รายงาน เรื่อง ภูมิปัญญาท้องถิ่น (หมู่บ้านคนรักว่าว) เสนอ อาจารย์แอนนา ดามูซอ จัดท าโดย นางสาวอิบตีซัม บูระกะ เลขที่17 นางสาวซุลฟาร์ ยูโซะ เลขที่26 นางสาวอาขารอฟ มุเซะ เลขที่31 นางสาวสะกีน๊ะฮ์ โต๊ะหลาง เลขที่33 นางสาวอัสมานี ละลาแป เลขที่35 นางสาวนูรีซัน อาบูบาสา เลขที่ 36 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่5/7 รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาวิชาประวัติศาสตร์(ส32102) ภาคเรียนที่1 ปีการศึกษา 2566 โรงเรียนพัฒนาวิทยา ยะลา
ก ค าน า รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาประวัติศาสตร์ ส32102 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/7โดยมีจุดประสงค์ เพื่อศึกษาศึกษาความรู้ที่ได้จากเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่นของ ต าบลเนินงาม ซึ่งรายงานนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับความรู้ จากการศึกษาของคณะผู้จัดท าเกี่ยวกับเรื่อง หมู่บ้านรักว่าว คณะผู้จัดท าได้เลือกหัวข้อนี้ในการท ารายงาน เนื่องมาจากเป็นเรื่องที่น่าสนใจและต้องขอขอบคุณ สมาชิกสภาองค์บริหารส่วนจังหวัดยะลา เขต4 อ าเภอรา มัน ผู้ให้ความรู้และแนวทางการศึกษาที่ให้ความช่วยเหลือมาในครั้งนี้ ผู้จัดท าหวังว่ารายงานฉบับนี้จะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน คณะผู้จัดท า
ข สารบัญ หน้า ค าน า ก สารบัญ ข บรรณานุกรม ค ประวัติความเป็นมา 1 อุปกรณ์และวิธีการท าว่าว 2 ตัวอย่างประเภทว่าว 3 ภาคผนวก 4
1 ประวัติความเป็นมา “เนินงามโมเดล”หมู่บ้านสัมมาชีพ ยะลา สืบสาน “ท าว่าว” วิถีชีวิตการละเล่นพื้นบ้านจากรุ่นสู่รุ่น ต าบลเนินงาม อ าเภอรามัน จังหวัดยะลา ขึ้นชื่อว่าทั้งต าบลใน 7 หมู่บ้าน ชาวบ้านในพื้นที่จะท าว่าว ซึ่งเป็น ภูมิปัญญาพื้นบ้านกันทุกหมู่บ้าน โดยจะมีทั้งคนรุ่นเก่า รุ่นใหม่ซึ่งเป็นเยาวชนที่ได้รับการสืบทอดในเรื่องการ ท าว่าวกันมาจากรุ่นสู่รุ่นเมื่อ 40-50 ปีก่อน ส าหรับว่าวที่ท าขึ้นมานี้นอกจากจะเป็นการอนุรักษ์ภูมิปัญญาการละเล่นท้องถิ่นให้คงอยู่แล้ว ก็ยังท าไว้ เล่น เพื่อความสุข ความสนุกสนาน ของคนในหมู่บ้านและเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างหมู่บ้าน รวมทั้งท าเป็น ของที่ระลึกไว้ขาย เพื่อเป็นรายได้เสริม หลังการท านา อีกด้วย นายอับดุลฮาเล็ม แสแตแล ประธานศูนย์ประสานงานองค์กรชุมชน ต าบลเนินงาม/รองนายกองค์การบริหาร ส่วนต าบลเนินงาม เล่าให้ฟังว่า ต าบลเนินงาม เป็นพื้นที่กว้างใหญ่ส่วนของพื้นที่โล่ง 4 พันกว่าไร่ที่เป็นที่นา เหมาะกับการเล่นว่าว ซึ่งเป็นที่มาของการท าว่าว มีมากว่า 40-50 ปีที่แล้ว ตั้งแต่สมัยในอดีต ต าบลเนินงาม จะมี7 หมู่บ้าน ซึ่งทุกหมู่บ้านชาวบ้านก็จะท าว่าวและเล่นว่าวกัน ที่เป็นกลุ่มก็มีมาหลายปีที่ผ่านมา อบต.เนิน งาม ได้สนับสนุนจัดแข่งว่าวประเพณีทุกปีเพื่อเป็นการอนุรักษ์สืบสานไว้ให้คนรุ่นหลัง ปัจจุบันคนท าว่าวไม่ เพียงแต่มีอายุวัยกลางคนและเยาวชนรุ่นใหม่ก็สามารถท าได้ การท าว่าวที่นี่ ส่วนใหญ่ก็จะนิยมท าว่าววงเดือน หรือเรียกว่า“วาบูแล หรือวาบูลัน” หรือว่าว บุหลัน นั่นเอง ท าทั้งเพื่อแข่ง เล่นสนุกสนาน มีบ้างในส่วนของการขาย เพื่อให้เกิดรายได้สู่ชุมชน ซึ่งเป็น หมู่บ้านสัมมาชีพอยู่แล้ว รายได้จากการท าว่าว ของต าบลเนินงาม ก็จะท าขายเป็นของที่ระลึก ใส่กรอบ ท า ว่าวเล็กๆ เพื่อเป็นพวงกุญแจ หรือท าว่าวแปะไว้ที่ฝาผนัง
2 อุปกรณ์และวิธีการท าว่าว การท าว่าว การท าว่าวแต่ละตัว จะเป็นว่าวประเภทใด และขนาดใด ประกอบด้วยสิ่งต่างๆ คือ วัสดุอุปกรณ์ วัสดุและอุปกรณ์ที่ใช้ในการท าว่าว ได้แก่ ไม้ไผ่ กระดาษสาบาง หรือผ้าเนื้อบาง เชือกป่าน กาวแป้ง เปียก มีดเหลาไม้ไผ่ กรรไกรตัดกระดาษ พู่กันและสี ไม้ไผ่ที่ใช้ท าโครงว่าวจัดว่าเป็นวัสดุส าคัญ ควรเลือกใช้ไม้ ไผ่สีสุก เพราะเป็นไม้ที่มีเนื้อหยุ่นเหนียว ไม่หักง่าย และสามารถตัดแต่งประกอบเป็นโครงว่าวรูปทรงต่างๆ ได้ดี วิธีการผูกว่าว การผูกว่าวเริ่มจากการเหลาไม้ไผ่ให้ตรงได้ขนาดและลักษณะ ตามที่ต้องการ เพื่อขึ้นรูปโครงว่าว ที่ ส าคัญคือ ไม้อก ซึ่งเป็นแกนหลักของโครงว่าว หากไม้ไผ่คด ให้น ามาอิงกับเตา หรือใช้ไฟลน แล้วทาด้วยน้ าตาล ปี๊บ ใช้ไม้หน้าสามท าเป็นตะขอ คอยดัดให้ไม้ตรง นอกจากไม้อกแล้วยังมีไม้ปีกว่าวที่ตัดเป็นรูปทรงต่างๆ จากนั้น จึงน าโครงว่าวมาผูกเป็นตัวว่าวตามที่ออกแบบไว้ แล้วติดกระดาษให้ตึง การติดกระดาษควรท าในตอน กลางคืน หรือตอนเช้า เพราะอากาศไม่ร้อนจัด เพื่อป้องกันการขยายตัวของกระดาษ สุดท้ายจึงระบายสีสันบน ตัวว่าวให้สวยงาม
3 ตัวอย่างประเภทว่าว ว่าววงเดือน หรือเรียกว่า“วาบูแลหรือวาบูลัน” บูลันแปลว่าดวงจันทร์ เป็นว่าวที่มีรูปดวงเดือนเป็น ส่วนประกอบอยู่ตรงกลางล าตัว ส่วนประกอบที่ส าคัญ คือ ปีก เขา (คล้ายเขาควาย) และดวงเดือนซึ่งอยู่ตรง กลางระหว่างปีกและเขาและตอนกลางของล าตัว ว่าววงเดือน มี ๒ แบบคือ แบบมีแอก และแบบไม่มีแอก ความเป็นมาของว่าวบางคนบอกว่าว่าวมาจากประเทศมาเลเซีย และบางคนบอกว่ามาจากจังหวัดปัตตานี การท าว่าววงเดือนเริ่มจากการเตรียมวัสดุอุปกรณ์และเครื่องมือ จากนั้นท าการเหล่าไม้ไผ่ และเตรียม ประกอบไม้ไผ่ น ากระดาษลอกลายมาวางไว้ แล้วแปะลงบนไม้ไผ่ที่ประกอบ ท าการเขียนลาย และท าการลงสี เสร็จแล้วผูกเชือกบนตัวว่าว เก็บรายเอียดของว่าว ท าการตกแต่ง ชั่งน้ าหนักขนาดปีกของว่าวให้เท่ากัน เก็บ รายละเอียดอีกครั้ง เป็นอันเสร็จเรียบร้อยสมบูรณ์ ระยะเวลาในการผลิตประมาณ ๓ วัน ต่อว่าว ๑ ตัว แต่ก็ ขึ้นอยู่ที่ลวดลายที่ต้องการตกแต่ง ลักษณะพิเศษของว่าวเป็นการสะท้อนถึงอัตลักษณ์ทางด้านศิลปวัฒนธรรม ท้องถิ่น เช่น ลวดลายของว่าวและการออกแบบที่เป็นเอกลักษณ์ของภาคใต้ ปัจจุบันมีผู้นิยมเล่นว่าวเป็นจ านวน มาก แต่ช่างฝีมือการท าว่าวมีน้อยมาก
ภาคผนวก
5
ค บรรณานุกรม ประวัติความเป็นมา.(ออนไลน์).เข้าถึงได้จาก: https://thainews.prd.go.th(วันที่สืบค้น:19 สิงหาคม 2566) อุปกรณ์และวิธีการท าว่าว.(ออนไลน์).เข้าถึงได้จาก:https://www.saranukromthai.html (วันที่สืบค้น:19 สิงหาคม 2566) ตัวอย่างประเภทว่าว.(ออนไลน์).เข้าถึงได้จาก:https://pantip.com (วันที่สืบค้น:19 สิงหาคม 2566)