พระราชบัญญัติ แรงงานสัมพันธ พ.ศ. 2518 ------------------------------- ภูมิพลอดุลยเดช ป.ร. ใหไว ณ วันที่ 14 กุมภาพันธ พ.ศ. 2518 เปนปที่ 30 ในรัชกาลปจจุบัน พระบาทสมเด ็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกล าฯ ใหประกาศวา โดยที่เป นการสมควรมีกฏหมายวาด วยแรงงานสัมพันธ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล าฯให ตราพระราชบัญญัติขึ้นไว โดยคําแนะนําและ ยินยอมของสภานิติบัญญัติแหงชาติ ทําหน าที่รัฐสภาดังตอไปนี้ มาตรา 1 พระราชบัญญัตินี้เรียกวา "พระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ พ.ศ. 2518" มาตรา 2 พระราชบัญญัตินี้ใหใช บังคับเมื่อพ นกําหนดสามสิบวันนับแตวันประกาศใน ราชกิจจานุเบกษาเป นต นไป มาตรา 3 ให ยกเลิกข อ 4 และข อ 11 แหงประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2515 มาตรา 4 พระราชบัญญัตินี้มิใหใช บังคับแก (1) ราชการสวนกลาง (2) ราชการสวนภูมิภาค (3) ราชการสวนท องถิ่น รวมทั้ราชการของกรุงเทพมหานครและเมืองพัทยา (4) กิจการรัฐวิสาหกิจตามกฎหมายวาด วยพนักงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ (5) กิจการอื่นตามที่กําหนดในพระราชกฤษฏีกา มาตรา 5 ในพระราชบัญญัตินี้ "นายจ าง" หมายความวาผู ซึ่งตกลงรับลูกจ างเข าทํางานโดยจายคาจ างให และ
2 หมายความรวมถึงผู ซึ่งได รับมอบหมายจากนายจ างให ทําการแทน ในกรณีที่นายจ างเป นนิติ บุคคลหมายความวาผู มีอํานาจกระทําการแทนนิติบุคคลนั้น และหมายความรวมถึงผู ซึ่งได รับ มอบหมายจากผู มีอํานาจกระทําการแทนนิติบุคคลให ทําการแทน "ลูกจ าง" หมายความวาผู ซึ่งตกลงทํางานให แกนายจ างเพื่อรับคาจ าง "สภาพการจ าง" หมายความวา เงื่อนไขการจ างหรือการทํางาน กําหนดวันและเวลา ทํางาน คาจ าง สวัสดิการการเลิกจาง หรือประโยชน อื่นของนายจ างหรือลูกจ างอันเกี่ยวกับการ จ างหรือการทํางาน "ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง" หมายความวา ข อตกลงระหวางนายจ างกับลูกจ าง หรือระหวางนายจ างหรือสมาคมนายจ างกับสหภาพแรงงานเกี่ยวกับสภาพการจ าง "ข อพิพาทแรงงาน" หมายความวาข อขัดแย งระหวางนายจ างกับลูกจ างเกี่ยวกับ สภาพการจ าง "การปดงาน" หมายความวา การที่นายจ างปฏิเสธไมยอมให ลูกจ างทํางานชั่วคราว เนื่องจากข อพิพาทแรงงาน "การนดหยัุดงาน" หมายความวา การที่ลูกจ างรวมกันไมทํางานชั่วคราวเนื่องจาก ข อพิพาทแรงงาน "สมาคมนายจ าง" หมายความวาองค การของนายจ างที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัตินี้ "สหภาพแรงงาน" หมายความวาองค การของลูกจ างที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัตินี้ "สหพันธ นายจ าง" หมายความวาองค การของสมาคมนายจ างตั้งแตสองสมาคมขึ้นไป ที่จัดตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัตินี้ "นายทะเบียน" หมายความวาผู ซึ่งรัฐมนตรแตี งตั้งใหปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ "พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน" หมายความวาผู ซึ่งรัฐมนตรีแตงตั้งให ปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ "อธิบดี" หมายความวาอธิบดีกรมแรงงาน "รัฐมนตรี" หมายความวารัฐมนตรีผู รักษาการตามพระราชบัญญัตินี้ มาตรา 6 ให รัฐมนตรีวาการกระทรวงหมาดไทยรักษาการตามพระราชบัญญัตินี้และ ให มีอํานาจดังตอไปนี้
3 (1) แตงตั้งนายทะเบียน พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน และผู ชี้ขาดข อพิพาท แรงงานเพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ (2) ออกกฎกระทรวงเพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ การแตงตั้งตาม (1) ใหประกาศในราชกิจจานุเบกษา กฎกระทรวงนั้น เมื่อไดประกาศในราชกิจจานุเบกษาแล วใหใช บังคับได มาตรา 7 ให จัดตั้งสํานักงานทะเบียนกลางขึ้นในกรมแรงงาน กระทรวงมหาดไทยมี อํานาจหน าที่ในการควบคุมการจดทะเบียนสมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง และสหพันธ แรงงาน ทั่วราชอาณาจักรและทําหน าที่เป นสานํ ักงานทะเบียนประจํา กรุงเทพมหานครด วย ในจังหวัดอื่นนอกจากรุงเทพมหานคร รัฐมนตรีจะจัดตั้งสํานักงานทะเบียนประจํา จังหวัดขึ้นตรงตอสํานักงานทะเบียนกลางได มาตรา 8 ให จัดตั้งสํานักงานคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ขึ้นใน กระทรวงมหาดไทย มีอํานาจหน าที่ดังตอไปนี้ (1) ดําเนินการสอบสวนข อเท ็ จจริงเบื้องต นเกี่ยวกับคําร องและข อพิพาทแรงงาน (2) ดําเนินการใหเปนไปตามมติของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ (3) อํานาจหน าที่อื่น มาตรา 9 ให จัดตั้งสํานักงานผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานขึ้นในกระทรวงมหาดไทย มี อํานาจหน าที่ดังตอไปนี้ (1) จัดทําบัญชีรายชื่อและคุณสมบัติของผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานเพื่อเสนอให คูกรณี เลือกตั้ง (2) ควบคุมและดําเนินการทางวิชาการและธุรการเกี่ยวกับการชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน
4 หมวดที่ 1 ขอตกลงเกี่ยวกับสภาพการจาง มาตรา 10 ใหสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างตั้งแตยี่สิบคนขึ้นไปจัดให มีข อตกลง เกี่ยวกับสภาพการจางตามความในหมวดนี้ ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจางให ทําเป นหนังสือ ในกรณีเป นที่สงสัยวา ในสถานประกอบกิจการนั้นมีข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง หรือไมให ถือวาข อบังคับเกี่ยวกับการทํางานที่นายจ างต องจัดให มีตามกฏหมายวาด วยการ คุ มครองแรงงาน เป นข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างตามพระราชบัญญัตินี้ มาตรา 11 ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างอยางน อยต องมีข อความ ดังตอไปนี้ (1) เงื่อนไขการจ างหรือการทํางาน (2) กําหนดวันและเวลาทํางาน (3) คาจ าง (4) สวัสดิการ (5) การเลิกจ าง (6) การยื่นเรื่องราวร องทุกข ของลูกจ าง (7) การแก ไขเพิ่มเติมหรือการตออายุข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง มาตรา 12 ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง มีผลใช บังคับภายในระยะเวลาที่นายจ าง และลูกจ างได ตกลงกัน แตจะตกลงกันให มีผลใช บังคับเกินกวาสามปไมได ถาม ิได กําหนด ระยะเวลาไวให ถือวาข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างมีผลใช บังคับหนึ่งปนับแตวันที่นายจ าง และลูกจ างได ตกลงกัน หรือนับแตวันที่นายจ างรับลูกจ างเข าทํางาน แล วแตกรณี ในกรณีที่ระยะเวลาที่กําหนดตามข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจางสิ้นสุดลงถ ามิได มีการ เจรจาตกลงกันใหมให ถือวาข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างนั้นมีผลใช บังคับตอไปอีกคราวละ หนึ่งป มาตรา 13 การเรียกร องให มีการกําหนดข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง หรือการแก ไข เพิ่มเติมข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง นายจ างหรือลูกจ างต องแจ งข อเรียกร องเป นหนังสือให อีกฝายหนึ่งทราบ
5 ในกรณีที่นายจ างเป นผู แจ งข อเรียกร อง นายจ างต องระบุชื่อผู เข ารวมในการเจรจาโดย จะระบุชื่อตนเองเป นผู เข ารวมในการเจรจา หรือจะตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมในการเจรจาก็ได ถ า นายจ างตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมในการเจรจาผู แทนของนายจ างต องเป น กรรมการผู ถือหุ น ผู เป นหุนสวน หรือลูกจ างประจําของนายจ าง กรรมการของสมาคมนายจ าง หรือกรรมการของ สหพันธ นายจ างและต องมีจํานวนไมเกินเจ ็ ดคน ในกรณีที่ลูกจ างเป นผ แจู งข อเรียกร องข อเรียกร องนั้นต องมีรายชื่อและลายมือชื่อของ ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องไมน อยกวาร อยละสิบห าของลูกจ างทั้งหมด ซึ่งเกี่ยวข องกับ ข อเรียกร องนั้น ถ าลูกจ างได เลือกตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมในการเจรจาไว แล วให ระบุชื่อผู แทน ผู เข ารวมในการเจรจามีจํานวนไมเกินเจ ็ ดคนพร อมกับการแจ งข อเรียกร องด วยถ าลูกจ างยังมิได เลือกตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมในการเจรจา ให ลูกจ างเลือกตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมในการเจรจาและ ระบุชื่อผู แทนผู เข ารวมในการเจรจา มีจํานวนไมเกิดเจ ็ ดคน โดยมิชักช า การเลือกตั้งและการกําหนดระยะเวลาในการเป นผู แทนลูกจ าง เพื่อเป นผู เข ารวมในการ เจรจาการดําเนินการเกี่ยวกับข อเรียกร องและการรับทราบคําชี้ขาดใหเปนไปตามหลักเกณ และ วิธีการที่กําหนดในกฎกระทรวง มาตรา 14 การเลือกตั้งผู แทนลูกจ างลูกจ างจะจัดการเอง หรือจะร องขอให พนักงาน ประนอมข อพิพาทแรงงานจัดการแทนก ็ได จํานวนผู แทนลูกจางให เปนไปตามที่ผู จัดการ เลือกตั้งกําหนดแตต องไมเกินเจ ็ ดคน ผู แทนลูกจ างต องเป นลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง นั้น หรือเป นกรรมการของสหภาพแรงงาน หรือกรรมการของสหพันธ แรงงานที่ลูกจ างซึ่ง เกี่ยวข องกับข อเรียกร องเป นสมาชิกลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องทุกคนมีสิทธิลงคะแนน เสียงเลือกตั้งผู แทนลูกจ าง มาตรา 15 สมาคมนายจ าง หรือสหภาพแรงงาน อาจแจ งข อเรียกร องตาม มาตรา 13 ตออีกฝายหน่งแทนนายจึ างหรือลูกจ างซึ่งเป นสมาชิกได จํานวนสมาชิกซึ่งเป นลูกจ างต องมี จํานวนไมน อยกวาหนึ่งในห าของจํานวนลูกจ างทั้งหมด ในกรณีที่สหภาพแรงงานเป นผู แจ งข อเรียกร องข อเรียกร องนั้นไมจําต องมีรายชื่อและ ลายมือชื่อลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง ในกรณีที่มีข อสงสัยวาสหภาพแรงงานนั้นจะมีลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องเป น สมาชิกครบจํานวนที่ได ระบุไวในวรรคหนึ่งหรือไมนายจ าง สมาคมนายจ าง หรือสหภาพ
6 แรงงานที่เกี่ยวข องอาจยื่นคําร องโดยทําเป นหนังสือให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ตรวจรับรอง เมื่อพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานได รับคําร องดังกลาวแล วให ดําเนินการ ตรวจหลักฐานทั้งปวงวา สหภาพแรงงานนั้นมีลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องเป นสมาชิก หรือไมถ ามีให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานออกหนังสือรับรอง มอบให ผู ยื่นคําร อง เป นหลักฐาน ถ าไมมีให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานแจ งใหฝายที่เกี่ยวข องทราบ ในกรณัท่สหภาพแรงงานเป ี นผู แจ งข อเรียกร องถ าความปรากฏแกพนักงานประนอม ข อพิพาทแรงงานตามคําร องของฝายใดฝายหนึ่งวาลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องนั้น บางสวนเป นสมาชิกสหภาพแรงงานอื่นด วยให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานจัดให มีการ ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งผู แทนลูกจ างในการดําเนินการตามมาตรา 13 มาตรา 16 เมื่อได รับข อเรียกร องแล วใหฝายที่รับข อเรียกร องแจ งชื่อตนเองหรือ ผูแทนเป นหนังสือใหฝายที่แจ งข อเรียกร องทราบโดยมิชักช าและให ทั้งสองฝายเริ่มเจรจากัน ภายในสามวันนับแตวันที่ได รับข อเรียกร อง มาตรา 17 นายจ างหรือลูกจ างจะแตงตั้งที่ปรึกษา เพื่อให คําปรึกษาแนะนําแกผู แทน ของตนตามมาตรา 13 หรือมาตรา 16 ก ็ได แตต องมีจํานวนไมเกินฝายละสองคน ที่ปรึกษาตามวรรคหนึ่ง ต องมีคุณสมบัติตามที่อธิบดีกําหนดและต องยื่นคําขอและ ได รับการจดทะเบียนจากอธิบดีหรือผู ซึ่งอธิบดีมอบหมายแล วจึงจะแตงตั้งใหเป นที่ปรึกษาได ในกรณีที่นายจ างหรือลูกจ างแตงตั้งที่ปรึกษา ให นายจ างหรือลูกจ างแจ งชื่อที่ปรึกษา ฝายตนให อีกฝายหนึ่งทราบ โดยแจงไวในข อเรียกร องตามาตรา 13 หรือในหนังสือแจ งชื่อ ผู แทนเมื่อแตงตั้งขึ้นภายหลังและให ที่ปรึกษามีสิทธิเข ารวมประชุมและเจรจาทําความตกลงได มาตรา 17 ทวิ ผู ซึ่งได รับการจดทะเบียนเป นที่ปรึกษานายจ าง หรือที่ปรึกษาลูกจ าง ตามมาตรา 17 ให มีระยะเวลาในการเป นที่ปรึกษามีกําหนดสองปนับแตวันที่ได รับการจด ทะเบียน ที่ปรึกษาอาจถูกสั่งให พ นจากการเป นที่ปรึกษากอนครบกําหนดเวลาตามวรรคหนึ่งได หากขาดคุณสมบัติตามที่อธิบดีกําหนด ในกรณีที่พ นจากการเป นที่ปรึกษาตามวรรคสองผู นั้นจะขอจดทะเบียนเป นที่ปรึกษา นายจ างหรือที่ปรึกษาลูกจ างได อีกเมื่อพ นสองปนับแตวันที่อธิบดีสั่งให พ นจากการเป นที่ ปรึกษา
7 มาตรา 18 ถ านายจ างหรือสมาคมนายจ างกับลูกจ าง หรือสหภาพแรงงานสามารถตก ลงเกี่ยวกับข อเรียกร องตามมาตรา 13 ได แล วให ทําข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างนั้นเป น หนังสือลงลายมือชื่อนายจ างหรือผู แทนนายจ างและผู แทนลูกจ างหรือกรรมการของสหภาพ แรงงาน แล วแตกรณีและให นายจ างประกาศข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจางโดยเปดเผยไว ณ สถานที่ที่ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องทํางานอยูเป นเวลาอยางน อยสามสิบวัน โดยเริ่ม ประกาศภายในสามวัน นับแตวันที่ได ตกลงกัน ให นายจ างนําข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างตามวรรคหนึ่งมาจดทะเบียนตออธิบดีหรือ ผู ซึ่งอธิบดีมอบหมาย ภายในสิบห าวันนับแตวันที่ได ตกลงกัน มาตรา 19 ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างมีผลผูกพันนายจ างและลูกจ าง ซึ่งลง ลายมือชื่อในข อเรียกร องนั้น ตลอดจนลูกจ างซึ่งมีสวนในการเลือกตั้งผูแทนเป นผู เข ารวมใน การเจรจาทุกคน ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างที่กระทําโดยนายจ าง หรือสมาคมนายจ างกับ สหภาพ แรงงานหรือลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการประเภทเดียวกัน โดยมีลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการ ประเภทเดียวกันเป นสมาชิกหรือรวมในการเรียกร องเกี่ยวกับสภาพการจ างเกินกวาสองในสาม ของลูกจ างทั้งหมดให ถือวาข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างนั้นมีผลผูกพันนายจ างและลูกจ าง ซึ่งทํางานในกิจการประเภทเดียวกันนั้นทุกคน มาตรา 20 เมื่อข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างมีผลใช บังคับแล ว ห ามมิให นายจ างทํา สัญญาจ างแรงงานกับลูกจ างขัดหรือแย งกับข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ าง เว นแตสัญญาจ าง แรงงานนั้นจะเป นคุณแกลกจู างยิ่งกวา
8 หมวด 2 วิธีระงับขอพิพาทแรงงาน มาตรา 21 ในกรณีที่ไมมีการเจรจากันภายในกําหนดตามมาตรา 16 หรือมีการเจรจา กันแล วแต ตกลงกันไมไดไมวาด วยเหตุใดให ถือวาได มีข อพิพาทแรงงานเกิดขึ้นและใหฝาย แจ งข อเรียกร องแจ งเป นหนังสือให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานทราบภายในยี่สิบสี่ ชั่วโมง นับแตเวลาที่ พ นกําหนดตามมาตรา 16 หรือนับแตเวลาที่ตกลงกันไมได แล วแตกรณี มาตรา 22 เมื่อพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานได รับแจ งตามมาตรา 21 แล วให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ดําเนินการไกลเกลี่ยใหฝายแจ งข อเรียกร องและฝายรับข อ เรียกร อง ตกลงกันภายในกําหนดห าวัน นับแตวันที่พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานได รับ หนังสือแจ ง ถ าได มีการตกลงกันภายในระยะเวลาตามวรรคหนึ่ง ให นํามาตรา 18 มาใช บังคับโดย อนุโลม ในกรณีที่ไมอาจตกลงกันไดภายในระยะเวลาตามวรรคหนึ่ง ให ถือวาข อพิพาทแรงงาน นั้นเป นข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมไดในกรณีเชนวานี้นายจ างและลูกจ างอาจตกลงกันตั้ง ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานตามมาตรา 26 หรือนายจ างจะปดงานหรือลูกจ างจะนัดหยุดงานโดยไม ขัดตอมาตรา 34 ก ็ได ทั้งนี้ภายใต บังคับมาตรา 23 มาตรา 24 มาตรา 25 หรือ มาตรา 36 มาตรา 23 เมื่อมีข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมไดในกิจการดังตอไปนี้ (1) การรถไฟ (2) การทาเรือ (3) การโทรศัพท หรือการโทรคมนาคม (4) การผลิตหรือการจําหนายพลังงาน หรือกระแสไฟฟ าแกประชาชน (5) การประปา (6) การผลิตหรือการกลั่นนําม้ันเชื้อเพลิง (7) กิจการโรงพยาบาลหรือกิจการสถานพยาบาล (8) กิจการอื่นตามที่กําหนดในกฎกระทรวง
9 ให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานสงข อพิพาทแรงงานให คณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ เพื่อพิจารณาวินิจฉัยและแจ งให ทั้งสองฝายทราบภายในสามสิบวันนับแตวันที่รับข อ พิพาทแรงงาน นายจ าง สมาคมนายจ าง สหพันธ นายจ างลูกจ าง สหภาพแรงงานหรือสหพันธ แรงงาน มีสิทธิอุทธรณ ตอรัฐมนตรีภายในเจ็ ดวันนับแตวันที่ได รับคําวินิจฉัยให รัฐมนตรีวินิจฉัย อุทธรณ และแจ งให ทั้งสองฝายทราบภายในสิบวันนับแตวันที่รับคาอํุทธรณ คําวินิจฉัยของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ที่มิได อุทธรณ ภายในกําหนดและคํา วินิจฉัยอุทธรณ ของรัฐมนตรีใหเป นที่สุดฝายแจ งข อเรียกร องและฝายรับข อเรียกร องต อง ปฏิบัติตาม มาตรา 24 เมื่อมีข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมไดในกิจการใดนอกจากกิจการตาม มาตรา 23 ถ ารัฐมนตรีเห ็ นวาข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมได นั้นอาจมีผลกระทบกระเทือน ตอเศรษฐกิจของประเทศหรือความสงบเรียบร อยของประชาชน รัฐมนตรีมีอํานาจสั่งให คณะกรรมการแรงงานสัมพันธช ี้ขาดข อพิพาทแรงงานนั้นไดและให คณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ ชี้ขาดภายในสามสิบวันนับแตวันที่รับคําสั่ง รัฐมนตรีมีอํานาจขยายระยะเวลาใหคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ชี้ขาดได ตามที่ เห ็ นสมควร คําชี้ขาดของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ใหเป นที่สุดฝายแจ งข อเรียกร องและฝายรับ ข อเรียกร องต องปฏิบัติตาม มาตรา 25 ในณีที่มีการประกาศใช กฎอัยการศึกตามกฎหมายวาด วยกฎ อัยการประกาศสถานการณ ฉุกเฉินตามกฎหมายวาด วยการบริหารราชการในสถานการณ ฉุกเฉินหรือในกรณีที่ประเทศประสบปญหาทางเศรษฐกิจอยางร ายแรง ให รัฐมนตรีมีอํานาจ ประกาศในราชกิจจานุเบกษากําหนดให ข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมได ตามมาตรา 22 วรรค สาม อันเกิดขึ้นในท องที่ใดท องที่หนึ่ง หรือกิจการประเภทใดประเภทหนึ่งได รับการพิจารณาชี้ ขาดจากคณะบุคคลคณะใดคณะหนึ่งตามที่รัฐมนตรีจะได กําหนดหรือแตงตั้งก ็ได คําชี้ขาดของคณะบุคคลนั้นใหเป นที่สุดฝายแจ งข อเรียกร องและฝายรับข อเรียกร องต อง ปฏิบัติตาม
10 ประกาศของรัฐมนตรีตามวรรคหนึ่งจะยกเลิกเสียเมื่อใดก็ไดโดยประกาศในราชกิจจา นุเบกษา มาตรา 26 เมื่อมีข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมได ตามมาตรา 22 วรรคสาม นายจ างและลูกจ างอาจตกลงกันตั้งผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานคนหนึ่ง หรือหลายคนเพื่อชี้ขาด ข อพิพาทแรงงานนั้นได มาตรา 27 ภายในเจ็ ดวันนับแตวันที่ได ทราบการตั้ง ให ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน แจ งเป นหนังสือกําหนดวันสงคําชี้แจงเกี่ยวกับข อพิพาทแรงงาน และวันเวลาและสถานที่ที่จะ พิจารณาข อพิพาทแรงงานใหฝ ายแจ งข อเรียกร องและฝายรับข อเรียกร องทราบ มาตรา 28 ในการพิจารณาข อพิพาทแรงงาน ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานต องใหโอกาส ฝายแจ งข อเรียกร องและฝายรับข อเรียกร องชี้แจงแถลงเหตุผลและนําพยานเข าสืบ มาตรา 29 เมื่อพิจารณาข อพิพาทแรงงานเสร ็ จแล วให ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานทําคําชี้ ขาดเป นหนังสือคําชี้ขาดอยางน อยต องมีข อความ ดังตอไปนี้ (1) วันเดือนปที่ทําคําชี้ขาด (2) ประเด็ นแหงข อพิพาทแรงงาน (3) ข อเท ็ จจริงที่พิจารณาได ความ (4) เหตุผลแหงคําชี้ขาด (5) คําชี้ขาดใหฝายใดฝายหนึ่งหรือทั้งสองฝายปฏิบัติหรืองดเว นปฏิบัติ คําชี้ขาดของผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานให ถือเสียงข างมาก และต องลงลายมือชื่อผู ชี้ขาด ข อพิพาทแรงงาน ให ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานสงคําชี้ขาดข อพิพาทแรงงานใหฝายแจ งข อเรียกร องและ ฝายรับข อเรียกร องหรือผู แทนตามมาตรา 13 หรือมาตรา 16 ทราบภายในสามวันนับแตวันที่ทํา คําชี้ขาดพรอมท ั้งปดสําเนาคําชี้ขาดไว ณ สถานที่ที่ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องทํางาน อยู ให ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานนําคําชี้ขาดข อพิพาทแรงงานมาจดทะเบียนตออธิบดีหรือผู ซึ่งอธิบดีมอบหมาย ภายในสิบห าวันนับแตวันที่ได ชี้ขาด มาตรา 30 คําวินิจฉัยของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ที่มิได อุทธรณ ภายในกําหนด และคําวินิจฉัยอุทธรณ ของรัฐมนตรีตามมาตรา 23 คําชี้ขาดของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ
11 ตามมาตรา 24 มาตรา 35 (4) หรือมาตรา 41 (3) คําชี้ขาดข อพิพาทแรงงานตามมาตรา25 หรือมาตรา 29 ให มีผลใช บังคับไดเป นเวลาหนึ่งปนับแตวันที่ได วินิจฉัยหรือวันที่ได ชี้ขาด มาตรา 31 เมื่อได มีการแจ งข อเรียกร องตามมาตรา 13 แล วถ าข อเรียกร องนั้น ยังอยูในระหวางการเจรจาการไกลเกลี่ย หรือการชี้ขาดข อพิพาทแรงงานตามมาตรา 13 ถึงมาตรา 29 ห ามมิให นายจ างเลิกจ างหรือโยกย ายหน าที่การลูกจ างผู แทนลูกจ างกรรมการ อนุกรรมการ หรือสมาชิกสหภาพแรงงาน หรือกรรมการ หรืออนุกรรมการสหพันธ แรงงานซึ่ง เกี่ยวข องกับข อเรียกร อง เว นแตบุคคลดังกลาว (1) ทุจริตตอหน าที่หรือกระทําความผิดอาญาโดยเจตนาแกนายจ าง (2) จงใจทําให นายจ างได รับความเสียหาย (3) ฝาฝนข อบังคับ ระเบียบ หรือคําสั่งอันชอบด วยกฎหมายของนายจ างโดยนายจางได วากลาวและตักเตือนเป นหนังสือแล วเว นแตกรณีที่ร ายแรงนายจ างไมจําเป นต องวากลาวและ ตกเตั ือน ทั้งนี้ข อบังคับ ระเบียบหรือคําสั่งนั้นต องมิได ออกเพื่อขัดขวางมิให บุคคลดังกลาว ดําเนินการเกี่ยวกับข อเรียกร อง (4) ละทิ้งหน าที่เป นเวลาสามวันทํางานติดตอกันโดยไมเหตุผลอันสมควร ห ามมิให ลูกจ างผู แทนลูกจ างกรรมการอนุกรรมการ หรือสมาชิกสหภาพแรงงานหรือ กรรมการ หรืออนุกรรมการสหพันธ แรงงาน ซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง สนับสนุนหรือกอ เหตุการนัดหยุดงาน มาตรา 32 ห ามมิให บุคคลอื่นซึ่งมิใชนายจ างลูกจ างกรรมการสมาคมนายจ าง กรรมการสหภาพแรงงาน กรรมการสหพันธ นายจ างกรรมการสหพันธ แรงงาน ผู แทนหรือที่ ปรึกษาซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง เข าไปดําเนินการหรือรวมกระทําการใด ๆ ในการเรียกร อง การเจรจาการไกลเกลี่ยการชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน การปดงานหรือการ ชุมนุมในการนัดหยุดงาน มาตรา 33 ในกรณีที่ประเทศประสบปญหาทางเศรษฐกิจอยางร ายแรงและได มีการ ประกาศห ามขึ้นราคาสินคาและบร ิการ รัฐมนตรีมีอํานาจประกาศในราชกิจจานุเบกษาห ามมิ ให ลูกจ าง สหภาพแรงงาน หรือสหพันธ แรงงานยื่นข อเรียกร องให นายจ าง สมาคมนายจ าง หรือสหพันธ นายจ าง เพิ่มคาจ างแกลูกจ าง หรือห ามมิให นายจ างเพิ่มคาจ างให แกลูกจ างได
12 ความในวรรคหนึ่ง มิใหใช บังคับแกการเลื่อนอัตราคาจ าง เพื่อเป นบําเหน ็ จแกลูกจ าง ประจําปซึ่งนายจ างได กําหนดไว แนนอนแล ว หรือการเลื่อนอัตราคาจ างเนื่องจากลูกจ าง เปลี่ยนแปลงหน าที่การงาน ประกาศของรัฐมนตรีตามวรรคหนึ่งจะยกเลิกเมื่อใดเสียก ็ไดโดยประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา หมวด 3 การปดงานและการนัดหยุดงาน มาตรา 34 ห ามมิให นายจ างปดงานหรือลูกจ างนัดหยุดงานในกรณีดังตอไปนี้ (1) เมื่อยงไม ั มีการแจ งข อเรียกร องตออีกฝายหนึ่งตามมาตรา 13 หรือได แจ งข อ เรียกร องแล วแตข อพิพาทแรงงานนั้นยังไมเป นข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมได ตามมาตรา 22 วรรคสาม (2) เมื่อฝายหนึ่งซี่งมีหน าที่ต องปฏิบัติตามข อตกลงตามมาตรา 18 ไดปฏิบัติตาม ข อตกลง (3) เมื่อฝายซึ่งมีหน าที่ต องปฏิบัติตามข อตกลงที่พนักงานประนอมข อพิพาทแรงานได ไกลเกลี่ยตามมาตรา 22 วรรคสองไดปฏิบัติตามข อตกลง (4) เมื่อฝายซึ่งมีหน าที่ต องปฏิบัติตามคําชี้ขาดของผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน ซึ่งตั้งตาม มาตรา 25 หรือมาตรา 26 ไดปฏิบัติตามคําชี้ขาด (5) เมื่ออยูในระหวางการพิจารณาวินิจฉัยของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือมีคํา วินิจฉัยของรัฐมนตรีตามมาตรา 23 หรือคําชี้ขาดของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ตาม มาตรา 24 (6) เมื่ออยูในระหวางการชี้ขาดของผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน ซึ่งตั้งตามมาตรา 25 หรือมาตรา 26 ไมวากรณีจะเปนประการใด ห ามมิให นายจ างปดงานหรือลูกจ างนัดหยุดงาน โดยมิได แจ งเป นหนังสือให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน และอีกฝายหนึ่งทราบลวงหน าเป นเวลา อยางน อยยี่สิบสี่ชั่วโมงนับแตเวลาที่รับแจ ง
13 มาตรา 35 ในกรณีที่รัฐมนตรีเห ็ นวาการปดงานหรือการนัดหยุดงานนั้นอาจทําให เกิด ความเสียหายแกเศรษฐกิจของประเทศ หรืออาจกอให เกิดความเดือดร อนแกประชาชน หรือ อาจเป นภัยตอความมั่นคงของประเทศ หรืออาจขัดตอความสงบเรียบร อยของประชาชน ให รัฐมนตรีมีอํานาจดังตอไปนี้ (1) สั่งให นายจ างซึ่งปดงานรับลูกจ างกลับเข าทํางาน และจายคาจ างตามอัตราที่ เคยจายให แกลูกจ างนั้น (2) สั่งให ลูกจ างซึ่งนัดหยุดงานกลับเข าทางานตามปกต ํ ิ (3) จัดให บุคคลเข าทํางานแทนลูกจ างซึ่งมิได ทํางานเพราะการปดงานหรือการนัดหยุด งาน นายจ างต องยอมให บุคคลเหลานั้นเข าทํางาน และห ามมิให ลูกจ างขัดขวางให นายจ างจาย คาจ างแกบุคคลเหลานั้นตามอัตราที่เคยจายให แกลูกจ าง (4) สั่งใหคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ดําเนินการชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน มาตรา 36 ในกรณีที่มีประกาศใช กฏอัยการศึกตามกฏหมายวาด วยกฏอัยการศึก หรือประกาศสถานการณ ฉุกเฉินตามกฏหมายวาด วยการบริหารราชการในสถานการณ ฉุกเฉิน ให รัฐมนตรีมีอํานาจประกาศในราชกิจจานุเบกษา ห ามมิให นายจ างปดงาน หรือลูกจ างนัดหยุด งานในเขตท องที่ที่ไดประกาศใช กฏอัยการศึกหรือประกาศสถานการณ ฉุกเฉินทั้งหมดหรือ บางสวนได ในกรณีที่มีการปดงาน หรือการนัดหยุดงานอยูกอนมีประกาศของรัฐมนตรีตามวรรค หนึ่งให รัฐมนตรีมีอํานาจประกาศในราชกิจจานุเบกษา สั่งให นายจ างซึ่งปดงานรับลูกจ างกลับ เข าทํางาน หรือสั่งให ลูกจ างซึ่งนัดหยุดงานกลับเข าทํางานตามปกติภายในระยะเวลาที่รัฐมนตรี กําหนด ประกาศของรัฐมนตรีตามวรรคหนึ่งจะยกเลกเสิ ียเมื่อใดก็ได โดยประกาศในราชกิจจา นุเบกษา
14 หมวด 4 คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ มาตรา 37 ให มีคณะกรรมการคณะหนึ่ง เรียกวา "คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ " ประกอบดวยประธานกรรมการหนึ่งคน และกรรมการอื่นอีกไมน อยกวาแปดคน แตไมเกินสิบ สี่คนในจํานวนนั้นอยางน อยต องมีกรรมการซึ่งเปนฝายนายจ างสามคนและฝายลูกจ างสามคน ให รัฐมนตรีเป นผู แตงตั้งประธานกรรมการและกรรมการ มาตรา 38 ใหประธานกรรมการและกรรมการตามมาตรา 37 อยูในตําแหนง คราวละสามปในวาระเริ่มแรกเมื่อครบกําหนดหนึ่งปใหประธานกรรมการและกรรมการพ น จากตําแหนงหนึ่งในสามโดยวิธีจับสลากและเมื่อครบสองปใหประธานกรรมการหรือ กรรมการที่เหลืออยูพ นจากตําแหนงอีกหนึ่งในสามโดยวิธีจับสลาก ในกรณีที่มีการแตงตั้งประธานกรรมการ หรือกรรมการแทนประธานกรรมการ หรือ กรรมการ ซึ่งพ นจากตําแหนงตามวาระหรือโดยวิธีจับสลากให ผูได รับแตงตั้งใหมนั้นอยูใน ตําแหนงคราวละสามป ในกรณีที่มีการแตงตั้งประธานกรรมการหรือกรรมการแทนประธานกรรมการ หรือ กรรมการ ซึ่งพ นจากตําแหนงตามมาตรา 39 (1) (2) (3) (5) (6) หรือ (7) ให ผู ได รับการแตงตั้งแทนนั้นอยูในตําแหนงเทากับวาระที่เหลืออยูของประธานกรรมการหรือ กรรมการซึ่งตนแทน ประธานกรรมการหรือกรรมการซึ่งพ นจากตําแหนงอาจได รับแตงตั้งอีกได มาตรา 39 นอกจากการพ นจากตําแหนงตามวาระตามมาตรา 38 ประธานกรรมการ หรือกรรมการพ นจากตําแหนง เมื่อ (1) ตาย (2) ลาออก (3) รัฐมนตรีให ออก (4) พ นจากตําแหนงโดยการจับสลากตามมาตรา 38 วรรคหนึ่ง (5) เป นบุคคลล มละลาย (6) เปนคนไรความสามารถหรือเสมือนไรความสามารถ หรือ (7) ได รับโทษจําคุกโดยคําพิพาทษาถึงที่สุดให จําคุก
15 มาตรา 40 การประชุมของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ต องมีกรรมการมาประชุม ไมน อยกวาห าคน และต องมีกรรมการซึ่งเปนฝายนายจ างและฝายลูกจ างอยางน อยฝายละหนึ่ง คน จึงจะเป นองค ประชุม แตถ าเปนการประชุมเพื่อพิจารณาวินิจฉัยข อพิพาทแรงงานตาม มาตรา 23 มาตรา 24 หรือมาตรา 35 (4) ต องมีกรรมการมาประชุมไมน อยกวากึ่งหนึ่งของ จํานวนกรรมการทั้งหมด และต องมีกรรมการซึ่งเปนฝายนายจ างและฝายลูกจ างอยางน อยฝาย ละหนึ่งคน จึงจะเป นองค ประชุม ถ าในการประชมคราวใดุประธานกรรมการไมอยูในที่ประชุมหรือไมสามารถปฏิบัติ หน าที่ไดให กรรมการซึ่งมาประชุมเลือกกรรมการด วยกันคนหนึ่งเปนประธานกรรมการในที่ ประชุม มติของที่ประชุมให ถือเสียงข างมากกรรมการคนหนึ่งมีเสียงหนึ่งในการลงคะแนนถ า คะแนนเสียงเทากัน ใหประธานในที่ประชุมออกเสียงเพิ่มขึ้นอีกเสียงหนึ่งเป นเสียงชี้ขาด มาตรา 41 ใหคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ มีอํานาจและหน าที่ดังตอไปนี้ (1) วินิจฉัยข อพิพาทแรงงานตามมาตรา 23 (2) ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานตามมาตรา 24 หรือมาตรา 35 (4) (3) ช้ขาดขี อพิพาทแรงงานตามที่ได รับแตงตั้งหรือมอบหมาย (4) วินิจฉัยชี้ขาดคําร องตามมาตรา 125 และในกรณีที่คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ชี้ ขาดวาเป นการกระทําอันไมเป นธรรม ให มีอํานาจสั่งให นายจ างรับลูกจ างกลับเข าทํางานหรือ ให จายคาเสียหาย หรือให ผูฝาฝนปฏิบัติหรือไมปฏิบัติอยางใดอยางหนึ่งตามที่เห ็ นสมควร (5) เสนอความเห ็ นเกี่ยวกับการเรียกร องการเจรจาการระงับข อพิพาทแรงงาน การนัดหยุดงานและการปดงาน ตามที่รัฐมนตรีมอบหมาย (6) ตราข อบังคับการประชุม และวางระเบียบการพิจารณาวินิจฉัยและชี้ขาดข อพิพาท แรงงาน และการพิจารณาวินิจฉัยชี้ขาดการกระทําอันไมเป นธรรม และการออกคําสั่งของ คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ มาตรา 42 คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ มีอํานาจแตงตั้งคณะอนุกรรมการแรงงาน สัมพันธ เพื่อหาข อเท ็ จจริงและเสนอความเห ็นในเรื่องที่คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ มอบหมายเปนประจําหรือเฉพาะคราวได
16 มาตรา 43 ในการปฏิบัติการตามหน าที่ใหกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือ อนุกรรมการแรงงานสัมพันธ มีอํานาจดังตอไปนี้ (1) เข าไปในสถานที่ทํางานของนายจ าง สถานที่ที่ลูกจ างทํางานอยูหรือสํานักงานของ สมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงานในระหวางเวลาทํา การเพื่อสอบถามข อเท ็ จจริงหรือตรวจสอบเอกสารได ตามความจําเป น (2) มีหนังสือสอบถามหรือเรียกบุคคลมาให ถ อยคํา หรือใหสงสิ่งของ หรือเอกสารที่ เกี่ยวข องมาเพื่อประกอบการพิจารณาของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือ คณะอนุกรรมการแรงงานสัมพันธ ให ผู ซึ่งเกี่ยวข องอํานวยความสะดวก ตอบหนังสือสอบถาม ขี้แจงข อเท ็ จจริงหรือสง สิ่งของ หรือเอกสารที่เกี่ยวข องแกกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือนุกรรมการแรงงานสัมพันธ ดังกลาวในการปฏิบัติหน าที่ตามวรรคหนึ่ง มาตรา 44 กรรมการแรงงานสัมพันธ หรืออนุกรรมการแรงงานสัมพันธ จะมีหนังสือ เชิญผู เชี่ยวชาญหรือผู ทรงคุณวุฒิมาแสดงความคิดเห ็นในเรื่องที่เกี่ยวข องก ็ได
17 หมวด 5 คณะกรรมการลูกจาง มาตรา 45 ในสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างตั้งแตห าสิบคนขึ้นไป ลูกจ างอาจจัดตั้ง คณะกรรมการลูกจ างในสถานประกอบกิจการนั้นได ในกรณีที่ลูกจ างในสถานประกอบกิจการนั้นเกินหนึ่งในห าของจํานวนลูกจ างทั้งหมด เป นสมาชิกของสหภาพแรงงาน ให คณะกรรมการลูกจ างประกอบด วยลูกจ างในสถาน ประกอบกิจการนั้นที่สหภาพแรงงานแตงตั้งมีจํานวนมากกวากรรมการอื่นที่มิไดเป นสมาชิก ของสหภาพแรงงานหนึ่งคนถ าลูกจ างในสถานประกอบกิจการนั้นเกินกึ่งหนึ่งของจํานวน ลูกจ างทั้งหมดเป นสมาชิกของสหภาพแรงงาน สหภาพแรงงานอาจแตงตั้งกรรมการลูกจ างทั้ง คณะก ็ได ให นํามาตรา 15 วรรคสาม และวรรคสี่มาใช บังคับแกการแตงตั้งกรรมการลูกจ างตาม วรรคสองโดยอนุโลม มาตรา 46 คณะกรรมการลูกจ างมีจํานวน ดังตอไปนี้ (1) ห าคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างตั้งแตห าสิบคนขึ้นไป แตไมเกิน หนึ่งร อยคน (2) เจ ็ ดคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างเกินหนึ่งร อยคน แตไมเกินสองร อย คน (3) เก าคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลกจู างเกินสองร อยคน แตไมเกินสี่ร อยคน (4) สิบเอ ็ ดคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างเกินสี่ร อยคน แตไมเกินแปด ร อยคน (5) สิบสามคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างเกินแปดร อยคน แตไมเกิน หนึ่งพันห าร อยคน (6) สิบห าคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างเกินหนึ่งพันห าร อยคน แตไม เกินสองพันห าร อยคน
18 (7) สิบเจ ็ ดคนถึงยี่สิบเอ ็ ดคน สําหรับสถานประกอบกิจการที่มีลูกจ างเกินสองพันห า ร อยคน หลักเกณฑ และวิธีการในการเลือกตั้งกรรมการลูกจ างใหเปนไปตามที่อธิบดีกําหนด โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา มาตรา 47 กรรมการลูกจ างอยูในตําแหนงคราวละสามปแตอาจได รับเลือกตั้งหรือ แตงตั้งใหมได มาตรา 48 นอกจากพ นจากตําแหนงตามวาระกรรมการลูกจ างพ นจากตําแหนง เมื่อ (1) ตาย (2) ลาออก (3) เปนคนไรความสามารถหรือเสมือนไรความสามารถ (4) ได รับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดให จําคุก (5) ลูกจ างเกินกึ่งหนึ่งของจํานวนลูกจ างทั้งหมดในสถานประกอบกิจการนั้น มีมติให พ นจากตําแหนง (6) ศาลแรงงานมีคําสั่งให พ นจากตําแหนง (7) มีการเลือกตั้งหรือแตงตั้งกรรมการลูกจ างใหมทั้งคณะ เมื่อกรรมการลูกจ างพ นจากตําแหนงกอนวาระให มีการเลือกตั้งหรือแตงตั้งกรรมการ ลูกจ างแทนตําแหนงที่วางแล วแตกรณี กรรมการลูกจ างซึ่งได รับเลือกตั้งหรือแตงตั้งตามวรรคสองอยูในตําแหนงตามวาระของ กรรมการซึ่งตนแทน มาตรา 49 ให มีการเลือกตั้งหรือแตงตั้งกรรมการลูกจ างใหมทั้งคณะเมื่อ (1) จํานวนลูกจ างในสถานประกอบกิจการนั้นมีจํานวนเพิ่มขึ้นหรือลดลงเกินกึ่งหนึ่ง ของจํานวนลูกจ างทั้งหมดที่มีอยูเดิม (2) กรรมการลูกจ างพ นจากตําแหนงเกินกึ่งหนึ่ง (3) ลูกจ างเกินกึ่งหนึ่งของลูกจ างในสถานประกอบกิจการนั้นมีมติให กรรมการลูกจ าง ทั้งคณะพ นจากตําแหนง (4) ศาลแรงงานมีคําสั่งให กรรมการลูกจ างทั้งคณะพ นจากตําแหนง
19 มาตรา 50 นายจ างต องจัดให มีการประชุมหารือกับคณะกรรมการลูกจ างอยางน อย สามเดือนตอหนึ่งครั้ง หรือเมื่อกรรมการลูกจ างเกินกึ่งหนึ่งของกรรมการลูกจ างทั้งหมด หรือ สหภาพแรงงานรองของโดยมีเหตุผลสมควร เพื่อ (1) จัดสวัสดิการแกลูกจ าง (2) ปรึกษาหารือเพื่อกําหนดข อบังคับในการทํางานอันจะเปนประโยชน ตอนายจ างและ ลูกจ าง (3) พิจารณาคําร องทุกข ของลูกจ าง (4) หาทางปรองดองและระงับข อขัดแย งในสถานประกอบกิจการ ในกรณีคณะกรรมการลูกจ างเห ็ นวาการกระทาของนายจํ างจะทําให ลูกจ างไมได รับ ความเป นธรรมหรือได รับความเดือดร อนเกินสมควรคณะกรรมการลูกจ างลูกจ าง หรือ สหภาพแรงงาน มีสิทธิร องขอใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัย มาตรา 51 ในกรณีที่กรรมการลูกจ างผูใดหรือคณะกรรมการลูกจ างไมปฏิบัติหน าที่ ของตนโดยสุจริต หรือกระทําการอันไมสมควรอันเป นภัยตอความสงบเรียบร อยของประชาชน หรือเปดเผยความลับของนายจ างเกี่ยวกับการประกอบกิจการ โดยไมมีเหตุผลอันสมควร นายจ างมีสิทธิร องขอใหศาลแรงงานมีคําสั่งใหกรรมการล ูกจ างผู นั้น หรือกรรมการลูกจ างทั้ง คณะพ นจากตําแหนงได มาตรา 52 ห ามมิให นายจ างเลิกจ างลดคาจ างลงโทษ ขัดขวางการปฏิบัติหน าที่ ของกรรมการลูกจ าง หรือกระทําการใด ๆ อันอาจเปนผลให กรรมการลูกจ างไมสามารถทํางาน อยูตอไปได เว นแตจะได รับอนุญาตจากศาลแรงงาน มาตรา 53 ห ามมิให นายจ างให หรือตกลงจะให เงินหรือทรัพย สินแกกรรมการลูกจ าง เว นแตคาจ างคาลวงเวลาคาทํางานในวันหยุดโบนัส เงินปนผล หรือประโยชน อื่นที่กรรมการ ลูกจ างมีสิทธิได รับตามปกติในฐานะลูกจ าง
20 หมวด 6 สมาคมนายจาง มาตรา 54 สมาคมนายจ างจะมีขึ้นได ก ็ แตโดยอาศัยอํานาจตามบทแหงพระราชบัญญัติ นี้ สมาคมนายจ างต องมีวัตถุประสงค เพื่อการแสวงหาและคุมครองผลประโยชน เกี่ยวกับ สภาพการจ างและสงเสริมความสัมพันธ อันดีระหวางนายจ างกับลูกจ างและระหวางนายจ าง ด วยกัน มาตรา 55 สมาคมนายจ างต องมีข อบังคับและต องจดทะเบียนตอนายทะเบียน เมื่อได จดทะเบียนแล วใหสมาคมนายจางเป นนิติบุคคล มาตรา 56 ผู มีสทธิ ิจัดตั้งสมาคมนายจ างต องเป นนายจ างที่ประกอบกิจการประเภท เดียวกัน บรรลุนิติภาวะและมีสัญชาติไทย มาตรา 57 การขอจดทะเบียนสมาคมนายจ างนั้น ให นายจ างผู มีสิทธิจัดตั้งสมาคม นายจ างจํานวนไมน อยกวาสามคนเป นผู เริ่มกอการยื่นคําขอเป นหนังสือตอนายทะเบียนพร อม ด วยรางข อบังคับของสมาคมนายจ างอยางน อยสามฉบับ คําขอนั้น ต องระบุชื่ออายุอาชีพหรือวิชาชีพ และที่อยูของผู เริ่มกอการทุกคน มาตรา 58 ข อบังคับของสมาคมนายจ างอยางน อยต องมีข อความ ดังตอไปนี้ (1) ชื่อ ซึ่งต องมีคําวา "สมาคมนายจ าง" กํากับไว กับชื่อนั้นด วย (2) วัตถุที่ประสงค (3) ที่ตั้งสํานักงาน (4) วิธีรับสมาชิกและการขาดจากสมาชิกภาพ (5) อัตราเงินคาสมัครและคาบํารุงและวิธีการชําระเงินนั้น (6) ข อกําหนดเกี่ยวกับสิทธิและหน าที่ของสมาชิก (7) ข อกําหนดเกี่ยวกับการจัดการ การใช จาย การเก ็ บรักษาเงิน และทรัพย สินอื่น ๆ ตลอดจนการทําบัญชีและการตรวจบัญชี (8) ข อกําหนดเกี่ยวกับวิธีการพิจารณาในการปดงานและวิธีการอนุมัติข อตกลง เกี่ยวกับสภาพการจ าง
21 (9) ข อกําหนดเกี่ยวกับการประชุมใหญ (10) ข อกําหนดเกี่ยวกับจํานวนกรรมการการเลือกตั้งกรรมการวาระของการ เป นกรรมการการพ นจากตําแหนงของกรรมการและการประชุมของคณะกรรมการ มาตรา 59 เมื่อนายทะเบียนได รับคําขอพร อมทั้งรางข อบังคับแล วเห ็ นวาผู ยื่น คําขอมี คุณสมบัติถูกต องตามมาตรา 56 ข อบังคับถูกต องตามมาตรา 58 และวัตถุที่ประสงค ถูกต อง ตามมาตรา 54 วรรคสองและไมขัดตอความสงบเรียบร อยของประชาชน ให นายทะเบียนรับจด ทะเบียนและออกใบสําคัญแสดงการจดทะเบียนแกสมาคมนายจ างนั้น ถ านายทะเบียนเห ็ นวา คําขอหรือรางข อบังคับไมถูกต องตามวรรคหนึ่ง ให มีคําสั่งให แก ไขเพิ่มเติมให ถูกต อง เมื่อ แก ไขเพิ่มเติมถูกต องแล วให รับจดทะเบียนและออกใบสําคัญแสดงการจดทะเบียนแกสมาคม นายจ างนั้น ถ านายทะเบียนเห ็ นวาไมอาจรับจดทะเบียนได เนื่องจากวัตถุที่ประสงค ขัดตอความสงบ เรียบร อยของประชาชน ให นายทะเบียนมีคําสั่งไมรับจดทะเบียนและแจ งคําสั่งไมรับจด ทะเบียนพร อมด วยเหตผลทุี่ไมรับจดทะเบียนไปยังผู ขอจดทะเบียนโดยมิชักช า ผู ขอจดทะเบียนมีสิทธิอุทธรณ คําสั่งไมรับจดทะเบียนนั้นตอรัฐมนตรีไดโดยทําเป น หนังสือยื่นตอนายทะเบียนภายในสามสิบวันนับแตวันที่ได รับแจ งคําสั่ง ให รัฐมนตรีวินิจฉัยอุทธรณ และแจ งให ผู อุทธรณ ทราบภายในสามสิบวันนับแตวันที่ ได รับหนังสืออุทธรณ ในกรณีที่ผู อุทธรณ ไมพอใจคําวินิจฉัยของรัฐมนตรีผู อุทธรณ มีสิทธิดําเนินการตอไป เพื่อใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัยได มาตรา 60 ให นายทะเบียนประกาศการจดทะเบียนสมาคมนายจางในราชกิจจานุเบกษา มาตรา 61 ให ผู เริ่มกอการจัดตั้งสมาคมนายจ างจัดใหการประชุมใหญสามัญครั้งแรก ภายในหนึ่งร อยยี่สิบวันนับแตวันที่จดทะเบียน เพื่อเลือกตั้งคณะกรรมการและมอบหมายการ ทั้งปวงให แกคณะกรรมการและอนุมัติรางข อบังคับที่ได ยื่นแกนายทะเบียนตามมาตรา 59 เมื่อที่ประชุมใหญได เลือกตั้งคณะกรรมการและอนุมัติรางข อบังคับแล วให นําสําเนา ข อบังคับและรายชื่อ ที่อยูอาชีพหรือวิชาชีพของกรรมการไปจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแต วันที่ที่ประชุมใหญลงมติ
22 มาตรา 62 การแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับของสมาคมนายจ างจะกระทําไดโดยมติของที่ ประชุมใหญ และต องนําไปจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแตวันที่ที่ประชุมใหญลงมติ การแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับตามวรรคหนึ่งจะมีผลใช บังคับตอเมื่อนายทะเบียนได รับจด ทะเบียนแล ว ให นํามาตรา 59 มาใช บังคับแกการขอแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับโดยอนุโลม มาตรา 63 ผู ซึ่งจะเป นสมาชิกของสมาคมนายจางได จะต องเป นนายจ างที่ประกอบ กิจการประเภทเดียวกัน ในกรณีที่นายจ างเปนน ิติบุคคลให ถือวานิติบุคคลนั้นเป นสมาชิกของ สมาคมนายจ าง มาตรา 64 สมาชิกของสมาคมนายจ างมีสิทธิขอตรวจสอบทะเบียนสมาชิกเอกสาร หรือบัญชีเพื่อทราบการดําเนินกิจการของสมาคมนายจางไดในเวลาเปดทําการตามที่ คณะกรรมการกําหนดไว ในการขอตรวจสอบตามวรรคหนึ่ง เจ าหน าที่ของสมาคมนายจ างต องใหความสะดวก ตามสมควร มาตรา 65 สมาชิกภาพของสมาชิกสมาคมนายจางสิ้นสุดลงเมื่อ ตายลาออก ที่ประชุมใหญให ออก หรือตามที่กําหนดในข อบังคับของสมาคมนายจ าง มาตรา 66 เพื่อประโยชน ของสมาชกของสมาคมนายจิ าง ใหสมาคมนายจ างมีอํานาจ หน าที่ดังตอไปนี้ (1) เรียกร อง เจรจาทําความตกลง และรับทราบคําชี้ขาด หรือทําข อตกลงกับสหภาพ แรงงานหรือลูกจ างในกิจการของสมาชิกได (2) จัดการและดําเนินการเพื่อใหสมาชิกได รับประโยชน ทั้งนี้ภายใต บังคับของ วัตถุที่ประสงค ของสมาคมนายจ าง (3) จัดให มีบริการสนเทศเพื่อใหสมาชิกมาติดตอเกี่ยวกับการดําเนินธุรกิจ (4) จัดให มีบริการให คําปรึกษาเพื่อแก ไขปญหาหรือขจัดข อขัดแย งเกี่ยวกับ การบริหารงานและการทํางาน (5) จัดให มีการให บริการเกี่ยวกับการจัดสรรเงินหรือทรัพย สินเพื่อสวัสดิการของ สมาชิก หรือเพื่อสาธารณประโยชน ทั้งนี้ตามที่ที่ประชุมใหญเห ็ นสมควร
23 (6) เรียกเก ็ บเงินคาสมัครเป นสมาชิกและเงินคาบํารุงตามอัตราที่กําหนดในข อบังคับ ของสมาคมนายจ าง มาตรา 67 เมื่อสมาคมนายจางปฏิบัติการดังตอไปนี้เพื่อประโยชน ของสมาชิกอันมิใช เป นกิจการเกี่ยวกับการเมือง ให นายจ าง สมาคมนายจ างกรรมการอนุกรรมการและเจ าหน าที่ ของสมาคมนายจ างได รับการยกเว นไมต องถูกกลาวหา หรือฟ องร องทางอาญาหรือทางแพง (1) เข ารวมเจรจาทําความตกลงกับลูกจ าง สหภาพแรงงาน นายจ าง สมาคมนายจางอ ื่น ๆ สหพันธ แรงงาน หรือสหพันธ นายจ าง เพื่อเรียกร องสิทธิหรือประโยชน ที่ สมาชิกสมควรได รับ (2) สั่งใหปดงานหรือชวยเหลือ ชักชวนหรือสนับสนุนใหสมาชิกปดงาน (3) ชี้แจงหรือโฆษณาข อเท ็ จจริงเกี่ยวกับข อพิพาทแรงงาน หรือ (4) จัดให มีการชุมนุมสมาชิกของสมาคมนายจ าง ทั้งนี้เว นแตเป นความผิดทางอาญาในลักษณะความผิดเกี่ยวกับการกอให เกิดภยันตราย ตอประชาชน เกี่ยวกับชีวิตและรางกายเก่ยวกี ับเสรีภาพและชื่อเสียง เกี่ยวกับทรัพย และ ความผิดในทางแพงที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทําความผิดทางอาญาในลักษณะดังกลาว มาตรา 68 ใหสมาคมนายจ างมีคณะกรรมการเป นผู ดําเนินการและเป นผู แทนของ สมาคมนายจางในกิจการที่เกี่ยวกับบุคคลภายนอกเพื่อการนี้คณะกรรมการจะมอบหมายให กรรมการคนหนึ่งหรือหลายคนทําการแทนก ็ได คณะกรรมการอาจแตงตั้งอนุกรรมการเพื่อปฏิบัติงานตามที่มอบหมายได มาตรา 69 ผู ซึ่งจะได รับเลือกหรือแตงตั้งเป นกรรมการหรือนุกรรมการตาม มาตรา 68 ต องมีคุณสมบัติดังตอไปนี้ (1) เป นสมาชิกของสมาคมนายจ างหรือผู แทนของนิติบุคคลซึ่งเป นสมาชิกของ สมาคมนายจ าง (2) มีสัญชาติไทยโดยการเกิด มาตรา 70 สมาคมนายจ างจะกระทําการดังตอไปนี้ได ก ็ แตโดยมติของที่ประชุมใหญ (1) แก ไขเพิ่มเติมข อบังคับ (2) ดําเนินกิจการอันอาจกระทบกระเทือนถึงสวนไดเสียของสมาชิกเป นสวนรวม (3) เลือกตั้งกรรมการ เลือกตั้งผูสอบบัญชีรับรองงบดุลรายงานประจําปและ
24 งบประมาณ (4) จัดสรรเงินหรือทรัพย สินเพื่อสวัสดิการของสมาชิก หรือเพื่อสาธารณประโยชน (5) เลิกสมาคมนายจ าง (6) ควบสมาคมนายจ างเข ากัน (7) กอตั้งสหพันธ นายจ างหรือเป นสมาชิกของสหพันธ นายจ าง มาตรา 71 สมาคมนายจ างต องจัดให มีทะเบียนสมาชิกตามแบบที่อธิบดีกําหนดและ เก ็ บรักษาไว ที่สํานักงานพร อมที่จะใหตรวจสอบไดในเวลาทําการ ใหสมาคมนายจางประกาศวันและเวลาเปดทําการไว ที่สํานักงาน มาตรา 72 ให นายทะเบียนหรือผู ซึ่งนายทะเบียนมอบหมาย มีอํานาจ (1) เข าไปในสํานักงานของสมาคมนายจางในเวลาทําการเพื่อตรวจสอบกิจการ ของสมาคมนายจ าง (2) สั่งให กรรมการ พนักงาน หรือลูกจ างของสมาคมนายจ าง สงหรือแสดงเอกสาร หรือบัญชีของสมาคมนายจ างเพื่อประกอบการพิจารณากรณีที่มีปญหาเกิดขึ้น (3) สอบถามบุคคลใน (2) หรือเรียกบุคคลดังกลาวมา เพื่อสอบถามหรือให ชี้แจง ข อเท ็ จจริงเกี่ยวกับการดําเนินกิจการของสมาคมนายจ าง มาตรา 73 นายทะเบียนมีอํานาจสั่งให กรรมการผูใดผู หนึ่งหรือคณะกรรมการของ สมาคมนายจ างออกจากตําแหนงได เมื่อปรากฏวา (1) กระทาการอํ ันมิชอบด วยกฏหมายซึ่งเป นการขัดขวางการปฏิบัติงานตามหน าที่ของ พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน หรือคณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ (2) ดําเนินกิจการไมถูกต องตามวัตถุที่ประสงค ของสมาคมนายจ างอันเป นการขัดตอ กฏหมายหรือความสงบเรียบร อยของประชาชน หรืออาจเป นภัยตอเศรษฐกิจหรือความมั่นคง ของประเทศ หรือ (3) ให หรือยินยอมให ผูใดผู หนึ่งซึ่งมิใชกรรมการเป นผู ดําเนินกิจการของสมาคม นายจ าง คําสั่งตามวรรคหนึ่ง ให ทําเป นหนังสือและแจ งให ผู ซึ่งเก่ยวขี องและสมาคมนายจ าง ทราบโดยมิชักช า
25 มาตรา 74 ผู ซึ่งได รับคําสั่งตามมาตรา 73 มีสิทธิอุทธรณ คําสั่งนั้นตอรัฐมนตรีโดยทํา เป นหนังสือยื่นตอนายทะเบียนภายในสิบห าวันนับแตวันที่ได รับคําสั่ง ให รัฐมนตรีวินิจฉัยอุทธรณ และแจ งให ผู อุทธรณ ทราบภายในสามสิบวันนับแตวันที่ ได รับหนังสืออุทธรณ ในกรณีที่ผู อุทธรณ ไมพอใจคําวินิจฉัยของรัฐมนตรีผู อุทธรณ มีสิทธิดําเนินการตอไป เพื่อใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัยได มาตรา 75 สมาคมนายจ างต องจัดให มีการตรวจสอบบัญชีทุกปและต องเสนองบดุล พร อมด วยรายงานการสอบบัญชีของผูสอบบัญชีตอที่ประชุมใหญ เมื่อที่ประชุมใหญรับรองงบดุลและรายงานการสอบบัญชีแล วใหสงสําเนาหนึ่งชุด ให แกนายทะเบียนภายในสามสิบวันนับแตวันที่ที่ประชุมใหญรับรอง มาตรา 76 สมาคมนายจ างตั้งแตสองสมาคมขึ้นไปที่มีสมาชิกซึ่งประกอบกิจการ ประเภทเดียวกัน อาจควบเข ากันเป นสมาคมนายจ างเดียวกันได การควบสมาคมนายจ างเข ากันตามวรรคหนึ่ง ต องได รับมติจากที่ประชุมใหญของแตละ สมาคมดวยคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของจํานวนสมาชิกทั้งหมดและต องได รับความเห ็ นชอบ จากนายทะเบียน ในการขอความเห็ นชอบจากนายทะเบียน ใหสงสําเนารายงานการประชุมใหญ ของสมาคมนายจ างซึ่งลงมติให ควบเข ากันไปด วย มาตรา 77 เมื่อนายทะเบียนให ความเห ็ นชอบตามมาตรา 76 แล วใหสมาคม นายจ างแจ งเป นหนังสือไปยังเจ าหนี้ทั้งปวงของสมาคมนายจ าง เพื่อให ทราบถึงการที่ ประสงค จะควบสมาคมนายจ างเข ากัน และขอให เจ าหนี้ผู มีข อคัดค านอยางใดอยางหนึ่ง ในการควบสมาคมนายจ างเข ากันนั้น สงคําคัดค านไปยังสมาคมนายจางภายในสามสิบวันนับ แตวันที่แจ ง ถ าไมมีเจ าหนี้คัดค านภายในกําหนดเวลาดังกลาวนั้น ก ็ให ถือวาไมมีคําคัดค านและ สมาคมนายจ างอาจควบเข ากันได ถ ามีเจ าหนี้คัดค าน สมาคมนายจ างจะควบเข ากันมิได จนกวาจะได ชําระหนี้หรือไดให ประกันเพื่อหนี้นั้นแล ว
26 มาตรา 78 ให คณะกรรมการของแตละสมาคมนายจ างที่ควบเข ากัน ตั้งผู แทน ของตนขึ้นสมาคมละไมเกินสามคนเพื่อดําเนินการจดทะเบียนตามมาตรา 79 มาตรา 79 สมาคมที่ตั้งขึ้นใหมโดยควบเข ากันนั้น ต องจดทะเบียนเป นสมาคม นายจ างใหมตามประเภทการประกอบกิจการของสมาคมนายจ างที่มีอยูเดิม โดยยื่นคํา ขอจดทะเบียนเป นหนังสือตอนายทะเบียน ในคําขอจดทะเบียนสมาคมนายจางใหมต องมีผูแทนของสมาคมนายจ างทุกสมาคมที่ ควบเข ากันลงลายมือชื่ออยางน อยสมาคมละสองคน คําขอจดทะเบียนสมาคมนายจางใหมต องมีเอกสารดังตอไปนี้ยื่นพร อมกันด วย (1) หนังสือของสมาคมนายจ างที่ควบเข ากันนั้นรับรองวาได แจ งไปยังเจ าหน าที่ทั้งปวง ตามมาตรา 77 วรรคหนึ่งแล วไมมีเจ าหนี้คัดค านภายในระยะเวลาที่กําหนดหรือกรณีที่มี เจ าหนี้คัดค านสมาคมนายจ างก ็ได ชําระหนี้หรือไดใหประกันเพื่อหนี้รายนั้นแล ว (2) รางข อบังคับของสมาคมนายจางใหมที่ขอจดทะเบียนสองฉบับ (3) สําเนารายงานการประชุมของสมาคมนายจ างที่ควบเข ากันหนึ่งฉบับ เอกสารตาม (2) และ (3) นั้น ผูได รับเลือกตั้งเป นกรรมการชุดแรกของสมาคม นายจ างใหมต องลงลายมือชื่อรับรองสองคน ให นํามาตรา 54 ถึงมาตรา 75 มาใช บังคับโดยอนุโลม มาตรา 80 เมื่อจดทะเบียนสมาคมนายจ างที่ควบเข ากันเป นสมาคมนายจางใหมแล วให นายทะเบียนขีดชื่อสมาคมนายจ างเดิมที่ได ควบเข ากันนั้นออกจากทะเบียน มาตรา 81 สมาคมนายจางใหมนี้ยอมไดไปทั้งทรัพย สิน หนี้สิน สิทธิหน าที่และ ความรับผิดของสมาคมนายจ างเดิมที่ได ควบเข ากันนั้นทั้งสิ้น สมาชิกของสมาคมนายจ างเดิมที่ได ควบเข ากันนั้น ยอมเป นสมาชิกของสมาคม นายจ างใหมนี้ มาตรา 82 สมาคมนายจ างยอมเลิกด วยเหตุใดเหตุหนึ่งดังตอไปนี้ (1) ถ ามีข อบังคับของสมาคมนายจ างกําหนดให เลิกในกรณีใดเมื่อมีกรณีนั้น (2) เมื่อที่ประชุมใหญมีมติให เลิก (3) เมื่อนายทะเบียนมีคําสั่งให เลิก (4) เมื่อล มละลาย
27 มาตรา 83 นายทะเบียนมีอํานาจสั่งให เลิกสมาคมนายจางไดในกรณีตอไปนี้ (1) เมื่อปรากฏวาการดําเนินการของสมาคมนายจ างขัดตอวัตถุที่ประสงค ขัดตอกฏหมาย หรือเป นภัยตอเศรษฐกิจหรือความมั่นคงของประเทศ หรือขัดตอความ สงบเรียบร อย หรือศีลธรรมอันดีของประชาชน (2) เมื่อนายทะเบียนมีคําสั่งให เลือกตั้งกรรมการขึ้นใหมทั้งคณะ และไมดําเนินการ เลือกตั้งภายในระยะเวลาที่นายทะเบียนกําหนด หรือภายในระยะเวลาที่นายทะเบียนขยาย ระยะเวลาให จนสิ้นสุดระยะเวลาดังกลาว หรือ (3) เม่อสมาคมนายจื างไมดําเนินกิจการติดตอกันเป นเวลาเกินสองป เมื่อนายทะเบียนมีคําสั่งให เลิกสมาคมนายจางใด ให แจ งคําสั่งเป นหนังสือใหสมาคม นายจ างนั้นทราบโดยมิชักช า คําสั่งให เลิกสมาคมนายจ างตามมาตรานี้ กรรมการเกินกึ่งหนึ่งของจํานวนกรรมการ ทั้งหมด ซึ่งดํารงตําแหนงอยูในวันที่ถูกสั่งให เลิก มีสิทธิเข าชื่อกันอุทธรณ คําสั่งนั้นตอ รัฐมนตรีโดยทําเป นหนังสือยื่นตอนายทะเบียนภายในสามสิบวันนับแตวันที่ได รับแจ งคาสํ ั่ง ให รัฐมนตรีวินิจฉัยอุทธรณ และแจ งให ผู อุทธรณ ทราบภายในสามสิบวันนับแตวันที่รับ อุทธรณ ในกรณีที่ผู อุทธรณ ไมพอใจคําวินิจฉัยของรัฐมนตรี ผู อุทธรณ มีสิทธิดําเนินการตอไป เพื่อใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัยได คําสั่งเลิกสมาคมนายจางใหประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อสิ้นสุดระยะเวลาการ ยื่นอุทธรณ หรือเมื่อศาลแรงงานวินิจฉัยแล วแตกรณี มาตรา 84 เมื่อสมาคมนายจ างต องเลิกตามมาตรา 82 (1) (2) หรือ (3) หรือ มาตรา 83 ให แตงตั้งผู ชําระบัญชีและทําการชําระบัญชีและให นําบทบัญญัติแหงประมวล กฎหมายแพงและพาณิชย วาด วยการชําระบัญชีห างหุนสวนจดทะเบียน ห างหุนสวนจํากัดและ บริษัทจํากัด มาใช บังคับแกการชําระบัญชีสมาคมนายจางโดยอนุโลม มาตรา 85 เมื่อชําระบัญชีแล ว ถ ามีทรัพย สินเหลืออยูจะแบงให แกสมาชิกของสมาคม นายจ างไมได ทรัพย สินนั้นจะต องโอนไปให แกนิติบุคคลอื่นตามที่ได ระบุไวในข อบังคับวา ด วยวิธีการจัดการของสมาคมนายจ าง หรือตามมติของที่ประชุมใหญถ าในข อบังคับหรือที่
28 ประชุมใหญมิได ระบุนิติบุคคลใดใหเป นผู รับทรัพย สินที่เหลือนั้น ให ผู ชําระบัญชีมอบแกกรม แรงงานเพื่อสวัสดิการของลูกจ าง หมวด 7 สหภาพแรงงาน มาตรา 86 สหภาพแรงงานจะมีขึ้นได ก ็ แตโดยอาศัยอํานาจตามบทแหงพระราชบัญญัติ นี้ สหภาพแรงงานต องมีวัตถุที่ประสงค เพื่อการแสวงหาและคุมครองผลประโยชน เกี่ยวกับสภาพการจ างและสงเสริมความสัมพันธ อันดีระหวางนายจ างกับลูกจ าง และระหวาง ลูกจ างด วยกัน มาตรา 87 สหภาพแรงงานต องมีข อบังคับและต องจดทะเบียนตอนายทะเบียน เมื่อได จดทะเบียนแล วใหสหภาพแรงงานเป นนิติบุคคล มาตรา 88 ผู มีสิทธิจัดตั้งสหภาพแรงงานตองเป นลูกจ างของนายจ างคนเดียวกัน หรือ เป นลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการประเภทเดียวกันโดยไมคํานึงวาจะมีนายจ างกี่คน บรรลุนิติภาวะ และมีสัญชาติไทย มาตรา 89 การขอจดทะเบียนสหภาพแรงงานนั้นให ลูกจ างผู มีสิทธิจัดตั้งสหภาพ แรงงานจํานวนไมน อยกวาสิบคนเป นผู เริ่มกอการยื่นคําขอเป นหนังสือตอนายทะเบียน พร อมด วยรางข อบังคับสหภาพแรงงานอยางน อยสามฉบับ คําขอนั้น ต องระบุชื่ออายุอาชีพหรือวิชาชีพ และที่อยูของผู เริ่มกอการทุกคน มาตรา 90 ข อบังคับของสหภาพแรงงานอยางน อยต องมีข อความ ดังตอไปนี้ (1) ชื่อ ซึ่งต องมีคําวา "สหภาพแรงงาน"กํากับไว กับชื่อนั้นด วย (2) วัตถุที่ประสงค (3) ที่ตั้งสํานักงาน (4) วิธีรับสมาชิกและการขาดจากสมาชิกภาพ (5) อัตราเงินคาสมัครและคาบํารุงและวิธีการชําระเงินนั้น (6) ข อกําหนดเกี่ยวกับสิทธิและหน าที่ของสมาชิก
29 (7) ข อกําหนดเกี่ยวกับการจัดการการใช จาย การเก ็ บรักษาเงินและทรัพย สินอื่น ตลอดจนการทําบัญชีและการตรวจบัญชี (8) ข อกําหนดเกี่ยวกับวิธีการพิจารณาในการนัดหยุดงานและวิธีการอนุมัติข อตกลง เกี่ยวกับสภาพการจ าง (9) ข อกําหนดเกี่ยวกับการประชุมใหญ (10) ข อกําหนดเกี่ยวกับจํานวนกรรมการการเลือกตั้งกรรมการวาระของการเป น กรรมการการพ นจากตําแหนงของกรรมการและการประชุมของคณะกรรมการ มาตรา 91 เมื่อนายทะเบียนได รับคําขอพร อมทั้งรางข อบังคับแล วเห ็ นวาผู ยื่นคําขอมี คุณสมบัติถูกต องตามมาตรา 88 ข อบังคับถูกต องตามมาตรา 90 และวัตถุที่ประสงค ถูกต อง ตามมาตรา 86 วรรคสองและไมขัดตอความสงบเรียบร อยของประชาชน ให นายทะเบียนรับ จดทะเบียนและออกใบสําคัญแสดงการจดทะเบียนแกสหภาพแรงงานนั้น ถ านายทะเบียนเห ็ นวา คําขอหรือรางข อบังคับไมถูกต องตามวรรคหนึ่ง ให มีคําสั่งให แก ไขเพิ่มเติมให ถูกต อง เมื่อแก ไขเพิ่มเติมถูกต องแล ว ให รับจดทะเบียนและออกใบสําคัญ แสดงการจดทะเบียนแกสหภาพแรงงานน ั้น ถ านายทะเบียนเห ็ นวา ไมอาจรับจดทะเบียนได เนื่องจากวัตถุที่ประสงค ขัดตอความ สงบเรียบร อยของประชาชน ให นายทะเบียนมีคําสั่งไมรับจดทะเบียน และแจ งคําสั่งไมรับจด ทะเบียน พร อมด วยเหตุผลที่ไมรับจดทะเบียนไปยังผู ขอจดทะเบียนโดยมิชักช า ผู ขอจดทะเบียนมีสิทธิอุทธรณ คําสั่งไมรับจดทะเบียนนั้นตอรัฐมนตรีไดโดยทําเป น หนังสือยื่นตอนายทะเบียนภายในสามสิบวันนับแตวันที่ได รับแจ งคําสั่ง ให รัฐมนตรีวินิจฉัยอุทธรณ และแจ งให ผู อุทธรณ ทราบภายในสามสิบวัน นับแตวันที่ ได รับหนังสืออุทธรณ ในกรณีที่ผู อุทธรณ ไมพอใจคําวินิจฉัยของรัฐมนตรี ผู อุทธรณ มีสิทธิดําเนินการตอไป เพื่อใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัยได มาตรา 92 ให นายทะเบียนประกาศการจดทะเบียนสหภาพแรงงานในราชกิจจา นุเบกษา
30 มาตรา 93 ให ผู เริ่มกอการจัดตั้งสหภาพแรงงาน จัดให มีการประชุมใหญสามัญครั้ง แรกภายในหนึ่งร อยยี่สิบวันนับแตวันที่จดทะเบียน เพื่อเลือกตั้งคณะกรรมการและมอบหมาย การทั้งปวงให แกคณะกรรมการและอนุมัติรางข อบังคับที่ได ยื่นแกนายทะเบียนตามมาตรา 91 เมื่อที่ประชุมใหญได เลือกตั้งคณะกรรมการและอนุมัติรางข อบังคับแล วให นําสําเนา ข อบังคับและรายชื่อ ที่อยูอาชีพหรือวิชาชีพของกรรมการ ไปจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแต วันที่ที่ประชุมใหญลงมติ มาตรา 94 การแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับของสหภาพแรงงานจะกระทําไดโดยมติของที่ ประชุมใหญ และต องนําไปจดทะเบียนภายในสิบสี่วันนับแตวันที่ที่ประชุมใหญลงมติ การแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับตามวรรคหนึ่งจะมีผลใช บังคับตอเมื่อนายทะเบียนได รับจด ทะเบียนแล ว ให นํามาตรา 91 มาใช บังคับแกการขอแก ไขเพิ่มเติมข อบังคับโดยอนุโลม มาตรา 95 ผู ซึ่งจะเป นสมาชิกของสหภาพแรงงานได จะต องเป นลูกจ างของนายจ าง คนเดียวกนกั ับผู ขอจดทะเบียนสหภาพแรงงานหรือเป นลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการประเภท เดียวกันกับผู ขอจดทะเบียนสหภาพแรงงาน และมีอายุตั้งแตสิบห าปขึ้นไป ห ามมิให พนักงานและฝายบริหารตามกฏหมายวาด วยพนักงานรัฐวิสาหกิจสัมพันธ เป นสมาชิกของสหภาพแรงงานตามวรรคหนึ่ง ลูกจ างซึ่งเป นผู บังคับบัญชาที่มีอํานาจในการจ างการลดคาจ างการเลิกจ างการให บําเหน ็ จหรือการลงโทษ จะเป นสมาชิกในสหภาพแรงงานที่ลูกจ างอื่นได จัดตั้งหรือเป น สมาชิกอยูไมได และลูกจ างอื่นจะเปนสมาช ิกในสหภาพแรงงานที่ลูกจ างซึ่งเป นผู บังคับบัญชา ดังกลาวได จัดตั้งขึ้นหรือเป นสมาชิกอยูไมได มาตรา 96 สมาชิกของสหภาพแรงงานมีสิทธิขอตรวจสอบทะเบียนสมาชิกเอกสาร หรือบัญชี เพื่อทราบการดําเนินกิจการของสหภาพแรงงานไดในเวลาเปดทําการตามที่ คณะกรรมการกําหนดไว ในการขอตรวจสอบตามวรรคหนึ่ง เจ าหน าที่ของสหภาพแรงงานตองใหความสะดวก ตามสมควร มาตรา 97 สมาชิกภาพของสมาชิกสหภาพแรงงานสิ้นสุดลงเมื่อ ตายลาออก ที่ประชุมใหญให ออก หรือตามที่กําหนดในข อบังคับของสหภาพแรงงาน
31 มาตรา 98 เพื่อประโยชน ของสมาชิกของสหภาพแรงงาน ใหสหภาพแรงงานมี อํานาจหน าที่ดังตอไปนี้ (1) เรียกร อง เจรจา ทําความตกลงและรับทราบคําชี้ขาดหรือทําข อตกลงกับ นายจ างหรือสมาคมนายจางในกิจการของสมาชิกได (2) จัดการและดําเนินการเพื่อใหสมาชิกได รับประโยชน ทั้งนี้ภายใต บังคับของ วัตถุที่ประสงค ของสหภาพแรงงาน (3) จัดให มีการบริการสนเทศเพื่อใหสมาชิกมาติดตอเกี่ยวกับการจัดหางาน (4) จัดให มีการบริการการให คําปรึกษาเพื่อแก ไขปญหาหรือขจัดข อขัดแย งเกี่ยวกับการ บริหารงานและการทํางาน (5) จัดให มีการบริการเกี่ยวกับการจัดสรรเงินหรือทรัพย สิน เพื่อสวัสดิการของ สมาชิก หรือเพื่อสาธารณประโยชน ทั้งนี้ตามที่ที่ประชุมใหญเห ็ นสมควร (6) เรียกเก ็ บเงินคาสมัครเป นสมาชิกและเงินคาบํารุงตามอัตราที่กําหนดในข อ บังคับของสหภาพแรงงาน มาตรา 99 เมื่อสหภาพแรงงานปฏิบัติการดังตอไปนี้เพื่อประโยชน ของสมาชิกอัน มิใชเป นกิจการเกี่ยวกับการเมือง ให ลูกจ าง สหภาพแรงงาน กรรมการอนุกรรมการและ เจ าหน าที่ของสหภาพแรงงาน ได รับการยกเว นไมต องถูกกลาวหาหรือฟ องร องทางอาญาหรือ ทางแพง (1) เข ารวมเจรจาทําความตกลงกับนายจ าง สมาคมนายจ างลูกจ างสหภาพแรงงานอื่น สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงาน เพื่อเรียกร องสิทธิหรือประโยชน ที่สมาชิกสมควรได รับ (2) นัดหยุดงานหรือชวยเหลือ ชักชวนหรือสนับสนุนใหสมาชิกนัดหยุดงาน (3) ชี้แจงหรือโฆษณาข อเท ็ จจริงเกี่ยวกับข อพิพาทแรงงาน (4) จัดให มการชีุมนุนหรือเข ารวมโดยสงบในการนัดหยุดงาน ทั้งนี้เว นแตเป นความผิดทางอาญาในลักษณะความผิดเกี่ยวกับการกอให เกิดภยันตราย ตอประชาชน เกี่ยวกับชีวิตและรางกายเกี่ยวกับเสรีภาพและชื่อเสียง เกี่ยวกับทรัพย และ ความผิดในทางแพงที่เกี่ยวเนื่องกับการกระทําความผิดทางอาญาในลักษณะดังกลาว
32 มาตรา 100 ใหสหภาพแรงงานมีคณะกรรมการเป นผู ดําเนินการและเป นผู แทนของ สหภาพแรงงานในกิจการที่เกี่ยวกับบุคคลภายนอก เพื่อการนี้คณะกรรมการจจะมอบหมายให กรรมการคนหนึ่งหรือหลายคนทําแทนก ็ได คณะกรรมการอาจแตงตั้งอนุกรรมการเพื่อปฏิบัติงานตามที่มอบหมายได มาตรา 101 ผู ซึ่งจะได รับเลือกตั้งหรือแตงตั้งเป นกรรมการ หรืออนุกรรมการตาม มาตรา 100 ต องมีคุณสมบัติดังตอไปนี้ (1) เป นสมาชิกของสหภาพแรงงานนั้น (2) มีสัญชาติไทยโดยการเกิด (3) มีอายุไมต่ํากวายี่สิบป มาตรา 102 ลูกจ างซึ่งเป นกรรมการสหภาพแรงงานมีสิทธิลาเพื่อไปดําเนินกิจการ สหภาพแรงงานในฐานะผู แทนลูกจ างในการเจรจา การไกลเกลี่ย และการชี้ขาดข อพิพาท แรงงาน และมีสิทธิลาเพื่อไปรวมประชุมตามที่ทางราชการกําหนดได ทั้งนี้ให ลูกจ างดังกลาว แจ งให นายจ างทราบลวงหน าถึงเหตุที่ลาโดยชัดแจ ง พร อมทั้งแสดงหลักฐานที่เกี่ยวข องถ ามี และให ถือวาวันลาของลูกจ างนั้นเป นวันทํางาน มาตรา 103 สหภาพแรงงานจะกระทําการดังตอไปนี้ได ก ็ แตโดยมติของที่ประชุมใหญ (1) แก ไขเพิ่มเติมข อบังคับ (2) ดําเนินกิจการอันอาจกระทบกระเทือนถึงสวนไดเสียของสมาชิกเป นสวนรวม (3) เลือกตั้งกรรมการ เลือกตั้งผูสอบบัญชีรับรองงบดุลรายงานประจําปและ งบประมาณ (4) จัดสรรเงินหรือทรัพย สินเพื่อสวัสดิการของสมาชิกหรือเพื่อสาธารณประโยชน (5) เลิกสหภาพแรงงาน (6) ควบสหภาพแรงงานเข ากัน หรือ (7) กอตั้งสหพันธ แรงงาน หรือเป นสมาชิกของสหพันธ แรงงาน (8) การนัดหยุดงานเมื่อมีข อพิพาทแรงงานที่ตกลงกันไมได ตามมาตรา 22 วรรคสาม ทั้งนี้ต องมีคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของสมาชิกทั้งหมดของสหภาพแรงงาน และต องลงคะแนน เสียงเป นการลับ
33 มาตรา 104 สหภาพแรงงานต องจัดให มีทะเบียนสมาชิกตามแบบที่อธิบดีกําหนดและ เก ็ บรักษาไว ที่สํานักงานพร อมที่จะใหตรวจสอบไดในเวลาทําการ ใหสหภาพแรงงานประกาศวันและเวลาเปดทําการไว ที่สํานักงาน มาตรา 105 ให นายทะเบียนหรือผู ซึ่งนายทะเบียนมอบหมาย มีอํานาจ (1) เข าไปในสํานักงานของสหภาพแรงงานในเวลาทําการเพื่อตรวจสอบกิจการ ของสหภาพแรงงาน (2) สั่งการให กรรมการ พนักงาน หรือลูกจ างของสหภาพแรงงาน สงหรือแสดง เอกสาร หรือบัญชีของสหภาพแรงงานเพื่อประกอบการพิจารณากรณีที่มีปญหาเกิดขึ้น (3) สอบถามบุคคลใน (2) หรือเรียกบุคคลดังกลาวมาเพื่อสอบถามหรือให ชี้แจง ข อเท ็ จจริงเกี่ยวกับการดําเนินกิจการของสหภาพแรงงาน มาตรา 106 นายทะเบียนมีอํานาจสั่งให กรรมการผูใดผู หนึ่ง หรือคณะกรรมการของ สหภาพแรงงานออกจากตําแหนงได เมื่อปรากฎวา (1) กระทําการอันมิชอบด วยกฎหมายซึ่งเป นการขัดขวางการปฏิบัติงานตามหน าที่ของ พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน หรือคณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ (2) ดําเนินกิจการไมถูกต องตามวัตถุที่ประสงค ของสหภาพแรงงานอันเป นการขัดตอ กฎหมาย หรือความสงบเรียบร อยของประชาชน หรืออาจเป นภัยแกเศรษฐกิจ หรือความมั่นคง ของประเทศ หรือ (3) ให หรือยินยอมให ผูใดผู หนึ่งซึ่งมิใชกรรมการเป นผู ดําเนินกิจการของสหภาพ แรงงาน คําสั่งตามวรรคหนึ่งให ทําเป นหนังสือ และแจ งให ผู ซึ่งเกี่ยวข องและสหภาพแรงงาน ทราบโดยไมชักช า มาตรา 107 ผู ซึ่งได รับคําสั่งตามมาตรา 106 มีสิทธิอุทธรณ คําสั่งนั้นตอรัฐมนตรีโดย ทําเป นหนังสือยื่นตอนายทะเบียนภายในสิบห าวันนับแตวันที่ได รบคั ําสั่ง ให รัฐมนตรีวินิจฉัยอุทธรณ และแจ งให ผู อุทธรณ ทราบภายในสามสิบวันนับแตวันที่ ได รับหนังสืออุทธรณ
34 ในกรณีที่ผู อุทธรณ ไมพอใจคําวินิจฉัยของรัฐมนตรีผู อุทธรณ มีสิทธิดําเนินการตอไป เพื่อใหศาลแรงงานพิจารณาวินิจฉัยได มาตรา 108 สหภาพแรงงานต องจัดให มีการตรวจสอบบัญชีทุกป และต องเสนองบดุล พร อมด วยรายงานการสอบบัญชีของผูสอบบัญชีตอที่ประชุมใหญ เมื่อที่ประชุมใหญรับรองงบดุลและรายงานการสอบบัญชีแล ว ใหสงสําเนาหนึ่งชุด ให แกนายทะเบียนภายในสามสิบวันนับแตวันที่ที่ประชุมใหญรับรอง มาตรา 109 สหภาพแรงงานตั้งแตสองสหภาพขึ้นไปที่มีสมาชิกเป นลูกจ างของนายจ าง คนเดียวกัน ไมวาจะเป นลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการประเภทเดียวกันหรือไมอาจควบเข าเป น สหภาพแรงงานเดียวกันได สหภาพแรงงานตั้งแตสองสหภาพขึ้นไปที่มีสมาชิกเป นลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการ ประเภทเดียวกัน ไมวาจะเป นลูกจ างของนายจ างคนเดียวกันหรือไม อาจควบเข ากันเป น สหภาพแรงงานเดียวกันได การควบสหภาพแรงงานเข ากันตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง ต องได รับมติของที่ ประชุมใหญของแตละสหภาพดวยคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของจํานวนสมาชิกทั้งหมดและต อง ได รับความเห ็ นชอบจากนายทะเบียน ในการขอความเห็ นชอบจากนายทะเบียน ใหสงสําเนารายงานการประชุมใหญของ สหภาพแรงงานซึ่งลงมติให ควบเข ากันไปด วย มาตรา 110 ให นํามาตรา 77 มาตรา 78 มาตรา 79 มาตรา 80 และมาตรา 81 มาใช บังคับแกการควบสหภาพแรงงานเข าด วยกันโดยอนุโลม มาตรา 111 ให นํามาตรา 82 มาตรา 83 มาตรา 84 และมาตรา 85 มาใช บังคับ แกการเลิกสหภาพแรงงานโดยอนุโลม
35 หมวด 8 สหพันธ นายจางและสหพันธ แรงงาน มาตรา 112 สมาคมนายจ างตั้งแตสองสมาคมขึ้นไปที่มีสมาชิกประกอบกิจการ ประเภทเดียวกันอาจรวมกันจดทะเบียนจัดตั้งเป นสหพันธ นายจ างเพื่อสงเสริมความสัมพันธ อัน ดีระหวางสมาคมนายจ างและคุมครองผลประโยชน ของสมาคมนายจ างและนายจ างได มาตรา 113 สหภาพแรงงานตั้งแตสองสหภาพขึ้นไป และแตละสหภาพแรงงาน (1) มีสมาชิกเป นลูกจ างของนายจ างคนเดียวกัน ไมวาจะเป นลูกจ างซึ่งทํางานใน กิจการประเภทเดียวกันหรือไมหรือ (2) มีสมาชิกเป นลูกจ างซึ่งทํางานในกิจการประเภทเดียวกัน ไมวาจะเป นลูกจ าง ของนายจ างคนเดียวกันหรือไม อาจรวมกันจดทะเบียนจัดตั้งเป นสหพันธ แรงงานเพื่อสงเสริม ความสัมพันธ อันดีระหวางสหภาพแรงงานและคุมครองผลประโยชน ของสหภาพแรงงานและ ลูกจ าง มาตรา 114 การจัดตั้งหรือการเข าเป นสมาชิกของสหพันธ นายจ างหรือสหพันธ แรงงานตามมาตรา 112 หรือมาตรา 113 จะกระทําได ตอเมื่อได รับความเห ็ นชอบจาก สมาชิกด วยคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของจํานวนสมาชิกทั้งหมดของแตละสมาคมนายจ าง หรือ แตละสหภาพแรงงาน การออกเสียงลงคะแนนตามวรรคหนึ่งใหเปนไปตามที่กําหนดในข อบังคับวาด วย วิธีการจัดการสมาคมนายจ างหรือข อบังคับวาด วยวิธีการจัดการสหภาพแรงงาน มาตรา 115 ใหสหพันธ นายจ างและสหพันธ แรงงานที่ได จดทะเบียนแล วเป นนิติ บุคคล มาตรา 116 สมาคมนายจ างซึ่งเป นสมาชิกสหพันธ นายจ างและสหภาพแรงงานซึ่งเป น สมาชิกสหพันธ แรงงาน มีสิทธิสงผูแทนไปรวมประชุมและดําเนินการของสหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงานได ตามจํานวนที่ได กําหนดไวในข อบังคับวาด วยวิธีการจัดการสหพันธ นายจ างหรือข อบังคับวาด วยวิธีการจัดการสหพันธ แรงงาน มาตรา 117 คณะกรรมการสหพันธ นายจ างให เลือกตั้งจากผูแทนของสมาคมนายจ าง ซึ่งเป นสมาชิกของสหพันธ นายจ างนั้น
36 คณะกรรมการสหพันธ แรงงานให เลือกตั้งจากผูแทนของสหภาพแรงงานซึ่งเป นสมาชิก ของสหพันธ แรงงานนั้น มาตรา 118 ให นําบทบัญญัติวาด วยสมาคมนายจางในหมวด 6 และสหภาพแรงงาน ในหมวด 7 มาใช บังคับแกสหพันธ นายจ างและสหพันธ แรงงานโดยอนุโลม มาตรา 119 สมาคมนายจ างหรือสหพันธ นายจ างไมน อยกวาห าแหง อาจจัดตั้งสภา องค การนายจ าง เพื่อสงเสริมการศึกษาและสงเสริมการแรงงานสัมพันธ ได สภาองค การนายจ างต องมีข อบังคับ และต องจดทะเบียนตอนายทะเบียน เมื่อได จด ทะเบียนแล วใหสภาองค การนายจ างเป นนิติบุคคล ให นําบทบัญญัติวาด วยสมาคมนายจางในหมวด 6 และสหพันธ นายจ างในหมวด 8 มาใช บังคับแกสภาองค การนายจ างโดยอนุโลม มาตรา 120 สหภาพแรงงานหรือสหพันธ แรงงานไมน อยกวาสิบห าแหงอาจจัดตั้งสภา องค การลูกจ าง เพื่อสงเสริมการศึกษาและสงเสริมการแรงงานสัมพันธ ได สภาองค การลูกจ างต องมีข อบังคับและต องจดทะเบียนตอนายทะเบียน เมื่อได จด ทะเบียนแล วใหสภาองค การลูกจ างเป นนิติบุคคล ให นําบทบัญญัติวาด วยสหภาพแรงงานในหมวด 7 และสหพันธ แรงงานในหมวด 8 มา ใช บังคับแกสภาองค การลูกจ างโดยอนุโลม มาตรา 120 ทวิ กรรมการสมาคมนายจ าง สหพันธ นายจ างและสภาองค การ นายจ าง ซึ่งนายทะเบียนสั่งให พ นจากตําแหนง เนื่องจากการกระทําการฝาฝนบทบัญญัติแหง พระราชบัญญัตินี้จะดํารงตําแหนงกรรมการสมาคมนายจ าง สหพันธ นายจ างและสภาองค การ นายจ างคราวตอไปได เมื่อพ นหนึ่งป นับแตวันที่นายทะเบียนสั่งให พ นจากตําแหนง กรรมการสหภาพแรงงาน สหพันธ แรงงาน และสภาองค การลูกจ าง ซึ่งนายทะเบียนสั่ง ให พ นจากตําแหนง เนื่องจากกระทําการฝาฝนบทบัญญัติแหงพระราชบัญญัตินี้จะดํารง ตําแหนงกรรมการสหภาพแรงงาน สหพันธ แรงงาน และสภาองค การลูกจ างคราวตอไปได เมื่อ พ นหนึ่งปนับแตวันที่นายทะเบียนสั่งให พ นจากตําแหนง
37 หมวด 9 การกระทําอันไมเปนธรรม มาตรา 121 ห ามมิให นายจ าง (1) เลิกจ าง หรือกระทําการใด ๆ อันอาจเปนผลให ลูกจ างผู แทนลูกจ างกรรมการ สหภาพแรงงาน หรือกรรมการสหพันธ แรงงาน ไมสามารถทนทํางานอยูตอไปได เพราะเหตุที่ ลูกจ างหรือสหภาพแรงงาน ได ชุมนุม ทําคําร องยื่นข อเรียกร อง เจรจา หรือดําเนินการ ฟ องร อง หรือเป นพยาน หรือให หลักฐานตอพนักงานเจ าหน าที่ตามกฎหมายวาด วยการ คุ มครองแรงงาน หรอนายทะเบื ียน พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ผู ชี้ขาดข อพิพาท แรงงาน หรือกรรมการแรงงานสัมพันธ ตามพระราชบัญญัตินี้หรือตอศาลแรงงาน หรือ เพราะเหตุที่ลูกจ าง หรือสหภาพแรงงานกําลังจะกระทําการ ดังกลาว (2) เลิกจ างหรือกระทําการใด ๆ อันอาจเปนผลให ลูกจ างไมสามารถทนทํางานอยู ตอไปได เพราะเหตุที่ลูกจ างนั้นเป นสมาชิกของสหภาพแรงงาน (3) ขัดขวางในการที่ลูกจ างเป นสมาชิกหรือให ลูกจ างออกจากการเป นสมาชิกของ สหภาพแรงงาน หรือให หรือตกลงจะให เงินหรือทรพยั สินแกลูกจ าง หรือเจ าหน าที่ของ สหภาพแรงงาน เพื่อมิใหสมัครหรือรับสมัครลูกจ างเป นสมาชิก หรือเพื่อใหออกจากการเป น สมาชิกของสหภาพแรงงาน (4) ขัดขวางการดําเนินการของสหภาพแรงงาน หรือสหพันธ แรงงาน หรือขัดขวาง การใชสิทธิของลูกจ างในการเป นสมาชิกสหภาพแรงงาน หรือ (5) เข าแทรกแซงในการดําเนินการของสหภาพแรงงาน หรือสหพันธ แรงงาน โดยไมมี อํานาจโดยชอบด วยกฎหมาย มาตรา 122 ห ามมิให ผูใด (1) บังคับหรือขูเข ็ญโดยทางตรงหรือทางอ อม ให ลูกจ างต องเป นสมาชิกสหภาพ แรงงาน หรือต องออกจากการเป นสมาชิกของสหภาพแรงงาน หรือ (2) กระทําการใด ๆ อันอาจเปนผลให นายจ างฝาฝนมาตรา 121
38 มาตรา 123 ในระหวางที่ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างหรือคําชี้ขาดมีผลใช บังคับ ห ามมิให นายจ างเลิกจ างลูกจ างผู แทนลูกจ างกรรมการอนุกรรมการ หรือสมาชิกสหภาพ แรงงาน หรือกรรมการ หรืออนุกรรมการสหพันธ แรงงาน ซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องเว นแต บุคคลดังกลาว (1) ทุจริตตอหน าที่หรือกระทําความผิดอาญาโดยเจตนาแกนายจ าง (2) จงใจทําให นายจ างได รับความเสียหาย (3) ฝาฝนข อบังคับ ระเบยบี หรือคําสั่งอันชอบด วยกฎหมายของนายจ างโดยนายจ าง ได วากลาวและตักเตือนเป นหนังสือแล ว เว นแตกรณีที่ร ายแรงนายจ างไมจําต องวากลาวและ ตักเตือน ทั้งนี้ข อบังคับ ระเบียบ หรือคําสั่งนั้นต องมิได ออกเพื่อขัดขวางมิให บุคคลดังกลาว ดําเนินการเกี่ยวกับข อเรียกร อง หรือ (4) ละทิ้งหน าที่เป นเวลาสามวันทํางานติดตอกันโดยไมมีเหตุผลอันสมควร (5) กระทําการใด ๆ เป นการยุยง สนับสนุน หรือชักชวนให มีการฝาฝนข อตกลง เกี่ยวกับสภาพการจ างหรือคําชี้ขาด มาตรา 124 เมื่อมีการฝาฝนมาตรา 121 มาตรา 122 หรือมาตรา 123 ผูเสียหาย เนื่องจากการฝาฝนอาจยื่นคําร องกลาวหาผูฝาฝนตอคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ไดภายใน หกสิบวันนับแตวันที่มีการฝาฝน มาตรา 125 เมื่อได รับคําร องกลาวหาตามมาตรา 124 แล ว ให คณะกรรมการ แรงงานสัมพันธ พิจารณาวินิจฉัยชี้ขาดและออกคําสั่งภายในเกาสิบวันนับแตวันที่ได รับคําร อง กลาวหา รัฐมนตรีมีอํานาจขยายระยะเวลาใหคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ พิจารณาวินิจฉัยชี้ ขาดได ตามที่เห ็ นสมควร มาตรา 126 ในกรณีที่ผู ถูกกลาวหาไดปฏิบัติตามคําสั่งของคณะกรรมการแรงงาน สัมพันธ ตามมาตรา 125 ภายในระยะเวลาที่คณะกรรมการแรงงานสัมพันธ กําหนด การ ดําเนินคดีอาญาตอบุคคลนั้นใหเป นอันระงับไป มาตรา 127 การฝาฝนมาตรา 121 มาตรา 122 หรือมาตรา 123 จะดําเนิน คดีอาญาได ตอเมื่อผูเสียหายเนื่องจากการฝาฝนได ยื่นคําร องกลาวหาผูฝาฝนตามมาตรา 124 และผู ถูกกลาวหาไมปฏิบัติตามคําสั่งของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ตามมาตรา 125
39 หมวด 10 บทกําหนดโทษ มาตรา 128 ผู แทนนายจ างหรือผู แทนลูกจ างตามมาตรา 13 หรือมาตรา 16 หรือ ผูแทนสมาคมนายจ างหรือผูแทนสหภาพแรงงานตามมาตรา 15 ผูใดรับหรือยอมจะรับเงิน หรือทรัพย สินจากผูใดผู หนึ่งเพื่อกระทําการอันเป นเหตุให นายจ างลูกจ าง สมาคมนายจ างหรือ สหภาพแรงงาน ซึ่งตนเป นผูแทนในการเรียกร อง เจรจา ทําความตกลงหรือรับทราบคําชี้ขาด ต องเสียผลประโยชน อันควรได ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งปหรือปรับไมเกินสองหมื่น บาทหรือทั้งจําท้งปร ั ับ มาตรา 129 ที่ปรึกษานายจ างหรือที่ปรึกษาลูกจ างตามมาตรา 17 ผูใดรับหรือยอมจะ รับเงินหรือทรัพย สินจากผูใดผู หนึ่งเพื่อกระทําการอันเป นเหตุให นายจ างหรือลูกจ างซึ่งตนเป น ที่ปรึกษาต องเสียประโยชน อันควรได ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งปหรือปรับไมเกินสอง หมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 129 ทวิ ผูใดกระทําตนเป นที่ปรึกษานายจ างหรือที่ปรึกษาลูกจ างโดยไมได รับ การจดทะเบียนตามมาตรา 17 วรรคสอง ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งปหรือปรับไมเกิน สองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 130 นายจ างผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 18 มาตรา 20 หรือ มาตรา 22 วรรคสอง ประกอบด วยมาตรา 18 ต องระวางโทษปรับไมเกินหนึ่งพันบาท มาตรา 131 นายจ างหรือลูกจ างผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามข อตกลงเกี่ยวกับสภาพ การจ าง หรือคําชี้ขาดข อพิพาทแรงงานที่ได รับจดทะเบียนตามมาตรา 18 วรรคสอง มาตรา 22 วรรคสอง หรอมาตราื 29 วรรคสี่ในระหวางที่ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจ างหรือคําชี้ขาด ข อพิพาทแรงงานนั้นมีผลใช บังคับ ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกิน หนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 132 นายจ าง ลูกจ าง สมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงานใด ฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามคําวินิจฉัยของคณะกรรมการ แรงงานสัมพันธ หรือคําวินิจฉัยอุทธรณ ของรัฐมนตรตามมาตราี 23 ต องระวางโทษจําคุกไม เกินสองปหรือปรับไมเกินสี่หมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
40 มาตรา 133 ผูใดฝาฝน หรือไมปฏิบัติตามคําชี้ขาดข อพิพาทแรงงานตาม มาตรา 24 มาตรา 25 หรือมาตรา 35 (4) ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งปหรือปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 134 ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานผูใดรับหรือยอมจะรับเงินหรือทรัพย สินจากผูใด ผู หนึ่ง เพื่อจูงใจให ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานอันเป นเหตุให นายจ างลูกจ าง สมาคมนายจ าง หรือ สหภาพแรงงาน ตองเส ียผลประโยชน อันควรได ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งปหรือ ปรับไมเกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 135 ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 29 วรรคสาม หรือ วรรคสี่ต องระวางโทษปรับไมเกินหนึ่งพันบาท มาตรา 136 นายจ างผูใดฝาฝนมาตรา 31 วรรคหนึ่ง ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหก เดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 137 ผูใดฝาฝนมาตรา 32 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือนหรือปรับไม เกินหนึ่งพันบาทหรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 138 นายจ างลูกจ าง สมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงานใดฝาฝนประกาศของรัฐมนตรีที่ออกตามมาตรา 33 วรรคหนึ่ง ต อง ระวางโทษจําคุกไมเกินหกเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 139 นายจ างหรือลูกจ างผูใดฝาฝนมาตรา 34 ตองระวางโทษจ ําคุกไมเกิน หกเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 140 นายจ างหรือลูกจ างผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามคําสั่งของรัฐมนตรี ตามมาตรา 35 (1) (2) หรือ (3) ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหกเดือน หรือปรับไมเกิน หนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 141 นายจ างหรือลูกจ างผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตาม 36 วรรคหนึ่ง หรือ วรรคสอง ต องระวางโทษจําคุกไมเกินสองปหรือปรับไมเกินสี่หมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 142 ผูใดไมอํานวยความสะดวก ขัดขวาง ไมตอบหนังสือสอบถาม ไมชี้แจง ข อเท ็ จจริง หรือไมสงสิ่งของหรือเอกสารที่เกี่ยวข องแกกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือ อนุกรรมการแรงงานสัมพันธ ตามมาตรา 43 หรือแกนายทะเบียนหรือผู ซึ่งนายทะเบียน
41 มอบหมาย ตามมาตรา 72 หรือมาตรา 105 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับ ไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 143 นายจ างผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 50 มาตรา 52 หรือมาตรา 53 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 144 ผู เริ่มกอการจัดตั้งสมาคมนายจ างผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 61 หรือ กรรมการสมาคมนายจ างผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 62 ต องระวางโทษปรับไมเกินวันละห าสิบ บาทตลอดระยะเวลาที่ยังไมปฏิบัติ มาตรา 145 สมาคมนายจางใดรับบุคคลเข าเป นสมาชิกโดยฝาฝนมาตรา 63 ต อง ระวางโทษปรับไมเกินหนึ่งพันบาท มาตรา 146 สมาคมนายจางใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 71 หรือมาตรา 75 ต อง ระวางโทษปรับไมเกินสองพันบาท กรรมการสมาคมนายจ างผูใดรู เห ็นเปนใจใหสมาคมนายจ างกระทําการฝาฝน หรือไม ปฏิบัติตามมาตรา 71 หรือมาตรา 75 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกิน หนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 147 ผู ชําระบัญชีผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 85 หรือมาตรา 111 ประกอบ ด วยมาตรา 85 หรือมาตรา 118 ประกอบด วยมาตรา 85 หรือมาตรา 111 ต องระวาง โทษปรับวันละไมเกินห าสิบบาทตลอดระยะเวลาที่ยังไมปฏิบัติ มาตรา 148 ผู เริ่มกอการจัดตั้งสหภาพแรงงานผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 93 หรือ กรรมการสหภาพแรงงานผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 94 ต องระวางโทษปรับไมเกินวันละ ห าสิบบาทตลอดระยะเวลาที่ยังไมปฏิบัติ มาตรา 149 สหภาพแรงงานใดรับบุคคลเข าเป นสมาชิกโดยฝาฝนมาตรา 95 ต อง ระวางโทษปรับไมเกินหนึ่งพันบาท มาตรา 150 สหภาพแรงงานใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 104 หรือมาตรา 108 ต องระวางโทษปรับไมเกินสองพันบาท กรรมการสหภาพแรงงานผูใดรู เห ็นเปนใจใหสหภาพแรงงานกระทําการฝาฝน หรือไม ปฏิบัติตามมาตรา 104 หรือมาตรา 108 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกิน หนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
42 มาตรา 151 ผู จัดตั้งสหพันธ นายจ างผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วย มาตรา 61 หรือผู จัดตั้งสหพันธ แรงงานผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วยมาตรา93 ต องระวางโทษปรับไมเกินวันละห าสิบบาทตลอดระยะเวลาที่ยังไมปฏิบัติ มาตรา 152 กรรมการสหพันธ นายจ างผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วย มาตรา 62 หรือกรรมการสหพันธ แรงงานผูใดไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วยมาตรา 94 ต องระวางโทษปรับไมเกินวันละห าสิบบาทตลอดระยะเวลาที่ยังไมปฏิบัติ มาตรา 153 สหพันธ นายจ างใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วย มาตรา 71 หรือมาตรา 75 หรือสหพันธ แรงงานใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วยมาตรา 104 หรือมาตรา 108 ต องระวางโทษปรับไมเกินสองพันบาท กรรมการสหพันธ นายจ างผูใดรู เห ็นเปนใจใหสหพันธ นายจ างกระทําการฝาฝน หรือไม ปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วยม าตรา 71 หรือมาตรา 75 หรือกรรมการสหพันธ แรงงานผูใดรู เห ็นเปนใจใหสหพันธ แรงงานกระทําการฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา 118 ประกอบด วยมาตรา 104 หรือมาตรา 108 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือ ปรับไม เกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 154 ผูใดใช ชื่อซึ่งมีอักษรไทยประกอบวา "สมาคมนายจ าง" หรือ "สหภาพแรงงาน" หรือ"สหพันธ นายจ าง" หรือ"สหพันธ แรงงาน" หรืออักษรตางประเทศซึ่งมี ความหมายทํานองเดียวกันประกอบในป ายชื่อดวงตราจดหมาย ใบแจ งความหรือเอกสารอยาง อื่นเกี่ยวกับกิจการธรกุิจโดยมิไดเป นสมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือ สหพันธ แรงงาน ต องระวางโทษปรับไมเกินหนึ่งพันบาทและปรับอีกเป นรายวันไมเกินวันละ ห าสิบบาท จนกวาจะเลิกใช มาตรา 155 ผูใดเป นสมาชิกของสมาคมนายจ างหรือสหภาพแรงงาน โดยรู อยูวา สมาคมนายจ างหรือสหภาพแรงงานนั้นยังไมได จดทะเบียน ต องระวางโทษปรับไมเกินหนึ่ง พันบาท ผูใดเป นผู ดําเนินการสมาคมนายจ างหรือสหภาพแรงงานที่ยังไมได จดทะเบียน ต อง ระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 156 เมื่อสมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ
43 แรงงานได เลิกตามพระราชบัญญัตินี้ กรรมการ หรืออนุกรรมการ สมาคมนายจ าง สหภาพ แรงงาน สหพันธ นายจ าง สหพันธ แรงงาน ผูใดขัดขวางการดําเนินการของผู ชําระบัญชีต อง ระวางโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 157 ผูใดยังคงดําเนินกิจการของสมาคมนายจ าง สหภาพแรงงาน สหพันธ นายจ าง หรือสหพันธ แรงงาน ซึ่งได เลิกไปแล วตามพระราชบัญญัตินี้ ตองระวางโทษจ ําคุกไม เกินหนึ่งเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งพันบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 157 ทวิ ผูใดดําเนินการสภาองค การนายจ าง หรือสภาองค การลูกจ าง หรือใช ชื่อซึ่งมีอักษรไทยประกอบคําวา "สภาองค การนายจ าง" หรือ "สภาองค การ ลูกจ าง" ในเอกสารเกี่ยวกับกิจการธุรกิจโดยมิไดปฏิบัติตามมาตรา 119 หรือมาตรา 120 แล ว แตกรณีต องระวางโทษจําคุกไมเกนหกเดิ ือน หรือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 158 นายจ างผูใดฝาฝนมาตรา 121 หรือ มาตรา 123 ต องระวางโทษ จําคุกไมเกินหกเดือน หรือปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ มาตรา 159 ผูใดฝาฝนมาตรา 122 ต องระวางโทษจําคุกไมเกินหกเดือน หรือ ปรับไมเกินหนึ่งหมื่นบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ
44 บทเฉพาะกาล มาตรา 160 บรรดาคําร องกลาวหาข อเรียกร อง ข อพิพาทแรงงาน ข อตกลง คําชี้ ขาดของผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงาน คําชี้ขาดหรือคําสั่งของคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ หรือคดีซึ่งเกิดขึ้นหรือยังไมถึงที่สุดกอนวันที่พระราชบัญญัตินี้ใช บังคับ ใหเปนไปตาม ประกาศของกระทรวงมหาดไทยที่ออกตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2515 จนกวาคําร องกลาวหา ข อเรียกร อง ข อพิพาทแรงงาน ข อตกลงคําชี้ ขาดคําสั่ง หรือคดีนั้นจะถึงที่สุด ให ผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานและคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ซึ่งแตงตั้งตามพระราช บัญญัตินี้ มีอํานาจพิจารณาวินิจฉัยชี้ขาด ตลอดจนมีอํานาจสั่งเกี่ยวกับเรื่องดังกลาว ตาม วรรค หนึ่ง เชนเดียวกับผู ชี้ขาดข อพิพาทแรงงานและคณะกรรมการแรงงานสัมพันธ ซึ่งแตงตั้งขึ้น ตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย ที่ออกตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2515 มาตรา 161 สมาคมนายจางและสมาคมลูกจ างซึ่งได จดทะเบียนตั้งขึ้นตามประกาศ ของกระทรวงมหาดไทย ที่ออกตามประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2515 ให ถือวาเป นสมาคมนายจางและสหภาพแรงงานตามพระราชบัญญัตินี้ มาตรา 162 คําขอจัดตั้งสมาคมนายจ างหรือสมาคมลูกจ างที่ได ยื่นไวตามประกาศของ กระทรวงมหาดไทย ที่ออกตามประกาศของคณะปฏิวัติฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2515 ให ถือวาเป นคําขอตามพระราชบัญญัตินี้ มาตรา 163 ในระหวางที่ยังมิได มีกฎหมายวาด วยการจัดตั้งศาลแรงงานใช บังคับ ให ศาลยุติธรรมมีอํานาจหน าที่เชนเดียวกับศาลแรงงาน ผู รับสนองพระบรมราชโองการ สัญญา ธรรมศักดิ์ นายกรัฐมนตรี
45 หมายเหต ุเหตุผลในการประกาศใช พระราชบัญญัติฉบับนี้ คือ โดยที่ประกาศ ของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 103 ลงวันที่ 16 มีนาคม พ.ศ.2515 ในสวนที่เกี่ยวกับแรงงาน สัมพันธ ยังมีวิธีการไมเหมาะสมแกสถานการณ ทางเศรษฐกิจและสังคมปจจุบัน สมควรให มี กฎหมายวาด วยแรงงานสัมพันธ ขึ้นแทน เพื่อกําหนดหลักเกณฑ เกี่ยวกับการยื่นข อเรียกร องและ การระงับข อพิพาทแรงงานใหเหมาะสมและสมบูรณ ยิ่งขึ้น ให นายจ างจัดตั้งสมาคมนายจ าง และลูกจ างจัดตั้งสหภาพแรงงานเพื่อแสวงหาและคุมครองประโยชน เกี่ยวกับการจ าง การจัด สวัสดิการ และสงเสริมความสัมพันธ อันดีระหวางนายจ างกับลูกจ าง ตลอดจนให ลูกจ าง จัดตั้งคณะกรรมการลูกจ างเป นองค กรในการหารือในกิจการตาง ๆ กับนายจ างเพื่อให เกิดความ เข าใจซึ่งกันและกัน และหาทางปรองดองให การทํางานรวมกันระหวางนายจ างกับลูกจ างให มี ผลดียิ่งขึ้น จึงจําเป นต องตราพระราชบัญญัตินี้ขึ้น
46 กฎกระทรวง ฉบับที่ 1 (พ.ศ.2518) ออกตามความในพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ พ.ศ.2518 -------------------------------- อาศัยอํานาจตามความในมาตรา 6 และมาตรา 13 แหงพระราชบัญญัติแรงงานสัมพันธ พ.ศ.2518 รัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทยออกกฎกระทรวงไว ดังตอไปนี้ ขอ 1 ในกรณีที่ลูกจ างเลือกตั้งผู แทนลูกจ าง โดยลูกจ างจัดการเอง ให ลูกจ างจัดให มี การประชุมลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง แล วตกลงกันวาผู แทนลูกจ างซึ่งมีจํานวน ไม เกินเจ ็ ดคนนั้นจะให ลูกจ างผูใดเป นผู แทน ถ ามีผูประสงคจะเป นผู แทนลูกจ างเกินเจ ็ ดคน และ ไมอาจตกลงกันได ให มีการลงคะแนนเสียง และให ผู ซึ่งไดคะแนนเสียงมากตามลําดับ เจ ็ ด คนเป นผู แทนลูกจ าง ขอ 2 ในกรณีที่ลูกจ างเป นผู แจ งข อเรียกร อง และมีรายชื่อและลายมือชื่อของลูกจ างซึ่ง เกี่ยวข องกับข อเรียกร องไมน อยกวาร อยละสิบห าของลูกจ างทั้งหมด ซึ่งเก่ยวขี องกับข อ เรียกร อง และระบุชื่อผู แทนลูกจ างมีจํานวนไมเกินเจ ็ ดคนพร อมกับการแจ งข อเรียกร องด วย ให ถือวาลูกจ างได เลือกตั้งผู แทนลูกจ างโดยสมบูรณ แล ว ขอ 3 ในกรณีที่ลูกจ างแจ งข อเรียกร องตอนายจ างแตยังมิได เลือกตั้งผู แทนลูกจ างถ า ลูกจ างจะเลือกตั้งผู แทนลูกจ างโดยลูกจ างจัดการเอง ให ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง นั้น ทําการเลือกตั้งผู แทนลูกจ างลูกจ างและแจ งชื่อผู แทนลูกจ างให นายจ างทราบตามวิธีการที่ กําหนดไวในข อ 1 ขอ 4 ในกรณีที่ลูกจ างร องขอให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน จัดการเลือกตั้ง
47 ผู แทนลูกจ างแทน ให ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องไมน อยกวาสิบคนลงชื่อรวมกันยื่นคํา ขอ ตามแบบ รส.1 ท ายกฎกระทรวงนี้ ขอ 5 เมื่อพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานได รับคําขอตามข อ 4 ให พนักงาน ประนอมข อพิพาทแรงงานกําหนดให มีการเลือกตั้งผู แทนลูกจ าง โดยแจ งกําหนดวัน เวลาและ สถานที่ทําการเลือกตั้งเป นหนังสือให ลูกจ างผู ร องขอทราบ และใหปดประกาศกําหนดวัน เวลา และสถานที่ทําการเลือกตั้งผู แทนลูกจ าง ตามแบบ รส.2 ท ายกฎกระทรวงนี้ ณ ที่เปดเผยใน สถานที่ที่ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องทํางานอยูกอนกําหนดเวลาเลือกตั้งไมน อยกวา ยี่สิบสี่ชั่วโมง สําหรับกรณีการเลือกตั้ง ณ สถานที่และเวลาเดียวกัน หรือไมน อยกวาสิบห าวัน สําหรับกรณีการเลือกตั้งตางสถานที่หรือตางเวลากัน ขอ 6 เมื่อพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานกําหนดให มีการเลือกตั้ง ณ สถานที่ใด และในเวลาใด ให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานจัดประชุมลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อ เรียกร อง ณ สถานที่และตามกําหนดเวลานั้น เพื่อให ลูกจ างซึ่งมาประชุมเสนอชื่อลูกจ างที่เห ็ น สมควรเป นผู แทนลูกจ างตอพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานในที่ประชุม ในกรณีที่พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานกําหนดให มีการเลือกตั้งตางสถานที่หรือ ตาง เวลา เพราะกิจการนั้นมีลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องทํางานอยูในหลายท องที่ หรือ สถาพของงานมีลักษณะต องทําตอเน่องกื ันไป หรือเพราะเหตุอื่นใดให ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับ ข อเรียกร องเสนอชื่อลูกจ างที่เห ็นควรเป นผู แทนลูกจ าง โดยมีลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อ เรียกร องไมน อยกวาสิบคนรับรอง ตอพนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานกอนกําหนดวัน เลือกตั้งไมน อยกวาสิบวัน และเมื่อได รับการเสนอชื่อลูกจ างดังกลาวแล ว ให พนักงาน ประนอมข อ พิพาทแรงงานดําเนินการดังตอไปนี้ (1) จัดทําบัญชีรายชื่อและหมายเลขประจําตัวของลูกจ าง ที่ได รับการเสนอชื่อเป นผู แทนลูกจ างและบัญชีรายชื่อผู มีสิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง และปดประกาศไว ณ ที่เปดเผย ในสถานที่ทําการเลือกตั้งกอนกําหนดวันเลือกตั้งไมน อยกวาสามวัน (2) แตงตั้งคณะกรรมการดําเนินการเลือกตั้งจากผู มีสิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง อยางน อยสามคน สําหรับสถานที่ทําการเลือกตั้งแตละแหง เพื่อตรวจสอบวาผูลงคะแนนเสียง เลือกตั้งที่มาแสดงตนเป นผู มีชื่อในบัญชีรายช่อผืู มีสิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้งรับบัตรเลือกตั้ง ที่ผูลงคะแนนเสียงเลือกตั้งทําเครื่องหมายเสร ็ จแล วหยอนลงในหีบบัตรเลือกตั้ง ตอหน าผู ลง
48 คะแนนเสียงเลือกตั้งและตรวจนับคะแนนเสียงเลือกตั้งแตทั้งนี้ไมตัดสิทธิกรรมการดําเนิน การเลือกตั้งที่จะลงคะแนนเสียงเลือกตั้งด วย การเลือกตั้งตามวรรคหนึ่งและวรรคสอง ให ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องซึ่งมา ประชุมลงคะแนนเสียงเลือกตั้งผู แทนลูกจ างไมเกินจํานวนที่พนักงานประนอมข อพิพาท แรงงาน กําหนด ซึ่งจะต องไมเกินเจ ็ ดคน ในกรณีที่ลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร องบางสวนเป นสมาชิกสหภาพแรงงานและ ลูกจ างเสนอชื่อกรรมการสหภาพแรงงานเป นผู แทนลูกจ างรวมอยูด วย หรือในกรณีที่พนักงาน ประนอมข อพิพาทแรงงานได กําหนดให มีการเลือกตั้งตางสถานที่หรือตางเวลาการลงคะแนน เสียงเลือกตั้งใหใช วิธีลงคะแนนลับ เมื่อลูกจ างลงคะแนนเสียงเลือกตั้งเสร ็ จแล ว ให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน หรือคณะกรรมการดําเนินการเลือกตั้งตาม (2) แล วแตกรณี นับคะแนนเสียงเลือกตั้งโดยไม ชักช าผู ซึ่งไดคะแนนเสียงมากตามลําดับตามจํานวนที่พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน กําหนดเป นผู แทนลูกจ าง ในกรณีที่มีผูไดคะแนนเส ียงเลือกตั้งในลําดับสุดท ายเทากันซึ่งทําให มีจํานวน ผู ที่ได รับเลือกตั้งมากกวาจํานวนที่พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานกําหนด ให พนักงานประนอม ข อพิพาทแรงงานดําเนินการจับสลากระหวางผูไดคะแนนเสียงเลือกตั้งใน ลําดับสุดท ายเทากัน โดยเปดเผยเพื่อใหได ผู แทนลูกจ างตามจํานวนที่พนักงานประนอมข อ พิพาทแรงงานกําหนด ขอ 7 ในกรณีที่สหภาพแรงงานเป นผู แจ งข อเรียกร อง ถ าความปรากฎแกพนักงาน ประนอมข อพิพาทแรงงานตามคําร องของสหภาพแรงงาน ลูกจ างหรือนายจ างวาลูกจ าง ซึ่ง เกี่ยวข องกับข อเรียกร องนั้นบางสวนเป นสมาชิกสหภาพแรงงานอื่นด วย ให พนักงาน ประนอมข อพิพาทแรงงานจัดให มีการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งผู แทนลูกจ าง โดยนําความใน ข อ 5 และข อ 6 มาใช บังคับโดยอนุโลม ขอ 8 ในกรณีที่ตามข อ 6 และข อ 7 ให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงานทําหนังสือ แสดงชื่อผู แทนลูกจ างตามแบบ รส.3 ท ายกฎกระทรวงนี้ มอบให ผู แทนลูกจ างและนายจ าง ให พนักงานประนอมข อพิพาทแรงงาน ทําบันทึกการเลือกตั้งผู แทนลูกจ างและแสดง จํานวนลูกจ างซึ่งเกี่ยวข องกับข อเรียกร อง จํานวนลูกจ างซึ่งลงคะแนนเสียงเลือกตั้งผู แทน
49 ลูกจ าง ชื่อผู แทนลูกจ างและจํานวนคะแนนเสียงเลือกตั้งที่ได รับ เก ็บไวเป นหลักฐานไมน อย กวาหนึ่งป ขอ 9 กําหนดระยะเวลาในการเป นผู แทนลูกจ าง ให นับแตวันที่ได รับเลือกตั้งจนถึง วันที่ได มีการเลือกตั้งผู แทนลูกจ างใหม หรือวันที่ข อตกลงเกี่ยวกับสภาพการจางสิ้นสุดลง แล วแตกรณี ใหไว ณ วันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ.2518 บุญเทง ทองสวัสดิ์ รัฐมนตรีวาการกระทรวงมหาดไทย