KSSM Sejarah Tingkatan 3 Bab 8 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar Melayu Menangani Cabaran Barat, sub topik 8.2 Tindakan Raja Melayu dalam Menanagani Cabaran Barat - utk rujukan murid 3C 12.10.21

Bahan sokongan ini hanya boleh digunakan untuk tujuan PdP Sejarah
sahaja. TIDAK DIBENARKAN untuk menggunakan mana-mana

bahagian bahan ini untuk tujuan komersial dan penerbitan semula

KSSM SEJARAH
TINGKATAN 3

CIKGU FARINA

SEJARAH TINGKATAN 3

BAB 8

KEBIJAKSANAAN RAJA
DAN PEMBESAR MELAYU
MENANGANI CABARAN BARAT

BAB 8: KEBIJAKSANAAN RAJA DAN PEMBESAR MELAYU MENANGANI
CABARAN BARAT

Reaksi Pemerintah Tindakan Raja Melayu dalam

8.1 Negeri-negeri Melayu 8.2 Menangani Cabaran Barat
Utara (NNMU) dan Johor
• Tuntutan Raja Melayu Melalui Durbar

Terhadap Tindakan Barat • Diplomasi Menangani Tekanan British

• Protokol Sempadan Perjanjian Bangkok • Keengganan Pemerintah NNMU

Memecahbelahkan Wilayah NNMU menerima Penasihat British
• Reaksi Pemerintah NNMU Terhadap • Menggubal Undang-Undang Tubuh
• Raja Menerajui Pemodenan Negeri
Perjanjian Bangkok

• Kebijaksanaan Pemerintah Johor

Menyekat Kemaraan Kuasa British

8.4 Rukun Negara sebagai Tonggak
Kesejahteraan Negara
Usaha Pembesar Melayu
8.3 dalam Pemodenan Negeri • Kemakmuran Negeri
• Melambatkan Peluasan Kuasa British

• Pembangunan Sosioekonomi • Kemajuan Pendidikan

• Pembangunan Pertanian • Penubuhan Rejimen Askar Melayu

• Pembangunan Bandar Diraja

• Pentadbiran dan Pendidikan • Pegawai Tadbir Melayu

• Ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan • Mempertahankan Institusi Beraja

• Kepimpinan Tempatan di Sarawak

dan Sabah

3

8.2
TINDAKAN RAJA MELAYU

DALAM MENANGANI
CABARAN BARAT

4

STANDARD KANDUNGAN

8.2 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar
Melayu Menangani Cabaran Barat

5

STANDARD PEMBELAJARAN

Murid boleh:

➢8.2.2 Menghuraikan tindakan raja Melayu dalam
menangani cabaran Barat

➢K8.2.5 Menerangkan kepentingan sikap bji aksana dalam
mempertahankan kadaulatan tanah air

6

Objektif Pembelajaran

Pada akhir pembelajaran, murid akan dapat:
➢Menjelaskan tindakan Raja Melayu dalam menangani cabaran

Barat
➢Menjelaskan kepentingan sikap bijaksana dalam mempertahankan

kedaulatan tanah air

7

Kriteria Kejayaan

Murid berjaya sekiranya dapat:
➢Menghuraikan tindakan raja Melayu dalam menangani

cabaran Barat

8

SET INDUKSI

Persidangan Raja-raja Melayu atau Durbar di Kuala Kangsar, Perak pada bulan Julai 1897.

8.2 PENGENALAN

Raja-raja Melayu mengguna pelbagai strategi

01 bagi menghadapi cabaran peluasan kuasa Barat
demi melindungi kepentingan bangsa dan
kedaulatan negeri
Raja-raja Melayu berperanan sebagai
02 jurubicara, menzahirkan suara membela
nasib dan melindungi kepentingan
bangsa melalui Durbar

10

1. TUNTUTAN RAJA MELAYU MELALUI DURBAR

Durbar - Wadah pertemuan Raja-raja 04
Melayu dengan pihak British

membangkitkan isu-isu masyarakat
tempatan yang terjejas akibat dasar

pentadbiran British

DURBAR 01
DI KUALA
LUMPUR Sultan Perak - Sultan Idris
Murshidul Adzam Shah
1903 mengkritik pemusatan kuasa di
tangan Residen Jeneral dan
Yang di-Pertuan Besar Negeri 03 mendesak mengembalikan
Sembilan - Tuanku Muhammad ibni kuasa institusi raja

Yamtuan Antah menuntut bahasa 02 Baginda mendesak bilangan
Melayu sebagai bahasa rasmi
Persekutuan pegawai Melayu dalam
perkhidmatan kerajaan
persekutuan ditambah dan dilantik
ke jawatan yang lebih tinggi

11

1.TUNTUTAN RAJA MELAYU MELALUI DURBAR

04 Durbar Durbar 01
di Pekan,
Peranan Raja-raja Melayu melalui Pahang Sultan Perak - Sultan Iskandar Shah
Durbar melambangkan kepekaan dan bertitah tegas mendesak agar kuasa
1932 pemerintahan dikembalikan kepada
tanggungjawab Raja-raja Melayu Raja-raja Melayu dan Majlis Negeri
sebagai pelindungi rakyat - penting Durbar (aspek pemerintahan negeri)
di Klang,
semasa orang Melayu tidak Selangor 02
mempunyai suara atau perwakilan
1937 • Yang di-Pertuan Besar Negeri Sembilan,
dalam pentadbiran British Tuanku Abdul Rahman gesa British
memberi peluang pekerjaaan kepada buruh
03 Durbar dari rumpun Alam Melayu (orang Jawa)
di Seri menggantikan buruh Cina dan India
Sultan Selangor-Sultan Hisamuddin Menanti,
Alam Shah cadang tubuhkan Malay Negeri • Sultan Pahang - Sultan Abu Bakar
Sembilan Riayatuddin Al-Muazzam Shah mendesak
Girls College, sama taraf dengan 1939 British memberi perhatian kepada masalah
Malay College Kuala Kangsar orang Melayu yang tidak mempunyai
pekerjaan/tanah
-tingkatkan pendidikan kaum wanita
12

2. DIPLOMASI MENANGANI TEKANAN BRITISH

A. DIPLOMASI SULTAN ABU BAKAR JOHOR

01 Kunjungan ke England 03 Kebijaksanaan diplomasi dan dasar
persahabatan Sultan Abu Bakar dengan
bertemu Dengan Ratu Victoria British berjaya mengekalkan kedaulatan

• Tahun 1868 - Baginda Kesultanan Johor sehingga 1914
dikurniakan gelaran
Maharaja Johor

• Meredakan tekanan
Gabenor NNS

• Baginda diberi kepercayaan
menyelesaikan pertikaian di
NNM

Menjalin hubungan Baik 02 Menubuhkan Lembaga 04

dengan Kerajaan NNS Penasihat Johor (London)

• British mengekalkan Teluk • ahli dilantik oleh baginda
Belanga, Singapura sebagai dalam kalangan pegawai
British berpengaruh
milik Kesultanan Johor
• Baginda dan kerabatnya • bantu nasihati baginda
dalam hal pentadbiran
menetap di Singapura

sehingga tahun 1889

sebelum berpindah ke Johor

13

2. DIPLOMASI MENANGANI TEKANAN BRITISH

B. DIPLOMASI SULTAN ZAINAL ABIDIN III TERENGGANU

02 Tandatangan Perjanjian British-
Terengganu 1910

01 Perjanjian • Hasil rundingan membawa
Bijak dalam Rundingan British-Terengganu kepada Perjanjian Tahun 1910
• Baginda pemerintah yang 22 April 1910 yang meminda Perjanjian
berani mempertahankan menzahirkan sifat Bangkok 1909
arif Sultan
kedaulatan negeri Terengganu • Baginda hanya bersetuju
• Baginda berangkat ke mempertahankan menandatangani perjanjian
kedaulatan negeri tersebut apabila British
Singapura untuk berunding mengakui Terengganu sebagai
dengan Gabenor Negeri- negeri yang merdeka
negeri Selat (NNS) selepas
Perjanjian Bangkok 1909 • Baginda hanya menerima wakil
British yang tidak mempunyai
kuasa dalam pentadbiran negeri

• Kebijaksanaan baginda
menyekat kemasukan Penasihat
British sehingga tahun 1919

14

3. KEENGGANAN PEMERINTAH NNMU TERIMA PENASIHAT BRITISH

▪ Tindakan British mengetepikan kewibawaan raja dan pembesar Melayu di Negeri-negeri Melayu Bersekutu menyedarkan pemerintah Negeri-negeri

Melayu Utara tentang ancaman ke atas kedudukan politik mereka.
▪ Mereka berusaha mempertahankan hak dan identiti negeri dan enggan menerima Penasihat British yang dilantik selepas Perjanjian Bangkok 1909.

Penasihat British di Kedah

Syed Hamzah • 15 Julai 1909 - British menghantar W.G. Maxwell sebagai
Jamalullail,
P Penasihat British di Kedah
Naib Presiden
Majlis Mesyuarat • Tidak menerima W.G. Maxwell menimbulkan pertikaian dengan

Negeri Perlis Majlis Mesyuarat Negeri Kedah diterajui oleh Tunku Mahmud
(1930) Tunku Mahmud, • Punca konflik- tindakan W.G. Maxwell yang dianggap
Presiden Majlis melampaui batas dalam mencampuri urusan pentadbiran

Penasihat British di Perlis Mesyuarat Negeri negeri
Kedah (1907-1913)•
• 15 Julai 1909 - British melantik GANU Majlis Mesyuarat Negeri Kedah menentang tindakan W.G.

Meadow Frost sebagai Penasihat Maxwell menuntut surat rasmi mesti melalui Residen Jeneral

British di Perlis dan ditulis dalam bahasa Inggeris
• Walaupun pemindahan naungan Siam
• Tindakan W.G. Maxwell mengetepikan nama Kedah dalam
kepada British pada tahun 1909,
surat rasmi dan mengibar bendera Union Jack di kediamannya
namun British dan Perlis tidak terikat
dianggap tidak wajar dan mencabar identiti negeri
dengan sebarang perjanjian rasmi
• 28 April 1930 - Perjanjian Perlis-British, • 1 November 1923 - konflik membawa kepada Perjanjian

menjadikan Perlis sebagai negeri Kedah-British

Melayu terakhir rasmi menerima • Walaupun Kedah secara rasmi menjadi naungan British,

naungan British secara rasmi namun Kedah Berjaya mengekalkan identiti sebagai negeri
• Perjanjian tersebut meningkatkan
Melayu melalui :
kawalan Penasihat British terhadap
- Penggunaan Kalendar Hijrah
pentadbiran negeri melalui Majlis
- Cuti Umum pada hari Jumaat
Mesyuarat Negeri Perlis
- Keutamaan melantik pegawai Melayu dalam pentadbiran

- Penggunaan Bahasa Melayu dalam hal pentadbiran dan

perundangan 15

3. KEENGGANAN PEMERINTAH NNMU TERIMA PENASIHAT BRITISH

Penasihat British di Terengganu Penasihat British di Kelantan

• 1910 - Sultan Zainal Abidin III enggan • Sultan Muhammad IV tidak menerima
menerima Penasihat British dan hanya
P Perjanjian Bangkok. British berunding

menerima pelantikan wakil British tidak untuk mewujudkan perjanjian lain

berkuasa dalam pentadbiran negeri •Sultan Muhammad IV, 1910 - Perjanjian antara British dengan
• 24 Mei 1919 - Sultan Muhammad II yang
Kelantan Kelantan ditandatangani. Antara

baru menaiki takhta didesak kandungan perjanjian tersebut:
✓ J.S. Mason Penasihat British di
menandatangani Perjanjian Terengganu- GANU

British Kelantan
• Status wakil British bertukar menjadi
✓ Sultan Kelantan perlu mengikut

Penasihat British - British boleh campur dan melaksanakan nasihat

tangan dalam segala hal pentadbiran negeri Penasihat British dalam semua

kecuali agama Islam dan adat Melayu perkara kecuali agama Islam dan

• Penasihat British pertama di Terengganu adat Melayu

ialah J.L. Humphreys ✓ Sultan Kelantan tidak dibenarkan

• Sultan Muhammad II lebih banyak membuat hubungan dengan

berunding dengan pembesar negeri kuasa luar tanpa melalui

berbanding merujuk Penasihat British Sultan Muhammad II Penasihat British
• Tindakan ini timbulkan kemarahan British (1918-1920)

dan dianggap penghalang dasar British di

Terengganu
• 1920- baginda diturunkan takhta dan

digantikan dengan Sultan Sulaiman Badrul

Alam Shah 16

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

A (I) UNDANG-UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR

01 14 April 1895 - Sultan Abu Bakar
memasyhurkan perlembagaan
negeri iaitu Undang-Undang
Tubuh Kerajaan Johor

02 Pengenalan undang-undang ini menjadikan
Johor sebagai negeri Melayu pertama yang
mengamalkan sistem raja berperlembagaan
dan mempunyai unsur demokratik

03 Undang-Undang Tubuh Kerajaan
Negeri: dokumen perjanjian bertulis
tentang pembentukan secara rasmi
dasar pemerintahan sesebuah
kerajaan Melayu

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

A (II) UNDANG-UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR, MENGANDUNGI 64 FASAL ANTARANYA:

Agama Islam sebagai agama 06 Raja dan kerajaan Johor
mengekalkan hubungan baik dengan
05negeri selama-lamanya kerajaan lain terutama British

Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan mestilah 04 Jemaah Menteri terdiri daripada bangsa
terdiri daripada rakyat Johor
03 Melayu, rakyat Johor dan beragama
Menteri-menteri dan Jemaah Pangkuan 01 Islam
Kerajaan juga tidak boleh menyerahkan
Sultan tidak boleh menyerahkan
02negeri kepada kerajaan asing negeri dan kerajaan Johor kepada
sebarang kuasa asing

18

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

A (III) UNDANG-UNDANG TUBUH KERAJAAN JOHOR : KEPENTINGAN

1 Menyediakan asas kukuh bagi 2 Membentuk kerajaan 3 Langkah ini memberikan
negeri Johor untuk mengimbangi berteraskan demokrasi bagi kesan kepada rancangan
kuasa British dan British untuk menguasai
mempertahankan identiti negeri menggantikan pemerintahan Johor

bercorak mutlak

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

B (I) UNDANG-UNDANG BAGI DIRI KERAJAAN TERENGGANU

01 02

02 November 1911 - Sultan Undang-Undang Bagi Diri
Zainal Abidin III menggubal
Kerajaan Terengganu
Undang-Undang Tubuh (Itqan Al-Muluk Bi Ta ‘dil Al-Suluk)
bertulis pertama di Terengganu
bermaksud “keyakinan kepada
pemerintah berdasarkan keadilan”

Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu 03
atau Itqan Al-Muluk Bi Ta ‘dil Al-Suluk
Antara kandungannya : soal kuasa
sultan, tugas pembesar, kesetiaan
rakyat dan peraturan dalam negeri

20

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

B (II) UNDANG-UNDANG BAGI DIRI KERAJAAN TERENGGANU: KANDUNGAN

Kerajaan Terengganu merupakan kerajaan

01 Melayu Islam (Malayuwiyyah Islamiyyah)

Ahli Mesyuarat Negeri boleh terdiri 06 02 Islam merupakan asas
daripada orang bukan beragama perundangan negeri
Islam tetapi mestilah
rakyat Terengganu 03 Sultan Terengganu tidak boleh
menyerahkan negeri Terengganu
53 FASAL kepada mana-mana kuasa asing
ANTARANYA:

Menteri Besar mestilah beragama

05Islam dan rakyat Terengganu

Sultan Terengganu yang menyerahkan 04
negeri Terengganu kepada kuasa asing

hendaklah turun dari takhta

21

4. MENGGUBAL UNDANG-UNDANG TUBUH

B (III) UNDANG-UNDANG BAGI DIRI KERAJAAN TERENGGANU: KEPENTINGAN

Penggubalan Undang-Undang Bagi Diri

01 Kerajaan Terengganu - langkah Sultan
Zainal Abidin III memantapkan pentadbiran
dan memelihara kedaulatan negeri

Penggubalan undang-undang tersebut

02 berhubung rapat dengan usaha sultan
mengukuhkan perpaduan dalam kalangan
raja, pembesar dan rakyat jelata

Kekuatan hubungan antara raja dengan

03 rakyat menjadi benteng untuk menghalang
campur tangan British terhadap
pemerintahan Terengganu

22

5. RAJA MENERAJUI PEMODENAN NEGERI

A. PEMODENAN JOHOR Pada abad ke-19 - Sultan Abu Bakar

berjaya meletakkan Johor sebagai negeri

yang moden berbanding dengan negeri

Melayu lain sehingga baginda digelar
“Bapa Pemodenan Johor”

Sultan Abu Bakar dengan Antaranya dalam aspek 05
Majlis Jemaah Menteri yang pentadbiran, kewangan,
cekap dan taat setia –Berjaya 04
undang-undang,
meneruskan pemodenan pelajaran, kesihatan, 03 Jabatan-jabatan ini beroperasi
pentadbiran dipelopori oleh tanah, polis dan tentera
Temenggung Daeng Ibrahim
02
01 dengan begitu cekap dan berkesan

sehingga pihak British tidak

mempunyai ruang untuk campur

Sultan Abu Bakar dan pembesar tangan

berwibawa (Dato’ Jaafar bin Muhamad,

Dato’ Abdul Rahman bin Andak, Dato’

Mohammad Salleh bin Perang dan Dato’

Muhammad Ibrahim bin Munsyi Abdullah)

menubuhkan pelbagai jabatan

menguruskan pembangunan rakyat dan

negeri 23

5. RAJA MENERAJUI PEMODENAN NEGERI

B. PEMODENAN KEDAH

04 Kedah dapat mengembangkan sistem politik
tersusun sebelum campur tangan British iaitu
03 mempunyai pegawai berpengalaman dan
memainkan peranan berkesan dalam sistem
pentadbiran

02 Akhir abad ke-19 - Kedah mewujudkan Jabatan Perbendaharaan,
Jabatan Tanah dan Ukur, Jabatan Audit, Pejabat Besar Pos dan
Telekom, Mahkamah Keadilan dan Pasukan Polis Kedah

01 Baginda dibantu pembesar negeri yang berkebolehan
(Tunku Abdul Aziz, Tunku Mahmud, Tunku Ibrahim dan
Wan Muhammad Saman) untuk menjayakan
pembangunan negeri

1882-1943 - Sultan Abdul Hamid Halim Shah dikenali
sebagai “Bapa Kedah Moden” kerana melaksanakan

pembangunan dan pemodenan di Kedah

24

5. RAJA MENERAJUI PEMODENAN NEGERI

C. PEMODENAN TERENGGANU

Penubuhan badan-badan ini membawa kepada
penubuhan jabatan-jabatan kerajaan - Pejabat
Setiausaha Kerajaan, Pejabat Perbendaharaan,
Pejabat Pesuruhjaya Keadilan, Pejabat Agama
dan Pelajaran, Pejabat Kerja Raya dan Pejabat

Pesuruhjaya Hutan

01 02 03

1912 - Sultan Zainal Abidin III dan Yang Langkah ini merupakan usaha menutup ruang
Dipertuan Muda Tengku Muhammad penglibatan British dalam pentadbiran kerana
melakukan pembaharuan dan menerusi institusi-institusi inilah lazimnya
pemodenan dalam pentadbiran - British melakukan campur tangan di dalam
menubuhkan Jemaah Mesyuarat sesebuah negeri
Kerajaan dan Jemaah Menteri
25

8.2 KESIMPULAN

Peranan dan tindakan
raja-raja Melayu

mencerminkan kepentingan
sikap bijaksana dalam

mempertahankan kedaulatan
tanah air

01 02 03

Kesepakatan dan kerjasama Kita wajar menghargai peranan dan
raja-raja Melayu menangani kebijaksanaan pemerintah terdahulu
peluasan kuasa Barat dapat dalam usaha menjamin kesejahteraan
mempertahankan kedudukan
institusi raja sebagai pelindung rakyat dengan menanamkan
kepentingan sikap taat setia kepada
bangsa
pemerintah

26

ELEMEN K (K8.2.6)
APLIKASI KBAT

Sikap taat setia kepada
pemerintah penting dalam
menjayakan perjuangan.
Bincangkan.

27

CAKNA MINDA
APLIKASI KBAT

Kebijaksanaan pemerintah
terdahulu mempertahankan
kedaulatan tanah air wajar
dihargai. Bincangkan.

28

TUGASAN DALAM Soalan :
KELAS
Huraikan tindakan Raja Melayu dalam menangani
cabaran Barat.

1. Tuntutan Raja Melayu melalui Durbar (Kumpulan 1)
2. Diplomasi menangani tekanan British (Kumpulan 2)
3. Keengganan pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara

menerima Penasihat British (Kumpulan 3)
4. Menggubal Undang-undang Tubuh (Kumpulan 4)
5. Raja menerajui pemodenan negeri (Kumpulan 5)

Link JAMBOARD :
https://jamboard.google.com/d/1bVWLA8Wl_1kfp0ntGH

xRxKlxf_ijU04HkIoqERJFEvU/edit?usp=sharing

Link Quizizz :
https://quizizz.com/join?gc=46111966

Bahan sokongan ini hanya boleh digunakan untuk tujuan PdP Sejarah sahaja. TIDAK DIBENARKAN
untuk menggunakan mana-mana bahagian bahan ini untuk tujuan komersial dan penerbitan semula