หน่วยที่ 3 การประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เปา้ หมายการเรียนรู้ ๓หน่วยการเรยี นรทู้ ี่ การประดิษฐ์บรรจุภณั ฑ์
จากวัสดธุ รรมชาติ
มาตรฐานการเรียนรู้
แผนผังสาระการเรียนรู้
มาตรฐาน ง ๑.๑
เข้าใจการทำางาน มีความคิดสร้างสรรค์ การประดิษฐ์
มที กั ษะกระบวนการทาำ งาน ทกั ษะการจดั การ บรรจุภัณฑ์
ทกั ษะกระบวนการแกป้ ญั หา ทกั ษะการทาำ งาน จากวสั ดุ
ร่วมกัน และทักษะการแสวงหาความรู้ ธรรมชาติ
มีคุณธรรม และลักษณะนิสัยในการทำางาน
มีจิตสำานึกในการใช้พลังงาน ทรัพยากร
และสิ่งแวดล้อม เพ่ือการดำารงชีวิตและ
ครอบครัว

ความรู้เก่ียวกับบรรจุภณั ฑ์ บรรจภุ ณั ฑจ์ ากวสั ดุธรรมชาติ

วัสดุทีใ่ ช้ทาำ บรรจภุ ัณฑ์
จากวสั ดุธรรมชาติ
การออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์
จากวสั ดุธรรมชาติ
ตัวอยา่ งการประดิษฐ์
บรรจุภณั ฑจ์ ากวสั ดุ
ธรรมชาติ

ตัวชว้ี ดั

๑. อภิปรายขนั้ ตอนการทำางานทมี่ ปี ระสิทธิภาพ (ง ๑.๑ ม.๓/๑)
๒. ใช้ทกั ษะในการทาำ งานร่วมกนั อยา่ งมีคณุ ธรรม (ง ๑.๑ ม.๓/๒)
๓. อภปิ รายการทำางานโดยใช้ทักษะการจัดการเพอ่ื การประหยัดพลังงาน ทรัพยากร

และสง่ิ แวดลอ้ ม (ง ๑.๑ ม.๓/๓)

สุดยอดคู่มือครู 58

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

สมรรถนะสำาคัญของผูเ้ รียน

๑. ความสามารถในการสือ่ สาร
๒. ความสามารถในการคิด
๓. ความสามารถในการแก้ปัญหา
๔. ความสามารถในการใช้ทักษะชวี ิต
๕. ความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยี

คณุ ลักษณะอันพึงประสงค์

ใฝเ่ รยี นรู้
ตวั ชี้วดั ที่ ๔.๒ แ ส ว ง ห า ค ว า ม รู้ จ า ก
แหลง่ เรยี นรตู้ า่ ง ๆ ทงั้ ภายในและภายนอก
โรงเรียน ด้วยการเลือกใช้ส่ืออย่าง
เหมาะสม บันทึกความรู้ วิเคราะห์
สรุปเป็นองค์ความรู้ สามารถนำาไปใช้
ในชวี ิตประจำาวันได้

รกั ความเป็นไทย
ตวั ชว้ี ัดท่ี ๗.๓ อ นุ รั ก ษ์ แ ล ะ สื บ ท อ ด
ภูมิปญั ญาไทย

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 จุดประกายโครงงาน

นักเรียนออกแบบและสร้างบรรจุภัณฑ์จากวัสดุเหลือใช้ในท้องถิ่น

โดยบรรจภุ ณั ฑ์ดงั กลา่ วตอ้ งเปน็ มิตรตอ่ ผู้บริโภคและสิ่งแวดลอ้ ม

59 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตวั ชว้ี ดั ความรู้เกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์

ง ๑.๑ ม.๓/๑ วัตถุหรือวัสดุที่ใช้ใส่ ห่อ หุ้มสินค้าหรือผลิตภัณฑ์โดยที่วัตถุหรือ
ง ๑.๑ ม.๓/๒ วัสดุนั้นต้องปกป้องคุ้มครองสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ท่ีอยู่ภายในให้มีความ
ง ๑.๑ ม.๓/๓ ปลอดภยั สะดวกตอ่ การใชง้ าน การขนสง่ การเคลอื่ นยา้ ย และชว่ ยสง่ เสรมิ
การจำาหน่ายสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ท่ีอยู่ภายใน เรียกว่า บรรจุภัณฑ์
ภาระงาน/ช้ินงาน (packaging)

St St บรรจภุ ัณฑจ์ ากวสั ดุธรรมชาติ สินค้าและผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ
ทเี่ ลอื กซอ้ื และเลอื กใชใ้ นชวี ติ ประจาำ วนั
ep 1 ขน้ั สังเกต นอกจากจะพจิ ารณาถงึ ประโยชนใ์ ชส้ อย
คุณภาพ และราคาแล้ว บรรจุภัณฑ์
รวบรวมข้อมูล ห่อหุ้มที่สวยงามหรือแปลกใหม่เป็น
ปัจจัยหน่ึงท่ีมีส่วนในการตัดสินใจ
๑. นักเรียนร่วมกันสนทนาเก่ียวกับ เลอื กซอ้ื และเลือกใช้ดว้ ยเช่นกนั
บรรจุภัณฑ์ โดยตอบคำาถาม ดังนี้
• นักเรียนเคยใช้บรรจุภัณฑ์ชนิด ใบตองหอ่ ขนม บตรรวั จอุภยัณ่างฑ์ ชะลอม
ใดบ้าง
(ตัวอย่างคำาตอบ ใบตองห่อขนม ถุงผ้า ถุงผ้า
ชะลอม ตะกร้าใสข่ อง บรรจุภัณฑ์กระดาษ
บรรจภุ ัณฑ์โลหะ)

๒. นักเรียนศึกษาและรวบรวมข้อมูล
เก่ียวกับความรู้เก่ียวกับบรรจุภัณฑ์
จากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น
ใบความรู้ หนงั สือเรยี น อินเทอร์เน็ต

ep 2 ข้นั คิดวิเคราะห์ ตะกร้าใส่ของ บรรจภุ ัณฑ์กระดาษ บรรจุภัณฑโ์ ลหะ

และสรปุ ความรู้ 60

๓. นักเรียนวิเคราะห์กล่องกระดาษใส่เค้ก
และจานกระดาษ แลว้ รว่ มกนั อภปิ ราย
ว่าสิ่งใดเป็นบรรจุภัณฑ์ พร้อมอธิบาย
เหตผุ ลประกอบ

สุดยอดคู่มือครู 60

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นส่ือสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก
หน้าที่ของบรรจุภัณฑ์
Stasean

ep 2 ขั้นคิดวิเคราะห์

และสรุปความรู้

บรรจุภัณฑ์มีหน้าที่หลากหลาย ดังนี้ ๔. นั ก เ รี ย น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ อ ภิ ป ร า ย
๑. ปกป้องคุ้มครองสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ โดยบรรจุภัณฑ์ต้องได้รับการออกแบบให้สามารถ บรรจุภัณฑ์ในอดีตถึงปัจจุบัน แล้ว
ปกป้องคุ้มครองสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ภายในให้ปลอดภัย ไม่เสียหายเนื่องจากการขนส่ง ป้องกันแมลง ร่วมกันเรียงลำาดับความเป็นมาของ
หรือสัตว์กัดแทะ การแตกหักหรือเสื่อมสภาพ เช่น ไข่บรรจุในถาดหลุมกระดาษหรือถาดพลาสติก บรรจุภัณฑ์ เขยี นเปน็ แผนภาพความคิด
ผลไม้บรรจุบนถาดโฟมห่อหุ้มด้วยพลาสติก ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด
๒. อำานวยความสะดวกต่อการขนส่ง การเคลื่อนย้าย และการเก็บรักษา โดยบรรจุภัณฑ์
ต้องมีความมั่นคงแข็งแรง สามารถวางซ้อนทับกันได้หลายชั้น มีรูปร่างที่สะดวกต่อการจัดเก็บ ใชว้ สั ดุ คดิ คน้ ใช้บรรจุภัณฑ์
เคลื่อนย้ายและขนส่ง เช่น ลังพลาสติกที่สามารถพับเก็บได้ เมื่อใช้จะสามารถซ้อนกันได้หลายชั้น โดยมี จากธรรมชาติ บรรจุภณั ฑ์ ท่เี ปน็ มิตรกับ
ห่ออาหาร ที่มีรปู ร่างและ ส่ิงแวดล้อม
การออกแบบให้ขอบของลังมีความแข็งแรง หน้าทใ่ี ช้สอย
๓. ให้ข้อมูลเกี่ยวกับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ควรแสดงให้เห็นตัวสินค้าหรือ เพิ่มข้ึน

ผลิตภัณฑ์ หรือบ่งบอกชนิดของสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ที่อยู่ภายใน ข้อมูลผู้ผลิต วิธีการใช้และ อดีต ปัจจบุ นั อนาคต

เก็บรักษา วันผลิตและวันหมดอายุ โดยเฉพาะสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ประเภทอาหารและยา ๕. นักเรียนวิเคราะห์และอภิปราย
๔. ส่งเสริมการขายสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ต้องมีรูปแบบ สีสันสวยงาม สะดุดตา บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งที่มี
เคร่ืองหมายรีไซเคิล กล่องไม้ใส่ของ
ดึงดูดใจผู้ซื้อ แตกต่างจากสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ของคู่แข่งทางการตลาด เพื่อให้ง่ายต่อการจดจำา ที่ระลึก ขวดแก้วฝาเกลียว แล้ว

และช่วยลดความผิดพลาดในการหยิบสินค้าที่ไม่ต้องการได้
๕. เพิ่มมูลค่าของสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ เมื่อบรรจุภัณฑ์มีความสวยงามดึงดูดใจผู้ซื้อ

จะสร้างความนิยมในสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ ส่งผลให้ขายสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ได้ในราคาที่สูงขึ้น
๖. รณรงค์ในเรื่องต่าง ๆ บรรจุภัณฑ์จะต้องมีสัญลักษณ์ ภาพ ฉลาก หรือข้อความโน้มน้าวใจ

ให้ผู้ซื้อต้องการมีส่วนร่วมในการทำาสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวม เช่น สัญลักษณ์รีไซเคิล

ฉลากเขียว ฉลากประหยัดไฟเบอร์ ๕ ข้อความ “กินของไทยใช้ของไทย” หรือข้อความเชิญชวนให้

รักษาสิ่งแวดล้อม

สญั ลกั ษณร์ ีไซเคลิ ฉลากเขียว วิเคราะห์และอภิปรายว่าบรรจุภัณฑ์
แต่ละอย่างได้ทำาหน้าท่ีของบรรจุภัณฑ์
ฉลากประหยดั ไฟเบอร์ ๕ ข้อความเชญิ ชวนใหร้ กั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม หน้าท่ีใดบ้าง
๖. นักเรียนคิดประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า
โ ด ย คิ ด แ น ว ท า ง ที่ จ ะ นำ า ค ว า ม รู้
เก่ียวกับบรรจุภัณฑ์ไปประยุกต์ใช้
ในชวี ิตประจำาวนั

61

เสริมความรู้ ครูควรสอน

ฉลากเขียว คือ ฉลากที่ใช้กับผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพ และมีผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม
น้อยกวา่ เมอ่ื เปรยี บเทียบกับผลิตภัณฑท์ ีท่ ำาหน้าท่ีอยา่ งเดยี วกนั

61 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์

และสรุปความรู้ บรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ

๗. นักเรียนร่วมกันแสดงความคิดเห็น คนไทยนับว่าเป็นนักออกแบบบรรจุภัณฑ์ที่มี
ว่ า บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ จ า ก วั ส ดุ ธ ร ร ม ช า ติ
มีประโยชน์ต่อมนุษย์และส่ิงแวดล้อม ความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ที่น่ายกย่องอย่างยิ่ง จะเห็น
อยา่ งไร
จากน้ันร่วมกันแสดงความคิดเห็น ได้จากการนำาวัสดุธรรมชาติ เช่น ใบตอง ใบตาล ทาง-
โดยตอบคำาถาม ดังนี้
• วัสดุธรรมชาติชนิดใดบ้างท่ีนิยม มะพร้าว ใบเตย มาคิดประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์ใส่ขนม
นำามาออกแบบเป็นบรรจภุ ัณฑ์
(ใบตอง ใบตาล ทางมะพร้าว ใบเตย หรืออาหารคาว นำาไม้ไผ่มาจักสานเป็นตะกร้า ชะลอม การนาำ ใบตองมาทำาเปน็ บรรจุภณั ฑ์
นำามาประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์ใส่ขนมหรือ
อาหารคาว นำาไม้ไผ่มาจักสานเป็นตะกร้า บรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติเป็นบรรจุภัณฑ์ที่ออกแบบและประดิษฐ์มาเพื่อวัตถุประสงค์
ชะลอม)
• วัสดุธรรมชาติประเภทเส้นใย ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยช่วยลดปริมาณขยะ และย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ จึงไม่เป็นอันตราย
มขี อ้ ดอี ยา่ งไร
(ตัวอย่างคำาตอบ มีราคาถูก บางชนิด ต่อสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้ยังประหยัดค่าใช้จ่าย เมื่อเลือกใช้วัสดุธรรมชาติที่มีมากในท้องถิ่นของ
หาได้ง่า และสามารถนำามาแปรรูป
เพอ่ื นำากลบั มาใชใ้ หม่ได้) ตนเอง หรือวัสดุที่สามารถนำากลับมาใช้ใหม่ได้

๑. วสั ดุที่ใช้ทาำ บรรจภุ ณั ฑจ์ ากวสั ดุธรรมชาติ

วัสดุธรรมชาติที่ได้มาจากพืชและนำามาใช้ทำาบรรจุภัณฑ์ได้ มีดังนี้

๑.๑ วัสดุธรรมชาติประเภทเส้นใย ในประเทศไทยมีพืชที่สามารถนำาเส้นใยมาทำาบรรจุภัณฑ์

ได้อยู่ทั่วประเทศ เช่น กล้วย หวาย เตยปาหนัน กก กระจูด ผักตบชวา หญ้าแฝก หญ้าสามเหลี่ยม

เถาวัลย์ ย่านลิเภา ปอสา ป่านศรนารายณ์ โดยวัสดุเหล่านี้บางชนิดต้องนำามาแปรสภาพก่อน เช่น

ผักตบชวา เตยปาหนัน กระจูด กล้วย ต้องนำามาตากแห้ง ฟอกขาว อบกำามะถัน ฟั่นเกลียวก่อนสาน

ขึ้นรูปเป็นตะกร้าใส่สินค้าหรือผลิตภัณฑ์ ส่วนเส้นใยฝ้าย ใยไหม นำามาทอเป็นผ้าแล้วตัดเย็บเป็น

ถุงผ้าสำาหรับใส่ของ

๑.๒ วัสดุธรรมชาติที่แปรรูปเป็นแผ่นและรูปทรงต่าง ๆ เช่น กระดาษแปรรูปมาจากเยื่อไม้

ไม้ยูคาลิปตัส หรือต้นสา นำามาประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์ประเภทถุงกระดาษ กระป๋องกระดาษ

กล่องกระดาษ

กระดาษเป็นวัสดุที่นิยมนำามาประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์มากที่สุด เพราะออกแบบเป็น

หีบห่อได้หลายรูปแบบ ตัดและพับได้ง่าย มีความคงรูป นำ้าหนักเบา สามารถพิมพ์สีสันได้สวยงาม

นอกจากนี้ยังมีราคาถูก สามารถแปรรูปเพื่อนำากลับมาใช้ใหม่ได้ ทำาลายได้ง่าย และปรับปรุงคุณภาพ

ให้เหมาะสมกับการใช้งานได้หลายรูปแบบ เช่น เคลือบพลาสติกหรือเคลือบไขเพื่อป้องกันความชื้น

ประกบกระดาษกับแผ่นฟิล์ม พลาสติก หรือแผ่นเปลวอะลูมิเนียม เพื่อป้องกันการซึมผ่านของ

ไอนำ้า อากาศ และกลิ่น

62

สุดยอดคู่มือครู 62

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพื่อเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St asean

กระดาษที่นิยมนำามาประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์ชนิดต่าง ๆ มี ๒ ประเภท ดังนี้ ep 2 ขนั้ คดิ วเิ คราะห์
๑) กระดาษคราฟต์หรือกระดาษเหนียวสีนำ้าตาล นิยมนำามาประดิษฐ์เป็นถุงกระดาษ
ที่มีความเหนียวหลายชั้น หรือนำามาแปรรูปเป็นกระดาษลูกฟูก เพื่อใช้ทำากล่องกระดาษลูกฟูก และสรปุ ความรู้
ซึ่งบรรจุภัณฑ์ประเภทถุงหรือกล่อง สามารถใช้เป็นสื่อโฆษณาชื่อผลิตภัณฑ์หรือชื่อผู้ผลิตได้อีกด้วย
๘. นักเรียนร่วมกันยกตัวอย่างบรรจุภัณฑ์
ทร่ี ูจ้ กั ให้ไดม้ ากท่สี ดุ เขียนเปน็ แผนภาพ
ความคดิ
ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด

ถงุ กระดาษเหนียวหลายชน้ั กล่องกระดาษลกู ฟกู ลงั ถุงกระดาษ
ตัวอยา่ ง
๒) กระดาษแข็ง นิยมนำามาประดิษฐ์เป็นกล่องกระดาษแข็ง ทั้งแบบกล่องกระดาษแข็ง บรรจภุ ัณฑ์
พับได้ และกล่องกระดาษแข็งคงรูป

กลอ่ งไม้ กลอ่ งกระดาษสา

กล่องกระดาษแขง็ พบั ได้ กลอ่ งกระดาษแข็งคงรูป ๙. นกั เรยี นรว่ มกนั วเิ คราะหแ์ ละอภปิ รายวา่
บรรจภุ ณั ฑท์ ยี่ กตวั อยา่ งในขอ้ ๘ ชนดิ ใด
๑.๓ วัสดุธรรมชาติประเภทไม้ วัสดุประเภทไม้ส่วนใหญ่นิยมนำามาทำาบรรจุภัณฑ์เพื่อ เป็นบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ
การขนส่ง เช่น กล่องใส่ขนมอบ เครื่องดื่มหมักบ่มชนิดต่าง ๆ เครื่องปั้นดินเผา แก้ว ส่วนไม้ไผ่ พรอ้ มอธิบายเหตผุ ลประกอบ

ชนิดต่าง ๆ นำามาจักเป็นเส้นเล็ก ๆ แล้วสานขึ้นรูปเป็นชะลอม ตะกร้า กระจาด เข่ง หรือกล่องขนาด ๑๐. นักเรียนร่วมกันจำาแนกบรรจุภัณฑ์
ท่ียกตัวอย่างในข้อ ๘ ตามประเภท
ต่าง ๆ บรรจุสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ประเภทอาหาร วัสดุธรรมชาติท่ีใช้สร้างบรรจุภัณฑ์
ลงในตารางบนกระดาน
ตัวอย่างตาราง

กลอ่ งไม้ ชะลอมสานจากไมไ้ ผ่ กลอ่ งสานจากไม้ไผ่ ประเภท รายการบรรจภุ ณั ฑ์
วัสดุธรรมชาติ
63 ท่ใี ชส้ ร้างบรรจุภณั ฑ์

วสั ดุธรรมชาติ กลอ่ งกระดาษสา
ประเภทเส้นใย

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 วัสดธุ รรมชาติ ถงุ กระดาษ ลัง
ทแ่ี ปรรูปเป็นแผ่น
นักเรียนร่วมกันออกแบบและสร้างส่ิงของเคร่ืองใช้จากกล่องกระดาษลูกฟูก และรปู ทรงตา่ ง ๆ
หลาย ๆ ชิน้ งาน ให้กลุ่มตวั อยา่ งทดลองใช้ ชน้ิ งานใดได้รับความนยิ มและใช้งานไดด้ ี
จึงเผยแพรค่ วามร้ตู ่อไป วสั ดธุ รรมชาติ กล่องไม้
ประเภทไม้

63 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษท่ี 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์ ๒. การออกแบบบรรจภุ ณั ฑจ์ ากวสั ดธุ รรมชาติ

และสรุปความรู้ โครงสร้างของบรรจุภัณฑ์โดยทั่วไปจะแบ่งชั้นของบรรจุภัณฑ์ที่ห่อหุ้มหรือปกปิดตัวสินค้า

๑๑. นักเรียนวิเคราะห์บรรจุภัณฑ์ท่ีมี ไว้ ๓ ชั้น ดังนี้
เอกลักษณ์แตกตา่ งกัน ๓ ชนิด ดงั น้ี บรรจุภัณฑ์ชั้นใน จะห่อหุ้มและสัมผัสกับตัวสินค้าหรือผลิตภัณฑ์โดยตรง
๑ กล่องนำา้ ผลไม้ท่ีมภี าพพิมพ์ บรรจุภัณฑ์ชั้นที่สอง จะห่อหุ้มและรวบรวมบรรจุภัณฑ์ชั้นในไว้ด้วยกัน หรือเป็นชุด
บรรจุภัณฑ์ชั้นนอก จะรวบรวมสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ทั้งหมดเพื่อความสะดวกในการขนส่ง
การออกแบบบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติจะต้องออกแบบ ๒ ส่วนด้วยกัน ได้แก่ การออกแบบ
รปู ผลไม้ตรงกับผลติ ภณั ฑ์
ในกลอ่ ง โครงสร้างบรรจุภัณฑ์ทั้ง ๓ ชั้น และการออกแบบกราฟิกหรือภาพบนบรรจุภัณฑ์ โดยมีข้อควรคำานึงถึง
๒ กล่องเคก้ ท่มี ีส่วนจับถือได้
๓ ชะลอมสานใส่ผลไมก้ วน ดังนี้
ทห่ี ่อกระดาษแก้ว ๒.๑ บรรจุภัณฑ์ควรมีเอกลักษณ์โดดเด่นสะดุดตาและสื่อความหมายได้ โดยการใช้ความคิด
จากนั้นร่วมกันแสดงความคิดเห็นว่า
สร้างสรรค์ ความรู้ทางด้านศิลปะเกี่ยวกับสี รูปทรง ความสมดุล ผิวสัมผัส และขนาดของภาพ

หรือตัวอักษรมาประยุกต์ใช้ร่วมกัน เพื่อให้บรรจุภัณฑ์มีความแตกต่างจากที่เคยมีมา และดึงดูดใจให้

ผู้บริโภคตัดสินใจเลือกซื้อ รวมถึงมีความสอดคล้องกับชิ้นงานหรือผลิตภัณฑ์ด้านใน ดังตัวอย่าง

บรรจภุ ณั ฑแ์ ตล่ ะชนดิ มหี ลกั การสรา้ ง

ตรงกับขอ้ ใด

ก โดดเดน่ สะดุดตา

สือ่ ความหมายได้ บรรจภุ ณั ฑ์ของสบู่ไขท่ ำาจากกระดาษทีผ่ ิวสมั ผัสหยาบ บรรจุภัณฑ์นำ้าผลไม้ที่มีภาพพิมพ์แสดงรูปของ
เหมอื นถาดใส่ไข่ จึงสอ่ื ความหมายไดว้ ่า ผลไม้ที่นำามาผลิตเป็นนำ้าผลไม้ สื่อให้เห็นถึง
ข สะดวกต่อการใช้งาน ผลิตภัณฑ์ดา้ นในต้องเกีย่ วข้องกบั ไข่ ชนิดของผลไม้ที่นำามาผลิตเป็นนำ้าผลไม้พร้อมดื่ม
แขง็ แรงทนทาน
๒.๒ บรรจุภัณฑ์ควรสะดวกต่อการใช้งานและแข็งแรงทนทาน โดยโครงสร้างของ
ค เปน็ มิตรตอ่ สง่ิ แวดล้อม บรรจุภัณฑ์ต้องสมส่วน มีรูปทรงกะทัดรัด สะดวกต่อการขนส่ง ทนทานต่อแรงกระแทก นำ้าหนัก

๑๒. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และแสดง เหมาะสมกับตัวผลิตภัณฑ์ มีหูจับถือในบางผลิตภัณฑ์เพื่อความสะดวก

ความคิดเห็นเก่ียวกับการออกแบบ

บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ จ า ก วั ส ดุ ธ ร ร ม ช า ติ

เขียนเป็นแผนภาพความคิด

ตวั อย่างแผนภาพความคิด บรรจุภณั ฑส์ ำาหรบั ใส่ดินสอทำาจากกระดาษแข็ง บรรจุภัณฑ์ขนมอบ ทำาจากกระดาษแข็ง มีหูจับ
มีโครงสรา้ งสมสว่ น รูปทรงกะทัดรดั สะดวกต่อการ สะดวกต่อการจับถือและเคลื่อนย้าย
มีเอกลักษณ์ สะดวกต่อ
เรียงซ้อนกัน และสะดวกตอ่ การขนสง่

โดดเด่น การใชง้ าน แขง็ แรง 64

สอื่ ความหมายได้ ทนทาน

การออกแบบ
บรรจภุ ณั ฑ์จาก
วัสดุธรรมชาติ

เป็นมิตรตอ่
ส่ิงแวดลอ้ ม

สุดยอดคู่มือครู 64

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

๒.๓ บรรจุภัณฑ์ควรเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม คือ ย่อยสลายได้ง่าย ทำาลายได้ง่าย ไม่ก่อ ep 2 ขั้นคดิ วเิ คราะห์
ให้เกิดปัญหาขยะมูลฝอยและไม่ก่อให้เกิดมลพิษ แนวทางในการสร้างบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อ
สิ่งแวดล้อมสามารถปฏิบัติได้ ดังนี้ และสรุปความรู้

๑) ใช้วัสดุธรรมชาติในการประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์ เพราะย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ ๑๓. นักเรียนร่วมกันจับคู่บัตรภาพ
๒) ใช้วัสดุน้อย คือ มีการลดส่วนประกอบที่เกินความจำาเป็นในการบรรจุ เช่น ผลิตภัณฑ์กับบัตรภาพบรรจุภัณฑ์
ลดกล่องกระดาษที่ใช้บรรจุอาหารที่มีบรรจุภัณฑ์ชั้นในอยู่แล้ว ลดการตกแต่งบรรจุภัณฑ์ ที่ติดไว้บนกระดานให้สัมพันธ์กัน
เกินความจำาเป็น ลดการใช้บรรจุภัณฑ์ที่มีการห่อหุ้มหลายชั้น โดยใช้บรรจุภัณฑ์เพียงชิ้นเดียว ตวั อยา่ งการจับคู่บัตรภาพ

ผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์

ลดการใช้บรรจุภัณฑ์ที่มีการห่อหุ้มหลายชั้น ลดการใช้โบ เชือก และป้ายห้อย
โดยใช้บรรจุภัณฑ์เพียงชิ้นเดียว

๓) ลดความหนาและความสูงของบรรจุภัณฑ์ เพื่อให้มีนำ้าหนักเบา ลดจำานวน
ด้านข้างของบรรจุภัณฑ์ด้านนอก และประหยัดวัสดุ นอกจากนี้ควรออกแบบโครงสร้างกล่องเพื่อให้ใช้
วัสดุในการประดิษฐ์น้อยที่สุด มีขั้นตอนการประกอบบรรจุภัณฑ์ง่าย เพื่อลดการใช้แรงงานและพลังงาน
ในการประดิษฐ์ ดังตัวอย่าง

กล่อง ก กล่อง ข

กล่อง ก มีการออกแบบกล่องกระดาษให้มี ๒ ชิ้น แยกตัวกล่องและฝา ทำาให้การประดิษฐ์มี ๒ ขั้นตอน คือ ขั้นตอน
ทำาตัวกล่องและขั้นตอนทำาฝากล่อง ซึ่งขั้นตอนการออกแบบและการพิมพ์ก็จะแยกกัน กล่อง ข กล่องกระดาษที่ออกแบบ
โดยให้มีฝาปิดในตัว สามารถประดิษฐ์กล่องเสร็จได้ในครั้งเดียว จึงลดขั้นตอนในการประดิษฐ์ได้ ซึ่งการประดิษฐ์
กล่องแยกฝาจะใช้ขั้นตอนในการประดิษฐ์และวัสดุในการประดิษฐ์มากกว่าการประดิษฐ์กล่องมีฝาในตัวถึงสองเท่า

65

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ข้อใดเปน็ บรรจภุ ณั ฑท์ ่ีช่วยลดภาวะโลกรอ้ น
๑ กลอ่ งโฟม
๒ ถุงพลาสตกิ
๓ ขวดพลาสติก
๔ ชะลอมสานจากไมไ้ ผ่
(เฉลย ๔ เพราะทำาจากวสั ดธุ รรมชาติ ย่อยสลายไดต้ ามธรรมชาติ)

65 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 2 ข้ันคิดวเิ คราะห์

และสรปุ ความรู้ ๔) นำาวัสดุธรรมชาติ เช่น กระดาษ ไม้ ผ้า เครื่องปั้นดินเผา และวัสดุสังเคราะห์ เช่น
พลาสติกบางชนิด ซึ่งสามารถนำามาดัดแปลงใช้ซำ้าหรือแปรรูปนำากลับมาใช้ใหม่ มาประดิษฐ์เป็น
๑๔. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ บรรจุภัณฑ์เพื่อลดปริมาณขยะ ลดค่าใช้จ่ายในการกำาจัดหลังใช้งานและป้องกันการเกิดมลพิษจาก
แสดงความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั บรรจภุ ณั ฑ์ การเผาไหม้หรือฝังกลบ
โดยตอบคำาถาม ดังนี้
• การใช้บรรจุภัณฑ์ที่ผลิตจาก เว็บไซต์แนะนำา
วสั ดุธรรมชาตมิ ขี ้อดีอยา่ งไร คูม่ อื การออกแบบบรรจภุ ณั ฑเ์ พอ่ื สิง่ แวดลอ้ ม
กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม
http://www.tipmse.or.th/webdatas/publisher/p_7.pdf

(ตัวอย่างคำาตอบ ย่อยสลายได้ง่าย ๓. ตัวอย่างการประดิษฐบ์ รรจุภัณฑจ์ ากวสั ดุธรรมชาติ
ทำาลายได้ง่าย ไม่ก่อให้เกิดปัญหา
ขยะมลู ฝอย และไม่ก่อให้เกิดมลพิษ) ๓.๑ บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้

กล่องกระดาษแข็งพับได้ประดิษฐ์จาก

กระดาษแข็งหน้าเดียวที่มีช่องด้านบนเปิดให้เห็นสินค้า หรือ

ผลิตภัณฑ์ด้านใน เป็นบรรจุภัณฑ์ที่นิยมใช้กับอาหาร

เช่น เค้ก ขนมชั้น ขนมหม้อแกง และงานประดิษฐ์ที่มี

นำ้าหนักเบา เช่น ดอกไม้ประดิษฐ์ ตุ๊กตาประดิษฐ์จากวัสดุ

ธรรมชาติ กระเป๋าผ้าใบเล็ก ๆ บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้

การประดิษฐ์กล่องกระดาษแข็งพับได้ สามารถประยุกต์ใช้ได้กับสินค้าหรือผลิตภัณฑ์
ทุกขนาด โดยก่อนจะประดิษฐ์ต้องวัดขนาดของผลิตภัณฑ์ก่อน และกำาหนดขนาดของกล่องให้พอดีกับ
ผลิตภัณฑ์ เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายแก่สินค้าหรือผลิตภัณฑ์

การประดษิ ฐบ์ รรจภุ ณั ฑก์ ลอ่ งกระดาษแขง็ พบั ไดม้ วี สั ดุ อปุ กรณ์ และขัน้ ตอนการทาำ ดงั นี้

วัสดุ อุปกรณ์ ● ดินสอ
● กระดาษแข็งหน้าเดียว ● ยางลบ
● ไม้บรรทัด ● คัตเตอร์
● กรรไกร ● กาว
● วงเวียน ● กระดาษ A4
● แผ่นพลาสติกใส

66

สุดยอดคู่มือครู 66

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ข้ันประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

ขั้นตอนการทำา ep 2 ข้ันคดิ วิเคราะห์
๑. ออกแบบบรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้โดยร่างภาพ ๓ มิติลงในกระดาษ A4
๒. ร่างภาพโครงสร้างบรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้ตามที่ออกแบบไว้ลงบนกระดาษแข็ง และสรุปความรู้
หน้าเดียว
๓. กำาหนดขนาดของกล่อง กว้าง Ö ยาว Ö สูง ให้สามารถที่จะบรรจุสินค้าได้ ทำาเป็น ๑๕. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
สัดส่วนจริง จากนั้นนำาแบบกล่องที่ได้มาเขียนเป็นภาพแผ่นคลี่ กำาหนดส่วนประกอบของตัวกล่อง แสดงความคดิ เหน็ เกย่ี วกบั บรรจภุ ณั ฑ์
กำาหนดจุดตัดจุดพับ กล่องกระดาษแข็งพับได้ โดยตอบ
คำาถาม ดังน้ี
• กล่องกระดาษแข็งพับได้นำามา

ใชป้ ระโยชน์อย่างไรบ้าง

(ตัวอยา่ งคำาตอบ กลอ่ งเค้ก กล่องขนม)
• กล่องกระดาษแข็งพับได้มี

ลกั ษณะเดน่ อยา่ งไร

(ตวั อยา่ งคำาตอบ นำ้าหนักเบา ช่วยป้องกัน

ความเสยี หายของสนิ คา้ )
๑๖. นกั เรยี นวเิ คราะหแ์ ละอภปิ รายวธิ กี าร

ตัวอย่างภาพแผ่นคลี่บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้แบบย่อ ประดิษฐบ์ รรจุภณั ฑ์กลอ่ งกระดาษแข็ง

๔. ใช้กรรไกรหรือคัตเตอร์ตัดกระดาษตามรูปแบบที่ร่างไว้ และใช้คัตเตอร์กรีดตามรอยพับ พบั ได้ วางแผนขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน
เบา ๆ โดยไม่ให้ขาดออกจากกัน จะทำาให้ง่ายต่อการพับกระดาษให้เป็นรูปทรง ท่มี ีประสทิ ธิภาพ
จากนน้ั รว่ มกนั เขยี นแผนภาพความคดิ
๕. พับกล่องกระดาษตามรอยที่กรีด จัดรูปทรงให้เป็นกล่องสวยงาม ไม่บิดเบี้ยว จากนั้น วัสดุ อุปกรณ์ในการทำาบรรจุภัณฑ์
จึงทากาวรอยต่อให้สนิท หรือใช้ลวดเย็บกระดาษเย็บประกอบกล่อง กล่องกระดาษแขง็ พับได้
ตัวอยา่ งแผนภาพความคิด
๖. วัดขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางช่องบนฝากล่อง แล้วตัดพลาสติกให้มีขนาดใหญ่กว่า
เส้นรอบวงประมาณ ๑ นิ้ว จากนั้นทากาวบริเวณส่วนเกินเส้นรอบวง ติดด้านในที่ช่องบนฝากล่อง

ข้อเสนอแนะ

๑. ฝากล่องสามารถเปิด-ปิดได้พอดี มุมพับของฝาอาจต้องตัดเจียนมุมออกถ้ากระดาษ
มีความหนามากเกินไป เพื่อป้องกันกระดาษฉีกขาดเมื่อประกอบหรือพับ สอด ซ้อนทับกัน

๒. ช่องบนฝากล่องควรตัดให้ได้ขนาดพอเหมาะกับบรรจุภัณฑ์ และสามารถมองเห็นสินค้า
ที่บรรจุอยู่ภายในได้อย่างชัดเจน

67

กระดาษแขง็ ไม้บรรทดั กรรไกร
หน้าเดียว วสั ดุ อุปกรณ์
กระดาษ A4 ในการทาำ บรรจภุ ณั ฑ์ วงเวียน
กล่องกระดาษแขง็
กาว แผน่ พลาสตกิ ใส
พบั ได้

คตั เตอร์ ยางลบ ดนิ สอ

67 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ep 3 ขัน้ ปฏิบัติSt
และสรุปความรู้
หลงั การปฏิบตั ิ ๓.๒ ชะลอมประยุกต์
งานหัตถกรรมจักสานแสดงให้เห็น
๑๗. นักเรียนร่วมกันวางแผน ออกแบบ
กล่องกระดาษแข็งพับได้ ให้มีความ ถึงภูมิปัญญาท้องถิ่นที่รู้จักนำาวัสดุธรรมชาติ เช่น
แปลกใหม่ สวยงาม สร้างสรรค์
ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่ายในการ หวาย ไม้ไผ่ ใบลาน กก ฟาง ทางและใบมะพร้าวมา
ทำางาน แล้วร่วมกันลงมือประดิษฐ์
บรรจุภัณฑ์กล่องกระดาษแข็งพับได้ ประดิษฐ์เป็นเครือ่ งใช้สอยในการดาำ รงชีวติ ประจำาวนั
ตามที่วางแผนและออกแบบไว้
เครื่องจักสานสร้างขึ้นจากฝีมือมนุษย์ ต่างจาก
๑๘. นักเรียนประเมินคุณภาพของช้ินงาน
และประเมินวิธีการทำางานท้ังระบบ ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตจากโรงงานอุตสาหกรรม มีคุณค่า
เพ่ือปรับปรงุ แกไ้ ขใหด้ ีข้นึ
จากความประณีต ละเอียด ลวดลายการสาน ถัก ทอ

และรูปแบบเครื่องจักสานแสดงถึงวัฒนธรรม ชะลอมประยุกต์

พื้นบ้านที่แตกต่างกันในแต่ละท้องถิ่น

การสานชะลอมเป็นการนำาตอกไม้ไผ่มาสานกันแบบโปร่ง ๆ ชื่อว่า ลายเฉลว ค่อย ๆ

เพิ่มตอกเข้าไปทีละเส้นจนได้พื้นหรือส่วนก้นของชะลอมเป็นรูป ๖ เหลี่ยม สานต่อจนได้ความสูง

ตามต้องการ ที่ปากชะลอมต้องเหลือตอกไว้สำาหรับมัดปิดของที่อยู่ภายใน เพื่อใช้ทำาที่หิ้ว ในอดีตชะลอม

ใช้ใส่ผลไม้และของแห้งต่าง ๆ สำาหรับการเดินทาง ในปัจจุบันมีการสานชะลอมประยุกต์ โดยสาน

เปน็ ใบเลก็ ๆ สาำ หรบั ใสข่ องชาำ รว่ ย ใสข่ นม หรอื สานเปน็ รปู ทรงสี่เหลีย่ ม เพือ่ ใชบ้ รรจสุ นิ คา้ และผลติ ภณั ฑ์

ที่แสดงถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทย

การประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์ชะลอมประยุกต์มีวัสดุ อุปกรณ์ และขั้นตอนการทำา ดังนี้

วัสดุ อุปกรณ์
● ตอกที่จักสำาเร็จขนาดกว้าง ๑ เซนติเมตร ยาว ๖๐ เซนติเมตร

จำานวน ๑๘ เส้น สำาหรับตัวชะลอม และจำานวน ๑๕ เส้น สำาหรับฝาชะลอม
● ดินสอ
● กระดาษ A4
● กรรไกร
● ปืนยิงกาวพร้อมกาวซิลิโคนชนิดแท่ง
● แม่พิมพ์ทำาจากดินเหนียว ไม้ แกนกระดาษกาว หรือขวดนำ้าขนาด

๑.๕ ลิตร
● ไม้หนีบผ้าหรือลวดเสียบกระดาษ ๖ ตัว
● สิ่งของตกแต่ง เช่น ดอกไม้แห้ง ดอกไม้ประดิษฐ์
● กระบอกฉีดนำ้า

68

สุดยอดคู่มือครู 68 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

เพราะเหตุใดต้องใช้คตั เตอร์กรดี ตามรอยพับกลอ่ ง
๑ เพราะตอ้ งการใหเ้ ห็นรอยพบั ชัดเจน
๒ เพราะต้องการให้พบั เป็นรูปทรงได้ง่าย
๓ เพราะต้องการให้กลอ่ งเรียบตรง ไมห่ กั งอ
๔ เพราะต้องการใหก้ ล่องมลี วดลายสวยงามนา่ สนใจ

(เฉลย ๒ เพราะการใช้คัตเตอรก์ รดี ตามรอยพบั กล่องบาง ๆ โดยไม่ใหข้ าดจากกัน

จะทำาให้กระดาษบรเิ วณดงั กล่าวบางลง และสามารถพบั งอใหเ้ ป็นรูปทรงได้ง่าย)

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันสื่อสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพ่ิมคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

ขั้นตอนการทำา St asean
ขั้นตอนที่ ๑
● นำาตอกเส้นที่ ๑ วางในแนวตั้ง วางตอกเส้นที่ ๒ ทับเส้นที่ ๑ ให้เป็นรูปกากบาท นำาตอก ep 2 ขั้นคดิ วิเคราะห์
เส้นที่ ๓ สอดให้อยู่ระหว่างช่องกากบาทตอกเส้นที่ ๑ และ ๒
● นำาตอกเส้นที่ ๔ สอดให้อยู่ระหว่างช่องตอกเส้นที่ ๒ และ ๓ โดยทับตอกเส้นที่ ๓ และอยู่ใต้ และสรปุ ความรู้
ตอกเส้นที่ ๒
๑๙. นั ก เ รี ย น ร่ ว ม กั น วิ เ ค ร า ะ ห์ แ ล ะ
๒๑ ๒๑ ๓ ๒ ๑๔ ๓ แสดงความคิดเห็นเก่ียวกับชะลอม
ประยุกต์ โดยตอบคาำ ถาม ดังน้ี
• ชะลอมประยุกต์สามารถใช้เป็น
บรรจภุ ณั ฑส์ ินคา้ อะไรไดบ้ า้ ง

ขั้นตอนที่ ๒ (ตวั อย่างคำาตอบ มะขามแก้ว กะละแม)
● นำาตอกเส้นที่ ๕ สอดให้อยู่ระหว่างช่องตอกเส้นที่ ๓ และ ๔ โดยทับตอกเส้นที่ ๔ และอยู่ใต้ • ชะลอมประยุกต์ใช้วิธีการสาน
ตอกเส้นที่ ๓
● ก่อนสอดตอกเสน้ ท่ี ๖ ให้สลับตอกเสน้ ท่ี ๕ ทับ ๑ ทท่ี ับเป็นรูปกากบาทเปล่ยี นเป็น ๑ ทับ ๕ แบบใด

๕ ๑๔ ๓ ๕ ๑๔ ๓ (ตัวอย่างคำาตอบ แบบโปร่ง ๆ เป็น
๒ ๒
ลายเฉลวหรอื ลายขดั )
• ชะลอมประยุกต์มีความสำาคัญ

อย่างไร

(ตัวอย่างคำาตอบ ใช้เป็นบรรจุภัณฑ์

สินค้าของไทยท่ีแสดงถึงเอกลักษณ์

ขั้นตอนที่ ๓ ๕ ๓ ความเปน็ ไทย)
● นำาตอกเส้นที่ ๖ สอดโดยยกตอกเส้นที่ ๑ และ ๔ ๒
ขึ้น ครั้งนี้ต้องยกตอก ๒ เส้น เพื่อสอดตอกเส้นที่ ๖ ๒๐. นักเรียนวิเคราะห์และอภิปรายวิธี
การประดษิ ฐช์ ะลอมประยกุ ต์วางแผน
๕ ๑๔ ๖ ๖ ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ
๒ ๓ ๑๔ จากนน้ั รว่ มกนั เขยี นแผนภาพความคดิ
วัสดุ อุปกรณ์การทาำ ชะลอมประยกุ ต์
ขั้นตอนที่ ๔ ตวั อยา่ งแผนภาพความคิด
● เมื่อเรียบร้อย สลับเส้นตอกเส้นที่ ๑ ทับ ๕
เปลี่ยนเป็น ๕ ทับ ๑

69

กระดาษ A4

ดนิ สอ กรรไกร

ตอกทจี่ ักสำาเร็จ วสั ดุ อปุ กรณ์ ปนื ยิงกาวพรอ้ ม
กระบอกฉดี น้ำา การทำาชะลอม กาวซลิ โิ คนชนิดแท่ง

ส่งิ ของตกแต่ง ประยกุ ต์ แมพ่ ิมพ์ทาำ จากดนิ เหนยี ว
ไม้ แกนกระดาษกาว หรอื

ไมห้ นีบผา้ หรือ ขวดนำา้ ขนาด ๑.๕ ลติ ร

ลวดเสียบกระดาษ 69 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

Step 3 ขน้ั ปฏบิ ัติ
และสรุปความรู้
หลังการปฏบิ ตั ิ ขั้นตอนที่ ๕ ๕ ๗๑๔ ๖
● นำาตอกเส้นที่ ๗ สอดให้อยู่ระหว่างช่องตอกเส้น ๒ ๓
๒๑. นักเรียนร่วมกันวางแผน ออกแบบ ที่ ๒ และ ๖ โดยทับตอกเส้นที่ ๕ และอยู่ใต้ตอกเส้นที่ ๒

ชะลอมประยกุ ตใ์ หม้ คี วามแปลกใหม่ และทับตอกเส้นที่ ๖ และ ๓

สวยงาม สร้างสรรค์ ประหยัดเวลา ๖
และค่าใช้จ่ายในการทำางาน และนำา ๓

วัสดุที่มีในท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้ใน ๕ ขั้นตอนที่ ๖
การทาำ งานใหไ้ ด้ผลงานทม่ี คี ุณภาพ ๒ ● เมื่อเรียบร้อย สลับเส้นตอกเส้นที่ ๗ ทับ ๓
๗๑ ๔๘ เปลี่ยนเป็น ๓ ทับ ๗
● ยกตอกเส้นที่ ๖ และ ๓ ขึ้นเพื่อสอดตอกเส้นที่ ๘

ขั้นตอนที่ ๗ ๒๕ ๗ ๑ ๔ ๖
● เมื่อสอดตอกเส้นที่ ๘ เรียบร้อย สลับเส้นตอก ๘ ๓
เส้นที่ ๓ ทับ ๗ เปลี่ยนเป็น ๗ ทับ ๓

๘ ๒๕ ๗ ๑ ๔ ๖ ๓
๙
ขั้นตอนที่ ๘
● ก่อนสอดตอกเส้นที่ ๙ ให้สลับเส้นตอกเส้นที่ ๘

ทับ ๔ เปลี่ยนเป็น ๔ ทับ ๘

● ยกตอกเส้นที่ ๑ และ ๔ ขึ้นเพื่อสอดตอกเส้นที่ ๙

เรียบร้อย สลับเส้นตอกเส้นที่ ๔ ทับ ๘ เปลี่ยนเป็น ๘ ทับ ๔

● การสานตอกเส้นที่ ๑๐, ๑๑, ๑๒ คือ การทำาซำ้า ๘๒๕๑๑ ๗ ๑ ๔ ๑๐ ๑๒
ด้วยวิธีการสลับเส้นตอกที่ไขว้กัน ให้เปลี่ยนเส้นบนลงล่าง
จากนั้นยกตอกขึ้น ๒ เส้น สอดตอกเข้าไปให้สานขัดกัน ๖๓๙
เรียบร้อย เปลี่ยนสลับตอกในครั้งแรกให้กลับมาเหมือนเดิม
ใช้วิธีการเดิมในการสานตอกที่เหลือทั้ง ๓ เส้น

70

เสริมความรู้ ครูควรสอน

ลายขัด เป็นวิธีการสานแบบพ้ืนฐานท่ีเก่าแก่ท่ีสุด ลักษณะของลายขัดเป็นการสร้างแรงยึดระหว่างตอกด้วยการขัดกันเป็นรูปมุมฉากระหว่างแนวต้ัง
กับแนวนอน โดยใช้ตอกยืนหรือตอกแนวต้ังสอดขัดกับตอกแนวนอนโดยยกขึ้นเส้นหนึ่ง ข่มหรือขัดลงเส้นหน่ึงสลับกันไป อย่างท่ีเรียกว่า ลายหน่ึง
จากลายหนึ่งได้พัฒนามาเป็นลายสอง ลายสาม และลายอื่น ๆ ที่ยังคงรักษาลักษณะการสอดและการขัดกันเช่นเดิม แต่ใช้เส้นตอกในแนวต้ังและ
แนวนอนมากกวา่ หนึง่ เส้น และสอดขัดกันใหส้ ลับไปสลับมาเกดิ เปน็ ลายสอง ลายสาม และลายอื่น ๆ อกี มาก ลายขดั น้ใี ช้สานเครื่องจกั สานได้หลายชนิด
และมักใชร้ ่วมกับลายชนดิ อ่ืนเพ่ือใหไ้ ด้รูปทรงตามต้องการ

สุดยอดคู่มือครู 70

ข้ันปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

St asean

ขั้นตอนที่ ๙ ep 3 ขนั้ ปฏิบตั ิ
● นำาเส้นตอกมาสานขัดกันตามแนวตั้ง เพื่อเป็นด้านข้างของชะลอม โดยสานสลับขึ้น ๑ ลง ๑ และสรุปความรู้
ให้ตั้งเป็นขอบโดยรอบ ดึงเส้นตอกให้กระชับเป็นฐานรูปทรงกระบอก ใช้ลวดเสียบกระดาษช่วยยึด หลงั การปฏบิ ตั ิ
ให้อยู่ตัว
๒๒.นักเรียนสานชะลอมตามแบบ โดย
เร่ิมสานจากฐานชะลอม แล้วสาน

ลายขัดเวียนฐานชะลอมเพื่อขึ้นเป็น

ตัวชะลอม

๒๓. นักเรียนวางแม่พิมพ์ตรงฐานชะลอม

แล้วสานข้ึนตามรูปทรงของแม่พิมพ์

จนได้ความสูงพอประมาณจึงดึง

ขั้นตอนที่ ๑๐ แม่พิมพ์ออก แล้วสานต่อไปจนได้
● ใช้วิธีการทำาซำ้า สานสลับกันให้จบเป็นชั้น ๆ ให้ได้จำานวน ๔ ชั้น โดยใช้แกนกระดาษกาว ความสูงตามท่ีต้องการ ให้นักเรียน
วางด้านในเพื่อเป็นโครงร่างให้กับชะลอมประยุกต์ เหลอื ตอกไวส้ าำ หรบั มดั ปดิ ของทจี่ ะใส่

ในชะลอม

ขั้นตอนที่ ๑๑
● การเก็บขอบปากชะลอม ใช้เส้นตอก ๒ เส้นสานสลับกันขึ้น ๑ ลง ๑ โดยใช้เส้นที่อยู่ด้านหลัง
พับมาด้านหน้า เก็บปลายตอกไว้ด้านหน้า ทำาโดยรอบวง ใช้กรรไกรตัดปลายตอกที่ไม่ใช้ให้เรียบร้อย

71

71 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ep 3 ข้ันปฏิบัติ
และสรปุ ความรู้
หลังการปฏิบัติ ขั้นตอนที่ ๑๒

๒๔. นักเรียนสานฝาชะลอมด้วยวิธีการ ● การสานฝาชะลอมประยุกต์ ทำาเช่นเดียวกับตัวชะลอม ควรเพิ่มขนาดใหญ่ขึ้นเล็กน้อย ส่วน
ด้านข้างให้ลดความสูงลง เพื่อให้ครอบตัวชะลอมได้พอดี

เดียวกับการสานตัวชะลอม แต่ทำาให้

มขี นาดใหญก่ วา่ เลก็ นอ้ ยเพอื่ จะครอบ

ปิดปากชะลอมได้

๒๕. นักเรียนตกแต่งชะลอมประยุกต์ ขั้นตอนที่ ๑๓
● ตกแต่งให้สวยงามด้วยดอกไม้แห้งหรือดอกไม้ประดิษฐ์นำามาติดบนฝาชะลอมประยุกต์
ให้สวยงามตามต้องการ ตรวจดูความเรียบร้อยในขั้นตอนสุดท้าย
๒๖. นักเรียนประเมินคุณภาพของชิ้นงาน

และประเมินวิธีการทำางานทั้งระบบ

เพอ่ื ปรับปรุงแกไ้ ขให้ดขี น้ึ

ข้อเสนอแนะ

๑. นำาตอกไปชุบนำ้าก่อนสานจะทำาให้ตอกนิ่ม อ่อนตัว สานได้ง่ายขึ้น และตอกไม่หักขณะที่สาน
๒. สามารถนำาตอกไปย้อมให้เป็นสีต่าง ๆ ตามที่ต้องการ
๓. ถ้าสานชะลอมใบใหญ่ให้นำาไม้มาสานขัดก้นชะลอม เพื่อให้รับนำ้าหนักของผลิตภัณฑ์
ที่จะใส่ไปในชะลอม

72

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ถา้ ตอ้ งการให้ตอกไมไ้ ผน่ มิ่ และออ่ นตวั กอ่ นนำามาสานชะลอมประยุกต์ควรทำาอยา่ งไร

๑ นาำ ตอกไปชบุ นาำ้ ๒ นาำ ตอกไปผ่งึ แดด

๓ นำาตอกไปรมควัน ๔ ห่อตอกดว้ ยใบตอง

(เฉลย ๑ เพราะเม่ือนา้ำ แทรกซมึ เข้าไปในเนอ้ื ตอกจะชว่ ยใหต้ อกนม่ิ และออ่ นตวั

จงึ สานขน้ึ รูปได้งา่ ย)

สุดยอดคู่มือครู 72

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพ่ือเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

aseanSt

๓.๓ ถุงผ้าแบบหูรูด ep 2 ขัน้ คิดวิเคราะห์

ปัจจุบันมีการนำาถุงผ้ามาใช้ทดแทนถุงพลาสติก และสรปุ ความรู้

มากขึ้นทั้งในหน่วยงานของรัฐและบริษัทเอกชนหลาย ๆ แห่ง ๒๗. นักเรียนร่วมกันวิเคราะห์และ
แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับถุงผ้า
เพื่อนำาไปใช้ประโยชน์ต่าง ๆ กันออกไป การสามารถประดิษฐ์ แบบหูรดู โดยตอบคาำ ถาม ดังนี้
• ถุงผ้าแบบหูรูดสามารถนำาไปใช้
ถุงผ้าอย่างง่ายได้ด้วยตนเอง เป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้เวลาว่าง ประโยชนอ์ ยา่ งไรไดบ้ ้าง
(ตัวอย่างคำาตอบ ใส่ของใช้ส่วนตัว
ให้เกิดประโยชน์ ช่วยลดการใช้ถุงพลาสติกหูหิ้ว และสามารถ ใสข่ องชาำ รว่ ยงานแตง่ งาน)

นำาถุงผ้ากลับมาใช้ซำ้าได้ ซึ่งเป็นการช่วยลดภาวะโลกร้อน ถุงผา้ แบบหรู ูด ๒๘. นักเรียนวิเคราะห์และอภิปรายวิธี
การประดิษฐ์ถุงผ้าแบบหูรูด วางแผน
และลดมลภาวะจากการกำาจัดขยะ ข้ั น ต อ น ก า ร ป ฏิ บั ติ ง า น ที่ มี
การประดิษฐ์ถุงผ้าแบบหูรูดมีวัสดุ อุปกรณ์ และขั้นตอนการทำา ดังนี้ ประสทิ ธิภาพ
จ า ก นั้ น ร่ ว ม กั น เ ขี ย น แ ผ น ภ า พ
วัสดุ อุปกรณ์ ความคดิ วสั ดุ อปุ กรณก์ ารทาำ ถุงผา้
● ผ้าตามที่ต้องการ เช่น ผ้าดิบ ผ้าฝ้าย ผ้าไหม ผ้าไหมแก้ว ผ้าโปร่ง แบบหูรูด
● เชือก ตวั อย่างแผนภาพความคดิ
● เข็ม ด้าย กรรไกร
● ดินสอ หรือชอล์กเขียนผ้า เชือก เขม็ ด้าย กรรไกร
● เตารีด
● ไม้บรรทัด ผ้า ดนิ สอหรือ
● วัสดุ อุปกรณ์ที่ใช้ในการตกแต่ง เช่น สีเพนต์ พู่กัน สะดึง เข็ม ไหมปัก ชอล์กเขียนผ้า

ขั้นตอนการทำา

๑. ตัดผ้าเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง ๓๐ เซนติเมตร
ยาว ๖๐ เซนติเมตร ในกรณีที่นำาไปใช้บรรจุผ้าไหม กรอบรูป
หรือกระเป๋า ให้กำาหนดความกว้าง ความยาวตามขนาดของ
สิ่งของที่ใช้บรรจุได้ตามความต้องการ

๒. พับทบชายผ้าด้านกว้างเข้าหากัน ใช้ไม้บรรทัด
วัดระยะจากก้นถุงขึ้นมาประมาณ ๒๐-๒๕ เซนติเมตร ใช้ชอล์ก
เขียนผ้าทำาเครื่องหมายไว้ โดยเว้นระยะด้านบนปากถุงไว้
จากนั้นวัดระยะห่างจากขอบผ้าซ้ายและขวาเข้ามาข้างละ ๑-๒
เซนติเมตร แล้วใช้ชอล์กเขียนผ้าขีดเส้นเป็นแนวเย็บบาง ๆ

วสั ดุ อุปกรณ์
การทำาถงุ ผ้า
73 แบบหูรูด

วัสดุ อปุ กรณ์ เตารดี
ท่ีใช้ในการตกแต่ง

ไม้บรรทัด

73 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ขั้นสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St ep 3 ข้นั ปฏบิ ตั ิ
และสรปุ ความรู้
หลงั การปฏบิ ัติ ๓. เนาผ้าตามรอยที่ขีดไว้ แล้วเย็บแบบ

๒๙. นักเรียนร่วมกันวางแผนออกแบบ ด้นถอยหลัง หรือเย็บด้วยจักรเย็บผ้าตามรอยที่เนา
ถุงผ้าแบบหูรูด ให้มีความแปลกใหม่ ไว้ทั้งสองข้าง

สวยงาม สร้างสรรค์ ประหยัดเวลา

และค่าใช้จ่ายในการทำางาน และนำา

วัสดุท่ีมีในท้องถ่ินมาประยุกต์ใช้ใน ๔. ใช้กรรไกรตัดขอบผ้าออกให้เรียบร้อย

การทำางานให้ได้ผลงานที่มีคุณภาพ

จากน้นั ลงมือประดิษฐถ์ ุงผา้ แบบหูรดู

ตามท่วี างแผนและออกแบบไว้ ๕. เนาและเย็บตะเข็บ

บริเวณรอยผ่าของปากถุงทั้ง ๒ ด้าน

๖. พับทบผ้าบริเวณปากถุงลงมาเพื่อเย็บ ประมาณ
๕-๑๐ เซนติเมตร แล้วเนาผ้าตามระยะที่พับลงมา

๗. กะระยะสำาหรับเย็บเพื่อใช้สอดเส้นเชือก โดยแนวเย็บแรกห่างขึ้นมาจากผ้าเล็กน้อย และ
แนวเย็บที่สองต้องเว้นระยะให้พอที่จะสอดเส้นเชือกเข้าไปได้ ซึ่งห่างจากแนวเย็บแรกประมาณ
๑.๕ เซนติเมตร

74

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การเนา เป็นการเย็บผ้าด้วยมือให้ติดกนั ชวั่ คราว เพื่อการเย็บถาวรหรือการสอย

สุดยอดคู่มือครู 74

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ขั้นส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวช้ีวัด รอบรู้อาเซียนและโลก

Stasean

ep 3 ขน้ั ปฏิบตั ิ
และสรุปความรู้
หลงั การปฏบิ ัติ

๘. พลิกกลับเอาผ้าด้านในออกมา แล้วใช้เตารีด ๓๐. นักเรียนประเมินคุณภาพของช้ินงาน
รีดถุงผ้าให้เรียบร้อย และประเมินวิธีการทำางานทั้งระบบ
เพื่อปรับปรุงแกไ้ ขใหด้ ขี ้นึ

๙. สอดเส้นเชือกสำาหรับรูดปากถุง โดยกะระยะเส้นเชือกที่ต้องการใช้ แล้วตัด ๒ เส้น
กะระยะพอรอบปากถุง จากนั้นสอดเชือกเข้าไปในช่อง ๒ เส้นคู่ ผูกชายเส้นเชือกไว้คนละด้านกัน
จะได้ถุงที่มีหูรูดตามต้องการ

๑๐. ตกแต่งด้านหน้าของถุงผ้าให้สวยงามด้วยการเพนต์ลวดลาย หรือปักด้วยไหมปัก จากนั้น
นำาไปซักรีดให้เรียบร้อย ก่อนนำาไปใช้บรรจุสิ่งของ

75

เสริมความรู้ ครูควรสอน

การตกแต่งถุงผ้า อาจใช้วิธีการทำาผ้าบาติก ซ่ึงเป็นวิธีการทำาลวดลายผ้าโดยใช้
เทียนเขียนหรือหยด ปิดส่วนท่ีไม่ต้องการให้สีติด และระบายส่วนท่ีต้องการให้สีติด
แล้วนาำ ผ้าไปย้อมสี จากนัน้ จงึ ลอกเทยี นออกดว้ ยการนำาไปต้มในนา้ำ เดอื ด

75 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ขั้นคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้

Gathering Processing

บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21 ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

St St St ep 3 ข้นั ปฏบิ ัติ อาชีพน่ารู้
และสรุปความรู้
หลังการปฏิบตั ิ นักออกแบบบรรจุภัณฑ์ เป็นผู้ที่ทำางานเกี่ยวกับการรับจ้างออกแบบบรรจุภัณฑ์
ตามความต้องการของผู้ว่าจ้าง โดยเขียนเป็นแบบภาพฉาย หรือภาพ ๓ มิติ เพ่ือเป็นต้นแบบ
๓๑. นักเรียนร่วมกันวางแผน ออกแบบ นาำ ไปผลิตบรรจุภัณฑ์
บรรจุภัณฑ์จากวัสดธุ รรมชาติ ๑ ชนิ้ งาน
ให้มีความแปลกใหม่ สวยงาม อนุรกั ษ์สิง่ แวดลอ้ ม บรรจภุ ณั ฑจ์ ากชานออ้ ย
สร้างสรรค์ ประหยดั เวลาและคา่ ใช้จ่าย
ในการทำางาน โดยนำาวัสดุที่มีใน เพราะเหตุใดบรรจุภัณฑ์จากชานอ้อยจึง
ท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้ในการทำางาน เปน็ มติ รต่อสิง่ แวดล้อม
ให้ได้ผลงานท่ีมีคุณภาพ จากนั้น
ลงมือประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์ตามท่ีได้ บรรจุภัณฑ์จากชานอ้อยเป็นมิตรต่อ
วางแผนและออกแบบไว้ ส่งิ แวดลอ้ ม เพราะมกี ระบวนการผลิตท่ปี ระหยัด
พลังงานโดยใช้ไอน้ำา ไม่ใช้ไฟฟ้า ซึ่งไม่ก่อให้เกิด
๓๒. นั ก เ รี ย น ป ร ะ เ มิ น ผ ล ก า ร ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ ของเสียจากกระบวนการผลิต นอกจากนี้ ยังมี
บรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติ คุณสมบัติที่สามารถย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ
ภายใน ๔๕ วัน เม่ือถูกฝังลงดิน ทำาให้ไม่สร้าง
๓๓. นักเรียนร่วมกันสรุปสิ่งที่เข้าใจเป็น ปัญหาสิ่งแวดล้อม และไม่มีสารพิษปนเปื้อน
ความร้รู ่วมกัน ดังน้ี เพราะใชเ้ ย่ือกระดาษทไ่ี มม่ คี ลอรนี ในการฟอกสี
• การประดษิ ฐบ์ รรจภุ ณั ฑจ์ ากวสั ดุ
ธรรมชาติทำาให้น่าใช้งานและสวยงาม สรุปความรู้
มี คุ ณ ค่ า แ ส ด ง ถึ ง เ อ ก ลั ก ษ ณ์ บรรจุภัณฑ์จากวัสดธุ รรมชาติช่วยลดปริมาณขยะ อนุรักษส์ ่ิงแวดล้อม เพราะย่อยสลายไดต้ ามธรรมชาติ
ความเป็นไทย เป็นวัสดุที่หาได้ง่าย
และเปน็ มติ รกบั สิง่ แวดลอ้ ม และปลอดภยั ต่อผูบ้ รโิ ภค

ep 4 จุดประกายโครงงาน
นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันสืบค้นข้อมูลเก่ียวกับการออกแบบบรรจุภัณฑ์ท่ีช่วยอนุรักษ์

สิ่งแวดล้อมจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ ลงมือประดิษฐ์กลุ่มละ ๑ ช้ินงาน และจัดแสดงผลงาน
ร่วมกัน

ขนั้ สอ่ื สารและนา� เสนอ

๓๔. นักเรียนออกมานำาเสนอผลงาน 76
การประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์จากวัสดุ
ธรรมชาติหน้าช้ันเรียนและร่วมกัน
แสดงความคดิ เหน็ เพ่ือขยายความรู้

5ep ขั้นประเมนิ เพ่อื เพมิ่ คณุ คา่
บรกิ ารสงั คม
และจิตสาธารณะ

๓๕. นักเรียนร่วมกันจัดแสดงผลงาน
การประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์จากวัสดุ
ธรรมชาติในโรงเรียน เพื่อเป็นการ
เผยแพรแ่ ละแบง่ ปนั ความรใู้ หแ้ กผ่ อู้ นื่

สุดยอดคู่มือครู 76

ขั้นปฏิบัติและสรุปความรู้หลังการปฏิบัติ ข้ันส่ือสารและน�าเสนอ ขั้นประเมินเพื่อเพิ่มคุณค่า

Applying and Constructing the Knowledge Applying the Communication Skill Self-Regulating

เสริมความรู้ ครูควรสอน ตัวชี้วัด รอบรู้อาเซียนและโลก

asean

?!?!?คำาถามพัฒนากระบวนการคิด แนวคา� ตอบ

๑. หน้าที่ที่สำาคัญที่สุดของบรรจุภัณฑ์คืออะไร ๑. ปกป้องคุ้มครองสินค้าให้มีความ
๒. ถ้าต้องการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม นักเรียนจะเลือกใช้บรรจุภัณฑ์ ปลอดภัยไม่เกิดความเสียหายในระหว่าง
เคล่อื นย้ายหรือขนส่ง
ลักษณะใด
๓. ผลิตภัณฑ์อาหารควรใช้บรรจุภัณฑ์ลักษณะใด ๒. บรรจุภัณฑ์ท่ีทำาจากวัสดุธรรมชาติ
๔. บรรจุภัณฑ์ใดบ้างที่ควรรณรงค์เพื่อนำากลับมาแปรรูปใช้ใหม่ เช่น กระดาษ ผ้า ตอกไม้ไผ่
๕. ดอกไม้ประดิษฐ์ควรใช้บรรจุภัณฑ์ลักษณะใด
๖. ตอกไม้ไผ่สามารถนำามาประดิษฐ์เป็นบรรจุภัณฑ์ชนิดใดได้บ้าง ๓. ป้องกันความชื้นได้ดี มีความแข็งแรง
๗. เพราะเหตุใดการทำากล่องกระดาษแข็งพับได้ต้องใช้คัตเตอร์กรีดตามรอยพับก่อน เช่น กระป๋องโลหะ
๘. ถ้าไม่ต้องการให้ตอกไม้ไผ่ที่สานเป็นบรรจุภัณฑ์หักขณะสานควรทำาอย่างไร
๙. การประดิษฐ์ถุงผ้าแก้วใส่ของชำาร่วยให้ได้ผลงานที่มีคุณภาพต้องทำาอย่างไร ๔. ขวดแกว้ กล่องกระดาษ
๑๐. ถ้าต้องการประดิษฐ์บรรจุภัณฑ์ที่มีนำ้าหนักเบาและประหยัดค่าใช้จ่าย นักเรียนจะเลือกใช้ ๕. กล่องกระดาษท่ีสามารถมองเห็น

วัสดุชนิดใด ผลิตภณั ฑ์ภายใน
๖. ชะลอม ตะกรา้ กล่อง
๗. เพราะจะพบั ได้ง่าย และมมุ เรยี บ
๘. แช่น้ำาให้น่มิ กอ่ นนำามาสานขนึ้ รปู
๙. มีความประณตี ในการตดั เย็บ

และรีดให้เรียบรอ้ ย
๑๐. กระดาษแขง็

77

77 สุดยอดคู่มือครู

GPAS 5 Steps ข้ันสังเกต รวบรวมข้อมูล ข้ันคิดวิเคราะห์และสรุปความรู้
บูรณาการทักษะศตวรรษที่ 21
Gathering Processing

ข้อสอบเน้นสมรรถนะ

ตัวช้ีวัด กจิ กรรมสร้างทกั ษะชีวิตและอาชพี

ง ๑.๑ ม.๓/๑ ๑. นักเรียนยกตัวอย่างวัสดุธรรมชาติในท้องถิ่นที่สามารถนำามาทำาบรรจุภัณฑ์ได้ลงในแผนภาพ
ความคิด

วัสดุธรรมชาติในท้องถิ่น
ที่สามารถนำามาทำา
บรรจุภัณฑ์ได้

ง ๑.๑ ม.๓/๑ ๒. นักเรียนแบ่งกลุ่ม ร่วมกันคิดและออกแบบบรรจุภัณฑ์จากวัสดุธรรมชาติที่มีมากในท้องถิ่น
ง ๑.๑ ม.๓/๒ ๑ ชนิด ให้ได้มากที่สุด โดยร่างภาพลงในกระดาษวาดเขียน แล้วเลือกมานำาเสนอ
หน้าชั้นเรียน ๑ ชิ้น

78

สุดยอดคู่มือครู 78