เมตอ (ข้าวต้มมัดสด)

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

ขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)

โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม

คณะผู้จัดทำ:เรื่องภาพ

ก
ขนมเมตอ

คำนิยม

(นายสุวิทย์ เหลืองทอง)
ผู้อำนวยการโรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม

2 เมษายน 2565

ข
ขนมเมตอ
คำนิยม
เมตอ (ข้าวต้มมัด) เป็นขนมประจำชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ ที่ภายในขนมจะมีส่วนผสมที่อุดมไปด้วยสาร
อาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย อาทิ ข้าวเหนียว และถั่วดำ ที่ให้ทั้งพลังงาน แคลเซียม โปรตีน และไฟเบอร์ ดังนั้นจึงมี
ประสิทธิภาพในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง พร้อมด้วยกากใยยังช่วย
ในการขับถ่าย ทำให้รู้สึกอิ่มท้องได้นานขึ้น และป้องกันอาการท้องผูกด้วย นอกจากนี้ลักษณะรูปลักษณ์ภายนอกของ
เมตอ (ข้าวต้มมัด) นั้น เต็มไปด้วยเสน่ห์ ดึงดูดความสนใจของผู้ที่พบเห็นให้ชวนศึกษาด้านขั้นตอน/วิธีการห่อเมตอ
(ข้าวต้มมัด) จึงทำให้เมตอ (ข้าวต้มมัด) กลายเป็นขนมที่น่าลิ้มลองและน่าศึกษามากยิ่งขึ้น
ขอชื่นชมนางสาวกัลยวรรธน์ แชกรี, นางสาววทันยา เจซอ และนางสาวชาลิณี ตั้งสกุลคีรี ที่เห็นความ
สำคัญของภูมิปัญญาในท้องถิ่นของตนเอง และได้ร่วมเรียนรู้สืบทอดภูมิปัญญา วัฒนธรรมดังกล่าวไม่ให้สูญหายไป
ตามกาลเวลา นอกจากนี้ได้เลือกวิธีการเผยแพร่ความรู้ด้วยนวัตกรรมการนำเสนอผ่านชั้นหนังสือออนไลน์ที่
สอดคล้องกับยุคสมัยในปัจจุบันที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันรวมถึงการเรียนรู้ของคนทุกช่วงวัย
ในสังคมปัจจุบันอีกด้วย

(นางสาวรัตน์วรา ติง)
ครูระดับปฏิบัติการ โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม

2 เมษายน 2565

ค
ขนมเมตอ
คำนิยม
เมตอ (ข้าวต้มมัด) เป็นขนมที่รับประทานกันทุกครัวเรือนในกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ สามารถรับประทาน
ได้ทุกโอกาส และทุกฤดูกาล มีวิธีการทำที่ไม่ยุ่งยาก ใช้ระยะเวลาในการทำที่รวดเร็ว และวัตถุดิบก็สามารถหาได้ง่ายใน
ท้องถิ่น นอกจากนี้วัสดุ – อุปกรณ์ในการทำก็เป็นวัสดุ - อุปกรณ์ที่อยู่ในครัวเรือนของตนเอง
ขอขอบคุณนางสาวกัลยวรรธน์ แชกรี, นางสาววทันยา เจซอ และนางสาวชาลิณี ตั้งสกุลคีรี ที่ได้มาศึกษา
เรียนรู้เกี่ยวกับเมตอ (ข้าวต้มมัด) ตั้งแต่การเตรียมวัตถุดิบ วัสดุ - อุปกรณ์ ตลอดจนมีความตั้งใจในการทำเมตอ
(ข้าวต้มมัด) ในทุกๆขั้นตอน และอยากให้เด็ก ๆ รุ่นใหม่ได้ช่วยสืบทอดภูมิปัญญาของท้องถิ่นแห่งนี้ให้คงอยู่ตลอดไป

(นางแขะมี มาลีแย้มอรุณ)
ปราชญ์ชาวบ้าน

2 เมษายน 2565

ง
ขนมเมตอ

คำนำ
หนังสืออ่านเพิ่มเติม ขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) มีจุดมุ่งหมายจัดทำขึ้นเพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้าและ
ฝึกปฏิบัติจริง เห็นคุณค่าของขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ที่มีวัสถุดิบอันได้แก่ ข้าวเหนียว และถั่วแดง จากชุมชนของ
ตนเอง รวมถึงร่วมอนุรักษ์สืบทอดการทำ ขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ที่ถือเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งจะเป็นพื้นฐาน
ให้บุคคลที่สนใจนำไปใช้ต่อยอดในการประกอบเป็นอาชีพได้
ข้อมูลต่าง ๆ ที่ใช้ในการเรียบเรียงหนังสือเล่มนี้ ได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดียิ่งจากบุคลากร ดังรายนาม
ที่ปรากฏในท้ายเล่ม หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสืออ่านเพิ่มเติม ขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) เล่มนี้ จะอำนวยประโยชน์ต่อ
กาเรรียนรู้แก่ นักเรียน และผู้ที่สนใจ ขอขอบพระคุณ นายสุวิทย์ เหลืองทอง ผู้อำนวยการโรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม
ตลอดจนผู้เชี่ยวชาญ และวิทยากรท้องถิ่นเกี่ยวกับ ขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ทุกท่าน ในการจัดทำหนังสืออ่านเพิ่ม
เติมเล่มนี้ ให้สำเร็จลุล่วงด้วยดี มา ณ โอกาสนี้

คณะผู้จัดทำ

จ
ขนมเมตอ

คำชี้แจง
หนังสืออ่านเพิ่มเติม เมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ใช้สำหรับเป็นสื่อประกอบการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการ
เรียนรู้การงานอาชีพ สาระที่ 1 การดำรงชีวิตและครอบครัว และสาระที่ 2 การอาชีพ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม หนังสืออ่านเพิ่มเติม เมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ใช้ประกอบกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มสาระการ
เรียนรู้การงานอาชีพ สาระที่ 1 การดำ รงชีวิตและครอบครัว และ สาระที่ 2 การอาชีพ ซึ่งประกอบด้วย คำนิยม
คำนำ คำชี้แจง สารบัญ สารบัญภาพประกอบ จุดประสงค์ ประโยชน์ที่จะได้รับ สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ เนื้อ
เรื่อง เรื่อง เมตอ (ข้าวต้มมัดสด) บรรณานุกรม ผู้ให้ข้อมูล และประวัติผู้เรียบเรียง

เรื่อง สารบัญ ฉ
คำนิยม ขนมเมตอ
คำนิยม
คำนิยม หน้า
คำนำ ก
คำชี้แจง ข
จุดประสงค์ ค
ประโยชน์ที่จะได้รับ ง
สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ จ
ประวัติของขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ช
วััตถุดิบในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ฌ
วัสดุ - อุปกรณ์ในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ญ
ขั้นตอนการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) 1
ประโยชน์ของขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด) 2
บรรณานุกรม 3
ผู้ให้ข้อมูล 4
ประวัติผู้เรียบเรียง 6
7
8
9

สารบัญภาพประกอบ ช
ภาพที่ 1 ข้าวเหนียวของชาวปกาเกอะญอ ขนมเมตอ
ภาพที่ 2 ถั่งแดงของชาวปกาเกอะญอ
ภาพที่ 3 นำ้สะอาดในการต้ม หน้า
ภาพที่ 4 หม้อ 2
ภาพที่ 5 ตอก 2
ภาพที่ 6 มีด 2
ภาพที่ 7 ทัพพี 3
ภาพที่ 8 ใบตองกง 3
ภาพที่ 9 นำใบตองกงมาม้วนขึ้นรูปทรงกรวยเพื่อเตรียมทำขนม 3
ภาพที่ 10 ปราชญ์ชาวบ้านได้สอนการม้วนใบตองกง 3
ภาพที่ 11 การม้วนใบตองกงแล้วใช้ตอกมัดให้อยู่ทรง 3
ภาพที่ 12 พร้อมต้มแล้วใส่ข้าวต้มมัดลงไปรอจนสุก 4
4
4
4

ซ
ขนมเมตอ

จุดประสงค์
1.เพื่อให้นักเรียนได้ศึกษาค้นคว้าเป็นหนังสืออ่านเพิ่มเติม ในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ เรื่อง เมตอ

(ข้าวต้มมัดสด)
2.นักเรียนรู้และเข้าใจถึงเรื่อง เมตอ (ข้าวต้มมัดสด) ที่ใช้วัตถุดิบในท้องถิ่นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการทำ
3.เพื่อเป็นสื่อการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ สาระที่1 การดำรงชีวิต และครอบครัว และ

สาระที่2 การอาชีพ ในระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่3
4.เพื่อพัฒนาการเรียนการสอนในกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

ฌ
ขนมเมตอ

ประโยชน์ที่จะได้รับ
1. ทำให้ได้รับความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)
2.ทำให้ได้รู้ขั้นตอนในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)
3.นำความรู้ไปเผยแพร่ให้กับคนในชุมชน และนอกชุมชน
4.ทำให้นักเรียนมีเพลิดเพลินในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)
5. นักเรียนมีความรักและความผูกพันในวิถีชีวิตชุมชนของตนเอง

ญ
ขนมเมตอ

สาระและมาตรฐานการเรียนรู้
สาระที่ 1 การดำรงชีวิตและครอบครัว
มาตรฐาน ง 1.1

เข้าใจการทำ งานมีความคิดสร้างสรรค์มีทักษะกระบวนการทำ งาน ทักษะการจัดการ ทักษะ กระบวนการ
แก้ปัญหา ทักษะการทำ งานร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้ มีคุณธรรมและลักษณะ นิสัยในการทำ งานมีจิตสำ
นึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อการดำ รงชีวิตและครอบครัว
สาระที่ 2 การอาชีพ
มาตรฐาน ง 2.1

เข้าใจ มีทักษะที่จำ เป็น มีประสบการณ์เห็นแนวทางในงานอาชีพใช้เทคโนโลยีเพื่อพัฒนาอาชีพ มีคุณธรรม
และมีเจตคติที่ดีต่ออาชีพ

1
ขนมเมตอ

ประวัติของขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)¹
เป็นขนมท้องถิ่นของชนเผ่าปะเกอะญอ (กะเหรี่ยง) เป็นขนมที่ได้มาจากพืชผักที่หาได้จากธรรมชาติ
“เมตอ” เป็นขนมที่ชาวปะเกอะญอ นำมาใช้ประกอบในพิธีมงคลต่างๆ เช่น พิธีมงคลสมรส พิธีมัดมือคนใน
ครอบครัว พิธีมัดมือสัตว์เลี้ยง (ช้าง และ กระบือ) โดยมีความเชื่อว่าจะทำให้เกิดความรักความสามัคคี เป็นน้ำหนึ่ง
ใจเดียวกัน เช่นข้าวต้มที่มัดอยู่ด้วยกัน พิธีมัดข้อมือเรียกขวัญ เชื่อว่าจะทำให้เกิดความรัก ความสามัคคีใน
ครอบครัว

¹https://archives.mju.ac.th/web/?p=2285&p=2285. 2565

2
ขนมเมตอ

วัตถุดิบในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)
1.ข้าวเหนียว (ปิอิซ๊ะ) 1 กก.

ภาพที่ 1 ข้าวเหนียวของชาวปกาเกอะญอ
ที่มา : ชาลิณี ตั้งสกุลคีรี. 2565

2.ถั่วแดง ครึ่งกก. (แช่น้ำ 1 คืน)
ภาพที่ 2 ถั่งแดงของชาวปกาเกอะญอ
ที่มา : กัลยวรรธน์ แชกรี. 2565

3.น้ำ (ในการต้ม)

ภาพที่ 3 นำ้สะอาดในการต้ม
ที่มา : วทันยา เจซอ. 2565

3
ขนมเมตอ

วัสดุ - อุปกรณ์ในการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)

ภาพที่ 4 หม้อ ภาพที่ 5 ตอก
ที่มา : วทันยา เจซอ. 2565 ที่มา : กัลยวรรธน์ แชกรี. 2565

ภาพที่ 6 มีด
ที่มา : ชาลิณี ตั้งสกุลคีรี. 2565

ภาพที่ 7 ทัพพี ภาพที่ 8 ใบตองกง
ที่มา : วทันยา เจซอ. 2565 ที่มา : กัลยวรรธน์ แชกรี. 2565

4
ขนมเมตอ

ขั้นตอนการทำขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)

1.นำใบตองกงมาม้วนขึ้นรูปทรงกรวย























ภาพที่ 9 นำใบตองกงมาม้
วนขึ้นรูปทรงกรวยเพื่อเตรียมทำขนม
ที่มา : กัลยวร
รธน์ แชกรี. 2565





2.นำข้าวสาร(ข้าวเหนียว)ใส่ลงในใบตองกงให้เต็มช่องพอดี











ภาพที่ 10 ปราชญ์ชาวบ้านได้สอนการม้วนใบตองกง
ที่มา : วทันยา เจซอ. 2565

5
ขนมเมตอ

3.ม้วนใบตองกงส่วนหัวปิดทับข้าวสารแล้วใช้ตอกมัดให้อยู่ทรง

ภาพที่ 11 การม้วนใบตองกงแล้วใช้ตอกมัดให้อยู่ทรง
ที่มา : ชาลิณี ตั้งสกุลคีรี. 2565

4.ต้มน้ำพร้อมใส่ข้าวต้มมัดลงในหม้อทันทีรอจนสุก

ภาพที่ 12 พร้อมต้มแล้วใส่ข้าวต้มมัดลงไปรอจนสุก
ที่มา : กัลยวรรธน์ แชกรี. 2565

6
ขนมเมตอ

ประโยชน์ของขนมเมตอ (ข้าวต้มมัดสด)¹

1. ช่วยบำรุงร่างกาย เพิ่มพลังงานให้กับร่างกาย
2.ช่วยป้องกันและเสริมสร้างการสึกหรอของร่างกาย (โปรตีน)
3.ทานเวลาว่างได้ อิ่มท้อง
4. ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
5. ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง
6. มีกากใยช่วยในการขับถ่าย
7. ป้องกันอาการท้องผูก

¹http://maylady.myreadyweb.com/article/topic-39698.html. 2565

7
ขนมเมตอ

บรรณานุกรม
Narong Narongchaipanya. (2563). อาหารท้องถิ่นชนเผ่าปกาเกอะญอ (กะเหรี่ยง) : ข้าวต้มมัด (เมตอ).

2 เมษายน, 2565, จาก https://archives.mju.ac.th/web/?p=2285&p=2285
sawangjit jantapak. (2556). หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง ข้าวต้มบ้านตรวจ จ.สุรินทร์. 2 เมษายน, 2565, จาก

http://maylady.myreadyweb.com/article/topic-39698.html

8
ขนมเมตอ

ผู้ให้ข้อมูล




ชื่อ - สกุล นางแขะมี มาลีแย้มอรุณ

วัน เดือน ปี เกิด 1 มกราคม 2500 (อายุ 64 ปี)

ที่อยู่ บ้านเลขที่ 64 ต. แม่ตื่น อ. อมก๋อย จ. เชียงใหม่

9
ขนมเมตอ

ประวัติผู้เรียบเรียง

ชื่อ-นามสกุล นางสาว ชาลิณี ตั้งสกุลคีรี
เบอร์ 0654201261
วัน/เดือน/ปีเกิด 14/มกรคม/2550
ที่อยู่ : 64 ม.16 ตำบล แม่ตื่น อำเภอ อมก๋อย จังหวัด เชียงใหม่ 50310
วุฒิการศึกษาการศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น
โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม

10
ขนมเมตอ

ประวัติผู้เรียบเรียง

ชื่อ-นามสกุล นางสาว กัลยวรรธน์ แชกรี
เบอร์ 0927030082
วัน/เดือน/ปีเกิด 04/กันยายน/2549
ที่อยู่ : 111/2 ม.5 ตำบล แม่ตื่น อำเภอ อมก๋อย จังหวัด เชียงใหม่ 50310
วุฒิการศึกษาการศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น
โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม

11
ขนมเมตอ

ประวัติผู้เรียบเรียง

ชื่อ-นามสกุล นางสาว วทันยา เจซอ
เบอร์ 0932480058
วัน/เดือน/ปีเกิด 14/กุมภาพันธ์/2550
ที่อยู่ : 171 ม.5 ตำบล แม่ตื่น อำเภอ อมก๋อย จังหวัด เชียงใหม่ 50310
วุฒิการศึกษาการศึกษา มัธยมศึกษาตอนต้น
โรงเรียนแม่ตื่นวิทยาคม