FORMAT INSTRUMEN PENTAKSIRAN DAN PELAPORAN UJIAN AKHIR SESI AKADEMIK REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI TINGKATAN 1, 2 DAN 3 BIL PERKARA FORMAT PENTAKSIRAN 1 Jenis Instrumen Ujian Bertulis 2 Jenis Soalan • Objektif Aneka Pilihan (OAP) • Objektif Pelbagai Bentuk (OPB) • Subjektif 3 Bilangan Soalan Bahagian A: OAP – 10 soalan Bahagian B: OPB – 10 soalan Bahagian C: Subjektif – 2 soalan 4 Markah Bahagian A: 10 markah Bahagian B: 40 markah Bahagian C: 20 markah Jumlah: 70 markah 5 Tempoh Ujian 1 jam 30 minit 6 Konstruk • Mengingat • Memahami • Mengaplikasi • Menganalisis • Menilai • Mencipta 7 Aras Kesukaran Rendah : Sederhana : Tinggi (5 : 3 : 2) 8 Kaedah Penskoran • Dikotomus • Analitikal • Holistik
NOTA EKSPRES................................................................................................................................................ N1 – N16 BAB 1 Penyelesaian Masalah Secara Inventif 1.1 Pengenalpastian Masalah.................................................................................................................................. 1 – 5 1.2 Analisis Fungsi ................................................................................................................................................. 6 – 10 1.3 Percanggahan Fizikal..................................................................................................................................... 11 – 16 BAB 2 Aplikasi Teknologi 2.1 Teknologi Pembuatan.................................................................................................................................... 17 – 25 2.2 Reka Bentuk Mekanikal ................................................................................................................................ 26 – 35 2.3 Reka Bentuk Elektrik..................................................................................................................................... 36 – 45 2.4 Reka Bentuk Elektronik ................................................................................................................................ 46 – 55 2.5 Reka Bentuk Akuaponik............................................................................................................................... 56 – 64 2.6 Reka Bentuk Makanan .................................................................................................................................. 65 – 74 Pentaksiran Sumatif (Ujian Akhir Sesi Akademik)......................................................................................... 75 – 83 Jawapan .................................................................................................................................................J1 – J11 ii Kandungan
BAB 1 Penyelesaian Masalah Secara Inventif 1.1 Pengenalpastian Masalah 1. Masalah bukan inventif ialah masalah yang dapat diselesaikan tanpa mempunyai kesan sampingan. Contoh masalah: Tayar basikal kurang angin. Penyelesaian masalah: Gunakan pam basikal untuk mengisi angin secukupnya dalam tayar. [Masalah dapat diselesaikan tanpa kesan sampingan]. 2. Fasa-fasa dalam penyelesaian masalah bukan inventif: Menilai sama ada penyelesaian berjaya atau tidak Jalankan pilihan Membuat pilihan Senaraikan pilihan Kenal pasti masalah 3. Masalah inventif ialah masalah yang mempunyai kesan sampingan apabila penyelesaian dilakukan. Contoh masalah: Meja tidak dapat menampung berat beban yang diletak di atasnya. Kaki meja telah ditukar kepada kaki besi. Namun meja menjadi lebih berat untuk dialihkan. [Masalah dapat diselesaikan tetapi mempunyai kesan sampingan] 4. Fasa-fasa dalam penyelesaian masalah inventif: Model penyelesaian Kaedah penyelesaian Model masalah Analisis punca masalah 1.2 Analisis Fungsi 1. Analisis fungsi bertujuan untuk mengenal pasti fungsi setiap komponen yang ada pada suatu produk. 2. Produk: Gabungan beberapa komponen untuk membentuk produk lengkap. 3. Fungsi: Tugas yang dilakukan oleh produk untuk mengubah objek sasaran. 4. Objek: Penerima kesan daripada fungsi produk. Contoh: Produk (sistem) Fungsi (tindakan) Objek (penerima kesan) Meja Memegang (menampung) Buku 5. Komponen berfungsi melaksanakan tugas tertentu bagi melengkapkan sistem fungsi sesuatu produk. Contoh: Komponen Fungsi Objek Muka meja Memegang Buku Kaki meja Memegang Muka meja Skru Memegang Kaki dan muka meja Lantai Memegang Meja 6. Garisan interaksi digunakan untuk mengenal pasti punca masalah. Maksud garisan interaksi: Garisan interaksi Maksud Berguna Berguna tetapi tidak mencukupi Berguna tetapi berlebihan Bermasalah 1.3 Percanggahan Fizikal 1. Percanggahan fizikal ialah keadaan berlawanan yang diperlukan dalam suatu objek. Nota Ekspres N1Nota Ekspres
Perancangan Kaji selidik Lakaran/Lukisan Mock-up Model Penilaian/Pengujian Pembinaan produk Kaedah konvensional Kaedah moden Carta alir dalam proses pembuatan 4. Perbandingan proses pembuatan produk antara kaedah konvensional dengan kaedah moden: Kaedah konvensional Aspek Kaedah moden Lama untuk disiapkan. Masa Cepat untuk disiapkan. Bentuk yang tidak seragam. Hasil Bentuk yang seragam. Kos pembuatan yang tinggi. Kos Kos rendah pada pengeluaran berskala besar. Kemahiran mereka bentuk tinggi. Tenaga kerja Memerlukan pengendali mesin yang mahir. Kuantiti pengeluaran terhad. Kuantiti Kuantiti pengeluaran banyak. Tiada piawaian tertentu. Kualiti Mempunyai piawaian yang ditetapkan. Nilai estetika tinggi. Estetika Nilai estetika terhad. 5. Lakaran model tiga dimensi (3D) dihasilkan untuk memaparkan idea pereka bentuk dalam bentuk visual. 6. Pereka bentuk akan menghasilkan beberapa lakaran idea. ∅ 100 mm 80 mm Plastik Logam (keluli lembut) Kayu ∅ 120 mm 60 mm 30 mm Logam (keluli lembut) Lakaran idea 1 Lakaran idea 2 Contoh beberapa lakaran idea yang dihasilkan 7. Lakaran akhir ialah lakaran idea terbaik yang dipilih dan telah dilakukan penambahbaikan. ∅ 70 mm 80 mm Plastik Logam (keluli lembut) Contoh lakaran akhir 8. Kaedah pembuatan dalam teknologi pembuatan: Kaedah pembuatan Penerangan Tuangan (casting) Bahan dileburkan dan dituang ke dalam acuan. Acuan (moulding) Bahan lebur dituang ke dalam rongga pada acuan yang menyerupai produk sebenar. Pembentukan (forming) Bentuk bahan diubah menjadi bentuk yang lain. Pemesinan (machining) Bahagian pada bahan dibuang menjadi bentuk yang dikehendaki. Sambungan (joining) Komponen/bahagian bahan disambung menjadi produk baharu yang berfungsi. N3Nota Ekspres
Modul Bluetooth Alat komunikasi tanpa wayar yang menerima dan menghantar isyarat antara dua peralatan. 2.5 Reka Bentuk Akuaponik 1. Akuaponik ialah reka bentuk yang menggabungkan akuakultur (ternakan ikan) dan hidroponik (tanaman tanpa medium tanah) dalam satu kitaran air. 2. Unsur dalam reka bentuk akuaponik: (a) Ikan: menghasilkan sisa makanan yang mengandungi ammonia dan urea untuk tanaman. (b) Tanaman: menyalurkan oksigen dan air yang bebas ammonia kepada ikan. (c) Bakteria: menapis dan mengubah ammonia menjadi nitrat yang menjadi baja kepada tanaman. 3. Tujuan reka bentuk akuaponik: (a) Mengekalkan kualiti air. (b) Mengurangkan kadar ammonia dalam air. (c) Menjimatkan ruang (d) Menghasilkan dua jenis makanan secara serentak. 4. Proses kitaran akuaponik ialah sistem pengaliran air dari tangki ikan ke media tanaman dan pengaliran semula air ke dalam tangki ikan. 5. Dua cara akuaponik: (a) Akuaponik secara takungan (b) Akuaponik secara kitaran Menggunakan tangki/ akuarium yang sama untuk ikan dan tanaman. Menggunakan tangki/ akuarium ikan dan bekas tanaman yang berasingan. Tidak menggunakan media tanaman. Menggunakan media tanaman. Akar tanaman mudah rosak akibat bekalan oksigen dalam air yang tidak mencukupi. Akar tanaman lebih sihat kerana bekalan oksigen dalam air mencukupi. 6. Model akuaponik: (a) Sistem Raft (i) Tanaman diletakkan pada styrofoam/ span di atas permukaan air supaya akarnya terendam. (ii) Tanaman tumbuh dengan cepat kerana akar menyerap nutrien secara langsung daripada air. (b) Sistem Ebb & Flow (i) Dikenali juga sebagai sistem pasang surut. Menggunakan media tanaman. (ii) Loceng sifon akan mengeluarkan air apabila air di dalam bekas tanaman telah penuh. (c) Sistem Nutrient Film Technique (NFT) (i) Tidak menggunakan media tanaman. Tanaman Pasu plastik kecil Pam udara Styrofoam Tiub udara Punca elektrik Batu udara Tangki ikan Tanaman Media tanaman Pam udara Air keluar dari bekas tanaman Pam air Batu udara Tangki ikan Air masuk ke bekas tanaman Punca elektrik Bekas tanaman Sistem pengairan Loceng sifon Tanaman Akar tanaman Air keluar dari bekas tanaman ke tangki ikan Batu udara Tangki ikan Pam air Punca elektrik Bekas tanaman Sistem pengairan N10 Nota Ekspres
8. Maklumat yang perlu ada pada lakaran reka bentuk makanan dan reka bentuk pembungkusan makanan: (a) Bahan yang digunakan (b) Elemen reka bentuk (c) Prinsip reka bentuk (d) Dimensi (ukuran setiap bahagian) Prinsip Pengulangan menjadikan reka bentuk makanan lebih menarik Pastri rapuh (coklat, kuning) Elemen Garisan yang digunakan pada sos kastard membolehkan persembahan lebih elegen Ceri (warna merah) Elemen Warna merah dan kuning menjadikan persembahan pencuci mulut lebih menarik Contoh lakaran reka bentuk makanan 9. Aspek penting apabila menghasilkan reka bentuk makanan di dalam bekas/pinggan: (a) Keseimbangan – warna, bentuk, saiz dan tekstur menghasilkan keseimbangan pada susunan. (b) Bentuk – bentuk yang berlainan ketinggian menghasilkan variasi. (c) Tekstur – menggabungkan tekstur yang berbeza. (d) Rasa – disampaikan melalui gabungan bahan-bahan pada reka bentuk. (e) Saiz – perlu seimbang dengan saiz bekas/ pinggan digunakan. 10. Pembungkusan makanan ialah kaedah yang menggunakan sains dan teknologi bagi memelihara produk untuk tujuan pengedaran, penstoran, jualan dan penggunaan. 11. Aspek penting apabila menghasilkan reka bentuk pembungkusan makanan: (a) Menentukan sasaran pasaran dan demografi. (b) Membentuk imej/personaliti berdasarkan cita rasa pengguna sasaran dan keuntungan. (c) Meletakkan hanya ciri-ciri yang perlu diketahui pengguna tentang produk. (d) Menggunakan warna yang betul, menarik dan memberi impak. (e) Menyampaikan maklumat produk dalam bentuk imej berbanding bentuk teks. (f) Memilih bahan yang mesra alam. Bahan kedap udara Elemen Warna pada reka bentuk pembungkusan menghasilkan daya penarik Elemen Garisan yang berulang mewujudkan daya tarikan dan kesan visual yang lebih realistik Prinsip Kesatuan digunakan pada reka bentuk pembungkusan makanan Elemen Bentuk yang mempunyai tinggi, lebar dan kedalaman 180 mm 145 mm 75 mm Contoh lakaran reka bentuk pembungkusan makanan N16 Nota Ekspres
Bab 1 BAB 1 Penyelesaian Masalah Secara Inventif Nota Ekspres Buku Teks: m.s. 2 – 7 Pengenalpastian Masalah 1.1 1. Apakah definisi bagi penyelesaian masalah bukan inventif? TP 1 A Suatu proses mencari, menganalisis dan menggunakan maklumat secara kritis dan kreatif sebagai usaha mengatasi masalah. B Suatu proses mencari jalan mudah tanpa memikirkan akibat dan kesan terhadap alam sekitar. C Suatu proses penyelesaian masalah yang tidak mempunyai kesan sampingan apabila usaha penambahbaikan dilakukan. D Suatu proses pembelajaran harian yang membolehkan setiap individu mencapai keperluan dan kehendak. 2. Antara berikut, yang manakah merupakan contoh masalah inventif? TP 2 A Pisau tidak tajam B Bola kurang angin C Gelas berisi teh terasa panas D Pensel tumpul 3. Apakah definisi bagi masalah inventif? TP 1 A Masalah yang tidak mempunyai kesan sampingan apabila usaha penambahbaikan dilakukan. B Masalah yang boleh diselesaikan dengan membeli peralatan yang baharu. C Masalah yang mempunyai kesan sampingan apabila usaha penambahbaikan dilakukan. D Masalah yang berlaku akibat kesilapan penggunaan alatan. 4. Pernyataan di bawah merujuk kepada jenis masalah yang dihadapi dalam kehidupan harian. Masalah yang dapat diselesaikan tanpa mempunyai kesan sampingan. Apakah jenis masalah tersebut? TP 2 A Intervensi B Inventif C Bukan intervensi D Bukan inventif 5. Apakah fasa sebelum kaedah penyelesaian dalam penyelesaian masalah inventif? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Penyelesaian khusus B Analisis punca masalah C Model masalah D Model penyelesaian 6. Antara berikut, yang manakah merujuk kepada fasa model masalah dalam penyelesaian masalah inventif? TP 4 KBAT Menganalisis A Menggunakan analisis fungsi untuk menentukan masalah utama. B Menentukan sama ada menggunakan kaedah pemisahan masa atau kaedah pemisahan ruang. C Menggunakan konsep percanggahan fizikal. D Memilih prinsip inventif yang akan digunakan. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 1
Bahagian B Jawab semua soalan. Buku Teks: m.s. 2 – 7 Pengenalpastian Masalah 1.1 1. Berikut adalah jenis masalah. A Masalah inventif B Masalah bukan inventif Padankan situasi dengan jenis masalah dengan menulis A atau B dalam ruang jawapan. TP 1 Situasi Ruang jawapan Razak memasang lampu tambahan di ruang dapur rumahnya kerana ruang tersebut kurang cerah, namun bil elektriknya didapati meningkat. Salmah membeli sebuah almari buku untuk meletakkan buku-bukunya yang terlalu banyak. Jambatan baharu yang dibina memudahkan penduduk kampung menyeberangi Sungai Kapas untuk ke kampung berhampiran. Pam angin digunakan untuk mengepam tayar basikal yang kekurangan angin apabila basikal tersebut dibiarkan terlalu lama. 2. Berikut adalah langkah penyelesaian masalah bukan inventif. A Menambah baik alatan B Mengenalpasti masalah C Alatan digunakan semula D Tiada kesan sampingan Lengkapkan urutan langkah penyelesaian masalah bukan inventif dengan menulis A, B, C dan D dalam ruang yang disediakan. TP 2 Alatan tidak berfungsi Bab 1 TP1 Menguasai Belum menguasai TP2 Menguasai Belum menguasai 3
Bahagian C Jawab semua soalan. Buku Teks: m.s. 2 – 7 Pengenalpastian Masalah 1.1 1. (a) Apakah maksud masalah inventif? Nyatakan satu contoh masalah inventif. TP 1 (b) Rajah 2 menunjukkan sebuah meja kayu. Muka meja Kaki meja Skru Buku Lantai Rajah 2 Berdasarkan Rajah 2, lengkapkan Jadual 1. TP 3 KBAT Mengaplikasi Komponen Fungsi Objek Memegang Memegang Memegang Lantai Memegang Kaki meja Jadual 1 (c) Lukiskan model fungsi dengan mengandaikan setiap fungsi komponen meja kayu pada Rajah 2 berada dalam keadaan baik dan cekap. TP 3 KBAT Mengaplikasi Bab 1 TP1 Menguasai Belum menguasai TP3 Menguasai Belum menguasai 5
Bab 1 Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. Buku Teks: m.s. 8 – 13 Analisis Fungsi 1.2 1. Antara berikut, pernyataan yang manakah tidak berkaitan dengan analisis fungsi? TP 4 KBAT Menganalisis A Komponen adalah bahagian-bahagian tambahan pada produk. B Fungi adalah tugas yang dilakukan oleh produk untuk mengubah objek sasaran. C Produk adalah gabungan beberapa komponen yang membentuk produk lengkap. D Objek adalah penerima kesan daripada kefungsian produk. 2. Antara berikut, padanan manakah yang betul? TP 4 KBAT Menganalisis Komponen Fungsi Objek A Kertas Memegang Klip kertas B Susu Memegang Cawan C Benang Memegang Zip beg D Pasu Memegang Meja 3. Rajah 1 menunjukkan model fungsi bagi sebuah meja. Lantai Skru X Muka meja Buku Rajah 1 Apakah X? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Kerusi C Alas meja B Kaki meja D Tikar 4. Antara berikut, garisan interaksi yang manakah bermaksud berguna tetapi berlebihan? TP 3 KBAT Mengaplikasi A B C D 5. Antara berikut, jenis halangan yang manakah dipadankan dengan contoh yang betul? TP 4 KBAT Menganalisis Jenis halangan Contoh A Sifat asas objek Kebolehan manusia B Semula jadi Momentum C Sains dan fizik Kelembapan D Semula jadi Graviti 6. Antara berikut, pernyataan manakah yang menerangkan tentang model fungsi? TP 2 A Model yang menunjukkan saiz sebenar sesuatu produk atau sistem. B Model yang menunjukkan bentuk dalam skala tertentu sesuatu produk atau sistem. C Model yang menggambarkan sebahagian hubung kait antara komponen dengan kesannya dalam satu sistem. D Model yang menggambarkan keseluruhan hubung kait antara komponen dengan kesannya dalam satu sistem. 6
4. Lengkapkan Jadual 2 dengan parameter dan percanggahan fizikal yang betul. TP 2 Parameter Percanggahan fizikal Saiz Berat – ringan Ketinggian Jadual 2 Bahagian C Jawab semua soalan. Buku Teks: m.s. 8 – 13 Analisis Fungsi 1.2 1. Rajah 4 menunjukkan penyelesaian bagi masalah pisau yang tumpul. Rajah 4 (a) Lengkapkan carta alir proses menyelesaikan masalah pisau yang tumpul. TP 3 KBAT Mengaplikasi Pisau tidak berfungsi dengan baik. (b) Jelaskan dengan menggunakan contoh yang sesuai maksud penyelesaian masalah bukan inventif. TP 2 Pisau tumpul Batu asah Bab 1 TP2 Menguasai Belum menguasai TP3 Menguasai Belum menguasai 9
Bab 1 Buku Teks: m.s. 14 – 19 Percanggahan Fizikal 1.3 1. Antara berikut, pernyataan yang manakah menerangkan maksud mengenal pasti percanggahan fizikal? TP 4 KBAT Menganalisis A Keadaan yang sama antara satu dengan yang lain yang diperlukan dalam suatu objek. B Keadaan yang berlawanan antara satu dengan yang lain yang diperlukan dalam suatu objek. C Keadaan yang menyebabkan parameter sering berubah-ubah. D Keadaan fizikal memainkan peranan penting dalam pemilihan reka bentuk. 2. Maklumat berikut menerangkan konsep bagi salah satu prinsip inventif kaedah pemisahan masa. Jika tindakan tidak berhasil, lakukan tindakan yang sama tetapi secara berlebihan atau berkurangan agar dapat memudahkan penyelesaian. Apakah prinsip inventif tersebut? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Tindakan awal B Tindakan keterlaluan C Tindakan berkala D Tindakan berterusan yang berfaedah 3. Berikut adalah suatu situasi dalam penyelesaian masalah inventif. Payung perlu besar semasa digunakan dan perlu kecil semasa disimpan. Apakah percanggahan fizikal bagi menentukan kaedah pemisahan? TP 4 KBAT Menganalisis A Tinggi lawan rendah B Berat lawan ringan C Besar lawan kecil D Moden lawan klasik 4. Cadangkan prinsip inventif untuk menyelesaikan masalah yang dihadapi apabila mengambil bekas makanan yang telah dipanaskan di dalam ketuhar? TP 4 KBAT Menganalisis A Kedinamikan B Penyarangan C Kualiti setempat D Pengantara 5. Rajah 1 menunjukkan sebuah meja kayu yang tidak dapat menampung beban buku yang diletakkan di atasnya. Buku Kaki meja Muka meja Rajah 1 Antara berikut, cadangan yang manakah tidak menyelesaikan masalah meja tersebut? TP 5 KBAT Menilai A Menambah ketebalan muka meja. B Menggantikan dengan meja yang baharu. C Menukar kaki meja dengan kaki yang lebih berat dan kukuh. D Memasang roda pada setiap kaki meja. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 11
Bab 2 BAB 2 Aplikasi Teknologi Nota Ekspres Buku Teks: m.s. 24 – 39 Teknologi Pembuatan 2.1 1. Antara berikut, pernyataan manakah yang tidak benar berkenaan aplikasi teknologi? TP 1 A Penyelidikan perubatan mistik B Pembinaan jambatan merentasi sungai C Menyukat suhu D Internet Benda 2. Apakah maksud teknologi pembuatan produk? TP 1 A Kaedah melukis menggunakan alatan lukisan teknik. B Kaedah menghasilkan produk sama ada menggunakan alatan tangan atau mesin. C Kaedah membersihkan diri dari sebarang penyakit. D Kaedah menghasilkan produk untuk dipasarkan. 3. Apakah manfaat dalam kehidupan harian yang diperoleh daripada aplikasi teknologi? TP 4 KBAT Menganalisis I Menjimatkan masa dan tenaga. II Memperoleh maklumat dengan mudah. III Kehidupan harian lebih mencabar. IV Memerlukan kemahiran yang tinggi. A II dan IV B I dan III C I dan II D III dan IV 4. Antara berikut, yang manakah menerangkan proses pembuatan kaedah moden? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Mengukir ukiran pada bahagian perabot. B Melukis ilustrasi pada dinding bangunan dengan menggunakan cat semburan. C Menyusun batu bata untuk dijadikan pagar di sekeliling rumah. D Membuat roti menggunakan mesin bread maker. 5. Pilih pernyataan yang menerangkan kaedah konvensional dalam pembuatan produk. TP 2 A Pekerja dapat melaksanakan pelbagai tugas dalam satu masa. B Pembinaan produk mengambil masa yang singkat. C Memerlukan kemahiran individu yang tinggi. D Menjimatkan masa, kos dan bahan. 6. Bagaimanakah mesin yang ditunjukkan pada Rajah 1 membantu dan memberi kelebihan dalam proses pembuatan kaedah moden? TP 4 KBAT Menganalisis Rajah 1 Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 17
Bahagian C Jawab semua soalan. Buku Teks: m.s. 24 – 39 Teknologi Pembuatan 2.1 1. (a) Lengkapkan Jadual 3 yang membanding beza proses pembuatan antara kaedah konvensional dengan kaedah moden. TP 2 Kaedah konvensional Kaedah moden Jadual 3 (b) Lengkapkan carta alir proses pembuatan pada Rajah 7. TP 1 Perancangan Kaji selidik Penilaian/Pengujian Lakaran/Lukisan Model Kaedah moden Rajah 7 Bab 2 TP1 Menguasai Belum menguasai TP2 Menguasai Belum menguasai 23
Bab 2 Buku Teks: m.s. 42 – 57 Reka Bentuk Mekanikal 2.2 1. Antara berikut, pernyataan manakah yang mentakrifkan reka bentuk mekanikal? TP 1 A Gabungan komponen mekanikal yang membolehkan sesuatu produk berfungsi tanpa gagal. B Gabungan komponen mekanikal yang membolehkan sesuatu produk berfungsi, bergerak atau berputar. C Gabungan komponen mekanikal yang membolehkan sesuatu produk bergerak atau berputar dengan kelajuan yang tinggi. D Gabungan sekurang-kurangnya tiga komponen mekanikal yang membolehkan sesuatu produk berfungsi, bergerak atau berputar. 2. Antara berikut, pernyataan manakah yang mentakrifkan sistem mekanikal? TP 1 A Beberapa komponen yang berfungsi sebagai penerima bagi menyelesaikan sesuatu tugas yang telah ditetapkan. B Meningkatkan hasil pengeluaran supaya lebih bermutu. C Beberapa komponen yang berfungsi sebagai penghantar bagi menyelesaikan sesuatu tugas yang telah ditetapkan. D Beberapa komponen yang berfungsi supaya produk yang dihasilkan lebih menarik dan bernilai tinggi. 3. Apakah fungsi utama gear dalam reka bentuk mekanikal? TP 2 A Memindahkan kuasa. B Penghubung sesuatu komponen atau bahan. C Mesin ringkas yang terdiri daripada satu roda berputar pada gandar. D Menghubungkan takal pemacu dengan takal dipacu. 4. Rajah 1 menunjukkan suatu aci sesondol. Rajah 1 Apakah fungsi utama aci sesondol? TP 1 A Memindahkan kuasa. B Menukar gerakan linear kepada gerakan berputar. C Pengantara bagi objek berputar. D Membuka dan menutup injap. 5. Antara berikut, padanan fungsi komponen mekanikal manakah yang betul? TP 2 A Menghubungkan sesuatu komponen. B Menukar gerakan linear kepada gerakan berputar. C Memindahkan kuasa. D Memindahkan beban yang berat. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 26
Bab 2 Buku Teks: m.s. 60 – 77 Reka Bentuk Elektrik 2.3 1. Apakah takrifan bagi dengan reka bentuk elektrik? TP 1 A Reka bentuk yang menggunakan sumber tenaga boleh dibaharui sahaja untuk kelestarian alam. B Reka bentuk yang menggunakan empat elemen iaitu sumber, medium, beban dan kawalan. C Reka bentuk yang menggunakan tenaga solar sebagai sumber tenaga utama. D Reka bentuk yang dapat memenuhi keperluan dan kehendak pengguna. 2. Pilih elemen yang berkaitan dengan reka bentuk elekrik. TP 1 A Sumber, objek, beban, wayar B Sumber, medium, objek, beban C Sumber, medium, beban, kawalan D Kawalan, sumber, objek, litar 3. Antara berikut, padanan penerangan manakah yang betul? TP 2 Sumber tenaga boleh dibaharui Sumber tenaga tidak boleh dibaharui A Boleh dikitar semula Boleh dikitar semula B Akan habis dalam tempoh tertentu Tidak habis selama-lamanya C Petroleum, gas asli dan tenaga nuklear Angin, ombak dan matahari D Mudah diperoleh Susah diperoleh 4. Antara berikut, peralatan elektrik yang manakah menggunakan arus ulang-alik? TP 3 KBAT Mengaplikasi I Mesin basuh automatik II Alat kawalan jauh III Dron IV Pembakar roti elektrik A I dan IV B II dan IV C II dan III D III dan IV 5. Produk yang manakah menggunakan medium tanpa wayar untuk berfungsi? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Mesin basuh automatik. B Ketuhar gelombang mikro C Kipas meja D Basikal elektrik 6. Antara berikut, padanan yang manakah betul menerangkan kekuatan dan kelemahan peralatan yang menggunakan arus ulang-alik dan arus terus? TP 2 Arus ulang-alik Arus terus A Tempoh masa penggunaan lebih singkat Tempoh masa penggunaan lebih lama B Peralatan mesti berhampiran bekalan kuasa Peralatan boleh dibawa ke manamana C Fungsi peralatan terhad Fungsi peralatan pelbagai D Peralatan adalah ringkas dan mudah diselenggarakan. Peralatan adalah kompleks dan sukar diselenggarakan. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 36
Bab 2 9. Rajah 9 menunjukkan suatu litar lengkap. Rajah 9 Menggunakan litar pada Rajah 9 dan nilai parameter yang diberikan, hitung dan lengkapkan Jadual 1. TP 3 KBAT Mengaplikasi Voltan Rintangan Kuasa 9 V 3 Ω 4.5 V 3 Ω 10 V 20 W 2 Ω 200 W Jadual 1 10. Rajah 10 menunjukkan litar bergambar gajet elektrik yang akan dibina untuk diletakkan di dalam almari pakaian. Mentol Mentol Mentol Mentol Suis mikro Bateri Rajah 10 Lengkapkan perubahan yang berlaku apabila mentol menyala ketika pintu almari pakaian dibuka. TP 4 KBAT Menganalisis Mentol menyala Pintu almari dibuka TP3 Menguasai Belum menguasai TP4 Menguasai Belum menguasai 42
Bab 2 Buku Teks: m.s. 81 – 112 Reka Bentuk Elektronik 2.4 1. Pilih perbezaan antara peranti yang betul. TP 2 Mikropengawal Mikropemproses A Digunakan bersama cip lain seperti Input, Output, RAM dan ROM. Menerima dan memperoses isyarat dan menghasilkan isyarat yang diperlukan. B Unit Pemprosesan Pusat, RAM, ROM dan port input/ output. Cip sokongan disambung dengan mikropemproses melalui Bus system. C Melakukan kawalan besar. Mengawal peranti elektronik. D Peranti pemprosesan mikro dalam satu cip. Peranti kawalan dalam satu cip. 2. Pilih pernyataan yang betul tentang penderia. TP 2 I Penderia pergerakan berfungsi mengesan pergerakan haba yang dihasilkan. II Penderia air berfungsi mengesan kehadiran air pada sesuatu tempat. III Penderia jarak berfungsi mengesan dan membaca ukuran jarak antara penderia dengan objek atau halangan. IV Penderia cahaya berfungsi mengesan suhu cahaya yang sesuai mengikut nilai yang dikehendaki. A I, II, dan IV B I, III dan IV C I, II dan III D II dan IV 3. Rajah 1 menunjukkan suatu lakaran litar yang digunakan dalam reka bentuk elektronik. Diod 12V DC 5V DC 5V DC C1 C2 C3 GND GND GND GND GND IN OUT Suis tekan tutup Mikropengawal Modul Bluetooth Rajah 1 Nyatakan jenis lakaran tersebut. TP 3 KBAT Mengaplikasi A Lakaran litar bypass B Lakaran gambar rajah blok C Lakaran litar skematik D Lakaran litar mikropemproses. 4. Antara berikut, padanan jenis peranti manakah yang betul? TP 2 Peranti Input/Output A Peranti output B Peranti output C Peranti input D Peranti input Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 46
Bab 2 9. Susun langkah membuat penyambungan litar input dan litar output pada mikropengawal mengikut urutan yang betul dengan menulis 2, 3, 4 dan 5 dalam petak yang disediakan. TP 3 KBAT Mengaplikasi Sediakan komponen, peranti, bahan dan papan litar elektronik mikropengawal yang diperlukan. Sambungkan litar input dan litar output menggunakan wayar pelompat dan soket pada plag papan litar elektronik mikropengawal. Pastikan litar input dan litar output dipasang pada plag yang betul pada papan litar elektronik mikropengawal. Semak penyambungan litar yang dilakukan itu berdasarkan lakaran litar skematik. 6 Bina litar input dan litar output. Baca dan fahami lakaran litar skematik 1 10. Berikut adalah arahan atur cara bagi reka bentuk litar elektronik. A Arahan atur cara telah dimasukkan pada halaman Home. B Tekan Controller I/O. Arahan atur cara akan dipaparkan. Lengkapkan langkah memasukkan dan mengubahsuai arahan atur cara bagi reka bentuk litar elektronik dengan menulis A dan B dalam petak yang disediakan. TP 4 KBAT Menganalisis Tekan selama 2 saat. Arahan akan dimasukkan pada halaman Home. Commad Added dipaparkan apabila arahan dimasukkan. Ulang sebanyak 3X. Mengubah suai arahan: Tekan selama 2 saat dan paparan ubah suai akan dipaparkan. Pilih pengubahsuaian yang ingin dilakukan. Memasukkan arahan: Memadam arahan: Klik pada kotak di sebelah arahan. Tekan ikon tong sampah. TP3 Menguasai Belum menguasai TP4 Menguasai Belum menguasai 52
Bab 2 Buku Teks: m.s. 116 – 141 Reka Bentuk Akuaponik 2.5 1. Antara berikut, pernyataan manakah yang menerangkan reka bentuk akuaponik? TP 1 A Reka bentuk yang menggabungkan aktiviti tanaman hidroponik dan tanaman kontan untuk menghasilkan makanan. B Reka bentuk yang menggabungkan ternakan ikan dengan tanaman tanpa medium tanah dalam dua kitaran air. C Reka bentuk yang menggabungkan akuakultur dengan aktiviti hidroponik dalam satu pusingan air. D Reka bentuk untuk menghasilkan tiga bentuk makanan secara serentak dengan kos yang minima. 2. Pilih pernyataan yang tidak berkaitan dengan tujuan dan kepentingan reka bentuk akuaponik. TP 2 A Mengekalkan kualiti air. B Mengurangkan kuantiti ammonia dalam air. C Menjimatkan ruang. D Memudahkan aktiviti menternak ikan. 3. Antara berikut, pernyataan manakah yang paling tepat menerangkan proses kitaran akuaponik? TP 2 A Sistem pengaliran air dari kolam ikan ke media tanaman dan air kolam tidak dikitar semula ke kolam. B Sistem pengaliran air dari kolam ikan ke media tanaman dan air kolam dikitar semula ke kolam ikan. C Sistem pengaliran air dari kolam ikan ke media tanaman dan air kolam dikitar semula ke media tanaman. D Sistem pengaliran air dari media tanaman ke kolam ikan dan air kolam dikitar semula ke kolam ikan. 4. Pilih padanan nama media tanaman yang betul. TP 1 Media tanaman Nama A Hidroton B Cocopeat C Rock wool D Batu kerikil 5. Rajah 1 menunjukkan reka bentuk akuaponik sistem Ebb & Flow. Rajah 1 Apakah ciri-ciri reka bentuk akuaponik tersebut? TP 2 I Biofilter berlaku dalam media tanaman. II Paling sesuai untuk projek komersial. III Biji benih nurseri boleh terus ditanam. IV Media tanaman adalah batu kerikil atau hidroton. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 56
Bab 2 Buku Teks: m.s. 145 – 167 Reka Bentuk Makanan 2.6 1. Apakah takrifan bagi makanan? TP 1 A Suatu bahan yang dipamerkan untuk kelihatan menarik dan mempunyai kesan terhadap manusia. B Suatu bahan yang boleh dimakan dalam pelbagai bentuk dan dihasilkan daripada haiwan atau tumbuhan. C Suatu produk yang sangat penting bagi memenuhi keperluan dan kehendak manusia. D Suatu yang penting dalam kehidupan seharian dan memberi impak yang besar kepada kehidupan keseluruhannya. 2. Apakah takrifan bagi reka bentuk makanan? TP 1 A Aktiviti merealisasikan kehendak kepada bentuk makanan yang melibatkan inovasi dan kreativiti. B Aktiviti merealisasikan idea kepada bentuk keperluan yang melibatkan inovasi dan kreativiti. C Aktiviti merealisasikan idea kepada bentuk makanan yang melibatkan inovasi dan kreativiti. D Aktiviti merealisasikan keseronokan kepada bentuk hiburan yang melibatkan inovasi dan kreativiti. 3. Rajah 1 menunjukkan suatu reka bentuk makanan yang popular. Rajah 1 Apakah kriteria penting dalam reka bentuk makanan tersebut bagi menarik minat pelanggan? TP 3 KBAT Mengaplikasi A Makanan mempunyai pelbagai tekstur, rupa, bau, rasa dan warna. B Makanan mempunyai nilai estetika, kefungsian, keupayaan, pembuatan dan kebolehpasaran C Permintaan, budaya, tempat dan cara hidup sesebuah masyarakat. D Pembungkusan mempunyai tanda jenama, tipografi, warna, ilustrasi, reka bentuk, maklumat dan saiz 4. Apakah aspek penting dalam reka bentuk makanan? TP 2 I Proses, kaedah dan ruang tempat produk diproses, diedarkan dan digunakan. II Makanan dari segi estetika, komunikasi dan perwakilan. III Aktiviti komunikasi yang dilaksanakan untuk mempromosikan produk makanan. IV Peralatan dan perkakasan yang digunakan untuk menyediakan dan mengambil makanan. A I, II dan IV C III dan IV B II, III dan IV D I, II, III dan IV 5. Rajah 2 menunjukkan suatu alat memotong. Rajah 2 Nyatakan fungsi alat memotong tersebut. TP 2 A Memisahkan daging darpada tulangnya. B Memotong halus herba dan sayursayuran C Memotong buah-buahan, keju, sayursayuran dan mengupas bawang. D Memotong bahan makanan yang lembut tetapi mempunyai permukaan luar yang keras. Bahagian A Tiap-tiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, iaitu A, B, C dan D. Bagi setiap soalan, pilih satu jawapan sahaja. 65
1. Apakah maksud masalah bukan inventif? A Masalah yang tidak mempunyai kesan sampingan apabila usaha penambahbaikan dilakukan. B Masalah yang boleh diselesaikan dengan membeli peralatan yang baharu. C Masalah yang mempunyai kesan sampingan apabila usaha penambahbaikan dilakukan. D Masalah yang berlaku hasil kesilapan penggunaan alatan. 2. Susun proses kerja penyelesaian masalah bukan inventif mengikut urutan yang betul. I Mengenal pasti masalah II Membuat pilihan III Melaksanakan pilihan IV Menyenaraikan pilihan untuk menyelesaikan masalah. V Menilai penyelesaian masalah sama ada berjaya atau tidak. A I, II, IV, III, V B I, IV, II, III, V C I, III, IV, II, V D I, V, II, III, IV 3. Rajah 1 menunjukkan suatu model fungsi. Tangan Rangka Skru Pisau Pensel Tangan memegang memegang memegang memegang mengaratkan Q memegang memegang Kelembapan Rajah 1 Apakah maksud garisan anak panah beralun yang berlabel Q pada model fungsi? A Berguna tetapi tidak mencukupi B Berguna C Bermasalah D Berguna tetapi berlebihan 4. Antara berikut, padanan contoh kerja dengan teknologi pembuatan produk manakah yang betul? Teknologi pembuatan produk Contoh kerja A Kaedah konvensional Menggunakan mesin pelelas untuk melicinkan permukaan kayu. B Kaedah moden Menggunakan pahat dan tukul kuku kambing untuk menebuk lubang pada pintu. C Kaedah konvensional Menggunakan kikir parut dan kikir rata untuk membuat permukaan melengkung. D Kaedah moden Menggunakan gergaji tangan untuk memotong kayu. Pentaksiran Sumatif Pentaksiran Sumatif (Ujian Akhir Sesi Akademik) Bahagian A [10 markah] Jawab semua soalan. 75
Pentaksiran Sumatif 7. Tanda (3) bagi pernyataan yang betul dan (8) bagi yang salah dalam petak yang disediakan. Mikropemproses ialah peranti pemprosesan mikro dalam satu cip. Mikropengawal ialah peranti kawalan satu cip. Peranti kawalan terdiri daripada CPU, RAM, ROM dan port Input/Output. Bus system digunakan untuk menghubungkan semua cip sokongan kepada mikropengawal. [4 markah] 8. Tuliskan komponen bagi reka bentuk akuaponik yang ditunjukkan pada Rajah 3. (a) (b) (d) (c) Rajah 3 [4 markah] 9. Berikut adalah sistem dalam reka bentuk akuaponik. A Sistem Raft B Sistem Ebb & Flow C Sistem NFT Padankan pernyataan bagi sistem dalam reka bentuk akuaponik dengan menulis A, B atau C dalam ruang jawapan. Pernyataan Ruang jawapan Boleh menyebabkan serangan bakteria pada akar. Akar tanaman menyentuh air secara terus. Tidak menggunakan media tanaman. Media tanaman berfungsi sebagai penapis. [4 markah] 80
BAB 1 Bahagian A 1.1 Pengenalpastian Masalah 1. C 2. C 3. C 4. D 5. C 6. C 7. A 8. B 9. B 10. B 11. D Bahagian B 1.1 Pengenalpastian Masalah 1. A B A B 2. B A C D 3. Masalah umum C D B A Meringkaskan masalah Masalah khusus Penyelesaian umum Halangan penyelesaian Penyelesaian khusus Bahagian C 1.1 Pengenalpastian Masalah 1. (a) Penyelesaian masalah yang mempunyai kesan sampingan setelah penambahbaikan dilakukan. Contohnya, meja yang tidak dapat menampung beban, bekas pensel yang bercampur, pengasah pensel yang menghasilkan banyak sampah. [jawapan lain yang relevan diterima] (b) Komponen Fungsi Objek Muka meja Memegang Buku Kaki meja Memegang Muka meja Skru Memegang Kaki meja/ Muka meja Lantai Memegang Kaki meja (c) Lantai Skru Kaki meja Muka meja Buku memegang memegang memegang memegang memegang Bahagian A 1.2 Analisis Fungsi 1. A 2. C 3. B 4. C 5. A 6. B 7. B 8. C 9. C 10. B 11. B Bahagian B 1.2 Analisis Fungsi 1. B A C D 2. Berguna tetapi tidak mencukupi Berguna tetapi berlebihan Bermasalah Berguna 3. Tangan Beban Tali beg Bahagian luar beg Ruang dalam beg Tapak beg memegang memegang memegang memegang memegang 4. Saiz Besar-kecil Beban Berat-ringan Ketinggian Tinggi-rendah Bahagian C 1.2 Analisis Fungsi 1. (a) Pisau tidak berfungsi dengan baik. Pisau dapat digunakan semula Tiada kesan sampingan Mengenal pasti masalah – Pisau tumpul Melakukan penambahbaikan – Mengasah pisau (b) Penyelesaian masalah yang tidak mempunyai kesan sampingan setelah penambahbaikan dilakukan. Penambahbaikan dengan menggunakan bahan seperti gam dan benang ataupun alatan. Contohnya, masalah baju yang berkedut akan diselesaikan dengan menggosok baju menggunakan seterika atau masalah baju yang koyak diselesaikan dengan dijahit. [jawapan lain yang relevan diterima] Jawapan J1