Янги Ўзбекистон 06.02.2021

2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган

Ижтимоий-сиёсий газета № 27 (283), 2021 йил 6 февраль, шанба

БАРЧАМИЗ /АМЖИ/АТ БЎЛИБ, ОЁ)ИМИЗ ЕРДАН УЗИЛМАСДАН Ўзбекистон Республикаси
МЕ/НАТ +ИЛСАК, ФАР)ОНАДА АЛБАТТА НАТИЖА БЎЛАДИ Президентининг
ФАРМОНИ

Х.Х.БОЗАРОВНИ ФАР)ОНА
ВИЛОЯТИ /ОКИМИ ЛАВОЗИМИГА

ТАЙИНЛАШ ТЎ)РИСИДА

Ўзбекистон Республикаси Конс­ Кенгашининг қарорига мувофиқ
титуциясининг 93­моддаси 15­бан­ Хайрулло Хайитбаевич Бозаров
ди ва 102­моддасига асосан ҳамда Фарғона вилояти ҳокими лавозими­
халқ депутатлари Фарғона вилоят га тайинлансин.

Ўзбекистон Республикаси Ш. МИРЗИЁЕВ
Президенти

Тошкент шаҳри,
2021 йил 5 февраль

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев ҳудудлар ривожи, йирик лойиҳалар билан танишиш, аҳоли билан АЛИШЕР НАВОИЙ ТАВАЛЛУДИНИНГ
мулоқот қилиш мақсадида 4-5 февраль кунлари Фарғона вилоятида бўлди. 580 ЙИЛЛИГИГА

Ташрифнинг иккинчи куни Фарғона шаҳрида халқ Бугун бутун республикамиз кўради, илоҳим шу тажри­ ҳар бирида иқтисодий комплекснинг малакали ходим­ Туркий тилда ижод қилган адиб ва шоирларимиздан
депутатлари вилоят кенгашининг навбатдан ташқари бадан амалда вилоят, туман ҳокимлари ҳам ўзларига ларидан иборат бошқарув офислари ташкил этилиши бирортаси ҳазрат Алишер Навоий қадар тил назарияси
сессияси бўлиб ўтди. хулоса қилса мен рози бўлардим. Барибир меҳнат айтилди. Бу мутахассислар маҳаллага бириктирилган билан шуғулланмаган. Шу маънода айтиш мумкинки, буюк
қилган одам ҳеч қачон хор бўлмаслиги керак, — деди банк ходимлари билан бирга, жойлардаги шароит­ шоир “Хамса”, “Маҳбуб ул-қулуб”, “Муншаот”, “Вақфия”,
Сессияда Президент Шавкат Мирзиёев иштирок давлатимиз раҳбари. ни ўрганиб, лойиҳаларни шакллантиради ва амалга “Муҳокамат ул-луғатайн” каби асарлари билан ўзбек адабий
этди ва нутқ сўзлади. оширишга кўмаклашади. Зарур бўлса, ишсиз аҳоли, тилининг бадиий ва илмий асарлар яратиш, шунингдек,
Президент туманлардаги мутасаддиларнинг иш ёшлар ва аёллар касб­ҳунарга ўргатилади. давлат ишлари, дипломатик муносабатларда фойдаланиш
— Бу ерга келишдан олдин кўп­кўп таҳлил қилдик. услуби, жойлардаги муаммоларга ҳам тўхталиб ўтди. учун бой имкониятларга эга эканини ҳам назарий, ҳам
Келиб­кетиш осон. Лекин 4 миллионлик вилоят аҳо­ Фарғона вилоятида 2021­2022 йилларда умумий амалий жиҳатдан исботлаб берди.
лисига нима манфаат бўлади, деган савол кўндаланг — Агар раҳбар оддий, самимий бўлиб, “ерда” қиймати 17 триллион сўмлик 949 та инвестиция ло­
турибди. Шунинг учун бир ойдан бери тайёргарлик юриб, халқнинг дардини билиб, оғирини енгил қилса, йиҳаси амалга оширилиши таъкидланди. Бунда кимё, “КЎНГУЛ МАХЗАНИНИНГ
кўряпмиз. Кеча туманларда юриб, одамлар билан унинг ҳурмати ошади. Фақат столда ўтириб, маши­ тўқимачилик, чарм­пойабзал, қурилиш материалла­ КАЛИДИН СЎЗ БИЛ”
гаплашдим. Фарғонанинг эртаси нима бўлади, деб нада юриш билан обрў ошиб қолмайди. Менинг энг ри, электротехника саноати “драйвер” бўлади.
кечасиям ўйлаб чиқдим. Коронавирус касаллиги ёни­ катта ташвишим — қуйи поғонадаги, туман миқёсида­ “Нафъинг агар халққа
мизда юргандек, иқтисодий хавф­хатар ҳам ёнимизда ги раҳбарлар ўзига масъулият олмаяпти. Бор имко­ Хусусан, “Фарғонаазот” акциядорлик жамиятида бешакдурур,
юрибди. Дунёдаги инқироз ҳамма давлатларга таъсир ниятдан тўғри фойдаланиб, фаоллар бирлашиб, кўп жами 537 миллион долларлик 3 та лойиҳа, тўқимачи­
қилди. Бозор топиш — азоб бўлиб кетди. Шунинг учун масалаларни туман, маҳалланинг ўзида ҳал қилса ликда 154 миллион долларлик 14 та лойиҳа амалга Билки, бу нафъ ўзингга
янги “ўсиш нуқталари”ни шакллантириб, имконият­ бўлади. Ҳоким ҳаловатга интилмаслиги, ўзини ишга оширилади. кўпракдурур”
ларни тўлиқ ишга солишимиз керак, — деди давла­ бағишлаши керак, — деди Президент.
тимиз раҳбари. Президент мутасаддиларга Миллий банк, “Асака” “ҲАЙРАТ УЛ-АБРОР”
Йиғилишда хизмат вазифасини етарли даражада банк ва “Ўзсаноатқурилишбанк” билан бирга янги ДОСТОНИДАН
Сессияда ташкилий масала кўрилди. Давлат раҳ­ бажармагани учун Қува, Ўзбекистон ва Ёзёвон тумани инвестиция лойиҳаларини шакллантириш борасида
бари 2020 йил сентябрь ойидан буён Фарғона вило­ ҳокимлари ҳамда айрим сектор раҳбарлари лавози­ “лойиҳалар офисини” ташкил қилишнинг Фарғона Давоми 6-бетда
яти ҳокими вазифасини бажариб келаётган Хайрулло мидан озод этилгани айтилди. тажрибасини яратиш бўйича топшириқ берди.
Бозоров номзодини Фарғона вилояти ҳокими лавози­ ИСТИҚБОЛЛИ ТИЗИМ
мига тавсия этди. Таъкидлаш жоиз, ҳозир маҳаллий кенгашлардаги Вилоятда ер ресурси чеклангани сабабли чўл жой­
ҳамма депутатлар ҳам ўз ваколати даражасида фа­ лар, яйлов ва адирликларда 33 минг гектар ер ўз­ АГРОКЛАСТЕРЛАР
Х.Бозоров меҳнат фаолиятини 1995 йилда солиқ олият юритмаяпти. Сессияда давлатимиз раҳбари лаштирилади. Бунга сарфланадиган 350 миллиард
инспектори сифатида бошлаган. 2007­2015 йилларда шу ҳақда ҳам тўхталиб, халқ ноиблари депутат деган сўмлик харажатларнинг 110 миллиард сўми субсидия барча бирдек манфаатдор
Наманган вилояти ҳокимининг ижтимоий­иқтисодий мақомга муносибми деган саволни қўйди. ҳисобидан қоплаб берилади. бўлган келажакни яратади
масалалар бўйича ўринбосари, Учқўрғон, Чуст ва
Мингбулоқ туманлари ҳокими бўлиб ишлаган. 2015­ — Мен Сенат биносига борганимда уни жайдари Ижтимоий соҳаларни, инфратузилмани ривожлан­ Тараққиёт бир зум тўхтамайди. Унга эришиш
2020 йилларда Наманган вилояти ҳокими бўлган. Ўт­ тилда “Халқ уйи” деганман. Депутатлар мана шу Халқ тириш чора­тадбирлари белгиланди. Жорий йилда учун илғор ғоя ва ташаббусларни амалиётга
ган йили Ўзбекистонда хизмат кўрсатган иқтисодчи уйига киришга муносибми? Виждонимиз олдида жа­ вилоятнинг 11 та жойида 105 та кўп қаватли уйлар дадил татбиқ этиш лозим. Тўғри, янгилик
фахрий унвони билан тақдирланган. воб берайлик: халқ вакиллари бир ойда, уч ойда, олти барпо этилиши таъкидланди. 312 миллиард сўм мар­ жорий қилинган жойда унча-мунча камчилик
ойда, бир йилда маҳаллий кенгашларга нечта таклиф казлашган маблағлар ҳисобидан 503 километр йўл­ ҳам учрайди. Бу табиий ҳол. Аммо ривожланиш
— Мен Хайрулло Бозоровни кўп йиллардан бери берди? У таклиф элимга, маҳалладошларимга, ту­ ларни таъмирлаш бўйича вазифа қўйилди. натижаларини таҳлил қилмай, бир томонлама
биламан. Учта туманда, вилоятда ҳоким бўлиб ишла­ манимга нима манфаат олиб келди, деган саволга фикр билдириш ҳаракатланиб кетаётган
ган. Жуда тажрибали, ҳозирги замонга муносиб, афсуски ижобий жавоб йўқ, — деди давлат раҳбари. Янги ташкил этилган Фарғона жамоат саломатлиги ғилдиракларга чўп тиқиш билан баробар.
халқпарвар, камтар инсон. Тўрт ойдан бери ҳоким тиббиёт институти салоҳиятидан самарали фойда­ Гап аграр соҳани модернизация ва
вазифасини бажарувчи сифатида сизларнинг ҳам си­ Шундан сўнг Президент вилоятни ижтимоий­иқти­ ланган ҳолда, мақсадли тиббий кўрик ва консульта­ диверсификация қилишга устувор аҳамият
новингиздан ўтди. Фарғонага мана шундай билимли, содий ривожлантириш, маҳаллабай тизимда аҳоли циялар ўтказиш, бирламчи тиббиёт бўғинини ривож­ берилаётгани ҳақида кетмоқда. Эътироф этиш
тажрибали одам керак, — деди Президент. турмуш шароитини яхшилаш вазифалари бўйича лантириш учун 16 та оилавий шифокорлик пункти ва жоиз, давлатимиз раҳбари ғояси асосида
маъруза қилди. оилавий поликлиника ташкил этиш бўйича кўрсатма­ сўнгги йилларда қишлоқ хўжалигида маҳсулот
Халқ депутатлари, нуронийлар, ёшлар сўзга чиқиб, лар берилди. етиштириш ва уни қайта ишлашнинг занжирли
номзодни қўллаб­қувватлади. Овозга қўйиш натижа­ 2021 йилги Мурожаатномада белгилаб берилган усулига асосланган кластер тизими пайдо бўлди.
ларига кўра, Хайрулло Бозоров Фарғона вилоятининг йўналишлар ва вазифалар асосида, вилоятда янги Президент ёшлар ва аёллар бандлигини таъмин­ Хўш, бунинг аҳамияти нимада?
ҳокими этиб тасдиқланди. “ўсиш нуқта”ларини аниқлаш, ҳудудни маҳаллабай лаш масалаларига алоҳида эътибор қаратди.
комплекс ривожлантириш, аҳоли учун муносиб тур­ Давоми 5-бетда
Сессияда давлатимиз раҳбари аввалги ҳоким, айни муш шароити яратиш бўйича амалий чора­тадбирлар Жорий йилда Фарғона вилоятидаги 19 та туман ва
пайтда Бош вазир ўринбосари лавозимида ишлаёт­ ишлаб чиқилгани қайд этилди. шаҳарларда биттадан Ёшлар саноат ва тадбиркор­
ган Шуҳрат Ғаниев ҳақида фикр билдирди. лик зонаси ташкил этилиши, “Ёшлар: 1+1” лойиҳаси
Унга кўра, аввало, аҳоли бандлигини ошириш ва доирасида 8 мингдан зиёд ишсизлар тадбиркорлик ва
— Ғаниевнинг энг катта фазилати — у ҳалол одам, тадбиркорликни ривожлантириш ҳисобига, камбағал­ касб­ҳунарга ўқитилиши белгиланди. Хотин­қизлар­
ҳаловати йўқ. У кимгадир ёқади, кимгадир ёқмайди. ликни қисқартиришга эътибор қаратилади. Бунинг нинг ўз ишини очишига кўмаклашиш, муҳтожларнинг
Лекин садоқати бор одам. Оғир синовли йилларда учун ҳар бир маҳалла, ҳар бир оила, ҳар бир фуқаро уй сотиб олиши учун бошланғич бадал пулларини
ўзини кўрсатди. У республикамиз қишлоқ хўжалигида ҳаётидаги муаммоларни ўрганиш ва ҳал этиш, аҳоли тўлаб бериш, ажралишларнинг олдини олиш муҳим­
ҳам ўзининг қаттиққўллиги билан катта ишлар қили­ бандлиги ва даромадини ошириш бўйича янги тизим лиги таъкидланди.
шига ишонаман. Шуҳрат Мадаминовичга омад тилай­ жорий этилаётгани таъкидланди.
ман, — деди Шавкат Мирзиёев. — Юрагимдаги жўшқин тилагим, жонажон халқи­
Республика ишчи гуруҳи томонидан Фарғона ви­ мизнинг оғирини енгил қилиш. Биринчи кундан жуда
Президент раҳбарларни асраб­авайлаш, уларнинг лояти мисолида маҳаллабай ишлашнинг вертикал катта ҳаракат, изланишдамиз. Бу қарорлар, фармон­
ҳурматини жойига қўйиш ҳақида ҳам гапирди. тизими ишлаб чиқилгани айтилди. Биринчи босқичда лар, мажлислар бекорга эмас. Фарғона аҳли буюк эл.
банкларнинг малакали мутахассислари вилоятдаги Мана шу халққа муносиб бўлиш ва эртанги кунини
— Илгари ҳокимни қўяётганда қарсак чалардик, 1041 та маҳаллага номма­ном доимий вакил сифати­ фаровон қилиш зиммамиздаги муқаддас бурч. Агар
ёмонлаб ишдан олардик, ишдан олганимиздан ке­ да бириктирилгани маълум қилинди. салгина ўзгариб, кичкина қадам ташласак, халқимиз
йин унутиб юборардик. Бу нотўғри. Ҳоким лавозимни бошига кўтараяпти, биздан рози бўлаяпти. Ҳаммамиз
тортмаса, кўчага ташлаб қўйиш керак эмас. Битта раҳ­ Бу вакиллар маҳаллада ишсиз аҳолини, ёшлар ва ҳамжиҳат бўлиб, оёғимиз ердан узилмасдан меҳнат
барни тайёрлашга 20 йил кетади. Биз асраб­авайлаб аёлларни касб­ҳунарга ўргатиш ва тадбиркорликка қилсак, Фарғонада албатта натижа бўлади, — деди
тарбия қилган ҳокимларимизни ҳеч қачон хор қилмас­ ўқитишни ташкил қилади. Шунингдек, тадбиркорлар­ Президент.
лигимиз керак. Ҳоким, шу элни йўлбошчиси бўлган га кредит олишга ва лойиҳаларини амалга оширишга
одамни ҳаммамиз ҳурматини ҳам жойига қўйишимиз ёрдам бериб, маҳалла раислари ва фаоллари билан Давоми 2-бетда
керак. Фарғонада шунча йил ишлаган одамни Тош­ доимий иш олиб боради.
кентда раҳбарлик қилиши, ўйлайманки бу биринчи
тажриба. Шу тажриба бошқа вилоятларга ҳам юқсин. Шаҳар ва туманларни маҳаллабай тизимда ривож­
лантириш мақсадида вилоятдаги 76 та секторнинг

2 2021 йил 6 февраль, 27-сон Сиёсат

БАРЧАМИЗ /АМЖИ/АТ БЎЛИБ, ОЁ)ИМИЗ ЕРДАН УЗИЛМАСДАН МЕ/НАТ
+ИЛСАК, ФАР)ОНАДА АЛБАТТА НАТИЖА БЎЛАДИ

Бошланиши 1-бетда суҳбатлашди. Аҳолининг яшаш шароити, ҳудуд­ шароитини яхшилашга муҳтож оилаларга да вилоятда 2011 хонадонга мўлжалланган 45 йўллар тупроқли. Илгари қурилган кўчаларнинг
даги муаммоларни сўради. Уларни ҳал этиш ажратилган. та қўп қаватли уй қурилган. ҳам кўпи ўйдим­чуқур бўлиб, яроқсиз ҳолга
Халқ депутатлари сессиясидан сўнг бўйича мутасаддиларга кўрсатмалар берди. келган. Ушбу барча йўлларга асфальт ётқизиш
Президент кутилмаганда Фарғона шаҳридаги Маълумки, Фарғона вилояти мамлака­ Президентимиз аҳолини уй­жой билан таъ­ жуда қимматга тушади.
Шодиёна маҳалласига борди. Маҳалла оралаб Давлатимиз раҳбари Фарғона шаҳри тимизнинг аҳоли энг зич жойлашган ҳудуд­ минлаш борасидаги ишлар доимий эътиборда
юриб, аҳоли билан учрашди. Мустақиллик мавзесида бунёд этилган 2 та 16 ларидан. Шу сабабли бу каби замонавий бўлишини қайд этди. Бу каби уйлардан фойда­ Шу боис қум­шағал, оҳак тош, чақиқ тош, це­
қаватли янги турар жойни кўздан кечирди. кўп қаватли уйларнинг қурилиши аҳолининг ланиш маданиятини ошириш лозимлиги айтил­ мент каби маҳаллий материаллар аралашма­
— Мана, бугун вилоятларингизга янги ҳоким уй­жойга бўлган талабини қондириш баро­ ди. Бу уй­жой мулкдорлари ширкатлари ва шу сидан 5 хил қоплама варианти тайёрланган.
қўйдик. Маҳаллабай ишлаш тизимини жорий Уйларнинг ҳар бири 80 хонадонли бўлиб, барида ердан унумли фойдаланишда муҳим ерда яшовчи аҳоли ҳамкорлигига боғлиқ.
қиляпмиз. Ҳақиқий аҳволни билиш, одамлар­ 2­3 хонадан иборат. Ҳозирга қадар вилоятда аҳамият касб этади. Мисол учун, 2 та 16 қа­ Шавкат Мирзиёев ушбу намуналарни кўздан
нинг оғирини енгил қилиш учун маҳаллангизга бундай баланд уй қурилмаган. Шу сабабли ватли уйни қуриш учун 11 сотих ер кифоя қил­ Давлатимиз раҳбари уйларнинг қурилиш тех­ кечирди. Соҳа мутахассислари йўл қопламала­
ўзим келдим, — деди Шавкат Мирзиёев аёллар қурилишда сейсмология ва замонавий ар­ ди. Бу ерда энди 160 та оила яшайди. Демак, нологияси ва сифатини кўздан кечирди. Ёнғин рининг таркиби, таннархи, сифати бўйича маъ­
билан суҳбатда. хитектура талабларига алоҳида эътибор бе­ озгина ерда шунча оиланинг уй­жойга бўлган хавфсизлигини, коммунал хизматлар барқарор­ лумот берди.
рилган. Энергия тежовчи, сифатли маҳаллий муаммоси ҳал бўлди. лигини таъминлаш бўйича мутасаддиларга қў­
Онахонлардан бири эртага ўғлининг тўйи бў­ қурилиш материалларидан фойдаланилган шимча кўрсатмалар берди. Президент бу ишланмаларни қўллаб­қувват­
лишини айтди. Президент уларни табриклаб, хонадонлар коммуникация тармоқларига Президентимиз ўтган йили мазкур уйлар лаб, уларни муҳандислик жиҳатидан такомил­
ёш оилага бахт, соғлик тилади. уланган. Биноларнинг совуқ ва иссиққа чи­ қурилиш жараёни билан танишиб, массивда Шу ерда Фарғона шаҳар Мустақиллик мас­ лаштириш, хомашё захиралари ва зарур техни­
дамли бўлиши учун базальт қопламасидан яшайдиган аҳоли фарзандлари учун мактаб ва сивидаги кўп қаватли уйларнинг ичимлик суви каларни аниқ ҳисоб­китоб қилиб, энг маъқулини
Кутилмаган ташрифдан хурсанд бўлган фойдаланилган. болалар боғчаси, оилавий поликлиника каби таъминоти ва оқова сув тизимларини қуриш, танлаш кераклигини таъкидлади.
одамлар давлатимиз раҳбарига сиҳат­сало­ зарур инфратузилмалар объектлари бунёд қурилиш комплексида яратиладиган янги иш
матлик, халқимизга тинчлик­фаровонлик тилаб Қўп қаватли уйларнинг ёнида болалар ўйин этиш бўйича топшириқ берган эди. Бугунги кун­ ўринлари, 20 хонадонга мўлжалланган 5 қа­ Шу билан давлатимиз раҳбарининг Фарғона
дуолар қилди. майдончаси, машиналар тураргоҳи бор. га келиб Мустақиллик массивида 420 ўринли ватли 1 подъездли уйлар қуриш каби қатор ло­ вилоятига ташрифи якунланди.
мактаб фойдаланишга топширилди. 380 ўрин­ йиҳалар тақдимоти ўтказилди.
Соҳибқирон Амир Темур кўчаси бўйлаб юри­ Режага кўра, мазкур уйларнинг 8 таси ноги­ ли мактабгача таълим ташкилоти қурилиши да­ Матназар ЭЛМУРОДОВ,
либ, уй­жойлар, савдо шохобчалари кўздан ке­ ронлиги бор ва оғир ижтимоий вазиятга тушиб вом этмоқда. Давлатимиз раҳбари Фарғона тумани Илғор Зиёдулла ЖОНИБЕКОВ,
чирилди. қолган аёлларга, 32 таси мамлакат ижтимоий маҳалласига бориб, ички йўлларни арзон қу­ Авазбек ХУДОЙҚУЛОВ,
ҳаётида фаол иштирок этиб, алоҳида намуна Умуман олганда, кейинги тўрт йил мобайни­ ришга оид андозаларни кўздан кечирди.
Шавкат Мирзиёев маҳалла идорасига ки­ кўрсатаётган ёш оилаларга, 120 таси уй­жой Абдулазиз МУСАЕВ,
риб, маҳалла раиси ва маслаҳатчилар билан Юртимизда 39 минг километрга яқин ички ЎзА мухбирлари

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг
ўн иккинчи ялпи мажлиси тўғрисида
АХБОРОТ

2021 йил 5 февраль куни Тошкент шаҳрида Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг ўн иккинчи ялпи мажлиси бўлиб ўтди.

Видеоконференцалоқа шаклида ўтка­ мурожаат бўйича муаллифларга тушун­ шиш, халқаро ва парламентлараро Хотин­қизлар ва гендер тенглик масала­ ислоҳ қилишнинг устувор йўналишида — ноат, хизмат кўрсатиш ва қишлоқ хўжа­
зилган ялпи мажлисда сенаторлар, Ва­ тириш берилди, 700 га яқин ариза ва ҳамкорлик муносабатларини янада кен­ лари қўмитаси раиси лавозимидан озод 13 та, иқтисодиётни ривожлантиришнинг лиги соҳаларини ривожлантириш йўна­
зирлар Маҳкамасининг масъул ходимла­ шикоятлардаги масалалар асосли деб гайтириш, халқ билан мулоқот, хусусан, этилди. устувор йўналишида — 63 та, ижтимо­ лишида қарийб 737,3 миллиард сўмлик
ри, вазирлик ва идоралар раҳбарлари, топилиб, ижобий ҳал этилди. жисмоний ва юридик шахсларнинг му­ ий соҳани ривожлантиришнинг устувор 248 та инвестиция лойиҳаси ишга туши­
Сенат ҳузуридаги Ёшлар парламенти рожаатлари билан ишлаш, ОАВ, жумла­ Ялпи мажлисда Ўзбекистон Респуб­ йўналишида — 53 та, хавфсизлик, мил­ рилиб, 2 700 дан зиёд янги иш ўринлари
аъзолари ҳамда оммавий ахборот воси­ Халқаро парламент муносабатлари дан, ижтимоий тармоқларда кўтарилган ликаси Олий Мажлиси Сенатининг латлараро тотувлик ва диний бағрикенг­ яратилган.
талари вакиллари иштирок этди. доирасида хорижий давлатлар, халқаро муаммоларга муносабат билдириш, за­ Хотин­қизлар ва гендер тенглик маса­ ликни таъминлаш ҳамда чуқур ўйланган,
ташкилотлар, халқаро молия тузилма­ рур ҳолларда муаммо ечимига бевосита лалари қўмитаси раисини сайлаш тўғри­ ўзаро манфаатли ва амалий ташқи сиё­ Ижтимоий инфратузилмани ривож­
Ялпи мажлисни Ўзбекистон Респуб­ лари ва бизнес вакиллари билан ўтка­ масъул бўлган мутасадди вазирлик ва сидаги масала ҳам кўриб чиқилди. сат соҳасидаги устувор йўналишида 21 лантириш бўйича белгиланган тадбир­
ликаси Олий Мажлиси Сенати Раиси зилган 80 дан зиёд учрашувларда ҳам­ идора раҳбарларининг ахборотини Се­ та ҳужжат қабул қилинган. лар доирасида 6 та мактабгача таълим
Танзила Норбоева олиб борди. корлик истиқболлари муҳокама қилинди. нат ёки қўмита мажлисларида эшитишга Таъкидланганидек, тараққиётимиз­ ташкилоти, 7 та умумтаълим мактаби ва
Хорижий давлатлар парламентлари доир таклиф ва ташаббусларни илгари нинг ҳозирги босқичида хотин­қизлар Ҳисобот даврида ялпи ички маҳсулот­ 3 та соғлиқни сақлаш муассасаси бино­
Ялпи мажлис иши Олий Мажлис билан алоқаларни тизимли равишда суриш лозимлиги таъкидланди. ва гендер тенглик масаласи ниҳоятда нинг ўсиши ўтган йилга нисбатан 101,6 лари реконструкция қилинган ва мукам­
Сенатининг расмий веб­сайти ва ижти­ ривожлантириш мақсадида 40 дан зиёд долзарб ва бу давлатимиз сиёсатининг фоизни, шундан, саноат — 100,7 фоиз­ мал таъмирдан чиқарилган.
моий тармоқлардаги саҳифалари ҳамда парламентлараро гуруҳлар тузилди. Мазкур масала юзасидан Олий Маж­ муҳим йўналишларидан бирига айлан­ ни, хизматлар — 102,3 фоизни, қишлоқ,
“Узрепорт” телеканалида тўғридан­тўғри лис Сенатининг тегишли қарори қабул ди. Шу маънода Сенатнинг Хотин­қизлар ўрмон ва балиқчилик хўжалиги — 103,0 Мазкур ҳудудлардаги 139,2 километр
эфирга узатилди. Халқ депутатлари маҳаллий Кен­ қилинди. ва гендер тенглик масалалари қўмитаси фоизни ташкил қилган. газ тармоқлари, 28 та газ тақсимлаш
гашлари фаолиятига кўмаклашиш йўна­ зиммасидаги вазифалар кўлами ниҳо­ қурилмаси, 59 километр электр уза­
Сенат аъзолари томонидан 20 та ма­ лишида 13 та қонунга тегишли ўзгартиш Шундан кейин Ўзбекистон Республи­ ятда кенг. Мазкур қўмитага раҳбарлик Савдо ва хизмат кўрсатиш объектла­ тиш тармоқлари таъмирланган ва 50 та
сала, шу жумладан, 6 та қонун муҳокама ва қўшимчалар киритилиб, маҳаллий каси Марказий сайлов комиссиясининг қилиш кишидан катта билим, ҳаётий таж­ ри фаолиятининг пандемия шароитида трансформатор ўрнатилган.
қилинди. Кенгашларнинг ваколатлари кенгайти­ таркибига ўзгартишлар киритиш тўғри­ риба, мулоҳазакорлик, қатъият, ташаб­ чекланиши жорий йилда савдо айлан­
рилди. Барча даражадаги маҳаллий сидаги масала кўриб чиқилди. бускорлик ва шижоатни талаб қилади. масига ҳамда хизматлар соҳасининг Аҳолини тоза ичимлик суви билан
Дастлаб Олий Мажлис Сенатининг Кенгашларда алоҳида котибиятлар ривожланишига салбий таъсир кўрсат­ таъминлаш мақсадида 2 та сув иншооти
2020 йилдаги фаолияти ва 2021 йил­ ташкил этилди, Сенат Кенгаши қарори Сенат аъзолари Қарши муҳандис­ Мажлисда мазкур Қўмита раислигига ган. Жумладан, савдо айланмаси ҳажми қурилиб, 479,7 километр ичимлик ва оқо­
га мўлжалланган устувор вазифалари билан уларнинг намунавий низоми ва лик­иқтисодиёт институти ректори База­ сенатор Малика Акбаровна Кадирханова 194,8 триллион сўмни ташкил қилиб, ўт­ ва сув тармоқлари тортилган.
кўриб чиқилди. тузилмаси тасдиқланди. ров Орифжон Шадиевич, “Навоийазот” сайланди. ган йилга нисбатан 103,2 фоизга бажа­
акциядорлик жамияти ижтимоий ва маи­ рилган. Шу билан бирга, мажлисда дастур­
Таъкидланганидек, Ўзбекистон Рес­ Мажлисда Ўзбекистон Республикаси ший масалалар бўйича бўлим бошлиғи Малика Акбаровна 2015­2019 йил­ ларда белгиланган маблағлар ўз вақти­
публикаси Олий Мажлиси Сенати 2020 Олий Мажлиси Сенатининг 2021 йил­ Джураев Шухрат Низамович, Ўзбекис­ ларда Тошкент вилояти Хотин­қизлар Жами хизматлар ҳажми 218,9 трилли­ да ажратилмаганлиги сабабли бир қатор
йилда Конституция ва қонунларда га мўлжалланган устувор вазифалари тон соғлиқни сақлаш ходимлари касаба тадбиркорлик маркази раҳбари сифа­ он сўмни ташкил этиб, ўтган йилга нисба­ тадбирларнинг бажарилиши таъминлан­
белгиланган ваколатлари, қолаверса, тўғрисида ахборот берилди. уюшмаси Республика Кенгашининг Сур­ тида хотин­қизлар ўртасида тадбиркор­ тан 102,3 фоизга ўсган. Молия соҳасида магани таъкидланди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти хондарё вилояти бўйича масъул ташки­ ликни ривожлантириш бўйича кўплаб 25,6 фоиз, алоқа ва ахборотлаштириш
Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йил январ­ Сенат қўмиталари ва девони “Ёшлар­ лотчиси Кадирова Муяссар Джумаевна, ижобий натижаларга эришган. Биргина соҳасида 115,3 фоиз, таълим соҳасида Хусусан, 2020 йилда амалга оши­
да парламент палаталарида сўзлаган ни қўллаб­қувватлаш ва аҳоли саломат­ Ўзбекистон Республикаси адлия вази­ мисол, вилоятда тадбиркор аёллар 2015 7,4 фоиз кўрсатилган хизматларда юқо­ рилиши белгиланган 120 ўринли 1 та
нутқлари ҳамда Олий Мажлисга йўлла­ лигини мустаҳкамлаш йили”да амалга рининг ўринбосари Кучкаров Бахром йилда 300 нафарни ташкил этган бўлса, ри ўсиш қайд этилган. умумтаълим мактаби, жами 320 ўринли
ган Мурожаатномасида акс этган вази­ оширишга оид Давлат дастуридан келиб Тулкинович, Ўзбекистон Республикаси Кадирханованинг жонкуярлиги ва ташаб­ 2 та мактабгача таълим муассасаси, 4
фалардан келиб чиқиб фаолият юритди. чиқиб, Сенатнинг Ҳаракатлар дастурини Олий Мажлиси Сенати Раисининг ўрин­ бускорлиги билан 2019 йилда уларнинг Коронавирусга қарши курашиш бў­ та соғлиқни муассасаси, 1 та спорт ком­
ишлаб чиқиши, унда коронавирус панде­ босари Низамходжаев Зайниддин Маха­ сони 4 мингдан ошган. Тошкент вилоя­ йича тадбирларни молиялаштиришга 3 плекси, 2 та сув иншооти, 1 та ирригация
Қонунчилик йўналишида 71 та қонун миясига қарши кураш ва унинг оқибат­ матович, Жиззах политехника институти тида “Ногирон тадбиркор аёллар” ассо­ триллион 962 миллиард сўм, ижтимоий ва 2 та бошқа турдаги объектларда қу­
кўриб чиқилди. Шундан 65 та қонун маъ­ ларини бартараф этиш, бунда эпиде­ ректори Усмонқулов Алишер Қодирқу­ циацияси ташкил этилиши ҳам бевосита ва инфратузилма объектларини қуриш, рилиш­таъмирлаш ишлари республика
қулланди, 6 таси рад этилди. Уларни миологик вазиятни барқарорлаштириш, лович, “Ўзэлектроаппарат” АЖ бошқа­ Малика Акбаровнанинг саъй­ҳаракатла­ реконструкция қилиш ва капитал таъ­ бюджетидан маблағ ажратилмаганлиги
ҳудудлар манфаатлари нуқтаи назари­ касалликка қарши оммавий эмлаш руви раиси маслаҳатчиси Фарманов ри натижасидир. мирлашга 3 триллион 423 миллиард сўм, сабабли бошланмаган.
дан танқидий­таҳлилий кўриб чиқишга тадбирларини ўтказиш, ижтимоий­иқти­ Александр Касимович, Хоразм вилояти корхоналарни молиявий қўллаб­қувват­
алоҳида эътибор қаратилди. Қонунлар содий соҳа ва тармоқлар ҳамда ҳудуд­ касаба уюшмалари ташкилотлари бир­ У 2018 йилда “Дўстлик” ордени билан лашга 2 триллион 485 миллиард сўм, Йўл инфратузилмасини яхшилаш
олимлар, экспертлар, тажрибали амали­ ларни ривожлантириш бўйича амалга лашмаси кенгаши раиси Юсупов Эргаш тақдирланган. аҳолини ижтимоий қўллаб­қувватлашни орқали жамоат транспорти ҳаракати ва
ётчиларни жалб қилган ҳолда қўмиталар оширилаётган ишларни доимий ўрганиб Аманбаевични Ўзбекистон Республи­ кенгайтиришга 1 триллион 340 миллиард аҳоли учун қулайлигини таъминлаш юза­
ҳузурида тузилган ишчи гуруҳлар томо­ бориш зарурлиги таъкидланди. каси Марказий сайлов комиссиясининг М.Кадирханова шу кунга қадар Сенат­ сўм, соғлиқни сақлаш объектларини қу­ сидан Боёвут тумани ҳудудидан ўтувчи 9
нидан, маҳаллий Кенгашларда муҳока­ аъзолари этиб сайлаш тўғрисида қарор нинг Бюджет ва иқтисодий ислоҳотлар риш ва зарур инфратузилмани яратишга километр маҳаллий аҳамиятга эга авто­
ма қилинди. Бундан ташқари, Ўзбекистон Респуб­ қабул қилди. масалалари қўмитасида фаолият юри­ 1 триллион 22 миллиард сўм, маҳаллий мобиль йўллари, Каттақўрғон шаҳридаги
ликаси Президентининг Олий Мажлисга таётган эди. бюджетлар ва пенсия жамғармаси йўқо­ 69,6 километр ва Тўрақўрғон туманидаги
Яна бир жиҳат. Ҳудудларни ижтимо­ йўллаган Мурожаатномасида белгилан­ Шунингдек, ушбу қарор билан Ўзбе­ тишларини қоплашга 595 миллиард сўм 70 километр ички йўллар жорий таъмир­
ий­иқтисодий ривожлантиришга оид му­ ган вазифаларнинг ҳаётга татбиқ эти­ кистон Республикаси Марказий сайлов Шундан сўнг парламент юқори пала­ миқдорида маблағлар сарфланган. дан чиқарилмаган.
аммоларни ўрганиш якунлари бўйича Ҳу­ лишини таъминлаш, яъни ҳудудларда комиссиясининг аъзолари М.Э.Абдуса­ таси аъзолари Ўзбекистон Республика­
куматга 3 мингдан ортиқ масалалар ҳал ёшлар масалалари ва соғлиқни сақлаш ломов, О.Бобожонов, М.А.Джураева, си Олий суди таркибига ўзгартиришлар Ҳисобот даврида хорижий инвес­ Қарши туманида 9 та трансформатор
этиш учун киритилди. Мазкур таклифлар муаммоларини тизимли равишда ўрга­ Ж.Х.Норов, Э.Ражабов, Ж.Садиков ва киритиш тўғрисидаги масалани кўриб тициялар ва кредитлар ҳисобидан 9,8 ўрнатиш ва 27,5 километр электр узатиш
асосида 2021 йилги Давлат бюджети па­ ниш ва ҳал этиш ишларини янада кучай­ Э.Г.Ходжакуловнинг ваколатлари туга­ чиқди. миллиард АҚШ доллари миқдорида маб­ тармоқларини қуриш ҳамда реконструк­
раметрлари ва инвестиция дастурлари тириш, “Ёшлар дафтарига” киритилган­ тилди. лағлар ўзлаштирилган. ция қилиш ишлари амалга оширилмаган,
доирасида 8 триллион сўмдан ортиқ маб­ лар билан ишлаш, уларнинг бандлигини Ўзбекистон Республикаси Консти­ энергетика соҳаси бўйича белгиланган
лағ ажратилишига эришилди. таъминлаш, касб­ҳунарларга ўргатиш, Шундан сўнг сенаторлар Ўзбекистон туциясининг 80­моддаси 3­бандига ва 2020 йилда 197 та йирик лойиҳа ишга 40 та топшириқдан 33 тасининг ижроси
кафолатланган ижтимоий ёрдамдан тў­ Республикаси Конституциявий суди­ “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажли­ туширилган. Натижада жами 38 мингдан таъминланмаган.
Қолаверса, парламент назорати дои­ лиқ фойдаланишига кўмаклашиш, биз­ нинг таркибига ўзгартиришлар киритиш сининг Сенати тўғрисида”ги Ўзбекистон ортиқ янги иш ўринлари яратилган.
расида қатор вазирлик, идора ва ташки­ нес ташаббусларини қўллаб­қувватлаш, тўғрисидаги масалани кўриб чиқди. Республикаси Конституциявий қонуни Каттақўрғон шаҳридаги 37 та кўп квар­
лотлар раҳбарлари, ҳокимларнинг ҳисо­ бўш вақтини мазмунли ташкил этиш, 9­моддаси биринчи қисмининг 3­банди­ Шу билан бирга, Давлат дастурининг тирали уй­жойларни таъмирлаш ишлари
бот ва ахборотлари эшитилди. аҳолини ижтимоий қўллаб­қувватлаш, Ўзбекистон Республикаси Консти­ га мувофиқ Ҳалилилло Собиржонович 58 та банди ижроси юзасидан ишлаб учун дастурда белгиланган манбалар­
камбағалликни қисқартириш бўйича ком­ туциясининг 80­моддаси 2­бандига ва Турахужаевни лавозимда бўлишнинг чиқилган норматив­ҳуқуқий ҳужжат ло­ дан маблағлар йўналтирилмаганлиги
Ўзбекистоннинг хорижий давлатдаги плекс ёндашув ва ностандарт усулларни “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажли­ муддатсиз даврига Ўзбекистон Респуб­ йиҳалари масъул идоралар томонидан натижасида амалий ишлар бошланма­
дипломатик ваколатхонаси раҳбарининг жорий этиш масалаларига алоҳида эъ­ сининг Сенати тўғрисида”ги Ўзбекистон ликаси Олий cуди раисининг ўринбо­ кўриб чиқилмоқда, 20 та банднинг ижро ган.
ҳисоботини эшитиш амалиёти йўлга қў­ тибор қаратиш лозимлиги билдирилди. Республикаси Конституциявий қонуни сари — фуқаролик ишлари бўйича суд­ муддати узайтирилган.
йилиб, 10 нафар элчининг ҳисоботи 9­моддаси биринчи қисмининг 2­банди­ лов ҳайъати раиси лавозимига сайлаш Қарши туманида кўп квартирали 50
эшитилди. Қонунчилик фаолиятини янада сама­ га мувофиқ, Мирзо­Улуғбек Элчиевич тўғрисида қарор қабул қилинди. Мажлисда сенаторлар томонидан дан ортиқ уй­жойларнинг том, фасад ва
рали ташкил этиш, назорат­таҳлил тад­ Абдусаломовни Ўзбекистон Республи­ Дастурда белгиланган вазифаларнинг кириш йўлакларини таъмирлаш бўйича
Ҳар чоракда Ҳукуматнинг ҳамда мо­ бирлари натижадорлиги оширилишини каси Конституциявий судининг судьяси Шунингдек, мазкур қарор билан Лук­ ҳудудлар кесимида ўз вақтида ва сифат­ аҳоли маблағлари ва тижорат банкла­
лия вазирининг Давлат дастури ижроси­ таъминлаш, парламент назорати доира­ этиб сайлаш тўғрисида Олий Мажлис мон Мухтарович Кадиров, Талъатжон ли бажарилганлиги бўйича ўрганишлар рининг кредит маблағларини жалб этиш
нинг бориши ва Давлат бюджети ижро­ сидаги тадбирларда Ҳукумат аъзолари, Сенатининг қарори қабул қилинди. Бахтиёрович Мелибоев, Абдурасул Ғап­ ўтказиш ва аниқланган камчиликларни юзасидан маҳаллий ҳокимлик томони­
си тўғрисидаги ҳисоботлари муҳокама вазирлик ва идоралар, қолаверса, ҳудуд­ порович Эранов бошқа ишга ўтганлиги бартараф этиш мақсадида тегишли ва­ дан зарур чора­тадбирлар кўрилмаган.
этилди. лар раҳбарлари иштирокини таъминла­ Шунингдек, Ўзбекистон Республика­ муносабати билан Ўзбекистон Респуб­ зирлик ва идоралар, маҳаллий ҳокимият
ган ҳолда аҳолини ташвишга солаётган си Конституциявий судининг судьяси ликаси Олий судининг судьяси лавози­ органлари билан ҳамкорликда иш олиб Ўрганиш давомида аниқланган
Сенат қўмиталари томонидан назо­ муаммоларга тезкорлик билан ечим то­ Бахтиёр Дехконбоевич Миралимовнинг мидан озод этилди. бориш лозимлиги таъкидланди. муаммо ва камчиликларни бартараф
рат­таҳлил фаолияти доирасида 49 та пиш чораларини кўриш, белгиланган ва­ ваколати муддатидан илгари тугатилди. этиш юзасидан Сенат ишчи гуруҳи то­
ўрганиш ўтказилиб, тегишли қарорлар зифалар ижросига фақатгина вазирлик Шундан кейин 2017­2021 йилларда Мазкур масала юзасидан Олий Маж­ монидан олиб борилган амалий ишлар
қабул қилинди. ва идоралар томонидан тақдим этилган Сўнгра Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикасини ривожлан­ лис Сенатининг тегишли қарори қабул натижасида 1 миллиард 572 миллион
маълумотлар асосида баҳо бермасдан, Олий Мажлисининг Инсон ҳуқуқлари тиришнинг бешта устувор йўналиши қилинди. сўмлик 17 та тадбир ижроси таъминла­
Ҳукумат аъзолари ва ҳуқуқни муҳо­ балки, муқобил манбалардан фойдала­ бўйича вакилини (омбудсманни) сайлаш бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Илм, нишига эришилди.
фаза қилувчи органларга 13 та парла­ ниш, мустақил изланишлар олиб бориш, тўғрисидаги масала кўриб чиқилди. маърифат ва рақамли иқтисодиётни ри­ Сўнгра Боёвут, Бўстон, Олот,
мент сўрови юборилди. Сенаторлар шу жумладан, фуқаролик жамияти инс­ вожлантириш йили”да амалга оширишга Тўрақўрғон, Қарши туманларини ва Кат­ Мажлисда мазкур ҳудудларни 2020­
томонидан жойлардаги долзарб ижти­ титутлари билан ҳамкорликни кучайти­ Феруза Фарходовна Эшматовани оид Давлат дастурининг 2020 йилдаги тақўрғон шаҳрини 2020­2022 йилларда 2022 йилларда ижтимоий­иқтисодий ри­
моий­иқтисодий масалалар, аҳолини ришга устувор аҳамият қаратиш зарур­ Ўзбекистон Республикаси Олий Маж­ ижроси бўйича Вазирлар Маҳкамаси­ ижтимоий­иқтисодий ривожлантириш ва вожлантириш ва камбағалликни қисқар­
ташвишга солаётган муаммолар юзаси­ лиги қайд этилди. лисининг Инсон ҳуқуқлари бўйича ваки­ нинг ҳисоботи эшитилди. камбағалликни қисқартириш чора­тад­ тириш чора­тадбирлари дастурининг
дан мутасадди вазирлик, идора ва таш­ ли (омбудсман) этиб сайлаш тўғрисида бирлари дастурларининг ижросини ўр­ ижросини ўрганиш давомида аниқланган
килотлар раҳбарларига қарийб 400 та Шунингдек, халқ депутатлари маҳал­ Олий Мажлис Сенатининг қарори қабул Таъкидлаш жоизки, Давлат дастури ганиш натижалари тўғрисидаги масала камчиликларга урғу берилди. Сенат аъ­
сўров юборилди. лий Кенгашлари фаолиятига кўмакла­ қилинди. доирасида жами 170 та, шундан давлат ҳам муҳокама марказида бўлди. золари уларни бартараф этиш борасида
ва жамият қурилиши тизимини такомил­ ўз таклиф ва тавсияларини билдирди.
Бундан ташқари, жисмоний ва юри­ Шу муносабат билан Ўзбекистон Рес­ лаштиришнинг устувор йўналишлари Таъкидланганидек, Дастурлар ижро­
дик шахсларнинг 14 376 та мурожаати публикаси Олий Мажлиси Сенатининг бўйича — 20 та, қонун устуворлигини си юзасидан мазкур ҳудудларда муайян Давоми 3-бетда
кўриб чиқилди. 3 мингга яқин мурожаат таъминлаш ва суд­ҳуқуқ тизимини янада ишлар амалга оширилган. Хусусан, са­
алоҳида назоратга олиниб, атрофлича
ўрганилди. Жумладан, 2 мингдан зиёд

Сиёсат 32021 йил 6 февраль, 27-сон

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг
ўн иккинчи ялпи мажлиси тўғрисида
АХБОРОТ

Бошланиши 2-бетда Шундан сўнг “Аудиторлик фаолияти таъминланишига, тергов ва суд орган­ каси қонуни маъқулланган эди. Унда таълим муассасаларида ўқиш 7 тилда, Шундан сўнг сенаторлар мамлакати­
тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси ларининг вазифалари ва фаолиятининг норматив­ҳуқуқий ҳужжатлар тушунча­ яъни ўзбек ва қорақалпоқ тилларидан мизда тошқинлар, сел оқимлари, кўчки
Кўриб чиқилган масала юзасидан қонуни муҳокама қилинди. асосий йўналишлари аниқ қилиб бел­ си, турлари, ушбу ҳужжатларнинг ўзаро ташқари рус, тожик, қозоқ, қирғиз ва хавфи мавжуд тоғ ва тоғолди ҳудудла­
Олий Мажлис Сенатининг тегишли қа­ гиланишига, юқорида таъкидлаб ўтган нисбатини белгилаш, шунингдек, уларни туркман тилларида ҳам олиб борил­ рида жойлашган аҳоли пунктлари ҳамда
рори қабул қилинди. Қайд этилганидек, амалдаги қонун турдаги жиноят ишлари тергов қилини­ режалаштириш, ташаббус қилиш, тайёр­ моқда. Олий таълим масканларида эса иқтисодий объектлар хавфсизлигини
2000 йилда қабул қилинган бўлиб, ис­ шида тергов органлари ўртасида сан­ лаш, келишиб олиш, қабул қилиш, эълон бир неча қардош ва хорижий тилларда таъминлашга оид қонун ҳужжатларининг
Шундан сўнг “Сайлов қонунчилиги лоҳотлар туфайли сўнгги йилларда ау­ салорликнинг олди олинишига эриши­ қилиш, уларнинг ижросини ташкил этиш­ таҳсил олиш имконияти яратилган. ижро этилиши ҳолати юзасидан Ўзбекис­
такомиллаштирилиши муносабати би­ дит бозорида рўй берган ўзгаришлар лади. ни таъминлаш соҳасидаги муносабат­ тон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси­
лан Ўзбекистон Республикасининг ай­ унинг тўғридан­тўғри амал қилиш си­ ларни тартибга солиш белгиланган эди. Телерадиоларда 12 тилда кўрсатув ва га юборилган парламент сўрови натижа­
рим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва фатларини пасайтириб, самарасиз, бу­ Қонун сенаторлар томонидан маъ­ эшиттиришлар эфирга узатилаётгани, ларини кўриб чиқди.
қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Ўз­ гунги талабларга тўлиқ жавоб бермай­ қулланди. Қабул қилинган қонуннинг асосий газета ва журналлар 10 дан ортиқ тил­
бекистон Республикаси қонуни муҳока­ диган ҳолга келтирган. принциплари этиб қуйидагилар: да чоп этилаётгани мамлакатимиздаги Таъкидланганидек, бу борада Ҳуку­
ма қилинди. Сўнгра “Ўзбекистон Республикаси­ миллатлараро тотувлик ва ҳамжиҳатлик мат томонидан ўрганиш олиб борилган.
Янги қонун эса иқтисодиётни ли­ нинг Жиноят, Жиноят­процессуал ко­ — қайси норматив­ҳуқуқий ҳужжатлар муҳитининг амалдаги намунасидир. Унинг натижалари тошқин сувлари ва
Мамлакатимизда сўнгги йилларда бераллаштиришда институционал ўз­ дексларига ҳамда Ўзбекистон Респуб­ қонуности ҳужжатлар эканлиги; сел оқимларини хавф­хатарсиз ўтказиб
Ўзбекистон Республикаси Президенти гаришларнинг чуқурлашувида муҳим ликасининг Маъмурий жавобгарлик 2019 йил 15 ноябрда фармонга му­ юборишни таъминлаш, қор кўчиш ва ер
сайлови ҳамда давлат ҳокимияти ва­ ўрин тутиши табиий. тўғрисидаги кодексига ўзгартиш ва қў­ — конституциявий қонунлар ва ко­ вофиқ Миллатлараро муносабатлар ва кўчки ҳодисалари хавфини камайтириш
киллик органларига сайловларни очиқ, шимчалар киритиш ҳақида”ги Ўзбекис­ декслар нимани ифодалашини; хорижий мамлакатлар билан дўстлик бўйича Ҳукумат комиссиясининг маж­
шаффоф ва мустақиллик принциплари Ушбу қонун халқаро принциплар ва тон Республикаси қонуни ҳам кўриб алоқаларини янада ривожлантириш лисида муҳокама қилинган ва муайян
асосида ўтказишда халқ ҳокимияти ва илғор хорижий тажрибалар асосида чиқилди. — қонуности ҳужжатларини тартибга соҳасида давлат органлари ва ташки­ ишлар амалга оширилган.
сиёсий плюрализмнинг ҳуқуқий асосла­ аудиторлик фаолиятини тартибга со­ солиш доираларини белгилаш, уларда лотларининг, маҳаллий ижро этувчи ҳо­
рини мустаҳкамлаш ва сайлов тизи­ лишнинг самарали ташкилий­ҳуқуқий Таъкидланганидек, бугунги кунда жисмоний ва юридик шахслар учун жа­ кимият органларининг фуқаролик жами­ Парламент сўровида кўтарилган кам­
мини босқичма­босқич модернизация­ механизмини яратиш мақсадида ишлаб одам савдоси қурбонларини аниқлаш, вобгарликни, шунингдек, хўжалик бош­ яти институтлари билан ўзаро ҳамкорлик чиликларни бартараф этиш бўйича чо­
лаш бўйича бир қатор амалий чоралар чиқилган. ҳимоя қилиш ва ижтимоий реабили­ қаруви органларининг ваколатларига даражасини янада ошириш мақсадида ра­тадбирлар режаси тасдиқланиб, ман­
кўрилди. тация қилиш, шундай жиноятлар қур­ кирувчи масалаларни ҳамда корпоратив Миллатлараро муносабатлар соҳасида фаатдор вазирлик ва идоралар ҳамда
Мазкур ҳужжат бозор иқтисодиёти бонига айланган фуқароларга тиббий, муносабатларни тартибга солишни на­ Ўзбекистон Республикаси давлат сиёса­ маҳаллий давлат ҳокимияти органлари­
Бироқ 2019 йилда бўлиб ўтган пар­ талабларига жавоб берадиган аудитор­ психологик ва бошқа ёрдам кўрсатиш, зарда тутадиган ҳуқуқий нормалар аниқ ти концепцияси тасдиқланди. га, хусусан, Қашқадарё, Сурхондарё, На­
ламент сайловларида юзага келган бир лик хизматини ташкил этиш, иш сифа­ одам савдосига алоқадор шахсларни белгиланган. манган, Самарқанд, Тошкент ва Фарғона
қатор камчилик ва муаммоларни бар­ ти ва аудиторлик касбининг нуфузини тергов қилиш ва жавобгарликка тортиш, Халқлар дўстлиги ва умумхалқ бир­ вилоятлари ҳокимларига гидрометеоро­
тараф этиш, халқаро ташкилотларнинг оширишни ҳам назарда тутади. шунингдек, бундай жиноятларни содир Унинг мантиқий давоми сифатида дамлик кунини байрам сифатида бел­ логик ва геологик хавфли ҳудудларда ис­
айрим мақбул тавсияларини миллий этишга имкон бераётган шарт­шароит­ ушбу қонун билан 5 та Конституциявий гилашдан асосий мақсад инсонлар, тиқомат қилаётган фуқароларни хавфсиз
қонунчиликка имплементация қилиш Қонуннинг муҳим жиҳатларидан яна ларни бартараф этиш бўйича таъсир­ қонун, 294 та қонун ва 1 та Олий Мажлис халқлар, давлатлар, умуман олганда, ҳудудларга кўчириш юзасидан тегишли
орқали мамлакатимизда ушбу соҳада бири — аудиторлик фаолиятининг ли­ чан чоралар кўрилмоқда. қарорига ўзгартиш киритилмоқда. Бунда жамиятнинг турли қатламлари ҳамда кўрсатмалар берилган. Жумладан, гидро­
амалга оширилаётган кенг кўламли ис­ цензияланадиган фаолият турлари тар­ мазкур барча ўзгаришлар мазмуни ва тузилмалари ўртасида ҳамжиҳатлик, метеорологик ва геологик хавфли участ­
лоҳотлар моҳиятини халқаро ҳамжами­ кибидан чиқарилишининг белгиланаёт­ Айниқса, Одам савдосига ва мажбу­ концептуал жиҳатидан бир хил ҳисобла­ бағрикенглик, миллатлараро тотувликни калардан доимий кўчирилган аҳолига
ятга етказиш зарурати туғилди. гани ҳамдир. рий меҳнатга қарши курашиш Миллий нади. мустаҳкамлаш ва дўстлик алоқаларини товон пулларини тўлаш;
комиссияси томонидан мамлакатимиз­ янада ривожлантиришдан иборат.
Ушбу қонун сайлов жараёнига нисба­ Яна бир жиҳат. Қонун билан аудитор­ да вояга етмаган шахслар манфаат­ Қайд этилганидек, Ўзбекистон Рес­ тоғ ва тоғолди ҳудудларида Хавфли
тан ягона шаффоф ва самарали ёнда­ лик фаолияти фақат Аудитнинг халқаро ларини ҳимоя қилиш кафолатларини публикасининг Конституцияси ва қонун­ Сенат аъзолари мазкур қонунни маъ­ геологик жараёнларни кузатиш давлат
шувларни назарда тутган ҳолда ишлаб стандартлари асосида амалга ошириш­ янада кучайтириш, уларни мажбурий лари, Ўзбекистон Республикаси Олий қуллади. хизмати ва Ўзгидромет хулосаларисиз
чиқилган бўлиб, у билан бир қатор ўз­ га ўтказилмоқда. Мажбурий аудитор­ меҳнатга, тақиқланган ёки ғайриқонуний Мажлиси палаталарининг қарорлари қурилган саноат, хўжалик ва бошқа объ­
гартишлар киритиляпти. лик текширувидан ўтиши зарур бўлган бирлашмалар фаолиятига жалб қилиш қонун ҳужжатларидир. Ўзбекистон Рес­ Сўнгра илмий фаолиятни ривожлан­ ектларнинг сони ҳақидаги аниқ маълу­
ижтимоий аҳамиятга эга ташкилотлар ҳамда вояга етмаганлардан шаҳвоний публикаси Президентининг фармон ва тириш учун кўрилаётган чоралар ҳола­ мотларни шакллантириш;
Жумладан, миллий экспертлар рўйхати ҳам шакллантирилмоқда. мақсадларда фойдаланиш ҳолатларига қарорлари, Ўзбекистон Республикаси ти юзасидан Ўзбекистон Республика­
тавсиялари асосида ишлаб чиқилган чек қўйиш ва бундай ҳаракатларни со­ Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари, си Вазирлар Маҳкамасига юборилган гидрометеорологик ва геологик
таклифлари асосида халқ депутатлари Умуман олганда, аудиторлик фао­ дир этганларнинг жавобгарлигини сўз­ вазирликлар, давлат қўмиталари ва идо­ парламент сўрови натижалари кўриб хавфли ҳудудларда жойлашган аҳоли
туман (шаҳар) Кенгашларига сайлов лиятини тартибга соладиган қоида ва сиз таъминлашда қатор ишлар амалга раларнинг буйруқлари ҳамда қарорлари, чиқилди. пунктлари ва иқтисодиёт объектларини
ўтказувчи округ сайлов комиссиялари нормалар ҳамда меъёрий ҳужжатларни оширилиб келинмоқда. маҳаллий давлат ҳокимияти органлари­ тошқинлар, сел оқимлари ва кўчки ҳоди­
институти тугатилмоқда ва уларнинг ва­ ягона норматив­ҳуқуқий ҳужжатда жам­ нинг қарорлари қонуности ҳужжатлари­ Қайд этилганидек, Ҳукумат томони­ саларидан муҳофаза қилиш мақсадида
колатлари туман (шаҳар) сайлов комис­ лаш тизимлашмоқда. “Ўзбекистон Республикасининг Жи­ дир. дан парламент сўровига белгиланган киритилган тақдимнома ва кўрсатмалар
сиялари зиммасига юкланмоқда. Шу­ ноят, Жиноят­процессуал кодексларига муддатда жавоблар тақдим этилди ва ижросини таъминлаш;
нингдек, хорижда истиқомат қилаётган Шунингдек, аудиторлик ташкилотла­ ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Шуларга асосан, мазкур қонун билан Сенатнинг тегишли Қўмита аъзолари то­
Ўзбекистон фуқароларини дипломатик рига қулайлик ва енгилликлар яратиш Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги қонун ижодкорлиги ва қонунчилик соҳа­ монидан жавоблар таҳлил қилинди. дарёлар ва сойлардан норуда фой­
ваколатхоналарнинг консуллик ҳисо­ мақсадида уларнинг устав капитали кодексига ўзгартиш ва қўшимчалар сида ишлатилиши лозим бўлган атама­ дали қазилмалар ноқонуний қазиб
бида бўлиши ёки бўлмаслигидан қатъи миқдорига бўлган талаб бекор қилин­ киритиш ҳақида”ги қонун ушбу тизимли лар билан боғлиқ ўзгаришлар киритил­ Жавобда илм­фан ва илмий фаоли­ олинишининг олдини олиш юзасидан
назар сайловчилар рўйхатига киритиш моқда ҳамда улардаги аудиторларнинг чораларнинг мантиқий давоми ҳисобла­ моқда. ятни такомиллаштиришга қаратилган таъсирчан, жумладан, Экология ва
тартиби, чет давлатларда сайловчилар энг кам сони камида тўрт нафар бўлиши нади. бир қатор норматив­ҳуқуқий ҳужжатлар атроф­муҳитни муҳофаза қилиш дав­
яшаётган ёки ишлаётган жойида кўч­ ҳам назарда тутилмоқда. Ушбу ўзгаришларнинг киритилиши қабул қилинганлиги, жумладан, Ўзбе­ лат қўмитаси инспекторларининг мод­
ма қутиларда овоз беришнинг ҳуқуқий Жумладан, Жиноят кодексида, ўн миллий норматив­ҳуқуқий базада давлат кистон Республикаси Президентининг дий­техник таъминотини мустаҳкамлаш
асослари яратилмоқда. Халқаро амалиётдан келиб чиққан олти ёшдан ўн саккиз ёшгача бўлган тилидаги “қонунчилик” тушунчасининг 2020 йил 29 октябрдаги “Илм­фанни чораларини кўриш;
ҳолда айнан битта хўжалик юритувчи шахснинг ўн саккиз ёшга тўлмаганлиги бир хиллаштирилишига эришилади. Ўз 2030 йилгача ривожлантириш концеп­
Бундан ташқари, қамоқда сақлаш субъектда аудиторлик текширувини кет­ айбдорга аён бўлган ҳолда унга мод­ навбатида, норматив­ҳуқуқий ҳужжат­ циясини тасдиқлаш тўғрисида”ги фар­ соҳада мавжуд тизимли муаммо­
ва озодликдан маҳрум этиш жойлари­ ма­кет етти йилгача ўтказишга рухсат дий қимматликлар бериш ёки уни мул­ ларда ҳар хил тушунмовчиликларнинг мони ҳамда Вазирлар Маҳкамасининг ларни ҳал этиш мақсадида ушбу йўна­
да, ҳарбий қисмларда ташкил этилган берилмоқда. кий манфаатдор этиш орқали у билан олди олинади. 2020 йил 6 ноябрдаги “Илмий даражали лишдаги тадбирларни тартибга солувчи
сайлов участкаларини кузатувчилар ўз жинсий алоқа қилиш учун жавобгарлик кадрларни тайёрлаш жараёнларининг норматив­ҳуқуқий ҳужжатларни қайта
ташрифи ҳақида камида 3 кун олдин ха­ “Таваккалчилик­таҳлили” асосида белгиланмоқда. Бунда жиноятнинг объ­ Қонун сенаторлар томонидан маъқул­ шаффофлигини таъминлаш ва сама­ кўриб чиқиш билан боғлиқ вазифалар
бардор қилиш тартиби белгиланмоқда. аудиторлик ташкилотлари иши сифати­ ектив томони зарурий белгиси сифатида ланди. радорлигини ошириш чора­тадбирлари белгиланган.
ни ташқи назоратдан ўтказиш ва унинг қилмиш шундай ҳаракатлар учун маъму­ тўғрисида”ги қарори тасдиқланганлиги
Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик натижаларини ваколатли давлат органи рий жазо қўлланилганидан кейин содир Шундан сўнг “Халқлар дўстлиги ку­ маълум қилинган. Мажлисда парламент сўровида кўта­
Ташкилотининг Демократик институт­ ва аудиторлар республика жамоат бир­ этилганлиги белгиланмоқда. Бу билан нини белгилаш тўғрисида”ги Ўзбекистон рилган айрим масалаларнинг ечимига
лар ва инсон ҳуқуқлари бўйича бюро­ лашмаларининг расмий веб­сайтида вояга етмаганларнинг фоҳишалигидан Республикаси қонуни муҳокама қилинди. Шунингдек, хорижий давлатлар би­ етарли даражада эътибор қаратилма­
сининг тавсиялари асосида бир қатор эълон қилиш назарда тутилмоқда. фойдаланиш ҳолатларига чек қўйиш лан халқаро қўшма илмий лойиҳаларни ганлиги таъкидланди.
ўзгартишлар киритилмоқда. Яъни: орқали нафақат ўн олти ёшгача, Миллий тикланишдан миллий юкса­ амалга ошириш бўйича 6,9 миллиард
Қонун сенаторлар томонидан маъ­ балки ўн саккиз ёшга тўлмаган шахс­ лиш сари қадам қўяётган Янги Ўзбекис­ сўмлик 25 та (“Ўзбекистон — Беларусь”, Хусусан, магистрал газ қувурларининг
сайлов комиссияларининг номзод­ қулланди. лар, яъни бола ҳуқуқлари ва эр­ тоннинг ички ва ташқи сиёсатида туб ўз­ “Ўзбекистон — Германия” ва “Ўзбекистон дарё ўзанлари ва каналлардан очиқ
ларнинг сайловчилар билан учрашув­ кинликлари ҳимояси кафолатланади. гаришлар, учинчи Ренессансга пойдевор — Туркия”) халқаро қўшма лойиҳа бажа­ ҳолатда кесиб ўтган участкалари яқи­
ларини ташкил этишга оид вазифаси Сўнгра “Ўзбекистон Республикаси­ бўладиган ислоҳотлар амалга оширил­ рилмоқда. Жорий йилда Туркия, Хитой нида ташкил этилган норуда фойдали
чиқариб ташланмоқда; нинг Жиноят ҳамда Жиноят­процессуал Шу билан бирга, мазкур жиноят объ­ моқда. ва Ҳиндистон давлатлари билан қўшма қазилмаларни қазиб олиш ишлари олиб
кодексларига ўзгартиш ва қўшимчалар екти сифатида ўн саккиз ёшга тўлмаган лойиҳаларга танловлар эълон қилинган. борилиши, ушбу ҳудудларда бахтсиз ҳо­
сайловолди ташвиқоти даврида киритиш ҳақида”ги Ўзбекистон Респуб­ шахснинг нормал ва ахлоқий ривожла­ Жумладан, яхши қўшничилик ва кон­ дисалар содир бўлишига, магистрал газ
давлат ресурсларидан фойдаланиш ликаси қонуни кўриб чиқилди. ниши эканлигини инобатга олиб, жиноят структив мулоқотга асосланган сиёсати­ 2019 йилда Тошкент шаҳридан ташқа­ қувурларининг авария ҳолати муносаба­
тақиқланмоқда; субъекти ёшини 18 ёш этиб белгилан­ миз туфайли Марказий Осиёда тамоман ри ҳудудларга ажратилган квоталар 376 ти билан тўхтатилишига ва республика
Таъкидланганидек, сўнгги йиллар моқда. янги дўстона муҳит юзага келди. тани ташкил этган бўлса, 2020 йилда бу миқёсида табиий газ таъминотининг бир
сайлов натижаларини эълон қилиш мобайнида жиноят процесси жараёни­ кўрсаткич 558 тагача етказилган. 2021 маромда етказиб берилишига салбий
муддатларининг асоссиз чўзилишининг да шахсларни давлат томонидан ҳимоя Бундан ташқари, вояга етмаган шахс­ 2017­2021 йилларда Ўзбекистон Рес­ йил учун докторантурага 842 та квоталар таъсир кўрсатмоқда.
олдини олиш мақсадида сайлов комис­ қилинишига қаратилган сезиларли ис­ лар манфаатларини ҳимоя қилиш кафо­ публикасини ривожлантиришнинг бешта ажратилган. Шу билан бирга, кимё, био­
сиялари қарорлари устидан шикоят лоҳотлар амалга оширилди. Айниқса, латларини янада кучайтириш, уларни устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар логия, геология ва математика йўналиш­ Норуда фойдали қазилмаларни қазиб
муддати 10 кундан 5 кунга қадар қисқар­ охирги 3­4 йилда давлатимиз раҳбари мажбурий меҳнатга жалб қилиш ҳолат­ стратегиясида хавфсизлик, миллатлар­ лари бўйича докторантурага квоталар олиш ишлари учун тегишли ваколатли
тирилмоқда; томонидан бу борада қатор фармон ларига чек қўйиш мақсадида жавобгар­ аро тотувлик ва диний бағрикенгликни сони ўтган йилгига нисбатан сезиларли органлар томонидан лицензия бериш
ва қарорлар қабул қилиниб, суд­ҳуқуқ лик масаласи кучайтирилиб, вояга етма­ таъминлаш, шунингдек, вазмин, ўзаро даражада оширилган. ишлари “Ўзтрансгаз” АЖнинг ҳудудий
сиёсий партияларнинг сайловолди соҳасида фуқароларнинг ҳуқуқ ва эр­ ган шахсни меҳнатга бирор­бир шаклда фойдали ташқи сиёсатни амалга оши­ бўлинмалари билан расмий келишилган
ташвиқоти учун ажратилган маблағлар­ кинликлари таъминланди. Ушбу қонун маъмурий тарзда мажбурлаганлик учун риш масалалари устувор вазифа сифа­ Соғлиқни сақлаш вазирлиги тасарру­ ҳолда ташкил қилиш кераклиги ҳамда
дан фойдаланишнинг шаффофлигини ана шу ислоҳотларни яна бир бор мус­ тўғридан­тўғри жиноий жавобгарликка тида белгиланди. фидаги илмий ташкилотлар томонидан Ҳукумат томонидан тасдиқланган чо­
таъминлаш мақсадида улар томонидан таҳкамлашга қаратилган. тортилиши белгиланмоқда. Шу муноса­ ҳозирги кунда илмий фаолиятга оид ра­тадбирлар режасида белгиланган ва­
сайловдан олдин оралиқ ва сайловдан бат билан меҳнатга маъмурий тарзда Ўзбекистон Республикаси Президен­ давлат дастурлари доирасида умумий зифалар ижросининг бориши тўғрисида
сўнг якуний молиявий ҳисоботларни, Қонун билан назарда тутилган бирин­ мажбурлаганлик учун жавобгарлик на­ ти Шавкат Мирзиёевнинг парламентга қиймати 53,5 миллиард сўмлик 147 та 2022 йил 1 январга қадар ҳар ярим йил­
шунингдек, Ҳисоб палатасининг партия­ чи йўналишдаги тузатишларда жиноят зарда тутилган Маъмурий жавобгарлик йўллаган Мурожаатномасида Бирлашган лойиҳа бажарилмоқда. да Сенатга маълумот тақдим этиб бори­
лар фаолиятини текшириш натижала­ ишининг терговга тегишлилиги маса­ тўғрисидаги кодексидаги тегишли норма Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблея­ лиши билдирилди.
рини эълон қилиш тартиби жорий этил­ ласини ҳал қилишда биринчи навбатда чиқарилмоқда. сининг резолюцияси билан ҳар йили 30 Мажлисда парламент сўровида ай­
моқда. тергов органларининг вазифалари ва июль — Халқаро дўстлик куни сифати­ рим масалалар юзасидан жавоблар Мазкур масала юзасидан Олий Маж­
фаолиятининг йўналишлари, тизимда Шунингдек, вояга етмаган шахсни Ўз­ да кенг нишонланишини инобатга олиб, етарлича акс эттирилмаганлиги сенатор­ лис Сенатининг тегишли қарори қабул
Амалдаги қонунчиликка мувофиқ шаклланган тажриба, мавжуд куч ва им­ бекистон Республикасида ғайриқонуний ушбу санани Ўзбекистонда “Халқлар лар томонидан қайд этилди. қилинди.
Президентлик сайлови, Олий Мажлис кониятларига эътибор қаратилди. жамоат бирлашмалари ва диний ташки­ дўстлиги куни” деб белгилаш таклиф
Қонунчилик палатасига ҳамда маҳал­ лотлар, оқимлар, секталар фаолиятида этилган эди. Хусусан, илм­фанга йўналтирила­ Шундан кейин Ўзбекистон Республи­
лий вакиллик органларига сайловлар Хусусан, прокуратура органлари то­ қатнашишга ундаш учун жиноий жавоб­ диган жами маблағларнинг ялпи ички каси Марказий сайлов комиссиясининг
тегишинча уларнинг конституциявий ва­ монидан фуқароларнинг ҳаёти, жамият гарлик белгиланмоқда. Бу эса вояга ет­ Шунингдек, давлатимиз раҳбарининг маҳсулотга нисбатан улуши 2025 йил­ 2021 йил 5 февралдаги “З.Низамход­
колат муддати тугайдиган йилда — де­ ва давлатнинг манфаатларига тажовуз маган шахсларни ғайриқонуний жамоат 2020 йил 2 мартдаги фармонига муво­ га қадар 6 бараварга (ЯИМга нисбатан жаевни Ўзбекистон Республикаси Олий
кабрь ойи учинчи ўн кунлигининг бирин­ қилиш билан боғлиқ ҳамда бошқа кор­ бирлашмаларига жалб қилиш учун кес­ фиқ тасдиқланган “Илм, маърифат ва 1,2%), 2030 йилгача эса 10 бараварга Мажлиси Сенати аъзолари рўйхатидан
чи якшанбасида ўтказилади. рупцион ва мансабдорлик жиноятлари, кин чоралар кўриш орқали вояга етма­ рақамли иқтисодиётни ривожлантириш (ЯИМга нисбатан 2%) оширилиши бел­ чиқариш тўғрисида”ги қарорига асосан
ички ишлар органлари томонидан фуқа­ ганларнинг мазкур жиноятлар қурбони йили” Давлат дастурида “Халқлар дўст­ гиланганига қарамай, буни таъминлаш Зайниддин Махаматович Низамходжа­
Киритилаётган ўзгартишлар билан роларнинг соғлиғи, мол­мулки, жамоат бўлиши хавфининг олдини олишга, улар лиги ва умумхалқ бирдамлик кунини бўйича ҳукумат томонидан 2021 йилда евни Ўзбекистон Республикаси Олий
сайловларни октябрь ойида ўтказиш тартиби ва хавфсизлигига қарши қара­ манфаатларининг давлат томонидан белгилаш тўғрисида”ги Ўзбекистон Рес­ олиб бориладиган ишлар бўйича аниқ Мажлиси Сенати Раисининг ўринбоса­
таклиф қилинди. тилган, давлат хавфсизлик хизмати ор­ кафолатли ҳимоялашни янада кучайти­ публикасининг қонуни лойиҳаси ишлаб маълумотлар берилмаганлиги, иннова­ ри лавозимидан озод этиш тўғрисида
ганлари томонидан мамлакат конститу­ ришга хизмат қилади. чиқиш топшириғи белгиланган. цион фаолиятни ривожлантириш бўйича Олий Мажлис Сенатининг қарори қабул
Сенаторларнинг фикрича, қонуннинг циявий тизими, суверенитети, ҳудудий амалга оширилаётган изчил ислоҳот­ қилинди.
қабул қилиниши умумэътироф этилган яхлитлиги ҳамда бошқа манфаатларига Мазкур қонуннинг ҳаётга татбиқ эти­ Мазкур вазифалар ижросини таъ­ ларга мос тарзда илмий фаолиятга оид
халқаро сайлов стандартлари асосида қарши қаратилган жиноятлар бўйича лиши одам савдосидан жабрланган минлаш мақсадида ишлаб чиқилган ҳудудий дастурларини шакллантириш Бундан ташқари, Ф.Ф.Эшматовани
сайлов қонунчилигини янада такомил­ дастлабки тергов амалга оширилиши фуқароларнинг ҳуқуқ ва қонуний ман­ “Халқлар дўстлиги кунини белгилаш ва амалга ошириш юзасидан маҳаллий Ўзбекистон Республикаси Олий Мажли­
лаштиради, сайлов жараёнларининг яна­ назарда тутилмоқда. фаатларини кафолатли ҳимоя қилиш, тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси давлат ҳокимияти органлари томонидан си Сенатининг Хотин­қизлар ва гендер
да очиқ ва ошкора ўтиши, Ўзбекистон­ шу тариқа халқаро майдонда давлати­ қонунида халқимизга хос бағрикенглик аниқ чора­тадбирлар белгиланмаганли­ тенглик масалалари қўмитаси тарки­
нинг жаҳон мамлакатлари демократия Қонун билан киритилаётган иккинчи миз нуфузи ошишига, бу борада амалга ва азалий дўстлик ғоялари ифода топ­ ги, олий таълим муассасаларининг ва бидан чиқариш, қолаверса, А.Х.Тошқу­
индексидаги кўрсаткичлари яхшилани­ йўналишдаги тузатишлар ишни судда оширилаётган ишлар тўғрисида холис ва ган. таркибида таълим муассасалари бўлган ловни Ўзбекистон Республикаси Олий
шига эришилади. Шунингдек, сайловлар­ кўриш учун тайинлаш тартибини янада тўғри маълумотларни кенг жамоатчилик соҳаларда илмий салоҳиятни ошириш Мажлиси Сенатининг Халқаро муноса­
дан кейин олий давлат органларини ўз такомиллаштиришга қаратилган бўлиб, ҳамда халқаро ҳамжамиятга етказишга Бугунги кунда мамлакатимизда 130 йўналишида таҳлиллар, прогнозлар ва батлар, ташқи иқтисодий алоқалар, хо­
вақтида шакллантириш ва муҳим сиёсий унда Жиноят­процессуал кодексига ёрдам беради. дан зиёд миллат ва элатлар ҳамда 16 та аниқ таклифлар ишлаб чиқилмаганлиги рижий инвестициялар ва туризм маса­
қарорларни қабул қилиш учун замин яра­ дастлабки эшитув институтини жорий диний конфессия вакиллари истиқомат таъкидланди. лалари қўмитаси таркибидан чиқариш
тади. Ушбу ҳужжат билан фуқароларнинг этиш билан боғлиқ ўзгартиш ва қўшим­ Қонун сенаторлар томонидан маъқул­ қилиб, 141 та миллий­маданий марказ тўғрисида ҳам тегишли қарорлар қабул
сайловларда фаол иштирок этишига эри­ чалар киритиш назарда тутилган. ланди. ва 36 та дўстлик жамияти фаолият юрит­ Муҳокама натижаларига кўра, Вазир­ қилинди.
шилади ҳамда кузатувчилар ва сайлов­ моқда. лар Маҳкамасига парламент сўровида
чилар учун қулай шароитлар яратилади. Киритилаётган учинчи йўналишдаги Шундан кейин сенаторлар “Ўзбекис­ қўйилган масалаларга юзаки ёндашган Шунингдек, Олий Мажлис Сенати Кен­
тузатишларга асосан Жиноят­процес­ тон Республикасининг айрим қонун Давлатимиз раҳбарининг 2018 йил мутасаддиларнинг масъулиятини оши­ гашининг қарорлари ҳам тасдиқланди.
Мазкур ўзгартиш ва қўшимчалар суал кодекси кўрсатувларни олдиндан ҳужжатларига ўзгартишлар киритиш 4 майдаги фармони асосида Қорақал­ риш ҳамда сўровда акс эттирилган бар­
киритилиши мамлакатимизнинг ижти­ мустаҳкамлаш (депонентлаш)га оид тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси поғистон Республикаси, вилоятлар ва ча масалаларни чуқур ўрганиб, натижа­ Шунинг билан Ўзбекистон Республи­
моий­сиёсий ҳаётида муҳим аҳамият янги институт билан, айбига иқрорлик қонунини муҳокама қилди. Тошкент шаҳри марказларида “Дўстлик си юзасидан Сенатга ахборот киритиш каси Олий Мажлиси Сенатининг ўн ик­
касб этади ва ошкоралик, шаффофлик, тўғрисидаги келишув институти билан уйлари” ташкил этилди. топшириғи берилди. кинчи ялпи мажлиси ўз ишини якунлади.
ҳаққонийлик, холислик каби демократик ҳамда жиноят процессида шахснинг Таъкидланганидек, Сенат аъзолари
принципларни ўзида акс эттиради. ҳуқуқлари кафолатларини кучайтириш­ томонидан “Норматив­ҳуқуқий ҳужжат­ Турли миллатлар вакили бўлган 14 Мазкур масала юзасидан Олий Маж­ Ўзбекистон Республикаси
га қаратилган меъёрлар билан тўлди­ лар тўғрисида”ги Ўзбекистон Республи­ нафар ташаббускор ва фидойи юртдо­ лис Сенатининг тегишли қарори қабул Олий Мажлиси Сенати
Қонун сенаторлар томонидан маъ­ рилмоқда. шимиз Ўзбекистон Қаҳрамони юксак қилинди. Ахборот хизмати
қулланди. унвон билан тақдирланганини алоҳида
Мазкур қонун билан мамлакатимиз­ таъкидлаш ўринлидир.
да суд­тергов фаолияти, шахсларнинг
ҳуқуқ ва эркинликлари ҳимоя қилиниши Турли миллат вакилларининг ўз она
тилларида таълим олиш имкониятини
таъминлаш мақсадида мамлакатимиз

4 2021 йил 6 февраль, 27-сон Жамият

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ўзбекистон Республикаси Конституциявий /АРАКАТЛАР СТРАТЕГИЯСИ:
ҚАРОРИ судининг
ТЎРТ ЙИЛЛИК САР/ИСОБ ВА
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ МАРКАЗИЙ САЙЛОВ ҚАРОРИ
КОМИССИЯСИНИНГ ТАРКИБИГА ЎЗГАРТИШЛАР КИРИТИШ КЕЛГУСИ ВАЗИФАЛАР
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ТЎҒРИСИДА КОНСТИТУЦИЯВИЙ СУДИНИНГ РАИСИ Тошкентда 5 февраль куни “Ўзбекистон Республикаси
Президенти Мурожаатномаси: Ҳаракатлар стратегияси-
Қорақалпоғистон Республикаси №732–IV­сонли, №733–IV­сонли, Низамходжаев Зайниддин ТЎҒРИСИДА нинг тўрт йиллик самарадорлиги ва 2021 йилга мўлжал-
Жўқорғи Кенгеси Президиумининг №734–IV­сонли, №735–IV­сонли, Махаматович — Ўзбекистон Респуб­ ланган устувор вазифалар” мавзусида халқаро форум
2021 йил 2 февралдаги 244­сонли, №736–IV­сонли, №737–IV­сонли, ликаси Олий Мажлиси Сенати Раиси­ “Ўзбекистон Республикасининг зимидан озод қилинсин. бўлиб ўтди.
Халқ депутатлари Жиззах вилояти №738–IV­сонли, №739–IV­сонли, нинг ўринбосари Конституциявий суди тўғрисида”ги 2. Ушбу қарор расмий эълон қи­
Кенгашининг 2021 йил 2 феврал­ №740–IV­сонли, №741–IV­сонли, Ўзбекистон Республикаси Конститу­ “Тараққиёт стратегияси” маркази томонидан ташкил этил­
даги 135/21­сонли ва 136/21­сонли, №742–IV­сонли, №743–IV­сонли, Усмонқулов Алишер Қодирқуло­ циявий қонунига мувофиқ Ўзбекистон линган кундан эътиборан кучга кира­ ган ва Президент Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Му­
Халқ депутатлари Навоий вилояти №744–IV­сонли, №745–IV­сонли вич — Жиззах политехника институти Республикаси Конституциявий суди ди. рожаатномаси мазмун­моҳиятини кенг жамоатчиликка етказиб
Кенгашининг 2021 йил 2 феврал­ ва №746–IV­сонли қарорлари маълу­ ректори беришга қаратилган тадбирда тегишли вазирлик, идоралар,
даги 16/141­сонли ва 16/143­сон­ мот учун қабул қилинсин. ҚАРОР ҚИЛАДИ: Ўзбекистон Республикаси мамлакатимизда фаолият олиб бораётган халқаро ташкилот­
ли, Халқ депутатлари Наманган Фарманов Александр Касимович 1. Бахтияр Шамсутдинович Мир- Конституциявий суди лар вакиллари, маҳаллий ва хорижий экспертлар иштирок этди.
вилояти Кенгашининг 2021 йил 29 2. Қуйидагилар Ўзбекистон Респуб­ — “Ўзэлектроаппарат” АЖ бошқаруви бабаев ўзининг берган ёзма аризаси­
январдаги 94/17­06­сонли, Халқ ликаси Марказий сайлов комиссияси­ раиси маслаҳатчиси га мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Тошкент шаҳри, Анжуманда Ҳаракатлар стратегиясининг тўрт йиллик
депутатлари Сурхондарё вилояти нинг аъзолари этиб сайлансин: Конституциявий судининг раиси лаво­ 2021 йил 5 февраль сарҳисоби хамда жорий йил учун белгиланган вазифалар
Кенгашининг 2021 йил 2 феврал­ Юсупов Эргаш Аманбаевич — Хо­ атрофлича муҳокама қилинди.
даги №182/VI­21­сонли, Халқ де­ Базаров Орифжон Шадиевич — разм вилояти касаба уюшмалари таш­ Ўзбекистон Республикаси Конституциявий
путатлари Тошкент вилояти Кен­ Қарши муҳандислик­иқтисодиёт инс­ килотлари бирлашмаси кенгаши раиси судининг — Таъкидлаш жоиз, Ўзбекистондаги ислоҳотларга халқаро
гашининг 2021 йил 2 февралдаги титути ректори ҳамжамият жиддий қизиқиш билдирмоқда, — деди “Тарақ­
VI/XXIV­I­сонли, Халқ депутатлари 3. Ўзбекистон Республикаси Мар­ ҚАРОРИ қиёт стратегияси” маркази ижрочи директори Элдор Туляков.
Хоразм вилояти Кенгашининг 2021 Джураев Шухрат Низамович — казий сайлов комиссиясининг аъзо­ — Шу боис, форум иштирокчилари давлатимиз раҳбарининг
йил 2 февралдаги №23­99­сон­ “Навоийазот” акциядорлик жамияти лари М.Э.Абдусаломов, О.Бобо- ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ парламентга Мурожаатномасида қўйилган вазифалардан ке­
ли, Халқ депутатлари Қашқадарё ижтимоий ва маиший масалалар бў­ жонов, М.А.Джураева, Ж.Х.Норов, КОНСТИТУЦИЯВИЙ СУДИНИНГ РАИСИНИ либ чиқиб, қайси йўналишларда ислоҳотларни кучайтириш
вилояти Кенгашининг 2021 йил 2 йича бўлим бошлиғи Э.Ражабов, Ж.Садиков ва Э.Г.Ход- лозимлиги юзасидан ўз таклифларини илгари сурди. Шунинг­
февралдаги 107­20/06­сонли ва жакуловнинг ваколатлари тугатилган САЙЛАШ ТЎҒРИСИДА дек, бу борада хорижий ҳамкорлар билан изчил ишлар олиб
108­20/06­сонли қарорларини кўриб Кадирова Муяссар Джумаевна — деб ҳисоблансин. бориш ҳам режалаштирилган.
чиқиб, Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон соғлиқни сақлаш ходим­ Ўзбекистон Республикаси Конститу­ Конституциявий судининг раиси этиб
Сайлов кодексининг 12 ва 13­мод­ лари касаба уюшмаси Республика 4. Мазкур қарор Ўзбекистон цияси 108­моддасининг учинчи қисми сайлансин. Дарҳақиқат, бугун мамлакатимизда юз бераётган янгила­
даларига мувофиқ Ўзбекистон Кенгашининг Сурхондарё вилояти Республикаси Олий Мажлисининг Қо­ ва “Ўзбекистон Республикасининг Конс­ нишлар самарасини бутун дунё эътироф этмоқда. Хусусан,
Республикаси Олий Мажлисининг бўйича масъул ташкилотчиси нунчилик палатасига юборилсин. титуциявий суди тўғрисида”ги Ўзбе­ 2. Ушбу қарор расмий эълон қилин­ БМТнинг мамлакатимиздаги доимий мувофиқлаштирувчиси
Сенати кистон Республикаси Конституциявий ган кундан эътиборан кучга киради. Хелена Фрейзер таъкидлаганидек, “Ўзбекистонда амалга
Кучкаров Бахром Тулкинович — 5. Ушбу қарор қабул қилинган кун­ қонуни 5­моддасининг тўртинчи қисми­ оширилаётган ислоҳотлар мамлакат ҳаётида улкан ижобий
ҚАРОР ҚИЛАДИ: Ўзбекистон Республикаси адлия ва­ дан эътиборан кучга киради. га мувофиқ Ўзбекистон Республикаси Ўзбекистон Республикаси ўзгаришларга йўл очиб берди. Республикада инсон ҳуқуқла­
зирининг ўринбосари Конституциявий суди Конституциявий суди рини ҳимоя қилиш, гендер тенглигини таъминлаш борасида
1. Ўзбекистон Республикаси катта ишлар қилинди, мажбурий меҳнат, айниқса, болалар
Олий Мажлиси Қонунчилик пала­ Ўзбекистон Республикаси Т. Норбоева ҚАРОР ҚИЛАДИ: Тошкент шаҳри, меҳнатига бутунлай чек қўйилди”.
тасининг 2021 йил 3 февралдаги Олий Мажлиси Сенатининг Раиси 1. Мирзо­Улуғбек Элчиевич Абду- 2021 йил 5 февраль
саломов Ўзбекистон Республикаси Маълумки, пандемия инсониятни кўплаб қийинчиликлар­
Тошкент шаҳри, га дучор этди. Шу маънода давлатимиз томонидан аҳоли­
2021 йил 5 февраль ни ижтимоий муҳофаза қилиш бўйича амалга оширилган
саъй­ҳаракатлар ҳам халқаро миқёсда олқишланяпти.
Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ўзбекистон Республикаси Марказий
ҚАРОРИ сайлов комиссиясининг — Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилотига
ҚАРОРИ 57 давлат аъзо, — дейди ЕХҲТнинг мамлакатимиздаги лой­
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ СУДИ ТАРКИБИГА иҳалари мувофиқлаштирувчиси Жон Мак Грегор. — Биз ҳам
ЎЗГАРТИРИШЛАР КИРИТИШ ТЎҒРИСИДА З.НИЗАМХОДЖАЕВНИ ЎЗБЕКИСТОН Ўзбекистон йўлга қўйган ислоҳотлар жараёнини тўлиқ қўл­
РЕСПУБЛИКАСИ МАРКАЗИЙ САЙЛОВ лаб­қувватлаймиз. Мамлакат кейинги тўрт йил ичида улкан
Ўзбекистон Республикаси нинг муддатсиз даврига Ўзбекис­ Талъатжон Бахтиёрович КОМИССИЯСИНИНГ РАИСИ ЭТИБ САЙЛАШ ютуқларга эришди. Юртингизда анчадан буён фаолият олиб
Конституциясининг 80­моддаси тон Республикаси Олий cуди раи­ боряпман, яъни ушбу ўзгаришларнинг аксарияти менинг кўз
3­бандига ва “Ўзбекистон Рес­ сининг ўринбосари — фуқаролик Мелибоев; ТЎҒРИСИДА ўнгимда рўй берди.
публикаси Олий Мажлисининг ишлари бўйича судлов ҳайъати
Сенати тўғрисида”ги Ўзбекистон раиси лавозимига сайлансин. Абдурасул Ғаппорович Эранов Ўзбекистон Республикаси Сай­ Республикаси Марказий сайлов комис­ Жаҳон банкининг республикамиздаги ваколатхонаси раҳ­
Республикаси Конституциявий Ўзбекистон Республикаси Олий лов кодексининг 12 ва 16­моддалари сияси раиси этиб сайлансин. бари Марко Мантованелли ҳам диёримиздаги ижобий ҳолат­
қонуни 9­моддаси биринчи қисми­ 2.Бошқа ишга ўтганлиги муно­ ҳамда Ўзбекистон Республикаси Пре­ ларга юқори баҳо берар экан, Ўзбекистондаги тузилмавий
нинг 3­бандига мувофиқ Ўзбекис­ сабати билан: судининг судьяси лавозимидан зидентининг 2021 йил 5 февралдаги 2. Ушбу қарор Ўзбекистон Респуб­ ислоҳотларни мазкур нуфузли халқаро молиявий ташкилот
тон Республикаси Олий Мажли­ тақдимномасига асосан Ўзбекистон ликаси Марказий сайлов комиссияси­ маъқуллашини билдирди.
сининг Сенати Лукмон Мухтарович Кадиров; озод этилсин. Республикаси Марказий сайлов ко­ нинг расмий веб­сайти ва бошқа ман­
миссияси баларда эълон қилинсин. Тадбир давомида, шунингдек, Давлат ва жамият қурилиши
ҚАРОР ҚИЛАДИ: 3.Ушбу Қарор қабул қилинган тизимини такомиллаштириш, Қонун устуворлигини таъмин­
ҚАРОР ҚИЛАДИ: Раислик қилувчи Х.Маматов лаш ва суд­ҳуқуқ тизимини янада ислоҳ қилиш, Иқтисодиётни
1.Ҳалилилло Собиржонович кундан эътиборан кучга киради. либераллаштириш, Ижтимоий соҳани ривожлантириш, Хавф­
Турахужаев лавозимда бўлиш­ 1. Ўзбекистон Республикаси Марказий Тошкент шаҳри, сизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъ­
Ўзбекистон Республикаси Т. Норбоева сайлов комиссияси аъзоси Низамходжаев 2021 йил 5 февраль минлаш ҳамда чуқур ўйланган, ўзаро манфаатли ва амалий
Олий Мажлиси Сенатининг Раиси Зайниддин Махаматович Ўзбекистон ташқи сиёсат юритиш каби устувор йўналишларга бағишлан­
ган маърузалар тингланди.
Тошкент шаҳри,
2021 йил 5 февраль Форум сўнггида экспертлар тегишли мавзулар юзасидан
берилган саволларга атрофлича жавоб берди.

Саидмурод РАҲИМОВ,
ЎзА мухбири

ПРЕЗИДЕНТ +АРОРЛАРИ — /АЁТДА ВА НАЗОРАТДА

ШОЛИ ЕТИШТИРИШ

ИЛМ−ФАНГА АСОСЛАНАДИ

Дон маҳсулотлари, айниқса, шоли қадимдан халқимиз учун ризқ-рўз, тўкин- ШОЛИ ЕТИШТИРИШДА гектарига ўртача 16­25 минг куб метрни ташкил қи­ да ўтказиш имконияти яратилади. Қолаверса, ҳар
сочинлик рамзи бўлиб келган. У нафақат зарур озиқ-овқат маҳсулотларидан лади. Унинг 30­40 фоизини шоли ўсимлиги пишиб бир гектар ердан унумли фойдаланиш натижасида
бири, балки инсон организмининг углевод ва оқсилларга бўлган талабини СУВДАН ТЕЖАБ етилиш давригача ўзлаштиради, қолган қисми пар­ 2 маротаба ҳосил етиштириш мумкин. Шоли кўчат
қондириш манбаи, чорвачилик, паррандачилик, балиқчилик каби соҳаларнинг ланиш, тупроққа шимилиб, ер остига ўтиб кетиш усулида экилганда уруғлик шоли 60­70, сув сарфи
асосий озуқаси ҳисобланади. ФОЙДАЛАНИШ каби фойдасиз жиҳатларга сарфланади. 30­40 фоиз иқтисод қилиниб, ҳосилдорлик 30 фо­
Президентимизнинг 2021 йил 2 февралдаги “Шоли етиштиришни янада изгача ортади.
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори халқимиз учун, энг Сўнгги йилларда мамлакатимизда қишлоқ хў­ Ҳозирги вақтда анъанавий усулда экилган шо­
аввало, дастурхонининг тўкинлигини таъминлашга янада кенг йўл очаётгани жалиги маҳсулотларини етиштириш, экспорт ҳаж­ липоялар оқовали ва оқовасиз усул билан суғо­ Ҳозирги вақтда Ирригация ва сув муаммолари
билан муҳим. Бунинг учун шоли етиштириш тизимини такомиллаштириш, ички мини ошириш, соҳага замонавий технологияларни рилади. Сувдан фойдаланишда оқовасиз суғориш илмий­тадқиқот институти олим ва мутахассислари
истеъмол бозорини гуруч маҳсулотлари билан барқарор таъминлаш ва экспорт татбиқ этиш ҳамда сув ресурсларидан оқилона усулини қўллаш мақсадга мувофиқ бўлиб, бу йил­ томонидан фермер, деҳқон ва томорқа ер эгалари
салоҳиятини ошириш, бу борада илмий-тадқиқот ишларини кучайтириш ҳамда фойдаланишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. лик сув меъёрини 25­30 фоиз тежаш имконини бе­ хўжаликларида фойдаланиш учун шолини кўчат
сувни тежайдиган технологияларни кенг қўллашни таъминлаш зарур бўлади. Бугунги кунда ер юзида аҳоли сонининг ортиши, ради. Аҳамиятли томони, оқовасиз мазкур усулни ҳолида экиш усули технологияларини жорий этиш
иқтисодиёт ривожи ҳисобига тобора кучайиб бора­ тупроқ шўрланмаган ёки шўрланган шароитларда бўйича тавсияномалар тайёрланган бўлиб, уларни
Ғиёсжон РАҲИМОВ, Маълумки, шоли дони (гуручи) қадимдан дунёнинг ётган сув тақчиллиги барча экинлар, шу жумладан, ҳам қўллаш мумкин. республикадаги шоличилик хўжаликларига тарқа­
Ирригация ва сув муаммолари кўплаб мамлакатларида экилгани боис, ер юзида шолини етиштиришда сув тежовчи технологиялар­ тиш ишлари амалга оширилмоқда.
илмий-тадқиқот институти кенг тарқалган ҳамда кўп истеъмол қилинадиган қим­ ни жорий этишни тақозо этмоқда. Шоли уруғи сеялкалар ёрдамида тупроққа 1­2
бўлим мудири, қишлоқ хўжалиги матбаҳо маҳсулотлар сирасига киради. Унинг юзлаб сантиметр чуқурликка экилган шароитда қисқарти­ Шунингдек, ерларни лазер қурилмалар ёрда­
фанлари доктори, профессор фойдали хусусиятлари орасида инсон организмида Ҳозирги вақтда республикамизнинг 7 та ҳудуди­ рилган суғориш усули қўлланилади. Бунда биринчи мида назорат қилинадиган техникалар орқали те­
бошқа озуқа моддаларига нисбатан энг енгил ҳазм даги 43,4 минг гектар (шундан қишлоқ хўжалигида бостирилган сув қатлами 3­4 кун давомида ушлаб кислаш ҳам долзарб масалага айланган. Лазер
Сара уруғ — ҳосил бўлиқ, деб бежиз айтилмай­ бўлиши, таркиби (бошқа донли экинларда учрамай­ ерларни қайта фойдаланишга киритиш ҳисобидан турилиб, сўнг сув бериш тўхтатилади. Шолипоя­ қурилмалари текислаш ишлари сифатини тубдан
ди. Чунки, тўғри ташкил этилган уруғчилик мўл ҳо­ диган оқсиллар) витамин ва фосфорорганик бирик­ 6,9 минг гектар) ер майдонларида 35 та шоличи­ лардаги сув қатлами тупроққа шимилиб, майсалар яхшилаб, технологик кўрсаткичларни оширади. Жа­
сил етиштиришнинг муҳим шарти ҳисобланади. маларга бойлиги жиҳатдан алоҳида ажралиб туради. лик кластери (Қорақалпоғистон Республикасида қатори аниқ кўринганидан сўнг яна 5­6 сантиметр раёнда геодезия ишлари 80 фоизга камайиб, агре­
6 та, Хоразмда 14 та, Андижонда 9 та, Сирдарё қатламида сув бостирилади. Бундай шароит ҳар гатлар иш унуми 20­30 фоиз, ҳосилдорлик 35 фо­
Қарорда ҳам шоли уруғчилиги хўжаликларини Мамлакатимизда шоли ҳозиргача суғорила­ ва Фарғонада 2 тадан, Наманганда ва Тошкентда бир гектар ердаги кўчатлар сони тўлиқ бўлишига изга ошади. Сув сарфини эса 50 фоизга тежайди.
ташкил қилиш ва уларда авлодли уруғлик кўпай­ диган ерларда экилиб, иқлим ўзгаришлари унинг 1 тадан) ташкил этилган бўлиб, уларнинг сувга бўл­ ва сувни ҳар гектаридан 2­3 минг метр куб тежашга
тириш тизимини йўлга қўйиш, ер майдонларини ҳосилдорлигига деярли таъсир кўрсатмайди. ган талаби катта. имкон яратилади. Президентимизнинг “Шоли етиштиришни яна­
ажратиш, экилган уруғлик майдонларини белги­ Қурғоқчилик шароитларида ҳам талаб қилинадиган да ривожлантириш чора­тадбирлари тўғрисида”ги
ланган тартибда қатъий апробациядан ўтказиш ва агротехнологияларни ўз вақтида қўллашга риоя қи­ Маълумотларга кўра, республикамизда қишлоқ Сувни бош шохобчадан кейинги суғориш шо­ қарорида 2021 йилда жами шоли майдонларининг
хўжаликларда уруғлик шолини тозалаш, саралаш, линса, ундан юқори ҳосил олиш мумкинлиги ама­ хўжалиги соҳасида бир йилда ўртача 52 миллиард хобчаларига меъёридан катта миқдорда оқизиб қў­ камида 20 фоизида шолини кўчатлаб экиш, 50 фо­
қадоқлаш ишларини амалга ошириш бўйича аниқ лиётда ўз исботини топган. куб метр сув сарфланиб, унинг 80 фоизи трансче­ йиш, шолипояларда ортиқча сув қатламини ушлаб изида лазер ускуналари ёрдамида ер текислаш
вазифалар белгилаб берилган. гаравий дарёлар ҳиссасига тўғри келади. Қўшни туриш каби ҳоллар сувнинг беҳуда сарфланишига тизимини жорий этиш, 30 фоизида шолини замо­
Жаҳон тажрибасида шоли етиштиришнинг бир давлатлар ҳудудидаги сувлар музликлар ва қор­ олиб келади. Ваҳоланки, шолининг ривожланиш навий уруғ сеялкалар орқали экиш, 2022 йилда
қанча усуллари мавжуд. Республикамизда бу экин ларнинг эриши ҳисобига шаклланади. Бироқ иқлим даврида сувнинг белгиланган нормадан кўп сарф бу кўрсаткичларни янада ошириш кўзда тутилган.
аксарият ҳолда уруғи қадалгандан кейин уни сув­ ўзгариши ва бошқа антропоген таъсирлар оқиба­ қилиниши ҳосилдорликни оширмайди, аксинча, бу Ҳозирги вақтда шоличилик амалиётида юқорида
га бостириб қўйиш технологияси асосида етишти­ тида тоғлардаги музликларнинг сони ва ҳажми ҳолат, айниқса, ҳозирги вақтда хўжаликларга иқти­ келтирилган барча масалаларни сифатли бажариш
рилади. Бунда ҳосил пишиб етилгунга қадар кескин камайиб, дарёлардаги сув ҳажми пасайиб содий жиҳатдан катта зиён келтиради. учун ер, сув ва бошқа комплекс ресурслар мавжуд.
шолипоялардаги сув сатҳини 5­7, 10­12, 15­20 сан­ бормоқда. Бундан ташқари, минтақа мамлакатла­ Илмий асосланган технологиялар ишлаб чиқилган.
тиметр қалинликда ушлаб туриш талаб этилади. ри, шу жумладан, Ўзбекистонда ҳам аҳоли сони­ ШОЛИНИ КЎЧАТ УСУЛИДА Тавсияномалар тайёрланиб, қўлланма сифатида
нинг ўсиши ва иқтисодиётнинг жадал ривожланиши фермер, деҳқон хўжаликларига тарқатилиб, ўқи­
Тадқиқотларга қараганда, сифатли шоли уруғи натижасида сувга бўлган талаб тобора ортиб бор­ ЕТИШТИРИШ тиб, ўргатиш ишлари олиб борилмоқда.
ҳосилдорликни 25 фоизгача ошириши мумкин. Бу­ моқда. Бундай шароитда қишлоқ хўжалигида сув
нинг учун элита 1­ ва 2­репродукцияли уруғларнинг ресурсларидан самарали ва тежамли фойдала­ Сувни тежашнинг самарали усулларидан бири Сўнгги йилларда қишлоқ хўжалиги маҳсулот­
бошланғич кўкарувчанлик даражаси 85­95 фоиз бў­ ниш, айниқса, экинларни суғоришда сувни тежай­ шолини кўчат усулида етиштириш ҳисобланади. Бу ларини етиштириш, экспортни ошириш, соҳага за­
лиши лозим. Экиладиган шоли навларининг сифа­ диган технологиялардан фойдаланишни даврнинг усулда шоли кўчатини кичик майдонларда етишти­ монавий технологияларни татбиқ этиш ҳамда сув
ти навни янгилаб туриш йўли билан амалга ошири­ ўзи тақозо этяпти. риш ҳисобига йиллик сув меъёрининг катта қисми ресурсларидан оқилона фойдаланишга алоҳида
лади. Кенг майдонларга экилган шоли навларининг иқтисод қилинади. эътибор қаратилмоқда. Қарорда белгилаб берил­
уруғи ҳар 3­4 йилда бир марта янгиланиши керак. Шоли доимо сувда ўсишига қарамай, унинг ри­ ган чора­тадбирларнинг ўз вақтида бажарилишини
Уруғлик шолини сақлаш муддати одатда 2 йилдан вожланиш даври давомида сувга бўлган талаби Шолини кўчат қилиб етиштириш усули Хитой, таъминлаш шоли етиштирувчи мутахассислар,
ошмайди. Қарорда белгиланганидек, уруғчилик турлича. Ўзбекистонда ҳозиргача анъанавий усул­ Ҳиндистон, Вьетнам, Индонезия, Шимолий Корея фермер, деҳқон, томорқа ер эгалари билан бир
хўжаликларининг даласида 2 йилдан ортиқ шоли да экиладиган шолипояларнинг суғориш даври каби давлатларда кенг қўлланилади. Бунда шоли қаторда биз олимларнинг ҳам энг асосий кундалик
етиштирилишига йўл қўймаслик учун илмий асос­ апрель ойининг учинчи ўн кунлигидан сентябрь экиладиган жойларнинг иқлим шароитидан унумли вазифамизга айланиши лозим.
ланган алмашлаб экиш тизимини жорий қилиш ойининг биринчи ўн кунлигигача давом этади. фойдаланиш ҳамда ўрим­йиғимни эрта муддатлар­
орқали кутилган самарага эришиш мумкин бўлади.
Йиллик суғориш меъёри анъанавий усул, яъни
шоли уруғини тупроққа қадаган кундан пишиб етил­
гунча бўлган даврда иқлим, тупроқ ва амалга оши­
риладиган агротехник тадбирларнинг турига қараб,

Жараён 52021 йил 6 февраль, 27-сон

Биз профилактика инспектори текширувчи ёки назоратчи эмас, балки барча ҳаётий масалаларда маҳалла
аҳлига кўмак берадиган, чинакам елкадош, ёнма-ён турадиган куч бўлишини вазифа қилиб қўйдик.

Шавкат МИРЗИЁЕВ,
Ўзбекистон Республикаси Президенти

“ОБОД ВА ХАВФСИЗ МА²АЛЛА” ТАМОЙИЛИ — АМАЛДА

МАСАЛА МА²АЛЛАДА ²АЛ ЭТИЛСА

бошқаларнинг ороми бузилмайди

Давлат муттасил ривожланар экан, ҳуқуқбузарликларни тутини янада қўллаб­қувватлаш ҳамда оила либ, ўрнига профилактика инспекторларининг учун ўтган йили Вазирлар Маҳкамасининг “Хо­
содир этиш турлари ҳам мураккаблашиб боради. Шу боис, ва хотин­қизлар билан ишлаш тизимини янги жамоат тартибини сақлаш бўйича ёрдамчила­ тин­қизларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя
бугун мамлакатимизда ҳуқуқбузарликлар профилактикасини даражага олиб чиқиш чора­тадбирлари тўғри­ ри вазифаси жорий этилди. Унга аҳоли билан қилиш тизимини такомиллаштириш чора­тад­
самарали ташкил этиш ва амалга ошириш нафақат ички сида”ги фармонига биноан “Обод ва хавфсиз мулоқотга киришувчан, ташаббускор, ташки­ бирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.
ишлар органларининг, балки ҳуқуқни муҳофаза қилувчи барча маҳалла” тамойили асосида фуқароларнинг лотчи ёшлар қабул қилинди. Жумладан, “Фидо­ Унда тазйиқ ёки зўравонликдан жабрланган
ташкилотлар фаолиятининг муҳим йўналишларидан саналади. ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятининг кор ёшлар” жамоатчилик патруль гуруҳларини хотин­қизларга ҳимоя ордери бериш тартиби
янги тизими жорий этилди. Профилактика ташкил этиш борасида Тошкент шаҳри тажри­ белгиланган. Қарорга кўра, ҳимоя ордерлари­
Бахтиёр БЕРДИАЛИЕВ, ноятларнинг салмоқли қисми профилактика таъсирига тушиб қолиши ҳамда жиноят ёки инспекторига фуқаролар йиғини раисининг баси юртимизнинг барча маҳаллаларида жо­ ни профилактика инспекторлари беради. Ўтган
Ички ишлар вазирлигининг инспекторлари томонидан фош қилинди. Улар ҳуқуқбузарлик содир этишининг олдини олиш ҳуқуқ­тартибот масалалари бўйича ўринбоса­ рий этилди. Ҳозир етти мингдан зиёд шундай йил давомида ўн тўрт мингдан ортиқ аёл­қизга
ҳуқуқбузарликлар қидирувда бўлганларнинг 273 нафарини қўлга мақсадида мунтазам профилактика ишларини ри мақоми берилди. Натижада жиноятчилик­ жамоатчилик патруль гуруҳи фаолият юрит­ ҳимоя ордерлари тақдим этилди. Ҳимоя ор­
профилактикаси олиб, етмиш нафар бедарак йўқолган шахсни олиб бормоқда. нинг олдини олишда профилактика инспектор­ япти. Улар сафига қарийб ўн етти минг нафар дери чекловларига амал қилмаган 146 нафар
бош бошқармаси бошлиғи, қидириб топган. Зеро, муаммонинг маҳалла­ лари ва маҳалла фаолларининг ҳамкорлиги ёш жалб этилган. Улар ўзларига бириктирилган шахс маъмурий жавобгарликка тортилди.
полковник даёқ аниқланиб, бартараф қилиниши зарар Профилактика инспекторларининг саъй­ янги босқичга кўтарилди. патруллик йўналишида йигирма уч мингдан ор­
кўлами кенгаймаслигига хизмат қилади. ҳаракатлари билан яшаш, ўқиш ва иш жойига тиқ ҳуқуқбузарлик содир этишга мойил шахсни Профилактика инспекторларининг маҳал­
Ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш бўйича муқим эга бўлмаган ўттиз тўрт мингдан ортиқ Фаолият самарадорлигини ошириш учун аниқлаб, профилактика инспекторларига хабар ла фуқаролар йиғини билан ҳамкорликдаги
асосий масъулият профилактика инспекторла­ Соҳа вакиллари ўзларига бириктирилган шахс аниқланиб, уларга ижтимоий кўмак бе­ профилактика инспекторлари узоқ муддатли берди. Натижада тўққиз мингдан ортиқ ҳуқуқбу­ саъй­ҳаракати туфайли 196 мингдан ортиқ
ри зиммасига юклатилади. Улар вазифасини маъмурий ҳудудда муқаддам судланганлар, рилди. Бундан ташқари, 175 мингдан ортиқ имтиёзли кредитлар асосида шахсий авто­ зарлик ҳолатининг олди олинди. Ўн мингдан ор­ оиладаги турли низолар ўрганиб чиқилди. Ўн
самарали бажариш учун фуқароларнинг ўзини маъмурий назоратда турганлар, оила­турмуш одам ҳисобга олиниб, улар билан умумий про­ машиналар билан таъминланди. Давлати­ тиқ маъмурий ҳуқуқбузарлик аниқланди, юздан тўққиз минг оиланинг нотинчлигига барҳам бе­
ўзи бошқариш органлари билан ҳамкорликда, доирасида ҳуқуқбузарликлар содир қилувчи филактик суҳбатлар ўтказилди. миз раҳбарининг 2018 йил 24 декабрдаги ортиқ жиноят фош этилди. рилди. Саккиз мингдан ортиқ оила пароканда­
энг аввало, маҳаллада яшовчи, ўзининг ғай­ “Жамоат хавфсизлигини таъминлаш сама­ ликдан сақлаб қолинди.
риижтимоий хулқ­атвори хавфлилиги туфай­ шахслар, спиртли ичимликка ружу қўйганлар, Давлатимиз раҳбарининг ўтган йил 18 радорлигини ошириш бўйича қўшимча чо­ Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 14 июн­
ли ҳуқуқбузарлик содир этишга мойил бўлган ёшлар, айниқса, вояга етмаганларга алоҳида февралдаги “Жамиятда ижтимоий­маънавий ра­тадбирлар тўғрисида”ги қарорига асосан, даги “Бухоро вилоятини хотин­қизлар билан Айни пайтда юртимиздаги криминоген
шахсларнинг турмуш тарзини, мавжуд муам­ эътибор қаратяпти. Ўсмирларнинг ёт ғоялар муҳитни соғломлаштириш, маҳалла инсти­ ҳуқуқбузарликлар ва жиноятчиликнинг олдини ишлаш йўналишида намунали ҳудудга айлан­ вазияти оғир деб топилган маҳаллаларга
моларини ўрганиши зарур. Уларнинг онгига барвақт олиш, фуқаролар ҳаётига дахлдор тириш чора­тадбирлари дастурини тасдиқлаш Миллий гвардия ходимлари бириктирилган.
ҳуқуқий, ижтимоий, психологик, тиббий, педа­ муаммоларни ўрганиб, бартараф этиш, аҳоли тўғрисида”ги қарорига асосан мамлакатимиз Ҳуқуқбузарликларнинг олдини барвақт олиш
гогик ва бошқа турдаги ёрдам кўрсатишга, шу­ осойишталигини таъминлашда ижобий кўр­ бўйлаб ҳудудий ички ишлар бошқармаларида бўйича ички ишлар ва фуқароларнинг ўзини
нингдек, жамиятда қабул қилинган хулқ­атвор саткичларга эришганларни рағбатлантириш хотин­қизлар билан ишлаш масалалари бўйича ўзи бошқариш органлари билан ўзаро ҳамкор­
меъёрлари ва қоидаларини сингдириши керак. механизми жорий этилди. инспектор ва психолог штатлари жорий қилин­ лик йўлга қўйилган.
ди. Бу янгилик тез орада самара берди. Ўтган
Бу борада, айниқса, маҳаллаларда бор Халққа жисман ва қалбан яқин, фуқаролар даврда етти мингдан зиёд аёл­қизнинг ишга Янги тартиб бўйича криминоген вазияти
куч­ғайратини ишга солиб, садоқат билан билан ҳамнафас бўлишини инобатга олиб, ҳар жойлашувига кўмаклашилди. Қарийб ўн икки оғир маҳаллаларда Миллий гвардия ва ички
туну кун хизмат олиб бораётган профилак­ бир профилактика инспектори учун ўзи хизмат минг опа­синглимизга моддий ва ижтимоий ёр­ ишлар органларининг қўшма патруллик йўна­
тика инспекторларининг хизмати таҳсинга қилаётган маҳалла гузарида хизмат уйи қуриб дам кўрсатилди. лишлари ташкил этилиб, жамоат тартибини
лойиқ. Ўтган йил давомида содир этилган жи­ берилмоқда. Соҳа ходимлари оиласи билан сақлаш кучайтирилди. Ҳар ҳафта якунида
ўзи хизмат қилаётган маҳаллада яшаяпти. Ўзбекистон Республикасининг “Хотин­қиз­ содир этилган жиноятлар “маҳаллабай” тизи­
Маҳалладошлари нафас олаётган муҳитдаги ларни тазйиқ ва зўравонликдан ҳимоя қилиш мида чуқур таҳлил қилиниб, уларнинг олдини
ҳолатдан, аҳолининг иссиқ­совуғидан туну кун тўғрисида”ги қонуни ижросини таъминлаш олиш борасида тегишли чора­тадбирлар бел­
хабардор бўляпти. Бу ҳам профилактика инс­ гилаб борилмоқда.
пекторлари учун қўшимча қулайлик яратяпти,
узоғини яқин қиляпти, вазифаларини тўлақон­
ли адо этишида муҳим омил бўлмоқда.

Мазкур қарорга асосан “Маҳалла посбони”
жамоатчилик тузилмалари раҳбарлиги тугати­

ИСТИҚБОЛЛИ ТИЗИМ

Бошланиши 1-бетда Зеро, шу асосда тармоқда фаолият юрита­ АГРОКЛАСТЕРЛАР лойиҳаси ишга туширилиб, 6,3 мингта янги
ётган барча инсонларнинг ҳуқуқ ва манфа­ барча бирдек манфаатдор бўлган иш ўрни яратилган. Бу шунча одам доимий
Равшан МАМУТОВ, атлари тўла кафолатланмоқда, кластерлар келажакни яратади иш жойига эга бўлди, уларга меҳнат дафтар­
Олий Мажлис Қонунчилик давлат томонидан ҳар томонлама қўл­ часи очилди, энг муҳими, доимий даромад
палатасининг лаб­қувватланиб, қулай агробизнес муҳити ли бандлигини таъминлаш, даромадини катта имкониятлар мавжудлигини исботлаб жами 2 миллион 794 минг тонна пахта хом­ манбаи пайдо бўлди, деганидир.
Аграр ва сув хўжалиги яратиляпти. Ўтган йили Президентимиз то­ ошириш натижасида уларнинг янада фаро­ берди. ашёси етиштирилган бўлиб, ўртача ҳосил­
масалалари қўмитаси раиси монидан 12 та фармон ва 30 дан ортиқ қарор вон яшашларига қулай шарт­шароит ярат­ дорлик гектарига 30,1 центнерни ташкил Эътибор беринг, бугунги кунгача 14 та
қабул қилингани, уларнинг ижроси сўзсиз моқда. Албатта, янги ислоҳотларни бошлаш ва этган. пахтачилик кластери томонидан жами 4 минг
Экспертларнинг таъкидлашича, кластер­ таъминланаётгани бунинг тасдиғидир. пахта ҳосилдорлигини ошириш чоралари­ гектар, шундан 3,6 минг гектари фойдала­
ларни шакллантиришдан мақсад — шаҳар, Эсласак, бир пайтлар фермерлар ораси­ ни кўриш, арзон­гаровга хомашё сотгандан Бугунги кун ҳолатига пахта етиштириш нишдан чиқиб кетган ва 734 гектари янгидан
туман ва вилоят ичида жойлашган бир хил Айтиш жоизки, охирги йилларда давла­ да ер сотиш, экин майдонидан пул эвазига кўра уни қайта ишлаб тайёр маҳсулот ишлаб бўйича жами 32,5 минг гектарда сув тежовчи ўзлаштирилган ер майдонлари фойдала­
соҳа корхоналарини ҳамда улар билан ягона тимиз раҳбари ташаббуси билан қишлоқ томорқа учун жой ажратиш каби ишлар би­ чиқариш орқали кўзланган мақсадга эришиш технологиялар жорий этилган бўлиб, шундан нишга киритилган.
технологик занжирда бўлган таълим, илмий, хўжалиги соҳасидаги муносабатларни тар­ лан машғул бўлганлар ҳам учради. Ҳосил­ мумкин эди. Айни пайтда кўзланган натижа­ 3,9 минг (35 фоиз) гектар майдони фермер
муҳандислик, консалтинг, стандартлашти­ тибга солувчи қонунчилик такомиллашти­ дорлик ва маҳсулот сифатига эса етарли га эришилмоқда. хўжаликлари томонидан амалга оширилган Пахтачиликда кластер тизимини жорий
риш, сертификатлаштириш ва бошқа хиз­ рилмоқда. Яқинда парламент қуйи палатаси эътибор берилмади. бўлса, 21 минг (65 фоиз) гектари кластерлар этиш натижасида маҳсулот етиштирувчи­
матларни уйғунлаштириш. Шу асосда инно­ томонидан “Деҳқон хўжалиги тўғрисида”ги Бундан тўрт йил аввалги ҳолатни таҳлил ҳиссасига тўғри келмоқда. Бу, ўз навбатида, ларнинг моддий манфаатдорлиги 1,5 баро­
вацион ишлаб чиқариш ташкил этилади ва қонун янгидан қабул қилинди. Унда деҳқон Пахтани фақат экспорт қилиб, эвазига ўн этадиган бўлсак, Исроилда пахтачилик­ сув ресурсларига бўлган эҳтиёж кундан­кун­ бар оширилди. Жумладан, пахта хомашёси­
рақобатбардош товарлар яратишнинг яхлит хўжалигига бундан кейин ижарага бери­ баробар кам даромад олардик. Унумдор ер, дан олинаётган ўртача ҳосилдорлик 53,5 га ўсиб бораётган шароитда кластер тизими­ ни етиштиришда бир ишчининг ўртача ойлик
платформаси юзага келади. Энг муҳими, бу ладиган ер майдони минимал 0,06 гектар тўкин сув бўла туриб, ҳосилдорлик ва рента­ центнер, Австралияда 50,3, Туркияда 40, нинг афзаллигини намоён қилади. иш ҳақи 2018 йилда 850­900 минг сўмни
жараёнлар аҳолининг бандлик даражасини ва максимал 1 гектаргача, ижара муддати беллик пасайиб бораверди. Бразилияда 42,2, Мексикада 37,6 центнер ташкил этган бўлса, 2020 йилда 2,2 миллион
таъминлашда катта аҳамият касб этиши би­ эса боғдорчилик ва узумчилик учун 50 йил бўлгани ҳолда Ўзбекистонда 25 центнердан Тизимнинг ижтимоий жиҳатларига эъти­ сўмгача етди. Бу прогрессив жараён бўлиб,
лан бирга турмуш даражасини ҳам ошириш­ ҳамда сабзавотчилик ва полиз учун 30 йил Бугун ҳар қарич ердан самарали фойда­ ошмасди. Пахта етиштириш бўйича дунёда бор қаратадиган бўлсак, бугунги кунда клас­ кўрсаткич ўсиб бораверади.
га хизмат қилади. Мазкур тизимда қишлоқ этиб белгиланди. Деҳқон хўжалиги ерларини ланишга алоҳида урғу берилмоқда. Пахта 5­ўринда турадиган Ўзбекистон учун бу паст терларда 550 минг тонна калава ип, 204,5
хўжалиги соҳасидаги барча мутахассислар олиб қўйишнинг асослари мустаҳкамланди майдони ёнида енгил конструкцияли фаб­ кўрсаткич эди, албатта. миллион квадрат метр газлама, 54,5 минг Мақсад ва истиқбол режаларисиз ҳара­
— деҳқонлар, олимлар, муҳандислар, агро­ ҳамда ерни олиб қўйиш фақат суд қарори рикалар барпо этиляпти. Ҳосил шу ернинг тонна мато тўқиш, 69 минг тонна матони катланиш тунда манзилни билмай туриб
номлар, иқтисодчилар, ветеринарлар, олий асосида амалга оширилиши каби аниқ нор­ ўзида толага айлантирилиб, ундан тайёр ки­ Мазкур вазиятни ўзгартиришнинг ягона бўяш ҳамда 218,6 миллион дона тайёр маҳ­ йўлга чиқиш билан баробар. Пахта­тўқима­
ва ўрта махсус таълим ўқув юртлари ўқитув­ малар жорий этилди. йим­кечак олинмоқда. Ёки кластер қошидаги усули кластер эканини бугун ҳаётнинг ўзи сулот ишлаб чиқариш қувватлари мавжуд. чилик кластерлари томонидан 2020­2023
чилари, талабалар, илмий ходимлар, хул­ мини ёғ заводларида ёғ, совун ва бошқа маҳ­ кўрсатмоқда. Ҳозир пахта­тўқимачилик клас­ йилларда қиймати 134,2 триллион сўмлик
лас, барча бир ёқадан бош чиқариб, ягона Шунингдек, “Томорқа хўжалиги тўғриси­ сулотлар ишлаб чиқариляпти. Бир сўз билан терлари экин майдонларидан гектарига 70 Кластерлар томонидан 2018–2020 йил­ 245 та инвестиция лойиҳасини амалга оши­
мақсад сари интилади. да”ги қонунга ҳам тегишлича янгиликлар айтганда, ҳозир аграр соҳа янги инновацион центнергача ҳосил олишга эришилаётгани ларда пахта хомашёсини етиштириш ва риш ва 49,3 мингта янги иш ўрни яратиш ре­
қўшилди. Хусусан, томорқа эгалари фаолия­ лойиҳалар асосида ривожланиш палласига фикримиз исботидир. уни қайта ишлашни ташкил этиш бўйича жалаштирилган.
Бинобарин, мазкур янги тузилма ўтган тини давлат томонидан қўллаб­қувватлаш ўтди. лойиҳалар амалга оширилиши натижасида
жуда қисқа вақт ичида аграр соҳани ҳара­ ҳамда уларнинг мева­сабзавотчилик клас­ Хусусан, республика бўйича 2020 йилда жами 145,7 мингта, шундан 2020 йилда 87,2 Жумладан, пахта тозалаш заводи сотиб
катлантирувчи етакчи куч — “драйвер”га терлари билан ҳамкорлиги асослари ва ме­ Буни қайси жиҳатларда кўриш мумкин? жами 1 миллион 34 минг гектар майдонда, мингта янги иш ўрни яратилди. олиш, реконструкция қилиш ва қуриш бўйича
айланди. Буни биргина пахтачиликда ҳосил­ ва­сабзавотчилик кооперацияларига аъзо Гап шундаки, пахта толаси қишлоқ хўжа­ шундан 927 минг гектар майдонда 97 та қиймати 2 триллион сўмлик 30 та, ип­йигирув
дорлик бир йилда ўртача 10 фоиз ошгани, бўлишларига кўмаклашиш билан боғлиқ қа­ лигида тайёрланадиган ялпи маҳсулотнинг пахта­тўқимачилик кластери иштирокида Хусусан, 2020 йилда 18 та кластер томо­ фабрикасини ташкил этиш бўйича қиймати
пандемиянинг салбий таъсирига қарамай, 1 тор қоидалар киритилди. Бундан ташқари, деярли ярмини ташкил этади. Лекин кейинги пахта хомашёси етиштирилди. Ўтган йилда нидан пахтани қайта ишлаш бўйича қиймати 9,4 триллион сўмлик 43 та, мато тўқишни
миллиард долларлик мева­сабзавот экспорт қуйи палатада Ер кодексининг янги таҳрир­ таҳлиллар пахтачиликда ишга солинмаган пахта­тўқимачилик кластерлари томонидан 774 миллиард сўм бўлган 29 та инвестиция ташкил этишда қиймати 112,3 триллион сўм­
қилингани ҳам яққол тасдиқлади. Бундай даги лойиҳаси устида ишлар якунланмоқда. лик 21 та ҳамда мато ва калава ипни бўяшда
салмоқли натижаларга эришишда кластер­ қиймати 648,8 миллиард сўмлик 8 та лойиҳа­
ларнинг ҳиссаси жуда катта бўлди. Амалиёт кластер тизими аграр соҳанинг ни амалга ошириш белгиланган.
истиқболи эканини кўрсатаётган бир пайтда
Шундай экан, бугун нафақат агросаноат унинг ҳуқуқий асосини мукаммал, пишиқ­пух­ Шу билан бирга, ёғ­мой заводи ташкил
мажмуи, балки у билан бевосита боғлиқ бўл­ та ишлаб чиқиш айни заруратга айланмоқда. этиш бўйича 48 та, чорвачилик комплекси
ган тармоқлар истиқболи кластер услубига Шу боис, биз, депутатлар “Қишлоқ хўжалиги ташкил этишда 33 та, томчилатиб суғориш­
боғланаётгани бежиз эмас. кооперацияси тўғрисида”ги, “Агрокластер­ ни жорий қилишда 13 та, тикув ва тайёр
лар тўғрисида”ги қонунларни ҳам қабул қи­ маҳсулот ишлаб чиқаришда 22 та, қишлоқ
Бунда соҳанинг қонунчилик пойдевори лишни таклиф этяпмиз. Бу ҳужжатлар, ал­ хўжалиги техникаларини сотиб олиш бўйича
яратилиб, такомиллаштириб борилаётгани батта, қишлоқ хўжалигини ривожлантириш, 13 та лойиҳа мана шу 2 йил ичида амалга
ҳал қилувчи аҳамият касб этяпти, албатта. ер эгаларининг ҳуқуқларини қонуний ҳимоя оширилади.
қилиш билан бирга, уларнинг эртанги кунга
ишончини мустаҳкамлашда муҳим аҳамият Бундан ташқари, қўшимча тармоқларни
касб этади. ташкил этиш, яъни агрологистика марказла­
ри, биолаборатория, ун заводи, бино сотиб
Дарҳақиқат, бугун ҳаётнинг ўзи янги олиш ва бошқа йўналишларда 3,2 триллион
инновацион усул — кластер тизимининг сўмлик 14 та лойиҳани амалга ошириш ре­
ҳуқуқий, иқтисодий ва ижтимоий афзаллик­ жалаштирилган. Бу шунчаки рақамлар бўлиб
лари кўплигини намоён этмоқда. Энг авва­ кўрингани билан унинг замирида тараққиёт,
ло, кластер усулида маҳсулот етиштирувчи янгиликка интилиш йўлидаги машаққатли
ва уни қайта ишловчилар манфаатдорлиги меҳнат ётибди. Энг муҳими, бундан барча
кафолатланаётганини таъкидлаш жоиз. бирдек манфаат кўради.
Қолаверса, тизим орқали “мавсумий ишчи”
тушунчаси йўқолаётгани унинг аҳамиятли Зеро, давлатимиз раҳбари “Кластер ва
жиҳатларидан, дейиш мумкин. Чунки бугун манфаатдорлик — Ўзбекистон қишлоқ хў­
кузатадиган бўлсак, биргина пахта­тўқи­ жалигининг келажаги. Илм­фан ва инно­
мачилик кластерида бу тушунчага буткул вацияларни жорий этмай туриб, бу соҳани
барҳам берилмоқда. Кластерларда одам­ рақобатбардош қилиб бўлмайди”, деб бежиз
ларнинг йил­ўн икки ой бандлиги таъмин­ таъкидламаган.
ланяпти. Улар худди завод ва фабрикалар
ишчиларидек, доимий иш ўринларига эга Бинобарин, бундан кейин кластернинг
бўлиб, ойлик маош олишяпти. Бу эса аҳо­ аҳоли даромадларини ошириш, ишчи ўрин­
ларини яратиш, иқтисодиёт, жумладан,
қишлоқ хўжалиги соҳасини модернизация
ва диверсификация қилиш, озиқ­овқат маҳ­
сулотлари етиштиришдаги аҳамияти ортиб
бораверади, асло камаймайди.

6 Маънавият2021 йил 6 февраль, 27-сон

АЛИШЕР НАВОИЙ ТАВАЛЛУДИНИНГ 580 ЙИЛЛИГИГА

“КЎНГУЛ МАХЗАНИНИНГ МЕРОС
КАЛИДИН СЎЗ БИЛ”
Бугун маънавий-маърифий соҳадаги ислоҳотлар
Бошланиши 1-бетда Ҳусайн Бойқаро таъбири самарасини ошириш зарурати мазкур йўналишдаги
билан айтганда, сўз мулкининг ишларимизни сифат жиҳатидан янги босқичга
соҳибқиронига айланди. ЎзР ФА кўтаришни талаб этмоқда. Бу борада нафақат
Ўзбек тили, адабиёти ва фольклори мамлакатимиз, балки жаҳон миқёсида ғоят ноёб
институти директори, филология ҳисобланган, ЮНЕСКОнинг Жаҳон маданий мероси
фанлари доктори, профессор рўйхатига киритилган қўлёзмалар фондига эга бўлган
Низомиддин МАҲМУДОВ билан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Абу
суҳбатимизда ҳам мутафаккир Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти,
томонидан эъзозланган ўзбек шунингдек, қадимий ёзма манбалар фондига эга бўлган
адабий тилининг ўтмиши ва бугуни муассасалар фаолиятини такомиллаштириш муҳим
орасидаги тафовутлар ҳамда аҳамият касб этмоқда.
узилмас нурли ришталар борасида
мулоҳаза юритдик. “ШАР/УЛ ВИ+ОЯ” — ЎЗБЕК
ТИЛИДА ЁЗИЛГАН ЭНГ КАТТА
/У+У+ИЙ МАНБАЛАРДАН БИРИ

— Суҳбатимиз аввалида ўтган 2020 йилда Биринчиси — бозор тамойилларига асосланган — Адабиёт — сўз санъати. Унда бир сўз ўз асарларининг аксариятида, хусусан, муҳта­ Абдувоҳид ЎРОЗОВ, лоҳ ибн Масъуд ҳаёти ва илмий
ўзбек тилига бўлган эътиборнинг кучайгани кучли иқтисодиёт. Иккинчиси — аждодларимиз­ ўзининг кўплаб бадиий синоатларини намо- шам “Хамса”сининг барча достонлари (алоҳи­ мероси тадқиқи билан бирга
бевосита Алишер Навоий даҳосига бўлган нинг бой мероси ва миллий қадриятларга асос­ ён этмоғи асосий талаблардандир. Алишер да­алоҳида боблар)да, “Маҳбул ул­қулуб”, Имом Бухорий халқаро нашрга тайёрланди. “Шарҳул
эҳтиром билан ҳам чамбарчас боғлиқ эка- ланган кучли маънавият”. Чўнг ва сўнг ҳақиқат Навоий асарлари бундай талаблар тамоман “Муҳокамат ул­луғатайн”, “Назм ул­жавоҳир” ва виқоя”нинг мазкур қўлёзма нус­
нини таъкидласак, тўғрироқ бўларди. Она шуки, тананинг ҳаракатга келмоғи учун жон ва адо этилган юксак бадиий дурдоналардир. бошқа кўплаб асарларида сўзнинг буюк қудрати илмий-тадқиқот маркази хаси араб тили настаълиқ хати­
тилимизнинг қадрланиши бутун умри даво- руҳ зарур, ҳаракатсиз тананинг эса қиммати Мутафаккир бобомизнинг қайси асарига ва нутқ маҳоратининг хосиятига оид бетакрор да ёзилган бўлиб, 1871 йилда
мида туркий тилнинг ўзга тиллардан асло йўқ, унинг семиз ёки ориқ, узун ёки калта экани кўпроқ мурожаат қиласиз? Шу ўринда сизни фикрларни баён қилган. илмий ходими хаттот Муллажон Муҳаммад ибн
кам эмаслигини ўз асарлари билан исботла- аҳамиятсиз, унга жон ва руҳ қиммату аҳамият ҳар гал ҳайратга соладиган бадиий синоат- Эркабой ибн Хўжа Пардабой то­
ган буюк бобомизнинг руҳини шод қилганига бахш этади. Демакки, жамиятнинг комиллиги лар ҳақида айтиб ўтсангиз... Алишер Навоийнинг лингвистик концеп­ Айниқса, ушбу нуфузли монидан кўчирилган.
ишончимиз комил. Алишер Навоий тилини иқтисодиёт ва маънавиятнинг мувозанати би­ цияси тўлиқ ва батафсил баён этилган асар илмий­тадқиқот муассасалари
англаш ва ушбу тилни замондошларимиз лан расо бўлади. Шунинг учун ҳам давлатимиз — Алишер Навоийнинг ҳар бир мисрасида “Муҳокамат ул­луғатайн”дир. Ушбу концепция олдида қўлёзмаларни сақлаш, Убайдуллоҳ ибн Масъуд
руҳиятига, қалбига сингдириш борасида қан- раҳбари маънавиятга, “аждодларимизнинг бой бадиият синоатлари, сўз маънолари силси­ Навоий ўз даврининг энг илғор олимларидан, таъмирлаш, мавжуд фондларни “Шарҳул виқоя”дан ташқари,
дай ишлар қилиниши керак, деб ўйлайсиз? мероси ва миллий қадриятларга асосланган ласининг бетакрор замзамалари жилва қила­ донишмандларидан бири бўлганини кўрсатади. бойитиб бориш, тарихий манба­ Абу Ҳанифа мазҳабининг асос­
Телефонга, компьютерга боғланиб қолган кучли маънавият”га ҳар биримизнинг фавқу­ ди, мазмундаги мантиқ теранлиги ва бундаги Хусусан, унинг тилга, тилшуносликка оид қа­ лар билан ишлаш учун маҳал­ ларига таяниб, “усулул­фиқҳ”,
авлодга мумтоз адабиётни сингдиришда ёр- лодда эътибор билан қарашимизни талаб эт­ ифоданинг кутилмаганлиги, оҳорлилиги бўй рашларида бу ҳол яққол намоён бўлади. Улуғ лий ва хорижий тадқиқотчиларга “фуруъул­фиқҳ” соҳасида ҳам
дам берадиган электрон луғатлар тайёрлаш моқда. Албатта, маънавиятни тилсиз тасаввур кўрсатади. Улуғ шоирнинг ҳар бир асари, катта­ адибнинг бу фикрлари ва қарашлари сўз ва қулай шароитлар яратиш зару­ турли асарларга шарҳлар ёзган.
жараёнида анчагина ортда қолиб кетмадик- этиш маҳол, миллий маънавиятнинг рост ва дир­кичикдир, муҳташам сўз ва тафаккур мўъ­ тилни ҳам адабиётшунослик (бадиий сўз, бади­ рати турибди. Шунингдек, тари­ Аллома ҳақида маълумот бер­
микин... равон ўзанларини она тили белгилаб беради. жизасидир. У “Муҳокамат ул­луғатайн”да “Сўз ий тил), ҳам тилшунослик аспектларида ўрга­ хий­маданий меросимиз наму­ ган тадқиқотчилар “фақиҳун ҳа­
Шунинг учун ҳам давлатимиз раҳбари мазкур гавҳаредурки, рутбасининг Шарҳидадур аҳли нишда муҳим аҳамият касб этади. наларини ҳар томонлама чуқур нафийун” (ҳанафий фиқҳининг
— Албатта, тилимизга бўлган ҳар қандай эъ­ йиғилишда ўзбек тилининг давлат тили мақо­ нутқ ожиз”, деб ёзади. “Назм ул­жавоҳир”да эса ўрганиш, буюк аллома ва мута­ олими ё ҳанафий мазҳабидаги
мини кучайтириш, юртимизда ва хорижда уни бундай тўртлик бор: Туркий — ўзбек тилининг имкониятлари ва факкирларнинг жаҳон илм­фа­ ҳуқуқшунос олим) иборасини
тибор улуғ Алишер Навоийнинг беназир даҳо­ ўрганиш бўйича замонавий технологияларни бойлигини кўрсатиб бериш, исботлашни ўз ол­ ни ва цивилизациясига қўшган унинг исми билан ёзиб келган­
жорий этиш масалаларига ҳам алоҳида тўхтал­ Сўздурки, нишон берур ўлукка жондин, дига мақсад қилиб қўяр экан, Навоий бунда энг беқиёс ҳиссасини тарғиб этиш лар. Айниқса, мазкур асарнинг
сига ва бу даҳони дунёга келтирган халқ ва ди, тегишли кўрсатмаларни берди. Сўздурки, берур жонға хабар жонондин, самарали усулни — қиёсий тадқиқотни танлай­ талаб этилади. Шу асосда юрт­ қисқартмаси сифатида танилган
Инсонни сўз айлади жудо ҳайвондин, ди ва туркий тилни бутунлай бошқа тил оила­ дошларимиз, аввало, ёш авлод­ “Мухтасарул­виқоя”нинг турли
миллатга бўлган адоқсиз эҳтиром билан чам­ Маънавият олами — бениҳоя ҳудудсиз, сир­ Билким, гуҳари шарифроқ йўқ ондин. сига мансуб бўлган форсий билан қиёслайди. ни халқимизнинг буюк маънавий тилларда ёзилган шарҳ ва тар­
ли­синоатли, мураккаб олам. Унга болалари­ Таъкидлаш лозимки, Навоий бу ўринда тилнинг меросига ҳурмат, она юртимизга жималари Абу Ҳанифа мазҳаби
барчас боғлиқ. Зотан, бу мўътабар ва муҳтарам мизни олиб кириш, уларнинг бу оламдан тўкис Улуғ мутафаккир беҳад нозик бадиият ва барча асосий сатҳлари (лексика, семантика, меҳр ва садоқат руҳида тарбия­ асосида юзага келган Мовароун­
баҳрамандликларини таъминлаш, бу олам мутлақ ҳаққоният билан айтганидек, сўз, яъни­ морфология, синтаксис, стилистика)ни қамраб лашга қаратилган ишларни туб­ наҳр ҳуқуқшунослиги ривожига
зот халқимизнинг, миллатимизнинг бетакрор тушунчаларини уларнинг онгу шуурида муқим­ ки тил инсониятни ҳайвонот дунёсидан айир­ олган ҳолда тўлақонли қиёсий таҳлилни амалга дан ошириш бўйича долзарб ва­ катта ҳисса қўшди. “Ҳидоя”нинг
лашуви йўлидаги ишларни тизимлаштириш, ган, уни тамаддун аршига кўтарган шарафли оширган. Шу маънода улуғ адибни дунё тил­ зифалар мавжудлигини алоҳида мағзини ўз ичига олгани учун
тимсолига айланиб бўлган, унинг соҳир қатла­ бир сўз билан айтганда, маънавий тарбия ме­ неъмат, гавҳардир. Тилни ана шундай энг олий шунослигида қиёсий методнинг (ёки қиёсий таъкидлаш лозим. асрлар давомида у “Кичик Ҳи­
тодикасини яратиш ғоят долзарб масала, бун­ неъмат деб билган сўз мулкининг султони Али­ тилшуносликнинг) илк асосчиларидан дейиш доя” номи билан машҳур бўлиб
рига миллий ва умумбашарий ғоялар бадиият да зиёлиларнинг ҳамкорлиги бениҳоя муҳим. шер Навоий бутун улкан ижоди ва мунтазам мумкин. Аммо ҳали­ҳануз қиёсий ёки қиёсий­та­ Ана шу вазифаларни сама­ келди.
Президентимизнинг Ижтимоий­маънавий тад­ фаолияти билан ўзбек адабий тилининг расо рихий метод ва шу методга асосланган тилшу­ рали ҳал этиш мақсадида 2017
афсунлари билан жойланган дурдона асарла­ қиқотлар институтини ташкил этиш тўғрисидаги мезонларини белгилаб берган ва бойитган. носликнинг пайдо бўлишини фақат Европага йил 24 май куни Ўзбекистон Содруш шариъа Убайдуллоҳ
кўрсатмаси алоҳида диққатга сазовор. Албатта, Бутун умрини даҳо сўзчи бобомиз меросининг боғлайдилар. Республикаси Президентининг ибн Масъуднинг барча асарлари
ри неча асрлардир бадиий­адабий ва илмий ушбу муассаса мазкур ишларнинг методология­ дақиқ тадқиқига бахшида этган атоқли тилшу­ “Қадимий ёзма манбаларни ҳанафий мазҳабининг ишончли
си ва методикасини ишлаб чиқишда бу борада­ нос, академик Алибек Рустамов Алишер Наво­ Замонавий дунё тилшунослигида тил ва сақлаш, тадқиқ ва тарғиб қилиш манбаларидан. Ҳозирги кунда
тафаккур хазинасининг тўрида қўр тўкиб тур­ ги асосий тамойилларни белгилашда алоҳида ийнинг бу борадаги хизматларини “Навоийнинг нутқни фарқлаш зарурияти ва эҳтиёжининг анг­ тизимини янада такомиллашти­ ҳам республикамиздаги диний
ўрин тутади. Шубҳасизки, маънавий тарбия бадиий маҳорати” китобида (1979) жуда яхши ланишини ҳам Европага нисбат берадилар. Тил риш чора­тадбирлари тўғри­ таълим муассасаларида унга
ганига шоҳидлик қилувчи гувоҳларнинг саноғи методикасини шакллантиришда Алишер Наво­ тавсифлаган. Унинг кўрсатишича, Навоий тил­ ва нутқ бир­бири билан чамбарчас боғлиқ, аммо сида”ги қарори қабул қилинди. ҳанафий фиқҳини ўрганиш учун
ий ва бошқа улуғ аждодларимиз асарлари бит­ дан тўлиқ ҳамда аниқ фойдаланибгина қолмай, бир­биридан фарқланиши керак бўлган ҳоди­ Буюк аждодларимиз қаламига асосий манба сифатида мурожа­
беҳисоб. Бу ўринда яна қайд этмоқ ҳузурлики, мас­туганмас манба, уларсиз маънавий­маъ­ уни ҳар томонлама бойитди ва жуда юксак да­ салар экани, тилсиз нутқнинг, нутқсиз тилнинг мансуб қўлёзма асарларни ўр­ ат қилинади.
рифий тарбияни, кўнгил ва ақл, тахайюл ва ражага кўтарди. У ўзбек адабий тилини қайси мавжуд бўлолмаслиги ҳақидаги қонуниятнинг ганиб, тадқиқ ва таржима қилиш
мамлакатимизда ўзбек тилини ривожлантириш тафаккур тарбиясини тасаввур ҳам қилиб бўл­ манбалар ҳисобига бойитди? Навоий энг кўп асосланиши, энг аввало, швейцариялик машҳур ва кенг жамоатчиликка етказиш Манбаларда келтирилиши­
майди. Улуғ бобомизнинг бадиий беназир сўз фойдаланган ва энг бой манба туркий лаҳжалар тилшунос Фердинанд де Соссюр номи билан тадқиқотчи ва илмий ходимлар ча, алломанинг фикри теран ва
ва унинг давлат тили сифатидаги муҳташам ганжинасида акс этган миллий ва умуминсоний бўлди. Иккинчи манба илмий рисолалар ва ўша боғлиқ деб қаралади. Ҳолбуки, Алишер Навоий зиммасидаги муҳим вазифага сўзи ўткир бўлгани боис, ҳар
ғоялар бутун олам аҳлининг маънавият дунёси­ давр зиёлиларининг оғзаки нутқи. Навоий асар­ “Маҳбуб ул­қулуб” асарида сўзнинг шарафли айланди. қандай олим у киши билан ил­
мақомини мунтазамлаштириш тарихида 2019 га нур бериб тургани бор гап. ларида учрайдиган араб ва форс элементлари сифатлари ҳақида сўзлаш асносида тил ва нутқ мий баҳс ва мунозара қилишга
Навоий давридаги зиёлилар тилида мавжуд муносабати хусусида қуйидаги анзарий фикрни Имом Бухорий халқаро журъат эта олмаган. Ҳар бир
йил 21 октябрдан тамоман янги ва суръатли — Алишер Навоийнинг бундай мисралари бўлган, деб тахмин қилишга тўғри келади. Чунки баён қилган: “Тил мунча шараф била нутқнинг илмий­тадқиқот марказининг масалага шаръий далиллар ва
бор: оғзаки тилда ишлатилмаслиги аниқ бўлган ўзга олати (қуроли)дур ва ҳам нутқдурки, агар нопи­ манбалар хазинаси фондида раддияларни керакли ўринларда
босқич бошланди. Давлатимиз раҳбари ўзбек тил элементлари Навоий тилида ҳам учрамай­ санд зоҳир бўлса, тилнинг офатидур”. Демакки, мовароуннаҳрлик алломалар қа­ дақиқ тарзда етказиб бера олган.
“Деди: Ҳар неники қилмиш одамизод, ди. А.Рустамов шоирнинг иккинчи хизмати си­ тил нутқ учун қурол, бу қуролдан фойдаланиб ламига мансуб кўплаб асарлар­ Тошкўприлизодадан ҳикоя қили­
тилига давлат тили мақоми берилганининг ўт­ Тафаккур бирла билмиш одамизод” фатида бор сўзлар ва қўшимчалар асосида ўзи нутқ тузилади, нописандлик, эътиборсизлик нинг қўлёзма ва тошбосма нус­ нади: “Аллома Қутбиддин Розий
янги сўзлар яратганини кўрсатади. Адабий тил­ қилинса, нутқ мақбул бўлмайди ва бу тилнинг халари сақланмоқда. Жумладан, Содруш шариъа билан илмий
тиз йиллигига бағишланган тантанали маро­ Бугунги кунда ўқитувчи ҳам, ўқувчи ҳам, да ўзигача ҳам ишлатилган сўзларни янги маъ­ офати бўлади. Тил ва нутқнинг бир­бири билан Убайдуллоҳ ибн Масъуд (ваф. мунозара қилмоқ истагида шо­
ота-оналар ҳам она тили таълими деганда нолар билан бойитгани шоирнинг учинчи хизма­ боғлиқлиги, бири иккинчисига ҳамиша таъсир 747/1346.) қаламига мансуб бир гирдларидан бири мавлоно Му­
симда сўзлаган тарихий нутқида ва шу куни тилшунослик қоидаларини ёдлаш ва уларга ти. Ўзбек адабий тилини грамматик жиҳатдан этишини тил қонуниятларини теран тасаввур эт­ неча асар мавжуд. Улар орасида боракшоҳни у кишининг ҳузурла­
доир машқ ва топшириқларни бажаришдан бойитганлиги улуғ шоирнинг тўртинчи хизмати­ ган мутафаккир Алишер Навоий аниқ инкишоф “Шарҳул виқоя” асарининг араб рига юборади. Содруш шариъа
имзолаган “Ўзбек тилининг давлат тили сифа­ бошқа нарсани тасаввур қила олмайдиган дир. Тилшунос бу борадаги фикрларини, “На­ қилган. Улуғ бобокалонимизнинг ҳам бадиий, ва форс тилларидаги қўлёзма у вақтда Ҳиротда эди. Муборак­
бўлиб қолди. Биринчи ўринда туриши керак воийнинг мана шу хизматлари туфайли ўзбек ҳам илмий тафаккур бобидаги кашфиётларини нусхалари ҳам бор. “Шарҳул шоҳ алломани Ибн Синонинг
тидаги нуфузи ва мавқеини тубдан ошириш чо­ бўлган оғзаки ва ёзма нутқ бўйича савод- адабий тилининг ифода воситалари кўпайди мунтазам ўрганиш ва тадқиқ этиш маънавий ва виқоя” ҳанафия йўналишида “Ишорат” китобидан талаба­
хонлик, нутқ ва мулоқот маданияти, бой сўз ва кучайди, эстетик имкониятлари бениҳоя да­ ақлий дунёмизни тўлдиришга, тўйдиришга хиз­ ёзилган фиқҳий китоблар ора­ ларга дарс айтиб турган ҳоли­
ра­тадбирлари тўғрисида”ги фармонида бу бо­ захираси, нотиқлик энг охирги ўринларга ту- ражага етди, адабий ва илмий қудрати ошди”, мат қиладиган боқий манбалардир. сида 61­ўринда туради. Мазкур да учратади. Муборакшоҳ дарс
шиб кетди. Биз мактабда ўқиган чоғимизда тарзида якунлаган. асарга етмишдан ортиқ шарҳ жараёнида Содруш шариъанинг
рада қилиниши лозим бўлган ишларнинг янгича она тили ва адабиёт учун алоҳида-алоҳида Ана шундай боқий манбалардан баҳраманд­ ёзилган. Чунки талабалар уни китоб мусаннифи Ибн Сино ва
луғат дафтар тутилган. Нафақат хориж тил- — Улуғ мутафаккирнинг тил ва тилшунос- лик, улардаги миллий ва умуминсоний ғояларга ёдлаганидан сўнг мазмун­моҳи­ унинг шориҳи Муҳаммад Тусийга
тарҳини чизиб берди. Ўтган қисқа бир фурсатда ларини ўрганишда, балки ўз она тилимизни лик борасидаги яна қандай хизматларини дахлдорлик, айни пайтда бундан чинакам ифти­ ятини англаш ва тўлиқ тушуниш эргашмай, кучли ва ёрқин далил­
мукаммал билишимизда ҳам луғат дафтар тилга олган бўлардингиз? хор қилиш туйғуси ҳеч кимни тарк этмасин. Зо­ учун шарҳга эҳтиёж сезадилар. лар билан раддия бераётганини
қилинган ишлар ва уларнинг ўттиз йилга татий­ тутиш жуда зарур эканини унутиб қўйгани- тан, давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, “... Фикримизча, бу асар Абу Ҳани­ кўриб ақли лол қолади ва усто­
мизга анча бўлди. Ҳозирги ёшлар нутқидаги — Чинакам сўз синчиси Алишер Навоий­ биз яратаётган янги Ўзбекистоннинг мафкураси фа мазҳаби бўйича ўзбек тилида зи Қутбиддин Розийга бундай
диган нақд натижалари бугун барчамизнинг кў­ муаммолар ҳам бевосита ана шу бепарволик нинг сўз ва ўткир нутқ, тил ва жамият бораси­ эзгулик, одамийлик, гуманизм ғояси бўлади”. ёзилган энг катта ҳуқуқий манба­ мактуб йўллайди: “Бу киши “на­
билан боғлиқ эмасмикин... даги фикрлари алоҳида диққатга моликдир. Сўз Бу ғоя эса буюк мутафаккир бобомиз Алишер лардан биридир. рун ваққодун”, яъни “ёндирувчи
зимиз ўнгида... даҳосига даҳо сўзчи сифатида сўнгсиз эҳтиром Навоий ижодининг байроғидир. олов”дир. У киши билан муно­
— Саволингизнинг биринчи қисмидаги фи­ ва инжа сезги билан муносабатда бўлган адиб Ҳозир “Шарҳул виқоя” асари­ зара қилишингиз сизга маломат
Мазкур фармонда 21 октябрь санасини крга унчалик қўшилмасликка изн беринг. Бугун — Мазмунли суҳбатингиз учун раҳмат. нинг “Таҳорат” китоби таржима олиб келиши мумкин. Аллома ўз
мактаб дарсликларининг аксарияти янгиланган, қилинди ҳамда аллома Убайдул­ фикри ва ижтиҳоди ила иш кўрар
Ўзбек тили байрами куни, деб эълон қилиш уларда “қоидаларни ёдлаш”, “машқ ва топши­ “Янги Ўзбекистон” газетаси мухбири экан...”. Шу билан аллома Розий
риқларни бажариш” мақсад қилинмаган, оғзаки Мухтасар ТОЖИМАМАТОВА суҳбатлашди. шогирдининг эътирофини қабул
тўғрисидаги таклиф маъқулланган эди ва шун­ ва ёзма нутқ саводхонлиги, нутқ маданияти, этиб, мақсадидан қайтади.
сўз захираси масалаларига етарлича эътибор
га мувофиқ тегишли қонун қабул қилинди. Ана қаратилган. Фақат бу жараёнда ўқитувчининг Миллатимизнинг етук фиқҳий
қанчалар фидойи экани муҳим аҳамият касб арбоби, ўзидан сўнг авлодларга
шу байрамнинг илк нишонланиши арафасида, этади. Тамоман янгиланган ва 2020 йилда нашр муносиб мерос қолдирган Убай­
қилинган 5­синф “Она тили” дарслигини кўр­ дуллоҳ ибн Масъуд раҳматул­
2020 йилнинг 19 октябрида Президентимизнинг сангиз, бунга амин бўласиз. Ёки 10­синф “Она лоҳи алайҳ 747 ҳижрий, милодий
тили” дарслигида (2017) услубият масалалари, ҳисоб бўйича 1346 йили бу фо­
“Буюк шоир ва мутафаккир Алишер Навоий 11­синф “Она тили” дарслигида (2018) эса ай­ ний ҳаётдан кўз юмади. У киши­
нан нутқ маданияти масалалари баён қилинган. нинг ва ўзларидан кейинги барча
таваллудининг 580 йиллигини кенг нишонлаш Луғат дафтар ҳақидаги фикрларингиз маъқул, авлодларининг қабрлари Бухоро
аммо уни ақли­ҳуши жойида ўқитувчилар бугун вилоятининг Шеробод мавзеси­
тўғрисида”ги қарори имзоланди. Унда мамла­ ўзлари жорий қилганлар. Сўз билан ҳузурлана­ да жойлашган.
диган, зийрак ўқувчига ўз завқини юқтира ола­
катимизда ҳар жиҳатдан беназир бобомизнинг диган журналистлар ва зиёлилар маҳоратлари­
нинг ибтидоси ҳам ўша мактаблардан эканини
ўлмас меросини кенг тарғиб қилиш ҳамда хо­ унутиб бўлмайди...

тирасини абадийлаштириш борасида амалга

оширилган кўламли ишлар, шунингдек, сиз

айтаётган “Алишер Навоий тилини англаш ва

ушбу тилни замондошларимиз руҳиятига, қал­

бига сингдириш борасида қандай ишлар қили­

ниши керак”лиги батафсил қайд этилган. Шу

қарор билан тасдиқланган чора­тадбирлар да­

стурида Алишер Навоий асарлари, навоийшу­

нослик фани, Навоийни англашга хизмат қила­

диган манбаларнинг электрон платформасини

яратиш ҳам кўзда тутилган.

— Президентимизнинг маънавий-маъ-
рифий ишлар тизимини тубдан такомил-
лаштириш, бу борада давлат ва жамоат таш-
килотларининг ҳамкорлигини кучайтириш
масалалари бўйича ўтказилган видеосе-
лектор йиғилишидаги нутқида билдирилган
ҳар бир мулоҳаза тилимиз қадри ҳақида жон
куйдиргувчи инсонларнинг ташна қалбига
ўзгача руҳ бағишлади. Давлатимиз раҳба-
рининг бизда маънавий тарбия методикаси
мавжуд эмаслиги борасидаги фикрлари сиз
каби миллатимиз ойдинларини ташвишга
солгани табиий. Ушбу методикани шакллан-
тиришда Алишер Навоий асарларининг ўрни
қай даражада муҳим деб ҳисоблайсиз?

— Жорий йилнинг 19 январидаги видеосе­

лектор йиғилишида давлатимиз раҳбари асосий

фикрини бениҳоя мағзи тўқ ва мантиғи бут таш­

беҳ билан ифода этди, яъни: “Агар жамият ҳа­

ётининг танаси иқтисодиёт бўлса, унинг жони ва

руҳи маънавиятдир”. Яна таъкидландики: “Биз

янги Ўзбекистонни барпо этишга қарор қилган

эканмиз, иккита мустаҳкам устунга таянамиз.

МУАССИС: Бош муҳаррир: Салим ДОНИЁРОВ Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Баҳор Хидирова
қилинмайди ва муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Ойдин Аляутдинова
Ўзбекистон Республикаси “Янги Ўзбекистон” газетаси учун масъул: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани
Вазирлар Маҳкамаси бош муҳаррирнинг биринчи ўринбосари томонидан 2020 йил 13 январда 1047­рақам билан рўйхатга олинган. Манзилимиз:
расмийлаштирган ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма — 361. 100029, Тошкент шаҳри,
Бахтиёр Абдусатторов Газета таҳририят компьютер марказида 11950 нусхада босилди. Матбуотчилар кўчаси, 32­уй
ЎзА якуни — 02:00 Топширилди — 03:40
саҳифаланди. Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли Баҳоси келишилган нархда.
чоп этилишига “KOLORPAK” МЧЖ масъул.
“KOLORPAK” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0­371) 233­70­98 Котибият: (0­371) 233­56­60 Эълонлар: (0­371) 233­57­15 E­mail: yuz­[email protected] Босмахона манзили: Ўзбекистон, 100060.
Тошкент, Янги шаҳар кўчаси, 1­А уй.
Босмахона телефони: (78) 129­29­29