ii Kandungan Mesti Tahu iii – viii Bab 1 Biodiversiti Biodiversity 1 – 9 NOTA 1 Bahagian A 3 Bahagian B 5 Bahagian C 7 Bab 2 Ekosistem Ecosystem 10 – 20 NOTA 10 Bahagian A 12 Bahagian B 15 Bahagian C 17 Bab 3 Nutrisi Nutrition 21 – 31 NOTA 21 Bahagian A 23 Bahagian B 26 Bahagian C 29 Bab 4 Kesihatan Manusia Human Health 32 – 42 NOTA 32 Bahagian A 34 Bahagian B 36 Bahagian C 39 Bab 5 Air dan Larutan Water and Solution 43 – 55 NOTA 43 Bahagian A 45 Bahagian B 49 Bahagian C 51 Bab 6 Asid dan Alkali Acid and Alkali 56 – 66 NOTA 56 Bahagian A 57 Bahagian B 59 Bahagian C 61 Bab 7 Keelektrikan dan Kemagnetan Electricity and Magnetism 67 – 78 NOTA 67 Bahagian A 68 Bahagian B 72 Bahagian C 74 Bab 8 Daya dan Gerakan Force and Motion 79 – 89 NOTA 79 Bahagian A 81 Bahagian B 84 Bahagian C 86 Bab 9 Haba Heat 90 – 101 NOTA 90 Bahagian A 92 Bahagian B 95 Bahagian C 98 Bab 10 Gelombang Bunyi Sound Waves 102 – 109 NOTA 102 Bahagian A 103 Bahagian B 105 Bahagian C 107 Bab 11 Bintang dan Galaksi dalam Alam Semesta Stars and Galaxies in the Universe 110 – 116 NOTA 110 Bahagian A 111 Bahagian B 113 Bahagian C 115 Bab 12 Sistem Suria Solar System 117 – 124 NOTA 117 Bahagian A 119 Bahagian B 120 Bahagian C 122 Bab 13 Meteoroid, Asteroid, Komet Meteoroid, Asteroid, Comet 125 – 131 NOTA 125 Bahagian A 126 Bahagian B 128 Bahagian C 129 Pentaksiran Sumatif Ujian Akhir Sesi Akademik (UASA) 132 – 147 Jawapan 148 – 168
Definisi Penting (Bab 1 & Bab 2) 1 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Definisi Penting (Bab 2) 3 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Definisi Penting (Bab 4) 5 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Definisi Penting (Bab 5) 7 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Definisi Penting (Bab 7) 9 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Definisi Penting (Bab 8) 11 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Biodiversiti ialah kepelbagaian organisma, haiwan dan tumbuhan kerana perbezaan habitat dan cuaca. Biodiversity is the diversity of organisms, animals and plants due to various habitat and climate. 6SHVLHV HQGHPLN ialah spesies yang hidup berkelompok di habitat yang terbatas di sesebuah lokasi tertentu. Endemic species is a species that lives in clusters within a restricted habitat LQDVSHFL¿FORFDWLRQ Aliran Tenaga dalam Ekosistem Energy Flow in an Ecosystem 5DQWDL PDNDQDQ menunjukkan hubungan pemakanan antara organisma. Food chain shows the feeding relationship between organisms. 6LUDWDQ PDNDQDQ merupakan gabungan beberapa rantai makanan. Food web consists of several interconnecting food chains. 7HQDJD bermaksud keupayaan untuk melakukan kerja. Energy is the ability to do work. $UXV HOHNWULN ialah kadar pengaliran cas elektrik melalui suatu konduktor. (OHFWULFFXUUHQWLVWKHUDWHRIÀRZRIHOHFWULFFKDUJHVWKURXJKDFRQGXFWRU 9ROWDQ ialah beza keupayaan di antara dua titik merentasi konduktor. Voltage is the potential difference between two points along a conductor. 5LQWDQJDQ ialah keupayaan untuk menentang arus elektrik. 5HVLVWDQFHLVWKHDELOLW\WRUHVLVWWKHÀRZRIHOHFWULFFXUUHQW (OHNWURPDJQHW ialah magnet sementara yang memperoleh sifat kemagnetan apabila arus elektrik mengalir melaluinya. Electromagnet is a temporary magnet that gain magnetism when electric FXUUHQWÀRZVWKURXJKLW Larutan dan Keterlarutan/ Solution and Solubility /DUXWDQ ialah campuran jernih yang terhasil apabila zat terlarut di dalam pelarut. Solution is a clear mixture formed when a solute dissolves in a solvent. $PSDLDQ ialah campuran keruh yang terbentuk daripada zat terlarut yang tidak larut di dalam pelarut. Suspension is a cloudy mixture formed from undissolved solute particles in a solvent. .RORLG ialah campuran dua atau lebih zat terlarut yang tersebar secara sekata. Colloid is a mixture of two or more solutes dispersed evenly in a solvent. .HWHUODUXWDQ ialah kuantiti maksimum zat terlarut yang dapat larut di dalam 100 ml pelarut pada suhu yang tertentu. Solubility is the maximum amount of the solute that can dissolve in 100 ml RIVROYHQWDWDVSHFL¿FWHPSHUDWXUH Interaksi antara Organisma Interaction between Organisms 0XWXDOLVPH ialah interaksi antara organisma yang memberi manfaat kepada kedua-dua jenis organisma. MutualismLVDQLQWHUDFWLRQEHWZHHQRUJDQLVPVWKDWEHQH¿WVERWKRUJDQLVPV .RPHQVDOLVPH ialah interaksi antara organisma yang memberi manfaat kepada satu organisma tanpa memudaratkan organisma yang satu lagi. CommensalismLVDQLQWHUDFWLRQEHWZHHQRUJDQLVPVZKLFKRQO\EHQH¿WVRQH organism without harming the other organism. 3DUDVLWLVPH ialah interaksi antara organisma yang menguntungkan satu organisma dan memudaratkan organisma yang satu lagi. ParasitismLVDQLQWHUDFWLRQEHWZHHQRUJDQLVPVWKDWEHQH¿WVRQHRUJDQLVP and harms the other organism. 3DWRJHQ ialah mikroorganisma yang menyebabkan penyakit berjangkit. Pathogen is a microorganism that causes infectious disease. $QWLJHQ ialah jasad asing yang merangsang penghasilan antibodi. Antigen is the foreign substance that induces the production of antibodies. $QWLERGL ialah protein yang dihasilkan oleh sel darah putih sebagai gerak balas terhadap antigen. Antibody is a protein produced by white-blood cells that responds to antigens. )DJRVLWRVLV ialah suatu proses di mana sel darah putih menelan dan mencerna patogen menggunakan enzim. Phagocytosis is a process where white-blood cells engulf and digest pathogens using enzymes. 7HNDQDQ ialah daya per unit luas permukaan. Pressure is force per unit surface area. 7HNDQDQ XGDUD dihasilkan oleh daya tolakan molekul-mulekul udara pada dinding suatu bekas. Air pressure is caused by the pushing force of air molecules on the walls of the containers. 7HNDQDQ DWPRVIHUD ialah tekanan yang dikenakan oleh atmosfera ke atas permukaan Bumi dan semua jasad di Bumi. Atmospheric pressure is the pressure exerted by the atmosphere on the surface of the Earth and all objects on the Earth. Biodiversiti/ Biodiversity Keelektrikan dan Kemagnetan Electricity and Magnetism Kesan Daya Effect of Force Pertahanan Badan Body Defence TAHU Definisi Penting AHU MESTI
Fakta Penting (Bab 3) 13 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Fakta Penting (Bab 5) 15 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Fakta Penting (Bab 7) 17 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Fakta Penting (Bab 9) 19 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Fakta Penting (Bab 9) 21 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Fakta Penting (Bab 11) 23 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Ujian Makanan/ Food Test Suhu/ Temperature Sistem Pembekalan Air/ Water Supply System Keelektrikan/ Electricity Hipotesis Nebula/ Nebular Hypothesis 3HQDSLVDQ Filtration Menyingkirkan bendasing terampai Removes large suspended particles 3HQJNORULQDQ GDQ SHPÀXRULGDQDQ Chlorination and ÀXRULGDWLRQ Tambah klorin dan QDWULXPÀXRULGD Add chlorine and VRGLXPÀXRULGHWR prevent tooth decay 3HQJRNVLGDDQ Oxidation Tambah kandungan oksigen Increase oxygen content 3HQXUDVDQ Filtration Menyingkirkan bendasing yang tinggal dengan penapis pasir Removes remaining suspended particles WKURXJKVDQG¿OWHUV 3HQJJXPSDODQ Coagulation Tambah alum dan kapur mati Add alum and slaked limes 3HQJHQDSDQ Sedimentation Bahan terampai mendak ke dasar Suspended particles sink to the bottom $SDELOD GLSDQDVNDQ ]DUDK]DUDK EHUJHWDU GHQJDQ OHELK FHSDW GDQ jarak di antara zarah bertambah. Maka isi padu akan bertambah (mengembang). When heated, particles vibrate faster and move further apart from one another. Hence, the volume increases (expands). $SDELOD GLVHMXNNDQ ]DUDK]DUDK EHUJHWDU GHQJDQ OHELK SHUODKDQ dan jarak di antara zarah berkurang. Maka, isi padu akan berkurang (mengecut). When cooled, particles vibrate slower and move closer to one another. Hence, the volume decreases (contracts). Kegunaan pengembangan dan pengecutan jirim dalam kehidupan harian The uses of expansion and contraction of matter in daily life – Merkuri dalam termometer/ Mercury in a termometer – Ruang kecil di antara penyambung rel landasan kereta api Small gaps between the rail of railway track 8MLDQ PDNDQDQ Food test 3HPHUKDWLDQ Observation .HSXWXVDQ Result Titiskan 2 titik larutan iodin ke dalam sampel makanan Add two drops of iodine solution into the food sample Sampel menjadi biru tua It turns dark blue Kehadiran kanji Starch is present Campurkan 2 ml larutan Benedict ke dalam sampel makanan dan panaskan Mix 2 ml of Benedict solution to food sample and heat it Mendakan merah bata terbentuk Brick red precipitate is formed Kehadiran glukosa Glucose is present Campurkan beberapa titik reagen Millon ke dalam sampel makanan Mix a few drops of Millon reagent to food sample Mendakan merah bata terbentuk Brick red precipitate is formed Kehadiran protein Protein is present Letakkan sedikit sampel makanan di atas kertas turas A little food sample is placed on a SLHFHRI¿OWHUSDSHU Kesan lut cahaya terbentuk Transluscent spot is formed Sampel makanan mengandungi lemak The food sample contains fat Suhu dan Haba/ Heat and Temperature +DED Heat 6XKX Temperature Suatu bentuk tenaga A form of energy Darjah kepanasan atau kesejukan objek Degree of hotness or coldness of an object Diukur dalam joule (J) Measured in joule (J) Diukur dalam darjah Celsius (°C) atau kelvin (K) Measured in degrees Celsius (°C) or kelvin (K) Pengaliran Haba/ +HDWÀRZ .RQGXNVL Conduction 3HURODNDQ Convection 6LQDUDQ Radiation Medium Medium Pepejal Solid Cecair dan gas Liquid and gas Vakum Vacuum Contoh Example Bahan konduktor haba seperti logam Heat conductor such as metal Bayu laut dan bayu darat Land breeze and sea breeze Haba dari Matahari ke Bumi Heat from the Sun to the Earth Hukum Ohm menyatakan bahawa arus elektrik adalah berkadar WHUXVGHQJDQYROWDQMLNDVXKXGDQNHDGDDQ¿]LNODLQDGDODKWHWDS Ohm’s law states that electric current is directly proportional to voltage, if temperature and other physical situations remain unchanged V = IR Dua jenis sambungan litar elektrik: Two types of electrical circuit connection: /LWDU EHUVLUL Series circuit /LWDU VHODUL Parallel circuit I = I 1 = I 2 I = I 1 + I 2 V = V1 + V2 V = V1 = V2 R = R1 + R2 1 R = 1 R1 + 1 R2 Raksasa merah Red giant Raksasa merah Red giant Raksasa merah Red giant Kerdil putih White dwarf Super raksasa Super giant Super raksasa Super giant Supernova Supernova Supernova Bintang neutron Neutron star Semua bintang dilahirkan daripada nebula All stars are formed from nebula Bintang sederhana Medium sized star Bintang besar Large star Bintang raksasa Giant star 3HULQJNDW .HODKLUDQ Birth stage 3HULQJNDW .HPDWLDQ Death stage Pengembangan dan Pengecutan Jirim Expansion and Contraction of Matter TAHU Fakta Penting AHU MESTI
Rajah Penting (Bab 3) 25 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Rajah Penting (Bab 3) 27 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Rajah Penting (Bab 8) 29 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Rajah Penting (Bab 7) 31 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Rajah Penting (Bab 8) 33 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Rajah Penting (Bab 10) 35 © Pan Asia Publications Sdn. Bhd. Petua Genggaman Tangan Kanan Right-hand Grip Rule Pengelasan Tuas/ &ODVVLÀFDWLRQRI/HYHU Keimunan Pasif/ Passive Immunity Kenyaringan dan kelangsingan bunyi Loudness and pitch of sound Beban = jarak beban dari fulkrum = Daya = jarak daya dari fulkrum Load = distance of load from fulcrum = Effort = distance of effort from fulcrum Momen daya = daya (F) = jarak tegak dari fulkrum ke daya (s) Moment of force = force (F) = perpendicular distance from the fulcrum to the force (s) Sistem Pencernaan Manusia Human Digestive System Esofagos Esophagus Perut Stomach Pankreas Pancreas Usus besar Large intestine Usus kecil Small intestine Hempedu Gallbladder Hati Liver Mulut Mouth Rektum Rectum Dubur Anus Arah arus (Ibu jari) Direction of current (Thumb) Arah medan magnet (Genggaman jari) Direction of magnetic field (Gripping of fingers) Vilus/ Villus Dinding vilus sangat nipis (setebal 1 sel) untuk meningkatkan kadar penyerapan. The wall of the villus is very thin (about 1-cell thick) to increase the rate of absorption. Permukaan usus kecil berlipat-lipat untuk menambahkan luas permukaan dan meningkatkan kadar penyerapan hasil pencernaan. The surface of small intestine has many folds to increase the surface area and increase the rate of absorption of the products of digestion. Vilus Villus Dinding usus kecil Wall of small intestines Usus kecil Small intestines Sel epitelium Epithelial cell Kapilari darah Blood capillary Lakteal Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Aras immuniti Immunity level Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Suntikan antiserum kali pertama First antiserum injection Suntikan antiserum kali kedua Second antiserum injection Aras immuniti Immunity level Amplitud rendah, kenyaringan rendah Lower amplitude, quieter Amplitud tinggi, kenyaringan tinggi Higher amplitude, louder Frekuensi rendah, kelangsingan rendah Lower frequency, lower pitch Frekuensi tinggi, kelangsingan tinggi Higher frequency, higher pitch F D/E B/L Kelas pertama First class Kelas kedua Second class Kelas ketiga Third class F D/E B/L F D/E B/L F S TAHU Rajah Penting TAHU MESTI
32 Bab 4 Kesihatan Manusia Human Health 4.1 Penyakit Berjangkit dan Penyakit Tidak Berjangkit Infectious and Non-Infectious Diseases Penyakit/ Disease Keadaan abnormal pada badan atau minda yang boleh mendatangkan ketidakselesaan, kesukaran berfungsi, dan memberi tekanan kepada seseorang $EQRUPDOFRQGLWLRQRIERG\RUPLQGWKDWFDQFDXVHGLVFRPIRUWGLIÀFXOW\WRIXQFWLRQDQGLQGXFHVWUHVVWRDQLQGLYLGXDO Penyakit berjangkit Infectious disease Disebabkan oleh patogen (organisma penyebab penyakit) sama ada secara langsung atau melalui medium dan vektor yang berpindah daripada seseorang kepada orang lain Caused by pathogen (disease-causing organisms) either GLUHFWO\RUYLDPHGLXPDQGYHFWRUWKDWWUDQVPLWIURPRQH LQYLGXDOWRDQRWKHU Penyakit tidak berjangkit Non-infectious disease Disebabkan oleh faktor genetik yang tidak berpindah daripada seseorang kepada orang yang lain Caused by genetic factor that cannot be transmitted from RQHLQGLYLGXDOWRDQRWKHU 'LDEHWHV $VPD Asthma +LSHUWHQVL Hypertension Cara penyebaran Ways of transmission $LU Water Udara Air Sentuhan Contact Vektor Vector Kolera Cholera Deman kepialu Typhoid Batuk kering Tuberculosis Selesema Flu Kurap Tinea corporis +,9 Kencing tikus Leptospirosis Demam denggi 'HQJXHIHYHU 4.2 Pertahanan Badan Body Defence 1. Mekanisme pertahanan badan dapat melindungi badan kita daripada serangan penyakit. Body defence mechanism can protect our body against infections. Mekanisme pertahanan Defence mechanism 7LGDN VSHVLÀN 1RQVSHFLÀF 6SHVLÀN 6SHFLÀF Barisan pertahanan pertama First line of defence Kulit dan membran mukus menghalang patogen daripada memasuki badan 6NLQDQGPXFRXVPHPEUDQHSUHYHQW pathogen from entering the body Barisan pertahanan kedua Second line of defence Sel darah putih menelan dan mencerna patogen dengan menggunakan enzim (fagositosis) White blood cell engulfs and digests pathogen using enzyme (phagocytosis) Barisan pertahanan ketiga Third line of defence $QWLERGL GLKDVLONDQ XQWXN melawan antigen atau patogen $QWLERG\LVSURGXFHGWRÀJKWDJDLQVW antigen or pathogen NOTA
33 2. .HLPXQDQLDODKNHXSD\DDQEDGDQPHQJKDVLONDQDQWLERGLEDJLPHODZDQSDWRJHQ.HLPXQDQEROHKGLNODVLÀNDVLNDQ kepada dua, iaitu keimunan aktif dan keimunan pasif, serta boleh diperoleh secara semula jadi atau secara buatan. ,PPXQLW\LVWKH ERG\·V DELOLW\WR SURGXFH DQWLERGLHV DJDLQVW SDWKRJHQ ,PPXQLW\FDQ EHFODVVLÀHGLQWRWZRZKLFK DUH DFWLYH LPPXQLW\DQGSDVVLYHLPPXQLW\DQGFDQEHREWDLQHGHLWKHUQDWXUDOO\RUDUWLÀFLDOO\ Keimunan aktif Active immunity $QWLERGL dihasilkan sendiri Antibody is selfproduced Semula jadi Natural Berpanjangan Last long Terhasil selepas badan sembuh daripada penyakit *DLQHGDIWHUWKHERG\UHFRYHUV from the infection Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Jangkitan kedua Second infection Jangkitan pertama First infection Aras immuniti Immunity level Buatan $UWLÀFLDO Berpanjangan Last long Terhasil selepas badan menerima vaksin (mengandungi patogen lemah atau mati) *DLQHGDIWHUWKHERG\UHFHLYHG YDFFLQH FRQWDLQVZHDNRUGHDG pathogen) Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Suntikan vaksin kali pertama First vaccine injection Suntikan vaksin kali kedua Second vaccine injection Aras immuniti Immunity level Keimunan pasif Passive immunity $QWLERGL diperoleh daripada sumber luar Antibody is UHFHLYHGIURP external source Semula jadi Natural Sementara dan singkat 7HPSRUDU\DQGVKRUWOLYHG Terhasil melalui pertukaran di plasenta antara ibu dan anak, atau melalui susu ibu Gained through exchange in SODFHQWDEHWZHHQPRWKHUDQGFKLOG or through the mother’s milk Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Aras immuniti Immunity level Buatan $UWLÀFLDO Segera dan sementara Fast and temporary Terhasil selepas badan disuntik dengan antiserum (cecair jernih dalam darah yang mengandungi antibodi) Gained after the body is injected ZLWKDQWLVHUXP FOHDUOLTXLGLQWKH blood that contains antibodies) Kepekatan antibodi dalam darah (%) Concentration of antibody in the blood (%) Masa (minggu) Time (week) Suntikan antiserum kali pertama First antiserum injection Suntikan antiserum kali kedua Second antiserum injection Aras immuniti Immunity level
34TIP SOS BAHAGIAN A Jawab semua soalan. $QVZHUallTXHVWLRQV 4.1 Penyakit Berjangkit dan Penyakit Tidak Berjangkit Infectious and Non-infectious Diseases 1. Rajah 1 menunjukkan keratan membujur arteri seorang pesakit. Diagram 1VKRZVDORQJLWXGLQDOVHFWLRQRIDSDWLHQW·V artery. Plak Plaque Rajah 1 / Diagram 1 $SDNDK SHQ\DNLW WLGDN EHUMDQJNLW \DQJ DNDQ dihidapi oleh pesakit tersebut? What is the non-infectious disease that the patient ZLOOVXIIHUIURP" A Penyakit kardiovaskular &DUGLRYDVFXODUGLVHDVH B $QHPLD Anemia C Kwashiorkor .ZDVKLRUNRU D Skurvi 6FXUY\ 2. $QWDUD EHULNXW \DQJ PDQDNDK WLGDN EHQDU WHQWDQJ cara untuk mencegah penyebaran penyakit bawaan udara? :KLFK RI WKH IROORZLQJ LV QRW WUXH DERXW ZD\V WR SUHYHQWWKHVSUHDGLQJRIDLUERUQHGLVHDVH" A Berada di tempat yang sesak %HLQJLQDFURZGHGSODFH B Menutup mulut dan hidung semasa bersin dan menguap &RYHU WKH PRXWK DQG WKH QRVH ZKHQ VQHH]LQJ DQG\DZQLQJ C Tidak meludah di merata-rata tempat 'RQRWVSLWHYHU\ZKHUH D Memastikan rumah mendapat cukup cahaya ultraungu 0DNHVXUHWKHKRXVHJHWVHQRXJKXOWUDYLROHWOLJKW 3. $QWDUD EHULNXW SDGDQDQ \DQJ PDQDNDK EHWXO" :KLFKRIWKHIROORZLQJLVPDWFKHGFRUUHFWO\" Vektor Vector Patogen Pathogen A Lalat Fly Virus Zika =LNDYLUXV B Nyamuk aedes $HGHVPRVTXLWR Plasmodium malariae C Lipas Cockroach Leptospira sp. D Lipas Cockroach Salmonella typhi 4. Berikut menunjukkan maklumat tentang gejala dan punca penyakit X. 7KH IROORZLQJ VKRZV LQIRUPDWLRQ DERXW V\PSWRPV and causes of disease X. 'HPDP XVXV EHUGDUDK UXDP PHUDK )HYHULQWHVWLQDOEOHHGLQJUHGUDVKHV 'LVHEDENDQ ROHK EDNWHULD Salmonella typhi Due to Salmonella typhi bacteria. $SDNDK SHQ\DNLW ;" What is disease X" A 0DODULD Malaria B 'HQJJL Dengue C /HSWRVSLURVLV Leptospirosis D .HSLDOX Typhoid 5. Tumbuhan yang manakah digunakan untuk merawat kegatalan kulit akibat jangkitan melalui sentuhan? Which plants is used to treat skin irritation caused E\LQIHFWLRQWKURXJKFRQWDFW" A C B D Soalan 1/ Question 1: Plak terdiri daripada lemak, kolesterol dan bahan lain yang terkumpul dan menyebabkan salur darah semakin sempit. Plaque is made up of fats, cholesterols and other substances collected and causes the blood vessel to become narrower. Soalan 2/ Question 2: Penyakit bawaan udara boleh disebar melalui titisan atau habuk. Airborne disease can be transmitted through droplets or dust.
15TIP SOS BAHAGIAN B Jawab semua soalan. Answer all questions. 1. (a) Isikan tempat kosong pada rantai makanan dengan menggunakan pilihan jawapan di bawah. Fill in the blanks of the food chain using the answer options below. Pengurai Decomposer Pengguna primer Primary user Pengeluar Producer Pengguna sekunder Secondary user Matahari Sun Pengguna tertier Tertiary user Mati/Die (i) (iv) (ii) (iii) [2 markah / 2 marks] (b) Rajah 1 menunjukkan siratan makanan di suatu sawah padi. Diagram 1VKRZVDIRRGZHELQDSDGG\ÀHOG P Padi Paddy Q R S Belalang Grasshopper Rajah 1 / Diagram 1 Labelkan kedudukan haiwan-haiwan di bawah berdasarkan siratan makanan di atas. Label the position of the animals below based on the food web above. Burung pipit Pipits Ular Snake Tikus Mouse Helang Eagle [2 markah / 2 marks] Soalan 1(a)/ Question 1(a): Pengeluar: Organisma yang membuat makanan sendiri. Pengguna: Organisma yang memakan organisma lain. Pengurai: Organisma yang menguraikan haiwan dan tumbuhan yang mati kepada bahan-bahan ringkas. Producer: Organism that produces its own food. Consumer: Organism that eats other organisms. Decomposer: Organism that break down dead animals and plant into simpler materials.
7TIP SOS Jawab semuaVRDODQ Answer allTXHVWLRQV 4. 3HWLNDQEHULNXWPHQXQMXNNDQVDWXDUWLNHOEHUNDLWDQ+DUL%LRGLYHUVLWL 7KHIROORZLQJVKRZVDQDUWLFOHUHJDUGLQJ%LRGLYHUVLW\'D\ Pada 22 Mei setiap tahun, seluruh dunia menyambut Hari Biodiversiti yang bertemakan %LRGLYHUVLWL GDQ 3HODQFRQJDQ 0DPSDQ 3HUWXEXKDQ %DQJVDEDQJVD %HUVDWX 3%% WHODK mengisytiharkan 22 Mei sebagai Hari Kepelbagaian Biologi Antarabangsa (IDB) yang EHUWXMXDQXQWXNPHQLQJNDWNDQNHIDKDPDQGDQNHVHGDUDQXPXPWHQWDQJLVXLVXELRGLYHUVLWL On 22nd May every year, all over the world celebrates Biodiversity Day with the theme of Biodiversity DQG6XVWDLQDEOH7RXULVP7KH8QLWHG1DWLRQV 81 KDVGHFODUHG22nd May as International Biological 'LYHUVLW\'D\ ,'% ZKLFKDLPVWRLQFUHDVHSXEOLFXQGHUVWDQGLQJDQGDZDUHQHVVRIELRGLYHUVLW\LVVXHV [Sumber: Dipetik dan diubahsuai daripada Utusan Online, 19 Mei 2017] [6RXUFHffl([WUDFWHGDQGDGDSWHGIURP8WXVDQ2QOLQH19 May 2017] D $SDNDK\DQJDQGDIDKDPGHQJDQLVWLODKELRGLYHUVLWL" :KDWGR\RXXQGHUVWDQGE\WKHWHUPELRGLYHUVLW\" [1 markah / 1 mark] (b) Berdasarkan petikan di atas, mengapakah Hari Biodiversiti dikaitkan dengan tema pelancongan PDPSDQ"+XMDKNDQDODVDQDQGD %DVHGRQWKHVWDWHPHQWDERYHZK\LV%LRGLYHUVLW\'D\OLQNHGWRWKHWKHPHRIVXVWDLQDEOHWRXULVP"([SODLQ \RXUUHDVRQ KBAT Menganalisis [2 markah / 2 marks] (c) Pada pendapat anda, apakah aktiviti yang boleh dijalankan oleh pihak masyarakat, organisasi dan agensi kerajaan untuk melindungi dan memulihara biodiversiti dalam sektor pelancongan? ,Q\RXURSLQLRQZKDWDFWLYLWLHVFDQEHFDUULHGRXWE\WKHFRPPXQLW\RUJDQLVDWLRQVDQGJRYHUQPHQWDJHQFLHV WRSURWHFWDQGFRQVHUYHELRGLYHUVLW\LQWKHWRXULVPVHFWRU" KBAT Mengaplikasi [2 markah / 2 marks] (d) Berdasarkan pengetahuan anda, mengapakah hutan hujan Amazon di Brazil menjadi tempat daya tarikan pelancong? %DVHGRQ\RXUNQRZOHGJHZK\WKH$PD]RQUDLQIRUHVWLQ%UD]LOEHFRPHVDWRXULVWDWWUDFWLRQ" KBAT Menganalisis [1 markah / 1 mark] BAHAGIAN C Soalan 4(b)/ Question 4(b): Pelancongan manpan merujuk kepada aktiviti pelancongan yang mengambil kira kesan ekonomi, sosial dan alam sekitar. Sustainable tourism refers to tourism activities that take into account their effects on economy, social and environment. Soalan 4(d)/ Question 4(d): Hutan hujan Amazon ialah hutan hujan terbesar di dunia. Amazon rainforest is the largest rainforest in the world.
9TIP SOS (c) Tumbuhan monokotiledon dan dikotiledon boleh dibezakan melalui corak pada daun, jenis batang, MHQLV DNDU GDQ ELODQJDQ NRWLOHGRQ 1\DWDNDQ VDWX FDUD ODLQ \DQJ EROHK PHPEH]DNDQ GXD MHQLV WXPEXKDQLWX Monocotyledons and dicotyledons can be differentiated by the pattern on the leaf, type of stem, type of root DQGQXPEHURIFRW\OHGRQ6WDWHDQRWKHUZD\WKDWFDQGLIIHUHQWLDWHWKHP KBAT Mengaplikasi [1 markah / 1 mark] G %HULNXWPHQXQMXNNDQVXDWXSHUQ\DWDDQEHUNDLWDQWXPEXKDQEHUEXQJD 7KHIROORZLQJVKRZVDVWDWHPHQWUHJDUGLQJÁRZHULQJSODQWV Tumbuhan berbunga dapat mencantikkan alam )ORZHULQJSODQWVFDQEHDXWLI\QDWXUH 6HODLQSHUQ\DWDDQGLDWDVQ\DWDNDQVDWXNHSHQWLQJDQWXPEXKDQEHUEXQJDNHSDGDKDLZDQ %HVLGHVWKHVWDWHPHQWDERYHVWDWHRQHLPSRUWDQFHRIÁRZHULQJSODQWWRWKHDQLPDOV KBAT Menganalisis [1 markah / 1 mark] H 5RVKHQLQJLQPHPELQDVDWXNHNXQFLGLNRWRPLXQWXNPHQJHODVNDQWXPEXKDQEHULNXW%DQWX5RVKHQ XQWXNPHQ\HOHVDLNDQWXJDVDQQ\D 5RVKHQ ZDQWV WR EXLOG D GLFKRWRP\ NH\ WR FODVVLI\ WKH IROORZLQJ SODQWV +HOS 5RVKHQ WR FRPSOHWH KLV DVVLJQPHQW KBAT Mencipta Pokok gandum Wheat tree Anthocerotophyta sp. $QWKRFHURWRSK\WDVS Pteridophyta sp. 3WHULGRSK\WDVS Pokok pain Pine tree Pokok keembong Balsam tree [4 markah / 4 marks] Soalan 5(e)/ Question 5(e): Kenal pasti ciri-ciri persamaan dan perbezaan bagi setiap tumbuhan. Identify characteristics of similarities and difference of each plants.
132 Pentaksiran Sumatif Ujian Akhir Sesi Akademik (UASA) Bahagian A / Section A [20 markah / 20 marks] Jawab semua soalan. Answer all questions. 1. $SDNDK SHUVDPDDQ DQWDUD DPÀELD GHQJDQ UHSWLOLD" What is the similarity between amphibians and reptiles? A Melakukan persenyawaan luar Undergo external fertilisation B 0HQJKDVLONDQWHOXU\DQJEHUFDQJNHUDQJ Produce egg with a shell C %ROHKKLGXSGLGDUDWGDQGLDLU Can live on land and in water D %HUVLVLNGDQEHUNXOLWNHUDV Have scales and hard skin 2. 'DODPVLUDWDQPDNDQDQGLEDZDKKDLZDQ\DQJ PDQDNDKPHUXSDNDQSHQJJXQDSULPHU" In the food web below, which animal is the primary consumer? 3DGL Paddy ˜ 6LSXW Snail ˜ Ular Snake ˜ %XUXQJJDJDN Crow A 3DGL Paddy B Ular Snake C 6LSXW Snail D %XUXQJJDJDN Crow 3. 3URVHV \DQJ PDQDNDK WLGDN PHQJHNDONDQ NDQGXQJDQ NDUERQ GLRNVLGD GDQ RNVLJHQ GL GDODPXGDUD" Which process does not maintain the content of carbon dioxide and oxygen in the air? A )RWRVLQWHVLV Photosynthesis B 5HVSLUDVL Respiration C Pereputan Decomposition D 3HQ\DKWLQMDDQ Defaecation 4. 5DMDK PHQXQMXNNDQ VHHNRU OHEDK VHGDQJ PHQJKLVDSPDGXGDULVHNXQWXPEXQJD Diagram VKRZVDEHHVXFNLQJKRQH\IURPDÁRZHU Rajah 1 / Diagram 1 $SDNDK MHQLV LQWHUDNVL DQWDUD OHEDK GHQJDQ EXQJD" What is the type of interaction between the bee and WKHÁRZHU" A 0XWXDOLVPH Mutualism B .RPHQVDOLVPH Commensalism C 3DUDVLWLVPH Parasitism D 0DQJVDSHPDQJVD Prey-predator 5. $SDNDK MHQLV XMLDQ \DQJ EROHK PHQHQWXNDQ NDQGXQJDQ]DWPDNDQDQNHNDFDQJ" What type of test can be used to determine the nutrient of nuts? A 8MLDQLRGLQ Iodine test B 8MLDQ%HQHGLFW Benedict’s test C 8MLDQ0LOORQ Millon’s test D 8MLDQDONRKROHPXOVL Alcohol-emulsion test
136 Bahagian B / Section B [20 markah / 20 marks] Jawab semua soalan Answer all questions 1. D .HODVNDQWXPEXKDQEHULNXWGDODPSHWDSRNRNGLEDZDK Classify the following plants in the tree map below. 3RNRNJHWDKRubber tree Tebu/ Sugarcane 3RNRNSLVDQJBanana tree 3RNRNEXQJDUD\DHibiscus plant 7XPEXKDQEHUEXQJD Flowering plant 0RQRNRWLOHGRQ Monocotyledon 'LNRWLOHGRQ Dicotyledon [2 markah / 2 marks] (b) Nyatakan BENAR atau PALSU EDJLSHUQ\DWDDQEHULNXW State TRUE or FALSE for the following statements. L 3HQJJXQDSULPHUPHUXSDNDQRUJDQLVPD\DQJSDOLQJVHGLNLW ELODQJDQQ\DGDODPHNRVLVWHP\DQJPHPSXQ\DLHPSDWDUDVWURÀN Primary consumer is the least number of organisms in ecosystem that has four trophic levels. LL 3HQJXUDLPHPHUOXNDQFDKD\D0DWDKDULXQWXNPHQMDODQNDQSURVHV IRWRVLQWHVLV Decomposer needs sunlight to carry out the process of photosynthesis. LLL 3RNRNSDGLPHUXSDNDQVDODKVDWXFRQWRKSHQJHOXDU Paddy plant is one example of producers. LY &RQWRKSHQJJXQDWHUWLHUGDODPVXDWXVLUDWDQPDNDQDQLDODKKHODQJ EXUXQJKDQWXGDQXODU Examples of tertiary consumer in a food chain are eagles, owls and snakes. [2 markah / 2 marks]
140 Bahagian C / Section C [60 markah / 60 marks] Jawab semua soalan Answer all questions 6. 5DMDKPHQXQMXNNDQUDGDVHOHNWUROLVLV Diagram shows the electrolysis apparatus. Elektrod karbon Carbon electrode Suis Switch Silinder penyukat Measuring cylinder Air suling Distilled water + Asid hidroklorik cair Dilute hydrochloric acid K L + – Rajah 1 / Diagram 1 D L %HUGDVDUNDQSHQJDODPDQDQGDGLGDODPPDNPDODSDNDKSHPHUKDWLDQDQGDWHUKDGDSHNVSHULPHQ GLDWDV" Based on your experience in the laboratory, what is your observation on the experiment above? Silinder penyukat Measuring cylinder Isi padu gas selepas lima minit 9ROXPHRIJDVDIWHUÀYHPLQXWHV Kesan pada kayu uji Effect on wooden splinter K FP3 L FP3 [2 markah / 2 marks] LL 1\DWDNDQQDPDJDV\DQJWHUNXPSXOGLGDODPNHGXDGXDVLOLQGHUSHQ\XNDW State the name of the gas collected in both measuring cylinders. [2 markah / 2 marks] LLL $SDNDKNHSHQWLQJDQDVLGVXOIXULNFDLUGDQUDPDONDQNHVDQMLNDDVLGVXOIXULNFDLUWLGDNGLWDPEDKNDQ NHGDODPDLUVXOLQJWHUVHEXW" What is the importance of dilute sulphuric acid and predict the effect if it is not added into the distilled water? [2 markah / 2 marks] E $GDNDKDLUVXOLQJPHUXSDNDQVHEDWLDQDWDXFDPSXUDQ"-HODVNDQMDZDSDQDQGD Is distilled water a compound or a mixture? Explain your answer. [2 markah / 2 marks]
143 9. 5DMDK PHQXQMXNNDQ VXVXQDQ UDGDV VXDWX HNVSHULPHQ \DQJ GLMDODQNDQ ROHK VHRUDQJ PXULG XQWXN PHQ\LDVDW KXEXQJDQ DQWDUD DUXV HOHNWULNI GHQJDQ EH]D NHXSD\DDQV PHUHQWDVL SHULQWDQJR GDODP VHEXDKOLWDU Diagram shows the arrangement of apparatus of an experiment carried out by a student to investigate the relationship between electric current, I and potential difference, V across a resistor in a circuit. 0 1 2 3 4 5 6 Ammeter Ammeter Reostat Rheostat A B Voltmeter Voltmeter Sel kering Dry cell Suis Switch Perintang Resistor 0 1 2 3 4 5 6 Rajah 4.1 / Diagram 4.1 6DWX SHULQWDQJ GLVDPEXQJNDQ GL DQWDUD$ GDQ % GDODP OLWDU 6XLV GLKLGXSNDQ GDQ UHRVWDW GLODUDVNDQ VHKLQJJD EDFDDQ DPPHWHUI $ NHPXGLDQ EDFDDQ YROWPHWHU GLDPELO(NVSHULPHQ GLXODQJXQWXN EDFDDQDPPHWHU\DQJEHUEH]DGHQJDQPHODUDVUHRVWDW5DMDKPHQXQMXNNDQEDFDDQYROWPHWHUDSDELOD EDFDDQDPPHWHUI LDODK$$$GDQ$ A resistor is connected between A and B in the circuit. The switch is closed and the rheostat is adjusted until ammeter reading, I = $, then the voltmeter reading is recorded. The experiment is repeated for different ammeter reading by adjusting the rheostat. Diagram 4.2 shows the voltmeter reading when the ammeter reading, I = 0.2 A, 0.3 A, 0.4 A and $. V 0 1 2 4 3 5 I = 0.1 A V = V V 0 1 2 4 3 5 I = 0.2 A V = V V 0 1 2 4 3 5 I = 0.3 A V = V V 0 1 2 4 3 5 I = 0.4 A V = V V 0 1 2 4 3 5 I = 0.5 A V = V Rajah 4.2 / Diagram 4.2
148 Jawapan/ Answer Bab 1 BAB 1 Bahagian A 1. C Kepelbagaian diversiti wujud disebabkan oleh kepelbagaian habitat dan cuaca. Biodiversity exists because of diversity of habitat and climate. 2. D Spesies endemik ialah spesies yang hidup berkelompok di habitat yang terbatas di sesebuah lokasi tertentu. Endemic species is the species that live in clusters within DUHVWULFWHGKDELWDWLQDVSHFL¿FORFDWLRQ 3. B Akta yang melindungi haiwan dan tumbuhan daripada aktiviti pembunuhan dan pemerdagangan ialah Akta Perlindungan Hidupan Liar 1972. Act that protects animals and plants from activities such DVNLOOLQJDQGWUDFI¿FNLQJLV:LOGOLIH3URWHFWLRQ$FW1972. 4. C Pembuatan ubat-ubatan dan kosmetik merosot kerana kekurangan tumbuhan herba yang ada untuk pembuatannya. 3URGXFWLRQ RI PHGLFLQHV DQG FRVPHWLFV GHFOLQH GXH WR decreasing herbs plants available for their productions. 5. A Tumbuhan monokotildeon mempunyai akar serabut, daun berurat selari dan berbatang lembut. Tumbuhan dikotiledon mempunyai akar tunjang, daun berurat jejala dan berbatang keras. $ PRQRFRW\OHGRQ SODQW KDV ¿EURXV URRW SDUDOOHOYHLQV OHDI DQG QRQZRRG\ VWHP$ GLFRW\OHGRQ KDV DWDS URRW QHWZRUNOLNHYHLQVOHDIDQGZRRG\VWHP 6. B Ikan ialah haiwan poikiloterma dan benafas melalui insang, manakala mamalia ialah haiwan homoioterma dan bernafas melalui peparu. Fish is a poikilothermic animal and breathes through WKHJLOOVZKLOHPDPPDOLVDKRPRLRWKHUPLFDQLPDODQG breathes through lungs. 7. B Air mengenakan daya apungan kepada haiwan invertebrata agar haiwan dapat menampung berat badannya. :DWHU H[HUWV EXR\DQW IRUFH WR LQYHUWHEUDWH VR LW FDQ support its own body weight. 8. D Mamalia yang membiak secara bertelur ialah platipus dan ekidna. Mammals that reproduce by laying eggs are platypus and echidna. 9. C Ular Boa betina boleh melahirkan anak melalui pembiakan seks dan pembiakan aseks (partenogenesis). Melalui pembiakan aseks, ular Boa betina hanya boleh melahirkan anak betina sahaja. Female Boa constrictor can gives birth through sexual reproduction and asexual reproduction (parthenogenesis). 7KURXJKDVH[XDOUHSURGXFWLRQIHPDOH%RDFRQVWULFWRUFDQ only give birth to female snake. Bahagian B 1. (a) Habitat dan cuaca/ Habitat and climate (b) – Perubatan/ Medical – Sumber makanan/ Sources of food – Keseimbangan alam/ Balance in nature – Bahan mentah industri Raw materials for industries 2. (a) (i) poikiloterma/ poikilothermic (ii) insang/ gills (iii) melahirkan anak/ give birth (iv) dalam/ internal (b) (i) BENAR/ TRUE (ii) BENAR/ TRUE (iii) PALSU/ FALSE (iv) BENAR/ TRUE 3. (a) – Konifer/ Conifer: Membiak dengan menghasilkan kon, dan ada vaskular 5HSURGXFHE\SURGXFLQJFRQHDQGKDVYDVFXODU – Lumut/ Moss: Membiak dengan menghasilkan spora dan tiada vaskular 5HSURGXFHE\SURGXFLQJVSRUHDQGKDVQRYDVFXODU (b) 2 (a) Siput/ Snails (b) Lintah/ Leech 3 (a) Kupu-kupu/ %XWWHUÀ\ (b) Udang/ 3UDZQ Bahagian C 4. (a) Kepelbagaian organisma di muka Bumi sama ada PLNURRUJDQLVPDÀRUDDWDXIDXQD 'LYHUVLW\RIRUJDQLVPVRQ(DUWKZKHWKHUPLFURRUJDQLVP ÀRUDRUIDXQD (b) – Mengurangkan ancaman kepada hidupan liar seterusnya boleh menambah populasi hidupan liar dan nilai biodiversiti. Reduce threats to wildlife which will increase the wildlife populations and biodiversity values. – Hasil pendapatan daripada aktiviti pelancongan boleh menampung kos perlindungan dan pemuliharaan habitat dan hidupan liar. The income from the tourism activities can cover the costs of habitat protection and conservation of wildlife. (c) – Mengadakan kempen tentang biodiversiti dan kepentingannya dalam aktiviti pelancongan untuk meningkatkan kesedaran awam. Organise campaign on biodiversity and its importances in tourism activities to raise public awareness. – Mengadakan perbincangan bersepadu melibatkan pelbagai industri agar semua pihak boleh bekerjasama untuk menangani isu-isu biodiversiti. Have integrated discussions with various industries so that all the parties can cooperate to solve biodiversity issues.
166 due to their respective gravitational pull. Meteoroids that enter the Earth atmosphere will burn due to friction with air molecules. Only small number of meteor that is not burn completely will strike the (DUWK +RZHYHU WKH0RRQ KDV QR DWPRVSKHUH VR PHWHRURLGVZLOOGLUHFWO\VWULNHWKH0RRQ7KHUHIRUH many craters are formed on the surface of the moon. 3. (a) Mempunyai kepala dan ekor. Has a head and a tail. (b) Saiz asteroid lebih besar daripada meteoroid. Size of asteroid is bigger than meteoroid. (c) Kedua-duanya mengorbit Matahari di dalam orbit sendiri. Both travel around the Sun in their own orbit. (d) Asteroid terdiri daripada batuan dan logam sementara komet terdiri daripada gas dan ais. Asteroid is made up of stones and metal while comet is made up of gas and ice. (e) Planet kecil/ Small planet (f) Disebabkan oleh tiupan angin suria dari Matahari. Because of the solar wind blowing from the Sun. (g) Ada kemungkinan kerana terdapat orbit asteroid yang berhampiran atau bersilang dengan orbit Bumi. Jika asteroid dan Bumi berada pada titik persilangan orbit pada masa yang sama, maka pelanggaran boleh berlaku. It may happen because there are asteroid that orbits near or intersect with the orbit of the Earth. If asteroids and (DUWKDUHDWWKHLQWHUVHFWLRQRIWKHRUELWVDWWKHVDPHWLPH the collision can happen. 4. (a) Perlanggaran dengan serpihan asteroid yang besar boleh mengubah putaran Bumi pada paksinya dan mengganggu kelajuan putaran Bumi. Seterusnya, tarikan graviti Matahari dan planet yang berdekatan menyebabkan Bumi terkeluar dari orbitnya. The collision with large chunck of asteroid dan change the Earth’s rotation on its axis and disrupts the Earth’s URWDWLRQ VSHHG 7KHQ WKH JUDYLWDWLRQDO SXOO RI WKH 6XQ DQG WKH QHDUHVW SODQHW ZLOO FDXVH WKH (DUWK WR VOLS RXW of its orbit. (b) Perlanggaran boleh berlaku di kawasan di antara Marikh dengan Musytari kerana lingkaran asteroid terletak di kawasan tersebut. Collision can happen in the area between Mars and -XSLWHUEHFDXVHDQDVWHURLGEHOWLVORFDWHGLQWKDWDUHD (c) Impak perlanggaran dengan meteoroid di angkasa lepas lebih teruk berbanding perlanggaran dengan meteor yang memasuki atmosfera Bumi. Hal ini kerana meteor yang memasuki Bumi adalah lebih kecil dan perlahan kerana berlakunya geseran antara meteor dan molekul udara ketika memasuki atmosfera Bumi. The effects of collision with a meteoroid in space will be worse compared to collision with a meteor that has entered the Earth’s atmosphere. This is because a meteor that enters the Earth is smaller in size and has lower speed due to the friction between the meteor and air molecules when it enters the Earth’s atmosphere. (d) Kemusnahan hidupan di Bumi. Destruction of living things on the Earth. (e) Setuju. Hal ini demikian kerana asteroid berjisim dan mempunyai tarikan graviti sendiri, maka asteroid berkeupayaan menarik asteroid lain yang berdekatan dan bergabung. Apabila saiznya menjadi terlalu besar, asteroid tersebut boleh menjadi sebuah planet. Agree. This is because asteroid has mass and its own gravitational pull. It is able to attract nearby asteroids DQGFRPELQH:KHQWKHDVWHURLGEHFRPHVWRRELJLWFDQ become a planet. PENTAKSIRAN SUMATIF UJIAN AKHIR SESI AKADEMIK (UASA) Bahagian A 1. C $P¿ELDGDQUHSWLOLDEROHKKLGXSGLGDUDWGDQGLDLU Amphibian and reptile can live on land and in water. 2. C Siput kerana siput makan padi (pengeluar). Snail because it eats paddy (producer). 3. D Proses penyahtinjaan tidak terlibat dalam kitar karbon dan oksigen. Defaecation process is not involved in carbon and oxygen cycle. 4. A Bunga dibantu oleh lebah sebagai agen pendebungaan manakala lebah mendapat makanan dalam bentuk nektar. Flower is helped by bee as the pollination agent while bee gets food in the form of nectar. 5. C Kekacang termasuk dalam kumpulan makanan protein. Ujian makanan untuk protein ialah ujian Millon. Nuts is in food class protein. The food test for protein is Millon’s test. 6. D COVID-19 merupakan suatu penyakit berjangkit bawaan udara dan pengambilan vaksin COVID-19 merupakan contoh keimunan aktif. &29,'19LVDQDLUERUQHLQIHFWLRXVGLVHDVHDQG&29,'ffi vaccination is an example of active immunisation. 7. C Air terdiri daripada dua atom hidrogen dan satu atom oksigen. Oleh sebab pasir tidak larut di dalam air, maka takat didih air tidak terpengaruh. :DWHULVPDGHXSRIWZRK\GURJHQDWRPVDQGRQHR[\JHQ DWRP 6LQFH VDQG GRHV QRW GLVVROYHLQZDWHUWKH ERLOLQJ point of water is not affected. 8. B Pergerakan angin yang laju meningkatkan kadar penyejatan air daripada pakaian basah. Fast movement of wind increases the evaporation rate of water from the wet cloths. 9. C Asid menukarkan penunjuk semesta dari hijau ke merah. Acid changes the colour of universal indicator from green to red. 10. A V = IR I = V R = 1.5 V 5 W = 0.3 A 11. B 1 R = 1 R1 + 1 R2 1 R = 1 3 W + 1 6 W 1 R = 1 2 W R = 2 W Bab 13 – Pentaksiran Sumatif UASA
167 12. B Rantai logam mengalirkan cas elektrik ke Bumi. 0HWDOFKDLQÀRZVWKHHOHFWULFDOFKDUJHVWRWKH(DUWK 13. B Dawai lurus: Guna petua genggaman tangan kanan. Straight wire: Used right hand grip rule. Solenoid: Arus yang mengalir mengikut arah lawan jam ialah kutub utara manakala arus yang mengalir mengikut arah jam ialah kutub selatan. 6ROHQRLGffl &XUHQW WKDW ÀRZV LQ DQWLFORFNZLVH GLUHFWLRQ LV WKH QRUWK SROH ZKLOH FXUUHQW WKDW ÀRZV LQ FORFNZLVH direction is the south pole. 14. C Neraca spring digunakan untuk mengukur daya. Spring balance is used to measure force. 15. B Objek tenggelam apabila nilai berat melebihi nilai daya apungan. Object sinks when the value of weight is higher than the value of buoyant force. 16. C Pembuka tin: Fulkrum di tengah (kelas pertama) Pemecah kekeras: Beban di tengah (kelas kedua) Tangan: Daya di tengah (kelas ketiga) &DQRSHQHUffl)XOFUXPLQWKHPLGGOH ¿UVWFODVV Nutcracker: Load in the middle (second class) Arm: Effort in the middle (third class) 17. B Hujung paku mempunyai luas permukaan yang kecil (tekanan tinggi). The end of nail has a narrow surface area (high pressure). 18. D Dalam proses pemejalwapan, pepejal yang menyerap haba bertukar menjadi gas. ,QVXEOLPDWLRQSURFHVVVROLGWKDWDEVRUEVKHDWWXUQLQWR gas. 19. D Amplitud gelombang bunyi mempengaruhi kekuatan bunyi yang dihasilkan. Amplitude of sound wave affects the loudness of sound produced. 20. D Neptun, Uranus, Zuhal, Musytari, Marikh, Bumi, Zuhrah dan Utarid. 1HSWXQH 8UDQXV 6DWXUQ -XSLWHU 0DUV (DUWK 9HQXV and Mercury. Bahagian B 1. (a) – Monokotiledon/ Monocotyledon Pokok pisang dan tebu Banana tree and sugarcane – Dikotiledon/ Dicotyledon Pokok getah dan pokok bunga raya Rubber tree and hibiscus plant (b) (i) PALSU/ FALSE (ii) PALSU/ FALSE (iii) BENAR/ TRUE (iv) BENAR/ TRUE 2. (a) (i) Protein/ 3URWHLQ (ii) Lemak/ Fat (iii) Karbohidrat/ Carbohydrate (iv) Pelawas/ Fiber (b) (i) Pemejalwapan/ Sublimation (ii) Penyejatan/ Evaporation (iii) Kondensasi/ Condensation (iv) Pembekuan/ Freezing 3. (a) – Asid: Jus asam jawa dan cuka Acid: Tamarind juice and vinegar – Alkali: Serbuk penaik dan ubat gigi Alkali: Baking powder and toothpaste (b) (i) Ombak/ :DYH (ii) Angin/ :LQG (iii) Bahan radioaktif/ Radioactive substance (iv) Bahan api fosil/ Fossil fuels 4. (a) (i) daya tindakan/ action force (ii) daya tindak balas/ reaction force (iii) magnitud/ magnitude (iv) arah/ direction (b) (i) (ii) 5. (a) 3, 2, 1, 4 (b) (i) (ii) (iii) (iv) Bahagian C 6. (a) (i) K: Kayu uji berbara akan menyala. Glowing wooden splinter will be lighted. L: Kayu uji bernyala terpadam dan menghasilkan bunyi ‘pop’. Burning wooden splinter is extinguished and produces a‘pop’sound. (ii) K – Oksigen/ Oxygen L – Hidrogen/ Hydrogen (iii) Arus elektrik tidak dapat mengalir lalu komposisi unsur di dalam molekul air tidak dapat dipisahkan. (OHFWULFFXUUHQWFDQQRWÀRZDQGWKHFRPSRVLWLRQRI elements in water molecules cannot be separated. (b) Suatu sebatian kerana terdiri daripada hidrogen dan oksigen yang bergabung secara kimia dan hanya boleh dipisahkan melalui proses elektrolisis. A compound because it consists of hydrogen and oxygen combined chemically and can only be separated through electrolysis process. 7. (a) Daya per unit luas permukaan Force per unit surface area (b) Pascal (c) 3 = F A 3= 500 0.2 3= 2 500 Pa (e) Tambahkan paku pada tapak kasut untuk menambahkan tekanan ke atas padang tinggi agar cengkaman pada tanah lebih tinggi. Add spikes to the sole of the boots to increase the pressure DFWLQJRQWKH¿HOGIRUEHWWHUJULSRQWKHJURXQG (d) Makanan yang kaya dengan karbohidrat dan protein. Diet rich in carbohydrate and protein. Pentaksiran Sumatif UASA