แนวทางการคีย์วิธีใช้ยาในระบบ HOSxP

1

2 หนา

สารบญั 3
4
เรื่อง 5
5
ยารบั ประทาน 5
- รายการรหัสวิธใี ชยารบั ประทานท่นี อกเหนอื จากวิธีปกติ 5
ยาหยอดตา 6
ยาหยอดหู 6
ยาปา ยตา 6
ยาทา 6
ยาอม 6
ยาสดู พน Inhaler 7
ยาพน Nebuliser Solution 7
ยาลางจมูก 7
ยาเหนบ็ ทวาร
ยาเหน็บชอ งคลอด 7
ยาฉีด 7
สารนา้ํ 7
รายการยาที่มีวิธใี ชเ ฉพาะ 7
- Acetylcysteine 8
- Insulin 8
- Kalimate 5 กรัม (Calcium Polystyrene Sulfonate) 9
- ORS
- Oseltamivir 75 mg สําหรบั เดก็ 10
- Warfarin tab 10
วธิ ีใชย าท่ไี มมีฉลากจดั เตรียมไว 11
การกําหนดบัญชรี ายการคาํ ยอ ทไี่ มอนุญาตใหใ ช
- บญั ชรี ายการคํายอท่ี ไม อนุญาตใหใ ช
- คยู าทีม่ ักเกิดความคลาดเคลื่อนทางยาของโรงพยาบาลยะรัง
การกําหนดบัญชรี ายการคาํ ยอ ท่ีอนุญาตใหใช

3

ยารับประทาน

โดยทวั่ ไป ประกอบดวยตาํ แหนง การ key 4 หลัก

ตัวอยาง HALOPERIDOL 5 MG.TAB 11pt

รับประทานครั้งละ 1 เม็ด, วันละ 1 ครั้ง, หลังอาหาร, เชา

1 1 p t
หลักท่ี 1 หลกั ท่ี 2 หลกั ที่ 3 หลักที่ 4

หลกั ท่ี 1 หมายถึง รับประทานครงั้ ละกี่เมด็ , กช่ี อนชา, กช่ี อนโตะ และคร้ังละกซ่ี ีซี
หลักท่ี 2 หมายถงึ จาํ นวนครั้งที่ใชย าตอ 1 วัน
หลักท่ี 3 หมายถึง เวลาไหน

a : กอ นอาหาร
p : หลงั อาหาร

h : กอนนอน
หลักที่ 4 หมายถึง ชนดิ ของยา

t : ยาเมด็
s : ยาน้ําชอนชา

j : ยาน้ําชอนโตะ
Z : ซีซี (CC)

4

รายการวธิ ใี ชยารับประทานท่ีนอกเหนือจากวิธีปกติ

Order ท่แี พทยตองการส่ัง Code ใน computer หมายเหตุ

1 tab x prn q 6 hr 1prt pcm (1 เม็ด prn) รบั ประทานครั้งละ 1 เม็ด

… ซีซี x prn q 6 hr ท*ุกpr6z(ช*่วั *โ*มซงีซเว)ี ลราับปปวรดะหทราือนมคีไรขั้ง ละ ... ซซี ี ทกุ 4-6 พมิ พจ ํานวน “ซีซี”

½ x ac เชา และ ช่ัวโมง เวลาปวดหรอื มไี ข ที่ตอ งการเอง
1 x ac เยน็ .501at(1/2-0-1ac) รับประทานครงั้ ละ ครง่ึ เมด็ กอน
½ xpc เชา และ
1 x pc เยน็ อาหาร เชา และ1 เม็ด กอนอาหารเยน็
½ x pc เชา และ .501pt(1/2-0-1pc) รับประทานครั้งละ ครงึ่ เม็ดหลงั
1 x hs
½ tab x1 pc AD อาหาร เชา และ1 เม็ด หลังอาหารเยน็
.5001pt(1/2เมด็ *ช1เม็ดhs) รบั ประทานครงั้ ละ คร่งึ
… tab x 1 pc AD
เมด็ หลงั อาหารเชา และ 1 เม็ด กอนนอน
1 x ac เชา และ .51adpt(1/2 tab AD ) รบั ประทาน ครัง้ ละ คร่ึง เม็ด
½ x ac เย็น
¼ x2 pc หลัง อาหารเชาวันเวนวนั
*1adpt*** : รับประทานครั้งละ เม็ด วนั ละ 1 ครั้ง พิมพจํานวน “เม็ด”
1x2 pc เชา-เที่ยง
วนั เวนวนั หลังอาหาร เชา ที่ตองการเอง
… tab x 1 pc 10.5at(1-0-1/2 ac) รับประทานครง้ั ละ 1 เม็ด

… tab x 2 pc กอ นอาหาร เชา และครึ่งเม็ด กอนอาหารเย็น
1/42pt(1/4 เม็ด*2PC) รบั ประทานครั้งละ 1 ใน 4 เมด็
… tab x 3 pc
วันละ 2 คร้ัง หลังอาหารเชา – เยน็
… tab x pc เชา … tab, 12pt ช ท (1tab*2 pc) รับประทาน ครั้งละ 1 เมด็ วนั
เท่ยี ง… tab, เย็น ... tab
จิบเวลาไอ ละ 2 ครง้ั หลังอาหารเชา – เที่ยง
*1pt(***tab*1pc) รับประทานครั้งละ ... เม็ด วันละ พิมพจํานวน “เม็ด”

1 ครั้ง หลงั อาหาร เชา ที่ตองการเอง
*2pt(***tab*2pc) รบั ประทานครง้ั ละ ... เม็ด วันละ พิมพจํานวน “เม็ด”

2 ครง้ั หลังอาหาร เชา-เย็น ทีต่ อ งการเอง
*3pt(***tab*3pc) รบั ประทานคร้ังละ ... เม็ด วนั ละ พิมพจ ํานวน “เม็ด”

3 ครั้ง หลงั อาหาร เชา-กลางวัน-เย็น ที่ตอ งการเอง
*3pt(***เชา ***เที่ยง***เยน็ ) รับประทานวนั ละ 3 ครงั้ พมิ พจ ํานวน “เมด็ ”

หลงั อาหาร เชา ... เม็ด เทีย่ ง ... เมด็ เยน็ ... เม็ด ที่ตองการเอง
drprn (จิบเวลาไอ)

5

ยาหยอดตา

ประกอบดวย : ชนดิ ของยา (ตา = ed), ขางทเ่ี ปน (r = ขวา; l = ซาย ; b = ทง้ั 2 ขาง; e=ขางทเี่ ปน),
จํานวนคร้ังทใ่ี ช
edr1 : หยอดตาขวา ครงั้ ละ 1 – 2 หยด วันละ 1 คร้ัง เชา
edb4 : หยอดตาทั้ง 2 ขา ง ครัง้ ละ 1 - 2 หยด วนั ละ 4 ครั้ง เชา – กลางวนั – เย็น - กอนนอน
edl1hs : หยอดตาซาย ครงั้ ละ 1 – 2 หยด วนั ละ 1 ครงั้ กอนนอน
edeq4 : หยอดตาขา งทเ่ี ปน คร้ังละ 1 - 2 หยด ทกุ 4 ช่วั โมง
*ed(หยอดตา*dr***ครั้ง ) : หยอดตาขา ง … คร้ังละ … หยด วนั ละ … ครง้ั

ยาหยอดหู

ประกอบดว ย : ชนดิ ของยา (หู = ea), ขางท่ีเปน (r = ขวา; l = ซาย ; b = ทง้ั 2 ขาง), จํานวนครงั้ ทใี่ ช
ear2 : หยอดหูขวา ครั้งละ 1 – 2 หยด วนั ละ 2 ครง้ั เชา – เยน็
eal3 : หยอดหซู า ย ครง้ั ละ 1 – 2 หยด วนั ละ 3 ครัง้ เชา - กลางวัน - เยน็
ea4 : หยอดหขู างทีเ่ ปน ครัง้ ละ 1 – 2 หยด วนั ละ 4 คร้ัง เชา – กลางวัน – เย็น – กอ นนอน
*ea***(หยอดหขู าง....) : หยอดหขู าง … ครั้งละ … หยด วันละ … คร้งั

ยาปายตา

ประกอบดว ย : ชนดิ ของยา (ปายตา = ep), ขา งทีเ่ ปน (r = ขวา; l = ซาย ; b = ท้งั 2 ขา ง), จํานวนคร้ังทใ่ี ช
epl4 : ปายตาซา ย วนั ละ 4 ครั้ง เชา – กลางวัน – เย็น – กอ นนอน
ep3 : ปายตาขา งท่ีเปน วนั ละ 3 ครั้ง เชา – กลางวัน – เยน็
*ep***(ปา ยตาขา งท่ีเปน *คร้ัง) : ปายตาขางทเี่ ปน วันละ … ครัง้

ยาทา

ประกอบดวย : ap = ทาบริเวณทีเ่ ปน ; apm = ปา ยแผลในปาก, จาํ นวนคร้ังทีใ่ ช
ap2 : ทาบางๆ บริเวณที่มีอาการ วันละ 2 ครัง้ เชา – เยน็
ap3 : ทาบางๆ บริเวณท่มี ีอาการ วันละ 3 ครั้ง เชา - กลางวัน - เย็น
apm4 : ปา ยแผลในปาก วนั ละ 4 คร้ัง เชา - กลางวนั - เย็น – กอนนอน
*ap*** : ทาบางๆ บรเิ วณท่ีมอี าการ วันละ … ครัง้

6

ยาอม

ประกอบดว ย : tro = อม; ใชค รัง้ ละก่เี ม็ด; จาํ นวนคร้งั ทใี่ ชยาตอ 1 วนั
tro13 : อมคร้งั ละ 1 เมด็ วนั ละ 3 ครั้ง เชา - กลางวนั - เย็น
tro14 : อมคร้ังละ 1 เม็ด วันละ 4 คร้ัง เชา - กลางวัน - เย็น – กอ นนอน
troche : อมครงั้ ละ 1 เม็ด ทกุ 6 ชัว่ โมง เวลามอี าการเจ็บคอ
*troche*** : อมคร้งั ละ...เมด็ วันละ...ครัง้

ยาสูดพน : พนยา 1 ที วนั ละ 1 ครงั้ เชา
: พนยา 1 ที วันละ 2 คร้ัง เชา - เย็น
mdi11 : พน ยา 2 ที วนั ละ 2 ครั้ง เชา – เย็น
mdi12 : พนยา 3 ที วันละ 2 ครงั้ เชา - เย็น
mdi22 : พนยา 1 ทีโดยกดกน ขวดยาลงจนสดุ 1 คร้ัง พรอมสดู ยาทกุ 4 ชว่ั โมง เวลามีอาการหอบ
mdi32 : พน ยา 2 ทโี ดยกดกนขวดยาลงจนสดุ 1 คร้ัง พรอมสดู ยาทกุ 4 ชั่วโมง เวลามีอาการหอบ
mdi1q4 : พนยา … ที วนั ละ 2 ครงั้ เชา - เย็น
mdi2q4 : พนยา คร้ังละ ... คร้ัง ทกุ ... ชว่ั โมง เวลามีอาการหอบ
*mdi*2**
*mdi*prn

ยาพน Nebuliser Solution

*nb11*** : ยา ... cc. + NSS … cc. x …. dose วันละ 1 ครงั้ 3 วนั อายุ ... ป
*nb12*** : ยา ... cc. + NSS … cc. x …. dose วนั ละ 2 คร้ัง 3 วัน อายุ ... ป

ยาลางจมกู

ni22 : ลางจมูก วนั ละ 2 คร้ัง เชา เย็น
*ni*** : ลางจมูก วันละ … ครงั้

ยาเหนบ็ ทวาร

rect sp h : เหนบ็ ทวารคร้ังละ 1 เม็ด วันละ 1 คร้งั กอนนอน
rectal 12 mh : เหน็บทวารครัง้ ละ 1 เม็ด วันละ 2 ครัง้ เชา – กอ นนอน

7

ยาเหนบ็ ชองคลอด
11 vgsp : สอดชองคลอด ครง้ั ละ 1 เม็ด วนั ละ 1 ครั้ง กอนนอน
21 vgsp : สอดชองคลอด ครงั้ ละ 2 เมด็ วนั ละ 1 ครงั้ กอนนอน
*vgsp*** : สอดชองคลอด คร้งั ละ … เม็ด วันละ … ครัง้

ยาฉีด
im นาํ หนา หมายถึง ฉีดเขากลามเนื้อ
iv นาํ หนา หมายถึง ฉดี เขาเสน เลือดดาํ
sc นาํ หนา หมายถึง ฉดี เขาใตผ ิวหนงั
วิธีการบรหิ ารยาทส่ี ามารถแกไขไดเลอื กท่ีมี * นําหนา เชน *im…, *iv…, *sc…

สารนํ้า
*ivd***(iv drip*ml/hr.) : IV infution ....... CC/hr ; ว/ด/ป ให ....... เวลาให ..... เวลาส้ินสดุ .......

รายการยาท่มี ีวิธใี ชเฉพาะ

Acetylcysteine
12sack : รับประทานครั้งละ 1 ซองละลายนํา้ คร่ึงแกว วนั ละ 2 ครง้ั เชา เยน็
13sack : รับประทานครัง้ ละ 1 ซองละลายนา้ํ คร่ึงแกว วนั ละ 3 ครัง้ เชา -กลางวัน-เย็น

Insulin
*sc*stat***(ฉดี SCทันที) : ฉีดเขาใตผ วิ หนงั … ยูนติ ทันที
*sc*uac (ฉีด***unit SCเชา ) : ฉีดเขาใตผ ิวหนงั กอนอาหารเชา … ยนู ิต.
*sc*u2ac(ฉีด***unit SCชย ) : ฉีดเขา ใตผ วิ หนงั กอนอาหาร เชา … ยูนิต และ เยน็ …. ยนู ิต
*sc*uhs (ฉดี ***unit SC กอนนอน ) : ฉีดเขา ใตผวิ หนงั กอนนอน … ยูนิต.

Kalimate 5 กรมั (Calcium Polystyrene Sulfonate)
*sackq***hr… : ละลายยา ....... ซองในนาํ้ 30-50 ซีซี รับประทานทุก ..... ชวั่ โมง x ..… ม้อื

ORS
ors (1 ซอง แทนนาํ้ ) : รับประทาน คร้งั ละ 1 ซอง ละลายนาํ้ 1 แกว จิบบอ ย ๆ แทนน้ํา

8

Oseltamivir 75 mg สําหรบั เดก็
Flu20mg… : 20 mg PO BID x 5day (ละลายยา 1 แคปซลู ในนา้ํ 6 ซซี ี รบั ประทานครั้งละ 1.6 ซีซี วันละ 2

คร้งั เชา - เยน็ x 5 วัน)
Flu25mg… : 25 mg PO BID x 5day (ละลายยา 1 แคปซลู ในน้ํา 6 ซซี ี รับประทานคร้งั ละ 2 ซซี ี วันละ 2

ครง้ั เชา - เยน็ x 5 วัน)
flu30mg… : 30 mg PO BID x 5day (ละลายยา 1 แคปซูล ในนํา้ 5ซซี ี รบั ประทานครง้ั ละ 2 ซีซี วนั ละ 2 ครง้ั

เชา - เย็น x 5 วนั )
flu45mg… : 45 mg PO BID x 5day (ละลายยา 1 แคปซลู ในนํ้า 5ซซี ี รับประทานคร้ังละ 3 ซซี ี วนั ละ 2 คร้ัง

เชา - เย็น x 5 วัน)
flu60mg… : 60 mg PO BID x 5day (ละลายยา 1 แคปซูล ในน้ํา 5ซีซี รับประทานครง้ั ละ 4 ซซี ี วนั ละ 2 ครง้ั

เชา - เยน็ x 5 วนั )
*flu***… : ละลายยา 1 แคปซลู ในน้ํา ... ซีซี กินครง้ั ละ ... ซซี ี วันละ 2 ครง้ั เชา-เย็น

Warfarin tab

3w10.5 : รับประทานกอนนอน วนั ละ คร่ึง เม็ด
3w12 : รับประทานกอ นนอน วนั จันทร-เสาร กินครัง้ ละ ครง่ึ เม็ด,

วันอาทิตย กินครง้ั ละ 1 เม็ด
3w13.5 : รบั ประทานกอนนอน วันจนั ทร พุธ ศกุ ร เสาร อาทิตย กินครง้ั ละ ครงึ่ เมด็ ,

วันองั คาร วันพฤหสั กินคร้งั ละ 1 เมด็
3w15 : รับประทานกอนนอน วนั องั คาร พฤหัส เสาร อาทติ ย กินคร้งั ละ คร่ึง เมด็ ,

วนั จนั ทร พธุ ศุกร กนิ คร้ังละ 1 เมด็
3w16.5 : รบั ประทานกอ นนอน วันองั คาร พฤหัส เสาร อาทิตย กินครงั้ ละ 1 เมด็ ,

วันจนั ทร พธุ ศกุ ร กินครัง้ ครึ่ง เม็ด
3w18 : รบั ประทานกอนนอน วนั จนั ทร พธุ ศุกร เสาร อาทิตย กินครัง้ ละ 1 เมด็ ,

วันอังคาร พฤหัส กินครั้งละ ครงึ่ เมด็
3w19.5 : รบั ประทานกอ นนอน วนั จันทร องั คาร พุธ พฤหสั ศกุ ร เสาร กินคร้งั ละ 1 เมด็ ,

วนั อาทิตย กนิ คร้ังละ คร่งึ เม็ด
3w21 : รบั ประทานกอ นนอน วันละ 1 เม็ด
3w22.5 : รับประทานกอนนอน วันจนั ทร องั คาร พุธ พฤหัส ศกุ ร เสาร กนิ ครง้ั ละ 1 เมด็ ,

วนั อาทติ ย กินครงั้ ละ 1 เมด็ คร่ึง
3w24 : รับประทานกอ นนอน วนั จันทร พุธ ศุกร เสาร อาทติ ย กนิ ครงั้ ละ 1 เม็ด,

วนั องั คาร พฤหสั กนิ ครัง้ ละ 1 เมด็ ครง่ึ

9

3w25.5 : รบั ประทานกอ นนอน วนั องั คาร พฤหสั เสาร อาทติ ย กนิ คร้งั ละ 1 เมด็ ,
วันจนั ทร พุธ ศกุ ร กนิ คร้ังละ 1 เม็ดครึง่

3w27 : รบั ประทานกอ นนอน วันอังคาร พฤหสั เสาร อาทิตย กนิ ครัง้ ละ 1 เมด็ คร่ึง,
วันจนั ทร พุธ ศกุ ร กนิ ครั้งละ 1 เมด็

3w28.5 : รบั ประทานกอนนอน วันจันทร พุธ ศุกร เสาร อาทิตย กนิ คร้ังละ 1 เม็ดคร่งึ ,
วนั อังคาร วนั พฤหสั กนิ คร้ังละ 1 เมด็

3w30 : รับประทานกอนนอน วันจนั ทร องั คาร พธุ พฤหัส ศุกร เสาร กนิ ครั้งละ 1 เม็ดครึง่ ,
วันอาทติ ย กนิ ครั้งละ 1 เมด็

3w31.5 : รับประทานกอ นนอน ครัง้ ละ 1 เมด็ คร่งึ
3w33 : รบั ประทานกอ นนอน วนั จันทร อังคาร พธุ พฤหัส ศกุ ร เสาร กินครง้ั ละ 1 เมด็ ครง่ึ ,

วันอาทิตย กินครงั้ ละ 2 เมด็
3w34.5 : รับประทานกอนนอน วนั จันทร พุธ ศกุ ร เสาร อาทติ ย กินคร้ังละ 1.5 เม็ด,

วันองั คาร พฤหัส กนิ ครั้งละ 2 เม็ด
3w36 : รบั ประทานกอ นนอน วนั องั คาร พฤหสั เสาร อาทติ ย กินครง้ั ละ 1เมด็ คร่ึง,

วันจันทร พธุ ศุกร กินคร้งั ละ 2 เมด็
3w37.5 : รบั ประทานกอนนอน วนั อังคาร พฤหสั เสาร อาทิตย กนิ คร้ังละ 2 เม็ด,

วนั จันทร พุธ ศุกร กินครง้ั ละ 1 เม็ดครงึ่
3w39 : รับประทานกอนนอน วนั จันทร พุธ ศุกร เสาร อาทติ ย กินคร้งั ละ 2 เมด็ ,

วนั องั คาร พฤหสั กินครัง้ ละ 1 เมด็ ครง่ึ

วธิ ใี ชยาทไี่ มม ีฉลากจดั เตรยี มไว

ใหเลอื กฉลากทม่ี ีเคร่ืองหมาย *(ใชตามแพทยสง่ั *** ) แลวพิมพ วธิ กี ารใชเอง

10

การกาํ หนดบัญชรี ายการคํายอ ที่ ไม อนญุ าตใหใช

มีรายงานการใชค ํายอเหลานนี้ าํ ไปสคู วามคลาดเคล่ือนทางยาไดบอ ยครั้งและเปน

อันตรายกับผปู วยได รพ.จงึ กาํ หนดคาํ ยอ หามใชดังนี้

1.บัญชรี ายการคาํ ยอ ท่ี ไม อนญุ าตใหใ ช

รายการ หามใช หมายเหตุ

Unit U, u, IU สับสนกับเลข 0

Trailing zero X.0 mg เชน หาม 5.0 mg อาจอานเปน 50 mg

Lacking of leading zero .X mg เชน หา ม .5 mg อาจอา นเปน 5 mg

Morphine MO อาจสับสนกับ MOM

Dopamine DA

Loratadine Lora สับสนกับ Lorazepam

Diclofenac DCF ไมเปนสากล

N-acetyl cysteine NAC ไมเปนสากล

Ferrous fumarate FF ไมเ ปน สากล

ระบเุ ปนอัตราสวน 1:1(เชน DA 1:1) ตอ งเขยี นระบขุ นาด และสว นผสมใหชัดเจน เชน

Dopamine 100 mg + D5W 100 ml

KCL elixir EKCL สบั สนEKG หรือ KCLรปู แบบอ่ืน

Glipizide GPZ สบั สน CPZ เคยเกดิ ( medication error)

2.คยู าที่มักเกิดความคลาดเคล่ือนทางยาของโรงพยาบาลยะรัง

คูท่มี ปี ญหา ใชได √ คาํ ยอหา มใช X

Metformin Metformin Met(500)

Metoprolol Metoprolol Met(100), Met

Omeprazole Omeprazole Losec

Furosemide Lasix(40), furosemide

*หากมกี ารใชค ํายอหามใช หรอื เขียนคาํ ยอนอกเหนือจากนี้ ใหเ ขยี นรายงานอบุ ัติการณค วาม

คลาดเคลอื่ นทางยา (ใบIR)ดวยคะ

11

การกาํ หนดบัญชรี ายการคํายอท่ีอนุญาตใหใช
คํายอตอ ไปน้ีจัดเปน คํายอ ทีอ่ นญุ าตใหใ ชไดน ัน้ โดยคํานงึ ถึงความเปนสากล

หรือขอ ตกลงรว มกันของโรงพยาบาล ดงั น้ี

คํายอ คาํ เตม็
CPM Chlorpheniramine maleate
HCTZ Hydrochlorothiazide
ASA Aspirin
ISDN Isosorbidinitrate
KCl Potassium chloride
AZT Zidovudine
NVP Nevirapine
3TC Lamivudine
DDI Didanisine
TDF Tenofovir
D4T Stavudine
MTV Multivitamin
B.co Vitamin B complex
PPNL Propranolol
MFM Metformin