2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган
Ижтимоий-сиёсий газета № 136 (658), 2022 йил 7 июль, пайшанба
ЛОЙИ²АЛАШ ВА ¯УРИЛИШ ИШЛАРИ БªЙИЧА ªЗБЕКИСТОН
ЯНГИ ТИЗИМ БЕЛГИЛАНДИ ПРЕЗИДЕНТИ
¯ОЗО¡ИСТОННИНГ
Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 6 июль куни архитектура, қурилиш ва шаҳарсозлик бўйича устувор
вазифалар муҳокамаси юзасидан видеоселектор йиғилиши ўтказилди. БИРИНЧИ
ПРЕЗИДЕНТИНИ
Қурилиш — ҳаёт талаби, иқтисодиётнинг вилоят Бош архитектори масъул бўлади. ҳам тартибга солинмаган. Ишларни баҳолаш Аслида, қурилишдаги камчиликларнинг 70
етакчи соҳаларидан бири. Юртимизда бу Шунингдек, туман ва шаҳар қурилиш бўли- бўйича яхлит ёндашув йўқ. Оқибатда талон- фоизи кўпинча такрорланади ва уларнинг ТАБРИКЛАДИ
соҳага кенг имкониятлар берилгани натижа- мига архитектор раҳбарлик қилади. тарожлик ва коррупция кўп. олдини олиш мумкин.
сида бунёдкорлик суръати ошди. Сўнгги беш Ўзбекистон Республикаси
йилда 250 минг хонадонли 8 мингдан ортиқ Бош режа ва “мастер режа”ни ишлаб чи- Шу боис, шаҳарсозлик меъёрларидан Шу боис, ушбу инспекция фаолиятини Президенти Шавкат Мирзиёев
кўп қаватли уйлар, 21 мингта сервис ва 10 қиш янгича ёндашув асосида, 3 босқичда бў- қурилиш ишларини баҳолаш билан боғлиқ қайта кўриб чиқиб, унинг ишини қурилишда-
мингдан зиёд ижтимоий объектлар, 31 минг- лади. Биринчи босқичда Республика кенгаши 147 та норма чиқариб ташланадиган бўл- ги тизимли камчиликлар сабабларини таҳ- 6 июль куни Қозоғистон
та корхона ташкил этилди. муайян вилоятнинг 5, 10 ва 20 йиллик ривож- ди. “Қурилиш ресурслари классификатори” лил қилиш ҳамда бартараф этишга қаратиш Республикасининг биринчи
ланиш йўналишлари, ер ва инфратузилма че- платформасини ишга тушириб, 100 мингдан зарурлиги таъкидланди. Президенти Нурсултон Назарбоев
Шу даврда қурилиш ишлари ҳажми 4 ба- гараларини белгилайдиган “Бош схемаси”ни зиёд қурилиш материаллари ва хизматла-
раварга ошиб, 2021 йилда 107 триллион тасдиқлайди. Улар асосида, иккинчи босқич- рининг бозор нархини шакллантириш вази- Қурилиш вазирлигига объектларни рўй- билан телефон орқали
сўмни, жорий йилнинг беш ойида 46 трил- да, ҳудуднинг Бош режаси ишлаб чиқилади. фаси қўйилди. хатга олишдан бошлаб, фойдаланишга қа- мулоқот қилди.
лион сўмни ташкил этди. Бунда саноат, хизмат кўрсатиш ва аҳоли мас- бул қилишгача бўлган барча жараёнларни
канларини белгилаш, йўллар ва инфратузил- Шунингдек, лойиҳаларни тайёрлаш муд- рақамлаштириш вазифаси қўйилди. Суҳбат аввалида давлатимиз раҳбари Нурсултон
Бундай ўсиш яхши, албатта. Лекин соҳада ма тармоқларини тақсимлаш кўзда тутилади. датини камайтириш мақсадида “Шаффоф Назарбоевни таваллуд куни билан самимий табриклаб,
лойиҳалаш ва сифат борасида ҳали камчи- Учинчи босқичда Бош режаларга асосан, қурилиш” дастурида “электрон каталог” Кадрлар тайёрлаш масаласига эътибор унга мустаҳкам соғлиқ, бахт-саодат ва муваффақиятлар
ликлар бор. Ҳамма қурилиш билан бўлиб, вилоят, туман ва шаҳар бош архитекторлари яратилиб, ижтимоий объектларнинг наму- қаратилар экан, Тошкент ва Самарқандда- тилади.
архитектура орқада қолиб кетди. ҳамда ҳокимнинг биринчи ўринбосарлари ўз навий лойиҳалари жойлаштириб борила- ги архитектура институтларига академик
ҳудудининг “мастер режа”ларини тасдиқлай- ди. Ундан барча буюртмачилар ва лойиҳа- ва молиявий мустақиллик берилиши ай- Мулоқот чоғида кейинги йилларда Ўзбекистон билан
Шу боис, йиғилишда, аввало, лойиҳалаш ди. Бунда уй-жойлар, мактаб, боғча, шифо- пудрат ташкилотлари эркин фойдаланиши тилди. Уларда ўқиш халқаро таълим дас- Қозоғистон ўртасидаги стратегик шериклик муносабатлари
ва қурилиш ишларини тартибга солиш маса- хона, савдо ва хизмат кўрсатиш объектлари- мумкин бўлади. турлари асосида йўлга қўйилади. Талаба- юқори суръат билан ривожланиб бораётгани таъкидланди.
лаларига эътибор қаратилди. нинг жойлашуви кўрсатилади. лар етакчи лойиҳа-қидирув институтлари
Йиғилишда вилоят ҳокимликлари қоши- ва қурилиш кластерларига бириктирилади. Халқаро ва минтақавий аҳамиятга молик долзарб
Кўп жойларда илгари тасдиқланган Бош Бир сўз билан айтганда, энди Қурилиш даги Ягона буюртмачи компаниялар фао- масалалар юзасидан фикр алмашилди.
режалар аҳоли ва иқтисодиётнинг бугунги вазирлиги қайсидир маҳаллада дўкон қаер- лияти таҳлил қилинди. Уларга хорижий Йиғилишда ипотека кредитларидан фой-
ўсишига мос келмай қолган. Хорижий экс- да бўлиши ёки бино қандай ёритилиши би- менежерлар, малакали архитектор ва му- даланиш даражаси ҳам кўриб чиқилди. Ху- Қозоғистоннинг биринчи Президенти Ўзбекистон
пертларнинг таҳлилларига кўра, Бош режа- лан шуғулланмайди. Бундай масалалар ту- ҳандисларни жалб қилиш, қурилиш жараёни сусан, жорий йилда бюджетда тижорат банк- раҳбарига табрик учун миннатдорлик билдириб, мамла-
лар бўлмаса, 2030 йилга бориб, инфрату- ман ва маҳалла даражасида ҳал бўлади. ва иш ҳажмини ҳисоблашни рақамлаштириш ларига 43 мингта уй-жой учун 13 триллион катимиздаги сиёсий ва ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар
зилма харажатлари 2 бараварга ошади ва бўйича топшириқлар берилди. сўм, 29 минг нафар аҳолига субсидия учун изчил давом эттирилишига ишонч билдирди.
қишлоқ хўжалиги ерлари 30 минг гектарга Давлатимиз раҳбари шаҳарсозлик қоида- 1 триллион 200 миллиард сўм кўзда тутил-
камайиб кетади. ларини такомиллаштириш ҳамда халқаро Шу билан бирга, келгуси йилдан Ягона ган. Лекин ўтган олти ойда аҳолига бу маб- Суҳбат якунида Шавкат Мирзиёев ва Нурсултон
меъёрларга мослаштириш зарурлигини таъ- буюртмачи компанияларнинг лойиҳаолди лағларнинг 28-30 фоизи берилган, холос. Назарбоев муборак Қурбон ҳайити билан бир-бирини
Шу боис, лойиҳалаш ва қурилиш ишлари кидлади. ҳужжатларини ишлаб чиқиш, янги қурилиш- самимий қутлаб, биродар халқларимизга тинчлик-осо-
борасида янги тизим жорий этилиши белги- лар бўйича техник назорат функциялари Шу боис, бу борада ҳам бюрократияни йишталик ва бардавом равнақ тиладилар.
ланди. Унга кўра, ҳудудларнинг Бош режаси Жумладан, халқаро стандартлар асосида босқичма-босқич аутсорсинг асосида хусу- камайтириш, аҳолига комплекс хизмат кўр-
ва “мастер режа”ларини ишлаб чиқиш бўйи- тайёрланган лойиҳаларга Техник кенгаш ху- сий секторга берилади. сатадиган ипотека марказларини ташкил қи- ЎзА
ча Республика кенгаши тузилади. Қурилиш лосасини олиш тартиби бекор қилинади, хо- лиш бўйича кўрсатмалар берилди.
вазирлигида Бош архитектор лавозими жо- рижда экспертизадан ўтказилган лойиҳалар Президентимиз қурилишлар сифати
рий қилиниб, унга вазирнинг биринчи ўрин- тўғридан-тўғри тан олинади. масаласига алоҳида тўхталди. Муҳокама қилинган масалалар юзасидан
босари мақоми берилади. вазирлар, ҳокимлар ва уларнинг ўринбосар-
Бундан ташқари, қурилишда товарлар ва Бу соҳадаги давлат назорат инспекция- лари сўзга чиқиб, фикр ва таклифларини
Вилоятларда “лойиҳа офислари” очилиб, хизматлар нархини шакллантириш тизими си ходимлари ўз фаолиятини кўпроқ жа- билдирди.
уларга ҳокимнинг биринчи ўринбосари ва рима қўллашдан иборат, деб ҳисоблайди.
ЎзА
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ФАРМОНИ ҚАРОРИ
2022-2026 ЙИЛЛАРДА ªЗБЕКИСТОН 2022-2026 ЙИЛЛАРДА ªЗБЕКИСТОН
РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ
СТРАТЕГИЯСИНИ ТАСДИ¯ЛАШ Тª¡РИСИДА СТРАТЕГИЯСИНИ АМАЛГА ОШИРИШ
БªЙИЧА ТАШКИЛИЙ ЧОРА-ТАДБИРЛАР Тª¡РИСИДА
2019-2021 йилларга мўлжалланган инновация ва илм-фан соҳалари- 2018 йилдан бошлаб ҳар йили ўтка-
Ўзбекистон Республикасини иннова- га Давлат бюджетидан ажратилади- зилаётган Халқаро инновацион ғоялар
цион ривожлантириш стратегиясининг ган йиллик маблағлар ҳажми 2018 ҳафталиги — “Innoweek.uz” хорижий
амалга оширилиши натижасида иқти- йилга нисбатан 3 бараварга оши- инновацион ва илмий марказлар, ин- Ўзбекистон Республикаси Президенти- расмийлаштирилган ихтиролар сони грант лойиҳаларининг улуши пастлиги,
содиёт тармоқлари ва ижтимоий со- рилди ва 1,5 триллион сўмга етка- вестицион фондлар, технологик агент- нинг 2022 йил 6 июлдаги “2022-2026 йил- пастлиги, маҳаллий ишланмаларнинг уларнинг тижоратлаштириш жамғар-
ҳада, шу жумладан, қишлоқ хўжалиги, зилди; ликлар, технопарклар ва бизнес-инкуба- ларда Ўзбекистон Республикасининг ин- тижоратлаштирмаганлиги, соҳаларга маларига маблағ ажратилмаётганлиги,
энергетика, қурилиш, таълим, соғлиқни торларни бир мақсад йўлида жамловчи новацион ривожланиш стратегиясини инновацион технологияларни кенг жо- илмий лойиҳалар бўйича патентлар
сақлашда инновацион ва технологик ёш олимлар 2018 йилда 6,5 минг инновацион технологиялар платформа- тасдиқлаш тўғрисида”ги ПФ–165-сон фар- рий қилишда сусткашликка йўл қўйил- олинмаганлиги, халқаро нашрларда
ривожланишни таъминлаш ва рағбат- нафар бўлган бўлса, 2022 йилда сига айланмоқда. мони ижросини таъминлаш мақсадида: гани, илмий ташкилотлар билан узвий илмий мақолалар чоп этилмаганлиги,
лантириш борасида катта ютуқларга уларнинг сони 10,8 минг нафарни Шу билан бирга, иқтисодиётнинг реал ҳамкорликни ўрнатилмаганлиги, инно- илмий кадрларни тайёрлаш жараёни
эришилди. Хусусан: ташкил этди, яъни бир ярим бара- секторида илмий ва инновацион ишлан- 1. Қуйидагиларга: вацияларни қўллаб-қувватлаш мақса- паст даражада ташкил қилинганлиги,
варга ўсди; маларни тижоратлаштириш даражаси, ҳудудлар раҳбарлари, нефть, газ, дида маҳаллий бюджетдан маблағлар тармоқларга хизмат кўрсатиш соҳаси
республикамиз 81 та индикатор илм-фан, таълим ва саноат ўртасидаги энергетика, йўл инфратузилмаси, ав- ажратилмаганлиги; етарли даражада ривожланмаганлиги
бўйича баҳоланадиган Глобал ин- охирги 4 йилда инновацион фаолият- ҳамкорлик алоқалари нисбатан паст бў- томобиль саноати, темир йўлда ташиш кўрсатиб ўтилсин.
новацион индекси рейтингида 2015 ни молиялаштириш бўйича махсус инс- либ қолмоқда. соҳаларидаги корхоналар раҳбарлари- олий таълим муассасалари ҳамда ил-
йилга нисбатан 36 та поғонага кўта- титутлар (инновацион жамғармалар, Давоми 2-бетда га — инновациялар жорий қилинган кор- мий ташкилотлар раҳбарларига — илмий Давоми 2-бетда
рилди; венчур ташкилотлар ва бошқалар) сони хоналар, инновацион технологиялар, фаолиятга оид давлат дастурларида
28 тага етказилди;
МУНОСАБАТ ТАРАҚҚИЁТ ЙЎЛИ
ИЛМГА АСОСЛАНГАН КОНСТИТУЦИЯВИЙ
УРУ¡ЧИЛИК ВА ИСЛО²ОТ:
АГРОТЕХНОЛОГИЯЛАР ИНСОН ¯АДРИ ВА
²У¯У¯ЛАРИНИ ТАЪМИНЛАШ —
катта даромад манбаи
БОШ МА¯САД
Қишлоқ хўжалиги — иқтисодиётимизнинг
муҳим сектори. Ялпи ички маҳсулотнинг Жорий йил 2-5 июль кунлари Ўзбекистон
қарийб 28,5 фоизи, мамлакат бўйича иш Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси
билан таъминланиш даражасининг Спикерининг биринчи ўринбосари, Инсон
30 фоизидан ортиғи мазкур соҳа ҳиссасига ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий
тўғри келади. Аграр соҳа ривожида маркази директори Акмал Саидов бошчилигидаги
илм-фан ва амалиёт интеграциясини мамлакатимиз делегацияси Женевага ташриф
чуқурлаштиришнинг аҳамияти катта. буюрди. Ташриф доирасида халқаро ташкилотлар
Жаҳонда кузатилаётган иқтисодий ва дипломатик миссиялар раҳбарлари билан
ва экологик муаммолар инновацион ҳамкорликда ўзаро учрашув, амалий мулоқот ҳамда
технологияларни жорий этиш орқали анжуманлар ўтказилди.
қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ҳажмини Хусусан, 4 июль куни Бутунжаҳон интеллектуал
ошириш заруратини юзага келтиради. мулк ташкилотида “Конституциявий ислоҳот: инсон
Табиий ўсимлик толалари тўқимачилик қадри ва ҳуқуқларини таъминлаш – бош мақсад”
саноатида кенг қўлланилади. мавзусида халқаро давра суҳбати бўлиб ўтди.
Мана шу жиҳат пахта толасига талаб
ошишига олиб келмоқда. Давоми 3-бетда
Давоми 4-бетда
2 2022 йил 7 июль, 136-сон Сиёсат
Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ФАРМОНИ
2022-2026 ЙИЛЛАРДА ªЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ
ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ СТРАТЕГИЯСИНИ ТАСДИ¯ЛАШ Тª¡РИСИДА
Бошланиши 1-бетда инновацион фаолият субъектлари (саноат 6. Белгилансинки: Халқаро рейтинг ва индекслар билан ишлаш Бош вазир ўринбосари С.Умурзаков Иннова-
ишлаб чиқариш ташкилотлари) сонини 613 тадан а) 2022 йил 1 августдан “тубдан янгиловчи” бўйича республика кенгаши (Т.Нарбаева) Инно- цион ривожланиш вазирлиги, Қорақалпоғистон
Республикада инновацион ривожланишни 2 250 тагача етказиш; инновациялар яратишни рағбатлантиришнинг вацион ривожланиш вазирлиги, манфаатдор вазир- Республикаси Вазирлар Кенгаши Раиси вилоятлар
жадаллаштириш, иқтисодиётнинг барча тармоқла- қуйидаги тизими жорий этилади: лик, идора ва ташкилотлар билан биргаликда бир ва Тошкент шаҳар ҳокимлари билан биргаликда бир
рида инновациялар ва технологияларни кенг татбиқ инновацион инфратузилма субъектлари (тех- маҳаллий илмий ташкилотлар ва корхоналарга ой муддатда Глобал инновацион индекс рейтинги- ой муддатда инновацион ривожланиш масалалари
қилиш, инсон капиталини, илм-фан ва инновация нопарклар, технологиялар трансфери марказлари, инновацион товарлар ва дастурий маҳсулотларни да Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилаш бўйича ҳокимларнинг ўринбосарлари лавозимлари
соҳаларини ривожлантириш мақсадида: инновацион кластерлар, венчур ташкилотлар, ин- ишлаб чиқиш, жорий этиш ва техник қўллаб-қув- бўйича 2022-2026 йилларга мўлжалланган чора- киритилган туманларни инновацион ҳудудларга
новация марказлари, бизнес-инкубаторлар ва аксе- ватлаш бўйича давлат органлари ва йирик давлат тадбирлар режасини ишлаб чиқсин ва амалга айлантириш бўйича дастурларни ишлаб чиқсин
1. 2022-2026 йилларда Ўзбекистон Республи- лераторлар) сонини 3 бараварга ошириш; ташкилотлари билан шартномаларни тўғридан- оширсин. ва тасдиқласин.
касининг инновацион ривожланиш стратегияси тўғри имзолаш ҳуқуқи берилиб, савдо харидлари
(кейинги ўринларда — Стратегия) 1-иловага муво- инновацион тадбиркорлик натижасида ярати- Электрон кооперация портали орқали амалга 8. Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Иқти- 10. Белгилансинки, Ўзбекистон Республикаси
фиқ тасдиқлансин. ладиган янги иш ўринлари сонини 4 бараварга оширилади; содий тараққиёт ва камбағалликни қисқартириш ва- Президентининг 2021 йил 15 апрелдаги ПФ-6198-
ошириш; устав фондида 50 ва ундан ортиқ фоиз давлат зирлиги ҳамда Инновацион ривожланиш вазирлиги сон фармони билан инновацияларни жорий этиш
2. Стратегиянинг асосий йўналишлари этиб улуши бўлган хўжалик жамиятларида фойда со- билан биргаликда етакчи хорижий университетлар вазифаси юклатилган раҳбар ўринбосарларининг
қуйидагилар белгилансин: ички ва ташқи бозорларда тижоратлаштириш лиғини тўлагунга қадар фойданинг 10 фоизгача билан ҳамкорликда “Инновацион менежмент”, базавий лавозим маошига ҳар ойлик 30 фоиз миқ-
натижасида яратиладиган янги инновацион иш- миқдоридаги ажратмалари ҳисобидан корхона- “Лойиҳа бошқаруви”, “Тижоратлаштириш”, доридаги устамалар тегишли вазирлик, идора ва
инновацион инфратузилма субъектлари (ин- ланмалар сонини 2 бараварга ошириш; ларнинг алоҳида ҳисоб рақамида шакллантирила- “Интеллектуал мулкни бошқариш” йўналишла- маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органининг бюд-
новацион технологик парк, технологиялар транс- диган Инновацион фаолиятни қўллаб-қувватлаш ри бўйича ўқув дастурларини ишлаб чиқсин ва жетдан ташқари ривожлантириш жамғармаси
фери маркази, инновацион кластер, венчур таш- б) Стратегияни ҳудудлар кесимида амалга оши- жамғарма (кейинги ўринда — Жамғарма)лари таш- 2022/2023 ўқув йилидан бошлаб тегишли олий таъ- маблағлари ҳисобидан (бюджетдан ташқари ри-
килоти, инновация маркази, стартап акселератор, ришнинг мақсадли кўрсаткичлари, шу жумладан, кил этилади. Бунда: лим муассасаларида жорий қилсин. вожлантириш жамғармаси мавжуд бўлмаган тақ-
инкубатор) тармоғини шакллантириш орқали стар- қуйидагиларни назарда тутади: Жамғарма юридик шахс ҳисобланмайди ва унинг дирда Давлат бюджетидан ажратилган маблағлар
тап ташаббусларни қўллаб-қувватлаш ҳамда йи- маблағлари “тубдан янгиловчи” инновацияларни Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги доирасида), хўжалик бирлашмалари, устав фонди-
рик ҳажмли ишлаб чиқаришни (капитал яратиш) ҳудуддаги инновацион марказлар сонини 494 та- яратишга ва жорий қилишга йўналтирилади; Инновацион ривожланиш вазирлиги билан бирга- да давлат улуши 50 фоиз ва ундан юқори бўлган
ташкил этиш; гача етказиш; Жамғарма маблағлари ҳисобидан молиялашти- ликда меҳнат бозорида инновацион ривожланиш йирик ташкилотларнинг ўз маблағлари ҳисобидан
риладиган лойиҳалар портфели Инновацион ри- йўналишидаги кадрларга бўлган реал эҳтиёждан тўланади.
инновацион фаолиятни давлат томонидан қўл- технологик инновациялар билан шуғулланувчи вожланиш вазирлиги билан келишилади; келиб чиқиб тайёрланган кадрлар тақсимотини ва
лаб-қувватлашнинг институционал механизмла- маҳаллий саноат корхоналари сонини 600 тагача Бош вазир ўринбосари С.Умурзаков устав бандлигини таъминлаш чораларини кўрсин. 11. Инновацион ривожланиш вазирлигига қуйи-
рини такомиллаштириш орқали инновацион фаол етказиш; фондида 50 ва ундан ортиқ фоиз давлат улуши даги қўшимча вазифалар юклатилсин:
ташкилотлар улушини ошириш; бўлган хўжалик жамиятлари томонидан мазкур 9. Наманган вилояти Чуст тумани ҳокимининг
ҳудудларда яратиладиган янги технологиялар банднинг тўртинчи хатбошисида назарда тутил- инновацияларни ривожлантириш масалалари бў- иқтисодиёт тармоқлари, ҳудудлар, илмий ва
кичик тадбиркорликнинг инновацион фаолли- сонини 384 тагача ошириш; ган маблағларни Жамғармаларга ўз вақтида аж- йича ўринбосари лавозими жорий этилганлиги ҳам- олий таълим ташкилотларининг инновацион фао-
гини ошириш орқали ҳудудларнинг ижтимоий-иқ- ратиш ва ундан мақсадли фойдаланиш устидан да унинг фаолияти давомида ижобий кўрсаткичларга лияти натижалари йиллик рейтингини юритиш;
тисодий жадал ўсишини таъминлаш; ҳудудларда йиллик рўйхатга олинган патентлар тизимли назоратни амалга оширади, шунинг- эришилганлиги маълумот учун қабул қилинсин.
сонини 184 тагача етказиш; дек, ҳар ярим йилда улар раҳбарларининг ҳи- илмий ва олий таълим ташкилотларининг
янги турдаги маҳсулотлар ва инновацион техно- соботини эшитади. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кен- илмий фаолияти бўйича баҳолаш ҳамда янги
логиялар яратишнинг ғоядан якуний истеъмол- хорижий ташкилотлар билан ҳамкорликда амал- Молия вазирлиги Ҳисоб палатаси ҳамда Давлат гаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлик- илмий ишланма ва технологиялар яратиш
чигача бўлган комплекс тизимини таъминлаш га оширилаётган илмий, инновацион ва технологик активларини бошқариш агентлиги билан биргалик- ларининг ўз туман (шаҳар)ларининг иқтисодий лойиҳаларини молиялаштиришнинг янги
орқали инновацияларга бўлган талабни рағбат- лойиҳалар сонини 183 тагача ошириш; да устав фондида 50 ва ундан ортиқ фоиз давлат салоҳиятидан келиб чиқиб, инновацион ҳудудга тизимларини ишлаб чиқиш;
лантириш; улуши бўлган хўжалик жамиятларида жамғарма айлантириш мақсадида ҳар бир ҳудудда қўшимча
инновацион стартаплар сонини 1 437 тагача ташкил этилиши, унинг маблағлари тасдиқланган туман (шаҳар)ларни белгилаш ҳақидаги такли- Электрон кооперация портали орқали амалга
яратилган капитални “тубдан янгиловчи” етказиш. миқдорда шакллантирилиши ҳамда мақсадли фига розилик берилсин ҳамда ушбу ҳудудлар ошириладиган инновацион маҳсулот ва хизматлар-
инновацияларга қайта йўналтириш тизимини сарфланиши устидан назорат ўрнатсин; рўйхати 4-иловага мувофиқ тасдиқлансин. ни тўғридан-тўғри харид қилишга оид шартнома-
шакллантириш; 5. 2022 йил 1 августдан бошлаб инновацион маҳ- б) ишлаб чиқариш корхоналари ва тадбиркорлик ларнинг реестрини юритиш;
сулотлар ишлаб чиқаришни ташкил этишда “тар- субъектлари билан ҳамкорликда улушли молия- Нукус, Марҳамат, Ромитан, Дўстлик, Нишон,
таълимнинг барча босқичларида яратувчан- моқ-ҳудуд-илмий/олий таълим ташкилот” зан- лаштириш механизмига мувофиқ янги ишланма- Кармана, Ургут, Сирдарё, Олтинсой, Оҳангарон, инвестицион лойиҳаларда инновацияларни
лик, инновацион тадбиркорлик ва рационализатор- жирининг қуйидагиларга асосланган яхлит тизими ларни жорий этиш асосида яратилган инновация- Олтиариқ ва Гурлан ҳамда мазкур фармоннинг жорий қилиш, ҳудудларда ўзлаштириладиган ин-
лик кўникмаларини ривожлантириш орқали инно- жорий этилсин: ларни — интеллектуал мулкни ишланма эгалари 4-иловада келтирилган туманларда ҳокимнинг вестиция лойиҳаларини технологик ечимлар билан
вацион фаолият бошқарувидa инсон капиталини билан биргаликда патентлаш ва тижоратлашти- инновацион ривожланиш масалалари бўйича тўлдириш, шу йўналишларга инвестиция олиб
янада ривожлантириш. ҳудудий тармоқ ташкилотлари инновацияларга ришни ташкил этиш амалиёти йўлга қўйилади. ўринбосари лавозимлари жорий қилинсин. келинишида кўмаклашиш.
бўлган эҳтиёж(лар) портфелини ишлаб чиқиб, 7. Қуйидагилар:
Белгилансинки, Стратегия эришилган натижалар Инновацион ривожланиш вазирлигининг ҳудудий 2026 йилга келиб мамлакатимиз Глобал иннова- Белгилансинки: 12. Ушбу фармон ижросини самарали ташкил
ва мақсадли кўрсаткичлар бўйича тегишли асосий бошқармаларига тақдим этади; цион индекс рейтинги бўйича жаҳоннинг 56 та ил- ҳоким ўринбосарлари лавозимлари тегишли ту- қилиш, ижро учун масъул ташкилотлар фаолияти-
йўналишлардан келиб чиққан ҳолда, 2024 йил- ғор мамлакати қаторига киришига эришишни бош ман бюджети маблағлари ҳисобидан молиялаш- ни мувофиқлаштириш ва назорат қилиш Бош вазир
дан бошлаб алоҳида-алоҳида тасдиқланадиган Инновацион ривожланиш вазирлигининг ҳуду- мақсад қилиб қўйганлиги; тирилади; ўринбосари С.У.Умурзаков ҳамда инновацион ри-
“Йўл харитаси” асосида босқичма-босқич амалга дий бошқармалари тармоқ муаммоларининг илмий 2021 йилда Глобал инновацион индекс рей- Инновацион ривожланиш вазирлигининг ҳу- вожланиш вазири И.Ю.Абдурахмонов зиммасига
оширилади. ечимини таъминлаш бўйича ижрочи илмий/олий тинги эълон қилинганлиги, унда Ўзбекистон ўтган дудий бошқармалари ҳамда тегишли туман юклансин.
таълим ташкилотини (инновацион спин-офф ком- йилга нисбатан 7 та поғонага кўтарилиб, 132 та ҳокимларининг инновацион ривожланиш маса-
3. Қуйидагилар: паниясини) танлов асосида аниқлайди; давлат орасида 86-ўринни эгаллаганлиги, шу са- лалари бўйича ўринбосарлари ҳамкорлигини Амалга оширилаётган чора-тадбирлар натижа-
2022-2026 йилларда Ўзбекистон Республика- бабли энг катта поғона юқорилаган мамлакатлар ташкиллаштиради. дорлиги юзасидан 2023 йил 1 январга қадар Ўзбе-
сининг инновацион ривожланиш стратегиясини танлов натижаларига кўра илмий/олий таълим топ-10 талигига кирганлиги маълумот учун қабул кистон Республикаси Президенти Администрация-
амалга оширишнинг мақсадли кўрсаткичлари ташкилоти (инновацион спин-офф компания) “1+1” қилинсин. сига ахборот берилсин.
(кейинги ўринларда — Мақсадли кўрсаткичлар) принципи асосида тармоқ ташкилотлари билан бир-
2-иловага мувофиқ; га ишлаб чиқилган лойиҳаларни молиялаштиради; Ўзбекистон Республикаси Ш. МИРЗИЁЕВ
2022-2026 йилларда Ўзбекистон Республика- Президенти
сининг инновацион ривожланиш стратегиясини Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги томо-
амалга оширишнинг ҳудудлар кесимидаги мақ- нидан ишлаб чиқарилиши бозорда муваффақиятли Тошкент шаҳри,
садли кўрсаткичлари 3-иловага мувофиқ тасдиқ- ўзлаштирилган инновацион маҳсулотларни кен- 2022 йил 6 июль
лансин. гайтириш ва келгусида сериялаб саноатда ишлаб
4. Белгилансинки: чиқаришни ташкил этиш мақсадида инвестиция
а) Мақсадли кўрсаткичлар, шу жумладан, қуйи- портфели ишлаб чиқилади.
дагиларни назарда тутади:
Инновацион ривожланиш вазирлиги
(И.Абдурахмонов) бир ой муддатда мазкур
бандда назарда тутилган “тармоқ-ҳудуд-илмий/
олий таълим ташкилот” занжирини амалиётга
тўлиқ ва сифатли татбиқ қилиш бўйича тартиб-
ни ишлаб чиқсин ва тасдиқласин.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ҚАРОРИ
2022-2026 ЙИЛЛАРДА ªЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ИННОВАЦИОН РИВОЖЛАНИШ
СТРАТЕГИЯСИНИ АМАЛГА ОШИРИШ БªЙИЧА ТАШКИЛИЙ ЧОРА-ТАДБИРЛАР Тª¡РИСИДА
Бошланиши 1-бетда муассасалари ҳузурида ташкил этиладиган, ил- Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенга- лойиҳалар рўйхатига асосан Инновацион ривож- хўжалик бирлашмалари, устав фондида давлат
мий ҳажмдор маҳсулотлар (товар ва хизматлар) ши Раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимлари ланиш вазирлиги ҳайъати қарорига мувофиқ улуши 50 фоиз ва ундан юқори бўлган корхоналар-
2. Қуйидагилар: ишлаб чиқаришга ихтисослашган янги иннова- янги инновацион корхоналарнинг ташкил этилаёт- давлат илмий дастурлари доирасида бюджетдан нинг инновацияларни жорий этиш бўйича фаолия-
а) 2022-2026 йилларда Ўзбекистон Республи- цион корхоналар рўйхати 7б-иловага мувофиқ ган ҳудудидан қатъи назар, ўз фаолиятини барча ажратиладиган маблағлар ҳисобидан молиялаш- тини идоралараро мувофиқлаштириш, уларнинг
касининг инновацион ривожланиш стратегияси- тасдиқлансин. ҳудудларда амалга оширишига ҳамда мижозлар тирилади; фаолиятида инновацияларни жорий этиш ҳолати-
ни 2022-2023 йилларда амалга ошириш бўйича базасини кенгайтиришига кўмаклашсин. ни баҳолаш ҳамда мунтазам равишда инновация
“йўл харитаси” (кейинги ўринларда — “Йўл хари- Инновацион ривожланиш вазирлиги 2023 йил “Inno texnopark” МЧЖ тасарруфидаги ўқув-илмий масалалари бўйича раҳбар ўринбосарларининг
таси”) 1-иловага мувофиқ; 1 декабрга қадар 2022-2026 йилларда Ўзбекистон 5. Тошкент шаҳри, Олмазор тумани, Талабалар лаборатория асбоб-ускуналаридан тегишлича та- ҳисоботларини эшитиш ва уларга ташкилий-
б) 2022-2023 йилларда Қорақалпоғистон Республикасининг инновацион ривожланиш стра- шаҳарчаси ҳудудидаги 1,95 га ер майдонида Ин- лабалар ва докторантлар бепул фойдаланади. методик ёрдам кўрсатиш;
Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳрида тегиясида эришилган натижалар ва мақсадли кўр- новацион ўқув-ишлаб чиқариш технопарки биноси
амалга ошириладиган инновацион ишланма- саткичлар ҳамда тегишли давр учун иқтисодиётни жиҳозланган ҳолда қуриб битказилганлиги ҳамда 6. “Inno texnopark” МЧЖ ва унинг резидент- в) Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар
ларни тижоратлаштириш ва стартап лойиҳалар инновацион ривожлантиришнинг асосий йўналиш- унинг негизида Инновацион ривожланиш вазирли- ларига Ўзбекистон Республикаси Президентининг Кенгаши Раиси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар
рўйхати 2-иловага мувофиқ; ларидан келиб чиқиб, мазкур Стратегияни амалга ги муассислигида “Inno texnopark” МЧЖ ташкил 2017 йил 30 июндаги “Республикада ахборот тех- ҳокимлари, масъул вазирлик, идора ва бошқа
в) тармоқлар бўйича: ошириш юзасидан келгуси икки йилга мўлжаллан- этилганлиги маълумот учун қабул қилинсин. нологиялари соҳасини ривожлантириш учун шарт- ташкилотлар, шу жумладан, хўжалик бирлаш-
2022-2023 йилларда иқтисодиётнинг реал сек- ган “Йўл харитаси”ни тасдиқлаш бўйича норматив- шароитларни тубдан яхшилаш чора-тадбирлари малари раҳбарлари зиммасига — мазкур қарорда
тори тармоқлари томонидан янги инновацион ҳуқуқий ҳужжат лойиҳасининг сифатли ишлаб чи- Инновацион ривожланиш вазирлиги, Олий ва тўғрисида”ги ПФ-5099-сон фармонининг 5-банди назарда тутилган тадбирларни ўз вақтида, сифатли
маҳсулотлар ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш бў- қилиши ва Вазирлар Маҳкамасига киритилишини ўрта махсус таълим вазирлиги, Давлат активларини билан IT-парк резидентларига берилган имтиёзлар ва тўлиқ бажариш асосида тегишли ҳудудда инно-
йича амалга ошириладиган аниқ устувор лойи- ташкил этсин. бошқариш агентлигининг “Inno texnopark” МЧЖни (ижтимоий солиқдан ташқари) ва преференциялар вацион маҳсулотларни ишлаб чиқаришга қаратил-
ҳалар рўйхати 3-иловага мувофиқ; “Yıldız Teknoloji Geliştirme Bölgesi Teknopark A.Ş.” 2022 йил 1 августдан бошлаб татбиқ этилсин. ган лойиҳаларни амалга ошириш, шунингдек, ҳар
2023-2026 йилларда иқтисодиёт тармоқлари- 3. Мазкур қарорга 5-иловада кўрсатилган тармоқ ташкилотининг Ўзбекистондаги ишончли вакили чорак якунидан сўнг кейинги ойнинг 5-санасига қа-
да амалга ошириладиган “драйвер” инновацион ташкилотлари Инновацион ривожланиш вазирлиги (кейинги ўринларда — ишончли вакил) ишончли “Яшнобод” инновация технопарки резидент- дар ушбу қарор билан белгиланган чора-тадбир-
лойиҳалар рўйхати 4-иловага мувофиқ; билан келишилган ҳолда, илмий ҳажмдор ва инно- бошқарувига бериш тўғрисидаги таклифига розилик лари учун 2022 йил 1 августдан бошлаб 2025 йил лар ижроси юзасидан Инновацион ривожланиш
иқтисодиёт тармоқлари ташкилотлари томо- вацион маҳсулотлар ишлаб чиқаришни ўзлашти- берилсин. Бунда: 1 августга қадар айланмадан олинадиган солиқ вазирлигига ҳисобот тақдим этиб бориш вази-
нидан янги ишланма ва технологиялар асосида риш лойиҳаларини амалга оширишнинг 2023-2026 ставкаси 1 фоиз этиб белгилансин. фалари юклатилсин.
илмий ҳажмдор ва инновацион маҳсулотлар иш- йилларга мўлжалланган прогноз кўрсаткичларига а) “Inno texnopark” МЧЖ ишончли бошқарувга
лаб чиқаришни ўзлаштириш лойиҳаларини амал- мувофиқ ҳар йили ишлаб чиқиладиган “йўл ха- беш йилдан кўп бўлмаган муддатга берилади; Бош вазир ўринбосари С.Умурзаков Инновацион 8. Ўзбекистон Республикаси Президентининг
га оширишнинг 2023-2026 йилларга мўлжаллан- риталари” асосида ўз маблағлари ҳисобидан ривожланиш вазирлиги, Молия вазирлиги, Давлат 2018 йил 19 апрелдаги “Ўзбекистон Республикаси
ган прогноз кўрсаткичлари 5-иловага мувофиқ; илмий ҳажмдор ва инновацион маҳсулотлар б) келишувларга кўра, ишончли вакилга қуйидаги солиқ қўмитаси билан биргаликда икки ой муддатда Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузурида Ил-
г) илмий ва олий таълим ташкилотлари ишлаб чиқаришни ташкил этсин. асосий вазифалар юклатилади: “Inno texnopark” МЧЖ ва “Яшнобод” инновация ғор технологиялар марказини ташкил қилиш тўғри-
бўйича: технопаркига резидентликка қабул қилишнинг сида”ги ПҚ-3674-сон қарорига 9-иловага мувофиқ
2022-2023 йилларда илмий ташкилотлар то- 4. 2022-2024 йилларда истиқболли йўналиш- мавжуд инфратузилмани бошқариш ва техно- янгиланган тартибини тасдиқласин. қўшимча ва ўзгартириш киритилсин.
монидан янги ишланма ва технологияларни ларда Инновацион ривожланиш вазирлиги то- парк резидентларига хизмат кўрсатиш;
яратиш ва жорий этиш лойиҳаларини амалга монидан ташкил этиладиган, илмий ҳажмдор ва 7. Қуйидагиларга: 9. Инновацион ривожланиш вазирлиги ман-
ошириш дастури 6-иловага мувофиқ; инновацион маҳсулотлар (товар ва хизматлар) технопарк резидентларининг инновацион лойи- а) Бош вазир ўринбосари С.У.Умурзаков фаатдор вазирлик ва идоралар билан биргаликда
2023-2026 йилларда илмий ташкилотлар то- ишлаб чиқаришга ихтисослашган янги иннова- ҳаларини амалга ошириш ҳамда интеллектуал ва зиммасига: икки ой муддатда қонунчилик ҳужжатларига ушбу
монидан амалга ошириладиган “драйвер” инно- цион (spin-off) корхоналар рўйхати 8-иловага му- саноат мулкини бошқаришда кўмаклашиш; мазкур қарорнинг ўз вақтида, тўлиқ ва сифат- қарордан келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимча-
вацион лойиҳалар рўйхати 6а-иловага мувофиқ; вофиқ тасдиқлансин. ли ижро этилишини таъминлаш, “Йўл харитаси”ни лар тўғрисида Вазирлар Маҳкамасига таклифлар
2022-2024 йилларда инновацион фаолиятнинг маркетинг, реклама ва ахборот хизматларини амалга ошириш юзасидан масъул вазирлик, идора киритсин.
истиқболли йўналишларида илмий ташкилотлар Белгилансинки, янги инновацион корхоналар: кўрсатиш; ва ташкилотлар фаолиятини самарали ташкил
ҳузурида ташкил этиладиган, илмий ҳажмдор иқтисодиёт тармоқлари ва ижтимоий соҳада иш- қилиш ҳамда мувофиқлаштириш; 10. Мазкур қарор ижросини самарали ташкил қи-
маҳсулотлар (товар ва хизматлар) ишлаб чиқа- лаб чиқариш ёки хизмат кўрсатиш жараёнларида хорижий давлатлардан технологиялар трансфе- инновация масалалари бўйича раҳбар ўринбо- лиш, ижро учун масъул ташкилотлар фаолиятини
ришга ихтисослашган янги инновацион академик ресурсларни мақбуллаштирган ҳолда талаб юқори рига кўмаклашиш ҳамда инвестиция жамғармала- сарлари фаолияти натижадорлигидан келиб чиқиб, мувофиқлаштириш ва назорат қилиш Бош вазир
корхоналар рўйхати 6б-иловага мувофиқ; бўлган ва истиқболли инновацияларни кенг жорий рини ва венчур капиталларини жалб қилиш; уларни рағбатлантириш ёки интизомий, шу жум- ўринбосари С.У.Умурзаков ҳамда инновацион ри-
2022-2023 йилларда олий таълим ташкилот- этиш мақсадида ташкил этилаётган илмий ҳажм- ладан, эгаллаб турган лавозимидан озод қилишга- вожланиш вазири И.Ю.Абдурахмонов зиммасига
лари томонидан янги ишланма ва технология- дор корхоналар ҳисобланади; технопарк резидентлари маҳсулотининг халқа- ча бўлган қатъий чораларни кўриш, зарур ҳол- юклансин.
ларни яратиш ва жорий этиш лойиҳаларини фаолияти давлат бошқаруви ва маҳаллий ҳоки- ро кўргазма ва ярмаркаларда иштирок этишини ларда, Ўзбекистон Республикаси Президенти
амалга ошириш дастури 7-иловага мувофиқ; мият органлари ҳамда хўжалик юритувчи субъектлар таъминлаш; Администрациясига таклиф киритиш; Амалга оширилаётган чора-тадбирлар натижа-
2023-2026 йилларда олий таълим муассаса- ҳамкорлигида давлат илмий дастурлари доирасида, б) инновацион ривожланиш вазири дорлиги юзасидан 2023 йил 1 январга қадар Ўзбе-
лари томонидан амалга ошириладиган “драй- маҳаллий бюджет ва тадбиркорлик субъектлари в) технопарк лойиҳаларини амалга ошириш на- И.Ю.Абдурахмонов зиммасига вазирлик ва идо- кистон Республикаси Президенти Администрация-
вер” инновацион лойиҳалар рўйхати 7а-иловага маблағлари ҳисобига амалга оширилади. тижасида резидентларнинг барча олган рухсатно- ралар, маҳаллий ижро этувчи ҳокимият органлари, сига ахборот берилсин.
мувофиқ; Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳар йили ил- малари, патентлари, илмий ва инновацион ишлан-
2022-2024 йилларда инновацион фаолият- мий ҳажмдор маҳсулот (хизматлар) ишлаб чиқариш- малари, технологиялари, хизматлари ва таҳлилий Ўзбекистон Республикаси Ш. МИРЗИЁЕВ
нинг истиқболли йўналишларида олий таълим га ихтисослашган янги инновацион корхоналарда маълумотлари Инновацион ривожланиш вазирлиги Президенти
рақобатбардош янги маҳсулотлар ишлаб чиқариш мулки ҳисобланади.
технологияларини ўзлаштириш лойиҳаларига дав- Тошкент шаҳри,
лат илмий дастурларига ажратилган маблағлар- Белгилансинки: 2022 йил 6 июль
нинг 10 фоизи йўналтирилишини таъминласин. Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва
Тошкент шаҳрида инновацион ҳудудга айлантири-
лаётган туманларда инновацион, стартап, тижорат-
лаштиришга тайёрлаш, тижоратлаштириш ҳамда
технологиялар трансфери лойиҳалари Қорақалпо-
ғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар
ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари ҳамда Инновацион
ривожланиш вазирлиги томонидан тасдиқланадиган
Жараён 32022 йил 7 июль, 136-сон
ТАРАҚҚИЁТ ЙЎЛИ
КОНСТИТУЦИЯВИЙ ИСЛО²ОТ:
ИНСОН ¯АДРИ ВА ²У¯У¯ЛАРИНИ
ТАЪМИНЛАШ — БОШ МА¯САД
Бошланиши 1-бетда
Ушбу тадбирда Женевада жойлашган Бирлашган Миллатлар Ташкилоти қароргоҳи, Парламентлараро Иттифоқ, БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича
олий комиссари Бошқармаси, Халқаро меҳнат ташкилоти, Ўлим жазосига қарши халқаро комиссия, ЮНИСЕФ раҳбарияти ва ходимлари, БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича
кенгашининг Судьялар ва адвокатлар мустақиллиги масалалари бўйича махсус маърузачиси, ноҳукумат ташкилотлар фаоллари, хорижий давлатларнинг Женевадаги
ваколатхоналари бошлиқлари, Швейцария оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этди.
Акмал САИДОВ, Мартин ЧУНГОНГ, уйғун эканини алоҳида таъкидлайман. Шу
Ўзбекистон делегацияси раҳбари, Парламентлараро Иттифоқ маънода, “Инсон шарафи ва қадр-қиммати”ни
Конституциявий комиссия раиси: Бош котиби: бош масала этиб белгилаган ҳолда, Асосий
қонунга ўзгартиришлар киритиш жараёнлари-
— Ўзбекистон Республикаси Конституция- *** — Ўзбекистон Республикаси Дунёнинг бошқа мамлакатларидаги ни изчиллик билан амалга ошираётган Ўзбе-
сини ислоҳ этишдан кўзланган асосий мақсад Қайд этиш жоизки, давра суҳбатида сўнг- конституциявий ислоҳотлар соҳасида Пар- кистонни бошқа кўплаб мамлакатларга наму-
“Инсон қадри учун” ғоясини ҳамда ҳозирги ис- ги йилларда Ўзбекистон ижтимоий-сиёсий Президенти Шавкат Мирзиёев Жаноби ламентлараро Иттифоқ тўплаган тажриба на қилиб кўрсатишдан сира иккиланмайман.
лоҳотларимизнинг бош тамойили бўлган “Ин- ва социал-иқтисодий ҳаётининг барча со- олийларининг мамлакатингиз Ўзбекистоннинг бу борадаги ҳозирги қатъий
сон — жамият — давлат” деган ёндашувни ҳаларида ижобий ислоҳотлар амалга оши- конституциявий асосларини ислоҳ этиш йўли ва ибратли амалиётига монанд ҳамда Конституция халқ учун ёзилади. Мамлака-
Конституциямизнинг мазмунига чуқур сингди- рилаётгани, энг муҳими, ана шу шиддатли ва такомиллаштиришга қаратилган тингизда бўлиб ўтаётган умумхалқ муҳокамаси
риб, янги Ўзбекистонни барпо этиш жараёнида ўзгаришларнинг марказида инсоннинг асосий ташаббуси таҳсинга сазовор. ва келиб тушаётган кўпсонли таклифларнинг
амалий ҳаётимизнинг бош қадриятига айлан- ҳуқуқ ва эркинликларини таъминлаш масала- эътибор билан ҳисобга олиниши натижасида
тиришдир. Чунки инсон қадрини юксалтириш си тургани халқаро мулоқот иштирокчилари Асосий қонунга ўзгартиришлар киритиш халқаро стандартларга, энг муҳими, Ўзбекис-
ҳақиқатдан давлат ҳокимияти органларининг томонидан мамнуният билан таъкидланди. тўғрисидаги конституциявий қонун лойиҳаси тон халқининг хоҳиш-иродаси ва орзу-истакла-
конституциявий бурчи ва устувор вазифаси Хусусан, мамлакатда гендер тенгликка эри- умумхалқ муҳокамасидан ўтказилаётгани ва рига тўлиқ мос келадиган Конституциявий қо-
бўлмоғи шарт. шиш, фуқаролиги бўлмаган шахслар сонини ушбу жараёнда жамоатчиликнинг кенг иштирок нун лойиҳаси шакллантирилиши тайин.
камайтириш, болалар меҳнати ва мажбурий этаётгани, ўз навбатида, бўлажак референ-
Президентимиз Шавкат Мирзиёев таъкид- меҳнатга барҳам бериш, сўз эркинлигини думнинг юксак уюшқоқлик билан ўтишига йўл Парламентлараро Иттифоқ Ўзбекистон
лаганидек, “Инсоннинг қадр-қиммати, шаъни таъминлаш борасида муҳим ютуқлар қўлга очади. Таклиф этилаётган ўзгартириш ва қў- Президенти ташаббуси билан мамлакатда
ва ғурури бундан буён барча соҳаларда би- киритилгани юқори баҳоланди. шимчалар, ҳеч шубҳасиз, халқаро стандартлар амалга оширилаётган конституциявий ислоҳот
ринчи ўринда туриши керак”. Бу борада давла- Айниқса, Ўзбекистондаги конституциявий талабларига мос келади. жараёнларини тўла қўллаб-қувватлайди. Биз
тимиз раҳбари томонидан инсон, унинг ҳаёти, ислоҳотнинг устувор тамойиллари ва ғояла- бу борада ҳар қандай техник кўмак кўрсатишга
эркинлиги, қадр-қиммати, дахлсиз ҳуқуқлари ри БМТ Барқарор тараққиёт мақсадларининг ҳамиша тайёрмиз.
ва манфаатлари масаласи билан боғлиқ так- “Ҳеч кимни ортда қолдирмаслик” шиори билан
лиф ва тавсиялар жамоатчилик эътиборига ҳамоҳанг эканлиги алоҳида эътироф этилди. Ҳейнз КОЛЛЕР, Кейинги даврда Ўзбекистон билан Халқаро
ҳавола этилгани алоҳида диққатга сазовор. Зеро, бу муҳим омил инсон ҳуқуқлари, эркинлик- Халқаро меҳнат ташкилотининг меҳнат ташкилоти ўртасида ишончли ва ўрнак
лари ва қонуний манфаатларини ҳар томонла- Бош директори ўринбосари, олишга арзигулик амалий муносабатлар қарор
Конституциямизга “Ўзбекистонда ўлим жа- ма таъминлашда улкан аҳамият касб этади. Европа ва Марказий Осиё мамлакатлари топди. Мамлакатингиз бу борада чиндан ҳам
зоси тақиқланади”, деган яна бир муҳим нор- бўйича минтақавий директори: бой ижобий тажриба тўплади. Ушбу ибратли
мани киритиш таклиф қилинди. Нега деганда, амалиёт Халқаро меҳнат ташкилоти тарихида-
яшаш ҳуқуқи — ҳар бир инсоннинг табиий ҳу- — Шу йил март ойида Ўзбекистонга ги энг мақбул намунадир, десам, асло мубола-
қуқи бўлиб, унга бу ҳуқуқни давлат эмас, Ярат- ға бўлмайди.
ганнинг ўзи ато этган. амалга оширган ташрифим
Конституциявий ислоҳот ҳақида сўз бор-
Кўплаб давлатларнинг Конституция ва қо- самараларидан жуда ҳам хурсандман. ганда, Ўзбекистонда Халқаро меҳнат ташки-
нунларида ҳамда инсон ҳуқуқларига оид хал- лоти конвенциялари дастуриламал принцип-
қаро ҳужжатларда акс этган, шахсни ушлаш Мамлакатингизда болалар меҳнати ва ларини конституциявий нормалар мақомида
чоғида унинг ҳуқуқлари ва нима сабабдан мустаҳкамлашга қаратилган саъй-ҳаракат-
ушлангани содда тилда тушунтирилишини мажбурий меҳнатга барҳам берилгани, ларни астойдил маъқуллайман. Хусусан,
назарда тутадиган “Миранда қоидаси” Консти- сурункали болалар меҳнати ва мажбурий
туциямизда муҳрлаб қўйилмоқда. Шунингдек, “Cotton Campaign” томонидан ўзбек меҳнатни тақиқлаш, ижтимоий давлат ғояси
“Хабеас корпус” институтини ривожлантириш- билан суғорилган конституциявий нормалар
га жиддий аҳамият бериляпти. пахтасига нисбатан бойкотнинг Бу салмоқли натижалар, аввало, ниҳоятда муҳимдир.
бекор қилингани ва пандемия Ўзбекистон Президентининг қатъий ва мус-
шароитига қарамай, юртингизга таҳкам сиёсий иродаси самараларидир. Бундай ёндашув, бир томондан, халқнинг
кундалик турмушини фаровон этишга хизмат
Европа Иттифоқи томонидан “GSP+” Албатта, Президент жамоаси, шу жумла- қилса, иккинчи томондан, мамлакат ялпи иқти-
дан, барча ижтимоий шериклари яқин ҳам- содиёти юксалиши йўлида ҳам ижобий самара-
ПРЕЗИДЕНТИМИЗ ШАВКАТ МИРЗИЁЕВ ТАЪКИДЛАГАНИДЕК, “ИНСОННИНГ бенефициари мақоми тақдим корликда тиришқоқлик билан ишлаганини лар беришига аминман.
этилгани — буларнинг барчасини ҳам эътироф этиш керак.
юксак баҳолайман.
ҚАДР-ҚИММАТИ, ШАЪНИ ВА ҒУРУРИ БУНДАН БУЁН БАРЧА СОҲАЛАРДА
БИРИНЧИ ЎРИНДА ТУРИШИ КЕРАК”. БУ БОРАДА ДАВЛАТИМИЗ РАҲБАРИ минтақага айлантириш йўлидаги Анна-Катерин ҲАНН,
ТОМОНИДАН ИНСОН, УНИНГ ҲАЁТИ, ЭРКИНЛИГИ, ҚАДР-ҚИММАТИ, саъй-ҳаракатларингизни қизғин қут- Фрибур университети профессори
ДАХЛСИЗ ҲУҚУҚЛАРИ ВА МАНФААТЛАРИ МАСАЛАСИ БИЛАН БОҒЛИҚ лайди. Ишончим комилки, бу эзгу ин- (Швейцария):
ТАКЛИФ ВА ТАВСИЯЛАР ЖАМОАТЧИЛИК ЭЪТИБОРИГА ҲАВОЛА тилишлар ўз самарасини беради ва
ЭТИЛГАНИ АЛОҲИДА ЭЪТИБОРГА САЗОВОР. Европа Иттифоқидан кейин Марказий — Даставвал,
Осиё ўлим жазосини тўлиқ тақиқлаган Швейцарияда
Диего ГАРСИЯ-САЯН, таъминлаш жараёнлари ижобий иккинчи минтақа мақомига эга бўлади. амалга оширилган
БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгашининг томонга изчил ривожланаётгани- конституциявий
Судьялар ва адвокатлар мустақиллиги ни кўриб турибмиз. Ўзбекистон ижтимоий ҳаётининг ислоҳотлар ва бу
масалалари бўйича махсус маърузачиси: барча соҳаларида Президент Шавкат борада ўзим тўпла-
Мамлакатингизда ўлим жа- Мирзиёев Жаноби олийлари раҳбар- ган тажриба ҳақида
— Фуқароларнинг асосий ҳуқуқ зоси қўлланмаслиги ҳақидаги Рутс ДРЕЙФУС, лигида амалга оширилаётган ўзга- мухтасар тўхта-
ва эркинликларини ҳамда адво- норманинг Конституцияда мус- Ўлим жазосига қарши халқаро ришларни Швейцария жамоатчилиги ламан.
катлар ва судьяларнинг мустақил- таҳкамлаб қўйилишини олқиш- комиссия вице-президенти, чуқур ҳайрат билан кузатиб бормоқда.
лигини амалда таъминлаш жуда лайман. Албатта, “Хабеас корпус” Швейцариянинг собиқ Мамлакатимиз
муҳимдир. Бу борада Президент институтини ривожлантиришга Президенти: Конституциявий ислоҳот асноси- Асосий қонуни 1848
Шавкат Мирзиёев Жаноби олий- жиддий аҳамият берилаётгани да Ўзбекистоннинг Асосий қонунига йилда тасдиқланган
ларининг бевосита раҳбарлигида ва барча шахсларнинг мамлакат — Халқаро комиссиямиз Марка- ўлим жазоси қўлланишининг тақиқла- бўлиб, ўтган давр-
Ўзбекистонда амалга оширилаёт- ҳудудида эркин ҳаракатланиши зий Осиёни ўлим жазосидан холи нишига оид норма киритилаётганини да унга бир неча
ган ижобий янгиланишлар юксак кафолатланаётгани ҳам ниҳоятда тўла қўллаб-қувватлайман. Бундай бор ўзгартиришлар
баҳога лойиқ. аҳамиятлидир. конституциявий тузатиш Инсон ҳу- киритилган. Шулар
қуқлари умумжаҳон декларацияси- орасида 1999 йилги конституциявий ислоҳот алоҳи-
Ўзбекистоннинг янги Президен- Конституциянгизда қонун усту- нинг асосий принципи бўлмиш яшаш да аҳамиятга эга.
ти мамлакат бошқарувига келган ворлиги принциплари ўрнатилаёт- ҳуқуқини рўёбга чиқариш имконини
даврдан эътиборан, юртингиз ҳаё- гани диққатга сазовор. Айниқса, беради ва буни таъкидлаётганимдан Таҳлилларимга кўра, ҳозирги вақтда Ўзбекистон-
тининг барча соҳаларида демок- “Ўзбекистон — ҳуқуқий давлат” мамнунман. да амалга оширилаётган конституциявий ислоҳот
ратик ўзгаришлар шиддатли суръ- тамойилининг янгиланаётган Асо- 1999 йилда Швейцариянинг янгиланган Конститу-
атларда амалга оширилаётганини Ўшанда Ўзбекистон Президенти сий қонунда ўз аксини топиши ҳа- ПРЕЗИДЕНТИНГИЗ ТАНЛАГАН ЙЎЛ МАМЛАКАТНИ циясини қабул қилиш жараёнларига жуда ўхшайди.
кузатиб келмоқдамиз. Шу жумла- ва тегишли муассасалар раҳбар- вас қилса арзигулик. ТАРАҚҚИЁТ, ДЕМОКРАТИЯ ВА ҲУҚУҚ УСТУВОРЛИГИ Ўшанда мамлакатимизда федерал адлия ислоҳ
дан, очиқлик ва транспарентликни лари билан самарали мулоқотлар САРИ ДАДИЛ БОШЛАБ БОРАЁТГАНИНИ ЯҚҚОЛ КЎРИБ этилган ва швейцариялик фуқароларга қўшимча
таъминлаш, судьялар ва адвокат- олиб боргандик. Шу ўринда Бош Қонунингизда ТУРИБМАН. БУ ЙЎЛ, ЎЗ НАВБАТИДА, ЎЗБЕКИСТОН сиёсий ҳуқуқлар берилган.
ларнинг мустақиллигига эришиш том маънодаги ҳуқуқий давлат ЖАҲОН МАЙДОНИДА ЎЗИНИНГ МУНОСИБ ЎРНИГА ЭГА
йўлида салмоқли одимлар қўйил- Фурсатдан фойдаланиб, ўза- барпо этишнинг кафолати бўлиб БЎЛИШИНИ ТАЪМИНЛАШИГА ИШОНАМАН. Швейцариянинг Асосий қонунида, шунингдек,
ганига гувоҳ бўлиб турибмиз. ро ишончга асосланган ана шу хизмат қиладиган конституция- бошқа бир қатор дастуриламал ҳуқуқлар кодифи-
мулоқотларимиз ўз мевасини вий нормалар қарор топишига кациялаштирилган. Бинобарин, бу ҳуқуқларни ил-
Ўзбекистонга бундан уч йил ол- берганини алоҳида таъкидламоқ- чин дилдан тилакдошман. Чун- гари фақат суд амалиёти ва қонуности ҳужжатлар
дин амалга оширган ташрифим- чиман. Чунки айни вақтда мамла- ки бунинг натижасида судьялар, орқалигина билганмиз.
ни мамнунлик билан эслайман. катингизда ҳуқуқ устуворлигини янада муҳими, адвокатларнинг
ҳақиқий мустақиллиги сўзсиз Роберт БЛЮМ, тирок этар эканман, сайловнинг очиқлик
таъминланади. Женева Дипломатлар доираси ва транспарентлик руҳида, барча халқаро
Президенти: демократик стандартларга риоя этган ҳолда
Жианни МАГАЗЗЕНИ, ўтказилганини кузатиш шарафига муяссар
БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича олий комиссари — Шавкат Мирзиёев Жаноби олийлари- бўлганман. Бу галги улкан сиёсий тадбир-
Бошқармасининг Универсал даврий шарҳ бўлими нинг Президент лавозимига сайланиши ва лар ҳам ўшандай юксак профессионал да-
бошлиғи: юртингизда шиддатли ислоҳотлар жараё- ражада ташкил этилишига ишончим комил.
нининг бошланиши тимсолида Ўзбекистон
— Ўзбекистонда инсон қадри ва тақдим этилган қонун ижодкорлиги Универсал даврий шарҳ ҳар қайтадан дунёга келди гўё. Шу нуқтаи на- кечаётгани жорий ислоҳотларнинг аҳамия- ***
ҳуқуқларини ҳимоя қилишга қара- билан боғлиқ таклифларимиз ҳам бир давлатга инсон ҳуқуқлари зардан, давлатингиз раҳбарининг Консти- тини янада оширади. Халқаро давра суҳбатида Ўзбекистон
тилган ислоҳотлар амалга ошири- Ўзбекистоннинг янгиланаётган соҳасидаги вазиятни яхшилаш туцияни такомиллаштириш ташаббусини делегацияси аъзолари — Ташқи ишлар ва-
лаётганини қўллаб-қувватлайман. Конституциясида ўз аксини топа- мақсадида амалга оширадиган мамлакатингиз истиқболи йўлидаги ўта Президентингиз танлаган йўл мамлакат- зири ўринбосари Г.Фозилов, Бош прокурор
Мамлакатингиз инсон ҳуқуқлари ди, деб умид қиламан. саъй-ҳаракатлари ҳақида маълум муҳим қарор, деб ҳисоблайман. ни тараққиёт, демократия ва ҳуқуқ устувор- ўринбосари Э.Йўлдошев ва “Тараққиёт
соҳасидаги мажбуриятлари юза- қилиши, шунингдек, айни соҳада- лиги сари дадил бошлаб бораётганини яқ- стратегияси” маркази директори
сидан Универсал даврий шарҳ *** ги ўз мажбуриятларини бажари- Асосий қонунни ўзгартириш жараёнла- қол кўриб турибман. Бу йўл, ўз навбатида, Э.Туляков қатнашди.
муҳокамаси бўйича катта ижобий Маълумот ўрнида айтиш жоиз- ши учун имконият яратади. рининг эътиборга молик жиҳатлари бисёр. Ўзбекистон жаҳон майдонида ўзининг му- Тадбирда иштирок этган нуфузли хал-
тажрибага эга. ки, Универсал даврий шарҳ — БМТ Айниқса, янгиланаётган Конституцияда носиб ўрнига эга бўлишини таъминлашига қаро ташкилотлар намояндалари мамла-
Инсон ҳуқуқлари бўйича кенгаши- “Ўзбекистон — ижтимоий ва ҳуқуқий давлат” ишонаман. катимизда амалга оширилаётган конс-
Бу ўринда, айниқса, 2018 йил- нинг механизми. Ушбу механизм деган янгича мақомни мустаҳкамлаб қўйиш титуциявий ислоҳотга ўзларининг зарур
да Ўзбекистон Универсал даврий доирасида бир йилда тўрт ма- бўйича астойдил иш олиб борилаётгани Ўзбекистонда 2021 йили бўлиб ўтган экспертлик кўмагини кўрсатишга шай-
шарҳнинг учинчи босқичи доира- ротаба БМТга аъзо 193 та дав- эътирофга сазовор. Президент сайловида швейцариялик куза- лигини билдирди. Бундай амалий ёрдам
сида тақдим этилган 212 та тав- лат томонидан инсон ҳуқуқлари тувчилар миссияси раҳбари сифатида иш- Ўзбекистон Президентининг ташаббус-
сиямиздан 198 тасини қабул қил- соҳасидаги мажбуриятлари ва Конституциявий ислоҳот, аввало, инсон лари тўлиқ амалга ошиши учун йўналти-
гани ва амалиётга татбиқ этгани вазифалари қандай бажарилаёт- ҳуқуқларини кафолатлашга қаратилгани- рилиши алоҳида таъкидланди.
юксак баҳога сазовордир. гани мунтазам равишда шарҳлаб ни алоҳида таъкидламоқчиман. Бу муҳим
борилади. жараён Ўзбекистоннинг инсон ҳуқуқларини Ғулом МИРЗО тайёрлади.
Универсал даврий шарҳнинг ҳимоя қилиш соҳасида дунёдаги нуфузли Тошкент — Женева — Тошкент
олдинги босқичлари доирасида халқаро ташкилот — БМТнинг Инсон ҳуқуқ-
лари бўйича кенгашига аъзолиги даврида
4 2022 йил 7 июль, 136-сон
МУНОСАБАТ ИЛМГА АСОСЛАНГАН
УРУ¡ЧИЛИК ВА
АГРОТЕХНОЛОГИЯЛАР
катта даромад манбаи
Иброҳим АБДУРАҲМОНОВ, таъминланиши борасида камчиликлар МАЪЛУМОТЛАРГА КЎРА, ПАХТА ЕТИШТИРИШДАН ОЛИНАДИГАН Йиғилишда қишлоқ хўжалигида за- муляторларни минерал ўғитлар билан
инновацион ривожланиш кўзга ташлана бошлади. Давлатимиз ГЛОБАЛ БИЗНЕС ДАРОМАДИ ЙИЛИГА 500 МИЛЛИАРД раркунандаларга қарши курашиш, уйғунлаштирилган ҳолда қўллаш, туп-
вазири, академик раҳбари мана шу тизим пухта йўлга AҚШ ДОЛЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТАДИ. ПРЕЗИДЕНТИМИЗ турли ҳашаротларга чидамли нав яра- роқнинг унумдорлиги, агрофизикавий,
қўйилиши, фермерларимизга илмий АЙТГАНИДЕК, ТЎҚИМАЧИЛИК БИЗГА КАМ ХАРАЖАТ БИЛАН тишга алоҳида эътибор қаратилди. Бу агрокимёвий ҳамда микробиологик ху-
Бошланиши 1-бетда тавсиялар бериш зарурлигига алоҳида КАТТА ДАРОМАД ОЛИШ ИМКОНИНИ БЕРАДИ. УНДАН борада “ақлли” қишлоқ хўжалиги асқа- сусиятларини яхшилашни даврнинг ўзи
эътибор қаратди. ЎРИНЛИ ФОЙДАЛАНИШИМИЗ УЧУН УРУҒЧИЛИК ВА ЭКИН тади. Табиатан шундай: битта ҳашарот талаб қилмоқда. Республика бўйича туп-
Халқаро амалиётдан маълумки, ҳу- ЕТИШТИРИШ ЖАРАЁНИДА ИЛМГА ТАЯНИШИМИЗ, ЗАМОНАВИЙ 10 та тухум қўйган бўлса, уларни қириб роқ агрокимёвий хариталарини янгилаш,
дудларнинг тупроқ-иқлим шароитини Деҳқон ва фермерларимизда чет БИОТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ ЖОРИЙ ҚИЛИШИМИЗ КЕРАК. ташласангиз, курашувчанлик қобилияти озуқа элементлари билан таъминланиш
чуқур ўрганган ҳолда, илм-фаннинг ил- элдан олиб келинган уруғ яхши, деган янада ошади ва тирик қолган ҳашарот даражасига қараб, илмий асосланган
ғор ютуқларидан самарали фойдала- тушунча бор. Бир жиҳатни эътибордан амалиётида ҳосилдорлик тола миқдори белгиланган вазифалар мана шу каби энди 100 тагача тухум қўяди. Ҳашарот тавсияларга мувофиқ, минерал ўғитни
ниб, экин турларини маҳаллийлашти- четда қолдирмаслигимиз керак: дунё билан ўлчанади. Туркия гектаридан бир улкан ишларнинг мантиқий давомийли- дориланса, кейинги йилда шу дорига мақбул нисбатларда ва муддатларда
риш, ўринли жойлаштириш, замонавий пахтачилигида Ўзбекистон энг шимо- ярим минг килограмм тола олса, бизда гини таъминлаши билан аҳамиятлидир. иммунитет ҳосил қилади ва бу усулда қўллаш орқали ғўзанинг ноқулай об-ҳа-
агротехнологияларни кенг татбиқ этиш лий ҳудуддир. Яъни пахта навларини 800 килограмм, яъни 100 килограмм курашишнинг аҳамияти қолмайди. Чет во шароитларига, касалликларга қарши
юқори натижадорликка эришишнинг четдан олиб келиб, тўғридан-тўғри да- пахтадан 33 килограмм тола ажратиб Ер сифатини яхшилашда замона- элдан катта маблағ эвазига келтирил- иммунитетини кучайтириш натижасида
ягона йўли саналади. лаларимизга экканимиз билан кутилган олинади. Демак, мана шу кўрсаткични вий лабораторияларнинг аҳамияти ган доридан фойдалансак, кейинги йил ҳосил ҳамда сифатни ошириш мумкин.
ҳосилни ололмаймиз. Бунинг сабаби ўзгартириш учун ҳам бизга тола сифати катта. Биз анча йиллардан буён ўғит- яна бошқа турдаги дори сотиб оламиз.
Президентимиз раислигида жорий шундаки, чет элдан олиб келинган пах- юқори бўлган, иқлимимизга мос навлар ни тўғри ишлата олмадик. Собиқ тузум Шу тариқа импорт кучайиб бораверади. Кенгаш кичик инновацион уруғлик
йил 28 июнь куни илмга асосланган та уруғи 220-270 кунда ҳосилга киради. керак. Соҳага янгича илмий ёндашув- даврида ерга нотўғри ишлов берилга- Бу ортиқча маблағ сарф қилиш дегани. корхоналарини ташкил этиш орқали
уруғчилик ва агротехнологиялар ҳисо- Аммо бизнинг об-ҳавомиз шароитида лар зарур. Туркиядан ўзлаштиришимиз ни учун ҳам ҳосилдорлик тушиб кетган. Илмий ёндашиб, касалликлар ва зарар- янги навларнинг кичик партиядаги уруғ-
бига ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш бу муддат жуда узоқ. Соҳадаги олим- зарур бўлган технология ҳам шу — чи- Замонавий лабораторияда тупроқни кунандаларга чидамли нав яратиб, ор- ликларини жамғариш, сақлаш ва қайта
ҳамда пахтани чуқур қайта ишлаш асо- ларимиз изланиб, мана шу даврни 120 гитнинг массаси кам, толаники юқори таҳлил қилиб, мана шу муаммоларга тиқча харажатларнинг олдини олиши- ишлаш, саралаш, дорилаш ҳамда қа-
сида тўқимачилик маҳсулотлари экс- кунга қисқартирган. Агар фермер ўз бўлишига эришишимиз керак. барҳам беришга ҳаракат қиляпмиз. миз мумкин. доқлаш, янги навлар ҳосилдорлигини
портини кўпайтириш чора-тадбирлари даласига импорт ҳисобига келтирилган Бу, албатта, ўзига яраша вақт талаб давлат андозаси талабларига етказиш-
юзасидан ўтказилган видеоселектор навни тўғридан-тўғри экса, одатдаги Пахтачиликда етакчи давлатларда қилади. Йиғилишда йил якунига қадар Соҳада кузатилаётган камчилик- ни ҳам йўлга қўяди.
йиғилишида ҳам бу масала алоҳида каби сентябрь ойида ҳосил ололмайди. мана шу амалиёт йўлга қўйилган. Ўзбек ҳар бир кластерда уруғчилик, тупроқ ларни бартараф этиш учун вазирлик-
таъкидлангани бежиз эмас. Уруғчилик илмидан хабардор бўлмаса, пахтасига талаб ҳамиша юқори бўлган. таҳлили ва биолабораториялар ҳамда лар қошида эмас, Президент ҳузурида Энди ғўза селекцияси ва уруғчилиги
бу экинга умуман ҳосил бермайдиган Чунки юртимизда етиштирилган пахта- уруғ тайёрлаш цехлари ишга тушири- Пахтачилик кенгаши ташкил этилиши соҳасида анъанавий ва ноанъанавий
Маълумотларга кўра, пахта етиш- тур, деган хулосани бериши ҳам мум- да тола узунлиги 33-34 миллиметр бў- лиши таъкидланди. Шунингдек, ҳар белгиланди. Кенгашга бошчилик қилиш селекция ҳамда физиологик ва биоким-
тиришдан олинадиган глобал бизнес кин. Ўлкамиз иқлим шароитида ҳосил либ, соҳада етакчи давлатларда бу кўр- бир кластер йил якунига қадар тупроқ вазифаси зиммамга катта масъулият ёвий тадқиқотлар борасида илғор ус-
даромади йилига 500 миллиард AҚШ муддати кечиккани сари тола сифати саткич 25 миллиметрни ташкил қилади. унумдорлигини таҳлил қилиб, ер май- юклайди. Энди 13 та туманни танлаб лубларни ўзлаштириш бўйича малака
долларини ташкил этади. Президенти- тушиб, массаси йўқолиб бораверади. Сифатли хомашё саналгани учун ҳам донлари паспортини ишлаб чиқиши ва олиб, ўша ҳудудларда пахтачилик бўйи- ошириш, халқаро грантлар асосида ри-
миз айтганидек, тўқимачилик бизга кам кўплаб давлатлар Ўзбекистондан тайёр ҳосилдорликни ошириш чораларини ча янги технологияларни татбиқ этамиз. вожланган давлатлар билан ҳамкорлик-
харажат билан катта даромад олиш им- Нима учун пахтани чуқур қайта иш- маҳсулот эмас, тола сотиб олишга урин- белгилаб олиши кераклиги айтилди. да тадқиқотлар ўтказиш ташкил этилади.
конини беради. Ундан ўринли фойдала- лаш масаласига давлат сиёсати дара- ган. Президентимиз ташаббуси билан Экин учун мўлжалланган ер паспор- Ҳақиқатан, ғўзани ўғитлашни ўзгар-
нишимиз учун уруғчилик ва экин етиш- жасида эътибор қаратиляпти, деган са- тармоқда кластер тизими жорий қили- тини ишлаб чиқиш орқалигина қайси тириш, гербицид ва пестицидларни ҳам Пахта толасининг узунлиги, пишиқли-
тириш жараёнида илмга таянишимиз, вол туғилиши табиий. Ўзбекистон узоқ ниб, пахтани чуқур қайта ишлашга ало- ўғитни қанча миқдорда бериш зарура- тартибга солиш вақти келди. Шунинг ги, бир хил тузилишда экани ва бошқа
замонавий биотехнологияларни жорий йиллар давомида тола экспорт қилган. ҳида эътибор қаратила бошланди. Бу тини аниқлаш мумкин. Кимёвий эле- учун янги ташкил этилган кенгаш олди- қатор хусусиятлари мато сифатига таъ-
қилишимиз керак. Бу тайёр маҳсулотдан кўра анчайин мавжуд имкониятларимиздан ўринли ва ментларга бой ерга яна ўғит берсак, га иқлим ва ҳарорат ўзгаришларига мос сир кўрсатадиган асосий омиллардир.
паст иқтисодий самара берган. Дунё самарали фойдаланишимиз учун таш- у заҳарга айланади. Бу жиҳатдан ҳам бўлган ўғитлаш режасини ишлаб чиқиш, Тайёр маҳсулотни жаҳон бозорларига
Дунё бўйича пахта етиштириладиган ланган муҳим қадам эди. Йиғилишда илмий ёндашув зарур. гербицид ва пестицидлар қўллашни тар- чиқаришда тола сифатини яхшилаш,
майдонларнинг 95 фоиздан ортиғида тибга солиш вазифаси қўйилди. Илмий ҳосилдорликни ошириш, ғўзанинг тупроқ
ўрта толали ғўза тури экилади. Аммо асосланган ҳолда, ҳар йили ҳосилдор ва шўрланиши ва қурғоқчиликка чидамли
енгил саноатдаги технологик ўзгариш- эртапишар навларни ҳудудлар кесимида навларини яратишга эътибор қаратиш
лар тола сифатига янгидан-янги талаб- кўпайтириш ва экишни ҳар бир кластер зарур. Олимларимиз молекуляр мар-
лар қўяётганини ҳисобга олсак, илмий бўйича белгилаб бериш ҳам катта мақ- керлардан фойдаланган ҳолда, ўсим-
асосланган ҳолда соҳани ривожланти- садларимиздан бири. Махсус гуруҳ ғўза ликларнинг муайян хусусиятларини экин
ришнинг аҳамияти нечоғлиқ юқори эка- касалликлари ва ҳашаротларга қарши етилгунига қадар аниқлаш имконига эга
нини англаш қийин эмас. курашиш бўйича самарадор препарат- бўляпти. Бугун соҳа мутахассислари
ларни қўллаш юзасидан тавсиялар иш- олдида ер ва сувдан унумли фойдала-
Охирги йилларда иқлим ўзгариши, лаб чиқиш устида иш олиб бормоқда. ниш баробарида вақтни ҳам тежашдек
айниқса, кун ва тундаги ҳарорат ўрта- Кластерларга ҳудудлар тупроқ-иқлим муҳим масала турибди. Агар ҳар бир
сидаги тафовут йўқолиб бораётгани шароитларига мос ғўза навларини экиш жиҳатни эътиборга олиб, янги навларни
ҳисобига пахтачиликда ҳосилдорлик ва уруғларини кўпайтириш, тупроқ унум- тўғри жойлаштирсак, иқлим билан боғ-
тушиб кетган. Орол денгизи билан боғ- дорлигини ошириш, минерал ва органик лиқ ўзгаришлар ва зараркунандалардан
лиқ муаммолар кузатилмаган вақтлар- ўғитлардан фойдаланиш ҳамда пахта- чўчимаймиз.
да, тоғларда музликлар кўп пайтларда чиликда сув ва ресурстежамкор техно-
кундузи ҳаво қанчалик исиса ҳам кечаси логияларни жорий этиш бўйича тавсия- Президентимиз барча кластерлар
салқин бўлган. Пахта гули юқори ҳаро- лар бериш муҳим ишларимиздан бири. сувни илм билан тежаб ишлатиши шарт-
ратга чидамсиз. Аномал иссиқ, кечқурун Хусусий секторни жалб қилган ҳолда лигини таъкидлади. Сўнгги икки йилда
ҳавонинг совимаслиги сабаб, гул ети- давлат-хусусий ҳамда хусусий уруғчи- 169 минг гектар пахта майдонида томчи-
ла олмайди, яъни кўсакка айланмай- лик кластерларини ташкил этиш ва бу латиб суғориш тизими жорий қилингани
ди. Туркия, Греция каби давлатларда орқали рақобат муҳитини яратиш зарур. яхши кўрсаткич. Аммо соҳа олимлари
мана шу тунги ҳарорат кутилган дара- Энди уруғчилик бўйича ихтисослашган олдида яна бир муҳим вазифа турибди:
жада бўлади. Шунинг учун юқори ҳосил халқаро ташкилотлар (ISTA, OECD ва юртимизда мавжуд пахта навларининг ўқ
олинади. Ҳозир кузатилаётган об-ҳаво бошқалар)га аъзо бўлиш ва ҳамкорлик илдизи жуда узун. Томчилатиб суғориш
шароитидан келиб чиқиб, биз ўлкамиз битимларини тузишни режалаштиряп- жараёнида сув ва озуқа экин илдизига-
иқлим шароитларига жавоб бера ола- миз. Бу жаҳон бозорларига чиқишимиз ча етиб бормаяпти. Демак, илдиз тизими
диган навни яратишимиз, амалиётга учун янги йўлларни очади. ихчам навларни яратишимиз ёки маҳал-
жорий этишимиз зарур. лийлаштиришимиз керак.
Ернинг табиий таркибини яхшилаш
Олимларимиз томонидан 100 цент- ҳам алоҳида эътибор талаб қилади. Тўқимачилик катта даромад келтира-
нергача ҳосил берадиган пахта навла- Турли микробиологик ўғитлар билан диган соҳа. Чинакам даромад манбаига
ри (Бухоро, Равнақ, Порлоқ, Султон) тупроққа ишлов бериш ва ўсимликлар- эга бўлиш учун эса янги технологиялар
яратилиб, экилмоқда. Аммо бу амалиёт ни парвариш қилишда микробиологик ва инновацион усуллардан ўринли фой-
кенг татбиқ қилинмаган эди. Шу боис, препаратлар ва экологик хавфсиз сти- даланиш зарур. Зеро, ҳар бир иқтисо-
кластерларнинг сифатли уруғ билан дий соҳанинг асосий натижадорлигини
белгилашда илм-фаннинг ўрни беқиёс.
ДАВРА СУҲБАТИ Давра суҳбатида ҳозирги шароитда
ташқи сиёсий фаолият жуғрофиясини
ªЗБЕКИСТОН ТАШ¯И СИЁСАТИНИНГ ДОЛЗАРБ ВА янада кенгайтириш, хорижий шериклар,
УСТУВОР ЙªНАЛИШЛАРИ МУ²ОКАМАСИ энг аввало, қўшни давлатлар билан
турли даражада ва устувор йўналиш-
Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги ҳамда Ўзбекистон Республикаси лардаги ҳамкорликни фаоллаштириш,
Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси ҳамкорлигида “Ўзбекистон Республикаси ташқи минтақа ва жаҳонда рўй бераётган ўзга-
ришларни тизимли мониторинг қилиш,
сиёсатининг устувор йўналишлари” мавзусида давра суҳбати бўлиб ўтди. юзага келаётган таҳдидларга ўз вақтида
ва ҳар томонлама жавоб бериш зарур-
Тадбирда Ўзбекистон Республикаси ташқи ишлар вазири в.б. Владимир Ўзбекистон Республикасидаги доимий тутлари билан сиёсий, иқтисодий ва Ҳозирги кунда жаҳонда рўй бераёт- лиги қайд этилди.
Олий Мажлиси Сенати Раиси Танзила Норов, Давлат бошқаруви академияси координатори Роли Астхан иштирок этди. маданий алоқалари сифат жиҳатидан ган, геосиёсий кескинликнинг кучайиши
Норбоева, Ўзбекистон Республикаси ректори Адҳам Бекмуродов, БМТнинг янги, мисли кўрилмаган жадал босқичга билан тавсифланаётган глобал ўзгариш- Давра суҳбати иштирокчилари янги
Давра суҳбатида сўзга чиққан ташқи кўтарилди. лар Марказий Осиё давлатлари, қўшни Ўзбекистон ташқи сиёсатининг дол-
ишлар вазири в.б. Владимир Норов бу- ва бошқа минтақалар учун ҳам салбий зарб ва устувор йўналишлари ҳам-
гунги кунда Ўзбекистон Республикаси Мамлакатда амалга оширилаётган таъсир кўрсатмоқда. Бундан ташқари, да замонавий хавф ва таҳдидларни
Президент Шавкат Мирзиёев раҳбарли- туб ўзгаришлар даврида Президенти- коронавирус пандемияси ва унинг янги ҳисобга олган ҳолда, мамлакатда
гида мамлакатнинг миллий манфаатла- миз 2022–2026 йилларга мўлжалланган штаммлари сабаб давом этаётган пан- амалга оширилаётган кенг кўламли
рини самарали илгари суриш ва замо- Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стра- демия тўсиқлари ва чекловлари халқаро ислоҳотлар ва ютуқларни атрофлича
навий халқаро муаммоларга муносиб тегиясида ўз ифодасини топган ташқи ҳамкорликнинг барча соҳаларида, би- муҳокама қилди.
жавоб қайтариш имконини берувчи очиқ, сиёсатнинг янги, янада муҳим ва дол- ринчи навбатда, иқтисодий ва логистика
изчил ва чуқур ўйланган ташқи сиёсат йў- зарб мақсад ва вазифаларини белгилаб алоқаларида салбий акс этмоқда. Шунингдек, ташқи сиёсатда янги
лини амалга ошираётганини қайд этди. берди. Ўзбекистоннинг ижобий халқаро ими-
жини илгари суриш, мамлакатнинг жа-
Таъкидланганидек, давлатимиз ҳон ҳамжамиятидаги етакчи ўрни ва
раҳбари ташаббуси билан “2017–2021 нуфузли халқаро рейтинглардаги юк-
йилларда Ўзбекистонни ривожлан- сак мавқеини таъминлашга қаратилган
тиришнинг бешта устувор йўналиши чора-тадбирлар ва ташаббуслар кўриб
бўйича Ҳаракатлар стратегияси”да чиқилди.
белгиланган аниқ ва узоқ муддатли
мақсадларга эришилди. Ўзбекистон- Вазирлик ва идоралар, илмий-тадқи-
нинг минтақавий ва халқаро майдон- қот ва эксперт-таҳлилий муассасалари
даги ўрни ва нуфузини оширишга ало- вакилларининг ташқи сиёсат ва ташқи
ҳида эътибор қаратилди. иқтисодий фаолиятнинг турли йўна-
лишларига бағишланган маърузалари
Тараққиёт стратегиясининг амалга тингланди.
оширилиши натижасида Ўзбекистон-
нинг қўшни мамлакатлар, жаҳоннинг Тадбир якунлари бўйича маъруза-
етакчи давлатлари ва халқаро инсти- чиларнинг тегишли тавсия ва таклиф-
ларини ўз ичига олган махсус тўплам
нашр этиш режалаштирилган.
Лутфулла СУВОНОВ,
“Янги Ўзбекистон” мухбири
Нигоҳ 52022 йил 7 июль, 136-сон
НУҚТАИ НАЗАР Таълим амалиёт билан уйғун
ҳолда олиб борилмоқда
ГЛОБАЛЛАШУВ ЖАРАЁНИ
Тўрт йил аввал МТТУ “МИСиС”га мам-
дунё аҳолиси таркибий ўзгаришларни лакатимизнинг етакчи университетларидан
бошдан кечирмоқда тажрибали ва малакали ўқитувчилар так-
лиф этилган эди. Бугунги кунда ўқув юрти-
бандлик бўйича иккинчи ўринда қишлоқ хўжалиги ТАЪЛИМ миздаги 66 нафар профессор-ўқитувчини
бўлиб, унинг улуши шу йил 19,4 фоизни ташкил филиалимизнинг “олтин фонди” дейиш мум-
қилади. Бу соҳа Ўзбекистонда ҳам иккинчи ўринда ¡АЛВИРНИ кин. Уларнинг 67 фоиздан ортиғи фан докто-
бўлиб, бандликдаги ҳиссаси 32,3 фоиздир. ри ва фан номзоди илмий даражаларига эга.
Бундан ташқари, ҳар йили бош университет
Жаҳонда аҳолининг озиқ-овқат билан таъмин- профессор-ўқитувчилари қатор махсус фан-
ланиши, айрим саноат корхоналарининг фаолияти ларни ўқитишга жалб этилмоқда.
ҳам бевосита қишлоқ хўжалигига боғлиқ. Бунинг
натижасида ушбу соҳа билан банд ходимлар сони Филиал профессор-ўқитувчилари илмий
сақланиб қолади. Бироқ мазкур йўналишга инно- тадқиқот натижаларини турли илмий нашр-
вацион технологияларни жалб қилиш натижасида ларда мунтазам чоп этиб келяпти. 2021
камроқ иш кучи билан ҳозирги ҳажмдан ҳам кўп-
роқ қишлоқ хўжалиги маҳсулотини етказиб бериш СУВДАН
мумкин. КªТАРИШ ФУРСАТИ
Бугун дунё миқёсида ишсизлар сони 6 фоизни “МИСиС”нинг илк “қалдирғочлари” парвозга шайланмоқда
ташкил қилаётган бўлса, мамлакатимизда меҳ-
натга қобилиятли аҳолига нисбатан 7,5 ва умумий Фарҳодбек УМАРОВ,
аҳолига нисбатан эса 3,2 фоизга тенг. Ушбу дара- МТТУ “МИСиС” ОФ директори,
жа узоқ йиллардан буён сақланиб келмоқда. Аммо техника фанлари доктори, профессор
охирги пайтларда камайиш тенденцияси кузатил-
Мамаюнус ПАРДАЕВ, моқда. Дунё аҳолисининг бандлигини таъминлай- 2018 йил октябрь ойида Россиянинг федерал давлат автоном олий
Самарқанд иқтисодиёт ва сервис диган қатлам, асосан, тадбиркорлар бўлиши ло- таълим муассасаси — “Миллий технологик тадқиқотлар университети
институти профессори, зим. Аммо ҳозирги кунда уларнинг улуши барча “МИСиС”нинг Олмалиқ шаҳридаги филиали илк талабалар учун ўз
иқтисод фанлари доктори банд аҳоли таркибида атиги 5,5 фоизни ташкил эшикларини очган эди. Тўрт йил кўз очиб юмгунча ўтиб кетди ва шу
этади. Бизнинг юртимизда 8,8 фоизга тенг. Жамият кунларда олийгоҳнинг илк бакалаврлари катта ҳаёт сари қадам қўймоқда.
Бугун жаҳоннинг турли ҳудудларида ривожланиши билан мутаносиб тарзда ушбу кўр-
мураккаб жараёнлар кечмоқда. Ушбу саткич ҳам ошиб бориши керак. 2018 йил 11 май куни давлатимиз раҳба- моделлаштиришдан тортиб, то тоғ-кон иш- йилда 80 дан ортиқ илмий мақола эълон
умумбашарий муаммолар глобаллашув ри “Федерал давлат автоном олий таълим ларини режалаштиришгача ҳал қилувчи ил- қилинди. Уларнинг 23 таси Scopus ва Web
палласида дунё аҳолисининг Ҳозир глобал миқёсда шаҳарларда яшовчи муассасаси “Миллий технологик тадқиқот- ғор технологияни ўз ичига олади. of Science маълумотлар базаларига кири-
таркибий тузилиши ва ўзгариши аҳоли кўпайиб бормоқда. Йигирманчи асрда лар университети “МИСиС”нинг Олмалиқ тилган журналларда, 31 таси хорижий ил-
билан ҳам боғлиқ. Шу туфайли Ер юзи аҳолининг асосий қисми тарихан қишлоқлар- шаҳридаги филиали фаолиятини ташкил Моддий-техник база — мий журнал ва халқаро илмий анжуманлар
аҳолисининг таркибий тузилиши ва да яшаган бўлса, бугунги кунга келиб уларнинг этиш тўғрисида”ги қарорни имзолади. Ўша малакали кадрлар тайёрлашда тўпламларида, 27 таси республика илмий
унинг мамлакатимиз аҳолиси билан улуши бирмунча камайди. Бугун шаҳар аҳоли- йилнинг 18 октябрь куни тантанали очилиш журналлари ва конференция тўпламлари-
қиёсий таҳлилини қилиш бугун ўта си 51, қишлоқ аҳолиси эса 49 фоизни ташкил маросими бўлиб ўтди. Муассасамиз уни- бош омил да чоп этилди. Филиалимиз шу кунга қадар
долзарбдир. Президентимизнинг шу қилмоқда. Ривожланган мамлакатларда шаҳар верситетнинг олтинчи ва хориждаги иккин- Президентимиз қарори имзоланганидан кон-металлургия соҳасининг энг долзарб
йил 28 январдаги “2022–2026 йилларга аҳолисининг улуши катта. БМТнинг ҳисоботи- чи филиалига айланди. беш ой ўтиб, филиал очилди. Шу вақт ичида муаммоларига бағишланган иккита халқа-
мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг га кўра, келгусида аҳоли ўсиши шаҳар аҳолиси “Олмалиқ КМК” АЖ томонидан мавжуд маъ- ро илмий-амалий анжуман ташкил этди ва
тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги сони ошиши ҳисобига юз беради. 2030 йилда Олийгоҳ дунёнинг 500 та энг мурий ва ўқув бинолари, ётоқхона, ахборот- уларда дунёнинг 30 дан ортиқ мамлакати-
фармонида бу борадаги аниқ вазифалар шаҳарлар аҳолиси умумий аҳолининг 60 фоизи- яхши университети рўйхатида ресурс маркази жойлашган бино капитал дан етакчи олимлар қатнашди.
белгилаб берилган. ни, 2050 йилда 68 фоизини ташкил қилади. Бу таъмирланди, реконструкция қилинди, уни-
кўрсаткич мамлакатимизда ҳам худди шундай МТТУ “МИСиС” янги материаллар ва верситет атрофи ободонлаштирилди. Филиал ташкил этилганидан буён “Ол-
Дунё аҳолиси ва унинг ўзгариш тенденциялари- ҳолатда ўсиб бориши кўзда тутилган. технологияларни яратиш, жорий этиш Комбинат томонидан ўқув-услубий ва малиқ КМК” АЖ, “Ўзметкомбинат” АЖ ва
ни олимлар тизимли равишда кам тадқиқ қилган. ва қўллаш соҳасида Россиянинг етакчи илмий тадқиқот ишларини олиб бориш Инновацион ривожланиш вазирлиги каби
Буларни инобатга олиб, интернет ва жаҳон ста- Жаҳон миқёсидаги глобал муаммолардан бири илмий ва таълим маркази. У дунёнинг учун барча шароит яратилган. Замонавий буюртмачилар учун илмий тадқиқот ишла-
тистикаси маълумотларидан фойдаланган ҳолда, аҳолининг овқатланиш даражаси билан боғлиқ. 500 та энг яхши университети қаторига ки- лаборатория, компьютер, лингафон хо- ри олиб борилмоқда. Жумладан, комбинат
мазкур жиҳатлар бир қанча йўналишларда, хусу- БМТ Бош котибининг биринчи ўринбосари Амина ради ва 22 та йўналиш бўйича фан ҳамда налари, мультимедиа ускуналари билан билан очиқ усулда қазиб олишда шакллан-
сан, жаҳон аҳолисининг иқтисодиёт соҳаларидаги Муҳаммаднинг маълум қилишича, охирги 25 йил- тармоқ халқаро рейтингида етакчи ўрин- жиҳозланган маъруза заллари, талабалар ган зарядлардан фойдаланган ҳолда, тоғ
бандлиги, қитъалар бўйича тақсимланиши, яшаш да ўта ночор шароитда яшовчи одамлар сони анча ларни эгаллаб, муҳандислик-кончилик учун зарур ахборотларга эга маълумот жинсларини майдалаш жараёнини фаол-
шароити, овқатланиши, тоза ичимлик сув истеъмол қисқарган. Оналар ўлими 40 фоиз камайган, одам- йўналиши бўйича энг яхши 50 таликка, киосклари, мажлислар зали, турли онлайн лаштириш, “Ўзметкомбинат” АЖ билан
қилиш даражаси ва бошқалар таҳлил қилинган. ларнинг умр кўриши давомийлиги анча ошган. инжиниринг-металлургия йўналиши бўйи- тадбирлар ўтказиш ва иштирок этиш им- натрий силикати олишнинг автоклавсиз
Чунки ушбу маълумотлар мамлакатимиз аҳоли- Дунё аҳолисининг 21 фоизи кўп овқат ейдиганлар ча 75 таликка, материалшунослик соҳаси- кониятига эга конференция зали, 19 минг технологиясини ишлаб чиқиш мавзуларида
сининг жаҳондаги ўрни қандайлигига баҳо бериш тоифасига кириб, бу 1,6 миллиард кишини ташкил да дунёдаги 151+ энг яхши университет нусхадан ортиқ китоб фондини ўз ичига хўжалик шартномалари тузилди.
учун асос бўлади. қилади. Шунингдек, аҳолининг 63 фоизи (4,9 мил-
лиарди) қанча хоҳласа, шунча ейиш имкониятига гуруҳига кириб, Россияда биринчи ўрин- олган ахборот-ресурс маркази, электрон Университетимиз филиали Қалмоққир
Жумладан, бугун жаҳонда аҳоли сони ўсмоқда. эга қатламдир. Бироқ ночор аҳоли қатлами барча да туради. кутубхона ташкил этилди. Бугунги кунда кони учун рудаларни меъёрлаш ва ҳисобга
БМТнинг сайёра аҳолиси сони бўйича берган маъ- муаммолар билан биргаликда тўйиб овқатланиш ОКМК устахоналарининг талабаларга би- олиш методологиясини ҳамда қўрғошин-
лумотига қараганда, 2022 йил бошида дунё аҳоли- имкониятига ҳам тўлиқ эга эмас. Бундай шароит- Университет фаолиятининг асосий йў- лимларини амалда мустаҳкамлаш имко- висмут лойидан қўрғошин ва қимматбаҳо
си 7,8 миллиард кишини ташкил қилган. Сайёра- да айрим мамлакатларда кўплаб озиқ-овқат маҳ- налиши юқори малакали мутахассислар нини берувчи макетлари бор. Талабалар металларни ажратиб олиш технологияла-
миз аҳолиси ҳар йили 82 миллион кишига ёки 1,05 сулотлари исроф бўлмоқда. Жаҳон миқёсида тайёрлаш, илмий тадқиқот ишлари, таъ- замонавий асбоб-ускуналарга эга лабора- рини ишлаб чиқиш ва жорий этиш бўйича
фоиз кўпаймоқда. Ўзбекистонда эса йиллик ўртача озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш учун унинг лим стандартларига мувофиқ ўқув дастур- торияларда илмий тадқиқот билан шуғул- хўжалик шартномалари тузиш арафасида.
ўсиш 1,7 фоизни ташкил қилмоқда. Кўриниб туриб- истеъмолини меъёрлаштиришга, тежамкорликка ларини такомиллаштириш, ўқув-услубий ланиши мумкин. Шунингдек, хром-молибденли пўлатдан
дики, мамлакатимиз аҳолисининг ўсиш суръати амал қилишга киришиш ва бу масалага катта аҳа- қўлланмалар ва дарсликлар яратиш, мам- ясалган деталларнинг қотиб қолган сирт
анча юқори. Ҳар сонияда ўртача 2,6 бола дунёга мият бериш лозим. лакатимиз кон-металлургия саноатини ри- Норезидент талабалар 140 ўринга мўл- қатламининг оптимал хоссаларини тан-
келмоқда. 2050 йил охирига бориб, жаҳонда аҳоли вожлантириш муаммоларига бағишланган жалланган, қулай шароитларга эга талаба- лаш, таркибида рух бўлган чангни қайта
сони 9,7 миллиард кишига етади, яъни 124,4 фоиз Дунё аҳолисининг 48 фоизи ёки 3,7 миллиарди илмий-амалий ва назарий конференция- лар турар жойида истиқомат қилади. Қола- ишлаш технологиясини ҳамда алгоритм ва
кўпаяди. Ўзбекистон аҳолиси эса 41 миллионга ета- озиқ-овқатдан қийналмаса-да, камбағаллик дара- лар, семинарлар, учрашувлар ўтказиш, верса, “Олмалиқ КМК” АЖ томонидан янги дастурий маҳсулотни ишлаб чиқиш бўйича
ди ва ўсиш суръати 128,1 фоизни ташкил қилади. жасида яшайди. Агар халқаро меъёрлар асосида соҳадаги мавжуд мутахассисларни қайта ўқув йилида талабаларимиз яшаши учун илмий тадқиқот ишларини амалга ошириш
Бу ҳақда БМТнинг Нью-Йоркдаги бош қароргоҳида қарайдиган бўлсак, 2022 йил 1 январь ҳолатига тайёрлаш ва уларнинг малакасини оши- қулай бино фойдаланишга топширилади. Фи- бўйича “Ўзметкомбинат” АЖ билан музока-
Аҳоли ва тараққиёт комиссиясининг 52-сессияси- кўра, дунё аҳолисининг бир суткада истеъмол да- ришдан иборат. лиалда турли йўналишлар бўйича тайёрлов ралар олиб борилмоқда.
да маълум қилинди. Хусусан, дунё аҳолиси сони ражаси бўйича иқтисодий ҳолати буни яққол кўр- курслари ташкил этилган бўлиб, уларда ўқи-
жорий аср охирида 11 миллиард кишигача етиши, сатиб турибди. Яъни бир суткада яшаш даражаси Филиалимиздаги кон-металлургия фа- тувчиларимиз келажакда университетимизга Талабаларимиз МТТУ “МИСиС” ОФ
мамлакатимиз аҳолиси эса камайиб, 38,1 миллион 2 АҚШ долларидан кам бўлган камбағаллик чега- культети бакалавриатида “Металлургия” кириш истагида бўлган ёшларга дарс беради. илмий лабораторияларида олиб борган
кишини ташкил этиши прогноз қилинмоқда. Аҳо- расидаги аҳолининг сони 3,7 миллиард кишини ҳамда “Технологик жараёнлар ва ишлаб тадқиқотлари натижалари бўйича ўз маъ-
лининг камайишига Ўзбекистонда ҳар бир аёлга ташкил қилади. чиқаришни автоматлаштириш” йўналишла- Университетимиз Россия, Қозоғистон, рузаларини тақдим этиб, анъанавий “МТТУ
тўғри келадиган туғилиш сони тобора пасайиб бо- ри бўйича 4 йил, “Тоғ-кон саноати” мутахас- Беларусь, Тожикистон ҳамда бошқа мам- “МИСиС” фан кунлари”да фаол иштирок
риши сабаб бўлади. Жумладан, 1990-1995 йиллар- Айни пайтда экологик муаммолар кундан-кунга сислиги бўйича 5,6 йил ўқитилади. Даст- лакатларнинг турли муассаса ва таълим этди. Ўтган йили 30 нафар, бу йил эса 36
да бир аёлга 3,95 нафар бола тўғри келган бўлса, кўпаймоқда. Булардан бири ичимлик сув танқисли- лаб таълим фақат кундузги бўлимда олиб марказлари билан ҳамкорликни фаол ри- нафар талабамиз ушбу форумда ўзлари-
2010-2015 йилларда бу кўрсаткич 2,38 нафарни ги билан боғлиқ. Жаҳонда тоза ичимлик сувга эга борилган бўлса, 2020/2021 ўқув йилидан вожлантирмоқда. Бунда бош олий ўқув юр- нинг илғор тажрибалари билан қатнашди.
ташкил этган. Бугунги кунда эса бир аёлга 2,24 на- аҳоли сони 6,8 миллиард кишини ёки 87 фоизни бошлаб сиртқи таълим ҳам жорий этилди. тимиз муҳим ўрин тутяпти.
фар чақалоқ тўғри келмоқда. Туғиш коэффициенти ташкил қилади. Бу юртимизда 73 фоизга тенг. Кўри- 2019 йил декабрь ойида Вазирлар Маҳ-
тобора пасайиб, аср охирида 1,79 нафаргача кама- ниб турибдики, 1 миллиард кишининг тоза ичимлик Университетимизда ўқув жараёнини са- камаси ҳузуридаги Олий аттестация ко-
йиши тахмин қилинмоқда. сув истеъмол қилиш имконияти чекланган. Бундан марали ўтказиш учун барча шарт-шароит- миссияси қарорига мувофиқ, Ўзбекистон
англанадики, тоза ичимлик сув масаласи энг катта лар яратилган. Кончилик, металлургия, тех- тарихида илк бор МТТУ “МИСиС” қошида
Жаҳон миқёсида глобаллашув жараёни давом ва мураккаб муаммолардан биридир. нологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришни техника фанлари доктори (DSc) ва фалса-
этмоқда ва бу йилдан-йилга кенгая боради. Айни автоматлаштириш, математика ва табиий фа доктори (PhD) илмий даражаларини бе-
пайтда жаҳон миқёсида аҳолининг қариш кўрсатки- Дунёда аҳолининг фаровонлигини таъминлаш фанлар ҳамда ижтимоий-гуманитар фан- рувчи халқаро илмий кенгаш ташкил этил-
чи ошиши туғиш даражаси пасайиши ҳамда жадал билан боғлиқ айрим масалалар ҳамон сақланиб лар каби бешта кафедра фаолият юрит- ганини алоҳида таъкидлаш жоиз.
урбанизация билан бирга кечмоқда. БМТ маълу- қолмоқда. Мутахассисларнинг таъкидлашича, аҳо- моқда.
мотларига кўра, дунёда ўртача туғиш даражаси ли ўсишининг жадал давом этаётгани сабаблари- Халқаро илмий кенгаш таркибига муҳан-
бир аёлга 2,5 болани кўрсатган бўлса, 2030 йилда дан бири исталмаган ҳомиладорлик ҳолати кўпли- Бир йил аввал филиалимиз негизида дислик ва тоғ-кон саноатининг 12 нафар
2,4 болани ташкил қилади. 65 ёш ва ундан катта гидир. Чунки кўплаб ҳудудларда, айниқса, “учинчи МТТУ “МИСиС” ва РТ-Инжиниринг холдин- етакчи олими ва амалиётчиси киритилди,
одамлар улуши умумий аҳоли сонидан ошиб бор- дунё” давлатларида аёллар ва қизлар эрки ўзида ги (“Ростех” шўъба корхонаси), “Гипроцвет- улардан 5 нафари хорижлик мутахассис-
моқда. Ҳозир Европада уларнинг улуши умумий эмас. Таъкидланишича, Ер юзидаги ҳар бешинчи мет” ҳамда ВИОГЕМ лойиҳа институтлари дир. Улар фойдали қазилмаларни ўзлаш-
аҳоли сонининг 19 фоизини, Шимолий Америкада ҳомиладорликдан иккитаси исталмаган ҳисобла- қўшма лойиҳаси бўйича Илмий-таълим ва тириш ва фойдаланиш, бирламчи қайта
эса 16 фоизини ташкил қилмоқда. 2050 йилга бо- нади. Маълумотларга кўра, бу борада оғир вазият лойиҳа маркази очилди. Унинг асосий мақ- ишлаш, шунингдек, тоғ-кон технологиялари
риб, бу кўрсаткич мос равишда 28 ва 23 фоизгача Африканинг Саҳрои Кабирдан жанубдаги ҳудуди- сади мамлакатимизнинг етакчи кон саноати соҳасида илмий изланишлар олиб бориш
ўсади. да юзага келган. Бу ерда охирги йилларда туғуруқ корхоналари учун тоғ-кон саноати жараён- билан боғлиқ дунёдаги энг йирик лойиҳа-
даражаси камайганига қарамай, ҳамон бир аёлга ларини рақамлаштириш соҳасида юқори ларни бошқараётган етакчи олимлардир.
Келгусида Ўзбекистонда ҳам қариш кўрсат- ўртача 4,4 бола тўғри келади. Ваҳоланки, жаҳон бў- малакали кадрлар тайёрлашдан иборат.
кичи ошиб боради. 2022 йил 1 январь ҳолатига йича бу кўрсаткич 2,4 болани ташкил қилади. БМТ Жорий йилда филиалимизни металлур-
аҳолининг ўртача умр кўриши 73,8 ёшни ташкил маълумотларига кўра, бунинг натижасида ушбу Ушбу марказ базасида талабаларга гия йўналиши бўйича 53 нафар, техноло-
қилмоқда. Бу эса 1990 йилги кўрсаткичдан кўпдир. минтақа аҳолиси сони 2050 йилга бориб, ҳозирги ВИОГЕМ институти томонидан ишлаб чи- гик жараёнлар ва ишлаб чиқаришни авто-
Аср сўнгигача ўртача умр 82 йилга тенг бўлиши 1,3 миллиард кишидан 2,5 миллиард кишига етади. қилган ва ҳозир Россияда кенг қўлланила- матлаштириш йўналиши бўйича 22 нафар
кутилмоқда. Шунингдек, Ўзбекистонда болалар Бундай кескин ва асоссиз кўпайишлар бир қатор диган “Геомикс” кон-геологик ахборот тизи- талаба тамомлайди. 30 га яқин бакалавр
ўлими тобора камаяётганини кузатиш мумкин. муаммоларни келтириб чиқаради. Жумладан, дунё мини ўргатиш учун синф жиҳозланган. Ушбу магистратурада ўқишни давом эттиришни
Жумладан, 5 ёшгача бўлган болалар ўлими коэф- аҳолисининг бир қисми ҳамон ўз бошпанасига эга ахборот тизими тоғ-кон саноатини автомат- ният қиляпти, кўпчилик МТТУ “МИСиС”га
фициенти ҳар минг нафарга 32,5 нафарни ташкил эмас. Ўз уйида яшайдиган аҳоли сони 6 миллиард лаштириш ва рақамлаштириш, шунингдек, ҳужжат топширишга тайёрланмоқда. Қолган
қилмоқда. 1990 йилда бу кўрсаткич 74,2 нафар кишини ёки аҳолининг 77 фоизини ташкил қилса, ўз кенг кўламли вазифаларни — портлашни битирувчилар “Олмалиқ КМК”, “Ўзметкомби-
бўлган. уйига эга бўлмаган аҳоли сони 1,8 миллиард киши- нат”, “Ўзиккиламчиранглиметалл”, “Навоий
га ёки дунё аҳолисининг 23 фоизига тенг. Бу бора- КМК” акциядорлик жамиятларига, “Тошкент
Яна бир муҳим тенденция. Иқтисодиёт соҳала- да мамлакатимиз дунёга андаза бўладиган дара- металлургия комбинати” МЧЖга, “Энтер ин-
рига инновацион омилларни жалб қилиш натижаси- жада. Деярли барча аҳоли ўзининг уйига, ишончли жиниринг” корхонасига ишга жойлаштири-
да дунё аҳолисининг соҳалар бўйича бандлиги ҳам бошпанасига эга. лади. Битирув маросимида уларга мазкур
шаклланиб, йилдан-йилга ижобий ўзгариш тенден- корхоналар вакиллари томонидан йўлланма
циясига эга бўлмоқда. Тадқиқотлар кўрсатмоқдаки, Даврлар ўтиши, замонлар алмашиши натижаси- берилади.
дунё аҳолисининг 26,3 фоизи ёшлардан иборат. да дунё, коинот, табиат, инсоният ва бутун баша-
Мамлакатимизда эса бу кўрсаткич қарийб 60 фоиз- рият доимий ўзгаришда, янгиланишда давом этиб Шундай қилиб, талабаларимиз учун
ни ташкил қилади. Дунё миқёсида хизмат кўрсатиш келмоқда. Ҳозирги кунда жаҳон миқёсида ҳар куни якуний имтиҳонлар ўтди, олдинда бахтли
соҳасида банд бўлган аҳоли сони энг юқори бўлиб, қандайдир янгиликлар юзага келмоқда, жаҳоннинг воқеаларга бой ҳаёт. Мақсадлари рўёбга
2022 йил бошида 23,5 фоизга етган. Мамлакати- иқтисодий-ижтимоий ҳаётида жадал ривожланиш чиқиши учун талабаларимизга ғайрат ва
мизда бу кўрсаткич 35 фоизга тенг. Иқтисодий-иж- босқичи рўй бермоқда. Шу билан бирга, интеграция шижоат тилаймиз.
тимоий ҳаётнинг ривожланиши ва такомиллашуви ва глобаллашув жараёни ҳам ўзининг ижобий ва
натижасида аста-секинлик билан мазкур соҳанинг салбий омиллари билан тезлашиб бормоқда. Бун-
улуши янада ўсиб бориши мумкин. Чунки алоҳида дай шароитда ҳар бир мамлакат дунё майдонида
ўзининг эзгу мақсадларига эришмоқ учун муттасил
олдинга интилиши, ҳаётни ва тафаккурни ислоҳ қи-
лиши, янгиланиш, яратувчанлик руҳи билан яшаш-
га одатланиши лозим. Айнан янги Ўзбекистонни
барпо қилиш, учинчи Уйғониш даврига кириш жа-
ҳон миқёсида оламшумул ютуқларни қўлга кири-
тишни тақозо қилади. Бу борада мамлакатимизда
улкан вазифаларни бажариш устида қизғин ишлар
амалга оширилмоқда.
6 2022 йил 7 июль, 136-сон
ХОРИЖДАГИ ВАТАНДОШ БОҚИЙ МЕРОС
Ҳаётимиз ҳамиша ҳам биз ўйлагандек, ишларимиз СУЛОЛАНИНГ
режалаштирганимиздек бўлавермаслиги боис, баъзан тасодифлар МУСТА²КАМ
турмуш тарзимизни ўзгартириб юборади. Бўлмаса, ихтисослаштирилган
лицейда физика ва математика, олийгоҳда немис тили филологияси ²АЛ¯АСИ
бўйича таҳсил олган фарғоналик Нигора Охунова айни пайтда
Германияда болалар стоматологи бўлиб ишлармиди?
ªЗИМ ²АР ЖОЙДАМАН,
КªНГЛИМ СЕНДАДИР...
Ватан соғинчи қийнаганда... муносабатда бўлсангиз, ота-онаси ҳам кийиб юради. “Бунинг ўзгача завқи барча соҳада ўзгаришлар бўртиб ту- Ўзбeк миллий бахшичилик санъатининг ноёб дурдоналарини асраб-
Фарғонада таҳсил олаётган пайтла- норозилик кўрсатади, яъни фарзанди бўлади, бошқача ғурур туяман”, дей- рибди. Одамлар мамнунлигини юз- авайлаш ва ривожлантириш, уни кeнг тарғиб қилиш, ёш авлод
билан катталардек гаплашишни талаб ди у. Қувонарлиси, атрофидагилар кўзидан шундоққина пайқайсиз.
рингиз бошқа давлатда, яна бутунлай қилади. Табиийки, бундай шароитда ҳам бундан завқ олади, доим ижо- қалбида ушбу санъат турига ҳурмат-эътибор туйғуларини кучайтириш
бошқа соҳада ишлашни ҳеч ўйлаган- немис болалари ўзларини анча эркин бий муносабатда бўлади. Тикувчилик Ҳаммасидан ҳам бизни хурсанд бахшиларимиз зиммасига улкан масъулият юклайди. Шунингдек,
мидингиз, деган саволимга жавобан тутади, мустақил фикрлашга ҳам эрта қизиқишларидан бири бўлгани учун қилгани — давлат идораларидаги
Нигора “Германияда ўқиш ниятим бўл- киришади. айнан миллий матоларимиз — атлас ўзгаришлар. Авваллари бир ҳужжат улар турли халқлар ўртасидаги дўстлик ва биродарлик ришталарини
ган, аммо касбимни бутунлай ўзгарти- ва адрасга муҳаббати бошқача. Ҳар юзасидан ишимиз тушса, ҳафталаб мустаҳкамлаш, ижодий ҳамкорлик, маданий-маънавий муносабатлар
риш хаёлимга ҳам келмаган. Тиббиёт Шу маънода, айрим ҳолатларда гал Марғилонга борар экан, “уни тик- овора эдик, ҳали униси кам, ҳали бу- доирасини халқаро миқёсда янада кeнгайтиришга ҳам ўз ҳиссасини
соҳасига ҳам қизиқишим бўлгани са- фарзандларимизни ортиқча эркала- сам чиройли кўйлак бўлади, буни ти- ниси... Ўзбекистонга бир ойга дам
бабли, Мюнхендаги Людвиг-Максими- шимиз, вояга етиб қолса ҳам мустақил киб ҳадя қилсам, кимнидир хурсанд олишга борсак, шунинг деярли ярми қўша олиши билан ўзига хос шахслардир.
лиан университети тиббиёт факуль- бўлишига йўл бергимиз келмаслиги қиламан”, деган мақсадда турли хил қандайдир ҳужжат ишларини тўғри-
тетининг стоматология йўналишида панд беради, деб ўйлайман. Миллий- адрас ва атласлар олиб келади. Мил- лаш билан ўтиб кетарди. Ҳозир эса Ана шундай бахшилардан бири — номидаги Денов достончилик мактаби
ўқидим. Беш йилдирки, хусусий бола- лик руҳида тарбиялаш масаласига лий матоларимиздан ёш болалар учун ишингиз тез битади. Давлат идорала- Равшан бахши Маматмуродов 1969 тўгарагини юритиб келяпти, ўндан ор-
лар стоматология поликлиникасида келсак, фикримча, аввало, бу бора- ридаги ходимларнинг муомаласи ҳам йили Сурхондарё вилоятининг Денов тиқ истеъдодли шогирднинг устози.
ишлаб келяпман”, деб жавоб берди. чиройли кийимлар тикиб, чет элда та- ижобий томонга сезиларли даражада туманида зиёли оилада таваллуд топ-
да биз, катталар хоҳ оила давраси- нитсам, деган режаларини рўёбга чи- ўзгарган. Бирор нимани тушунмай, ган. Отаси Ўзбекистон халқ бахшиси, Равшан бахши Маматмуродовнинг
Туғилиб ўсган жойидан олисга кетиб да, хоҳ дўстлар билан учрашганда қаришда турмуш ўртоғи доим қўллаб- икки марта сўрашга тўғри келса, оғ- марҳум Бобораим бахши Маматмуро- шогирдлари Акрам бахши Мамаража-
ишлаш, яшаш осон эмас. Зеро, юрт ибрат кўрсатишимиз керак. Айниқса, қувватлайди. ринмай тушунтиришади. Илгаригидек, дов Равшаннинг достончиликка қизиқи- бов, Одил бахши Маматмуродов ва
соғинчи ўртаган пайт кўнгилга далда оиладагилар бир-биримизга миллий бу саволим билан асабига тегиб қўй- шига сабабчи бўлган. Уларнинг уйида Шерали бахши Азиммуродов I Халқаро
беришнинг ўзи бўлмайди. Фарғонадан қадриятларимиздан келиб чиқиб муо- Биргаликда алоҳида хонани жи- масмиканман, деган ҳадик қийнамай- бахшилар тез-тез йиғилиб турар ва тонг бахшичилик санъати фестивали дип-
бошқа жойни кўрмаган ёшгина қиз учун мала қилсак, қўни-қўшнидан, муҳтож- ҳозлаб, миллий либослар тикиш учун ди энди. отгунча достон куйлашар, ёш Равшан ломларини қўлга киритган, бир неча кў-
ҳам оиладан бирданига узоқлашиб ке- лардан ёрдамимизни аямасак, шунинг шароит қилиб олишди. Ўзга юртда эса ухламасдан достон тинглаб, ёд рик-танловлар ғолиби бўлган.
тиш жуда оғир кечган. Соғинч қийна- ўзи фарзандларимиз учун энг тиниқ оловдек ловиллаб, кўзни оладиган Юртимизга бутунлай олар эди. Отасидан дўмбира чертиш-
ганда, онасининг ўзбекойимларга хос кўзгу... миллий либосларимизни тикар экан, қайтсам... ни ўрганиб олишга ҳаракат қиларди. Равшан бахши оилавий бахшичи-
насиҳатлари битилган дил дафтарини оиласи унга ҳамиша мотивация бе- Даставвал, у эшитган достонларини лик силсиласининг мустаҳкам ҳалқаси
йиғлаб ўқиганда ҳам лоақал бир ҳам- Нигора миллийликни фақат дўппи ради. Нигора жажжи қизчалар учун Қаҳрамонимиз билан суҳбатимиз одамлар кўзидан пана, овлоқ жойларда вазифасини ҳам шараф билан ўтаб,
юртини учратиб қолиб, у билан дилдан ва атлас кўйлагу чопонда деб бил- кўплаб миллий либослар тикди. Ле- сўнгида қачондир Ўзбекистонга бу- хиргойи қила бошлаган. Уйларида бўла- укаси Жўрабек бахшини ота изидан
гаплашишни орзу қиларди. майди. Унинг учун булар миллийлик- кин ўз касбининг устаси бўлиш учун тунлай қайтса, қайси соҳада фао- диган достон кечаларининг бирида бир боришга, худди отасидек бахшичилик
ка ҳусну жозиба берувчи безаклар. тинимсиз изланиши тикувчиликнинг лият юритиб, нималар билан шу- бахши: “Бўрининг боласи бўри бўлади, санъати сирларини мукаммал ўрга-
Бугун эса Германияда, хусусан, Унинг наздида миллийликка садо- қизиқиш сифатида қолишини тақозо ғулланиши, бошқа режалари ҳақида бахшининг боласи бахши бўлади, қани, нишга даъват этмоқда. Шу қаторда
Мюнхенда ҳам ўзбеклар анчагина. қат сўзлаётган сўзимизда, эзгуликка этди. гаплашдик. сендан ҳам бирор нарса эшитайлик”, ўғли Эрали, неваралари Одил, Баҳ-
Кимдир иш билан, кимдир саёҳат эътиборимизда, воқеаларга билди- деб ўз дўмбирасини Равшаннинг қўли- ром, Мухлиса ҳам бахшичилик йўлини
билан, яна бошқаси узоқ муддат- раётган фикр-мулоҳазамизда ва ал- Ўзгаришлар катта Унинг ҳам аксарият ватандошла- га тутқазади. Унинг бу мақтовли сўз- ўрганмоқда.
га келган. Шу боис, Ўзбекистоннинг батта, юриш-туриш, ўзимизни жамоат Уйингиздан 3-4 кун, боринг, ана бир римиз каби Ўзбекистонга бутунлай ларидан ҳаяжонланган Равшан қўлига
тафтини, одамларимизнинг иссиқ чеҳ- ичида қандай тутишимизда кўпроқ акс ҳафта кетсангиз, қайтиб келганингиз- қайтиш нияти йўқ эмас, албатта. Мақ- дўмбирани олиб, шу бахшиларнинг ўз- Равшан бахши Маматмуродовнинг
расидан тараладиган ўзбекона лутф- этади. да албатта нимадир ўзгарганини се- садлар, режалар эса даврга ҳамоҳанг ларидан эшитиб, ёдлаб олган достон- бахшичилик санъатини ривожланти-
ни ҳис қилиб туради. засиз, чунки шу пайтгача эътибор қил- ўзгариб туради. Аммо ҳар қандай ва- ларидан парча куйлаб беради. риш, кенг тарғиб этиш, ёш авлодга ўр-
Ўзбекистонликлар зиятда ҳам қатъий режаси — Ўзбе- гатиш ва келажак авлодларга мерос
Улар қадриятларимизга таянчи маган, сиз учун арзимасдек туюлган кистонда болалар стоматологиясини Ўғлининг айтган термаларидан хур- қилиб қолдириш борасидаги сермаҳсул
ҳавас қилади нарсаларга ташқаридан разм сола- ривожланган давлатлар стандартига санд бўлган Бобораим бахши ёш Рав- ижодий фаолиятига юксак эътибор қа-
Ўтган йили Президентимиз ташаб- сиз. Пойтахтга ҳар замонда келадиган олиб чиқиш. Бунинг амалга ошиши шанни тўйларга ўзи билан бирга олиб ратилди. У 2021 йилда Мустақиллиги-
Аксариятимиз германияликларнинг буси билан “Ватандошлар” жамоат юртдошларимизнинг “Э, бу жойлар учун жуда кўп изланиши ва Ўзбекис- борар, тонготар қилиб достон ва тер- мизнинг 30 йиллик байрами арафасида
вақтни қадрлашини, ўзаро муносабат- фондининг ташкил этилгани ҳақида танимайдиган бўлиб кетибди-ку”, де- тон билан боғлиқ сафарларни кўпай- малар куйланарди. Отасининг ёнида “Шуҳрат” медали билан тақдирланди.
лардаги ибратли жиҳатларини ҳурмат чет элдаги кўплаб ватандошларимиз ганини кўп эшитганмиз. Энди чет эл- тириши кераклигини Нигора яхши ўтириб, мароқ билан достон эшитган
қиламиз. Шундай кезларда улар ҳам ғоят ижобий фикр билдирди. даги ватандошларимизнинг юртимиз билади. Равшан воқеликларда қаҳрамонлари Айни пайтда у “Сўфи Оллоёр” дос-
бизнинг қайсидир жиҳатларимизга ҳавас остонасига кириб келгандаги ҳайрати- ўрнида худди ўзи иштирок этаётгандек тонини чоп этиш баробарида, анъана-
қилармикан, деб ўйланиб қоламан. Улар қаторида Нигора ҳам фонд- ни тасаввур қилаверинг. Имкон қадар Германияда туриб, бўларди. вий ва замонавий термалар ҳам ёзиб,
нинг ташкил этилишини хорижда юр- ўзбекистонлик ота-оналар йўллаётган нашрга тайёрламоқда.
Нигоранинг айтишича, улар хал- ган ўзбекистонликлар учун яхши бир Нигоранинг бу борада тўлқинланиб, саволларни жавобсиз қолдирмаслик- 1984 йили Сурхондарё вилояти Ше-
қимизга хос оилавий қадриятлар, имконият деб ҳисоблайди. Зеро, у ўз ҳам ислоҳотлардан рози бўлиб айтган ка ҳаракат қилаётган қаҳрамонимиз робод туманида “Ёш бахшилар” кўрик- Бахши дўмбирасини ўзининг овози
хусусан, ота-она ва фарзандлар касби орқали муваффақият қозониши- самимий жумлалари шундай бўлди: болалар ва ота-оналар учун алоҳида танловида ғолиб бўлган Равшан бахши ва усулига мослаб, аввал куй чалади,
ўртасидаги муносабатлар, қарин- га доир режалари (хоҳ у ҳужжат ишла- бир китоб ёзишни ҳам ўйлаб қўйган. муваффақиятдан руҳланиб, янада кўп- сўнгра дўмбирасини мадҳ этади.
дош-уруғчиликдаги самимийлик, ўта ри бўлсин, хоҳ ташкилий учрашувлар — Ўзимиз Германияда бўлсак-да, роқ достонлар ёд олишга киришди. Бо-
яқинлик, катталарга ҳурмат-эътибори- бўлсин) қандайдир тўсиқ сабабли руҳимиз Ўзбекистонда гўё. Жонажон Айни пайтда Германияда қандай бораим бахшидан 40 дан ортиқ достон, Бир мойдон сўйлайин, дўмбирам,
мизни кўп эътироф этади. амалга ошмай қолишидан хавотирла- ватанимиз охирги йилларда жуда ри- стандартларда иш олиб бораётган 30 дан ортиқ дўмбира куйи ва терма ўз- Сенинг таърифинг этайин.
нар, тўсиқдан ўтиб олиш жуда қийин- вожланмоқда. Иқтисодий, ижтимоий, бўлса, она Ватанида ҳам болалар ва лаштирган. Дўмбирам, чаноғинг тутдан
— Шунингдек, бутун инсониятга дай туюларди. У Ўзбекистонда туриб, таълим, тиббиёт, спорт, қўйингки, ўсмирлар стоматологиясида шуни Ўзинг қимматсан ёқутдан.
ибрат бўларли қадриятларимиздан ғу- Германиядаги шарт-шароит, қонун- давом эттириш унинг ягона истаги. 1986 йили ёш бахши Денов тумани-
рурланиб кетаман, — дейди ватандо- қоидани тўлиқ тушунадиган инсонлар Қолаверса, у ўқув муассасалари, ота- даги 6-мактабни тамомлаб, Термиз дав- Бахши куйни шунчаки эрмак учун чер-
шимиз. — Бунга боғлиқ кўп воқеалар маслаҳати жуда муҳим, деб ўйларди. оналар билан ҳамкорликда ишлаш, лат университетига ҳужжат топширади. тиб, фақат ўзигагина завқ-шавқ олишни
бўлган. Масалан, бу ерда нонни, озиқ- ўқитувчи, тарбиячилар билан про- Абитуриентлигида “Ёш ижодкорлар” ўйламайди. Бахши ўйноқи, шўх, сеҳр-
овқатни азиз, улуғ неъмат деб қадр- — Бу йил Ўзбекистондаги болалар филактика ишларини олиб бориш, кўрик-танловида фаол иштирок этиб, ли дўмбира оҳанглари билан кишилар
лаш биздагидек даражада эмас. Бир ва ўсмирлар стоматологиясига оид соғлиқни сақлаш доирасида суғур- 1-ўрин соҳиби бўлган йигит имтиҳондан қалбида оламжаҳон шодлик, қувонч,
куни курсдошим билан сайрга чиқдик. мақсадим сари қадам қўйишга эриш- таларнинг инсонларга фаол ёрдам ўтиб, ўқишга қабул қилинади. У ижодий ифтихор ва ҳаётга муҳаббат туйғулари-
Шаҳар аҳли қандайдир байрамни ни- дим. “Ватандошлар” жамоат фонди фаолияти давомида кўплаб фестивал- ни камол топтиради. Зеро, бахшичилик
шонлаётган эди. Йўлимизда бутун бир раҳбарияти, хусусан, Одилжон Сатто- беришига ҳисса қўшишни ҳам орзу лар, фольклор байрамларининг фаол ҳам моҳирона санъат. Халқ ҳар қандай
нон ётганини кўриб, қўлимга олдим. ров билан суҳбатлашганимизда, улар қилади. иштирокчиси, кўрик-танловлар ғолиби дўмбира чертувчини ҳам бахши деб тан
Курсдошим орият қилдими, қўлимга кўзлаётган мақсадларимни қўллаб- бўлган. олмайди. Бу номга лойиқ бўлиш учун
туртиб, “Нима қиляпсан? Ташла, олма қувватлади ва шу билан бирга, “Ва- Нигора ҳар бир инсонга касал бў- эл дилини дўмбирада моҳирлик билан
бу нонни”, деди. Мен эса унга нон увол тандошлар” жамоат фонди бу йўлда лиш-бўлмаслигидан қатъи назар, 2019 йил 5-10 апрель кунлари Тер- ифодалай олиш лозим.
бўлишини, бу азиз неъматни қанчалар менга ҳамроҳ бўляпти. Мақсадларим- шифокор кўригидан ўтиб туришдан миз шаҳрида бўлиб ўтган I Халқаро
қадрлашимизни тушунтиришга ҳара- га муваффақият билан эришишимда чўчимасликни айтгиси келади. Айниқ- бахшичилик санъати фестивалининг Бахшичиликда устоз-шогирдлик
кат қилдим. У эса бу гигиенага тўғри ҳар вақт ёрдамга тайёр эканлигини са, аёллар ва болаларга бу борада республика доирасидаги кўрик-танло- анъанаси ўта муҳим ўрин тутади.
келмаслигини, қолаверса, қайси би- таъкидлади. Бу борада Меморандум кўпроқ ёрдам бериш ҳам унинг эзгу вида фахрли 2-ўрин, 2021 йил 14-20 Умид билан қўлига соз тутган бахши
рини йиғиб улгуришимни айтиб, нари- имзолашга ҳам эришдик. нияти. Буни унинг “Ўзбекистонда аёл- сентябрь кунлари Нукус шаҳрида бў- борки, биринчи галда, устозлар са-
роқда ётган нон бўлакларини кўрсат- лар ва болаларнинг ҳақ-ҳуқуқларини либ ўтган II Халқаро бахшичилик санъ- боғини олади. Қаҳрамонимиз Равшан
ди. Қўлимдаги нонни бир четга олиб Атласу адрасларимизни қўллаб-қувватловчи ташкилотлар би- ати фестивали доирасида ўтказилган бахши отасидан олган сабоқларини
бориб қўйдим. Ва афсуски, ўзим ҳам Германияда танитсам... лан бирга ишлаган бўлардим”, деган республика кўрик-танловида 3-ўринни шогирдларига ўргатиб келмоқда. Бу
уларнинг қайси бирини йиғиб улгура- Бугун Мюнхенда яшаётган ўзбек самимий сўзлари тасдиқлаб турибди. қўлга киритишга муяссар бўлди ҳамда шарафли вазифани адо этар экан, у
ман, деган фикрга келдим... қизи миллий кийимларимизни нафа- “Қадриятлар давомчиси” номинацияси юртимизда бахшичилик санъатининг
қат маълум бир тадбирларда, бал- Муножат МЎМИНОВА, совриндорига айланди. янада ривож топишига ҳисса қўшаёт-
Фарзандларимизга кўзгу ки одатий кунларда ҳам фахрланиб “Янги Ўзбекистон” мухбири ганидан бахтиёр.
бўлайлик Ҳозирги кунда Равшан Маматмуро-
дов Денов тумани 16-болалар мусиқа Муяссар ТУЛЯЕВА,
Нигора — болалар стоматологи. ва санъат мактабининг бахшичилик Республика бахшичилик
Табиийки, иш фаолияти давомида не- синфи ўқитувчиси ҳамда Денов тад-
мис болалари билан кўп муомалада биркорлик ва педагогика институтида санъати маркази
бўлади. Шу маънода, уларнинг ўзбек она тили ва адабиёт фанидан сабоқ Устоз-шогирд мактаби
болаларидан фарқли жиҳатлари би- бериш баробарида, Бобораим бахши
лан қизиқдик. бўлимининг
кичик илмий ходими
— Аксарият ўзбек болалари ўз
фикрини очиқ ва эркин айтишга бо-
тинолмайди, нимадандир ийманади,
журъат қилмайди, — дейди Нигора. —
Айниқса, шифокор ҳузурида. Улар ўз
ҳиссиётларини айтиш у ёқда турсин,
қўрқувдан саволларимга ҳам жавоб
беролмай қолади баъзан.
Қабулимга келган германиялик бо-
лалар билан суҳбатлашиб шунга амин
бўлдимки, улар ўзларига жиддий эъти-
бор ва муомалада бўлишни истайди.
Биласиз, биз, ўзбекларда болага ҳали
кўп нарсани тушунмайди, деган қараш
ва шунга яраша унинг тилидан сўзлаш
одати бор. Немис болаларига шундай
“Янги Ўзбекистон” ва “Правда Востока” Бош муҳаррир: Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз қилинмайди ва Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Лутфулла Сувонов
газеталари таҳририяти” ДУК Салим ДОНИЁРОВ муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Насиба Абдуллаева
Дизайнер: Хуршид Абдуллаев
МУАССИС: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани расмийлаштирган томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
Ўзбекистон Республикаси ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма Г-764. Манзилимиз:
82285 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Вазирлар Маҳкамаси Газета таҳририят компьютер марказида саҳифаланди. Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли чоп этилишига Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 00:20 Топширилди — 01:35
“ШАРҚ” НМАК масъул.
Босмахона телефони: (71) 233-11-07 “ШАРҚ” нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси
босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected]
Босмахона манзили: Тошкент шаҳри, Буюк Турон кўчаси, 41-уй.
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
№ 136 (658), 2022 йил 7 июль, пайшанба Янги Ўзбекистон нашри кунги
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Янги Ўзбекистон 07.07.2022
- 1 - 6
Pages: