มาตรฐานการเรีย รี นรู้แรู้ ละตัวชี้วั ชี้ วั ด กลุ่ม ลุ่ สาระการเรีย รี นรู้แรู้ ละเทคโนโลยี ตามหลักสูต สู รแกนกลางการศึก ศึ ษาขั้น ขั้ พื้น พื้ ฐาน อุ อุปกรณ์ณ์ ณ์ณ์ และเครื่รื่อ รื่ อ รื่ งมืมือ มื อ มื ช่ช่า ช่ า ช่ งพื้พื้น พื้ น พื้ ฐาน ภัคจิรจิา กวางเส็ง ม.3/2 เลขที่1ที่ 1 เบญจมาภรณ์ พงษ์สำ ราญ ม.3/2 เลขที่2ที่ 7
อุปกรณ์และเครื่องมือช่างพื้นฐานในการแก้ไขปัญหาและชิ้นงาน ในการผลิตชิ้นงานต่างๆ ความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ช่างถือเป็น สิ่งจำ เป็น เพราะช่วยลดขั้นตอนหรือย่นระยะเวลาในการผลิตได้ 1) อุปกรณ์เครื่องมือช่างพื้นฐาน การผลิตชิ้นงานจำ เป็นต้องเลือกเครื่องมือที่มีความหลากหลาย และต้องเลือกใช้ให้ถูกต้อง รวมทั้งรู้วิธีการเก็บรักษาอุปกรณ์ 1.1 เครื่องมือกลุ่มไขควง ใช้ขันสกรูหรือนอตให้แน่นและคลาย สกรูหรือนอตออกได้ ไขควงมีหลายประเภทที่นิยมใช้ ดังนี้ ไขควงปากแบน หรือรื ไขควง ธรรมดา ไขควงปากแฉก ไขควงหกแฉก
นอกจากนี้ยั นี้ งยัมีไมีขควงลองไฟ เป็น ป็ เครื่อ รื่ งมือมืสำ หรับรังานไฟฟ้าฟ้ ใช้ตช้รวจสอบว่าวัสดุชิ้ดุนชิ้นั้นนั้มีกมีระแสไฟฟ้าฟ้หรือรื ไม่โม่ดยตัวด้าม จะทำ จากพลาสติกหรือรืแก้ว เพื่อ พื่ ให้เห้ห็น ห็ หลอดไฟนีอนีอนด้านใน เมื่อ มื่ สัมสัผัสผักับวัสดุที่ดุมี ที่ กมีระแสไฟฟ้าฟ้ครบวงจร ไฟนีอนีอนจะติด 2.เครื่อ รื่ งมือมืกลุ่มลุ่สว่าน 2.1สว่านมีสมีาย ใช้พ ช้ ลังงาน ไฟฟ้า ฟ้ เหมาะกับการเจาะไม้ หรือรื โลหะที่ไที่ ม่หม่นามาก พลาสติกต่างๆ และใช้ขั ช้ นสกรู
2.2สว่านไร้ส ร้ าย ใช้พ ช้ ลังงานจาก แบตเตอรี่ เหมาะกับการใช้ง ช้ าน นอกสถานที่ หรือรื ใช้ใช้ นจุดจุที่ไที่ ม่มีม่ มี ไฟฟ้า ฟ้ มีกำมี กำลังวัตถ์น้อ น้ ย ใช้กั ช้ กับวัสดุ ที่ไที่ ม่ไม่ด้แข็งมาก เช่นช่ ไม้ อะลูมิลูเมินียนีม พลาสติก 3.เครื่อ รื่ งมือมืกลุ่มลุ่คีม ใช้ใช้ นการ จับจัยึดยึดัด ตัด โค้ง งอ โดยคีมมีหมีลายชนิดนิเหมาะกับการใช้ง ช้ านที่แ ที่ ตกต่างกัน ดังนี้ คีมปากแหลม ใช้สำ ช้ สำหรับรัจับจั โลหะแบนหรือรืสายไฟ ปากคีมมี ลักษณะเรียรีวแหลม และ มีขมีนาดเล็ก เหมาะกับการใช้ง ช้ านในที่ แคบ และ งานที่เ ที่ กี่ยวกับไฟฟ้า ฟ้ ไฟฟ้า ฟ้
ใช้สำ ช้ สำหรับรังานตัดโดยเฉพาะ ส่วส่นปลาย ของปากจะมีลัมี ลักษณะเป็น ป็ คมตัดโดย หันหัขวางกับด้านคม ที่ด้ ที่ ด้ ามจับจัมีฉมีนวนหุ้ม หุ้ เพื่อ พื่ ความปลอดภัยของผู้ใผู้ช้ คีมตัดปาก เฉียงใช้สำ ช้ สำหรับรัตัดเหล็ก เส้น ส้ ลวด คีมชนิดนินี้ไนี้ ม่สม่ามารถจับจัชิ้นชิ้งานได้ ใช้ใช้ นการตัดปอกสายไฟ เพื่อ พื่ ใช้ใช้ นการ เชื่อ ชื่ มต่อสายไฟขนาดต่าง ๆ และการ ปอกฉนวนของสายไฟออกจากลวด ทองแดงที่อ ที่ ยู่ด้ยู่ ด้ านใน ซึ่งซึ่จะทำ ให้ก ห้ าร เชื่อ ชื่ มต่อนั้นนั้สามารถที่จ ที่ ะทำ ให้ก ห้ ระแส ไฟฟ้า ฟ้ ไหลไปได้ ใช้สำ ช้ สำหรับรัย้ำ หรือรืบีบบี ข้อต่อเข้า ข้ กับ ปลายสายไฟ ซึ่งซึ่โดยทั่วทั่ไปจะใช้ปช้ าก คีมสองอันมาประกบกัน เพื่อ พื่ บีบบี ส่วส่นของข้อต่อเข้ากับสายไฟ คีมย้ำ ข้อต่อสายไฟบางรุ่นรุ่ อาจมีรูมีปรูร่าร่ง หรือรืขนาดเฉพาะ เพื่อ พื่ ให้ต ห้ รงกับข้อ ข้ ต่อที่ต้ ที่ ต้ องการใช้ง ช้ าน คีมปากเฉียง คีมตัดสายไฟ คีมย้ำ ข้อข้ต่อสายไฟ
4.เครื่อ รื่ งมือมืกลุ่มลุ่เลื่อย ช่วช่ยในการผูกผูและตัดลวด ส่วส่นใหญ่ ใช้กัช้ กับลวดในการผูกผูเหล็กเส้นส้ ใน โครงสร้าร้งคอนกรีตรีเข้าด้วยกัน คีมผูกผูลวด ใช้เ ช้ ลื่อยตัดชิ้นชิ้งานเป็น ป็ แนวโค้ง วงกลม และลวดลายต่างๆ สามารถใช้เ ช้ จาะฝ้า ฝ้ หรือรืผนังนัยิปยิซัมซัก็ได้ ใช้สำ ช้ สำหรับรัตัดตกแต่งกิ่งไม้ ไม่ว่ม่ ว่าจะ เป็น ป็ กิ่งไม้ส ม้ ด กิ่งไม้แ ม้ ห้ง ห้ หรือรื ใช้ตั ช้ ตัด ต้นไม้ข ม้ นาดเล็ก
ใช้ใช้นการตัดเหล็ก จะมีลัมี ลักษณะคล้ายกับ เลื่อยฉลุ ใบเลื่อยเป็น ป็ แถบยาว ปลายทั้งทั้ สองข้างติดกับคันเลื่อย มีคมีวามยาวตาม มาตรฐาน 12 นิ้วนิ้สามารถถอดเปลี่ยนใบ เลื่อยได้ ส่วส่นใหญ่จญ่ะใช้ตัช้ ตัดโลหะทั่วทั่ๆ ไป เช่นช่น็อ น็ ต ตะปู เหล็ก หรือรืท่อท่พีวีพีวีซี ใช้สำ ช้ สำหรับรังานตัดไม้ ตัดขวางเนื้อ นื้ ไม้ เพื่อ พื่ ให้เ ห้ กิดรอยตัดที่เ ที่ รียรีบ หรือรืตัด ตามแนวยาวของเนื้อ นื้ ไม้ บากปากไม้ เพื่อ พื่ ทำ เดือยเข้า ข้ ไม้ แบบต่าง ๆ และงานไม้ที่ ม้ ต้ ที่ ต้ องการ ความปราณีตณีเป็น ป็ พิเพิศษ ฟันฟัเลื่อย มีทั้มีงทั้ชนิดนิหยาบและละเอียด ใช้ฉ ช้ ลุไลุม้ ตัดไม้มุ ม้ มมุโค้ง หรือรืตัดไม้ใม้ น มุมมุแคบ ๆ เพราะใบเลื่อยมีลัมี ลักษณะบาง
ใช้ตั ช้ ตัดแต่งกิ่งไม้ ตัดก่อไผ่ ฯลฯ ด้วยลักษณะความโค้งของคม เลื่อยและฟันฟัเลื่อย จึงจึทำ งานได้ อย่าย่งสะดวกและรวดเร็ว ร็ 5. เครื่อ รื่ งมือมืกลุ่มลุ่ประแจ ใช้ใช้ นงานขันท่อท่ โลหะ หรือรืข้อ ข้ ต่อที่ มีผิมีวผิกลม ประแจชนิดนินี้อ นี้ อกแบบ ให้ฟัห้ นฟัของประแจที่ห ที่ น้า น้ สัมสัผัสผั เข้าไปในผิวผิสัมสัผัสผั ในขณะใช้ง ช้ าน เพื่อ พื่ ให้จั ห้ บจัชิ้นชิ้งานได้แน่นน่หนา จึงจึไม่เม่หมาะสำ หรับรั ใช้ขั ช้ นน็อ น็ ต เพราะจะทำ ให้หั ห้ วหัน็อ น็ ตเสียสีหาย ใช้สำ ช้ สำหรับรั ขันเกลียว นอต หรือรืยึดยึ อุปอุกรณ์ต่ ณ์ ต่างๆ มีลัมี ลักษณะเป็น ป็ ด้าม ยาวส่วส่นหัวหัมีรูมีปรูทรงพอดีกับอุปอุกรณ์ เพื่อ พื่ ใช้สำ ช้ สำหรับรัล็อกอุปอุกรณ์เ ณ์ ช่นช่นอต
ใช้ใช้ นการออกแรงบิดบิเพื่อ พื่ ขันขั ในตอนแรก และขั้นขั้ตอนสุดสุท้า ท้ ย และมักมั ใช้ง ช้ านยึดยึ จับจัเหลี่ยมของหัวหัน็อ น็ ตให้อ ห้ ยู่คยู่ งที่เ ที่ พื่อ พื่ ทำ งานในที่แ ที่ คบได้ง่าง่ยขึ้นขึ้ ใช้สำ ช้ สำหรับรัยึดยึน็อ น็ ตแบบฝังฝั โดยไม่ ต้องปัดปัเศษส่วส่นปลาย ปลายปิดปิจะ พอดีกับสลักเกลียวหกเหลี่ยมหรือรื สี่เ สี่ หลี่ยมและมีเมีส้น ส้ ผ่าผ่นศูนศูย์ก ย์ ลาง ต่างกัน ใช้สำ ช้ สำหรับรั ขันและคลายโบลท์ และน็อ น็ ตตัวเมียมี ใช้สำ ช้ สำหรับรัสลกเกลียวที่ทำ ที่ ทำเป็น ป็ หัวหักลม ส่วส่นกลาง ทำ เป็น ป็ รูหรูกเหลี่ยม
6. เครื่องมือกลุ่มค้อน เป็น ป็ ค้อนที่มี ที่ หมีน้า น้ ค้อนกลม แบนและลบมุมมุที่ข ที่ อบ ส่วส่น ที่ปที่ ลายหัวหัมีลัมี ลักษณะเป็น ป็ ทรงกลม เหมาะสำ หรับรังาน หนักนัเช่นช่การตีชิ้นชิ้ส่วส่นโลหะ เหล็ก หรือรืการขึ้นขึ้รูปรูโลหะ ด้วยปลายหัวหัค้อนกลม สามารถใช้ล ช้ บคมของหมุดมุ ย้ำ โลหะได้ ใช้สำ ช้ สำหรับรัการตอกและถอนตะปู หัวหัค้อนจะมีลัมี ลักษณะหน้า น้ ตัดกลม ผิวผิหน้า น้ เรียรีบหรือรื โค้งเล็กน้อ น้ ย ส่วส่นหางหรือรืหงอนค้อนมี ลักษณะเป็น ป็ ง่าง่ม ใช้สำ ช้ สำหรับรัถอน ตะปู ด้ามค้อนอาจทำ ด้วยไม้ หรือรื หุ้ม หุ้ ด้วยพลาสติกแข็งก็ได้ โดย ค้อนหงอนเหมาะกับงานไม้ หรือรื งานที่ต้ ที่ ต้ องการความประณีตณี
หัวหัค้อนทำ มาจากยางทำ ให้มี ห้ คมีวาม เหนียนีวนุ่มนุ่ และมีคมีวามยืดยืหยุ่นยุ่ มากกว่าค้อนไม้ ค้อนยางเหมาะ สำ หรับรัการใช้สำ ช้ สำหรับรั ขึ้นขึ้รูปรูชิ้นชิ้งาน ที่มี ที่ เมีนื้อ นื้ อ่อนทนแรงกระแทกได้ น้อ น้ ย หรือรื ใช้ต ช้ อกเพื่อ พื่ รักรัษาสภาพ ผิวผิงาน ข้อดีของค้อนยางคือด้วย คุณคุสมบัติบั ติที่มี ที่ คมีวามยืดยืหยุ่นยุ่ เมื่อ มื่ นำ ไปใช้ง ช้ านกับวัสดุที่มี ที่ ผิมีวผิอ่อนบางจะ ช่วช่ยทำ ให้เ ห้ กิดร่อร่งรอยหรือรืความ เสียสีหายได้น้อ น้ ยมาก หัวหัค้อนหนึ่งนึ่ข้าข้งจะมีลัมี ลักษณะเป็น ป็ สี่เ สี่ หลี่ยมแตกต่างจากอีกด้านที่มี ที่ มี ลักษณะเป็น ป็ สามเหลี่ยม และมีหมีน้าน้ ขนาดเล็กกว่าโดยออกแบบให้ให้ช้ตช้อก งานที่มี ที่ ขมีนาดเล็กได้ หัวหัค้อนทำ จาก เหล็ก ผิวผิหน้าน้ค้อนทั้งทั้สองเรียรีบ มุมมุค้อน มีโมีค้งลดคมมุมมุค้อน เหมาะกับงานฝังฝั พุ้กพุ้ เดินสายไฟ,เคาะ หรือรืตีกิ๊ฟ ด้วย ขนาดของหัวหัค้อนที่มี ที่ ขมีนาดเล็ก จึงจึสามารถช่วช่ยให้ทำห้ทำงานในที่แ ที่ คบได้ดี
ใช้วั ช้ วัดความยาวของวัสดุหรือรืชิ้นชิ้งาน ต่าง มีหมีลากหลายขนาด เช่นช่ 3เมตร 5เมตร ควรเลือกใช้แ ช้ บบที่ท ที่ นทานและ สะดวกต่อการใช้ง ช้ าน อ่านค่าหน่วน่ยวัด ได้ง่าง่ย 7. เครื่อ รื่ งมือมืช่าช่งอื่นๆ ทำ หน้า น้ ที่เ ที่ ป็น ป็ ฉนวนกันความร้อ ร้ น มักมัถูกถู ใช้เ ช้ พื่อ พื่ ป้อ ป้ งกันไฟฟ้า ฟ้ ลัดวงจร ใช้พั ช้ นพัสาย ไฟบริเริวณจุดจุต่อของสายไฟ เทปพันพัสาย ไฟมีหมีลายชนิดนิและมีคมีวามแตกต่างกัน ขึ้นขึ้อยู่กัยู่ กับการใช้ง ช้ าน ว่าควรเลือกเทปพันพั สายไฟชนิดนิ ไหนดี ซึ่งซึ่เทปพันพัสายไฟที่ดี ที่ ดี ควรมีมมีาตรฐาน มีคมีวามยืดยืหยุ่นยุ่ ความ เหนียนีวคงทน และแนบกับสายไฟได้ดี ใช้สำ ช้ สำหรับรักรีดรีและตัดวัสดุสิ่งสิ่ของ ต่างๆ ในชีวิชีวิตประจำ วันได้อย่าย่ง หลากหลาย ไม่ว่ม่ ว่าจะใช้ก ช้ รีดรีเปิดปิ กล่องพัสพัดุตัดพลาสติก กระดาษ เชือชืก กระจก
หลักการเลือกใช้อุปกรณ์การช่าง 1.เรียรีนรู้วิรู้ วิธีใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งมือมืแต่ละอย่าย่งอย่าย่งถูกถูต้อง 2.เลือกเครื่อ รื่ งมือมืที่เ ที่ หมาะสมกับงาน 3.ใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งมือมืที่อ ที่ อกแบบมาให้ข้ ห้ อ ข้ มือมืตรง 4.หลีกเลี่ยงการใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งมือมืช่าช่ง โดยการงอข้อ ข้ มือมื ใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งมือมืช่าช่งคุณคุภาพดี และยี่ห้ ยี่ อ ห้ ที่น่ ที่ าน่เชื่อ ชื่ ถือ 5. เก็บเครื่อ รื่ งมือมืช่าช่งให้อ ห้ ยู่ใยู่ นสภาพดี 6. ตรวจสอบเครื่อ รื่ งมือมืช่าช่งเพื่อ พื่ หาข้อ ข้ บกพร่อร่งก่อนใช้ง ช้ าน เปลี่ยนหรือรืซ่อซ่มแซมเครื่อ รื่ งมือมืที่ชำ ที่ ชำรุดรุ 7. รักรัษาเครื่อ รื่ งมือมืตัดให้ค ห้ ม และปิดปิขอบคมด้วยวัสดุปิดุดปิที่ เหมาะสมเพื่อ พื่ ป้อ ป้ งกันเครื่อ รื่ งมือมืและป้อ ป้ งกันการบาดเจ็บ จ็ จากการสัมสัผัสผั โดยไม่ไม่ด้ตั้งใจ 8. ตรวจสอบให้แ ห้ น่ใน่จว่าที่จั ที่ บจัของเครื่อ รื่ งมือมืเช่นช่ค้อน และ แกนเข้ากับหัวหัเครื่อ รื่ งมือมือย่าย่งแน่นน่หนา 9. เครื่อ รื่ งมือมืแหลมคม เช่นช่เลื่อย สิ่วสิ่มีดมีที่ว ที่ างอยู่บยู่ นโต๊ะ ไม่ ควรยื่น ยื่ ออกไปเหนือนืขอบโต๊ะ 10. ดูแลรักรัษาเครื่อ รื่ งมือมือย่าย่งระมัดมัระวัง รักรัษาความ สะอาดและแห้ง ห้ และจัดจัเก็บอย่าย่งเหมาะสมหลังการใช้ง ช้ าน แต่ละครั้งรั้ 11. สวมแว่นตานิรนิภัย หรือรืแว่นตากันลม หรือรืกระบังบัหน้า น้ และถุงถุมือมืที่ก ที่ ระชับชัพอดีซึ่งซึ่เหมาะสมกับอันตรายที่คุ ที่ ณคุอาจ ได้รับรัเมื่อ มื่ ทำ งานต่างๆ 12. รักรัษาสภาพแวดล้อมในการทำ งานให้ส ห้ ะอาด และเป็น ป็ ระเบียบีบเรียรีบร้อ ร้ ย เพื่อ พื่ หลีกเลี่ยงความยุ่งยุ่ เหยิงยิที่อ ที่ าจก่อให้ เกิดอุบัอุติบั ติเหตุ 13. จัดจัพื้น พื้ ที่ทำ ที่ ทำงานให้เ ห้ป็น ป็ ระเบียบีบ เก็บเครื่อ รื่ งมือมือย่าย่งถูกถู ต้องเมื่อ มื่ ไม่ใม่ช้ง ช้ าน
วิธีเก็บรัก รั ษาเครื่อ รื่ งมือ มื ช่า ช่ งพื้น พื้ ฐาน 1. ไม่ใม่ช้ปช้ ระแจตอกหรือรืตีแทนค้อน 2. ทำ ความสะอาดหลังเลิกใช้ง ช้ าน 3. หลีกเลี่ยงการใช้ปช้ ระแจที่มี ที่ ขมีนาดใหญ่กญ่ว่าสกรูหรูรือรืนอต 4. ใช้ไช้ ขควงให้เ ห้ หมาะสมกับกับลักษณะงานและร่อร่งของนอต สกรู 5. หลังใช้ง ช้ านเช็ด ช็ ทำ ความสะอาด แล้วเก็บใส่กส่ล่องเครื่อ รื่ งมือมื 6.การใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งมือมืที่ถู ที่ กถูต้องแล้วเครื่อ รื่ งมือมืเราก็จะไม่เม่สียสีหาย หากใช้ผิ ช้ ดผิ ไม่ถูม่กถูหลักจะทำ ให้เ ห้ กิดการเสียสีหายได้และยังยัเสียสีค่า ใช้จ่ ช้ าจ่ยในการซ่อซ่มแซมเพิ่มพิ่ขั้นขั้อีกด้วย 7..ก่อนเก็บเครื่อ รื่ งมือมือุปอุกรณ์ ควรใช้ผ้ ช้ า ผ้ เช็ด ช็ ให้ส ห้ ะอาด หากมี ฝุ่นฝุ่ ติดอยู่ข้ ยู่ างในก็ใช้เ ช้ ครื่อ รื่ งเป่าป่ ฝุ่นฝุ่ เป่าป่ ให้ส ห้ ะอาดหรือรืเป็น ป็ เครื่อ รื่ งมือมืที่เ ที่ ป็น ป็ โลหะควรทาน้ำ มันมักันสนิมนิด้วย 8.การที่เ ที่ ราปฏิบัติบั ติงานเสร็จ ร็ เป็น ป็ ที่เ ที่ รียรีบร้อ ร้ ยแล้ว เราก็ต้อง เก็บรักรัษาเครื่อ รื่ งมือมือุป อุ กรณ์ใณ์ ห้เ ห้ป็น ป็ ระเบียบีบเรียรีบร้อ ร้ ยให้อ ห้ ยู่ เป็น ป็ ที่เ ที่ ป็น ป็ ทาง ดูสดูะอาดอยู่เยู่ สมอและเก็บเครื่อ รื่ งมือมื ในที่ เหมาะสม เพื่อ พื่ ที่จ ที่ ะสามารถนำ มาใช้ง ช้ านในครั้งรั้ต่อไปได้ สะดวก 9.ควรจัดจัมุม มุ เก็บครื่อ รื่ งมือมืและแยกประเภทของของเครื่อ รื่ ง มือมื ไว้ประเภทเดียวกันเพื่อ พื่ สะดวกในการหาเครื่อ รื่ งมือมืและ ยากต่อการหายอีกทั้งทั้ยังยัช่วช่ยประหยัดยัพื้น พื้ ที่ใที่ ช้ส ช้ อยสำ หรับรั การทำ งาน