หนังสือเรียนเรื่อง-บทละครเรื่องรามเกียรติ์-ตอน-นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา

บทละครเร่ืองรามเกยี รติ์
ตอน นางเบญกายแปลงกายเปน็ นางสีดา

ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ ๕

ก

คำนำ

ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ตามหลักสูตร
แกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ได้กำหนดให้ภาษาไทยเป็นกลุ่มสาระการ
เรียนรู้หลัก โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาศักยภาพของผู้เรียนให้สามารถใช้ภาษาไทยได้อย่าง
ถูกต้อง คล่องแคล่ว และเหมาะสมกับวัฒนธรรมไทย สามารถนำความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับ
หลักเกณฑ์การใชภ้ าษาไปใช้ตดิ ตอ่ สือ่ สารและเปน็ เครือ่ งมอื ศึกษาหาความร้ตู ลอดชีวติ

วรรณคดีและวรรณกรรมเป็นศาสตร์การเรียนรู้อีกแขนงหนึ่งของภาษาไทยที่ผู้เรียน
จำเป็นต้องศึกษาเรียนรู้ให้เข้าใจ เพื่อพัฒนาศกั ยภาพดา้ นการอา่ นและการคดิ วเิ คราะห์สามารถ
นำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตจริงได้ ในแบบเรียนเรื่องบทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอน นาง
เบญกายแปลงกายเปน็ นางสีดา ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๕ เป็นแบบเรียนช่วยเสรมิ ความร้เู พ่อื ให้เหน็
ลักษณะการวิเคราะห์และภาพสะท้อนของสังคมไทยชัดเจนมากยิ่งขึ้น และส่งเสริมให้ผู้เรียน
เหน็ คณุ ค่าของวรรณคดีอนั เปน็ เอกลักษณ์ของชาตทิ ่คี วรคา่ แก่การรกั ษาต่อไป

ผ้จู ัดทำหวงั เป็นอย่างยิ่งวา่ แบบเรียนภาษาไทย เร่ืองบทละครเรอื่ งรามเกยี รต์ิ ตอน นาง
เบญกายแปลงกายเปน็ นางสีดา ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๕ เลม่ น้ี จะเป็นสื่อการเรยี นการสอนที่ช่วย
พฒั นาศกั ยภาพของผู้เรียนใหม้ คี ณุ ภาพและบรรลตุ ัวชี้วดั และมาตรฐานการเรียนรู้ตามที่กำหนด
ไว้ทกุ ประการ

พณั ณิตา หวงั ชว่ ยกลาง

ข

สารบัญ

คำนำ หนา้
สารบญั ก
คำชีแ้ จง ข
แบบทดสอบก่อนเรยี น ค
บทที่ ๑ ๑

- ความหมายของวรรณคดี ๒
- ความหมายของการวจิ ารณ์วรรณคดแี ละวรรณกรรม ๓
- หลักการวจิ ารณว์ รรณคดแี ละวรรณกรรม ๓
- การวเิ คราะหล์ ักษณะเดน่ ของวรรณคดีและวรรณกรรม ๔
- แบบฝกึ หดั ทา้ ยบทท่ี ๑ ๕
บทท่ี ๒
- วรรณคดปี ระเภทกลอนบทละคร ๖
- เนื้อเรอ่ื งของรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสดี า ๗
- แบบฝึกหัดทา้ ยบทท่ี ๒ ๑๑
บทท่ี ๓
- ภาพสะทอ้ นสงั คมในรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเปน็ นางสดี า ๑๒
- วรรณศลิ ป์ในรามเกียรติ์ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา ๑๔
- แบบฝึกหดั ท้ายบทท่ี ๓ ๑๖
แบบทดสอบหลังเรยี น ๑๗
บทสรปุ ๑๘
บรรณานกุ รม

ค

คำชีแ้ จง

๑. หนา้ ปก
คิวอาร์โค้ดสามารถสแกนเพื่อเชื่อมโยงไปสูห่ นงั สืออิเล็กทรอนิกส์ (E-book) ท่ี

สามารถชว่ ยให้การเรียนรู้เกิดข้ึนได้ทุกเวลา และการใช้เทคโนโลยใี หเ้ กิดประโยชน์
๒. แบบทดสอบก่อนเรียน

เป็นการเรยี นรู้โดยการสังเกตวดิ ีโอการแสดงโขน ตอน นางเบญกายแปลงกาย
เป็นนางสีดา ผ่านคิวอาร์โค้ดพร้อมให้ผู้เรียนเขียนอธิบายเนื้อหานและจุดเด่นที่พบ
ภายในเรือ่ งตามความเขา้ ใจ
๓. บทวิเคราะหแ์ ละคำศพั ท์

ผู้จัดทำได้นำคิวอาร์โค้ดไว้ที่บทสรุปผู้เรียนสามารถสแกนคิวอาร์โค้ดและจะ
นำพาไปสเู่ นอื้ หาทส่ี นกุ สนาน
๔. ปกหลัง

หากผู้สอนหรือผู้เรียนมีความสงสัยจากการใช้แบบเรียนชุดบทละครเรื่อง
รามเกียรติ์ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา หรือต้องการสอบถาม
รายละเอียดเพิ่มเติม สามารถสแกนคิวอาร์โค้ด Line เพื่อเข้ามาสอบถามพูดคุย
เพิม่ เติมได้

๑

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

คำช้ีแจง : ใหน้ ักเรียนสงั เกตวา่ เน้ือหาภายในวดิ ีโอบทละครเร่ืองรามเกยี รติ์ ตอน นางเบญกาย
แปลงกายเปน็ นางสีดาวา่ พบจดุ เดน่ อะไรบ้างอธิบายมาพอสังเขป

......................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................

.......ค..ำ...ช...ี้แ..จ...ง....:...ใ.ห...้น...ัก...เ..ร..ยี ..น...ส...ัง..เ..ก..ต...ว...า่ ..เ.น...ื้อ...ห...า..ภ...า..ย...ใ..น...ว..ดิ...ีโ.อ...บ...ท...ล...ะ...ค..ร...เ.ร..่อื...ง..ร..า...ม..เ..ก...ีย..ร..ต...์ิ..ต...อ..น.....น...า..ง..เ.บ...ญ....ก...า..ย...แ..ป...ล..ง
กายเป็นนางสดี าว่าพบจุดเด่นอะไรบา้ งอธบิ ายมาสังเขป

.......................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................................

บทที่ ๑
ความหมายของวรรณคดี

๒

บทท่ี ๑

ความหมายของวรรณคดี

วรรณกรรม มาจากคำว่า “วรรณ” หมายถึง หนังสือ รวมกับคำว่า “กรรม” หมายถึง การกระทำ การ
งาน ดังนั้น วรรณกรรม จึงหมายถึง งานหนังสือหรืองานเขียนหนังสือทุกชนิดในพจนานุกรม ฉบับ
ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒๕๕๖ : ๑๑๐๐) อธิบายไว้ว่า วรรณกรรม หมายถึง งานหนังสือ งานประพันธ์
บทประพันธ์ทุกชนิดทั้งที่เป็นร้อยแก้วและร้อยกรอง เช่น วรรณกรรมสมัยรัตนโกสินทร์วรรณกรรมของเสฐียร
โกเศศ วรรณกรรมฝรั่งเศสวรรณกรรมประเภทสื่อสารมวลชนวรรณคดี มาจากว่า วรรณ + คดี คำว่า “คดี”
หมายถงึ เรือ่ ง วรรณคดีจึงหมายถึง เรื่องของหนังสือหรือทางแห่งหนังสือ ในพจนานกุ รม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒๕๕๖ : ๑๑๐๐) อธิบายไว้ว่า วรรณคดี หมายถึง วรรณกรรมที่ได้รับยกย่องว่าแต่งดีมีคุณค่าเชิง
วรรณศลิ ปถ์ ึงขนาด เช่น พระราชพิธสี ิบสองเดือน มทั นะพาธา สามก๊ก เสภาเรือ่ งขุนชา้ ง - ขุนแผน

พระยาอนุมานราชธน อธิบายไว้ในหนังสือ การศึกษาวรรณคดีแง่วรรณศิลป์ (๒๕๑๘ : ๓) โดยอ้างถึงใน
พระราชกฤษฎีกาตงั้ วรรณคดสี โมสร มีข้อความเบ้อื งตน้ กลา่ วถึงพระราชปรารภวา่

“พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจา้ อย่หู ัว มีพระราชประสงค์ทีจ่ ะทรงอุดหนนุ ทำนุบำรุง การแต่งกาพย์
กลอน และเรอื่ งความเรียงร้อยแก้วในภาษาให้ดีขนึ้ แต่ยังหาทันได้ทรงจดั การใดไม่พระองคเ์ สดจ็ สู่สวรรคาลัยเสีย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชดำริว่า พระบรมราโชบายและพระราชดำริของสมเด็จพระ
บรมชนกนาถดังกล่าวมานี้ เป็นการสมควรยิ่งนัก... สมควรจะจัดการอย่างใดอย่างหนึ่งอุดหนุนวิชาแต่งหนังสือ
ภาษาไทยให้ดีขึ้นและพ้นจากการเข้าใจผิด ทั้งผู้แต่งและผู้อ่านดังกล่าวมาแล้ว ทำนองดั่งที่สมเด็จพระบรมชนก
นาถ ได้ทรงทำนบุ ำรงุ การศึกษาโบราณคดีมาแต่ก่อนจึงทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหต้ ัง้ วรรณคดสี โมสรขนึ้ ”
ในมาตรา ๘ ของพระราชกฤษฎีกา กำหนดไวว้ ่าเร่อื งใดเป็นหนังสือดี มคี ณุ วเิ ศษบริบูรณ์ คอื
๑. เป็นหนังสือดี กลา่ วคอื เป็นเรื่องทีส่ มบรู ณซ์ ง่ึ สาธารณชนจะอา่ นไดโ้ ดยไมเ่ สยี ประโยชน์คอื ไม่เปน็ เรื่องสุภาษิต
๒. เปน็ หนงั สือแต่งดีใช้วิธเี รยี บเรียงอย่างใด ๆ ก็ตามแตต่ ้องให้เปน็ ภาษาไทยอนั ดีถูกต้องตามโบราณกาลและใน

ปัจจบุ นั กาลฉะนั้น จะเห็นว่าหนงั สอื ทีว่ รรณคดสี โมสรยกยอ่ งเป็นหนงั สือที่ดแี ละแตง่ ดี คอื วรรณคดี
หม่อมหลวงบุญเหลือ เทพยสุวรรณ (๒๕๒๙ : ๗๔-๗๖) เขียนไว้ว่า หนังสือที่ได้รับยกย่องว่าเป็นวรรณคดี มี
ดงั น้ี

๑. เปน็ หนงั สอื ที่มีรูปและเนือ้ หาเหมาะสมกันรูป คอื แบบของการประพันธ์ ไดแ้ ก่ นริ าศ ลิลิต ฉันท์
สว่ นเนอ้ื หา คือ เนื้อเรื่อง ลกั ษณะนสิ ัยของตัวละครในเรือ่ ง ความคดิ คำนึงของผปู้ ระพันธ์ บทเจรจาของตัวละคร

๓

๑. เป็นหนงั สือท่ีได้รับยกย่องว่าใช้ถ้อยคำท่ีไดเ้ ลือกเฟน้ อยา่ งประณีต
๒. ผู้อา่ นติดใจอ่านหลายคร้ัง ดว้ ยความเหมาะสมของเน้อื หาและมีสำนวนภาษาทปี่ ระณตี
๓. มคี ณุ ค่าหลายด้านหลายทาง อยากใหเ้ ปน็ มรดกตกทอดไปถงึ ลูกถึงหลาน

โดยสรุป วรรณกรรม หมายถึง งานเขียนทุกชนิดทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง เช่น วรรณกรรมแปลเรื่อง เจ้า
หญิงนอ้ ย นวนิยาย เรือ่ ง ข้างหลงั ภาพ ข่าวหรอื บทความต่าง ๆ

ส่วนวรรณคดี หมายถึง หนังสือที่ไดร้ ับยกย่องว่าดีและแตง่ ดี โดยใช้กาลเวลาเป็นเครื่องพสิ ูจน์ว่าดีเป็นอมตะ
มีการถ่ายทอดอย่างมีศิลปะ มีวรรณศิลป์และเนื้อหาดีเด่น เนื้อเรื่องต้องไม่ผิดศลี ธรรมประเพณีอันดีงามของไทย
เชน่ อเิ หนา พระอภัยมณี สามกก๊ เสภาเร่อื ง ขนุ ชา้ ง - ขุนแผน
ความหมายของการวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม

การวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม คือ การให้คำตัดสินว่าวรรณคดีและวรรณกรรมนั้นมีคุณค่าหรือ
บกพรอ่ งอยา่ งไร ซ่งึ การวิจารณค์ วรพิจารณาเนื้อเร่อื งวา่ เหมาะสม สอื่ ความ และสอื่ อารมณ์ไดด้ เี พียงใด มีข้อคิดท่ี
สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้อย่างไร พฤติกรรมของตัวละครมีความเหมาะสมหรือไม่ หากวิจารณ์ คำประพันธ์
ประเภทร้อยกรองควรพิจารณาเรื่องรูปแบบคำประพนั ธ์ การใช้คำให้เกิดความงามด้านเสียงและความหมาย
หลักการวิจารณว์ รรณคดีและวรรณกรรม

หลักการวิจารณ์วรรณคดแี ละวรรณกรรม มีดังน้ี
๑. ผวู้ ิจารณจ์ ะตอ้ งมคี วามรใู้ นเร่อื งรูปแบบ ลกั ษณะคำประพันธ์และวรรณศิลปม์ ปี ระสบการณ์ในการอ่านมาก
๒. ผู้วิจารณ์จะต้องอธิบายลักษณะของหนังสือว่าเป็นอย่างไร โดยอ่านความเห็นของผู้รู้ที่น่าเชื่อถือได้

ประกอบการวิจารณ์
๓. ผู้วิจารณ์ควรแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับวรรณคดีหรือวรรณกรรมเรื่องนั้นว่า ชอบหรือไม่ชอบ ดีหรือไม่ดี

โดยมเี หตุผลประกอบทนี่ า่ เชือ่ ถอื
๔. ผู้วิจารณจ์ ะต้องมีใจเป็นกลางปราศจากอคตแิ ละไม่ลำเอียงการวิจารณ์จะทำใหผ้ ้วู จิ ารณเ์ ขา้ ใจวรรณคดีและ

วรรณกรรมในด้านต่าง ๆ ทั้งรูปแบบ เนื้อหา และวรรณศิลป์ ซึ่งจะทำให้เห็นคุณค่าของวรรณคดีและ
วรรณกรรมน้ันอยา่ งรอบด้าน

๔

การวเิ คราะหล์ กั ษณะเด่นของวรรณคดีและวรรณกรรม
คำวา่ “วเิ คราะห”์ ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ (๒๕๕๖ : ๑๑๑๕) อธบิ ายไว้ว่า

วิเคราะห์หมายถึง แยกออกเป็นส่วน ๆ เพื่อศึกษาให้ถ่องแท้เช่น วิเคราะห์ปัญหาต่าง ๆ วิเคราะห์ข่าวการ
วิเคราะห์คือ การพิจารณาแยกแยะสิ่งใดสิ่งหนึ่งออกเป็นส่วน ๆ เพื่อทำความเข้าใจแต่ละส่วนให้แจ่มแจ้ง
จากนน้ั ควรพจิ ารณาวา่ แต่ละส่วนมคี วามสัมพันธ์เกยี่ วข้องกันอย่างไร
การวิเคราะหล์ ักษณะเดน่ ของวรรณคดีและวรรณกรรม มดี ังนี้
๑. วเิ คราะหเ์ น้ือหา วา่ มีลักษณะอย่างไร กลา่ วถงึ ส่งิ ใด องค์ประกอบต่าง ๆ ของเรือ่ งมีการประสานกันอย่าง

กลมกลนื หรอื ไม่ ตรงตามข้อเท็จจริงหรอื มีความสมจรงิ หรอื ไม่
๒. วิเคราะห์รปู แบบ พจิ ารณาลักษณะคำประพนั ธว์ า่ เป็นร้อยแก้วหรอื ร้อยกรอง เหมาะสมกบั เนอื้ หาหรือไม่
๓. วิเคราะห์ด้านวรรณศิลป์การใช้สำนวนโวหารไพเราะสละสลวย มีลักษณะเด่นในเชิงประพันธ์หรือไม่

วรรณคดีและวรรณกรรมที่ดีจะต้องมีวรรณศิลป์คือ มีการใช้ภาพพจน์ เช่น สัทพจน์ อุปมา อุปลักษณ์ มี
การเลน่ เสยี ง เช่น เสยี งสมั ผัส มกี ารเล่นคำ เชน่ การซ้ำคำ
๔. วิเคราะห์การแสดงออกอยา่ งมีศลิ ปะ ศิลปะ คือ การแสดงออกที่กอ่ ให้เกิดอารมณ์ - สะเทือนใจ เมื่ออ่าน
วรรณคดแี ละวรรณกรรมแลว้ เกิดอารมณส์ ขุ หรือทุกข์ เรยี กวา่ อารมณ์สะเทือนใจ
๕. วิเคราะห์คุณค่าทางสังคม วรรณคดีและวรรณกรรมจะสะท้อนภาพเหตุการณ์ในอดีตและวิถีชีวิตของคน
แต่ละยุคแต่ละสมัย หลักการวิเคราะห์ควรพิจารณาว่าเน้ือหากล่าวถึงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ในสมัยน้ัน
อยา่ งไร มีวฒั นธรรมดา้ นต่าง ๆ อยา่ งไร

๕

แบบฝกึ หัดท้ายบทที่ ๑

คำชี้แจง ให้นักเรียนอ่านข้อความแต่ละข้อแล้วพิจารณาว่าข้อความนั้นถูกหรือผิด
ถา้ ถกู ใหท้ ำเคร่ืองหมาย / ถ้าผิดให้ทำเคร่อื งหมาย X

๑. วรรณกรรม หมายถึง งานเขียนทุกชนิดท้งั ร้อยแก้วและร้อยกรอง
๒. งานประพันธ์ หนงั สือ ไมใ่ ช่วรรณกรรม
๓. วรรณคดี หมายถึง หนังสือที่ได้รับยกย่องว่าดีและแต่งดี โดยใช้กาลเวลาเป็น

เครือ่ งพิสจู นว์ า่ ดเี ป็นอมตะ มีการถ่ายทอดอย่างมีศลิ ปะ
๔. หลักการวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมผู้วิจารณ์ไม่จำเป็นต้องมีความรู้ใน

เร่ืองรูปแบบงานเขยี น
๕. บทละครเรือ่ ง รามเกียรติ์ เปน็ พระราชนพิ นธใ์ นพระบาทสมเด็จพระพุทธยอด

ฟ้าจุฬาโลกมหาราช
๖. การวิจารณืผ้วู ิจารณไ์ มจ่ ำเป็นตอ้ งมใี จเป็นกลาง
๗. การวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม คือ การให้คำตัดสินว่าวรรณคดีและ

วรรณกรรมนั้นมีคุณค่าหรือบกพร่องอย่างไร ซึ่งการวิจารณ์ควรพิจารณาเนื้อ
เรอ่ื งว่าเหมาะสม
๘. นิราศ ไม่ใชว่ รรณคดีแต่เป็นวรรณกรรม
๙. หลักการวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมผู้วิจารณ์จะต้องมีความรู้ในเรื่อง
รูปแบบ ลักษณะคำประพันธ์และวรรณศิลปม์ ีประสบการณ์ในการอา่ นมาก

๑๐. การวิจรณผ์ ู้วจิ ารณไ์ มจ่ ำเปน็ ตอ้ งอธิบายลักษณะของหนังสือวา่ เปน็ อยา่ งไร

บทที่ ๒

เน้ือหาของรามเกยี รต์ิ
ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสดี า

๖

บทท่ี ๒
วรรณคดีประเภทกลอนบทละคร

บทละครเร่อื ง รามเกยี รติ์ เปน็ พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเดจ็ พระพุทธอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เน้ือเรื่อง
มาจากวรรณคดีของอินเดียเรื่อง รามายณะ อันเป็นวรรณคดที ีส่ ำคัญและมมี านานกว่า ๒๐๐๐ ปีมาแล้ว ไทยเรา
นำมาเล่นเป็นหนังและโขนตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุ รีก็ได้ทรงพระราชนิพนธ์เรื่อง
รามเกยี รติ์ เป็นกลอนบทละคร แตไ่ มแ่ พร่หลายพระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราชทรงเกรงวา่ เรื่อง
รามเกียรติ์ จะสูญไปเสียจึงได้ทรงพระราชนิพนธ์ขึ้นและได้โปรดเกล้าฯ ในกวีในสมัยของพระองค์ร่วมนิพนธ์ด้วย
หลายตอน รามเกียรติ์ฉบับพระราชนิพนธ์ฉบับนี้ ถ้าเปรียบเทียบกับวรรณคดีเรื่อง รามายณะ ของอินเดียแต่ก็มีท่ี
แตกต่างกันหลายอย่าง เช่น เนื้อเรื่องบางตอน ชื่อตัวละครบางตัว รามเกียรติ์เป็นบทละครที่มีเนื้อหาสมบูรณ์
ครบถ้วนประกอบด้วยเรื่องน่ารู้ และเรื่องแทรกที่สนุกสนานทั้งยังนำมาปรับปรุงเป็นบทสำหรับการเล่นละครได้
อยา่ งดี ละครไทยแทๆ้ แตเ่ ดมิ มักจะเปน็ ละครรำที่มีท่ารำบอกถึงเรื่องราวตามบทร้อง ดงั นั้น ท่า รำและบทรอ้ งจึงมี
ความหมายสอดคล้องต้องกันทั้งยังเขา้ กับทำนองเพลงต่าง ๆ ที่ให้ไว้ด้วย เช่น เพลงช้า กราวนอก เสมอ โอด เป็น
ต้น ซง่ึ การแสดงโขนเป็นนาฏศลิ ปช์ น้ั สูงที่เก่าแก่ของไทย มมี านานตง้ั แต่สมัยกรงุ ศรีอยุธยา เร่ืองรามเกียรต์ิที่นำมา
แสดงโขนน้ันมหี ลายสำนวน เชน่ ตอนนางลอย

นางเบญกายลอยทวนนำ้

๗

ดังบทประพนั ธท์ วี่ า่

๏ บัดน้นั หนุมานชาญฉลาดเฉลยไข

ข้าเห็นว่าลงกากรงุ ไกร อยู่ใต้กองทัพพลบั พลา

นำ้ ลงถ่ายเดียวเชย่ี วควา้ ง ศพนางฤๅจะทวนขนึ้ มาหา

ขอพระองคจ์ งไดเ้ มตตา ตัวขา้ จะขอชนั สูตรดู

เอารากศพขึ้นใส่ไฟเผา ถา้ นงเยาวต์ ายจรงิ จะน่งิ อยู่

แม้นไพรีนฤมติ เหมือนโฉมตรู ก็จะจหู่ นไี ปมไิ ดช้ ้า

ถา้ มัน่ คงองค์พระมเหสี เทวสี นิ้ ชวี งั สังขาร์

ขอพระองค์ลงราชอาชญา ประหารขา้ ใหม้ ้วยไปดว้ ยกนั

ฯ ๘ คำ ฯ

จากบทประพนั ธ์ข้างต้นจะเห็นว่า หนมุ านนัน้ เป็นผู้ท่ีมสี ตปิ ัญญาท่ีเฉีย่ วฉลาดรู้ทันกลอุบาย
ท่ีทศกัณฑ์ได้ใหน้ างเบญกายแปลงกายมาหลอกวา่ เปน็ นางสีดาจงึ นำร่างของนางไปเผาเพือ่ ชันสูตรว่า
นางสดี านนั้ ตายแตค่ วามจรงิ ร่างน้นั ไมใ่ ช่นางสีดาแต่เปน็ นางเบญกายทีแ่ ปลงกายมา

เนอ้ื เรือ่ งของรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา

เมื่อครั้งที่พิเภกถูกทศกัณฑ์ตัดขาดความเป็นพี่น้องจนต้องไปพึ่งบุญพระราม นางตรี
ชฎาผู้เป็นแม่ของนางก็ถูกทศกัณฑ์สั่งให้ไปเป็นนางรับใช้ดูแลพระนางสีดาที่สวนขวัญ ส่วนตวั
นางนั้นให้อย่ใู นวงั เหมือนเดิม กลายเปน็ วา่ พ่อแม่ลูกต้องแยกกนั อยู่คนละทิศคนละทาง โดยถูก
สั่งห้ามไม่ให้พบกันเด็ดขาด ครั้งหนึ่งทศกัณฑ์ได้วางแผนให้พระรามยกทัพกลับ โดยสั่งให้นาง
เบญจกายแปลงกายเป็นนางสีดา ลอยทวนน้ำไปจนถึงที่ตั้งค่ายของพระราม ลวงพระรามว่า
นางสีดาจมน้ำตายแล้ว ตอนแรกนางเบญจกายไม่เห็นด้วยและไม่อยากทำตามรับสั่ง แต่ทศ
กัณฑ์ก็บังคับจนนางจำยอมทำตามแผน ทศกัณฑ์จึงสั่งให้นางไปดูรูปโฉมนางสีดาที่สวนขวัญ
เพื่อที่จะได้แปลงกายให้เหมือนตัวจริงที่สุด และอนุญาตให้เบญจกายได้พบนางตรีชฎาเป็น
กรณีพิเศษ เมื่อเบญจกายได้พบมารดาก็ดีใจมาก และได้ชมรูปโฉมอันงดงามโสภา ของพระ
นางสีดา

๘

ดงั บทประพันธ์ท่ีวา่

๏ เม่อื น้นั ทศกรรฐ์คร้นั เห็นก็ใจหาย

จง่ึ เมนิ พกั ตรต์ รัสวา่ ตาลุงลาย ให้คลับคล้ายเคลม้ิ จิตรไมค่ ดิ ทนั

ผิดจรงิ เจียวนดั ดาเจา้ นา่ โกรธ อยา่ ถือโทษลงุ เลย ณ หลานขวญั

ตรัสพลางทางดหู มกู่ ำนลั เหน็ สรวลสันตก์ ็สะเทิน้ เขนิ อาย

ส้แู ขงขืนยนื เกอ้ เพอ้ ตรสั แม้นหลานตดั ศกึ สมอารมณห์ มาย

เมืองมารจะเปน็ สุขสนุกสบาย เรง่ ผนั ผายรบี ไปให้ทันการ

ฯ ๔ คำ ฯ

ดังบทประพนั ธ์ทว่ี า่

๏ เมื่อน้นั นวลนางเบญกายโฉมศรี

ทลู สนองบัญชาวา่ ข้านี้ มิใช่ภัควดสี ดี า

ยงั ขืนลดเลย้ี วเกย้ี วพาน วบิ ากกรรมรำคาญหนกั หนา

ดเู อาเถดิ ทรงฤทธ์ิบิตลุ า อะไรมาหลงใหลไดเ้ ชน่ นี้

ฯ ๖ คำ ฯ

จากนั้นนางเบญจกายจึงแปลงกายเป็นนางสีดากลับไปหาทศกัณฑ์จนทศกัณฑ์เข้าใจผิดว่าเบญจกาย คือ
นางสดี า เหน็ ดังนนั้ เบญจกายจึงรีบกลบั รา่ งเดิม ทศกณั ฑย์ ินดีปรีดาย่ิงนักทห่ี ลานสาวแปลงกายได้เหมือนนางสีดา
ตัวจริงเช่นนี้ และคิดว่าแผนการนี้ต้องสำเร็จเป็นแน่ แต่ "หนุมาน" วานรเผือกทหารเอกขององค์พระรามจับพิรุธ
นางเบญจกายได้ จงึ ทูลพระรามใหท้ ราบและทำการเผาศพนางสีดาแปลง ความร้อนจากไฟทำใหเ้ บญจกายร้อนจน
ทนไมไ่ หว เหาะหนอี อกจากกองไฟทันที หนมุ านเหน็ ดงั น้นั ก็รีบไปตามจบั นางมาได้

นางเบญกายเหาะหนีหนมุ านจับตัวไว้ได้

๙

ดงั บทประพันธท์ ี่วา่

๏ เมอ่ื น้นั องค์พระหรริ ักษร์ ังสรรค์

ฟงั คำแหงหนุมานชาญฉกรรจ์ เห็นเหมาะมัน่ ถูกต้องทำนองใน

จึง่ ตรสั ว่าถ้าทา่ นยังแคลงความ จะชันสูตรก็ตามอัชฌาไศรย

วา่ พลางทางสงั่ เสนาใน ช่วยทำเชงิ ตะกอนไฟข้นึ บดั นี้

ฯ ๔ คำ ฯ

๏ บัดน้ัน สคุ รพี รบั ส่งั ใสเ่ กษี

ออกมาร้องเรียกบ่าวเหลา่ กระบี่ ใหโ้ ยธเี รง่ รดั ตัดไม้

ฯ ๒ คำ ฯ เจรจา

๏ ครัน้ ผกู ทำสำเร็จเชิงตะกอน เอาฟืนตองกองซอ้ นสุมใส่

จงยกรากศพนางขึ้นวางไว้ จุดไฟแล้วลอ้ มอยู่พรอ้ มกนั

ฯ ๒ คำ ฯ ปก่ี ลอง

๏ บัดนัน้ เบญกายป้ิมว่าจะอาสัญ

ร้อนแรงด้วยแสงเพลงิ นนั้ ก็เหาะตามเกลยี วควนั ทนั ที

ฯ ๒ คำ ฯ เชดิ ฉง่ิ

๏ บดั นนั้ ลกู ลมแลเขมน้ เห็นยักษี

กร้วิ โกรธโดดตามข้ามอัคคี ขนุ กระบ่ีเหาะไล่ไขว่ควา้

ฯ ๒ คำ ฯ เชิด

พระรามรู้ว่าเบญจกายเป็นธิดาพิเภกก็สงสารยอมปล่อยนางกลับกรุงลงกาไป
นางเบญจกายดีใจยิ่งนักทีต่ นพน้ โทษประหาร พระรามได้มีรับสั่งให้หนุมานพานางไปสง่
ที่หน้ากรุงลงกาอย่างปลอดภัย หนุมานพอใจในรูปโฉมของนางเบญจกายมาก ระหว่าง
ทางกลับจึงกล่าวเกี้ยวพาราสีนาง นางเบญจกายก็มีใจให้หนุมาน ทั้งสองจึงได้เสียเป็น
สามีภรรยากนั หนุมานพานางมาส่งที่หนา้ กรงุ ลงกาด้วยความอาลยั อาวรณ์ พรอ้ มสัญญา
กับเบญจกายว่าเสร็จศึกครั้งใหญ่นี้และพระรามชนะเมื่อไหร่จะรับเบญจกายมาเป็น
ภรรยา

๑๐

ดงั บทประพนั ธ์ที่ว่า

๏ เมอ่ื น้ัน พระหรริ กั ษ์จกั รแก้วแววเวหา

จึง่ ว่ากบั พเิ ภกอสรุ า ท่านไดม้ าจงรักภักดี

ซง่ึ ความผิดเบญกายถงึ วายปราณ เรายกโทษโปรดประทานยักษี

ใหก้ ลับไปนัคราธานี แจ้งคดกี บั องคเ์ จ้าลงกา

ตรัสพลางทางมีบญั ชาการ สง่ั ศรีหนุมานหาญกลา้

จงไปส่งเบญกายกลั ยา ใหถ้ ึงแดนลงกากรุงไกร

ฯ ๖ คำ ฯ

ชาตรี

๏ เจา้ เอยเจา้ พ่ี แต่แรกเริม่ เดมิ ทีไมร่ ูจ้ ัก

ตอ่ เห็นหนา้ โฉมยงนงลักษณ์ สงสารนักดว้ ยนอ้ งต้องโทษกร

จะทูลขอก็เห็นยงั กรวิ้ กราด ใจจะขาดเพราะเสียดายสายสมร

แมน้ ส่ังให้ไปสังหารราญรอน จะผนั ผอ่ นขอไว้มิใหต้ าย

พอครัง้ นมี้ ีรับสง่ั ให้มาส่ง สมจำนงในจิตรท่ีคิดหมาย

จะฝากรกั ไปกวา่ ชีวาวาย โฉมฉายอย่าสลัดตัดอาไลย

พ่จี ะถนอมนวลสงวนนอ้ ง เป็นคคู่ รองเชยชิดพิสมัย

ไม่ทง้ิ ขวา้ งร้างรักแรมไกล ดวงใจจงเมตตาปรานี

ฯ ๘ คำ ฯ

หลังจากวันนั้นเบญจกายก็เฝ้ารอหนุมาน จนวันหนึ่งหนุมานก็มาหานางพร้อมขอน้ำล้างเท้านางไปทำลายพิธี
บำเพ็ญตบะของทศกัณฑ์นางก็รีบจัดหามาให้ หนุมานรำพันรักกับนางก่อนจากมา เมื่อสงครามจบลง ห นุมานก็ได้รับ
ตำแหน่งให้เป็น "พระยาอนุชิต" มีเมืองเป็นของตนเอง และได้ช่วยพิเภกทำศึกที่กรุงลงกาครั้งหนึ่ง พิเภกพอจะรู้ใน
ความสัมพนั ธ์ของหนมุ านและนางเบญจกายผเู้ ป็นธิดาของตนอยู่แล้ว จึงเปดิ ทางยกนางเบญกายให้เปน็ ภรรยาของหนุมาน
ตอ่ มานางเบญจกายได้ให้กำเนิดโอรสเปน็ ครึ่งวานรครง่ึ ยักษ์ มีหัวเป็นวานรมีกายเป็นยักษ์ และมหี างเหมือนวานร ให้นาม
ว่า "อสุรผดั " ซึง่ ต่อมา อสรุ ผัดได้เปน็ กองกำลังสำคัญในการทำสงครามกับไพนาสรุ วิ งศ์อีก

๑๑

แบบฝกึ หดั ท้ายบทท่ี ๒

คำชแี้ จง จงเติมคำตอบลงในชอ่ งวา่ งให้ถกู ต้อง

๑. ใครคือผ้แู ตง่ บทละครรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๒. เนื้อเรือ่ งมาจากวรรณคดขี องประเทศใดชอ่ื วา่ อย่างไร
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๓. คนไทยเรานำบทละครรามเกียรตมิ์ าเลน่ เปน็ หนังและโขนตัง้ แตส่ มัยใด
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๔. รามเกียรตเิ์ ปน็ บทละครท่มี ลี กั ษณะเดน่ อย่างไร
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

๕. รามเกยี รติ์ท่นี ำมาแสดงโขนน้ันมหี ลายสำนวนนิยมเล่นตอนใด
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................

บทที่ ๓
ภาพสะท้อนสงั คมในรามเกียรต์ิ

๑๒

บทที่ ๓

ภาพสะท้อนสังคมในรามเกียรติ์ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา

คณุ ค่าทางสังคม

๑. ค่านิยม คือ เป็นสิ่งที่เรายึดถือปฏิบัติกันต่อๆ มา ทั้งเป็นความคิด พฤติกรรมและสิ่งอื่นที่คนใน
สงั คมหนึ่งเหน็ ว่ามคี ณุ คา่ จึงยอมรับมาปฏิบัติและหวงแหนไว้ระยะหน่ึง ค่านิยมมักเปลีย่ นแปลงไปตามกาลสมัย
และความคิดเหน็ ของคนในสังคม

ดังบทประพนั ธ์ทว่ี ่า

๏ บัดนั้น พิเภกรบั สั่งบังคมไหว้

จ่งึ ทูลพระหรวิ งษ์ทรงไชย ตามในกำหนดบทไอยการ

เบญกายผิดพลัง้ ครั้งนี้ ถงึ ทช่ี ีวงั สังขาร

ตดั เกษาผ่าทรวงเสยี บประจาน หมู่มารจ่งึ จะเกรงพระเดชา

ฯ ๔ คำ ฯ

จากประพันธ์ขา้ งต้นจะเห็นว่า ในสมยั การทำโทษของผกู้ ระทำความผดิ การลงโทษในสมยั กอ่ นน้นั คอ่ นข้างที่จะ
โหดร้ายและทารุณ แต่ก็ทำให้คนเกรงกลัวกฎหมายมีความเด็ดขาด ซึ่งโทษที่ร้ายแรงที่สุดในการกระทำผิด
กฎหมายนั่นก็คือ ประหารชีวิต ซึ่งในสมยั โบราณนั้นประหารชีวติ นกั โทษคือ การตัดคอ แต่ในปัจจุบันหากโทษ
ไมร่ ้ายแรงกจ็ ะเปน็ การคุมขังซึ่งมีการกำหนดระยะเวลาการคุมขังและพน้ โทษ

๒. ประเพณี คอื ระเบยี บแบบแผนที่กำหนดพฤติกรรมในสถานการณ์ต่างๆ ท่คี นในสังคมยึดถือปฏิบัติ
สืบกันมา ถา้ คนใดในสงั คมนน้ั ๆฝ่าฝืนมักถูกตำหนิจากสังคม ลกั ษณะประเพณีในสงั คมระดับประเทศชาติ มีท้ัง
ประสมกลมกลืนเป็นอย่างเดียวกัน และมีผิดแปลกกันไปบ้างตามความนิยมเฉพาะท้องถิ่น แต่โดยมากย่อมมี
จุดประสงค์ และวิธีการปฏิบัติเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มีเฉพาะส่วนปลีกย่อยที่เสริมเติมแต่งหรือตัดทอนไปใน
แต่ละท้องถิ่น สำหรับประเพณีไทยมักมีความเกี่ยวข้องกับความเชื่อในพระพุทธศาสนาและพราหมณ์มาแต่
โบราณ

๑๓

นางเบญกายถกู เผา

ดงั บทประพันธ์ที่วา่

๏ บัดนั้น หนุมานชาญฉลาดเฉลยไข

ขา้ เห็นวา่ ลงกากรุงไกร อยูใ่ ตก้ องทัพพลบั พลา

…………………………………… ……………………………………..

……………………………………. ……………………………………..

เอารากศพขึน้ ใส่ไฟเผา ถ้านงเยาวต์ ายจริงจะน่ิงอยู่

แม้นไพรีนฤมิตเหมือนโฉมตรู กจ็ ะจู่หนไี ปมิได้ช้า

.............................................. …………………………………………..

………………………………………… …………………………………………..

ฯ ๘ คำ ฯ

จากประพนั ธ์ข้างต้นจะเห็นว่า พธิ งี านฌาปนกจิ งานศพ เป็นงานที่จดั ข้ึนเพ่ือเปน็ เกียรติและระลึกถึงผู้ตายและ
ยังเป็นพิธีกรรมที่ทำให้ผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ได้มีโอกาสระลึกถึงผู้ตายและพิจารณาถึงความไม่เที่ยงแท้ของสรรพส่ิง
ทำให้มีความตั้งใจในการทำความดีและทำบุญกุศลกันมากขึ้นต่อไป และการนำร่างของนางสีดามาเผานั้นเป็น
การพิสูจนค์ วามจริงวา่ แท้จริงแลว้ เป็นนางสีดาหรือนางเบญกายทีแ่ ปลงกายมา

๑๔

วรรณศิลปใ์ นรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา

นอกจากรามเกียรติ์จะมีจุดเด่นที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับชีวิตและสังคมไทยแล้วยังเป็นที่ยอมรับของผู้อ่าน
และผชู้ มวา่ มีความงดงามทางวรรณศิลป์ จากการสรรคำท่ีไพเราะ การใช้คำทห่ี ลากหลายในการส่ือความหมาย
ถึงตัวละครแต่ละตัว ซึ่งการสรรคำ จะทำให้ผู้อ่านไม่เกิดความเบื่อหน่ายเพราะหากไม่มีการสรรคำก็จะต้องใช้
สรรพนามแทนตัวละครหนึ่ง ๆ ซ้ำ ๆ กันอยู่ตลอดเวลาก็จะทำให้เรื่องราวอาจกร่อยลงได้ การเล่นคำซ้ำทำให้
เกิดความไพเราะและเสริมความงดงามของบทประพันธ์ ซึ่งในเรื่องรามเกียรติ์นี้พบเป็นจำนวนมากและการใช้
สมั ผัสพยญั ชนะ สัมผสั สระ ตัวอย่างเช่น

๏ เมอ่ื นน้ั พระนารายณ์สุรวิ งษท์ รงศักดิ
แลเหน็ รปู รา่ งนางยักษ์ มใิ ช่ภัควดสี ดี า
พระเคืองขดั ตรสั สั่งเสนาใน จงคุมไปถามซักใหห้ นักหนา
คือใครใชส้ อยมันมา จง่ึ คดิ การมารยาอย่างนี้
ฯ ๔ คำ ฯ
ถ้าเสร็จศกึ สงครามกต็ ามที มใิ ชน่ ้องจะหนไี ปข้างไหน
บอกจรงิ จริงแลว้ เม่อื มิเชื่อใจ ขา้ จะให้คำม่ันสัญญา

ร่าย ๏ สุดเอยสุดสวาดิ ฯ ๖ คำ ฯ
พอี่ สุ ่าห์มาสง่ ถงึ ลงกา เฉลียวฉลาดแหลมหลักหนักหนา
ควรฤๅถือแต่วา่ รบั สงั่ หมายจะฝากเสนหาอาไลย
นิจาเอ๋ยอาภัพลับไป จะเห็นดพี ่ีมง่ั กห็ าไม่
เสียน้ำใจจรงิ เจ้าเยาวมาลย์

ฯ ๘ คำ ฯ

๑๕

เม่ือสุดแสนเสนหาไม่วา่ เล่น หวังจะเป็นค่รู ักสมัคสมาน
มิใช่จะแกล้งแตง่ กลเกยี้ วพาน เยาวมาลย์อย่าแหนงแคลงใจ
จงผินมาพาทีกบั พ่ีบ้าง จะหมองหมางมนึ ตงึ ไปถงึ ไหน
พลางหยอกยุดฉุดฉวยชายสไบ ถกู ต้องลองใจกลั ยา

นอกจากนี้เรื่องรามเกียรติ์เป็นแบบฉบับทางวรรณคดี เป็นแรงบันดาลใจแก่กวีและมีอิทธิพลต่อ
วรรณกรรมในสมัยต่อมา ความประทับใจในรามเกียรติ์ได้ก่อให้เกิดวรรณกรรมรามเกียรติม์ ากกว่าสิบฉบับใน
ประเทศไทย และเรอื่ งรามเกียรติย์ ังก่อให้เกิดนยิ ายพืน้ บา้ นมากมาย เช่น เรือ่ งทา้ วกกกะหนากท่ีจังหวัดลพบุรี
เร่ืองเขาสรรพยาทจี่ ังหวัดชยั นาท เรอื่ งตำนานเขาช่องกระจกท่ีลพบุรี และตำนานเขาขาดท่ีจังหวัดสระบรุ ี เปน็
ตน้ จะเหน็ ไดว้ า่ เรอ่ื งรามเกยี รติ์เป็นท่ีมาของศลิ ปะและเป็นศูนย์รวมของศิลปะแขนงตา่ ง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
ศิลปะ

ประโยชนข์ องการวิเคราะห์วจิ ารณว์ รรณกรรม
๑. มคี วามเข้าใจซาบซง้ึ และเหน็ ประโยชน์ของวรรณกรรมเรอื่ งนั้น ๆ มากขึ้น
๒. เกดิ ความรู้ความคดิ ในแง่มุมต่าง ๆ เกีย่ วกบั วรรณกรรมกว้างขวาง
๓. เกิดความคดิ รจู้ กั ใช้วิจารณญาณของตนให้เกดิ ประโยชน์และช่วยใหเ้ ป็นผู้รอบคอบและมเี หตุผล
๔. ชว่ ยให้ศกึ ษาวรรณกรรมได้สะดวกมากขึ้น
๕. เกดิ ความรูก้ ว้างขวาง เปน็ แนวทางให้รจู้ ักแสวงหาความรู้เพ่มิ เตมิ และใกล้ชดิ กบั วรรณกรรมมากยิ่งขนึ้
๖. ช่วยกระตุ้น ให้ผู้สร้างงานมีความประณีต รู้จักพิจารณาตนเอง มีความระมัดระวังในการสร้างสรรค์
งานโดยคำนงึ ถึงคณุ ภาพมากกว่าปรมิ าณ
๗. ช่วยให้นักเขียนได้เห็นจุดเด่นและจุดด้อยในงานเขียนของตัวเองและผู้อ่ืน เพื่อว่าจะได้เป็นทัศนะ
พนื้ ฐานสำหรับการพัฒนาในการทำงานเขยี นในโอกาสตอ่ ไปให้สมบรู ณย์ ิ่งข้ึน

การนำไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชวี ติ ประจำวัน
งานประพนั ธ์ย่อมประกอบด้วยถ้อยคำ เน้ือหาสาระและกลวธิ ีการเขียนแบบต่าง ๆ ซึ่งสามารถนำงาน

ประพันธ์ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้เช่น ในแง่จดจำถ้อยคำสำนวนไปใช้เพื่อความสนุกสนาน ความไพเราะส่วน
เนื้อหาสาระอาจนำไปใช้ในแง่ได้คติข้อเตือนใจ ได้ความคิดเห็นที่มีประโยชน์ต่อชีวิต ครอบครัว สังคม และ

ประเทศชาติการนำคุณค่าของงานประพนั ธ์ไปใช้ได้มากน้อยเพียงใดข้ึนอยู่กับความสามารถและประสบการณ์

ของผู้อ่าน ทีจ่ ะวิเคราะหเ์ พ่ือเลือกจดจำคดิ และนำไปใชต้ ามกำลังความคิดของตน

๑๖

แบบฝึกหดั ท้ายบทที่ ๓

เรื่อง การวิเคราะห์วจิ ารณ์บทละครรามเกียรต์ิ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสดี า

คำชี้แจง ให้นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์บทละครรามเกียรติ์ ตอน นางเบญกายแปลงกายเป็นนางสีดา
ดังต่อไปน้ใี หช้ ดั เจนทีส่ ดุ

บัดนั้น พเิ ภกผูม้ อี ชั ฌาสยั

ก้มเกล้ารับสั่งภูวไนย อาลัยถึงราชธดิ า

แต่ความโกรธความแคน้ เหลือแคน้ ใหแ้ น่นอกตนั ใจยกั ษา

จึง่ ทูลสนองพระบัญชา ถึงเป็นบตุ รขา้ อสรุ ี

แตซ่ ึง่ ตวั มันอุบาย แปลงกายเป็นพระมเหสี

ทำตายมาลวงพระจักรี โทษน้ีถึงส้ินชวี ติ

ชอบให้ตัดเศียรเสยี บประจาน จ่งึ ควรกับการท่มี นั ผิด

อันหม่พู าลาปัจจามติ ร ทุกทศิ จะเกรงพระเดชา ฯ

ฯ ๘ คำ ฯ

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................

๑๗

แบบทดสอบหลงั เรยี น

คำชี้แจง จงเตมิ คำตอบลงในชอ่ งว่างให้ถูกตอ้ ง

๑. ใครคือผู้แตง่ บทละครรามเกียรติ์ ตอน นางเบญกายแปลงกายเปน็ นางสีดา
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

๒. คนไทยเรานำบทละครรามเกยี รติม์ าเล่นเปน็ หนังและโขนตง้ั แต่สมัยใด
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

๓. ประโยชนข์ องการวเิ คราะหว์ ิจารณ์วรรณกรรมมีอะไรบา้ งอธิบายมาพอสังเขป
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

๔. นอกจากรามเกยี รต์จิ ะมีจุดเด่นท่ีมีเน้ือหาเก่ยี วกับชีวติ และสงั คมไทยยงั มจี ุดเดน่ คือสิ่งใดอกี
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

๕. นักเรยี นสามารถนำหลกั การวเิ คราะหแ์ ละการวจิ ารณ์ไปประยุกต์ใชใ้ นชีวิตประจำวนั อย่างไรบ้าง
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

๑๘

บทสรปุ

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

๑. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายและแนวทางของการวิเคราะห์และ
วิจารณว์ รรณคดีไดถ้ กู ตอ้ ง (K)

๒. นกั เรยี นสามารถเขียนวิเคราะห์และวิจารณ์เร่ืองทอี่ า่ นได้ (P)
๓. นักเรียนสามารถเสนอแนวทางการพัฒนาทักษะการวิเคราะห์และวิจารณ์

วรรณกรรมได้ (A)

คะแนนเต็ม แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ระดบั คณุ ภาพ
คะแนนที่ได้

คะแนนเตม็ แบบทดสอบหลังเรยี น ระดับคุณภาพ
คะแนนทไี่ ด้

แบบฝึกหัดท้ายบท

บทท่ี คะแนนเต็ม คะแนนท่ีได้ ระดบั คณุ ภาพ

๑
๒
๓

๑๙

บทสรปุ

ความหมาย
วรรณกรรม หมายถงึ งานเขยี นทุกชนิดท้ังรอ้ ยแก้วและรอ้ ยกรอง เช่น วรรณกรรมแปลเรื่อง เจา้ หญิงนอ้ ย นวนิยาย

เรือ่ ง ขา้ งหลงั ภาพ ข่าวหรือบทความตา่ ง ๆ
วรรณคดี หมายถึง หนังสือที่ได้รับยกย่องว่าดีและแต่งดี โดยใช้กาลเวลาเป็นเครื่องพิสูจน์ว่าดีเป็นอมตะ มีการ

ถา่ ยทอดอย่างมีศิลปะ มีวรรณศิลป์และเน้ือหาดีเดน่ เนือ้ เรื่องต้องไมผ่ ิดศลี ธรรมประเพณีอันดีงามของไทย เช่น อิเหนา
พระอภัยมณี สามกก๊ เสภาเรอ่ื ง ขุนชา้ ง - ขุนแผน
ความหมายของการวจิ ารณ์วรรณคดแี ละวรรณกรรม

การวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม คือ การให้คำตัดสินว่าวรรณคดีและวรรณกรรมนั้นมีคุณค่าหรือบกพร่อง

อย่างไร ซงึ่ การวิจารณ์ควรพิจารณาเน้ือเรื่องว่าเหมาะสม สื่อความ และสอ่ื อารมณ์ได้ดีเพียงใด มีข้อคิดท่ีสามารถนำมา

ประยุกต์ใชไ้ ด้

หลกั การวิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม
หลกั การวจิ ารณ์วรรณคดีและวรรณกรรม มดี ังนี้

๕. ผู้วจิ ารณจ์ ะต้องมีความร้ใู นเรื่องรูปแบบ ลกั ษณะคำประพันธแ์ ละวรรณศิลป์มีประสบการณใ์ นการอ่านมาก
๖. ผู้วิจารณ์จะต้องอธิบายลักษณะของหนังสือว่าเป็นอย่างไร โดยอ่านความเห็นของผู้รู้ที่น่าเชื่อถือได้ประกอบการ

วจิ ารณ์
๗. ผู้วิจารณ์ควรแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับวรรณคดีหรือวรรณกรรมเรื่องนั้นว่า ชอบหรือไม่ชอบ ดีหรือไม่ดี โดยมี

เหตุผลประกอบทีน่ า่ เช่อื ถือ
๘. ผู้วิจารณ์จะต้องมีใจเป็นกลางปราศจากอคติและไม่ลำเอียงการวิจารณ์จะทำให้ผู้วิจารณ์เข้าใจวรรณคดีและ

วรรณกรรมในด้านต่าง ๆ ทั้งรูปแบบ เนื้อหา และวรรณศิลป์ ซึ่งจะทำให้เห็นคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรม
น้นั อยา่ งรอบดา้ น
ประโยชนข์ องการวเิ คราะห์วจิ ารณ์วรรณกรรม
๑. มีความเข้าใจซาบซง้ึ และเหน็ ประโยชนข์ องวรรณกรรมเร่อื งนั้น ๆ มากขึ้น
๒. เกดิ ความรู้ความคิดในแงม่ มุ ตา่ ง ๆ เก่ยี วกบั วรรณกรรมกวา้ งขวาง
๓. เกดิ ความคิด รจู้ กั ใช้วจิ ารณญาณของตนให้เกิดประโยชนแ์ ละชว่ ยให้เปน็ ผู้รอบคอบและมีเหตุผล
๔. ช่วยให้ศึกษาวรรณกรรมได้สะดวกมากขึ้น
๕. เกิดความรู้กว้างขวาง เป็นแนวทางให้รูจ้ ักแสวงหาความรูเ้ พิ่มเติม และใกล้ชิดกบั วรรณกรรมมากย่ิงขนึ้
๖. ช่วยกระตุ้น ให้ผู้สร้างงานมีความประณีต รู้จักพิจารณาตนเอง มีความระมัดระวังในการสร้างสรรค์งานโดย
คำนึงถงึ คุณภาพมากกว่าปรมิ าณ
๗. ชว่ ยให้นักเขยี นได้เหน็ จดุ เด่นและจุดด้อยในงานเขยี นของตัวเองและผู้อ่ืน เพอื่ ว่าจะได้เป็นทัศนะพ้ืนฐานสำหรับ
การพฒั นาในการทำงานเขียนในโอกาสตอ่ ไปให้สมบรู ณ์ย่ิงขนึ้

๒๐

การนำไปประยุกต์ใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั
งานประพันธ์ย่อมประกอบด้วยถ้อยคำ เนื้อหาสาระและกลวิธีการเขียนแบบต่าง ๆ ซึ่งสามารถนำงาน

ประพันธ์ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้เช่น ในแง่จดจำถ้อยคำสำนวนไปใช้เพื่อความสนุกสนาน ความไพเราะส่วนเนื้อหา
สาระอาจนำไปใช้ในแง่ได้คติข้อเตือนใจ ได้ความคิดเห็นที่มีประโยชน์ต่อชีวิต ครอบครัว สังคม และประเทศชาติการ
นำคณุ ค่าของงานประพนั ธ์ไปใช้ได้มากน้อยเพยี งใดขึ้นอยู่กับความสามารถและประสบการณ์ของผู้อ่าน ท่ีจะวิเคราะห์
เพื่อเลือกจดจำคดิ และนำไปใช้ตามกำลังความคิดของตน

บทวเิ คราะห์และคำศัพท์ควรรู้

บรรณานกุ รม

บปุ ผา บญุ ทิพย์. (๒๕๕๙). ร้อยกรอง. (พมิ พค์ รง้ั ท่ี ๒). กรงุ เทพฯ : มหาวิทยาลยั รามคำแหง.
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช. (๒๕๕๕). บทละครเรอื่ งรามเกียรติ์พระราช

นิพนธ์ในพระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟา้ จฬุ าโลกมหาราช เลม่ ๒. (พมิ พ์ครัง้ ท่ี ๒).
กรงุ เทพฯ : เพชรกะรตั .
ภาวิณี พนมวนั ณ อยุธยา. มปป. ภาษาไทยเพ่ือการส่ือสาร. กรุงเทพฯ.
หทยั วรรณ ไชยะกลุ . (๒๕๔๔). วรรณกรรมศึกษา. เชียงใหม่ : มิง่ เมือง.
อัมพร ทองใบ. (๒๕๕๕). วรรณคดจี กั ษ์. นนทบุรี : ธงิ ค์ บียอนด์ บ๊คุ ส์.

บทละครเรื่อง รามเกียรติ์ เป็นบทละครที่มีเนื้อหาสมบูรณ์
ครบถ้วนประกอบด้วยเรื่องน่ารู้ และเรื่องแทรกที่สนุกสนานทั้งยัง
นำมาปรับปรุงเป็นบทสำหรับการเล่นละครได้อยา่ งดี ละครไทยแท้ ๆ
แตเ่ ดิมมกั จะเป็นละครรำที่มีทา่ รำบอกถึงเรื่องราวตามบทรอ้ ง

นางสาวพัณณติ า หวังชว่ ยกลาง รหัส ๐๒๑ สาขาวิชาภาษาไทย
วิทยาลยั การฝกึ หัดครู มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั พระนคร