วิกฤตการณ์การเงินในเอเชีย 2540

วิกฤตการณ์การเงินในเอเชีย พ.ศ. 2540

วิกฤตการณ์การเงินในเอเชีย พ.ศ. 2540 หรือเรียกทว่ั ไปในประเทศไทยว่า “วิกฤตต้มยากุ้ง” เป็ นช่วง
วิกฤตการณ์ทางการเงินซ่ึงส่งผลกระทบถึงหลายประเทศในทวีปเอเชียเร่ิมต้งั แต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2540
ก่อใหเ้ กิดความกลวั วา่ จะเกิดการล่มสลายทางเศรษฐกิจทว่ั โลกเน่ืองจากการแพร่ระบาดทางการเงิน

วิกฤตดงั กล่าวเริ่มข้ึนในประเทศไทย เมื่อค่าเงินบาทลดลงอยา่ งมากอนั เกิดจากการตดั สินใจของรัฐบาล
ไทย ซ่ึงมีพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ เป็ นนายกรัฐมนตรี ที่ลอยตัวค่าเงินบาท ตัดการอิงเงินสกุลดอลลาร์
สหรัฐ หลงั จากความพยายามท้งั หมดที่จะสนบั สนุนค่าเงินบาทเม่ือเผชิญกบั การแผข่ ยายแบบเกินเลยทางการเงิน
(financial overextension) อย่างรุนแรง โดยเฉพาะอย่างย่ิงส่วนขบั เคล่ือนอสังหาริมทรัพย์ ในเวลาน้นั ประเทศ
ไทยมีภาระหน้ีสาธารณะ และเม่ือวิกฤตดงั กล่าวขยายออกนอกประเทศ ค่าเงินของประเทศส่วนใหญ่ในเอเชีย
ตะวนั ออกเฉียงใตแ้ ละญี่ป่ ุนก็ไดท้ รุดตวั ลงเช่นกนั ตลาดหลกั ทรัพยป์ รับตวั ลดลงและรวมไปถึงราคาสินทรัพย์
อ่ืน ๆ และทาใหห้ น้ีเอกชนเพิม่ สูงข้ึน[1]

แมจ้ ะทราบกันดีแลว้ ว่าวิกฤตการณ์น้ีมีอยู่และมีผลกระทบอย่างไร แต่ท่ียงั ไม่ชัดเจนคือสาเหตุของ
วิกฤตการณ์ดงั กล่าว เช่นเดียวกบั ขอบเขตและทางแกไ้ ข อินโดนีเซีย เกาหลีใต้ และไทยไดร้ ับผลกระทบมาก
ที่สุดจากวิกฤตการณ์ดงั กล่าว ฮ่องกง มาเลเซีย ลาวและฟิ ลิปปิ นส์กเ็ ผชิญกบั ปัญหาค่าเงินทรุดเช่นกนั สาธารณรัฐ
ประชาชนจีน อินเดีย ไตห้ วนั สิงคโปร์ บรูไนและเวียดนามไดร้ ับผลกระทบนอ้ ยกวา่ ถึงแมว้ า่ ทุกประเทศท่ีกล่าว
มาน้ีจะไดร้ ับผลกระทบจากการสูญเสียอุปสงคแ์ ละความเช่ือมน่ั ตลอดภูมิภาค

สัดส่วนหน้ีต่างประเทศต่อจีดีพีเพ่ิมสูงข้ึนจาก 100% เป็ น 167% ในสี่ประเทศใหญ่อาเซียน ระหว่างปี
พ.ศ. 2536 - 2538 ก่อนจะข้ึนไปสูงถึง 180% ในช่วงที่วิกฤตการณ์เลวร้ายที่สุด ในเกาหลีใต้ สัดส่วนดงั กล่าว
เพิ่มข้ึนจาก 13% เป็ น 21% และแตะระดบั สูงสุดท่ี40%ขณะที่ประเทศอุตสาหกรรมใหม่ที่อยู่ทางเหนือไดร้ ับ
ผลกระทบนอ้ ยกวา่ มาก มีเพียงในไทยและเกาหลีใตเ้ ท่าน้นั ที่หน้ีสดั ส่วนบริการต่อการส่งออกเพ่ิมข้ึน[2]

ถึงแมว้ ่ารัฐบาลส่วนใหญ่ในเอเชียไดอ้ อกนโยบายการเงินที่ดูแลว้ สมบูรณ์ แต่กองทุนการเงินระหว่าง
ประเทศ (ไอเอม็ เอฟ) ไดก้ า้ วเขา้ มาเพ่ือริเร่ิมโครงการมูลค่า 40,000 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐเพ่ือรักษาเสถียรภาพของ
สกุลเงินในเกาหลีใต้ ไทย และอินโดนีเซีย ซ่ึงเป็นประเทศท่ีไดร้ ับผลกระทบหนักท่ีสุดจากวิกฤตการณ์ดงั กล่าว
ความพยายามที่จะยบั ย้งั วิกฤตการณ์เศรษฐกิจระดบั โลกไดช้ ่วยรักษาเสถียรภาพสถานการณ์ในประเทศใน
อินโดนีเซียไดเ้ พียงเล็กนอ้ ย ประธานาธิบดีซูฮาร์โตถูกบีบให้ลาออกจากตาแหน่งเม่ือวนั ท่ี 21 พฤษภาคม พ.ศ.
2541 หลงั จากครองอานาจมายาวนานกว่า 30 ปี ท่ามกลางการจลาจลท่ีเกิดข้ึนอย่างแพร่หลายซ่ึงมาจากการ
เพ่ิมข้ึนของราคาสินคา้ อย่างรุนแรง อนั เป็ นผลมาจากค่าเงินรูเปี ยห์อ่อนตวั ลงอย่างร้ายแรง ผลกระทบของ
วิกฤตการณ์ดังกล่าวกินเวลาไปจนถึงสิ้นปี พ.ศ. 2541 ในปี เดียวกนั น้ัน อตั ราการเติบโตทางเศรษฐกิจของ
ฟิ ลิปปิ นส์ลดลงจนเกือบเป็นศูนย์ มีเพียงสิงคโปร์และไตห้ วนั เท่าน้นั ท่ีพิสูจน์แลว้ วา่ เกือบจะไม่ไดเ้ ป็นส่วนหน่ึง

ในวิกฤตการณ์เลย แต่ท้งั สองประเทศก็ยงั ไดร้ ับผลกระทบอย่างรุนแรงตามปกติ สิงคโปร์ไดร้ ับผลกระทบ
มากกว่าเนื่องจากขนาดและที่ต้งั ทางภูมิศาสตร์ที่อยรู่ ะหวา่ งมาเลเซียกบั อินโดนีเซีย อยา่ งไรก็ตาม จนถึงปี พ.ศ.
2542 นกั วเิ คราะห์ไดม้ องเห็นสญั ญาณวา่ เศรษฐกิจเอเชียกาลงั เริ่มฟ้ื นตวั

สาเหตุ ....คณะกรรมการศึกษาและเสนอแนะมาตรการเพ่ิมประสิทธิภาพการบริหารจดั การระบบการเงิน
ของประเทศ (ศปร.) สรุปวา่ วกิ ฤตดงั กล่าวเกิดจากการก่อหน้ีของเอกชน แต่การดาเนินการของภาครัฐที่ผดิ พลาด
ทาให้วิกฤตบานปลาย คือ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) มีนโยบายเปิ ดตลาดเงิน พร้อมกบั รักษาช่วงอตั รา
แลกเปล่ียนท่ีแคบมาก ปล่อยให้เงินกูไ้ หลเขา้ ประเทศปริมาณมากเกินควบคุมธปท. เลือกใชว้ ิธีใช้ swap ในการ
ปกป้องค่าเงินบาท ซ่ึงเป็ นการทุ่มเงินสารองระหว่างประเทศอยา่ งขาดความรอบคอบท้งั น้ี ธปท. ไดร้ ับคาเตือน
จากกองทุนการเงินระหวา่ งประเทศ (ไอเอม็ เอฟ) แลว้

ศปร. ยงั มองว่า ธปท. ไม่ไดด้ าเนินการเปลี่ยนตวั ผบู้ ริหารของธนาคารกรุงเทพฯ พาณิชยก์ าร จากดั ซ้ามี
การเอ้ือต่อผบู้ ริหารเดิมโดยตลอดและกองทุนเพ่ือการฟ้ื นฟูและพฒั นาระบบสถาบนั การเงินมีบทบาทผดิ ไปจาก
เจตนารมณ์ตามกฎหมาย บกพร่องในการฟ้ื นฟูกิจการ

ผลกระทบ และส่ิงทเี่ กดิ ขนึ้ ตามมา

ต่างประเทศ

1. สัดส่วนระหว่างหน้ีต่างประเทศ กับ GDP เพ่ิมสูงข้ึนมาก เช่น ประเทศในอาเซียนเพิ่มจาก 100%
กลายเป็น 180% ในช่วงที่เลวร้ายท่ีสุดของวิกฤติการณ์

2. กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (ไอเอ็มเอฟ) เขา้ มารักษาเสถียรภาพสกุลเงินของ ประเทศอินโดนีเซีย
ไทย และเกาหลีใต้ โดยการลงทุน 40,000 ลา้ นดอลลาร์สหรัฐ เพราะ 3 ประเทศดงั กล่าวไดร้ ับผลกระทบ
มากที่สุด

3. ประเทศสิงคโปร์ และไตห้ วนั ถือวา่ ไดร้ ับผลกระทบนอ้ ยมาก จนอาจกล่าวไดว้ า่ ไม่ไดร้ ับผลกระทบจาก
วิกฤติเศรษฐกิจน้ี แต่สิงคโปร์ได้รับผลกระทบมากกว่าเน่ืองจากขนาดและที่ต้ังทางภูมิศาสตร์ที่อยู่
ระหวา่ งมาเลเซียกบั อินโดนีเซีย

4. ประธานาธิบดีซูฮาร์โตของอินโดนีเซียถูกบีบให้ลาออกจากตาแหน่งเม่ือวนั ที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2541
หลงั จากครองอานาจมายาวนานกวา่ 30 ปี

5. เกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่าคร้ังใหญ่ในอาร์เจนติน่า กับ วิกฤตการณ์การเงินในรัสเซีย ในปี พ.ศ. 2541
โดยตรง และ เกิดภาวะเศรษฐกิจฟองสบู่ดอตคอมโดยทางออ้ ม

ภายในประเทศไทย

1. ธุรกิจของเอกชน ไม่วา่ จะเป็น สถาบนั การเงิน หรือ บา้ นจดั สรร เป็นตน้ ต่างพากนั ปิ ดกิจการลง พนกั งาน
ถูกปลดออก มีหน้ีสินเกิดข้ึนมหาศาล จนมีการประทว้ งโดยประชาชนส่งผลทาใหพ้ ลเอกชวลิต ตดั สินใจ
ลาออกและตอ้ งพน้ จากการดารงตาแหน่งนายกรัฐมนตรีในวนั ท่ี 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2540 โดยมีนายชวน
หลีกภยั ดารงตาแหน่งนายกรัฐมนตรีเป็นสมยั ที่ 2 สืบต่อมาในวนั ถดั ไป (คือเม่ือวนั ที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ.
2540)

2. ธนาคารแห่งประเทศไทยพยายามพยงุ ค่าเงินบาท โดยใชเ้ งินสารองเงินตราต่างประเทศจนหมด ประกอบ
กบั กองทุนเพือ่ การฟ้ื นฟูและพฒั นาระบบสถาบนั การเงิน ตอ้ งใชเ้ งินของกองทุนในการใหค้ วามช่วยเหลือ
แก่สถาบนั การเงินหลายแห่ง(หมายถึง ธนาคารพาณิชย์ และบริษทั เงินทุนหลกั ทรัพย์ เป็นตน้ )ในประเทศ
ไทย ดว้ ยจานวนเงินสูงสุดถึง 6 แสนลา้ นบาท ทาให้การใชเ้ งินในเหตุการณ์วิกฤตการณ์คร้ังน้ีของท้งั 2
หน่วยงานเองหมดลงทนั ทีและตอ้ งกจู้ าก ไอเอม็ เอฟ จานวน 17,200 ลา้ นเหรียญสหรัฐ

3. อุตสาหกรรมการเงินในประเทศไทยน้ัน รัฐบาลไดเ้ ขา้ ยึดใบอนุญาตการประกอบกิจการของสถาบนั
การเงิน(ประกอบไปด้วยประเภทบริษทั เงินทุนหลกั ทรัพย์ บริษทั เงินทุน บริษทั หลกั ทรัพย์ บริษทั
เครดิตฟรองซิเอร์ เป็นตน้ ) โดยสรุปรวมไดแ้ ลว้ ถึง 58 แห่ง ทาใหจ้ านวนดงั กล่าว ตอ้ งมีการปิ ดกิจการลง
อยา่ งเด็ดขาด แต่อยา่ งไรก็ตาม กลบั มีเพียงแค่ 2 บริษทั เท่าน้นั คือบริษทั เงินทุนหลกั ทรัพย์ เกียรตินาคิน
จากดั (มหาชน) (ปัจจุบนั คือ ธนาคารเกียรตินาคินภทั ร) และบริษทั เงินทุนหลกั ทรัพย์ บางกอกอินเวสต์
เมนท์ จากดั (มหาชน) (ต่อมาคือบริษทั อยุธยา โทเทิล โซลูชนั่ จากดั (มหาชน) ซ่ึงเป็ นบริษทั ในเครือ
ของ ธนาคารกรุงศรีอยธุ ยา ปัจจุบนั ปิ ดกิจการแลว้ ) ที่สามารถกลบั มาประกอบกิจการไดต้ ามปกติ ต่อมา
ไดม้ ีการประกาศบงั คบั ใชพ้ ระราชกาหนดการปฏิรูประบบสถาบนั การเงิน พทุ ธศกั ราช 2540 เม่ือวนั ที่ 22
ตุลาคม พ.ศ. 2540 เพ่ือจดั ต้งั องค์การเพ่ือการปฏิรูประบบสถาบันการเงิน เพ่ือฟ้ื นฟูฐานะ การช่วยเหลือ
ให้แก่ผูท้ ี่มีส่วนเกี่ยวขอ้ งทางการเงินที่มีความสุจริต และชาระบญั ชีกบั บริษทั การเงินท่ีถูกยึดใบอนุญาต
ก่อนหนา้ น้ี ซ่ึงไม่สามารถดาเนินการเองได[้ 5] ต่อมาหลงั จากเปลี่ยนแปลงรัฐบาลแลว้ เม่ือปี พ.ศ. 2541 ก็
ไดอ้ อกประกาศบงั คบั ใชม้ าตรการหน่ึงเพื่อปรับปรุงและแกไ้ ขปัญหาโครงสร้างสถาบนั การเงินประเภท
ธนาคารคร้ังใหญ่ ซ่ึงก็คือ มาตรการ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2541 ซ่ึงมาตรการน้นั ทาใหเ้ กิดการควบโอน ควบ
รวม การซ้ือขายกิจการธนาคารบางแห่ง ซ่ึงมีปัญหาเพราะเรื่องสินทรัพย์ หน้ีสิน และการเพ่ิมทุน (ท้งั น้ี
รวมไปถึงการเขา้ ยดึ กิจการโดยรัฐบาล และการยกเลิกธุรกิจธนาคาร ของบางธนาคารไปดว้ ย) จึงส่งผลทา
ใหจ้ านวนธนาคารถูกลดลงไปในช่วงระยะเวลาหน่ึง นอกเหนือจากน้ีแลว้ ยงั ไดม้ ีการปรับปรุงโครงสร้าง
ดา้ นกิจการเงินทุนและหลกั ทรัพย์ โดยให้บริษทั เงินทุนหลกั ทรัพย์ ท่ีดาเนินกิจการอยา่ งปกติและไม่ถูก
ปิ ดกิจการในขณะน้นั ใหด้ าเนินการแยกธุรกิจเงินทุน และธุรกิจหลกั ทรัพย์ ในบริษทั เดียวกนั ออกจากกนั
กล่าวคือธุรกิจเงินทุนในบริษทั เดิม ก็ใหด้ าเนินกิจการต่อไปโดยไม่ตอ้ งปิ ดกิจการ เพียงแต่ตอ้ งเปล่ียนช่ือ

เรียกนิติบุคคลว่า บริษัทเงินทุน (ต่อมาบริษทั เงินทุนบางแห่ง พฒั นาตวั เองเป็ นธนาคารพาณิชย์ หรือ
บริษทั ประเภทอ่ืน) แต่ในขณะท่ีธุรกิจหลักทรัพย์น้ัน ให้แยกการประกอบธุรกิจจากบริษัทเงินทุน
หลักทรัพย์ (หรื อบริ ษัทเงินทุนในภายหลัง) ออกไปจัดต้ังเป็ นนิ ติบุคคลอิสระ เป็ นบริ ษัท
หลกั ทรัพย์ เพอื่ ใหเ้ กิดความเหมาะสมในการประกอบธุรกิจ

4. การปฏิบตั ิต่อหน่วยงานของรัฐ โดยเฉพาะหน่วยงานรัฐวิสาหกิจ รัฐบาลไดส้ ่งเสริมการแปรรูปหน่วยงาน
รัฐวิสาหกิจ โดยการออกพระราชบญั ญตั ิทุนรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542 มีวตั ถุประสงคเ์ พื่อสนับสนุนให้
หน่วยงานรัฐวิสาหกิจในรูปแบบองคก์ ารของรัฐบาล ท่ีมีผลประกอบการท้งั ดา้ นการบริหารงานและทาง
การเงินอยู่ในระดบั ดี ให้ดาเนินการแปรรูปจากนิติบุคคลในรูปแบบองคก์ ารของรัฐบาล (ซ่ึงการลงทุน
และรายไดร้ ายจ่ายเป็ นทุน) ไปเป็ นนิติบุคคลหุ้นส่วน หรือในรูปแบบบริษทั (มหาชน)จากดั เพื่อให้
สามารถแข่งขนั กบั หน่วยงานภาคเอกชนได้ และเพ่ือเป็ นช่องทางหาผลประโยชน์หรือรายไดใ้ ห้กบั
ประเทศต่อไป ส่งผลทาใหม้ ีการแปรรูปหน่วยงานรัฐวิสาหกิจบางราย และบางรายเม่ือแปรรูปแลว้ ก็ได้
เป็นบริษทั จดทะเบียน เพ่อื ซ้ือขายตราสารทุนที่ตลาดหลกั ทรัพย์ เป็นการต่อไป แต่ในทางกลบั กนั รัฐบาล
ก็ได้มีการประกาศให้ยุบเลิกหน่วยงานรัฐวิสาหกิจบางแห่ง ท่ีไม่สามารถดาเนินกิจการเพ่ือเขา้ กับ
สถานการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศท่ีเปล่ียนแปลงไป ประกอบกบั ภาคเอกชนประกอบ
กิจการดังกล่าวได้อย่างมีประสิทธิภาพอยู่แล้วน้ัน จึงทาให้มีการออกพระราชกฤษฎีกาเพ่ือยุบเลิก
หน่วยงานรัฐวสิ าหกิจบางหน่วยงานไปโดยปริยาย

5. หลงั วิกฤตการณ์น้ี รัฐบาลไดม้ ีนโยบายใหย้ น่ การประชาสมั พนั ธป์ ี ส่งเสริมการท่องเท่ียวในประเทศไทยที่
มีถึง 2 ปี ซอ้ น คือต้งั แต่ปี พ.ศ. 2541 ถึงปี พ.ศ. 2542 มาเป็นช่วงปลายปี พ.ศ. 2540 เพื่อกระตุน้ ใหเ้ กิดการ
ท่องเท่ียวภายในประเทศไทยอันจะก่อให้เกิดการสร้างและนารายได้จากการท่องเท่ียวเข้ามาใน
งบประมาณและสถานะภาพความคล่องของประเทศไปดว้ ย[6]

พลิกปูม ‘วกิ ฤตตม้ ยากงุ้ ’ มรสุมเศรษฐกิจลูกใหญ่ที่เกิดจากเป้าหมายอนั
ใหญ่ยงิ่ เราลืมบทเรียนน้ีไปหรือยงั

โดย ศรัณย์ กิจวศิน

HIGHLIGHTS

 วกิ ฤตเศรษฐกิจปี 2540 นบั เป็นบทเรียนสาคญั สาหรับภาคเศรษฐกิจไทย ซ่ึงถือเป็นมหาวกิ ฤตที่ร้ายแรงสุดใน
ประวตั ิศาสตร์ จุดเร่ิมตน้ เริ่มจากเป้าหมายที่ไทยตอ้ งการกา้ วเป็นศูนยก์ ลางทางการเงินในภูมิภาค แต่ขาดความ
พร้อมและความรอบคอบในการปฏิบตั ิการ

 ไทยเปิ ดเสรีการเงินโดยท่ียงั ตรึงอตั ราแลกเปล่ียนไวท้ ่ีเดิม และใชน้ โยบายดอกเบ้ียดูแลเศรษฐกิจ ขดั หลกั การ
Impossible Trinity ทาใหอ้ ตั ราแลกเปลี่ยนไม่มีเสถียรภาพ กลายเป็นเป้าถูกโจมตี

 การเปิ ดเสรีการเงินท่ามกลางดอกเบ้ียต่างประเทศที่ถูกกวา่ ในประเทศ ท้งั ยงั เขา้ ถึงแหล่งเงินกไู้ ดง้ ่ายข้ึน จึงเกิด
การกยู้ มื เงินต่างประเทศจานวนมากมาลงทนุ ในประเทศ โดยเฉพาะโครงการอสงั หาริมทรัพย์ ฟองสบู่จึงค่อยๆ
ก่อตวั ข้ึน

 ภาพเศรษฐกิจท่ีโตแบบลวงตาทาใหส้ ถาบนั การเงินหยอ่ นยานการใหส้ ินเช่ือ หลายโครงการไม่มีศกั ยภาพ แต่
ไดร้ ับเงินกู้ อีกท้งั ยงั มีปัญหาการทุจริตภายใน ทาใหส้ ถาบนั การเงินเริ่มเกิดปัญหา

 เมื่อความเปราะบางทางเศรษฐกิจถูกเปิ ดเผยออกมา เงินทนุ ท่ีเคยไหลเขา้ เร่ิมไหลออก ในขณะที่ไทยยงั ใช้
นโยบายอตั ราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ จึงตกเป็นเป้าโจมตีคา่ เงิน จนสุดทา้ ยตอ้ งประกาศลอยตวั เงินบาท ทาใหภ้ าค
ธุรกิจท่ีกหู้ น้ีต่างประเทศมีภาระหน้ีเพ่มิ แบบเท่าตวั นาไปสู่วิกฤตเศรษฐกิจคร้ังร้ายแรง

 กริ๊งงง!!
 เสียงโทรศพั ทต์ ามบา้ นของบรรดา ‘นายแบงก’์ ท่ีเป็นผบู้ ริหารระดบั สูงดงั ข้ึนในเวลาราวตี 5 ของวนั ท่ี 2

กรกฎาคม 2540 แน่นอนวา่ คงไม่ใช่เร่ืองปกตินกั ท่ีจะมีใครโทรเขา้ มา ‘ปลุก’ ใหต้ ่ืนจากภวงั คใ์ น
ช่วงเวลาเชา้ มืดแบบน้ี
 ตน้ สายท่ีโทรมาคือเจา้ หนา้ ท่ีระดบั สูงของธนาคารแห่งประเทศไทย ยงิ่ ตอกย้าวา่ เรื่องท่ีจะหารือตอ้ ง
ไม่ใช่เร่ืองธรรมดาทวั่ ไปอยา่ งแน่นอน
 ไม่กี่ชว่ั โมงหลงั จากน้นั ผบู้ ริหารระดบั สูงของสถาบนั การเงินต่างมารวมกนั ที่ ‘เรือนแพ’ อาคารไมท้ ี่ยน่ื
ออกไปในแม่น้าเจา้ พระยา ซ่ึงต้งั อยบู่ ริเวณดา้ นในสุดของแบงกช์ าติ
 เชา้ วนั น้นั ผบู้ ริหารระดบั สูงของธนาคารแห่งประเทศไทยบอกกบั ผเู้ ขา้ ร่วมประชุมวา่ หลงั จากน้ีธนาคาร
แห่งประเทศไทย (ธปท.) จะใชน้ โยบายอตั ราแลกเปล่ียนแบบ ‘ลอยตวั คา่ เงิน’

 ทนั ทีท่ีผบู้ ริหารแบงกช์ าติพดู จบ ทุกคนต่างงงงวยวา่ คืออะไร ซ่ึงความจริงแลว้ ก่อนที่จะถูกเรียกมา
ประชุมอยา่ งเร่งด่วน หลายคนคาดการณ์ไวบ้ า้ งแลว้ วา่ ไม่ชา้ กเ็ ร็ว ธปท. จะตอ้ งประกาศ ‘ลดคา่ เงินบาท’
อยา่ งแน่นอน แต่ไม่มีใครคาดคิดวา่ จะเป็นการลอยตวั คา่ เงินแทน

 คาประกาศของ ธปท. ในวนั น้นั ไม่ต่างจากการ ‘ชกั ธงขาว’ ยอมแพใ้ นศึกโจมตีคา่ เงินบาทท่ีกินเวลา
ต่อเนื่องมานานหลายเดือน และยงั นบั เป็นวนั ที่ประเทศไทย ‘เร่ิมตน้ ’ เขา้ สู่วกิ ฤตเศรษฐกิจอยา่ งเป็น
ทางการ ซ่ึงผคู้ นทว่ั โลกต่างรู้จกั กนั ดีในนาม ‘วิกฤตตม้ ยากงุ้ ’ เป็นวกิ ฤตเศรษฐกิจคร้ังร้ายแรงสุดใน
ภูมิภาคเอเชียท่ีมีจุดเริ่มตน้ จากประเทศไทย โดยน้ามือของมนุษย์

 THE STANDARD WEALTH พายอ้ นไปดู ‘จุดเริ่มตน้ ’ ของมหาวิกฤตในคร้ังน้นั ซ่ึงถือเป็น ‘บทเรียน’
สาคญั ของประเทศไทยมาจนถึงทุกวนั น้ี โดยกองทุนการเงินระหวา่ งประเทศ หรือ IMF ระบุไวว้ า่ วกิ ฤต
คราวน้นั นบั เป็นวกิ ฤตซอ้ นวกิ ฤต หรือเป็นวกิ ฤตที่เกิดจากท้งั ปัญหาดา้ นอตั ราแลกเปล่ียนและปัญหา
ระบบสถาบนั การเงินในเวลาเดียวกนั สร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจสูงราว 49% ของ GDP

‘เป้าหมายอนั ยง่ิ ใหญ่’ จุดเร่ิมต้นการสะสมความเสี่ยงสู่วกิ ฤต
 จุดเร่ิมตน้ ของวิกฤตคร้ังน้นั เกิดจาก ‘เป้าหมายอนั ยงิ่ ใหญ่’ ซ่ึงเราตอ้ งการข้ึนเป็น ‘ศูนยก์ ลางทางการเงิน’

ในภูมิภาคอินโดจีน แต่ขาดความพร้อมและความรอบคอบในเชิงปฏิบตั ิ โดยในวนั ที่ 21 พฤษภาคม
2533 เป็นวนั แรกท่ีประเทศไทย ‘เปิ ดเสรีการเงิน’ ดว้ ยการผอ่ นคลายการควบคุมการแลกเปลี่ยนเงิน โดย
ยอมรับพนั ธะขอ้ 8 ของกองทุนการเงินระหวา่ งประเทศ (IMF) ซ่ึงเท่ากบั เป็นการประกาศวา่ ไทยจะเปิ ด
ใหม้ ีการชาระคา่ สินคา้ บริการระหวา่ งประเทศไดอ้ ยา่ งเสรี
 หลงั จากน้นั อีก 3 ปี คือในเดือนมีนาคม 2536 ธปท. ไดอ้ นุญาตใหส้ ถาบนั การเงินดาเนินกิจการวเิ ทศธน
กิจ (BIBF) ซ่ึงเป็นบริการที่เปิ ดใหส้ ถาบนั การเงินสามารถรับฝากเงินหรือกยู้ มื เงินจากต่างประเทศ แลว้
นามาปล่อยสินเช่ือในประเทศไทยได้
 ช่วงเวลาน้นั เศรษฐกิจไทยยงั เติบโตดีมาก ทาใหด้ อกเบ้ียในประเทศสูง ขณะท่ีอตั ราดอกเบ้ียต่างประเทศ
ค่อนขา้ งต่า จึงเกิดการเคลื่อนยา้ ยของเงินทนุ ลอ็ ตใหญ่ ท้งั จากผปู้ ระกอบการท่ีกยู้ มื เงินจากต่างประเทศ
และนกั ลงทนุ ต่างชาติที่นาเงินเขา้ มาลงทุนในประเทศไทย
 ไม่มีใครรู้วา่ เศรษฐกิจไทยท่ีขยายตวั ดีในช่วงเวลาน้นั เป็นเพยี งตวั เลขการเติบโตที่ฉาบฉวย แต่ไสใ้ นเตม็
ไปดว้ ยความเปราะบาง เพราะเมื่อการเขา้ ถึงแหล่งเงินทนุ ทาไดง้ ่ายดายข้ึนจากการกยู้ มื ในต่างประเทศท่ี
มีอตั ราดอกเบ้ียต่ากวา่ ในประเทศคอ่ นขา้ งมาก จึงทาใหต้ วั เลขการกยู้ มื เงินพงุ่ สูงข้ึน โดยในปี 2538 เป็น
ปี ที่เงินทุนไหลเขา้ ประเทศไทยสูงถึง 2.08 หมื่นลา้ นดอลลาร์ หากเทียบแบบใหเ้ ห็นภาพ คือสูงกวา่ ตอน
ปี 2535 ถึง 2 เท่าตวั
 ในขณะเดียวกนั ฝั่งสถาบนั การเงินซ่ึงทาหนา้ ท่ีในการปล่อยสินเช่ือ กไ็ ม่ไดด้ ูแลความเขม้ งวดของการ
ใหส้ ินเชื่ออยา่ งเพยี งพอ เงินที่กยู้ มื ไปส่วนใหญ่ถูกนาไปใชใ้ นโครงการลงทุนท่ีไม่มีศกั ยภาพ ไม่
สามารถสร้างรีเทิร์นใหก้ ลบั มาไดใ้ นอนาคต

 โดยเงินส่วนใหญ่ถูกนาไปใชก้ บั การพฒั นาโครงการอสังหาริมทรัพย์ จนทาใหภ้ าคอสงั หาริมทรัพยเ์ ขา้
สู่ภาวะ ‘ฟองสบู่’ อยา่ งเตม็ ตวั ท่ีสาคญั การกยู้ มื เหล่าน้ีส่วนใหญ่ยงั เป็นการใชแ้ หล่งเงินกู้ ‘ระยะส้นั ’ แต่
นามาลงทุนในโครงการ ‘ระยะยาว’ นี่จึงเป็นอีกหน่ึงปัจจยั สาคญั ท่ีทาใหว้ กิ ฤตในคราวน้นั ทวคี วาม
รุนแรงมากข้ึน

 การกยู้ มื เงินจากต่างประเทศในระยะส้นั โดยไม่คานึงถึงความเส่ียงที่จะตามมาในระยะขา้ งหนา้ ทาใหใ้ น
ปี 2537 หน้ีระยะส้นั ของไทยที่อยใู่ นรูปเงินตราต่างประเทศเริ่มสูงกวา่ เงินทุนสารองระหวา่ งประเทศ
และท่ีสาคญั ผทู้ ่ีกยู้ มื เงินจากต่างประเทศ ไม่มีใครคาดคิดวา่ จะมีความเสี่ยงเร่ืองอตั ราแลกเปล่ียนเขา้ มา
เกี่ยวขอ้ ง เพราะช่วงเวลาน้นั ประเทศไทยยงั ใชน้ โยบายอตั ราแลกเปลี่ยนแบบ ‘คงที่’ นกั ลงทุนส่วนใหญ่
จึงมองขา้ มคา่ เส่ียงของคา่ เงินไปโดยปริยาย

Impossible Trinity หลกั นโยบายการเงินทไ่ี ทยมองข้ามความเสี่ยง
ความจริงแลว้ การเปิ ดเสรีการเงิน โดยปล่อยให้เงินไหลเขา้ ออกประเทศไดอ้ ย่างเสรี ควรตอ้ งยอมให้อตั รา
แลกเปลี่ยนมีความยืดหยุ่นมากข้ึน ไม่ควรใช้นโยบายอัตราแลกเปล่ียนแบบคงที่ เพราะขัดกับหลักการ
Impossible Trinity หรือ ทฤษฎีสามเหล่ียมที่เป็นไปไม่ได้
อธิบายง่ายๆ คือ นโยบายการเงินไม่สามารถท่ีจะทา ‘3 ดา้ น’ พร้อมกนั ได้ ประกอบดว้ ย

1. การเปิ ดเสรีการเงิน โดยปล่อยใหเ้ งินทุนเคลื่อนยา้ ยไหลเขา้ ออกประเทศไดอ้ ยา่ งเสรี
2. การใชด้ อกเบ้ียนโยบาย เพอื่ ควบคุมเงินเฟ้อหรือความร้อนแรงของเศรษฐกิจในประเทศ
3. การใชน้ โยบายอตั ราแลกเปล่ียนคงที่ (ยดึ ติดกบั สกลุ เงินดอลลาร์สหรัฐ)
สาเหตุท่ีไม่สามารถทาเช่นที่วา่ น้ีได้ เพราะเม่ือนกั ลงทุนเห็นว่าดอกเบ้ียในประเทศไทยสูงและรู้วา่ ธปท. จะตรึง
อตั ราแลกเปลี่ยนเอาไวท้ ่ีเดิม โดยไม่ปล่อยใหค้ ่าเงินบาทเคล่ือนไหว ‘แขง็ ค่า’ หรือ ‘อ่อนค่า’ ตามกลไกตลาด นกั
ลงทุนก็จะกูเ้ งินต่างประเทศที่มีดอกเบ้ียต่ากวา่ เขา้ มา ‘กินส่วนต่าง’ ดอกเบ้ียที่สูงกว่าในประเทศ เท่ากบั ว่าจะได้
กาไรจากส่วนต่างอตั ราดอกเบ้ียโดยท่ีไม่มีความเสี่ยงจากอตั ราแลกเปล่ียนเลย

ตอ้ งบอกว่าประเทศไทยในช่วงเวลาน้นั ทานโยบายการเงินท้งั 3 ดา้ นพร้อมกนั ซ่ึงก็มีคาเตือนจาก IMF
ขอให้ระมดั ระวงั ในเรื่องน้ี แต่ดูเหมือนว่าผบู้ ริหารระดบั สูงของ ธปท. ในช่วงเวลาน้นั ไม่ไดใ้ หค้ วามสาคญั กบั
เรื่องน้ีเป็นลาดบั ตน้ ๆ ทาใหไ้ ทยตกเป็นเป้าการ ‘โจมตีค่าเงิน’ ในเวลาต่อมา

สาเหตุที่ทางการไทยละเลยท่ีจะดูแลในเร่ืองน้ี ส่วนหน่ึงเพราะกังวลว่าหากปล่อยให้ค่าเงินบาท
เคล่ือนไหวตามกลไกตลาดมากข้ึน จะทาให้ค่าเงินบาทแข็งค่าข้ึนได้ เพราะเวลาน้ันมีเงินทุนไหลเขา้ มาใน
ประเทศจานวนมาก ไม่เป็ นผลดีต่อภาคการส่งออกไทยซ่ึงถือเป็ นหน่ึงในเคร่ืองยนตห์ ลกั ท่ีขบั เคล่ือนเศรษฐกิจ
ณ ช่วงเวลาน้นั

อยา่ งไรกต็ าม ในช่วงเวลาน้นั ตอ้ งบอกวา่ ธปท. พอจะเลง็ เห็นถึงปัญหาที่อาจตามมาในระยะขา้ งหนา้ อยู่
บา้ ง จึงไดอ้ อกมาตรการดูแลกิจการ BIBF ดว้ ยการกาหนดวงเงินข้นั ต่าสาหรับการกยู้ มื จากกิจการ BIBF ในอตั รา
สูงสุด 5 แสนดอลลาร์ต่อคร้ัง และคงไวซ้ ่ึงภาระภาษีหกั ณ ท่ีจ่ายดอกเบ้ียเงินกตู้ ่างประเทศท่ีกโู้ ดยคนไทย

แต่กฎเกณฑด์ งั กล่าวไม่สามารถหยดุ ย้งั ความนิยมที่มีต่อบริการของ BIBF ได้ ทาให้ ธปท. ตอ้ งนามาตรการอื่นๆ
มาใชค้ วบคู่กนั แต่กย็ งั เป็นมาตรการท่ีอ่อนและการแอก็ ชนั ถือวา่ ชา้ เกินไปเมื่อเทียบกบั ปัญหาต่างๆ ท่ีกาลงั ก่อตวั
ข้ึนกระทงั่ ในปี 2539 ปัญหาการลงทุนท่ีไร้ประสิทธิภาพเริ่มแสดงตวั ให้เห็นเด่นชดั ข้ึน เพียงแต่ยงั ไม่เป็ นที่
ประจกั ษม์ ากนกั เพราะถูกกลบดว้ ยตวั เลขการเติบโตของ GDP ซ่ึงอยา่ งที่กล่าวในขา้ งตน้ วา่ การเติบโตของ GDP
เป็ นการเติบโตที่ฉาบฉวย เกิดจากการนาเงินกูเ้ ขา้ มาลงทุนในโครงการท่ีมีประสิทธิภาพต่า ‘ฟองสบู่’ จึงค่อยๆ
ก่อตวั ใหญ่ข้ึนเรื่อยๆ

วกิ ฤตเริ่มฉายภาพให้เห็น เมื่อตอผุดหลงั นา้ ลด
ในท่ีสุดเศรษฐกิจที่เติบโตแบบเปราะบางเริ่มเดินมาถึงจุดสิ้นสุด ปัญหาท่ีเคยถูกซ่อนไวค้ ่อยๆ แสดงออกมาให้
เห็น โดยเฉพาะปัญหาในระบบสถาบนั การเงิน ซ่ึงเวลาน้นั ธนาคารกรุงเทพฯ พาณิชยก์ าร หรือ BBC เป็ นหน่ึง
ในปัญหาที่กวนใจ ธปท. อยา่ งมาก
ดว้ ยความที่ผบู้ ริหาร BBC ปล่อยสินเช่ือหละหลวม ท้งั ยงั พบการทุจริตกนั ภายใน ทาให้ ธปท. ตอ้ งเขา้ ไปดูแล
ด้วยการสั่งเพ่ิมทุนหลายคร้ัง ขณะเดียวกันยงั ส่ังให้กองทุนเพื่อการฟ้ื นฟูและพฒั นาระบบสถาบนั การเงิน
(กองทุนฟ้ื นฟูฯ) ใส่เงินเขา้ ไปช่วยเหลือ เพ่ือเติมสภาพคล่องใหก้ บั BBC โดยหวงั จะใหธ้ นาคารพาณิชยแ์ ห่งน้ีอยู่
รอดต่อไปได้
แมว้ า่ ธปท. จะใหก้ ารช่วยเหลืออยา่ งเตม็ ท่ี แต่ความเชื่อมน่ั ของประชาชนที่มีต่อ BBC ไม่ไดด้ ีข้ึนเลย ผคู้ นเร่ิมพา
กนั มาไถ่ถอนเงิน เกิดภาวะ Bank Run ส่งผลให้ในวนั ท่ี 17 พฤษภาคม 2539 กระทรวงการคลงั ตอ้ งสั่งควบคุม
การดาเนินงานของ BBC
ความเช่ือมนั่ ต่อระบบสถาบนั การเงินที่ลดลง เร่ิมลามไปยงั สถาบนั การเงินอื่นๆ โดยเฉพาะในส่วนของกลุ่ม
บริษทั เงินทุน (บง.) ซ่ึงในเดือนสิงหาคม 2539 กองทุนฟ้ื นฟฯู เริ่มเขา้ ไปช่วย บง. เป็นคร้ังแรก ไดแ้ ก่ บง.ไทยฟจู ิ
ซ่ึงกเ็ ป็นบริษทั ในเครือของ BBC และหลงั จากน้นั กม็ ี บง. อ่ืนๆ อีกจานวนมากมาขอรับการช่วยเหลือจาก
กองทุนฟ้ื นฟูฯ เพม่ิ ข้ึนเร่ือยๆ
ภาพรวมเศรษฐกิจไทยในเวลาน้นั จากที่เคยเฟ่ื องฟูสุดขีดเริ่มตกต่าลงอยา่ งรวดเร็ว ความเปราะบางทางเศรษฐกิจ
คอ่ ยๆ แสดงออกมาใหเ้ ห็นเด่นชดั มากข้ึน ทาให้ ‘มดู ้ีส์’ บริษทั จดั อนั ดบั เครดิตเรตติ้งชื่อดงั ของโลกตอ้ งปรับ
ลดเรตติ้งท่ีมีต่อตราสารหน้ีระยะส้นั ของไทยลงในวนั ท่ี 3 กนั ยายน 2539 นาไปสู่ความเช่ือมน่ั ของผลู้ งทุน
ต่างชาติท่ีลดลงตามไปดว้ ย เงินทุนต่างชาติในเวลาน้นั เร่ิมไหลออกอยา่ งชดั เจน

สงครามค่าเงนิ คร้ังประวัติศาสตร์

เมื่อความเปราะบางทางเศรษฐกิจแสดงตวั ใหเ้ ห็นเด่นชดั มากข้ึน เงินทุนท่ีเคยไหลเขา้ จานวนมาก ก็เร่ิมไหลออก
มากข้ึนตามไปดว้ ย ประกอบกบั ช่วงเวลาน้นั ไทยมียอดขาดดุลบญั ชีเดินสะพดั ที่สูงมาก แต่ค่าเงินบาทยงั ย่าอยู่
กบั ที่เพราะ ธปท. ตรึงไวไ้ ม่ใหข้ ยบั ไปไหน ท้งั ที่เงินบาทในเวลาน้นั ควรตอ้ งอ่อนค่าลง ประเด็นน้ีจึงทาใหไ้ ทย
ตกเป็น ‘เป้าหมาย’ ของบรรดาเฮดจฟ์ ันดท์ ี่จอ้ งหาโอกาสการทากาไรจากส่วนต่างของอตั ราแลกเปล่ียน

ในเวลาน้นั กองทุนเฮดจฟ์ ันดย์ กั ษใ์ หญ่ที่บริหารโดย ‘จอร์จ โซรอส’ เร่ิมมองเห็นโอกาสว่า หากเป็ นแบบน้ีไป
เรื่อยๆ หนีไม่พน้ ท่ีไทยจะตอ้ ง ‘ลดค่าเงิน’ ดงั น้นั โซรอสจึงเริ่มเขา้ มา ‘ชอร์ตเงินบาท’ เพราะเชื่อว่า ไม่ชา้ ก็เร็ว
ธปท. ตอ้ งปรับค่าเงินใหอ้ ่อนลง ซ่ึงจะสร้างกาไรใหก้ บั เฮดจฟ์ ันดข์ องเขาไดอ้ ยา่ งมหาศาล การโจมตีค่าเงินบาท
ระลอกแรกจึงเร่ิมข้ึน
(* ชอร์ตเงินบาท คือการกู้ยืมเงินบาทออกมาขายในตลาด เพื่อหวงั ว่าในอนาคตหากเงินบาทอ่อนค่าลง ผู้
ขายชอร์ตเงินบาทจะใชเ้ งินดอลลาร์ท่ีนอ้ ยลงในการซ้ือเงินบาทกลบั ไปคืนผใู้ หก้ ู้ ซ่ึงก็จะทาให้ไดส้ ่วนต่างจาก
ค่าเงินไปโดยปริยาย
ศึกค่าเงินบาทในปลายปี 2539 ยงั เป็ นเพียงศึกยอ่ มๆ ไม่รุนแรงนกั โดยสัญญาณของการโจมตีท่ีชดั เจนเริ่มมีให้
เห็นต้งั แต่เดือนมกราคม 2540 และหลงั จากน้นั เป็นตน้ มา ไทยกถ็ ูกโจมตีค่าเงินเป็นระยะ
โดยศึกท่ีหนกั หน่วงรุนแรงสุดเกิดข้ึนในช่วงกลางเดือนพฤษภาคม 2540 ศึกคร้ังน้นั มองผวิ เผนิ เหมือน ธปท. เป็น
ฝ่ ายชนะ เพราะทาใหบ้ รรดาเฮดจฟ์ ันดล์ ่าถอยออกไป แต่ทา้ ยท่ีสุด ธปท. กไ็ ม่สามารถปกป้องคา่ เงินเอาไวไ้ ดอ้ ยดู่ ี
เพราะถึงแมจ้ ะชนะศึก แต่กระสุนท่ีตอ้ งใชใ้ นการทาสงครามคร้ังถดั ไปแทบไม่เหลือเลย โดยกระสุนท่ีว่าน้ีคือ
‘เงินดอลลาร์’ ที่อยใู่ นรูปเงินทุนสารองระหวา่ งประเทศ ซ่ึง ณ เวลาน้นั เรียกวา่ แทบจะหมดหนา้ ตกั แลว้

ธปท. ยกธงขาวประกาศลอยตัวค่าเงินบาท

หลงั จบศึกใหญ่ช่วงกลางเดือนพฤษภาคม 2540 สถานการณ์ค่าเงินบาทเหมือนจะดูดีข้ึน เพราะเหล่าเฮดจฟ์ ันด์
เร่ิมล่าถอยไป แต่แลว้ สถานการณ์ทุกอย่างก็เร่ิมกลบั มาแย่ลงอีกคร้ังในช่วงกลางเดือนมิถุนายน โดยเฉพาะ
หลงั จากท่ี ‘อานวย วีรวรรณ’ รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีวา่ การกระทรวงการคลงั ในขณะน้นั ไดต้ ดั สินใจ
ลาออกจากตาแหน่ง ทาใหค้ วามเชื่อมน่ั ของนกั ลงทุนดาด่ิงลง
ช่วงเวลาน้นั เงินที่ไหลออกไม่ไดเ้ กิดจากการโจมตีค่าเงิน แต่เกิดจากการที่คนในประเทศขาดความเช่ือมน่ั ท่ีมีต่อ
เงินบาท พากนั ไปแลกเงินดอลลาร์ ส่งผลให้ ธปท. ซ่ึงแทบไม่เหลือกระสุนในการดูแลค่าเงินจาใจตอ้ งยอมปรับ
นโยบายอตั ราแลกเปล่ียนใหม่
ดว้ ยเหตุน้ีทาใหใ้ นวนั ท่ี 2 กรกฎาคม 2540 หรือวนั น้ีเมื่อ 24 ปี ที่แลว้ ธปท. ตอ้ งตดั สินใจ ‘ลอยตวั ค่าเงิน’ แทนที่
จะเป็ นการ ‘ลดค่าเงิน’ เพราะต่อให้ใชว้ ิธีการลดค่าเงิน ธปท. ก็ไม่เหลือกระสุนเพียงพอท่ีจะปกป้องให้ค่าเงิน
บาทอยู่ในกรอบท่ีกาหนดเอาไวไ้ ด้ เนื่องจากในวนั น้ัน ธปท. เหลือเงินทุนสารองระหว่างประเทศเพียงแค่ 2.8
พนั ลา้ นดอลลาร์เท่าน้นั
หลงั การประกาศลอยตวั ค่าเงินบาทในคร้ังน้ัน ทาให้เงินบาททยอยอ่อนค่าลงต่อเน่ือง จากระดบั 25 บาทต่อ
ดอลลาร์ ไปทาสถิติอ่อนคา่ สุดเป็นประวตั ิการณ์ที่ระดบั 56.50 บาทต่อดอลลาร์ ณ วนั ที่ 12 มกราคม 2541
แน่นอนว่าการอ่อนค่าของเงินบาทแบบ ‘เท่าตวั ’ ยอ่ มทาให้ผูท้ ี่กูย้ ืมเงินจากต่างประเทศมีภาระหน้ีเพ่ิมข้ึนแบบ
เท่าตวั ตามไปดว้ ย จุดน้ีเองท่ีทาใหห้ ลายกิจการในเวลาน้นั ตอ้ งลม้ ละลาย ปิ ดตวั ลง แมจ้ ะมีพ้นื ฐานทางธุรกิจท่ีดีก็
ตาม แต่เพราะไม่มีใครคาดคิดว่า ‘อตั ราแลกเปล่ียน’ จะกลายเป็ นความเส่ียงใหญ่ในเวลาต่อมา จึงไม่มีใครทา
ประกนั ความเสี่ยงเอาไว้

หลงั การลอยตวั ค่าเงินบาท ไดน้ าไปสู่การปิ ดกิจการของสถาบนั การเงินราว 56 แห่ง และทาใหป้ ระเทศไทยตอ้ ง
เขา้ โปรแกรมกยู้ มื เงินจาก IMF กวา่ 1.7 หม่ืนลา้ นดอลลาร์
บทเรียนในคราวน้ันฝังใจคน ธปท. จนถึงทุกวนั น้ี จะเห็นว่าช่วงหลงั วิกฤตตม้ ยากุ้งเป็ นต้นมา ธปท. ให้
ความสาคญั กบั คาว่า ‘เสถียรภาพระบบการเงิน’ ค่อนขา้ งมาก ส่ิงหน่ึงท่ีสะทอ้ นไดอ้ ย่างดีคือการกากบั ดูแล
สถาบนั การเงินที่เขม้ งวด ดูไดจ้ ากระดบั เงินกองทุนต่อสินทรัพยเ์ สี่ยงของธนาคารพาณิชยท์ ี่สูงเกินเกณฑข์ ้นั ต่า
อย่างมาก รวมไปถึงระดบั เงินทุนสารองระหว่างประเทศ ซ่ึงในวนั น้ีไทยถือเป็ น 1 ใน 12 ประเทศท่ีมีเงินทุน
สารองระหวา่ งประเทศสูงสุดของโลก สูงจนกระทง่ั นกั เศรษฐศาสตร์หลายคนเริ่มต้งั คาถามวา่ เป็นระดบั ท่ีสูงเกิน
ความจาเป็นหรือไม่ แต่ ธปท. ยงั คงสะสมเงินทุนฯ ส่วนน้ีเพือ่ ไวด้ ูแลเสถียรภาพของระบบอตั ราแลกเปลี่ยน
หลงั วิกฤตตม้ ยากุง้ เป็ นตน้ มา แมเ้ สถียรภาพระบบการเงินของไทยจะดีข้ึนต่อเนื่อง แต่เป็ นเรื่องท่ีทุกฝ่ ายไม่ควร
ประมาท เพราะหลายคร้ัง ‘วิกฤต’ มกั มาในรูปแบบที่เราไม่ทนั คาดคิด เช่น วิกฤตที่เกิดจากโรคระบาดที่เรากาลงั
เผชิญอยู่ในปัจจุบนั ดงั น้นั การให้ความสาคญั กบั การรักษาเสถียรภาพระบบการเงินจึงเป็ นเรื่องสาคญั เพ่ือเป็ น
เกราะป้องกนั ภยั จากวิกฤตท่ีไม่รู้วา่ อนาคตจะมาในรูปแบบใด