆ ຊະນິດມະນຸດ ລະດັບ ຂະໜາດສະໝອງ ເຄ ູ່ອງມທ ີ ູ່ໃຊ້ Australopithecus ມະນຸດລີງ 450-700 cm3 ຫີນ, ໄມ້, ກະດູກ Homo habilis ບັນພະບູລຸດຂອງມະນຸດ 680-800 cm3 ຂວານຫີນບໍ ູ່ມີດ້າມ, ຢູູ່ ຖໍ ້າ,ໃຊ້ໄຟ Homo erectus ມະນຸດເລີ ູ່ມທໍາອິດ 750-1200 cm3 ໃຊ້ຫີນເຫຼັກໄຟ, ໃຊ້ຂວານຫີນມີ ດ້າມ, ຮູ ້ໃຊ້ເຄ ູ່ອງມຊະນິດ ຕູ່ າງໆ ເຊູ່ນັມດີ, ຂວານ, ພ້າແລະອ ູ່ນໆ Homo sapiens ມະນຸດເນອັງແດກຕານ 1450 cm3 Homo sapienssapiens ມະນຸດປັດຈຸບັນ 1300-1500 cm3 ຄ. ເຜູ່າົພັນມະນຸດໃນປັດຈຸບັນ. ຈາກ H.Sapiens ໄດ້ແຍກອອກເປັນຫຼາຍເຜູ່າົພັນ (Races) ແຕູ່ ລະເຜູ່າົພັນສາມາດປະສົມພັນກັນໄດ້ລູກ ເຕົ້າ, ບໍ ູ່ເປັນໝັນ. - Race ໝາຍເຖິງກຸູ່ ມຄົນທີ ູ່ມີເຊ ອ້ ສາຍດຽວກັນມາແຕູ່ບັນພະບູລຸດ, ມີຮູບຮູ່ າງເໝ ອນກັນ. ຕົວຢູ່ າງ: ລາວລຸູ່ ມ, ລາວສູງ ແລະ ລາວເທິງ ເປັນຕນົ້. - People ໝາຍເຖິງ ມະນຸດທີ ູ່ຕັ້ງຖິ ູ່ນຖານຢູູ່ ໃນພ ນ້ທີ ູ່ໃດໜຶ ູ່ງ, ຕັ້ງວັດທະນະທໍາ ແລະ ພາສາປະຈໍາທອ້ງຖິ ູ່ ນ ຕາມມະນຸດທີ ູ່ມາຕັ້ງຖິ ູ່ນຖານຢູູ່ ກູ່ອນແລ້ວ, ມີການປະສົມປະສານກັນທາງດ້ານວັດທະນະທໍາ, ພາສາເຊິ ູ່ງອາດຈະມີ ການປູ່ ຽນແປງ ຫຼ ຜັນແປໄປ. ຕົວຢູ່ າງ: ການອົບພະຍົບຍ້ອນໄພສົງຄາມໄປຢູູ່ ຖິ ູ່ນອ ູ່ນເຊູ່ນັ : Hawai people, Philipino…

74 ງ. ລັກສະນະການຈັດເຜູ່ ົາພັນຂອງມະນຸດ ອິງໃສູ່ລັກສະນະສີສັນ, ຮູບໂສມ, ຂະໜາດຂອງສູ່ ວນຕູ່ າງໆຂອງຮູ່ າງກາຍ ເພິ ູ່ນແບູ່ ງເຜູ່ ົາພັນມະນຸດໃນ ປັດຈບຸ ນັດູ່ງັລູ່ ຸມນີ ້: 1. ລັກສະນະຂອງຜມົ ຊ ູ່ , ກູດ, ຍິກງໍແລະ ສີຂອງຜົມ. 2. ຜິວຂອງໜັງຂາວ, ເຫຼ ອງ ແລະ ນໍ ້າຕານແດງຫຼ ດໍາ 2. ຮູບຮູ່ າງຂອງຫົວອັດຕາສູ່ ວນລະຫວູ່ າງຄວາມຍາວ ແລະ ຄວາມກ້ວາງ. 3. ຮູບຮູ່ າງຂອງໃບໜ້າ. 4. ຄວາມສູງ. ຈ. ເຜູ່ ົາພັນຂອງມະນຸດໃນປັດຈຸບັນ 1. ກຸູ່ ມທີ1 Negroids ຜີວດໍາ, ແບູ່ ງອອກເປັນ Negrillo and Bush man 2. ກຸູ່ ມທີ2 Mongolids ຜິວຂາວ, ແບູ່ ງອອກເປັນ Indonesian, Polynesian, Eskimo North and Southern Mongol. 3. ກຸູ່ ມທີ3. Caucasoids ແບູ່ ງອອກເປັນ Australian, Indo Afghan, Arab. ຜູ່ ານຂະບວນການວິວັດອັນຍາວນານມະນຸດຊາດໄດ້ຜັນປູ່ ຽນອອກເປັນ 3 ເຊ ອ້ ຊາດທີ ູ່ ເປັນພ ນ້ຖານຄ ໄດ້ ກູ່ າວມາຂ້າງເທິງ ໂດຍແຕູ່ ລະເຊ ອ້ ຊາດເຫູ່ຼາົນນັ້ ຈະມີຄວາມແຕກຕູ່ າງກັນໃນບາງຈຸດພິເສດອັນ ເນ ູ່ອງມາຈາກເງ ູ່ອນໄຂ ດໍາລົງຊີວິດຂອງບັນພະບູລຸດທີ ູ່ມີຄວາມແຕກຕູ່ າງກັນ ຈຶ ູ່ງມີການປັບຕົວໃຫ້ເຂົ້າກັບສະພາບດູ່ ັງກູ່ າວ ແລະ ກໍຍ້ອນ ໝາກຜົນຂອງການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ. ທິດສະດີຈໍາແນກເຊ ອ້ ຊາດ ບິດເບ ອນກົກເຄົ້າອັນເປັນເອກະພາບຂອງແຕູ່ ລະເຊ ອ້ຊາດວູ່ າຄົນມີ3 ຊະນິດທີ ູ່ ແຕກຕູ່ າງກັນຢູ່ າງຈະແຈ້ງ ໂດຍອ້າງວູ່ າຄົນຜິວຂາວກໍາເນີດມາຈາກຄົນເນອັງແດັກຕານ ແລະ ເກີດມາກູ່ ອນຈຶ ູ່ງມີ ຄວາມສະຫຼຽວສະຫຼາດ, ດີເລີດ ແລະ ສີວິໄລກູ່ ວາເຊ ອ້ ຊາດອ ູ່ນໆ, ຄົນຜິວເຫຼ ອງມີບັນພະບູລຸດມາຈາກຊີນັງເຕີລົບ ສູ່ ວນເຊ ອ້ ຊາດຜິວດໍາມາຈາກໂອສະຕຣາໂລປີເຕັກ ແລະ ເກີດຮຸູ່ນຫຼັງໃນໄລຍະມໍ ູ່ໆນີ ້ເທູ່າົນນັ້ຈຶ ູ່ງຕໍ ູ່າຕອ້ ຍ ແລະ ຫຼ້າຫຼັງ ແຕູ່ ໃນຄວາມເປັນຈິງແລ້ວທັງ 3 ເຊ ອ້ ຊາດ ແມູ່ ນມີກົກເຄົ້າລວມອັນດຽວກັນພ້ອມທັງເປັນຊະນິດດຽວກັນເພາະທັງ 3 ເຊ ອ້ ຊາດສາມາດປະສົມພັນກັນໄດ້ແລະ ລູກເຕົ້າທີ ູ່ ເກີດອອກມາກໍສາມາດແຜູ່ເຊ ອ້ ໄດ້, ມີຄວາມເທູ່ ົາທຽມກັນ ທາງດ້ານຮູ່ າງກາຍ ແລະມັນສະໝອງ ເຊິ ູ່ງສະແດງອອກໃຫ້ເຫັນໃນການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດສັງຄົມ ແລະ ເທັກນິກວິທະຍາສາດຂອງແຕູ່ ລະເຊ ອ້ ຊາດໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ທູ່ າອູ່ ຽງທີ ູ່ຈະຂະຫຍາຍຕົວໃນອະນາຄົດ. 2. ບັນພະບູລຸດຂອງມະນຸດ ມະນຸດເປັນສດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ທີ ູ່ຈດັ ໃນເຜູ່າົປຼີແມັດ (Order primates) ເຊິ ູ່ງເປັນອັນດັບທີ2 ປະກອບ ດວ້ ຍລງີຊະນດິຕູ່າງໆທີ ູ່ອາໄສຢູ່ ູໃນຍຸກເກູ່າົ ແລະ ຍຸກໃໝູ່ລວມທງັລງີໃຫຍູ່ບໍ ູ່ມຫີ າງ (Ape) ທີ ູ່ຮຽກວູ່າ “ອາບ” ແລະ ລວມທງັມະນຸດເຊ ອ້ ຊາດເຜູ່າົພນັຕູ່າງໆ. ວິວັດທະນາການຂອງມະນຸດໄດ້ມີການປູ່ ຽນແປງທາງດ້ານຮູບຮູ່ າງ, ສະລິລະ ວິທະຍາ ແລະ ພຶດຕິກໍາຕູ່ າງໆ ຕະຫຼອດຮອດການພດັທະນາດາ້ນວດັທະນະທໍາຕູ່າງໆຂຶນ້, ສດັທີ ູ່ ເປັນຊາດວງົຕະກຸນ ໃກຊ້ ດິກບັ ເຜູ່າົຂອງປຼີແມດັທີ ູ່ສຸດ ຄກ ະແຕເຊິ ູ່ງໃນອາດດີເຄຍີຈດັ ໄວໃ້ນເຜູ່າົປຼີແມດັເຊູ່ນັດຽວກນັ ການທີ ູ່ຈດັຄນົ ເຮົາ ເຂົ້າໃນອານາຈກັ ສດັສາຂາມສີາຍສນັຫຼງັ ແລະ ເຫູ່ຼາົສດັລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ນີກ້ ໍເພາະວູ່າ ຄນົ ເຮາົມສີາຍສນັຫຼງັ ແລະ ລຽ້ງລູກດວ້ ຍນໍ ້ານມົ ຄກ ນັກບັສດັທີ ູ່ນອນໃນສາຂານີ ້. ສູ່ວນລກັ ສະນະຂອງເຜູ່າົປຼີແມດັ ຄມ ມ ີ5 ນິວ້, ປາຍນິວ້ມເີລບັ

75 ຍາວ, ໂປ້ທບັຂວາງກບັນິວ້ ອ ູ່ນໆຊູ່ວຍໃຫຈ້ບັວດັຖຸໄດດ້ ີສະໝອງໃຫຍູ່ , ດງັສນັ້, ຕາເຫນັແຈງ້ດີເຊິ ູ່ງສາມາດເບິ ູ່ງເຫັນ ພາບທງັສອງຕາມາຊອ້ ນກນັ ເກດີເປັນພາບສາມມຕິເິຊິ ູ່ງເໝາະຕໍ ູ່ການດໍາລງົຊີວິດຢູ່ ູເທິງຕົນ້ ໄມ້ໃນເຜູ່ ົານີມີປະມານ ້ 180 ຊະນດິທີ ູ່ຍງັມຊີວີດິຢູ່ ູໃນໂລກ ເຊິ ູ່ງໄດແ້ກູ່ມະນຸດ, ລງີລມົ , ລງີຊມິ ແພນຊ,ີໂກລລີາ, ລງີໂອລງັກູຕັງ, ທະນີຫຼ ຊະນີແລະ ລີງມາໂມເຊັກ ລັກສະນະສໍາຄັນຂອງຕະກຸນໂອມີນີດາ (Hominidae) ຄ : ມີແຂ້ວໜ້າແງຢູູ່ ໃນອັນດັບ ດຽວກນັກບັແຂວ້ ອ ູ່ນໆ, ຍູ່າງສອງຂາຫຼງັເນ ູ່ອງຈາກວູ່າປູ່ ຽນວທິ ກີ ານດໍາລງົຊວີດິ ເທິງຕົນ້ ໄມມ້ າສູູ່ໜາ້ດິນ. ໃນເມ ູ່ອ ກູ່ ອນເຄີຍແບູ່ ງຕະກຸນນີ ້ອອກເປັນ 3 ຕະກຸນຄ : ຣາມາປີເຕຊສຸ (Ramapithecus),ອົສຕາໂລປີເຕຊຸສ (Australopithecus) ແລະ ໂຮໂມ (Homo) ແຕູ່ເມ ູ່ອຄນົ້ ພບົຊາກດກຶ ດໍາບນັໄດເ້ພີ ູ່ມເຕີມເຮັດໃຫ້ນັກວິທະຍາ ສາດ ພົບວູ່ າ ຕະກຸນ (Ramapith Ecus) ມີລັກສະນະຄ້າຍຄ ກັບລີງໂອລັງກູຕັງ. ສະນັນ້ , ປັດຈຸບັນນີຕ້ ະກຸນ (Hominidae) ຈຶ ູ່ງຍງັເຫຼອ ພຽງສອງຕະກຸນເທູ່ ົານັນ້ ຄ Australopithecus ກັບ Homo, ຕະກຸນໂຮໂມ (Genus Homo) ປະກອບດ້ວຍ 3 ຊະນິດຄ : Homo habilis, Homoerctus ແລະ Homo Sapiens ເຊິ ູ່ງໃນອາດີດຄົນ ໃສູ່ຊ ູ່ສາມນັຂອງ Homo habilis ວູ່ າ: “ ເປັນບັນພະບຸລຸດຂອງມະນຸດ ແລະ ເຊິ ູ່ງເອີນ້ ວູ່ າ: Homo erectus ວູ່ າ: “ມະນຸດດຶກດໍາບັນ” ສູ່ ວນ Homo sapiens ແມູ່ ນມີນໍາກັນ 2 ຊະນິດສໍາຮອງຄ : Homo sapiensneandertal ເອີນວູ່ າ ້ : ມະນຸດອງັແດດຕານ ເຊິ ູ່ງພບົຢູ່ ູໃນທະວບີເອີລບົ ແລະ ສູນພນັ ໄປແລວ້ເຊິ ູ່ງໄດອ້ກີຊະນດິໜຶ ູ່ງແມູ່ນ Homo sapiens sapiens “ມະນຸດປັດຈຸບັນ”. ເມ ູ່ອປີ1871 ດາກວນິ ໄດ້ສັງເກດຄວາມສໍາພັນລະຫວູ່ າງຊາກດຶກດໍາບັນຂອງມະນຸດ ແລະ ລີງບໍ ູ່ ມຫີ າງ (Ape) ທີ ູ່ ເວົ້າຜູ່ານມາ ແລະ ສະເໜຄີວາມຄດິ ເຫນັວູ່າມະນຸດແລະລງີບໍ ູ່ມຫີ າງອາດຈະມບີ ັນພະບູລຸດຮູ່ ວມກັນໃນອາດີດ, ສູ່ ວນເຮກເກນ (Haeckel) ໄດສ້ ະເໜຄີວາມຄດິໃນປີ1889 ວູ່າເປັນບນັພະບູລຸດຂອງມະນຸດ ແລະ ລີງບໍ ູ່ ມຫີ າງ ອາດຈະເປັນຈໍາພວກລີງປຼີແມດັມລີກັ ສະນະເຄິ ູ່ງກາງລະຫວູ່າງຄນົກບັລງີບໍ ູ່ມຫີ າງເຊິ ູ່ງເອີນ້ ເປັນຊ ູ່ສາມນັວູ່າ “ມະນຸດ ລີງ” (Ape man) ກູ່ ຸມມະນຸດລງີທີ ູ່ນັກມະນຸດວິທະຍາໄດ້ຈັດໄວ້ໄດ້ແກູ່ ຕະກຸນ (Ramapithecus) ແລະ ຕະກຸນ (Australopithecus) ໃ ນລ ະຫວູ່ າງປີ 1 960 ຫ າ 1 970 ໂ ດ ຍເ ຊ ູ່ ອ ວູ່ າ: Ramapithecus ເ ປັ ນ PreAustralopithecus ແລະ ເປັນຫຼກັ ຖານສໍາຄນັທີ ູ່ສະແດງເຖິງວວິ ັດທະນາການລະຫວູ່ າງ ລີງບໍ ູ່ ມຫີ າງກັບມະນຸດ ເນ ູ່ອງຈາກມລີກັ ສະນະຄ ກບັລງີບໍ ູ່ມຫີ າງຫຼາຍກວູ່າ ແຕູ່ເມ ູ່ອມຫີ ຼກັ ຖານທາງຊາກດກຶ ດໍາບັນຫຼາຍຂຶນ້ ເຮັດໃຫຄ້ ວາມ ເຊ ູ່ອທີ ູ່ຂຽນເຖິງສາຍພນັທາງວວິດັທະນາການຂອງມະນຸດ ເປັນໄປຢູ່ າງທີ ູ່ບໍ ູ່ເຄຍີຄດ. ິ ກູ່ ຸມທີ ູ່ ເປັນບນັພະບຸລຸດຂອງມະນຸດເຊິ ູ່ງມລີກັ ສະນະຄາ້ຍມະນຸດທີ ູ່ສຸດ ແລະ ເລີ ູ່ມມກີ ານໃຊຫ້ ີນມາປະດິດເປັນ ເຄ ູ່ອງມໃ ຊສ້ ອຍໄດແ້ກູ່ Homo Habilis, ສູ່ວນກູ່ ຸມມະນຸດທີ ູ່ ເລີ ູ່ມມລີກັ ສະນະທີ ູ່ຄາ້ຍຄກ ບັມະນຸດປັດຈຸບັນ ແລະ ພດຶຕກິ ໍາທີ ູ່ຖ ກພດັທະນາຫຼາຍຂຶນ້ເຊູ່ນັ ຮູ ້ຈັກໃຊ້ໄຟໃນການເຮັດອາຫານໃຫ້ສຸກໄດ້ດີ. Ramapithecus ເຊິ ູ່ງແຕູ່ກູ່ອນເຊ ູ່ອວູ່າເປັນ Pre-Australopithecus ນນັ້, ໃນປັດຈບຸ ນັຢູ່ ູໃນກູ່ ຸມດຽວກັບ ຊີວາ ປີເຕສຸສ (Sivapithecus) ເຊິ ູ່ງມີລັກສະນະຄ້າຍຄ ລີງໂອລັງກູຕັງ ແລະ ນກັ ວທິ ະຍາສາດສະຫຸຼບໄດ້5 ປະເພດຄ: ກ.ໃນເບ ອ້ງຕນົ້ ສດັທີ ູ່ ເປັນຕນົ້ ຕະກຸນປຼີແມັດນນັ້ ເຊິ ູ່ງໄດສູ້ນພນັ ໄປແລວ້ໄດວ້ ວິດັທະນາການເປັນສດັກູ່ ຸມໃຫຍູ່ 2 ກຸູ່ ມຄ ກຸູ່ ມໂປຼຊີມຽນ (Prosimian) ຫຼ ປຼີແມັດຂນັ້ ຕໍ ູ່າ ແລະ ອນັໂຕທະໂປອດິ Anthropoid ຫຼ ປຼີແມັດຂນັ້ ສູງ ສດັ ທີ ູ່ຢູ່ ູໃນກູ່ ຸມໂປຼຊມີ ຽນມກັຈະຫາກນິ ເວລາກາງຄນ ເຊູ່ນັ ລງີລມົ ຕາກໄອ (Tarsier) ແລະ ເລີເມ (Lemer)ສູ່ ວນສັດ

76 ທີ ູ່ຢູ່ ູໃນກູ່ ຸມ Anthropoid ສາມາດແບູ່ງເປັນລງີຍຸກໃໝູ່ຍຸກເກູ່າົ, ລງີຍຸກໃໝູ່ ເພິ ູ່ນສາມາດພົບໃນທະວີບອາເມລິກາໃຕ້, ສູ່ວນລງີຍຸກເກູ່ ົ ູ່ າເປັນລງີມຫີ າງ ແລະ ບໍ ູ່ມຫີ າງທງັສູນພນັໄປແລວ ແລະ ຍັງມີຊີວິດຢູູ່ ໃນທະວີບອາຟຼິ ້ ກາ ແລະ ອາຊີ. ຂ. ບັນພະບຸລຸດຂອງລີງຍຸກເກູ່າົມກີານວວິດັທະນາການເປັນ 2 ສາຍໃຫຍູ່ຄ ເປັນລງີຍຸກເກູ່າົມຫີ າງ ແລະ ລີງຍຸກ ເກູ່າົບໍ ູ່ມຫີ າງ. ລງີຍຸກເກູ່າົບໍ ູ່ມຫີ າງເຊູ່ນັ ລງີແຊມ ແລະ ຄູ່າງຊະນດິຕູ່າງໆ ລງີຍຸກເກູ່າົບໍ ູ່ມຫີ າງເຊູ່ນັ : ຊະນີ,ໂອລັງກູຕັງ, ຊິມແພນຊີ, ກໍລີລາ ແລະ ມະນຸດ. ຄ. ບນັພະບຸລຸດຂອງລງີບໍ ູ່ມຫີ າງມວີວິດັທະນາການແບູ່ງເປັນລງີຂະໜາດນອ້ ຍຄ ຊະນດິຕູ່າງໆ ແລະ ລງີບໍ ູ່ມຫີ າງ ຂະໜາດໃຫຍູ່ເຊູ່ນັ : ໂອລັງກູຕງັຊມິ ແພນຊ,ີໂກລລີາ, ມະນຸດ ແລະ ບນັພະບຸລຸດຂອງມະນຸດເປັນຕນົ້. ງ. ບນັພະບູລຸດຂອງລງີບໍ ູ່ມຫີ າງຂະໜາດໃຫຍູ່ມວີວິດັທະນາການແບູ່ ງອອກເປັນລີງບໍ ູ່ ມີຫາງຂະໜາດໃຫຍູ່ ໃນ ທະວີບອາຟຣິກກາ, ລີງເອເຊຍຈັດຢູູ່ ໃນຕະກຸນ Ramapithecus ເຊິ ູ່ງແຕູ່ ກູ່ ອນເຂົ້າໃຈວູ່ າ ເປັນມະນຸດລີງໃນກູ່ ຸມ ດຽວກັນ Australopithecus ນັນ້ ເນ ູ່ອງຈາກວູ່ າມີຕົວຢູ່ າງຊາກດຶກດໍາບັນຫຼາຍຂຶນ້ ຈຶ ູ່ງຈັດໃນກູ່ ຸມດຽວກັບ Sivapithecus ເຊິ ູ່ງມລີກັ ສະນະຄາ້ຍຄ ໂ ອລັງກູຕັງ. ສູ່ ວນຈີແກນໂຕປີ(Gigantopithecus) ເປັນລີງບໍ ູ່ ມຫີ າງຂະ ນາດໃຫຍູ່ ໃນທະວບີເອເຊຍທີ ູ່ສູນພນັໄປແລວ້ ຄາດວູ່າລວງສູງປະມານ 300 cm ມນີໍ ້າໜກັ 544 Kg, ສູ່ ວນລີງບໍ ູ່ ມີ ຫາງຂະໜາດໃຫຍູ່ ໃນທະວີບອາຟຣິກກາສາມາດແບູ່ ງອອກເປັນສາມພາກສູ່ ວນໃຫຍູ່ ຄ : ສາຍລີງກໍລີລາ, ສາຍລີງຊິມ ແຟນຊີແລະ ສາຍວິວັດທະນາການໄປເປັນມະນຸດ. ຈ. ໃນສາຍວິວັດທະນາການເປັນມະນຸດແມູ່ ນ ມັນເລີ ູ່ມຕນົ້ ຈາກຊາກສິ ູ່ງທີ ູ່ມຊີວີ ິດດຶກດໍາບັນທີ ູ່ຢູ່ ູໃນຊະນິດລີງ Australopithecus Afarensis ເຊິ ູ່ງມວີວິດັທະນາການເປັນສາຍຕະກຸນ Homo ທີ ູ່ມວີ ິວັດທະນາການຕໍ ູ່ ໄປເປັນ ມະນຸດ. ວິວັດທະນາການຂອງມະນຸດຈາກ Australopithecusafarensis ໃນແຜນວາດຕໍ ູ່ ໄປໂດຍລັກສະນະຂອງ ບນັພະບຸລຸດຂອງມະນຸດດູ່ງັກູ່າວມດີູ່ງັນີ ້: Australopithecusafarensis ດໍາລົງຊີວິດຢູູ່ ໃນລະຫວູ່ າງ 4.500-2.800 ລ້ານປີມາແລ້ວໃນທະວີບ ອາຟຣິກກາເທູ່າົນນັ້ເປັນຊະນິດມອີ າຍຸເກູ່ ົາແກູ່ ທີ ູ່ສຸດຂອງຕະກຸນ Australopithecus ຈາກລັກສະນະຂອງໂຄງ ກະດູກສະແດງໃຫ້ເຫັນວູ່ າ ມີຄວາມແຕກຕູ່ າງຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍລະຫວູ່ າງຂະໜາດຂອງເພດຜູ ້ ແລະ ເພດແມູ່ ໂດຍເພດ ຜູໜ້ ກັ ກວູ່າເພດແມູ່ 2 ເທູ່ ົາຄ ເພດຜູໜ້ ັກປະມານ 60 Kg ແລະ ເພດແມູ່ໜັກ 30 Kg ລັກສະນະແຂ້ວຂອງ Afarensis ຄ້າຍກັບລີງຊີມແຟນຊີໂດຍມີແຂ້ວໜ້າແງ ແລະ ແຂວ້ ຕັດ (ແຂວ້ ຍິ ູ່ງ) ຂະໜາດໃຫຍູ່ ຕູ່ າງມະນຸດ ປັດຈຸບັນ ຈາກລັກສະນະຂອງແຂ້ວຄາດວູ່ າ Afarensis ນອກຈາກກິນໝາກໄມ້ເປັນອາຫານແລ້ວຍັງສາມາດກັດກິນ ເມັດພ ດເປ ອກຫຸ ້ມແຂງອີກດ້ວຍ ສູ່ວນຂະໜາດຂອງສະໝອງນນັ້ໃກຄ້ ຽງກບັລງີໂອລງັກູຕງັ ມປີະມານ 400 cm3 . Afarensis ມີຮູບຮູ່ າງເຄິ ູ່ງກາງລະຫູ່ ວາງມະນຸດກັບລີງຊິມແຟນຊີ ຂາຫຼັງຍາວກູ່ ວາຂາໜ້າເທູ່າົກັບມະນຸດທີ ູ່ມີຮູບຮູ່ າງ ເຕ້ຍ ຄາດວູ່ າ Afarensis ຍູ່ າງສອງຂາລັກສະນະກມົ້ ໆ. ເພດຜູ ້ອາດຈະໃຊ້ຊີວິດສູ່ ວນຫຼາຍແມູ່ ນຢູູ່ ເທິງໜ້າດິນ ແລະ ເພດແມູ່ ສູ່ ວນຫຼາຍແມູ່ ນໃຊ້ຊີວິດຢູູ່ ເທິງຕນັ້ ໄມ້. ການວິວັດທະນາການຂອງມະນຸດ ແຕູ່ ລະທິດສະດີມີເຫດຜົນອະທິບາຍ, ສະໜັບສະໜູນຄວາມເຊ ູ່ອ ແລະ ຫຼັກຖານອ້າງອີງແຕກຕູ່ າງກັນຢູ່ າງຫຼວງຫຼາຍ ແຕູ່ ລະທິດສະດີລ້ວນແຕູ່ມີຫຼັກຖານສະໜັບສະໜູນ ແລະ ມີເຫດຜົນ ປະກອບຊັດເຈນຫຼາຍດ້ານ ເຊິ ູ່ງເປັນທີ ູ່ຍອມຮບັກັນຢູ່ າງກ້ວາງຂວາງຄ ທິດສະດີການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ ຈາກທິດ

77 ສະດີນີ ້ໃຊ້ອະທິບາຍວິວັດທະນາການຂອງມະນຸດ ແລະ ມີຂໍສ້ ະຫຸຼບວູ່າ ສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດຕູ່ າງໆ ມີວິວັດທະນາການເປັນ ລໍາດັບຈົນກາຍເປັນມະນຸດໃນປັດຈຸບັນນີ ້. 3. ຫຼັກຖານກູ່ ຽວກັບກົກເຄົ ້າຂອງຄົນມາຈາກສັດ 3.1 ຫຼັກຖານຈາກກາຍະວິພາກປຽບທຽບ (Comparative anatomy evidence) ຫຼັກຖານຈາກກາຍຍະວິພາກປຽບທຽບເຫັນວູ່ າ ການປະກອບສ້າງຮູ່ າງກາຍຂອງຄົນເຮົາ ແລະ ສັດມີກະດູກ ສັນຫຼັງຊະນິດຕູ່ າງໆ ແມູ່ ນມີຫຼາຍລັກສະນະຄ ກນັ ເຊູ່ນັ ໂຄງກະດູກປະກອບມາຈາກ 3 ພາກສູ່ ວນຄ : ຫົວ, ເລົາຄີງ ແລະ ແຂນຂາ. ແຕູ່ລະພາກສູ່ ວນກໍມີຂໍກະດູກ ້ ຕໍ ູ່ໃສູ່ກັນຄ ກະດູກສັນຫຼັງກໍມີຂໍຕ້ ໍ ູ່ ໃສູ່ ກະດູກຂ້າງ, ກະດູກແຂນຂາກໍມີຂໍ ້ ຕໍ ູ່ ໃສູ່ກະດູກບູ່ າໄຫຼູ່ ແລະກະດູກຊາມ, ມີກະດູກກົກແຂນ, ກົກຂາ, ກະດູກປາຍແຂນ, ປາຍຂາ ແລະກະດູກອ ູ່ນໆ. ການຊັບຊ້ອນຂອງອະໄວຍະວະຕູ່ າງໆພາຍໃນຮູ່ າງກາຍກໍຄ້າຍຄ ກັນ ໂດຍສະເພາະຮູ່ າງກາຍຄົນເຮົາມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັນໃກ້ຄຽງກັບສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ຫຼາຍທີ ູ່ສຸດເຊູ່ນັ : ມີຂົນປົກຫຸ ້ມທູ່ວົຕົນຕົວ, ອອກລູກເປັນໂຕ ແລະລ້ຽງລູກ ດ້ວຍນໍ ້ານມົ . ໃນຮູ່ າງກາຍຂອງຄົນເຮົາມີບາງອະໄວຍະວະທີ ູ່ບໍ ູ່ມປະີ ໂຫຍດຫຍັງ ແຕູ່ ຢູູ່ ໃນສັດບັນດາອະໄວຍະວະ ເຫູ່ຼາົນນັ້ ພັດຍັງມີປະໂຫຍດ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວເປັນປົກກະຕເິຊິ ູ່ງເອີນວູ່ າ ້ ອະໄວຍະວະເຊ ູ່ອມສູນ ຫຼ ອະໄວຍະວະ ເສດເຫຼ ອ ເຊູ່ນັ : ກະດູກສັນຫຼັງມີ4 ຫາ 5 ຂໍຂ້ ະຫຍາຍຕວົບໍ ູ່ສົມບູນກາຍເປັນກະດູກສຸດ ແລະ ກະດູກເຫູ່ຼົານີ ້ເປັນ ຮູ່ ອງຮອຍກະດູກຫາງຂອງບັນພະບູລຸດ. ນອກຈາກນີ ້, ກໍຍັງມີໄສ້ເຫຼ ອ, ຫູຄົນທີ ູ່ສາມາດເໜັງຕິງໄດ້ແລະ ອະໄວຍະ ວະອ ູ່ນໆ. ສະນນັ້, ເປັນການຢັ້ງຢ ນວູ່ າຄົນເຮົາ ແລະ ສັດມີກົກເຄົ້າຮູ່ ວມກັນ. 3.2 ຫຼັກຖານຈາກໜໍ ູ່ ລູກວິທະຍາ ຫຼັກຖານຈາກໜໍ ູ່ລູກວິທະຍາ (Embryology Evidence) ໄລຍະຕນົ້ ຂອງການຂະຫຍາຍຕົວໜໍ ູ່ ລູກຄົນ ເຮົາ ແລະ ສັດມີກະດູກສັນຫຼັງແມູ່ ນມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັນເຊູ່ນັ : ເມ ູ່ອໜໍ ູ່ລູກຄົນມີອາຍຸ18-20 ວັນ ສູ່ ວນຄໍມີຮູ່ ອງຮອຍ ຂອງຟັນຟ ມ, ມີອາຍຸ 2 ເດ ອນຍັງມີຫາງ ແລະ ສຸດທ້າຍຈະກາຍເປັນກະດູກສຸດ, ມີອາຍຸ 5-6 ເດ ອນຈະມີຂົນປົກ ຫຸ ້ມທູ່ວົຕົນຕົວແຕູ່ 2 ເດ ອນກູ່ ອນຈະເກີດຂົນເຫູ່ຼາົນນັ້ ຈະຫູ່ຼນົອອກຈາກກັນຄ້າຍຄ ກັບໃນການຂະຫຍາຍຕົວຂອງໜໍ ູ່ ລູກຄົນ ແລະ ສັດ. ສາມາດສະຫຸຼບໄດ້ວູ່ າ ຄົນເຮົາ ແລະ ສັດມີກົກເຄົ້າລວມອັນດຽວກັນ. ໃນກໍລະນີພິເສດຍອ້ ນໜໍ ູ່ລູກມີການຂະຫຍາຍຕົວຜິດປົກກະຕິເມ ູ່ອເກີດອອກມາຍັງຈະມີຫາງບາງກໍລະນີ ຈະມີຂົນດົກໜາປົກຫຸ ້ມຕົນຕົວ ແລະ ໃບໜ້າ, ມີນົມຫຼາຍຄູູ່ ໂດຍເປັນການທົບທວນຄ ນລັກສະນະຂອງບັນພະບູ ລຸດເມ ູ່ອກູ່ ອນ ແລະ ເອີນປ້ າກົດການນີວູ້່າ ການທົບທວນຄ ນ (Recapitulation) ເຖິງລັກສະນະຂອງບັນພະບູລຸດ. 3.3 ຫຼັກຖານຄວາມຄ້າຍຄ ກັນ ຄົນເຮົາມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັນກັບທະນີຄົນມີຫຼາຍທີ ູ່ສຸດ ໂດຍສະແດງອອກດ້ານຈຸດພິເສດ ແລະ ລັກສະນະ ຕູ່ າງໆດູ່ງັນີ ້: - ຍູ່ າງດ້ວຍ 2 ຂາຫຼັງ. - ມີກະດູກຂ້າງ 12 ຫາ 13 ຄູູ່ . - ກະດູກຫາງຫຼັງ 5 ຫາ 6 ຂໍ ້. - ຮູບຮູ່ າງ ແລະ ຂະໜາດຂອງອະສຸຈິຄ້າຍຄ ກັນ. - ລະດັບຄວາມກ້ວາງຂອງກະໂພກເທູ່າົທຽມກັນ.

78 - ໄລຍະຖ ພາ 7 ຫາ 9 ເດ ອນ. - ຮູບຮູ່ າງ ແລະ ຂະໜາດຂອງອອກປອງເທູ່າົທຽມກັນ. - ມີການເຄ ູ່ອຶນໄຫວຂອງລະບົບປະສາດຂນັ້ ສູງ. - ມີອາລົມຈິດມູ່ ວນຊ ູ່ນ, ໂສກເສົ້າ, ມີການເບິ ູ່ງແຍງລູກເຕົ້າ ແລະ ອ ູ່ນໆ. - ມີການຕິດຢາເສບຕິດ. - ມີໝວດເລ ອດ 4 ໝວດ ແລະ ອາດຈະສູ່ງົໃຫ້ກັນໄດ້ໃນບາງກໍລະນີ. - ມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັນທາງດ້ານສະລິລະວິທະຍາ ແລະ ການຕິດແປດພະຍາດ. - ຈໍານວນປະເພດແຂ້ວຄ ກັນ. - ການປະກອບສ້າງຂອງຫູ, ຕາ ແລະ ໜັງຄ້າຍຄ ກັນ. ຈາກຄວາມຄ້າຍຄ ກັນ ຢັ້ງຢ ນໃຫ້ເຫັນວູ່ າ: ຄົນເຮົາ ແລະ ທະນີຄົນມີເຊ ອ້ ສາຍທີ ູ່ໃກ້ຄຽງກັນທີ ູ່ສຸດ. 4. ຄວາມແຕກຕູ່ າງກັນລະຫວູ່ າງຄົນກັບທະນີຄົນ ຄົນເຮົາ ແລະ ທະນີຄົນຈະມີຄວາມຄ້າຍຄ ກັນໃນຫຼາຍຈຸດພິເສດກໍຕາມ ແຕູ່ກໍມີຫຼາຍຈຸດພິເສດທີ ູ່ແຕກຕູ່ າງກັນ ດູ່ງັຕາຕະລາງຕໍ ູ່ໄປນີ ້: ທະນີຄົນ ຄົນ - ໄປຕາມຕນົ້ ໄມ້ - ບໍລິມາດອອກປອງ 600 cm3 - ໜ້າພຽງຂອງອອກປອງ 420 cm2 - ກະດູກສັນຫຼັງຄົດບູ່ ອນດຽວ - ກະໂພກແຄບ - ໜ້າຜາກແຄບ ແລະ ສນັ້ - ຄາງກະໄຕໃຫຍູ່ - ແຂ້ວໜ້າແງໃຫຍູ່ - ກະດູກແຂນຂາ ແລະ ນິວມ ້ ຍາວ - ມີແຕູ່ສັນຊາດຍານທີ1 - ຈໍານວນສີໂສມ 2n = 48 - ຕີນໜ້າຍັງໃຊ້ໃນການຍູ່ າງ ແລະ ນິວ້ ໂປ້ນ້ອຍ - ຕີນຫຼັງໃຊ້ເພ ູ່ອປີນໄຕູ່ , ນິວ້ ໂປ້ໃຫຍູ່ , ຍາວ - ບໍ ູ່ມສັງຄົມ ີ ແລະ ຈິນຕະນາການ - ບໍ ູ່ມພາສາ ີ ປາກເວົ້າ - ບໍ ູ່ສາມາດຜະລິດເຄ ູ່ອງມອອກ ແຮງງານ - ໄປແບບຢ ນຊ ູ່ - ບໍລິມາດອອກປອງປະມານ 1400-1600 cm3 - ໜ້າພຽງຂອງອອກປອງປະມານ 1250 cm2 - ກະດູກສັນຫຼັງຄົດແບບໂຕເອສ໌(S) - ກະໂພກກ້ວາງ - ໜ້າຜາກກ້ວາງ ແລະ ສູງ - ຄາງກະໄຕນ້ອຍ - ແຂ້ວໜ້າແງນ້ອຍ - ກະດູກແຂນຂາ ແລະ ນິວ້ມ ສນັ້ - ມີສັນຊາດຍານທີ1 ແລະ 2 - ຈໍານວນສີໂສມ 2n = 46 - ມ ປົດປູ່ ອຍອອກຈາກການຍູ່ າງ, ນິວ້ ໂປ້ໃຫຍູ່ - ຕີນໃຊ້ຍູ່ າງ, ນິວ້ ໂປ້ສນັ້, ໃຫຍູ່ - ມີສັງຄົມ ແລະ ຈິນຕະນາການ - ມີພາສາປາກເວົ້າ - ສາມາດຜະລິດເຄ ູ່ອງມຮັບ ໃຊ້ຕູ່ າງໆ ຄວາມແຕກຕູ່ າງທີ ູ່ ເປັນພ ນ້ຖານລະຫວູ່ າງຄົນເຮົາແລະທະນີຄົນກໍຄ ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານສັງຄົມພາສາ ປາກເວົ້າ, ຈິນຕະນາການ, ການອອກແຮງງານ ແລະ ການເຄ ູ່ອນໄຫວທາງດ້ານປະສາດຂນັ້ສູງ.

79 ຄົນເຮົາ ແລະ ທະນີຄົນແມູ່ ນມີການພົວພັນກັນທາງດ້ານເຊ ອ້ ສາຍທີ ູ່ ໃກ້ຄຽງກັນທີ ູ່ສຸດເພາະມີບັນພະບູ ລຸດລວມອັນດຽວກັນແຕູ່ທະນີຄົນປັດຈຸບັນບໍ ູ່ແມູ່ ນບັນພະບູລຸດຂອງຄົນເຮົາ. ສະນນັ້, ຄວາມແຕກຕູ່ າງກັນລະຫວູ່ າງ ຄົນເຮົາ ແລະ ທະນີຄົນເປັນການພິສູດໃຫ້ເຫັນເຖິງບນັຫານີ ້. 5. ບົດບາດການອອກແຮງງານໃນຂະບວນການຜັນປູ່ ຽນທະນີຄົນກາຍມາເປັນຄົນ 5.1 ບົດບາດການອອກແຮງງານຕໍ ູ່ ການຜັນປູ່ ຽນທະນີຄົນກາຍມາເປັນຄົນ ສັງຄົມມະນຸດຄົງຕົວໄດ້ຍ້ອນມີການອອກແຮງງານ, ຈາກການອອກແຮງງານມະນຸດ ຈຶ ູ່ງສາມາດສ້າງເງ ູ່ອນ ໄຂທີ ູ່ຕ້ອງການໃຫ້ຕົນເອງ. ຈາກການຮູ ້ຈັກນໍາໃຊ້ອຸປະກອນທີ ູ່ມີໃນທໍາມະຊາດ ກ້າວໄປສູູ່ການຜະລິດເຄ ູ່ອງມຮັບ ໃຊ້ ເຂົ້າໃນວຽກງານທີ ູ່ແນູ່ ນອນ ການຮູ ້ຈັກຜະລິດ ແລະນໍາໃຊ້ເຄ ູ່ອງມການ ອອກແຮງງານ ເຊິ ູ່ງເປັນການຈໍາແນກຄວາມ ແຕກຕູ່ າງອັນພ ນ້ຖານລະຫວູ່ າງຄົນ ແລະ ສັດຍ້ອນການອອກແຮງງານຄົນເຮົາ ຈຶ ູ່ງໄດຫ້ ຸຼດພນົ້ ອອກຈາກລະດັບການ ເປັນສັດທີ ູ່ອາໄສແຕູ່ທໍາມະຊາດ ແລະ ກ້າວຂຶນ້ມາເປັນເຈົ້າທໍາມະຊາດ. 5.2 ຄຸນປະໂຫຍດຂອງການອອກແຮງງານຕໍ ູ່ ກັບອະໄວຍະວະອອກແຮງງານ ກົກເຄົ້າຂອງຄົນແມູ່ ນ ທະນີຄົນຊະນດິໜຶ ູ່ງທີ ູ່ຢູ່ ູກັນເປັນຝູງ, ປິນໄຕູ່ຢູູ່ ເທິງຕນົ້ ໄມ້, ມີການໃຊ້ຕີນມ ແຕກຕູ່ າງ ກັນ. ເມ ູ່ອສະພາບແວດລ້ອມປູ່ ຽນແປງທະນີຄົນຈໍາເປັນຕ້ອງລົງມາຢູູ່ ໜ້າດິນ, ເຊິ ູ່ງເປັນທູ່ າດີແກູ່ການເຝິກແອບຍູ່ າງ ດ້ວຍ 2 ຂາລັງ, ຕົນໂຕຢ ນຊ ູ່ , ມ ເລີ ູ່ມຖ ກປົດປູ່ ອຍອອກຈາກການຍູ່ າງ ແລະ ເຮດັໜາ້ທີ ູ່ໃໝູ່ ຄ ການນໍາໃຊ້ວັດຖຸທໍາ ມະຊາດມາເປັນເຄ ູ່ອງມ, ມ ຄູ່ ອຍໆກ້າວໄປເຖິງການຮູ ້ຈັກຜະລິດເຄ ູ່ອງມເ ພ ູ່ອຕໍ ູ່ສູ ້ກັບທໍາມະຊາດ. ຜູ່ ານຂະບວນການ ອອກແຮງງານຫຼາຍໝ ູ່ນປີມຄົນ ຈຶ ູ່ງຄູ່ ອຍໆສົມບູນຂຶນ້. 5.3 ບົດບາດຂອງການໃຊ້ຊີນ້ ແລະ ໄຟຕໍ ູ່ ຂະບວນການກໍາເນີດຄົນ. ບັນພະບູລຸດຂອງມະນຸດ ໄດ້ເລີ ູ່ມຈາກການຮູ ້ຈັກໃຊ້ພ ດພຽງຢູ່ າງດຽວມາເປັນອາຫານໄດ້ເລີ ູ່ມຮູ ້ຈັກໃຊ້ຊີນ້ ເປັນອາຫານອັນເປັນການຊູ່ ວຍໃຫ້ກໍາລັງແຮງເພີ ູ່ມຂຶນ້, ຮູ່ າງກາຍຂະຫຍາຍຕົວ, ໂດຍສະເພາະແມູ່ ນຜົ້ງອອກປອງ. ຕໍ ູ່ ມາເລີ ູ່ມຮູ ້ຈັກໃຊ້ໄຟ ແລະ ລ້ຽງສັດປູກຝັງ. ການໃຊ້ໄຟເພ ູ່ອເຮັດໃຫ້ອາຫານສຸ ກຈະເຮັດໃຫ້ຂະບວນການ ລະລາຍອາຫານໄວຂຶນ້ ເປັນການປ້ອງກັນພະຍາດທັງເປັນການປະຫຍັດພະລັງງານໃຫ້ຂະບວນການທີ ູ່ມີຊີວິດອ ູ່ນໆ. ການລ້ຽງສັດ ແລະ ການປູກຝັງເຮັດໃຫ້ຄົນເຮົາມີອາຫານແຮໄວ້ເຊິ ູ່ງເປັນການຫຸຼດພນົ້ ອອກຈາກການຂຶນ້ກບັທໍາມະ ຊາດຢູ່ າງດຽວ. 5.4 ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານພາສາປາກເວົ້າ ແລະ ສະຕິຮູ ້ສຶກ. ໃນເມ ູ່ອທະນີຄົນລົງມາຢູູ່ ດິນ, ມັນຈະພົບກັບສັດຕູຕົວໃໝູ່ . ສະນນັ້, ການຢູູ່ ຮູ່ ວມກັນເປັນຝູງຈຶ ູ່ງເປັນຜົນດີ ແລະ ໄດ້ຮັບການປັບປຸງໃຫ້ດີຂຶນ້ເພ ູ່ອທົດແທນຈຸດອູ່ ອນຂອງຮູ່ າງກາຍທີ ູ່ບໍ ູ່ມອາວຸດ ີ ປ້ອງກັນຕົວ. ການຢູູ່ ເປັນຝູງພັດ ເປັນເງ ູ່ອນໄຂສະດວກແກູ່ ການອອກແຮງງານ. ເມ ູ່ອການອອກແຮງງານຂະຫຍາຍຕົວຈຶ ູ່ງຈໍາເປັນຕ້ອງມີການ ແລກປູ່ ຽນຄໍາຄິດເຫັນ, ຈາກການແລກປູ່ ຽນຄໍາຄິດຄໍາເຫັນທີ ູ່ໃຊ້ສຽງການຮ້ອງອັນແກູ່ ຍາວຂອງທະນີໄດ້ຄູ່ ອຍໆກາຍ ເປັນສຽງພາສາເວົ້າຂອງຄົນ. ຈາກການອອກແຮງງານທີ ູ່ມີການຂະຫຍາຍຕົວ ແລະ ພາສາປາກເວົ້າບວກເຂົ້າກນັ ເຮັດ ໃຫ້ສະໝອງທະນີຄົນຄູ່ ອຍໆພັດທະນາຂຶນ້ ໃນທີ ູ່ສຸດກໍກາຍເປັນສະໝອງຄົນ. ບົນພ ນ້ຖານດູ່ງັກູ່າວຈຶ ູ່ງເກີດມີສະຕິ ຮູ ້ສຶກ ແລະ ມີຄວາມສໍານຶກນາມມະທໍາອັນເປັນການຊຸກຍູໃຫ້ການ ້ ອອກແຮງງານນັບມ ນ້ບັຂະຫຍາຍຕົວຂຶນ້ໄປ. ສະ ນນັ້, ພວກເຮົາບໍ ູ່ສາມາດຈະອະທິບາຍບັນພະບູລຸດຂອງຄົນໂດຍອາໄສແຕູ່ກົດເກນຊີວະສາດເທູ່າົນນັ້ ເພາະຢູູ່ ໃນຂະ

80 ບວນການກໍາເນີດມະນຸດ ໄດ້ມີການເຂົ້າຮູ່ ວມຂອງບັນດາປັດໃຈທາງສັງຄົມເຊູ່ນັ : ການອອກແຮງງານ, ພາສາປາກ ເວົ້າ ແລະ ຈິນຕະນາການໄດ້ມີບົດບາດຕນົ້ ຕໍແຊງຊ້ອນເຂົ້າໃນແຕູ່ ລະໄລຍະ ແລະ ມີຜົນສະທ້ອນເຖິງຈຸດພິເສດ ສໍາຄັນໃນຂະບວນການຜັນປູ່ ຽນຈາກທະນີຄົນກາຍມາເປັນຄົນ.

81 ເອກະສານອ້າງອີງ ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ແບບຮຽນ ວິຊາ ຊວີະສາດພ ນ້ຖານ II, ພິມທີ ູ່ ລັດວິສາຫະກິດໂຮງພິມສຶກສາ, ປີ 1998. ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ແບບຮຽນ ວິຊາ ຊີວະສາດ 4, ພິມທີ ູ່ Nhan Dan Printing House HCMC, ປີ2009. ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ແບບຮຽນ ວິຊາ ຊີວະສາດ 1, ພິມທີ ູ່ Nhan Dan Printing House HCMC, ປີ2008. ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ, ແບບຮຽນ ວິຊາ ພູມສາດ 2, ພິມທີ ູ່ Nhan Dan Printing House HCMC, ປີ2008. ມະຫາວິທະຍາໄລສຸໂຂໄທທໍາມະຊາດ ສາຂາວິຊາສຶກສາສາດ, ວິຊາ ວິທະຍາສາດຊີວະພາບກາຍະພາບ 1, ພິມທີ ູ່ ຫ້າງຫຸ ້ນສູ່ ວນຈໍາກັດໂຮງພິມຍູໄນເຕດໂປຣດັກຊູ່ນັ , ພ.ສ 2525. ເບນຈະພອນ ບາດບໍາລຸງ. (2557, February, 14) ການສູນພັນຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ. Retrieved October 27, 2015, from https://sites.google.com/site/...kar...chiwit.../3-kar-suy-phanthu-khxng-si... ສົມສັກ ປັນຫາ. (2552, February, 13) ຮູ່ ອງຮອຍແຫູ່ ງວິວັດທະນາການ ຫອຍມໍລະກົດເຄາະຕາໄຊທຽບກັບນົກ ຟິນ Retrieved October 27, 2015, from www.manager.co.th/Science/ViewNews. aspx? NewsID = 9520000016451

82 ໂຄງຮູ່ າງຫຼັກສູດລາຍວິຊາ ຊ ູ່ວິຊາ : ວິວັດທະນາການ ແລະ ການກໍາເນີດສີ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ ຫຼັກສູດສ້າງຄູມັດທະຍົມລະບົບ 12+4 ລະຫັດວິຊາ: 0904107 ລະບົບພາກຮຽນ ລະບົບ 4 ປີ ພາກຮຽນທີ1 ປີ1 ຈໍານວນຊູ່ວົ ໂມງ 64 ຊູ່ວົ ໂມງ ຄູ່ າໜູ່ ວຍກິດ 3(2-2-0) ອະທິບາຍໜູ່ ວຍ ກິດ ວິຊານີມີ ້ 3 ໜູ່ ວຍກິດໃນນນັ້ມີ2 ຊູ່ວົ ໂມງຮຽນທິດສະດີຕໍ ູ່ 1ອາທິດໃນ 16 ອາທິດ, 2 ຊູ່ວົ ໂມງແມູ່ ນພາກປະຕິບັດຕົວຈິງໃນຫ້ອງຮຽນຕໍ ູ່ 16 ອາທິດ, ລວມທັງໝົດ 64 ຊູ່ວົ ໂມງ. ຈຸດປະສົງ ເມ ູ່ອຮຽນຈບົວິຊານີ ້ນັກສຶກສາຄູສາມາດ: - ອະທິບາຍກູ່ ຽວກັບທິດສະດີ, ຫຼັກຖານ, ກົນໄກ, ກົກເຄົ້າ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງສີ ູ່ງມີຊີວິດ. - ບອກໄດ້ກົກເຄົ້າ ແລະ ການກໍາເນີດຂອງຊາດຄົນ - ນໍາຄວາມຮູ ້ທີ ູ່ໄດ້ຮຽນໄປໃຊ້ເປັນປະໂຫຍດ ເນ ອ້ ໃນຫໍຍ້ ວິຊານີຮຽນ ້ ກູ່ ຽວກັບທິດສະດີ, ຫຼັກຖານ, ກົນໄກ, ການເລ ອກເຟັນ້ທໍາມະຊາດ, ການເກີດເປັນ ຊະນິດໃໜູ່ , ກົກເຄົ້າ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສີ ູ່ງມີຊີວິດ, ກົກເຄົ້າ ແລະ ການກໍາເນີ ດຊາດຄົນ ການດໍາເນີນ ການສອນ ວິຊານີການ ້ ຈັດການຮຽນການສອນໃນ 16 ອາທິດ, ມີ11 ບົດເຊິ ູ່ງແຕູ່ລະບົດມີຫົວຂໍຍູ່ ອຍ ້ ສອນ ໃນແຕູ່ລະອາທິດໂດຍຫຼັກການສອນແບບປະສົມປະສານຄ : ການບັນຍາຍ, ສົນທະນາ, ຂຽນບົດລາຍງານ ແຜນການສອນ ອາທິດ1 ບົດທີ1 ທິດສະດີວິວັດທະນາການ 1. ທິດສະດີຂອງລາມາກ 2. ທິດສະດີຂອງດາກວິນ 3. ຄວາມໝາຍຂອງວິວັດທະນາການ 4. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງທິດສະດີການວິວັດທະນາການໃນຍຸກສະໃໝູ່ 5. ປະຫັວດການສຶກສາວິວັດທະນາການຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການອະທິບາຍ, ສົນທະນາກຸູ່ ມ, ລາຍງານ ອາທິດ2 ບົດທີ2 ການກໍາເນີດສີ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ 1. ແນວຄວາມຄິດກູ່ ຽວກັບການກໍາເນີດສີ ູ່ງມີຊີວິດ 2. ການກໍາເນີດໂມເລກຸນທາດອົງຄະທາດ ແລະ ການກໍາເນີດຈຸລັງ 3. ວິວັດທະນາການສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ 4. ຕນົ້ກໍາເນດີຂອງຊວີດິ

83 5. ກົນໄກການວິວັດ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການອະທິບາຍ, ສົນທະນາ, ຂຽນບົດລາຍງານ ອາທິດ3 ບົດທີ3 ຫຼັກຖານປະກອບການສຶກສາວິວັດທະນາການຂອງສີ ູ່ງມີຊີວິດ 1. ຫຼັກຖານທາງຊາກບູຮານ (Fossil Evidence) 2. ຫຼັກຖານທາງຮູບຮູ່ າງ (Morphology Evidence) 3. ຫຼັກຖານທາງດ້ານກາຍຍະວິພາກປຽບທຽບ(Comparative Anatomy Evidence) 4. ຫຼັກຖານທາງດ້ານສັບພະວທິ ະຍາຫຼໜ ໍ ູ່ລູກ (Embryolgy Evidence) 5. ຫຼັກຖານທາງດ້ານຈັດແບູ່ ງວິທະຍາ (Taxonomy Evidence) 6. ຫຼັກຖານທາງດ້ານນິເວດວິທະຍາ(Ecology Evidence) 7. ຫຼັກຖານທາງດ້ານກໍາມະພັນວິທະຍາ, ຊີວະໂມເລກຸນ (Genetics and Molecular Biology Evidence) ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການບັນຍາຍ, ສົນທະນາກຸູ່ ມ, ລາຍງານ ອາທິດ4 ບົດທີ4 ການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ 1. ເປົ້າໝາຍຂອງການເລ ອກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ 2. ບັນດາຮູບການເລ ອກເຟັນ້ ທາໍມະຊາດ 3. ການເກີດມີການເລ ອກເຟັນ້ທໍາມະຊາດ 4. ຫຼັກຖານວິວັດທະນາການສິ ູ່ງມີຊີວິດຈາກຂະບວນການເລອ ກເຟັນ້ ທໍາມະຊາດ 5. ການເກີດມີຈຸດພິເສດແທດເໝາະ 6. ການຕໍ ູ່ສູເ້ພ ູ່ອຄົງຕົວ (Struggle for Existence) ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການອະທິບາຍ, ສົນທະນາ ແລ້ວຂຽນບົດລາຍງານ ອາທິດ5 ບົດທີ5 ການປັບຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ 1. ຄວາມໝາຍການປັບຕົວຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ 2. ການປັບຕົວຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດເໝາະກັບສະພາບແວດລ້ອມ 3. ຮູບການປັບຕົວສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ 4. ຫຼັກຖານການປັບຕົວຂອງສີ ູ່ງມີຊີວິດ 5. ການປັບຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດນໍາໄປສູູ່ການເກີດວິວັດທະນາການ 6. ການຢູ່ ູລອດທີ ູ່ມີສະພາບເໝາະສົມ (The Survival of Fittest) ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການສອນແບບສົນທະນາ, ອະທິບາຍ, ລາຍງານ ອາທິດ6 ບົດທີ6 ການເກີດເປັນຊະນິດໃໜູ່(species) 1. ຄວາມໝາຍຊະນິດ 2. ວິທີການ ແລະ ກົນໄກການເກີດຊະນິດ

84 3. ອັດຕາການວິວັດທະນາການ 4. ການສູນພັນຂອງສິ ູ່ງມີຊີິວິດ 5. ການປ້ອງກັນການສູນພັນຂອງສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການອະທິບາຍ, ສົນທະນາ ລາຍງານ ອາທິດ7 ບົດທີ7 ວິວັດທະນາການຂອງພຶດ 1. ວິວັດທະນາການຂອງພ ດບໍ ູ່ມີທໍ ູ່ລໍາລຽງ 2. ວິວັດທະນາການຂອງພ ດມີທໍ ູ່ລໍາລຽງ 3. ວິວັດທະນາການຂອງພ ດ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການອະທິບາຍ, ສົນທະນາ, ລົງສຶກສາພາກສະໜາມບໍລິເວນ ໂຮງຮຽນ ຫຼ ບູ່ ອນໃກ້ຄຽງ(ຕາມຄວາມເໜາະສົມ) ອາທິດ8 ບົດທີ8 ການປູ່ ຽນແປງຂອງເປ ອກໂລກ ແລະ ຜົນກະທົບຕໍ ູ່ວິວັດທະນາການຂອງສັດ 1. ການເຄ ູ່ອນຍ້າຍຂອງທະວີຍ 2. ຫຼັກຖານສະໜັບສະໜູນການເຄ ູ່ອນຍ້າຍທະວີບ 3. ຜົນກະທົບຈາກການປູ່ ຽນແປງຂອງເປ ອກໂລກ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການສອນແບບສົນທະນາ, ນັກສຶກສາຄນົ້ຄວາ້, ລາຍງານ ອາທິດ9 ບົດທີ9 ວິວັດທະນາການຂອງສັດ 1. ວິວັດທະນາການຂອງສັດຈຸລັງດຽວ 2. ວິວັດທະນາການຂອງສັດບໍ ູ່ມີກະດູກສັນຫຼັງ ອາທິດ10 ບົດທີ9 ວິວັດທະນາການຂອງສັດ(ຕໍ ູ່) 3. ວິວັດທະນາການຂອງສັດມີກະດູກສັນຫຼັງ 3.1 ວິວັດທະນາການສັດມີກະດູກສັນຫຼັງໃນນໍ ້າ ອາທິດ11 3.2 ວິວັດທະນາການສັດເຄິ ູ່ງບກົ ເຄິ ູ່ງນໍ ້າ 3.3 ວິວັດທະນາການເລ ອຄານ ອາທິດ12 3.4 ວິວັດທະນາການຂອງສັດປີກ 3.5 ວິວັດທະນາການສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ ້ານມົ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການສອນແບບສົນທະນາເປັນກຸູ່ ມ, ຂຽນບົດລາຍງານກຸູ່ ມ. ອາທິດ13 ບົດທີ10 ກົກເຄົ້າ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ 1. ການກໍາເນີດໜູ່ ວຍໂລກ 2. ກົກເຄົ້າການມີຊີວິດ ອາທິດ14 ບົດທີ10 (ຕໍ ູ່) ກົກເຄົ້າ ແລະ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດ 3. ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສິ ູ່ງມີຊີວິດຜູ່ ານສັງກາດທໍລະນີ

85 3.1 ສັງກາດປະຖົມປະຖານ 3.2 ສັງກາດບູຮານເກູ່າົ 3.3 ສັງກາດຊີວະບູຮານ 3.4 ສັງກາດຖັດ 3.5 ສັງກາດໃໜູ່ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການສອນແບບສົນທະນາ, ລາຍງານ ອາທິດ15 ບົດທີ11 ວິວັດທະນາການກົກເຄົ້າ ແລະ ການກໍາເນີດຊາດຄົນ 1. ວິວັດທະນາການມະນຸດ 2. ພັນພະບູລຸດຂອງມະນຸດ ອາທິດ16 ບົດທີ11(ຕໍ ູ່) ວິວັດທະນາການກົກເຄົ້າ ແລະ ການກໍາເນີດຊາດຄົນ 3. ຫຼັກຖານກູ່ ຽວກັບກົກເຄົ້າຂອງຄົນມາຈາກສັດ 4. ຄວາມແຕກຕູ່ າງລະຫູ່ ວາງຄົນກັບທະນີຄົນ 5. ບົດບາດການອອກແຮງງານໃນຂະບວນການຜັນປູ່ ຽນທະນີຄົນກາຍມາເປັນຄົນ ກິດຈະກໍາການສອນ: ໃຊ້ການສອນແບບສົນທະນາ, ຄນົ້ ຄ້ວາເປັນກຸູ່ ມ, ລາຍງານ ຕີລາຄາ ຮູ່ ວມຮຽນ 10% ກິດຈະກໍາບຸກຄົນ 10% ກິດຈະກໍາກຸູ່ ມ 10% ສອບຍູ່ ອຍ 10% ສອບເສັງກາງພາກ 20% ສອບເສັງທ້າຍພາກ 40% ເອກະສານ ອ້າງອີງ 1. ປະຮິຊາ ສຸວັນນະພິນິດ ຊີວະວິທະຍາ 2, ພິມຄັ້ງທີ2, ສໍານັກພິມ ມະຫາວິທະຍາໄລ ຈຸລາມັງກອນ, ພສ 2540. 2. ນິດຕະຢາ ເຫູ່ຼາົຈນິດາ ວິວັດທະນາການສັດ, ຄະນະວິດທະຍາສາດ, ມະຫາໄລກະ ເສດສາດ, ພສ. 2539. 3. ພັນຕະນີຈັນທະໂຮໄທ ວິວັດທະນາການຄວາມເປັນມາ ແລະ ຂະບວນການກໍາເນີ ດສິ ູ່ງທີ ູ່ມີຊີວິດ, ພິມຄັ້ງທີ1 ສໍານັກພິມມະຫາວິທະຍາໄລກະເສດສາດ, ພສ. 2547. 4. ຍຸພາ ຜົງໂກດ, ຄູູ່ມ ຮຽນຊີວະວິດທະຍາ ມ4, 5, 6, ສະບັບເອນ ທຣາມລະບົບໃໜູ່ , ພິມຄັ້ງທີ1, ພສ. 2745. ຜູ ້ຂຽນ ອາຈານ ຈັນທະມາລາ ສຸທໍາມະວົງ ວິທະຍາໄລຄູບ້ານເກິນ, ໂທລະສັບ 020 22422864