heart

one life PREVENTION IS BETTER. GET HELP!

HUMAN HEALTH INSTITUTE

coronary heart heart attack
congenital disease congestive failure

นาย ภวู เดช รมพฤกษา ม.4/1 เลขท1ี 7

www.onelifeinstitute.com



คํานาํ

รายงานเลม่ นจี ดั ทําขนึ เพอื เปนสว่ นหนงึ ของวชิ าคอมพวิ เตอร์ ชนั
มธั ยมศกึ ษาปท4ี เพอื ใหไ้ ดศ้ กึ ษาหาความรใู้ นเรอื งโรงหวั ใจและไดศ้ กึ ษาอยา่ ง
เขา้ ใจเพอื เปนประโยชนก์ บั การเรยี น

ผจู้ ดั ทําหวงั วา่ รายงานเลม่ นจี ะเปนประโยชนก์ บั ผอู้ า่ น หรอื นกั เรยี น
นกั ศกึ ษา ทกี ําลงั หาขอ้ มลู เรอื งนอี ยู่ หากมขี อ้ แนะนาํ หรอื ขอ้ ผดิ พลาดประการ
ใด ผจู้ ดั ทําขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มา ณ ทนี ดี ว้ ย

ผจู้ ดั ทํา ภวู เดช รม่ พฤกษา

วนั ท2ี 0 ตลุ าคม พ.ศ.2563

สารบญั หนา้
1-2
เรอื ง 3-7
คํานาํ ก 8-9
สารบญั 10
11
โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ 12-13
สาเหตขุ องโรค 14-19
การวนิ จิ ฉยั โรค 20
อาการทผี ปู้ วยควรพบแพทย์ 21
แนวทางการรกั ษา 22
การปองกนั 23
การรกั ษา 23
ภาวะหวั ใจโต 23
การวนิ จิ ฉยั 24
สาเหตุ
การปองกนั
ผทู้ คี วรไดร้ บั การตรวจ
การรกั ษา
บรรณานกุ รม

สาเหตขุ องโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ

โรคหลอดเลอื ดหวั ใจมสี าเหตจุ ากการรวมตวั กนั ของไขมนั ทผี นงั ภายในหลอดเลอื ดหวั ใจ
โดยกอ้ นไขมนั นเี กดิ จากคอเลสเตอรอลและของเสยี อนื ๆ และมชี อื วา่ อเธอโรมา (Atheroma)
การเกาะตวั กนั ของกอ้ นไขมนั ทําใหเ้ กดิ ภาวะหลอดเลอื ดแขง็ ตวั หรอื กระบวนการทเี รยี กวา่
อะเทอโรสเคลอโรซสิ (Atherosclerosis) รวมถงึ การขดั ขวางทางเดนิ ของเลอื ด รา่ งกายจงึ ไม่
สามารถสง่ เลอื ดไปยงั กลา้ มเนอื หวั ใจได้ ปจจยั ทกี อ่ ใหเ้ กดิ กระบวนการเหลา่ นี ไดแ้ ก่
คอเลสเตอรอล ไขมนั อมิ ตวั ในอาหารทมี คี วามจาํ เปนตอ่ เซลลใ์ นรา่ งกาย แตค่ อเลสเตอรอล
ในกระแสเลอื ดทมี ากเกนิ ไปอาจกอ่ ใหเ้ กดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจได้ คอเลสเตอรอลแบง่ ออก
เปนหลายประเภท แตม่ ี 2 ประเภททสี าํ คญั คอื
LDL หรอื “ไขมนั รา้ ย” ไขมนั รา้ ย LDL คอื ตวั การปดกนั หลอดเลอื ดหวั ใจ ซงึ ถอื เปนความ
เสยี งในการเกดิ โรคเกยี วกบั หวั ใจ
HDL หรอื “ไขมนั ด”ี ทําหนา้ ทนี าํ ไขมนั รา้ ยออกจากเซลลต์ า่ ง ๆ และลดความเสยี งในการเกดิ
โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ
โรคความดนั โลหติ สงู ความดนั โลหติ สงู สง่ ผลใหห้ วั ใจทํางานหนกั จนเกดิ ภาวะหลอดเลอื ด
แขง็ ตวั ซงึ อาจนาํ ไปสโู่ รคหลอดเลอื ดหวั ใจ ความดนั โลหติ ตรวจวดั ไดแ้ ละมคี า่ ตรวจวดั ดงั
ตอ่ ไปนี
ความดนั ชว่ งบน/ความดนั ซสิ โตลคิ (Systolic Pressure) คอื ระดบั ความดนั โลหติ ขณะหวั ใจสบู
ฉดี เลอื ดความดนั ชว่ งลา่ ง/ความดนั ไดแอสโตลคิ (Diastolic Pressure) คอื ระดบั ความดนั
โลหติ ขณะหวั ใจคลายตวั และมเี ลอื ดหลอ่ เลยี งในการตรวจวดั ความดนั ความดนั ซสิ โตลคิ จะ
ปรากฏเปนจาํ นวนแรกและมคี า่ สงู กวา่ จาํ นวนทตี ามมา ซงึ คอื คา่ ความดนั ไดแอสโตลคิ ผมู้ ี
โรคความดนั สงู จะมคี า่ ความดนั ซสิ โตลคิ มากกวา่ หรอื เทา่ กบั 140mmHg หรอื คา่ ความดนั ได
แอสโตลตี งั แต่ 90mmHg ขนึ ไป

การสบู บหุ รีปจจยั เสยี งทสี าํ คญั สาํ หรบั โรคหลอดเลอื ดหวั ใจคอื การสบู บหุ รีซงึ สง่ ผลตอ่ การเกดิ
โรคหวั ใจมากถงึ 24% สารนโิ คตนิ และกา๊ ซคารบ์ อนมอนออกไซดใ์ นควนั บหุ รสี ง่ ผลใหห้ วั ใจเกดิ
ความเครยี ด มอี ตั ราการเตน้ ทเี รว็ ขนึ ในขณะพกั ทงั ยงั เพมิ ความเสยี งใหเ้ ลอื ดจบั ตวั กนั เปนลมิ หรอื
กอ้ นอกี ดว้ ย
โรคเบาหวาน เปนความเสยี งในการเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจมากถงึ 2 เทา่ ผนงั หลอดเลอื ดทหี นา
ขนึ อาจมผี ลตอ่ การปดกนั การไหลเวยี นของโลหติ และการมรี ะดบั นาํ ตาลสงู หรอื ควบคมุ ไมไ่ ดเ้ ปน
เวลานานจะเพมิ โอกาสในการเปนโรคหลอดเลอื ดหวั ใจเรว็ ขนึ เชน่ กนั
ภาวะหลอดเลอื ดอุดตนั (Thrombosis) คอื การทเี ลอื ดจบั ตวั กนั เปนลมิ หรอื กอ้ นในเสน้ เลอื ดใหญ่
หรอื หลอดเลอื ด มกั เกดิ ขนึ บรเิ วณเดมิ ซงึ เปนผลจากกระบวนการอะเทอโรสเคลอโรซสิ
(Atherosclerosis) หากภาวะนเี กดิ ขนึ ในหลอดเลอื ดหวั ใจจะทําใหห้ ลอดเลอื ดตบี และขดั ขวางการ
ทํางานของกลา้ มเนอื หวั ใจในการสาํ รองเลอื ดได้ จงึ อาจสง่ ผลตอ่ ภาวะหวั ใจวาย

การวนิ จิ ฉยั โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ

วธิ กี ารวนิ จิ ฉยั อาจขนึ อยกู่ บั อาการของผปู้ วยและความตอ้ งการตรวจวนิ จิ ฉยั ของแพทย์
ซงึ อาจมวี ธิ กี ารตอ่ ไปนี
การตรวจเลอื ด แพทยอ์ าจใชก้ ารตรวจเลอื ดเพอื วดั ระดบั เอนไซมใ์ นหวั ใจ (Cardiac Enzyme
Test) ในการตรวจสอบความเสยี หายของกลา้ มเนอื หวั ใจ
การเอกซเรยท์ รวงอก ใชต้ รวจดสู าเหตแุ ละอาการตา่ ง ๆ ทเี กดิ ขนี บรเิ วณหวั ใจ ปอดและ
ผนงั ทรวงอก
การเอกซเรยค์ อมพวิ เตอร์ (CT scan) แพทยจ์ ะฉดี สารทบึ แสงเขา้ สรู่ า่ งกายผปู้ วยเพอื สรา้ ง
ภาพอวยั วะและวดั ปรมิ าณแคลเซยี มสะสมทผี นงั หลอดเลอื ดได้
การสรา้ งภาพดว้ ยคลนื แมเ่ หลก็ ไฟฟา (MRI) ชว่ ยในการสรา้ งภาพหวั ใจ โดยผปู้ วยจะนอน
หงายบนเครอื งสแกนทมี ลี กั ษณะคลา้ ยอุโมงคแ์ ละตดิ ตงั แมเ่ หลก็ โดยรอบ จากนนั เครอื ง
สแกนจะสรา้ งภาพอวยั วะโดยคลนื แมเ่ หลก็
การตรวจคลนื ไฟฟาหวั ใจ (Electrocardiogram: ECG/Elektrokardiogram: EKG) สามารถวดั
ระดบั อตั ราและความคงทขี องการเตน้ หวั ใจ ทงั ยงั แสดงถงึ ภาวะหวั ใจวายทเี คยเกดิ ขนึ
หรอื กําลงั จะเกดิ ขนึ โดยการตดิ แผน่ อเิ ลก็ โทรด (Electrode Patch) บนแขน ขา และ
ทรวงอกของผปู้ วยเพอื ตรวจจบั อตั ราการเตน้ ของหวั ใจ
การตรวจหวั ใจดว้ ยคลนื เสยี งความถสี งู (Echocardiogram) ใชค้ ลนื เสยี งในการสรา้ งภาพ
ของหวั ใจ เพอื แสดงความหนาของกลา้ มเนอื หวั ใจ โครงสรา้ งและการสบู ฉดี เลอื ด ซงึ
คลา้ ยคลงึ กบั การอลั ตราซาวดท์ ใี ชใ้ นการตรวจครรภ์ แพทยจ์ ะทาเจลหลอ่ ลนื บรเิ วณ
ทรวงอกของผปู้ วยและใชเ้ ครอื งทรานสดวิ เซอร์ (Transducer) ตรวจโดยรอบ

การสวนหลอดเลอื ดหวั ใจ (Coronary Angiogram หรอื Angiography/Cardiac
Catheterization) คอื การตรวจดภู ายในหลอดเลอื ดหวั ใจ โดยการฉดี สเี ขา้ สหู่ ลอดเลอื ด
หวั ใจ (Angiogram) ผา่ นการสอดทอ่ ยาวขนาดเลก็ (Catheter) บรเิ วณขาหนบี แขน หรอื คอ
ไปยงั หลอดเลอื ดหวั ใจ การฉดี สจี ะชว่ ยสรา้ งภาพของหลอดเลอื ดตบี หรอื อุดตนั รวมถงึ
บง่ บอกถงึ ความดนั โลหติ ภายในหวั ใจและสมรรถภาพในการสบู ฉดี เลอื ด กระบวนการ
สวนหลอดเลอื ดหวั ใจมคี วามปลอดภยั และมกั ไมก่ อ่ ใหเ้ กดิ ภาวะแทรกซอ้ นรนุ แรง เชน่
เลอื ดออกเลก็ นอ้ ยหรอื มแี ผลฟกชาํ บรเิ วณทสี อดทอ่ เขา้ สรู่ า่ งกาย แตใ่ นบางครงั อาจมี
ภาวะแทรกซอ้ นทรี นุ แรง ซงึ พบไดน้ อ้ ยมากหรอื ไมเ่ กนิ 1% เชน่ ภาวะเสน้ เลอื ดสมองหรอื
เสน้ เลอื ดบรเิ วณอนื ๆ ของรา่ งกายอุดตนั จากการหลดุ ลอยของคราบตะกรนั ไปอุดตาม
หลอดเลอื ดบรเิ วณตา่ ง ๆ
การตรวจสมรรถภาพหวั ใจขณะออกกําลงั กาย (Exercise stress test: EST) ตรวจวดั อตั รา
การเตน้ ของหวั ใจขณะเดนิ บนสายพานหรอื ปนจกั รยาน เพอื ทราบถงึ ความแขง็ แรงของ
หวั ใจขณะสบู ฉดี เลอื ด ทงั ยงั สามารถบง่ บอกถงึ สาเหตกุ ารเจบ็ หนา้ อก ซงึ มกั เปนผลจาก
โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ บางกรณแี พทยอ์ าจใชก้ ารอลั ตรา้ ซาวดก์ อ่ นหรอื หลงั การวงิ บน
สายพานหรอื ปนจกั รยาน (Exercise Stress Echocardiogram) หรอื อาจใชย้ าเพอื กระตนุ้ หวั ใจ
ระหวา่ งการตรวจหวั ใจดว้ ยคลนื เสยี งความถสี งู
เครอื งบนั ทกึ คลนื ไฟฟาหวั ใจตอ่ เนอื ง 24 ชวั โมง (Holter Monitoring) ในบางกรณแี พทย์
อาจแนะนาํ ใหผ้ ปู้ วยตดิ เครอื งบนั ทกึ คลนื ไฟฟาหวั ใจตอ่ เนอื ง 24 ชวั โมงเพอื บนั ทกึ ความ
ผดิ ปกตขิ องจงั หวะการเตน้ หวั ใจระหวา่ งการดาํ เนนิ ชวี ติ ประจาํ วนั ของผปู้ วย
การทดสอบโดยการกมั มนั ตรงั สี (Radionuclide Tests) คอื การฉดี สารกมั มนั ตรงั สไี อโซโทป
(Radioactive Isotope) เขา้ สกู่ ระแสเลอื ดเพอื ทราบถงึ ประสทิ ธภิ าพการสบู ฉดี เลอื ดและการ
ไหลเวยี นของเลอื ดไปยงั ผนงั กลา้ มเนอื หวั ใจ

ปจจยั เสยี งของการเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจแบง่ ออกไดเ้ ปน 2 ประเภท คอื

ปจจยั เสยี งทไี มส่ ามารถปรบั เปลยี นได้ ไดแ้ ก่
ประวตั คิ รอบครวั หากมบี คุ คลในครอบครวั เชน่ ปู ยา่ ตา ยาย พอ่ แม่ พี นอ้ ง เปนโรค
หลอดเลอื ดหวั ใจ กม็ โี อกาสเปนโรคหลอดเลอื ดหวั ใจเพมิ ขนึ
อายุ เมอื อายมุ ากขนึ เกดิ การเสอื มสภาพของหลอดเลอื ดเพมิ ขนึ
เพศ ผชู้ ายมโี อกาสเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจไดม้ ากกวา่ ผหู้ ญงิ แตใ่ นผหู้ ญงิ ทหี มดประจาํ
เดอื นแลว้ มโี อกาสเสยี งของโรคหลอดเลอื ดหวั ใจใกลเ้ คยี งกบั ผชู้ าย

ปจจยั เสยี งทสี ามารถปรบั เปลยี นได้ จากการตดิ ตามเฝาระวงั สถานการณป์ จจยั เสยี งของโรค
หวั ใจและหลอดเลอื ดในประเทศไทย ครงั ที 4 พ.ศ.2551-2552 พบวา่ ปจจยั เสยี งของการเกดิ โรคมี
สาเหตจุ ากพฤตกิ รรมสขุ ภาพทไี มถ่ กู ตอ้ งโดยอาจมปี จจยั เสยี งเดยี วหรอื หลายปจจยั เสยี งรวม
กนั กไ็ ด้ ดงั นี

นาํ หนกั เกนิ และอว้ น การปลอ่ ยใหน้ าํ หนกั ตวั เพมิ ขนึ เรอื ยๆ การมดี ชั นมี วลกายทมี ากขนึ
เปนการเพมิ ความเสยี งตอ่ การเกดิ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด ทงั นคี นในประเทศเอเชยี ควรมี
คา่ ดชั นมี วลกายมาตรฐานไมเ่ กนิ 23 กโิ ลกรมั ตอ่ ตารางเมตร
กลมุ่ อาการทมี ภี าวะเสยี งตอ่ การเกดิ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ดทเี กยี วขอ้ งโดยตรงกบั ภาวะนาํ
หนกั เกนิ หรอื ภาวะอว้ นรว่ มกบั ปจจยั เสยี งดา้ นอนื ๆ หรอื เรยี กวา่ กลมุ่ อาการเมตาโบลกิ
(metabolic syndrome หรอื insulin resistance) สามารถวนิ จิ ฉยั ไดเ้ มอื มคี ณุ สมบตั ิ 3 ขอ้ ใน 5 ขอ้
ดงั นี
(1) มภี าวะอว้ นลงพุง จดุ ตดั ของภาวะอว้ นลงพุงใชก้ ารวดั เสน้ รอบเอวในผหู้ ญงิ และผชู้ าย เทา่ กบั
80 และ 90 เซนตเิ มตรตามลําดบั
(2) มภี าวะความดนั โลหติ สงู หรอื มคี วามดนั โลหติ สงู กวา่ หรอื เทา่ กบั 130/85 มลิ ลเิ มตรปรอท
(3) เปนโรคเบาหวานหรอื มรี ะดบั นาํ ตาลในเลอื ดหลงั งดอาหารและเครอื งดมื 8 ชวั โมงขนึ ไปสงู กวา่
หรอื เทา่ กบั 110 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร

(4) มรี ะดบั ไตรกลเี ซอไรดใ์ นเลอื ดหลงั งดอาหารและเครอื งดมื 12 ชวั โมงขนึ ไปสงู กวา่ หรอื
เทา่ กบั 150 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร หรอื เปนผทู้ รี บั ประทานยาลดไขมนั อยแู่ ลว้
(5) ระดบั ของเอชดแี อลคอเลสเตอรอลHDL-C) หรอื ไขมนั ดใี นเลอื ดนอ้ ยกวา่ 40 มลิ ลกิ รมั

ตอ่ เดซลิ ติ รในผชู้ าย หรอื นอ้ ยกวา่ 50 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ รในผหู้ ญงิ
ภาวะความดนั โลหติ สงู มเี กณฑใ์ นการวนิ จิ ฉยั คอื มคี า่ สงู กวา่ หรอื เทา่ กบั 140/90 มลิ ลเิ มตร
ปรอท โดยภาวะความดนั โลหติ สงู จะทําใหก้ ลา้ มเนอื หวั ใจหอ้ งลา่ งซา้ ยหนาตวั ขนึ ซงึ เปน
ปจจยั เสยี งสาํ คญั ตอ่ การเกดิ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด ทงั นพี บวา่ การรบั ประทานเกลอื
โซเดยี มมากเปนสาเหตสุ าํ คญั ทที ําใหค้ วามดนั โลหติ สงู เพมิ มากขนึ ดว้ ย
ความเครยี ด ปจจยั ทางดา้ นความเครยี ด 5 ประการทที ําใหเ้ สยี งตอ่ การเกดิ โรคหวั ใจและ
หลอดเลอื ด คอื สภาพจติ ใจทโี ศกเศรา้ มคี วามเครยี ดเรอื รงั เปนเวลานานตดิ ตอ่ กนั และยงั
ไมส่ ามารถจดั การกบั สาเหตขุ องความเครยี ดนนั ได้ ภาวะเกบ็ กดดา้ นอารมณ์ ความรสู้ กึ ไม่
เปนมติ ร ขาดการเชอื มสมั พนั ธแ์ ละแรงสนบั สนนุ ทางสงั คมและครอบครวั และคดิ วา่
ตนเองมปี มดอ้ ยดา้ นฐานะเศรษฐกจิ และสถานะทางสงั คม
ภาวะนาํ ตาลในเลอื ดสงู หรอื โรคเบาหวาน ระดบั นาํ ตาลในเลอื ดสงู เรอื รงั สง่ ผลใหเ้ กดิ การ
เสอื มของหลอดเลอื ดทงั ขนาดเลก็ และขนาดใหญ่ ทําใหเ้ ซลลเ์ ยอื บภุ ายในหลอดเลอื ด
ทํางานผดิ ปกติ เปนปจจยั ทที ําใหเ้ กดิ หลอดเลอื ดแดงแขง็ ซงึ ทําใหอ้ วยั วะตา่ งๆ ของ
รา่ งกายเสอื มสภาพและถกู ทําลาย และกอ่ ใหเ้ กดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจตามมาได้
ภาวะไขมนั ในเลอื ดผดิ ปกติ คอื ระดบั ไขมนั ในเลอื ดทที ําใหม้ คี วามเสยี งตอ่ การเกดิ หลอด
เลอื ดแดงตบี ตนั ระดบั ไขมนั ในเลอื ดทเี หมาะสมสาํ หรบั ผทู้ ไี มเ่ ปนโรคหรอื ไมม่ ปี จจยั เสยี ง
ดา้ นไขมนั ผดิ ปกตแิ ละควรใชเ้ ปนคา่ สาํ หรบั ควบคมุ ตวั เองในการปองกนั โรคหลอดเลอื ด
หวั ใจ คอื ระดบั คอเลสเตอรอลรวมนอ้ ยกวา่ 200 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร ระดบั แอลดแี อล
คอเลสเตอรอล (LDL-C) หรอื ไขมนั ตวั รา้ ยนอ้ ยกวา่ 100 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ ร เอชดแี อล
คอเลสเตอรอล (HDL-C) หรอื ไขมนั ตวั ดมี ากกวา่ 40 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ รในผหู้ ญงิ และ
มากกวา่ 50 มลิ ลกิ รมั ตอ่ เดซลิ ติ รในผชู้ าย และระดบั ไตรกลเี ซอไรดน์ อ้ ยกวา่ 150 มลิ ลกิ รมั
ตอ่ เดซลิ ติ ร

การไมอ่ อกกําลงั กาย พบวา่ การไมม่ กี จิ กรรมทางกายหรอื การไมอ่ อกกําลงั กายจะ
ทําใหเ้ กดิ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ดเพมิ ขนึ 1.5 เทา่
การรบั ประทานผกั และผลไมใ้ นแตล่ ะวนั นอ้ ยเกนิ ไป พบวา่ ปจจบุ นั นคี นเรารบั ประทาน
อาหารทมี รี สหวาน อาหารทมี ไี ขมนั และแคลอรสี งู แตร่ บั ประทานผกั และผลไมน้ อ้ ย ซงึ
เปนผลกอ่ ใหเ้ กดิ ปจจยั เสยี งตอ่ การเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจได้
การสบู บหุ รี หมายความถงึ ผทู้ สี บู บหุ รเี ปนประจาํ ผทู้ ไี มส่ บู บหุ รแี ตไ่ ดร้ บั ควนั บหุ รจี าก
ผอู้ นื (ผทู้ ไี ดร้ บั ควนั บหุ รมี อื สอง) ผทู้ บี รโิ ภคยาสบู แบบไมม่ คี วนั เชน่ ยาฉนุ ยาเสน้
รวมถงึ ผทู้ เี คยสบู บหุ รตี ดิ ตอ่ กนั มาเปนเวลานานและเพงิ หยดุ สบู ไดไ้ มน่ าน พบวา่ ผสู้ บู
บหุ รมี คี วามเสยี งตอ่ การเปนโรคหวั ใจขาดเลอื ดมากกวา่ คนทไี มส่ บู บหุ รถี งึ 2.4 เทา่
เนอื งจากสารพษิ ในบหุ รมี คี วามสมั พนั ธก์ บั การเกดิ โรค เชน่ นโิ คตนิ มผี ลทําใหเ้ กดิ การ
ทําลายเยอื บผุ นงั หลอดเลอื ดชนั ในของหลอดเลอื ดแดง คารบ์ อนมอนอกไซดจ์ ะ
ทําลายคณุ สมบตั ใิ นการเปนพาหนะนําออกซเิ จนของเมด็ เลอื ดแดง ทําใหร้ า่ งกายได้
รบั ออกซเิ จนนอ้ ยเปนผลใหห้ วั ใจตอ้ งทํางานหนกั มากขนึ ไฮโดรเจนไซยาไนดท์ ําใหเ้ กดิ
หลอดเลอื ดแดงแขง็ นอกจากนคี วนั บหุ รยี งั ทําใหเ้ กลด็ เลอื ดเกาะกนั มากขนึ ทําให้
เลอื ดจบั กนั เปนกอ้ นไดง้ า่ ยขนึ ปจจยั ตา่ งๆ เหลา่ นสี ง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ หลอดเลอื ดแดงตบี
หรอื อุดตนั เฉยี บพลนั ไดใ้ นทนั ที

อาการนาํ ทสี าํ คญั ทที ําใหผ้ ปู้ วยมาพบแพทย์

อาการเจบ็ เคน้ อกทเี ปนลกั ษณะเฉพาะของโรคหวั ใจขาดเลอื ด คอื อาการเจบ็
หนกั ๆ เหมอื นมอี ะไรมาทบั หรอื รดั บรเิ วณกลางหนา้ อกหรอื ใตก้ ระดกู กลาง
หนา้ อก อาจมรี า้ วไปบรเิ วณคอ กราม ไหล่ และแขนทงั 2 ขา้ งโดยเฉพาะขา้ ง
ซา้ ย เปนมากขณะออกแรง เปนนานครงั ละ 2-3 นาที เมอื นงั พกั หรอื อมยา
ขยายหลอดเลอื ดใตล้ นิ อาการจะทเุ ลาลง
มอี าการเหนอื ยงา่ ยขณะออกแรงหรอื ออกกําลงั กายทเี กดิ ขนึ เฉยี บพลนั
ภายใน 1–2 สปั ดาห์ หรอื ทเี กดิ ขนึ เรอื รงั เกนิ กวา่ 3 สปั ดาหข์ นึ ไป
มาดว้ ยอาการเหนอื ย หายใจหอบนอนราบไมไ่ ด้ แนน่ อดึ อดั หายใจเขา้ ไมเ่ ตม็
ปอด อาจมอี าการเจบ็ เคน้ อกรว่ มดว้ ยหรอื ไมก่ ไ็ ด้ อาการอาจเกดิ ขนึ อยา่ ง
เฉยี บพลนั หรอื เปนๆ หายๆ มาเปนเวลานาน
มอี าการหนา้ มดื เวยี นศรี ษะ เปนลม รว่ มกบั อาการแนน่ หนา้ อก ซงึ เกดิ ขนึ
เนอื งจากมคี วามดนั โลหติ ตําเฉยี บพลนั อาการหมดสตหิ รอื หวั ใจหยดุ เตน้

โรคหลอดเลอื ดหวั ใจสว่ นใหญเ่ กดิ จากไขมนั และเนอื เยอื สะสมในผนงั ของหลอดเลอื ด
ทําใหเ้ ยอื บผุ นงั หลอดเลอื ดชนั ในตําแหนง่ นนั หนาตวั ขนึ ทําใหห้ ลอดเลอื ดมกี ารตบี
แคบลง ทําใหเ้ ลอื ดซงึ นาํ ออกซเิ จนไหลผา่ นไดน้ อ้ ยลง สง่ ผลใหเ้ ลอื ดไหลไปเลยี งกลา้ ม
เนอื หวั ใจไดไ้ มเ่ พยี งพอ จนเกดิ ภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจขาดเลอื ด ซงึ จะทําใหม้ อี าการเจบ็
หนา้ อกเกดิ ขนึ หากเกดิ การอุดตนั ของหลอดเลอื ดเฉยี บพลนั ซงึ มกั เกดิ จากคราบไข
มนั ทสี ะสมอยทู่ ผี นงั ของหลอดเลอื ดชนั ในแตกออกและกลายเปนลมิ เลอื ดจะสง่ ผลให้
เกดิ ภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจตายเฉยี บพลนั อนั นาํ ไปสภู่ าวะแทรกซอ้ นตา่ งๆ หรอื เสยี ชวี ติ
กะทนั หนั ได้

การตรวจวนิ จิ ฉยั โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ

การตรวจรา่ งกายและการซกั ประวตั ิ เชน่ ประวตั ใิ นครอบครวั ประวตั กิ ารสบู
บหุ รี การรบั ประทานอาหาร การออกกําลงั กาย โรคประจาํ ตวั เปนตน้ ซงึ จะชว่ ย
ใหแ้ พทยท์ ราบวา่ ผปู้ วยมคี วามเสยี งของการเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจหรอื ไม่
การตรวจทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารและการตรวจพเิ ศษ ไดแ้ ก่
การตรวจคลนื ไฟฟาหวั ใจ (electrocardiogram)
การถา่ ยภาพรงั สขี องทรวงอก (chest X-ray)
การตรวจระดบั เอนไซมก์ ลา้ มเนอื หวั ใจในเลอื ด (cardiac enzyme test)
การทดสอบสมรรถภาพหวั ใจขณะออกกําลงั กาย (exercise stress test)
การตรวจหวั ใจดว้ ยคลนื เสยี งสะทอ้ นความถสี งู (echocardiogram)
การตรวจวนิ จิ ฉยั โรคของหลอดเลอื ดหวั ใจดว้ ยเอกซเรยค์ อมพวิ เตอรค์ วามเรว็
สงู (computed tomographic angiography)
การสวนหวั ใจหรอื การฉดี สดี หู ลอดเลอื ดหวั ใจ (cardiac catheterization or
coronary angiogram)

แนวทางการรกั ษาโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ

ใหค้ ําแนะนาํ ในการปรบั เปลยี นพฤตกิ รรมสขุ ภาพทเี ปนปจจยั เสยี ง เชน่
เลกิ สบู บหุ รี ควบคมุ อาหาร ออกกําลงั กายอยา่ งสมาํ เสมอ กําจดั
ความเครยี ด
การรกั ษาดว้ ยยา เชน่ ยาตา้ นเกลด็ เลอื ด ยาตา้ นการแขง็ ตวั ของลมิ เลอื ด
ยาขยายหลอดเลอื ด ยาควบคมุ การเตน้ ของหวั ใจ ยาลดไขมนั ยาควบคมุ
ความดนั โลหติ เปนตน้
การรกั ษาโรคหลอดเลอื ดโคโรนารผี า่ นสายสวน เปนการขยายหลอดเลอื ด
หวั ใจดว้ ยบอลลนู รว่ มกบั การสอดฝงขดลวดคํายนั ผนงั หลอดเลอื ด การให้
ยาละลายลมิ เลอื ด หรอื ใชเ้ ครอื งมอื ทางการแพทยช์ นดิ พเิ ศษ
การผา่ ตดั ทําทางเบยี งหลอดเลอื ดหวั ใจ



ทงั นคี วรรบั ประทานอาหารทมี ไี ขมนั และแคลอรตี ํา หลกี เลยี งไขมนั จากสตั ว์ ไขมนั อมิ ตวั
และไขมนั ไมอ่ มิ ตวั ชนดิ ทรานส์ ลดเครอื งดมื ทผี สมนําตาล เนน้ การบรโิ ภคผกั และผลไม้
หลากสใี หม้ ากขนึ โดยองคก์ ารอนามยั โลกแนะนําใหบ้ รโิ ภคผกั และผลไมใ้ นปรมิ าณไมต่ ํา
กวา่ 600 กรมั ตอ่ วนั หลกี เลยี งการรบั ประทานอาหารเคม็ จดั (ปรมิ าณเกลอื โซเดยี มที
ควรไดร้ บั ไมค่ วรเกนิ วนั ละ 2,400 มลิ ลกิ รมั นนั คอื เกลอื แกงไมเ่ กนิ 1 ชอ้ นชา หรอื นําปลา
ซอี วิ ซอสถวั เหลอื งไมเ่ กนิ 1½-2 ชอ้ นโตะ๊ ) อาหารขยะ อาหารจานดว่ น และอาหาร
สาํ เรจ็ รปู

หมนั ออกกําลงั กายสมาํ เสมอหรอื เพมิ กจิ กรรมทางกาย การมกี จิ กรรมทางกายหรอื
ออกกําลงั กายอยา่ งเพยี งพอ หมายถงึ การมกี จิ กรรมทางกายตงั แตร่ ะดบั ปานกลาง
ขนึ ไป คอื การออกแรงหรอื ออกกําลงั กายทที ําใหร้ า่ งกายหายใจแรงขนึ หวั ใจเตน้ เรว็ ขนึ
ปานกลาง ออกแรงกายตอ่ เนอื งเปนเวลาตงั แต่ 10 นาทขี นึ ไปในแตล่ ะครงั อาจเปน
กจิ กรรมทเี ดนิ ไปมาในทที ํางาน การทํางานบา้ น ทําครวั ถอื ของเบาๆ ไมห่ นกั เกนิ ไป รวม
ถงึ กจิ กรรมจากการทํางาน กจิ กรรมจากการเดนิ ทางในชวี ติ ประจาํ วนั หรอื กจิ กรรมยาม
วา่ งกไ็ ด้
หยดุ สบู บหุ รี พบวา่ การหยดุ สบู บรุ เี พยี ง 20 นาที ความดนั โลหติ จะลดลงสรู่ ะดบั ปกติ
การหยดุ สบู อยา่ งนอ้ ย 10 ปจะมปี จจยั เสยี งตอ่ โรคหวั ใจและหลอดเลอื ดใกลเ้ คยี งกบั คน
ทไี มส่ บู บหุ รี และการหยดุ สบู ตดิ ตอ่ กนั นานมากกวา่ 15 ป ความเสยี งตอ่ โรคหลอดเลอื ด
หวั ใจจะลดลงเหลอื เทา่ กบั คนทไี มส่ บู บหุ รี
ลดความเครยี ด วธิ กี ารจดั การความเครยี ดทดี ที สี ดุ คอื การเลอื กวธิ ที ตี นเองชอบและ
พงึ พอใจ เชน่ การออกกําลงั กาย การฝกโยคะ การเจรญิ สมาธิ สง่ เสรมิ การไดร้ บั ความ
รกั ความอบอุน่ จากครอบครวั สง่ เสรมิ ใหบ้ คุ คลมสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมของชมุ ชนหรอื ใน
ทที ํางาน

การรกั ษา

การสวนหวั ใจ คอื การฉดี สารทบึ รงั สดี ชู อ่ งทางเดนิ ของหลอดเลอื ดเลยี งหวั ใจ เปนก
ระบวนการทลี ว่ งลํารา่ งกายเพยี งเลก็ นอ้ ย แตช่ ว่ ยใหแ้ พทยส์ ามารถประเมนิ ไดว้ า่
หลอดเลอื ดเลยี งกลา้ มเนอื หวั ใจตบี -ตนั บา้ งหรอื ไม่ กลา้ มเนอื หวั ใจแขง็ แรงเพยี งใด
ลนิ หวั ใจเปดปดไดด้ เี พยี งใด อกี ทงั ยงั สามารถวดั ความดนั ภายในหวั ใจและสว่ นตา่ งๆ
ของหวั ใจไดด้ ว้ ย

ขอ้ บง่ ชใี นการสวนหวั ใจ (การฉดี สหี วั ใจ)
มอี าการเจบ็ หนา้ อก
คลนื ไฟฟาหวั ใจระยะพกั หรอื เมอื ออกกําลงั กายผดิ ปกติ
ตรวจหาบรเิ วณทอี าจมรี อยโรค
ตรวจเพอื เตรยี มการผา่ ตดั หวั ใจ

ขนั ตอนการตรวจสวนหวั ใจ (การฉดี สหี วั ใจ)

ผรู้ บั การตรวจตอ้ งงดอาหารและเครอื งดมื กอ่ นตรวจ 6 ชวั โมง และอาจตอ้ งงดยา
บางชนดิ กอ่ นการตรวจ โปรดปรกึ ษาแพทยเ์ รอื งการงดยา

ระหวา่ งการสวนหวั ใจจะมสี ายนาํ เกลอื เสน้ เลก็ ทแี ขนและตอ้ งตดิ ขวั สอื ไฟฟา
(electrode) ทหี นา้ อกและขา หลงั จากฉดี ยาชาเฉพาะทแี ขนหรอื ขาหนบี แลว้
แพทยจ์ ะใสส่ ายสวนขนาดเลก็ บรเิ วณนนั แลว้ ใสส่ ายสวนขนาดเลก็ เขา้ ไป
ทางหลอดเลอื ด สายสวนเปนทอ่ ออ่ นทมี เี สน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางขนาดใหญ่
ประมาณไสป้ ากกาลกู ลนื และมหี วั เปนเขม็ สายสวนจะเขา้ ไปในหลอดเลอื ด
จนถงึ หวั ใจ จากนนั แพทยจ์ ะฉดี สารทบึ รงั สเี ขา้ ไปตามหลอดเลอื ดหวั ใจ แลว้
ใชเ้ ครอื งเอกซเรยถ์ า่ ยภาพหลอดเลอื ดเปนชดุ อยา่ งรวดเรว็ ภาพทไี ดแ้ สดง
เหน็ ชอ่ งทางไหลเลอื ดเลยี งหวั ใจอยา่ งละเอยี ด ขนั ตอนการสวนหวั ใจและฉดี
สใี ชเ้ วลาประมาณ 30–60 นาที เมอื เรยี บรอ้ ยแลว้ สายสวนจะถกู ดงึ ออกแลว้
ตอ้ งใชพ้ ลาสเตอรป์ ดแผลหา้ มเลอื ดจดุ ทใี สส่ ายสวนสกั ระยะหนงึ

ความเสยี งและภาวะแทรกซอ้ นการสวนหวั ใจ (การฉดี สหี วั ใจ)
อาจมลี มิ เลอื ดอุดตนั ทําใหเ้ กดิ อมั พฤกษ์ อมั พาต (0.2%)
อาจเสยี ชวี ติ (0.1%)
บรเิ วณทใี สส่ ายสวนอาจเลอื ดออก (นอ้ ยกวา่ 2%)

ทางเลอื กอนื ในการตรวจ
การตรวจคลนื สะทอ้ นเสยี งของหวั ใจเมอื ออกกําลงั (Stress Echocardiogram)
การตรวจเอกซเรยด์ ว้ ยคอมพวิ เตอร์ (CTA) หรอื การตรวจเอกซเรยด์ ว้ ย
คลนื แมเ่ หลก็ ไฟฟา (MRA)

หวั ใจวาย หรอื ภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจตายเฉยี บพลนั เกดิ จากมกี ารอุดตนั ทหี ลอด

เลอื ดหวั ใจอยา่ งเฉยี บพลนั และขดั ขวางการไหลของเลอื ดจนทําใหเ้ ลอื ดไมส่ ามารถ

ไปเลยี งหวั ใจได้ เมอื หวั ใจขาดเลอื ด ผลทตี ามมากค็ อื กลา้ มเนอื หวั ใจถกู ทําลาย

สาเหตกุ ารเกดิ หวั ใจวายหรอื ภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจตายเฉยี บพลนั
โรคนเี กดิ จากการมลี มิ เลอื ดอุดตนั ในหลอดเลอื ดหวั ใจอยา่ งเฉยี บพลนั ซงึ ลมิ เลอื ด
เหลา่ นเี กดิ จากการทรี า่ งกายมภี าวะไขมนั มากเกนิ ไปจนพอกเปนตะกรนั (plaque)
เกาะอยตู่ ามผนงั ของหลอดเลอื ด เมอื รวมเขา้ กบั เซลลเ์ มด็ เลอื ดขาวทมี ากดั กนิ ก็
ทําใหเ้ กดิ เปนกลมุ่ เซลลท์ ไี มส่ ามารถดดู กลบั เขา้ ไปในรา่ งกายได้ แตก่ ลบั ฝงตวั อยู่
ในผนงั หลอดเลอื ดแทน เมอื เวลาผา่ นไป ตะกรนั นจี ะแตกตวั หรอื ปรอิ อก หลอด
เลอื ดจะพยายามซอ่ มแซมตวั เอง จนเกดิ ลมิ เลอื ดไปอุดกนั หลอดเลอื ด ถา้ เปนการ
แตกตวั ทหี ลอดเลอื ดแขนงเลก็ ผปู้ วยจะมเี พยี งอาการเจบ็ หนา้ อก แตถ่ า้ ลมิ เลอื ด
นอี ุดตนั หลอดเลอื ดขนาดใหญก่ อ็ าจสง่ ผลใหผ้ ปู้ วยเสยี ชวี ติ ได้

ปจจยั เสยี งของภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจขาดเลอื ดแบบเฉยี บพลนั (หวั ใจวาย)
ความดนั โลหติ สงู
ไขมนั ในเลอื ดสงู
เบาหวาน
การสบู บหุ รี
มปี ระวตั คิ รอบครวั เปนโรคหลอดเลอื ดหวั ใจตบี
โรคอว้ น

อาการนาํ ทสี าํ คญั ทผี ปู้ วยควรมาพบแพทย์
โรคหวั ใจนมี กั เกดิ ขนึ อยา่ งเฉยี บพลนั บางรายอาจมสี ขุ ภาพปกตแิ ขง็ แรงดี แตอ่ ยๆู่ ก็
มอี าการผดิ ปกติ อาการผดิ ปกตทิ สี าํ คญั ทสี ดุ ทสี ามารถสงั เกตได้ เชน่

เจบ็ แนน่ หนา้ อกเหมอื นมอี ะไรมากดทบั อยา่ งตอ่ เนอื ง โดยเฉพาะตรงกลางอก
และเปนนานเกนิ กวา่ หนงึ นาทขี นึ ไป
เจบ็ แนน่ หนา้ อกรา้ วไปยงั บรเิ วณคอ กราม ไหลแ่ ละแขนทงั สองขา้ ง
มเี หงอื ออกตามรา่ งกาย
เหนอื ยงา่ ย หายใจถกี ระชนั
วงิ เวยี น หนา้ มดื
ชพี จรเตน้ เรว็
หากพบอาการผดิ ปกตขิ า้ งตน้ ควรรบี ปรกึ ษาแพทยท์ นั ที อยา่ ละเลยหรอื ปลอ่ ยทงิ ไว้
โดยเดด็ ขาด

การตรวจวนิ จิ ฉยั ภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจขาดเลอื ดแบบเฉยี บพลนั (หวั ใจวาย)
การซกั ประวตั แิ ละอาการของผปู้ วย
การตรวจคลนื ไฟฟาหวั ใจ (electrocardiogram)
การถา่ ยภาพรงั สขี องทรวงอก (chest X-ray)
การสวนหวั ใจหรอื การฉดี สดี หู ลอดเลอื ดหวั ใจ (cardiac catheterization or
coronary angiogram)

แนวทางการรกั ษาโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ
หลงั จากแพทยว์ นิ จิ ฉยั จนแนใ่ จวา่ ผปู้ วยเปนภาวะกลา้ มเนอื หวั ใจขาดเลอื ดจรงิ
แพทยจ์ ะทําการฉดี สเี พอื ใหต้ ําแหนง่ ทหี ลอดเลอื ดอุดตนั แสดงในฟลม์ เอกซเรย์
แลว้ จงึ ทําการเปดหลอดเลอื ดโดย การขยายหลอดเลอื ดหวั ใจดว้ ยบอลลนู ซงึ เปน
วธิ กี ารใสส่ ายสวนเขา้ ไปยงั รา่ งกายผปู้ วยทบี รเิ วณขาหนบี หรอื ทแี ขนเพอื เขา้ ไปยงั
หลอดเลอื ดหวั ใจ หลงั จากนนั จงึ ขยายหลอดเลอื ดหวั ใจดว้ ยบอลลนู ทตี ดิ อยทู่ ปี ลาย
สายเพอื ดนั ไขมนั ทอี ุดตนั หลอดเลอื ดและทําใหล้ มิ เลอื ดหลดุ ออกไป ทําใหเ้ ลอื ด
สามารถไหลผา่ นจดุ ทเี คยตบี ไดส้ ะดวกขนึ ทงั นใี นปจจบุ นั แพทยม์ กั ใชก้ ารดดู ลมิ
เลอื ดและใสข่ ดลวดรว่ มดว้ ย เพอื ปองกนั ไมใ่ หล้ มิ เลอื ดหลดุ ลอยไปอุดตนั บรเิ วณ
สว่ นปลายของหลอดเลอื ด

แนวทางการรกั ษาโรคหลอดเลอื ดหวั ใจ รกั ษาหวั ใจวาย
ในกรณที หี ลอดเลอื ดตบี หลายเสน้ แพทยอ์ าจพจิ ารณาใชว้ ธิ กี ารผา่ ตดั ตอ่ หลอด
เลอื ดเลยี งหวั ใจหรอื การผา่ ตดั บายพาส ซงึ เปนการผา่ ตดั ตอ่ เสน้ เลอื ดเลยี งหวั ใจ
เพอื ทําทางเบยี งเสรมิ หลอดเลอื ดบรเิ วณทตี บี หรอื ตนั ทําใหเ้ ลอื ดผา่ นสว่ นทตี บี หรอื
ตนั ไดด้ ขี นึ สง่ ผลทําใหอ้ อกซเิ จนไปเลยี งกลา้ มเนอื หวั ใจไดม้ ากขนึ

การปองกนั โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ
ปรบั เปลยี นพฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหาร ไมร่ บั ประทานอาหารทมี ไี ขมนั และ
แคลอรสี งู หลกี เลยี งการรบั ประทานอาหารเคม็ จดั อาหารจานดว่ นหรอื อาหาร
สาํ เรจ็ รปู ลดเครอื งดมื ทผี สมนาํ ตาล และเนน้ การบรโิ ภคผกั และผลไมใ้ หม้ าก
ขนึ
หยดุ สบู บหุ รี
ลดความเครยี ด
ออกกําลงั กายอยา่ งสมาํ เสมอ

ภาวะหวั ใจโต

ขนาดหวั ใจทโี ตกวา่ ปกตนิ นั อาจแบง่ เปน 2 ชนดิ ใหญ่ ๆ คอื โตจากกลา้ มเนอื ที
หนาตวั กวา่ ปกติ ลองนกึ ภาพคนเลน่ กลา้ ม นกั เพาะกายกลา้ มเนอื ใหญข่ นึ เพราะ
ทํางานหนกั กลา้ มเนอื หวั ใจกเ็ ชน่ กนั หากตอ้ งทํางานหนกั บบี ตวั มาก ๆ เชน่ ในกรณี
ความดนั โลหติ สงู หรอื ลนิ หวั ใจตบี กท็ ําใหก้ ลา้ มเนอื หวั ใจหนาขนึ ได้ อกี ประการหนงึ
คอื ขนาดของหวั ใจโต เพราะกลา้ มเนอื หวั ใจบบี ตวั ไมด่ ี มเี ลอื ดคงั คา้ งในหอ้ งหวั ใจมาก
คลา้ ยลกู โปงใสน่ ํา ทําใหข้ นาดโตขนึ มหี ลายโรคทที ําใหเ้ กดิ ภาวะหวั ใจโตทเี ปนดารา
ประจาํ คอื ความดนั โลหติ สงู ลนิ หวั ใจตบี หรอื รวั หวั ใจขาดเลอื ดหรอื กลา้ มเนอื หวั ใจ
ตาย เบาหวาน เปนตน้ นอกจากนนั แลว้ กย็ งั มโี รคของกลา้ มเนอื หวั ใจทหี นากวา่ ปกติ
โดยไมท่ ราบสาเหตอุ กี ดว้ ย

หวั ใจโตคอื อะไร

ภาวะหวั ใจโตไมจ่ าํ เปนตอ้ งมอี าการผดิ ปกตใิ ด ๆ หากมอี าการกจ็ ะเปนอาการ
เนอื งจากโรคทเี ปนตน้ เหตุ และอาการจากหวั ใจลม้ เหลว เชน่ เหนอื ยงา่ ย หอบ แนน่
หนา้ อก เปนตน้ การตรวจรา่ งกายจะบอกไดห้ ากหวั ใจมขี นาดโตมากแตโ่ ดยทวั ไปแลว้
การตรวจรา่ งกายจะมงุ่ หาสาเหตขุ องหวั ใจโต มากกวา่ ทจี ะบอกขนาดของหวั ใจ การ
ตรวจทจี าํ เปนคอื คลนื ไฟฟาหวั ใจ และเอกซเรยท์ รวงอก (ปอดและหวั ใจ) หากกลา้ ม
เนอื หวั ใจหนากวา่ ปกตมิ าก หรอื เคยมปี ญหากลา้ มเนอื หวั ใจตายมากอ่ น จะแสดงให้
เหน็ จากคลนื ไฟฟาหวั ใจ แตอ่ ยา่ งไรกต็ ามคลนื ไฟฟาหวั ใจปกติ กม็ ไิ ดห้ มายความวา่
หวั ใจไมโ่ ต หรอื ไมม่ โี รคหวั ใจขาดเลอื ด คลนื ไฟฟาหวั ใจอาจบอกวา่ โตแตจ่ รงิ ๆ แลว้ ไม่
โตกไ็ ด้ และเอกซเรยท์ รวงอกบอกขนาดหวั ใจไดด้ พี อสมควร แตก่ ผ็ ดิ พลาดไดง้ า่ ย
เพราะขนึ อยกู่ บั เทคนคิ ระยะหา่ งระหวา่ งหวั ใจกบั ฟลม์ การหายใจ เปนตน้ บอ่ ยครงั ทดี ู
วา่ หวั ใจโตจากเอกซเรย์ แตจ่ รงิ ๆ แลว้ ขนาดหวั ใจปกตไิ มโ่ ตเลย ในทางกลบั กนั
เอกซเรยบ์ อกวา่ ปกตแิ ตค่ วามจรงิ มกี ลา้ มเนอื หวั ใจหนากวา่ ปกตมิ ากกเ็ ปนได้ ตอ้ ง
เขา้ ใจวา่ การตรวจเหลา่ นลี ว้ นมขี อ้ จาํ กดั ทงั สนิ บอ่ ยครงั ทแี พทยส์ งั ตรวจพเิ ศษเหลา่ นี
หลาย ๆ อยา่ ง ทงั นเี พอื ใหไ้ ดข้ อ้ มลู มากทสี ดุ เพอื ประกอบการตดั สนิ ใจในการใหค้ วาม
เหน็ และรกั ษา

การตรวจวนิ จิ ฉยั

ไมม่ วี ธิ ไี หนดที สี ดุ โดยไมม่ ขี อ้ จาํ กดั ในการตรวจเลย วธิ ดี ขู นาดหวั ใจทยี อมรบั
กนั วา่ ดมี ากในปจจบุ นั คอื การตรวจหวั ใจดว้ ยคลนื เสยี งสะทอ้ นความถสี งู หรอื
Echocardiography หลกั การคอื เครอื งมอื จะสง่ คลนื เสยี งความถสี งู ทะลผุ า่ อวยั วะ
ตา่ งๆ ทจี ะตรวจเมอื ผา่ นสว่ นตา่ ง ๆ คลนื เสยี งเหลา่ นจี ะสะทอ้ นกลบั ความสามารถ
ในการสะทอ้ นกลบั ขนึ อยกู่ บั ชนดิ ของเนอื เยอื ทมี นั ผา่ น เชน่ เลอื ด กระดกู กลา้ ม
เนอื เหลา่ นใี หส้ ญั ญาณการสะทอ้ นกลบั แตกตา่ งกนั คอมพวิ เตอรจ์ ะบนั ทกึ
สญั ญาณสะทอ้ นกลบั เหลา่ นี นํามาสรา้ งภาพขนึ เหน็ เปนอวยั วะทแี พทยก์ ําลงั ตรวจ
อยู่ ดงั นนั หากตรวจทหี วั ใจ กจ็ ะเหน็ หอ้ งหวั ใจซงึ วดั ขนาดไดว้ า่ โตหรอื ไม่ เหน็ การ
ทํางานของลนิ หวั ใจเหน็ กลา้ มเนอื หวั ใจ และความสามารถในการบบี ตวั วา่ เปน
อยา่ งไร ดงั นนั จงึ ใหร้ ายละเอยี ดไดม้ ากกวา่ การตรวจอนื ๆ แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม การ
ตรวจชนดิ นไี มเ่ หน็ หลอดเลอื ดเลยี งหวั ใจ และเหน็ ภาพไมช่ ดั นกั ในผปู้ วยทอี ว้ นหรอื
มโี รคปอด (ยกเวน้ การตรวจโดยผา่ นหลอดอาหาร)

สาเหตขุ องหวั ใจโต

ผทู้ หี วั ใจโตบางทา่ นอาจจะไมม่ สี าเหตแุ ตส่ ว่ นใหญจ่ ะมสี าเหตุ ไดแ้ ก่
• ความดนั โลหติ สงู สาํ หรบั ทา่ นทคี วามดนั โลหติ สงู อยา่ งตอ่ เนอื งหวั ใจ

ทา่ นจะทํางานหนกั จงึ ทําใหห้ วั ใจโต
• ทา่ นทมี โี รคลนิ หวั ใจ ไมว่ า่ จะลนิ หวั ใจตบี หรอื ลนิ หวั ใจรวั หรอื มกี าร

อกั เสบตดิ เชอื ทลี นิ หวั ใจ โรคตา่ งๆเหลา่ นจี ะทําใหห้ วั ใจโต
• โรคของกลา้ มเนอื หวั ใจเอง ทเี รยี กวา่ cardiomyopathy เชน่ ผทู้ ดี มื สรุ า

เปนเวลานานกลา้ มเนอื หวั ใจจะถกู ทําลายทําใหห้ วั ใจโต
• โรคหวั ใจพกิ ารแตก่ ําเนดิ เชน่ ผนงั หวั ใจรวั เปนตน้
• ผทู้ เี ปนโรคหวั ใจเตน้ ผดิ ปกตกิ จ็ ะทําใหห้ วั ใจโต
• ผทู้ เี ปนโรคความดนั ในปอดสงู
• ผทู้ มี โี ลหติ จางหรอื ซดี เปนเวลานาน
• โรคของตอ่ มไทรอยดไ์ มว่ า่ ตอ่ มจะทํางานมากไปหรอื นอ้ ยไปกท็ ําใหเ้ กดิ

หวั ใจโต
• สาํ หรบั ทา่ นทรี บั ประทานธาตเุ หลก็ มากไปจะมกี ารสะสมธาตเุ หลก็ เกดิ

โรค hemochromatosis
• มคี วามผดิ ปกตเิ กยี วกบั โปรตนี ทําใหม้ กี ารสะสมโปรตนี ในกลา้ มเนอื

หวั ใจทเี รยี กวา่ Amyloidosis

การปองกนั หวั ใจโต

• สาํ หรบั ผทู้ มี คี วามเสยี งตอ่ การเกดิ โรคความดนั โลหติ สงู เชน่ อว้ นไมไ่ ดอ้ อก
กําลงั กาย มปี ระวตั คิ รอบครวั เปนโรคความดนั โลหติ สงู จะตอ้ งปรบั เปลยี น
พฤตกิ รรมเพอื ลดโอกาสในการเกดิ ความดนั โลหติ สงู สาํ หรบั ผทู้ มี คี วามดนั โลหติ สงู
แลว้ ตอ้ งรบั ประทานยาและปฏบิ ตั ติ ามแพทยส์ งั โดยเครง่ ครดั

• สาํ หรบั โรคทางพนั ธกุ รรมคงจะหลกี เลยี งยาก แตอ่ าจจะหยดุ โรคโดยสอบประวตั ิ
ครอบครวั หากภรรยา/สามี มปี ระวตั โิ รคหวั ใจในครอบครวั ควรปรกึ ษาแพทย์

• รกั ษาปจจยั เสยี งตอ่ การเกดิ โรคหลอดเลอื ดหวั ใจตบี คอื ไมส่ บู บหุ รี ออกกําลงั
กาย ควบคมุ นําหนกั เปนตน้

ผทู้ คี วรไดร้ บั การตรวจ

ผทู้ มี อี าการของหวั ใจลม้ เหลว หวั ใจขาดเลอื ด ความดนั โลหติ สงู หรอื ตรวจ
รา่ งกายพบระบบการทํางานหวั ใจผดิ ปกติ ควรไดร้ บั การตรวจนี เพอื ดคู วาม
สามารถในการบบี ตวั ของกลา้ มเนอื หวั ใจ นอกจากนนั แลว้ ผทู้ เี อกซเรยพ์ บวา่
หวั ใจโตกวา่ ปกตบิ างราย ควรดใู หแ้ นใ่ จวา่ โตจรงิ ไหม ทงั นแี ลว้ แตแ่ พทยโ์ รค
หวั ใจจะพจิ ารณาเปนราย ๆ ในผปู้ วยทเี สยี งตอ่ โรคหวั ใจขาดเลอื ด เชน่ เบาหวาน
หากพบวา่ หวั ใจโตจากเอกซเรยก์ ค็ วรตรวจละเอยี ดเชน่ กนั เนอื งจากภาวะหวั ใจ
โตไมจ่ าํ เปนตอ้ งมอี าการ

การรกั ษา

การรกั ษาภาวะหวั ใจโต คอื การรกั ษาตามสาเหตุ เชน่ รกั ษาความดนั โลหติ สงู
ผา่ ตดั ลนิ หวั ใจ หรอื รกั ษาภาวะหวั ใจลม้ เหลว เปนตน้ แมว้ า่ การรกั ษาอาจไมไ่ ดล้ ด
ขนาดหวั ใจลงใหเ้ หน็ ไดช้ ดั เจนจากเอกซเรยใ์ นบางราย แตก่ ารรกั ษาจะชว่ ย
ปองกนั ไมใ่ หโ้ ตขนึ เรอื ย ๆ ได้

บรรณนานกุ รม

https://vibhavadi.com/health1056
http://www.thaiheart.org/
https://www.bangkokpattayahospital.com/