เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 คำนำ เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร กลุ่มสาระการเรียนรู้การ งานอาชีพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จัดทำเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนงานเกษตรควบคู่ไป กับการพัฒนาทักษะกระบวนการทำงาน ในเล ่มประกอบด้วยจุดประสงค์การเรียนรู้ คำแนะนำในการใช้สำหรับนักเรียน แบบทดสอบก ่อนเรียน เนื้อหาความรู้พร้อมภาพประกอบ ใบมอบหมายงาน แบบประเมิน พฤติกรรมการทำงานรายบุคคลและรายกลุ่ม แบบทดสอบหลังเรียน แบบสรุปผลการประเมิน บรรณานุกรม ภาคผนวก เอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ มีเนื้อหาเกี่ยวกับความหมายและประเภทของเครื่องมือ เครื่องใช้ในงานเกษตร รวมไปถึงวิธีการใช้งานของเครื่องมือเครื่องใช้ในงานเกษตรแต่ละชนิดด้วย เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้และเลือกใช้งานให้เหมาะสมกับเครื่องมือ ปลอดภัยระหว่างการใช้งาน เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานเกษตร ตลอดจนการดูแลรักษาเครื่องมือต่างๆ เพื่อยืดอายุการใช้ งานอีกด้วย ขอขอบคุณ คณะผู้บริหาร คณะครู ผู้ปกครอง และนักเรียนโรงเรียนวัดบางนาใน(รื่น ศยา มานนท์) ที ่ให้การสนับสนุนในการจัดทำเอกสารประกอบการเรียนฉบับนี้จนเสร็จสมบูรณ์ ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่า เอกสารประกอบการเรียนฉบับนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อ การจัดการ เรียนรู้ของกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ วรวรรณ นุ่มน้อย ก
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 จุดประสงค์การเรียนรู้ เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1. นักเรียนจำแนกประเภทของเครื่องมือเกษตรได้ 2. นักเรียนเลือกใช้เครื่องมือเกษตรได้เหมาะสมกับงาน 3. นักเรียนบอกประโยชน์ของการใช้เครื่องมือเกษตรให้เหมาะสมกับลักษณะงาน และเก็บรักษาอย่างถูกวิธีได้ 4. นักเรียนอธิบายวิธีการซ่อมแซมเครื่องมือเกษตรตามสภาพที่ชำรุดได้ 5. นักเรียนสาธิตการซ่อมแซมเครื่องมือเกษตรตามสภาพที่ชำรุดได้ 6. นักเรียนบอกประโยชน์ของการซ่อมแซมเครื่องมือเกษตรได้
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 คำแนะนำในการใช้สื่อ การใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร นักเรียนควรปฏิบัติดังนี้ ๑. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เพื่อวัดความรู้พื้นฐาน จำนวน 1๐ ข้อ ลงในกระดาษคำตอบ ๒. นักเรียนศึกษาเนื้อหาความรู้ในเอกสารประกอบการเรียน ๓. ปฏิบัติกิจกรรมตามที่ใบมอบหมายงานกำหนด ๔. ทำแบบทดสอบหลังเรียนจำนวน ๑๐ ข้อ ๕. ตรวจคำตอบแบบทดสอบจากเฉลยท้ายเล่ม ๒
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1๓ 1. ข้อใดเป็นเครื่องมือเกษตรที่ใช้กับงาน ดินทั้งหมด ก. เลื่อยตัดกิ่ง จอบ บัวรดน้ำ ข. ช้อนปลูก ส้อมพรวน เสียม ค. ตะกร้อสอยผลไม้ ปุ้งกี๋ สายยาง ง. มีดขยายพันธุ์พืช กรรไกรตัด หญ้า ถังน้ำ 4. เพราะเหตุใดจึงต้องเลือกใช้เครื่องมือ เกษตรให้เหมาะสมกับงาน ก. เพื่อให้ทำงานได้มากขึ้น ข. เพื่อให้เกิดความปลอดภัย ค. เพื่อให้ทำความสะอาดง่ายขึ้น ง. เพื่อให้มีความเพลิดเพลินในการ ทำงาน 2. ก่อนนำเครื่องมือเกษตรไปใช้ควรทำ อย่างไร ก. ทำความสะอาดเครื่องมือ ข. ตรวจความสะอาดของ เครื่องมือ ค. นำเครื่องมือไปซ่อมแซมให้ เรียบร้อย ง. ตรวจดูสภาพความเรียบร้อย ของเครื่องมือ 5. ข้อใดเป็นเครื่องมือเกษตรที่ใช้กับงานพืช ทั้งหมด ก. จอบ เสียม พลั่ว ข. ช้อนปลูก บัวรดน้ำ ปุ้งกี๋ ค. มีดดายหญ้า กรรไกรตัดกิ่ง กรรไกรตัดหญ้า ง. คราด มีดขยายพันธุ์พืช ตะกร้อ สอยผลไม้ 3. กรรไกรตัดกิ่งฝืด ง้างไม่ออกควรแก้ไข อย่างไร ก. หยอดน้ำมันหล่อลื่น ข. นำไปลับให้คม ค. ล้างน้ำสะอาด ง. ขันนอต 6. ข้อใดเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการใช้ เครื่องมือเกษตร ก. เก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย ข. เรียนรู้วิธีการใช้เครื่องมือ ค. ซ่อมแซมให้พร้อมที่จะใช้งาน ง. ทำความสะอาดและนำผึ่งแดด แบบทดสอบก่อนเรียน เล่มที่ ๒ เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว และทำเครื่องหมาย ลงในกระดาษคำตอบ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 7. การล้างทำความสะอาดและทาน้ำมัน กันสนิม ก่อนเก็บ ควรใช้กับเครื่องมือ ชนิดใด ก. จอบ เสียม ข. มีดเล็ก ถังน้ำ ค. ถังน้ำ ส้อมพรวน ง. บัวรดน้ำ ช้อนปลูก 9. การตัดกิ่งไม้ขนาดใหญ่ควรใช้เครื่องมือ ชนิดใด ก. กรรไกรตัดกิ่ง ข. มีดดายหญ้า ค. กรรไกรตัดหญ้า ง. มีดคัตเตอร์ 8. หลังจากใช้กรรไกรตัดกิ่งแล้ว ถ้าไม่ทา น้ำมันก่อนเก็บจะเกิดผลเสียอย่างไร ก. ทำให้ขึ้นสนิม ข. ทำให้นอตหลุด ค. ทำให้เกิดการหัก บิ่น ง. ทำให้การใช้งานครั้งต่อไปไม่ ปลอดภัย 10. การเก็บรักษาเครื่องมือเกษตรให้ถูกวิธีมี ประโยชน์อย่างไร ก. ทำให้งานเสร็จเร็วขึ้น ข. ช่วยให้ได้ผลงานที่ดี ค. ช่วยยืดอายุการใช้งานได้นาน ขึ้น ง. ช่วยให้เครื่องมือสะอาดมากขึ้น อยากรู้คำตอบ อย่ารอช้านะคะรีบไป ศึกษาต่อในเล่มกันเลย ๔
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 1. ความหมายและประเภทเครื่องมืองานเกษตร เครื่องมือเกษตรที่ดี ควรมีลักษณะเหมาะสมกับประเภทของงานนั้น ๆ และอยู่ในสภาพที่ พร้อมใช้งาน ช่วยให้ทำการเกษตรมีประสิทธิภาพดี ทำได้รวดเร็วและได้ผลดียิ่งขึ้น เครื่องมือเกษตร หมายถึง อุปกรณ์ที่สร้างขึ้นเพื่อช่วยทุ่นแรงและอำนวยความสะดวก ตลอดจนช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานที่เกี่ยวข้องกับงานเกษตร สวัสดีค่ะ “ต้นกล้วย” จะมา เ ล ่ าใ ห้ เ พ ื ่ อ น ๆ ฟ ั ง ว่ า เครื่องมืองานเกษตรคืออะไร สำคัญอย่างไร มีกี่ประเภท มี หลักการใช้งานอย่างไร ดูแล รักษาอย่างไร 1.1 ความหมาย ๕
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 เครื่องมืองานเกษตรมีหลายชนิด แต่ละชนิดก็มีลักษณะและประโยชน์ในการใช้งานที่ แตกต่างกันไป โดยเครื่องมือเกษตรแบ่งได้ ดังนี้ 1.2 ประเภทเครื่องมืองานเกษตร ประเภทของเครื่องมือเกษตร แบ่งเป็น 4 ประเภท คือ เครื่องมือประเภทนี้ใช้สำหรับการปลูกพืชที่ เกี่ยวข้องกับงานดินต่าง ๆ เช่น การเตรียมดิน การปรับปรุงดิน การผสมดิน เป็นต้น ๑. เครื่องมือที่ใช้กับงานดิน เครื่องมือประเภทนี้ใช้สำหรับการขยายพันธุ์ เช่น การติดตา การตอนกิ่ง เป็นต้น เครื่องมือประเภทนี้ใช้สำหรับการเก็บเกี ่ยว ผลผลิตเพื ่อให้ได้ผลผลิตที ่มีคุณภาพดีไป บริโภคหรือจำหน่ายต่อไป 4. เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตพืช เครื่องมือประเภทนี้ใช้สำหรับการบำรุงรักษาพืช เช่น การรดน้ำ การตัดแต่งกิ่ง การกำจัดวัชพืช เป็นต้น 2. เครื่องมือที่ใช้กับงานบำรุงพืช 3. เครื่องมือที่ใช้กับงานขยายพันธุ์พืช ๖
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 1.ช้อนปลูก ใช้พรวนดิน ย้าย ต้นกล้า ตักปุ๋ย ตักดิน ผสมปุ๋ยกับดิน ใช้ขุดหลุมขน าด เล็ก เหมาะส าหรับต้น พืชที่ขนาดเล็ก หรือ พืชที่ปลูกในกระถาง 2. ส้อมพรวน ใช้ส าหรับพรวนดิน รอบๆ โคนต้นพืชที่มี ขนาดเล็ก ใ ช้ พ ร ว น ดิ น ใ น ก ร ะ ถ า ง เ พื่ อ เ พิ่ ม ช่องว่างในดินลดการ อัดแน่นของดิน ๑) เครื่องมือที่ใช้กับงานดิน ๗
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 3. คราด ใช้ย่อยดินให้ร่วน ซุยและใช้เกลี่ยหน้า ดินให้เรียบ ใช้ลากหญ้าห รือ ใบไม้ที่ตัดทิ้งไว้ ออก จากแปลงปลูก 4. ปุ้งกี๋ ใช้ใส่ปุ๋ย หรือเศษ หญ้าเศษใบไม้ ใช้ใส่ดิน เพื่อขน ย้ายไปในที่ต่าง ๆ 5. เสียม ใช้พ รวนดิน รอบ โคนต้น ขุดดิน ขุดหลุมขนาดเล็ก ใ ช้ ขุ ดพื ชที่ มี หั ว หรือ หน่อ 6. จอบขุด ใ ช้ ถ า ก ห ญ้ า ดายหญ้าที่ไม่สูงมาก นัก ใ ช้ใน ก า ร ก า จั ด วัชพืชบริเวณพื้นที่โล่ง เพื่อเตรียมพื้นที่ในการ ปลูกพืช ๑) เครื่องมือที่ใช้กับงานดิน (ต่อ) ๘
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 7. จอบขุด หน้าตัดของจอบมี ลักษณะเว้า ใช้ขุดดิน หรือขุด หลุมที่มีขนาดใหญ่ เพื่อปลูกพืชจ าพวกไม้ ยืนต้นต่างๆ 8. จอบ สองเขาขุด ใช้ขุดดินเหนี ยว หรือดินที่มีชั้นดานแข็ง อาจใช้ในชั้นตอน แรกของการขุดดินเพื่อ การปลูกพืชในพื้นที่ที่ โครงสร้างดินแข็ง ๑) เครื่องมือที่ใช้กับงานดิน (ต่อ) ๙
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 9. พลั่วตัก ห น้ า ตั ด พ ลั่ ว มี ลักษณะตรง ใช้ส าหรับตักดิน ปุ๋ย หรือทราย 10. พลั่วผสม ห น้ า ตั ด พ ลั่ ว มี ลักษณะโค้งเว้าปลาย แหลม ใช้ส าหรับผสมดิน และปุ๋ย หรืองานอื่น ๆ ยังมีเครื่องมือเกษตร ประเภทอื่นๆ ให้เรียนรู้อีกนะเพื่อนๆ ๑๐
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 เครื่องมือสำหรับรดน้ำ มี ๓ ชนิด ได้แก่ นอกจากนี้ ในปัจจุบันยังมีนวัตกรรมเครื่องมือเกษตรในการให้น้ำพืช และการให้ปุ๋ย ทางใบ เช่น สปริงเกอร์ เครื่องพ่นปุ๋ย เป็นต้น ทั้งนี้เพื่ออำนวยความสะดวกแก่เกษตรกร ลดระยะเวลาในการให้ปุ๋ยและให้น้ำกับพืชที่ปลูกในปริมาณที่มาก 1.บัวรดน้ า ใ ช้ ร ด น้ า ต้ น พื ช เหมาะส าหรับพืชที่มี ขนาดเล็ก หรือต้นกล้า 2. ถังน้ า ใช้ตักน้ าเพื่อรดน้ า พืชที่มีขนาดใหญ่ และ พืชมีจ านวนน้อย 3.สายยาง ใช้รดน้ าต้นพืชที่มี ขนาดกลางถึงใหญ่ และพืชมีจ านวนมาก 2) เครื่องมือที่ใช้กับงานบำรุงพืช การให้น้ำพืชด้วยสปริงเกอร์ เครื่องพ่นปุ๋ย ๑๑ 0 ๆๆ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 4. กรรไกรตัดกิ่ง ใช้ตัดกิ่งไม้ที่มีขนาด เล็กที่มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ไม่เกิน ๑ นิ้ว 5. กรรไกรตัดหญ้า ใช้ตัดหญ้าที่ไม่สูง นัก ห รือใช้ ตัดแ ต่ง หญ้าให้เรียบเสมอกัน 6. เลื่อยตัดกิ่ง ใช้ตัดกิ่งไม้ที่มี ขนาดใหญ่ 7. มีดดายหญ้า ใ ช้ ด า ย ห ญ้ า ที่ มี ความสูงมากๆ หรือตัด ต้นไม้ กิ่งไม้ 8. กรรไกร กระตุกกิ่ง ใ ช้ ตั ด กิ่ งไ ม้ ที่ มี ขนาดเล็กที่อยู่สูง หรือ ตัดแต่งกิ่งไม้บนต้นไม้ 9. กรรไกรตัดกิ่งไม้ ใ ช้ ตั ด กิ่ ง ไ ม้ ที่ มี ขนาดใหญ่ แต่ไม่อยู่ สูงมากนัก 2) เครื่องมือที่ใช้กับงานบำรุงพืช (ต่อ) ๑๒ 0 ๆๆ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 1. มีดขยายพันธุ์พืช ใช้ควั่นกิ่งที่ต้องการ จ ะ ต อ น กิ่ ง ห รื อใ ช้ ส า ห รั บ เ ฉื อ น ห รื อ ปาดแผ่นตา ทาบกิ่ง ต่อกิ่ง 2. มีดคัตเตอร์ ใ ช้ ส า ห รั บ ก า ร ขยายพันธุ์พืชวิธีต่างๆ เช่น การต้นกิ่งปักช า การเฉือนกิ่งส าหรับ ติดตา เป็นต้น 3.กรรไกรตัดกิ่ง ใ ช้ ตั ด ติ่ งพั น ธุ์ไ ม้ ขนาดเล็ก เพื่อใช้ในการ ปักช าหรือการจัดเตรียม ต้ น ต อใน ก า ร ต่ อ กิ่ ง เป็นต้น 3) เครื่องมือที่ใช้กับงานขยายพันธุ์พืช เครื่องมือที่ใช้ในการขยายพันธุ์พืชนั้น ส่วนใหญ่ นิยมใช้มีดคัตเตอร์เพราะมีราคาถูก หาง่าย ค่ะ ๑๓ 0 ๆๆ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 ๑๔ 0 ๆๆ 1. มีด ใช้ตัดแต่กิ่งผลผลิต ใช้ตัดเพื่อเก็บเกี่ยว ผลผลิตพืชผัก 2. ตะกร้อสอยผลไม้ ใช้ส าหรับการเก็บ ผลไม้ที่อยู่สูง ลดการ บอบช้ าของผลผลิตได้ 3. เคียว ใช้เกี่ยวล าต้นพืช เช่น ข้าว 4) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บเกี่ยวผลผลิตพืช
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 ๑๕ 0 ๆๆ 2. หลักการใช้เครื่องมืองานเกษตร ก่อนใช้งาน ๑. ศึกษาวิธีใช้เครื่องมือเกษตรจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด สอบถามผู้รู้ หรือจาก การสืบค้นข้อมูลจากอินเทอร์เน็ต ๒. เลือกใช้เครื ่องมือให้เหมาะสมกับลักษณะของงาน ไม ่ใช้ผิดประเภท เพราะอาจเกิด อันตรายได้ ๓. ตรวจสภาพของเครื่องมือให้อยู่ในสภาพที่ดีก่อนนำไปใช้ หากพบว่าชำรุดควรนำไปเก็บ แยกไว้ต่างหาก เพื่อรอซ่อมแซม ถ้ายังไม่ซ่อมทันทีควรติดป้ายคำว่า “ชำรุด รอซ่อม” ไม่ ควรนำเครื่องมือที่ชำรุดมาใช้เพราะอาจเกิดอันตรายได้ ขณะใช้งาน หลังใช้งาน หรือ การเก็บรักษาเครื่องมือ เกษตร ๔. ต้องใช้เครื่องมือเกษตรอย่างระมัดระวัง ๕. ไม่นำเครื่องมือเกษตรมาเล่นหรือหยอกล้อกันขณะทำงาน เพราะอาจเกิดอุบัติเหตุได้ ๖. ในการพักวางเครื่องมือเกษตร ควรวางในที่เหมาะสม และหันด้านคมคว่ำลงพื้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดอุบัติเหตุได้ ๗. เมื ่อใช้เครื ่องมือเกษตรเสร็จแล้ว ควรล้างทำความสะอาดและเช็ดให้แห้งสำหรับ เครื ่องมือเกษตรที ่เป็นโลหะ เช ่น กรรไกรตัดกิ ่ง ช้อนปลูก จอบ เป็นต้น ให้ทาน้ำมัน กันสนิมในส่วนที่เป็นโลหะ ๘. เครื่องมือเกษตรที่มีคม ควรลับให้คมอยู่เสมอ ๙. การเก็บเครื่องมือที่มีความคม ควรหันด้านคมเข้าด้านใน ๑๐. เก็บเครื่องมือเกษตรให้เป็นระเบียบ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1 ๑๖ 0 ๆๆ สำรวจสภาพการชำรุดและเสียหายของเครื่องมือว่าชำรุดในส่วนใดบ้าง เช่น ด้ามจอบ – มีดพร้า ชำรุด หลวม หรือหัก ต้องซ่อมแซม โดยหาลิ่มไม้อัดให้ แน่น หรืออาจใช้ตะปูตอก หรือการหาด้ามใหม่มาเปลี่ยน หากพบว่าเครื่องมืองานเกษตรที่เป็นโลหะขึ้นสนิม ให้นำผ้าทำความสะอาด เช็ดสนิมออก ใช้กระดาษทรายขัดสนิม แล้วใช้น้ำมันกันสนิมทาให้ทั่ว 3. การซ่อมแซมเครื่องมืองานเกษตรตามสภาพที่ชำรุด ชำรุด ขั้นตอนและวิธีการซ่อมแซมอุปกรณ์ เครื่องมือและเครื่องใช้ในงานเกษตร หัวอุปกรณ์หลุดจากไม้หรือ หลวมโยกไปมาได้ ลิ่มไม้ ค้อน เครื่องมือ/อุปกรณ์ในการซ่อม การซ่อม นำค้อนตอกลิ่มให้แน่น อาจใช้แผ่นยางหรือหนังรองที่ลิ่มด้วยจะทำให้ จอบแน่นขึ้น ไม่หลุดจากด้ามขณะปฏิบัติงาน วิธีการซ่อม เป็นสนิม , ง้างไม่ออก , ฝืดแน่น เครื่องมือ/อุปกรณ์ในการซ่อม การซ่อม น้ำมันกันสนิม ผ้าแห้ง นำน้ำมันกันสนิมทาบริเวณที่เป็นสนิม ง้างไม่ออกและฝืดแน่น จากนั้นเช็ดด้วยผ้าแห้งให้สะอาด (น้ำมันกันสนิม ได้แก่ น้ำมันเครื่อง น้ำมันจักร น้ำมันพืช น้ำมันมะพร้าว น้ำมันมะกอก เป็นต้น) วิธีการซ่อม
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1๑๗ 0 ๆๆ กรณีมีรอยรั่วที่บัวรดน้ำ หรือ ถังใส่น้ำ แบ่งออกเป็น 2 กรณี คือ 1) กรณีบัวรดน้ำ หรือ ถังใส่น้ำ เป็นโลหะ ให้ใช้แผ่นกระดาษตะกั่ว แปะปิดรูรั่ว กดให้เรียบ เพื่อป้องกันรอยรั่วซึม 2) กรณีบัวรดน้ำ หรือ ถังใส่น้ำ เป็นพลาสติก ให้ใช้กาวตราช้าง ซิลิโคน หรือแถบกาวกันน้ำ ปาดปิดตามรอยร้าวหรือรอยรั่ว บัวรดน้ำสังกะสีมีรอยรั่ว, ชำรุด เครื่องมือ/อุปกรณ์ในการซ่อม การซ่อม แผ่นกระดาษตะกั่ว ใช้แผ่นกระดาษตะกั่ว แปะปิดรูรั่ว กดให้เรียบ ป้องกันรอยรั่วซึม วิธีการซ่อม กรณีบัวรดน้ำหรือถัง พลาสติกรั่ว, มีรอยร้าว เครื่องมือ/อุปกรณ์ในการซ่อม การซ่อม ปืนกาว แท่งซิลิโคน นำปืนกาวยิงซิลิโคน อุดรูรั่ว กรณีเครื่องมือ ไม่คม, ทื่อ เช่น มีด กรรไกร เป็นต้น มีดทื่อ อุปกรณ์ : หินลับมีด ใช้ลับกับหินละเอียด ความรู้เพิ่มเติม
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 1๑๘ 0 ๆๆ 4. การเก็บรักษาเครื่องมืองานเกษตร เมื่อนำเครื่องมือและอุปกรณ์การเกษตรใช้งานตามวัตถุประสงค์เป็นที่ เรียบร้อยแล้ว ควรมีการทำความสะอาดและเก็บไว้อย่างถูกต้อง โดยปฏิบัติได้ ดังนี้นะคะ 1. เครื่องมือทุกชนิดเมื่อใช้แล้วจะต้องทำความสะอาด ทุกครั้ง โดยเฉพาะเครื่องมือที่ทำด้วยโลหะจะต้องเช็ด ให้แห้งแล้วเคลือบด้วยน ้ามันเพื่อกันสนิมด้วย 2. เก็บในสถานที่ปลอดภัย การเก็บถูกหลักวิธี ลดการ เกิดอุบัติเหตุจากเครื่องมือที่แหลมและมีคม สะดวกใน การหยิบใช้ 3. สถานที่เก็บจะต้องมีแสงสว่างเพียงพอ แสงแดด ส่องถึงและต้องเป็นสถานที่ที่ฝนสาดไม่ถึง 4. จัดทำบัญชีเครื่องมือที่มีอยู่ให้เป็นปัจจุบัน เพื่อ สะดวกในการดูแลรักษา 5. หลังการนำเครื่องมือทุกชนิดออกไปใช้ เมื่อใช้เสร็จ แล้วจะต้องเก็บเข้าที่ทุกครั้ง 6. เมื่อทราบการชำรุดของเครื่องมือที่นำออกไปใช้ จะต้องแยกเครื่องมือเหล่านั้นออก และนำมาซ่อมให้อยู่ ในสภาพที่พร้อมใช้งานต่อ
2. หลักการใช้เครื่องมืองานเกษตร 1. ความหมายและประเภทเครื่องมืองานเกษตร เครื่องมืองานเกษตร หมายถึง อุปกรณ์ที่ สร้างขึ้นเพื่อช่วยทุ่น แรงและอ านวยความ สะดวก ตลอดจนช่วย เพิ่มประสิทธิภาพใน การท างานที่เกี่ยวข้อง กับงานเกษตร เครื่องมืองานเกษตร แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ 1) ใช้กับงานดิน 2) ใช้กับงานบ ารุงพืช 3) ใช้กับงาน ขยายพันธุ์พืช 4) ใช้กับงานเก็บเกี่ยว ผลผลิตพืช - ก่อนใช้งาน ควรมีการตรวจสอบ สภาพว่าเครื่องมืออยู่ ใ น ส ภ า พ พ ร้ อ ม หรือไม่ - ขณะใช้งาน ไม่ควรน าเครื่องมือ มาหยอกล้อกัน ควร ใ ช้ ด้ ว ย ค ว า ม ระมัดระวัง - หลังใช้งาน หรือ การเก็บรักษา เครื่องมือ ควรท าความสะอาด ให้เรียบ ร้อย และ เก็บให้เป็นที่
๒๒0ๆๆ 3. การซ่อมแซมเครื่องมืองานเกษตรตามสภาพที่ช ารุด 4. การเก็บรักษาเครื่องมืองานเกษตร หากพบว่าเครื่องมือ ง า นเ กษ ต ร ที่เ ป็ น โลหะขึ้นสนิม ให้น า ผ้าท าความสะอาด เ ช็ ด ส นิ ม อ อ ก ใ ช้ ก ระด าษท ร ายขั ด สนิม แล้วใช้น้ ามัน ทาให้ทั่ว กรณีมีรอยรั่วที่บัว รดน้ า หรือ ถังใส่น้ า ถ้าเป็นพลาสติกให้ใช้ กาวน้ าหรือซิลิโคน แต่หากเป็นโลหะให้ ใ ช้ แ ผ่ น ก ร ะ ด า ษ ตะกั่วแปะปิดรอยรั่ว ควรทำความสะอาด ให้ถูกต้อง โดยถ้า หากเป็นโลหะให้ทา น้ำมันกันสนิมก ่อน เก็บท ุกครั้ง ห้อง จัดเก็บเครื ่องมือมี แสงสว ่างเพียงพอ จัดเก็บเป็นที ่ แยก อ ุปก รณ์ช ำ ร ุดไป ซ่อมแซม สรุ ป เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 23 เครื่องมือเกษตร ที่ใช้กับงานดิน เครื่องมือเกษตร ที่ใช้กับงานบำรุงพืช เครื่องมือเกษตร ที่ใช้กับงานขยายพันธุ์ พืช เครื่องมือเกษตร ที่ใช้ในการเก็บเกี่ยว ผลผลิตพืช ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ................................... ใบมอบหมายงานที่ ๑ รวมได้..................คะแนน ได้..................คะแนน คำชี้แจง นักเรียนตอบคำถามให้ถูกต้อง ๑. ให้นักเรียนจำแนกชื่อเครื่องมือเกษตรที่กำหนดให้ ลงในตารางให้ถูกต้อง ตามประเภทของเครื่องมือเกษตร (คะแนนเต็ม ๘ คะแนน) เคียว ตะกร้อสอยผลไม้ บัวรดน้ำ จอบ กรรไกรตัดกิ่ง เสียม มีดดายหญ้า ส้อมพรวน สายยาง ตะกร้อสอยผลไม้ มีดคัตเตอร์ มีด
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 24 ๒. ให้นักเรียนพิจารณาความเกี ่ยวข้องกันระหว ่างข้อความทางซ้ายมือกับข้อความ ทางขวามือ โดยนำตัวอักษรหน้าข้อความทางขวามือมาใส่ในช่องว่างหน้าข้อความทาง ซ้ายมือให้ถูกต้อง (คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน) ............... ๑. ใช้ขุดหลุมเล็ก และมีความลึก ก. กรรไกรตัดกิ่ง ............... ๒. ใช้ตัดหญ้าที่มีความสูงมาก ๆ ข. จอบขุด ............... ๓. ใช้เก็บไม้ผลที่เจริญเติบโตเต็มที่ ค. ปุ้งกี๋ ............... ๔. ใช้ขุดหลุมขนาดใหญ่ และกว้าง ง. คราด ............... ๕. ใช้ตัดแต่งกิ่งที่มีขนาดใหญ่ไม่เกิน ๑ นิ้ว จ. เลื่อยตัดกิ่ง ............... ๖. ใช้เกลี่ยดินให้เรียบ ย่อยดิน ลากหญ้า ฉ. พลั่วตัก ............... ๗. ใช้ตัดกิ่งไม้ที่มีขนาดใหญ่ ช. มีดดายหญ้า ............... ๘. ใช้ใส่ดิน ใส่ปุ๋ย เพื่อขนย้ายไปที่ต่าง ๆ ซ. จอบสองเขาขุด ............... ๙. ใช้ขุดดินที่เหนียว และแข็ง ฌ. เสียม ............... ๑๐. ใช้ตักดิน ปุ๋ย หรือทราย ญ. ตะกร้อสอยผลไม้
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 25 แบบประเมินพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล ชื่อ................................................................................................................ชั้น................เลขที่................ หมายเหตุ บันทึกคะแนนในแบบสรุปผลการประเมินเล่มที่ ๒ เรื่อง เครื่องมือเครื่องใช้ในงานเกษตร ในช่อง หมายเลข ๓ สรุประดับคุณภาพ ระดับ ดีมาก ( คะแนน ๑๐ – ๑๒ ) ระดับ ดี ( คะแนน ๘ – ๙ ) ระดับ พอใช้ ( คะแนน ๖ – ๗ ) ระดับ ปรับปรุง ( คะแนน ๐ – ๕ ) สรุปผลการประเมิน ผ่าน ไม่ผ่าน เกณฑ์การตัดสิน นักเรียนได้คะแนนร้อยละ ๘๐ ขึ้นไป หรือระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ รายการประเมิน ระดับคุ าพ ดีมาก ดี พอใช้ ๑ ปรับปรุง . ความตั งใ ในการท างาน . ความรับ ด อบ . มีระเบียบว นัย . รักการท างาน รวม รวมคะแนนทั้งหมด
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 26 เกณฑ์การประเมินพฤติกรรมการทำงานรายบุคคล
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 27 ใบมอบหมายงานที่ ๒ รวมได้..................คะแนน คำชี้แจง นักเรียนปฏ บัต ก กรรมตามที่กำหนด (คะแนนเต็ม ๘ คะแนน) ให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ ๓-๕ คน สาธิตการซ่อมแซมเครื่องมือเกษตร ๑ ชนิด กลุ่มที่..... ชั้น ป.6/..... ชื่อสมาชิก......................................................................................................... ๑. ชื่อเครื่องมือเกษตรที่นำมาซ่อมแซม คือ ................................................................................. ๒. ลักษณะการชำรุด.................................................................................................................... ๓. วิธีการซ่อมแซม .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... เกณฑ์การให้คะแนนใบมอบหมายงานที่ ๒ ๘ คะแนน สาธิตการซ่อมแซม และบันทึกใบมอบหมายงานได้ถูกต้อง ละเอียด สมบูรณ์ ๗ คะแนน สาธิตการซ่อมแซม และบันทึกใบมอบหมายงาน พบข้อผิดพลาดไม่เกิน ๑ รายการ ๖ คะแนน สาธิตการซ่อมแซม และบันทึกใบมอบหมายงาน พบข้อผิดพลาดไม่เกิน ๒ รายการ ๕ คะแนน สาธิตการซ่อมแซม และบันทึกใบมอบหมายงาน พบข้อผิดพลาดไม่เกิน ๓ รายการ ไม่ผ่าน สาธิตการซ่อมแซม และบันทึกใบมอบหมายงาน พบข้อผิดพลาดเกิน ๓ รายการ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 28 รายการประเมิน ระดับคุ าพ ดีมาก ดี พอใช้ ๑ ปรับปรุง . การวางแ นการทำงานร่วมกัน . ขั นตอนการปฏ บัต งาน . ความร่วมมือภายในกลุ่ม . ลงาน รวม รวมคะแนนทั้งหมด แบบประเมินพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม หมายเหตุ บันทึกคะแนนในแบบสรุป ลการประเม นเล่มที่ เรื่อง เครื่องมือเครื่องใ ้ในงานเกษตร ใน ่อง หมายเลข สรุประดับคุ าพ ระดับ ดีมาก ( คะแนน ๐ – ) ระดับ ดี ( คะแนน ๘ – ๙ ) ระดับ พอใ ้ ( คะแนน ๖ – ๗ ) ระดับ ปรับปรุง ( คะแนน ๐ – ๕ ) สรุปผลการประเมิน ่าน ไม่ ่าน เก ฑ์การตัดสิน นักเรียนได้คะแนนร้อยละ ๘๐ ขึ นไป หรือระดับคุณภาพดีมาก ถือว่า ่านเกณฑ์ กลุ่มที่..... ั น ป.๖/..... ื่อสมา ก...........................................................................................................
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 29 เกณฑ์การประเมินพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 30 1. ข้อใดเป็นเครื่องมือเกษตรที่ใช้กับงานดิน ทั้งหมด ก. เลื่อยตัดกิ่ง จอบ บัวรดน้ำ ข. ช้อนปลูก ส้อมพรวน เสียม ค. ตะกร้อสอยผลไม้ ปุ้งกี๋ สายยาง ง. มีดขยายพันธุ์พืช กรรไกรตัด หญ้า ถังน้ำ 4. เพราะเหตุใดจึงต้องเลือกใช้เครื่องมือ เกษตรให้เหมาะสมกับงาน ก. เพื่อให้ทำงานได้มากขึ้น ข. เพื่อให้เกิดความปลอดภัย ค. เพื่อให้ทำความสะอาดง่ายขึ้น ง. เพื่อให้มีความเพลิดเพลินในการ ทำงาน 2. ข้อใดเป็นเครื่องมือเกษตรที่ใช้กับงานพืช ทั้งหมด ก. จอบ เสียม พลั่ว ข. ช้อนปลูก บัวรดน้ำ ปุ้งกี๋ ค. มีดดายหญ้า กรรไกรตัดกิ่ง กรรไกรตัดหญ้า ง. คราด มีดขยายพันธุ์พืช ตะกร้อ สอยผลไม้ 5. ก่อนนำเครื่องมือเกษตรไปใช้ควรทำ อย่างไร ก. ทำความสะอาดเครื่องมือ ข. ตรวจความสะอาดของเครื่องมือ ค. นำเครื่องมือไปซ่อมแซมให้ เรียบร้อย ง. ตรวจดูสภาพความเรียบร้อยของ เครื่องมือ 3. การตัดกิ่งไม้ขนาดใหญ่ควรใช้เครื่องมือ ชนิดใด ก. กรรไกรตัดกิ่ง ข. มีดดายหญ้า ค. กรรไกรตัดหญ้า ง. มีดคัตเตอร์ 6. ข้อใดเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการใช้ เครื่องมือเกษตร ก. เก็บเข้าที่ให้เรียบร้อย ข. เรียนรู้วิธีการใช้เครื่องมือ ค. ซ่อมแซมให้พร้อมที่จะใช้งาน ง. ทำความสะอาดและนำผึ่งแดด แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว และทำเครื่องหมาย ลงในกระดาษคำตอบ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 31 7. การล้างทำความสะอาดและทาน้ำมันกัน สนิม ก ่อนเก็บ ควรใช้กับเครื ่องมือ ชนิดใด ก. จอบ เสียม ข. มีดเล็ก ถังน้ำ ค. ถังน้ำ ส้อมพรวน ง. บัวรดน้ำ ช้อนปลูก 9. กรรไกรตัดกิ่งฝืดง้างไม่ออกควรแก้ไข อย่างไร ก. หยอดน้ำมันหล่อลื่น ข. นำไปลับให้คม ค. ล้างน้ำสะอาด ง. ขันนอต 8. การเก็บรักษาเครื่องมือเกษตรให้ถูกวิธีมี ประโยชน์อย่างไร ก. ทำให้งานเสร็จเร็วขึ้น ข. ช่วยให้ได้ผลงานที่ดี ค. ช่วยยืดอายุการใช้งานได้นานขึ้น ง. ช่วยให้เครื่องมือสะอาดมากขึ้น 10. หลังจากใช้กรรไกรตัดกิ่งแล้ว ถ้าไม่ทา น้ำมันก่อนเก็บจะเกิดผลเสียอย่างไร ก. ทำให้ขึ้นสนิม ข. ทำให้นอตหลุด ค. ทำให้เกิดการหัก บิ่น ง. ทำให้การใช้งานครั้งต่อไปไม่ ปลอดภัย ตรวจคำตอบจากเฉลยท้ายเล่มนะคะ
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 32 เลขที่ ผลการปฏิบัติงาน แบบทดสอบ รวมคะแนน ใบมอบหมาย งานที่ ๑ ใบมอบหมาย งานที่ ๒ พฤติกรรม ทำงาน รายบุคคล พฤติกรรม ทำงานกลุ่ม รวม ๑๘ 8 ๑๒ ๑๒ 5๐ ๑๐ 6๐ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ๒๐ ร้อยละ คะแนน ระดับคุณภาพ เต็ม ๕๐ เต็ม ๖๐ เต็ม ๗๐ ๘๐ – ๑๐๐ ๔๐ – ๕๐ ๔๘ – ๖๐ ๕๖ – ๗๐ ดีมาก ๗๐ – ๗๙ ๓๕ – ๓๙ ๔๒ – ๔๗ ๔๙ – ๕๕ ดี ๖๐ – ๖๙ ๓๐ – ๓๔ ๓๖ – ๔๑ ๔๒ – ๔๘ พอใช้ ๐ – ๕๙ ๐ – ๒๙ ๐ – ๓๕ ๐ – ๔๑ ปรับปรุง แบบสรุปผลการประเมิน รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร เกณฑ์การตัดสินระดับคุณภาพ 1 2 3 4 1 - 4 5 6 5 - 6 7
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 33 เลขที่ ทดสอบก่อนเรียน ( 10 ) ทดสอบหลังเรียน ( 10 ) ความก้าวหน้า (หลังเรียน–ก่อนเรียน) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ๒๐ เกณฑ์การตัดสิน นักเรียนได้คะแนนร้อยละ ๘๐ ขึ้นไป หรือระดับคุณภาพดีมาก ถือว่าผ่านเกณฑ์ แบบบันทึกคะแนนความก้าวหน้า การใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ โรงเรียนวัดบางนาใน รื่น ศยามานนท์ สำนักงานเขตบางนา กรุงเทพมหานคร
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 34 บรรณานุกรม บพิตร ตั้งวงศ์กิจ และคณะ. (2553). อุปกรณ์และเครื ่องจักรกลการเกษตร. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. วิเชษฐ ค้าสุวรรณ. (๒๕๕๑). การปลูกพืชผักสวนครัว. กรุงเทพฯ: เพชรสีน้ำเงิน. สถาบันคุณภาพวิชาการ (พว.). (๒๕๕๔). การงานอาชีพและเทคโนโลยี ป.6. กรุงเทพฯ: พัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.). เครื่องมือเกษตร. สืบค้นเมื่อ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕6๕, จาก http://agric-tool.blogspot.com/ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (๒๕๕๔). e-Learning วิชาเกษตรชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖. สืบค้นเมื่อ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕6๕, จาก http://agri.kps.ku.ac.th/agri_pratom6/ index.html
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 35 ภาคผนวก
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 36 ข้อที่ คำตอบ ข้อที่ คำตอบ ๑ ข ๑ ข ๒ ง ๒ ค ๓ ก ๓ ข ๔ ข ๔ ข ๕ ค ๕ ง ๖ ก ๖ ก ๗ ก ๗ ก ๘ ก ๘ ค ๙ ข ๙ ก ๑๐ ค ๑๐ ก เฉลยแบบทดสอบ รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
เรื่อง รอบรู้ รอบด้านเครื่องมือเกษตร 37 ประวัติผู้จัดทำ ชื่อ – สกุล นางสาววรวรรณ นุ่มน้อย เกิดวันที่ 6 มกราคม ๒๕๒๐ ที่อยู่ปัจจุบัน ๓๐๖ / ๗๒ หมู่ ๑๑ ถนนสุขาภิบาล ๖ ตำบลบางพลีใหญ่ อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ ตำแหน่งปัจจุบัน ครู รับเงินเดือนอันดับ คศ.๒ สถานที่ทำงานปัจจุบัน โรงเรียนวัดบางนาใน (รื่น ศยามานนท์) สำนักงานเขตบางนา กรุงเทพมหานคร ประวัติการศึกษา 2531 ประถมศึกษา โรงเรียนวัดสวนส้ม (สุขประชานุกูล) จังหวัดสมุทรปราการ ๒๕๓๗ มัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนวิสุทธิกษัตรี จังหวัดสมุทรปราการ ๒๕๔๑ คณะศึกษาศาสตร์ วิชาเอก ศึกษาศาสตร์-เกษตร (วท.บ.) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม 2558 คณะศึกษาศาสตร์ วิชาเอก การบริหารการศึกษา(ศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต)