2020 йил 25 январдан чиқа бошлаган
Ижтимоий-сиёсий газета № 229 (229), 2020 йил 27 ноябрь, жума
ПРЕЗИДЕНТ ТОПШИРИҚЛАРИ Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ИЖРОСИНИНГ БОРИШИ ҚАРОРИ
КЎРИБ ЧИҚИЛДИ
ДОРИВОР ЎСИМЛИКЛАРНИ ЕТИШТИРИШ ВА
Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 26 ноябрь куни Қашқадарё ҚАЙТА ИШЛАШ, УЛАРНИНГ УРУҒЧИЛИГИНИ ЙЎЛГА
вилоятини ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш ва аҳоли ҳаётини яхшилаш
масалалари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилди. ҚЎЙИШНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БЎЙИЧА ИЛМИЙ
ТАДҚИҚОТЛАР КЎЛАМИНИ КЕНГАЙТИРИШГА ОИД
Давлатимиз раҳбари 12-13 ноябрь Мутасаддиларга саноат паст даража- қайд этилди. Ушбу маблағлар ҳисобига
кунлари вилоятда бўлиб, шу борадаги да ривожланган туманлар учун қўшимча 88 та мактабда қўшимча иморат қурила- ЧОРА-ТАДБИРЛАР ТЎҒРИСИДА
вазифаларни белгилаб берган эди. Ҳар лойиҳалар ишлаб чиқиш, мавжуд захира- ди, 100 тадан кўпроғи эса тўлиқ жиҳозла-
бир туман ва шаҳарни жадал ривожлан- ларни самарали ишга солиш вазифаси нади, пахса деворли филиаллар ўрнига Республика ҳудудларида до- доривор ўсимликларни илмий доривор ўсимликлар кимёвий
тиришга туртки бериш мақсадида мар- қўйилди. янги бинолар барпо этилади. ривор ўсимликларни етиштириш асосда етиштириш ва қайта ишлаш, таркибини ўрганиш, маҳсулотини
казий идоралар, жумладан, вазирлик ва ва қайта ишлашга доир илмий улардан оқилона фойдаланишнинг стандартлаш ва сертификатлаш;
тижорат банклари раҳбарлари бирик- “Темир дафтар”га киритилган оила- Йиғилишда Қарши шаҳридаги 42-мак- тадқиқотларнинг ягона базасини ягона стратегиясини шакллантириш
тирилиб, зарур ресурслар ажратилди. ларни камбағалликдан чиқариш чорала- таб, шунингдек, туман марказларидаги яратиш, хорижий давлатларнинг ва амалга ошириш; доривор ўсимликларга бўлган
2021 йил Қашқадарёда “Тадбиркорликни ри муҳокама қилинди. Кичик бизнесни биттадан шундай муассаса негизида ах- илғор илмий ишланмаларини ўр- ички ва ташқи бозорлар талабини
ривожлантириш йили” деб эълон қилин- ривожлантириш, ёшлар ва аёлларда борот технологияларига ихтисослашган ганиб бориш, етакчи илмий муас- республика ҳудудидаги ёввойи ўрганиш бўйича маркетинг тадқиқот-
ди. 10 мингта янги тадбиркорлик субъек- тадбиркорлик кўникмаларини шакллан- мактаблар ташкил этиш юзасидан кўр- сасалар билан ҳамкорлик ўрнатиш ҳолда ўсувчи доривор ўсимликлар ларини ўтказиш;
ти ташкил этиш мақсад қилиб қўйилди. тириш муҳимлиги таъкидланди. сатма берилди. ҳамда замонавий технологиялар, ареалларини ўрганиш ва захирала-
илмий ишланмаларни республика- рини аниқлаш, мавжуд биоресурс- доривор ўсимликлар етиштирув-
Йиғилишда ҳар бир туман ва шаҳар- Президентнинг вилоятга сафари чоғи- Таълим ва соғлиқни сақлаш тизимида га жорий этиш ва мавжуд имкони- лар генофондини сақлаш, оналик чи ва қайта ишловчи фермер хў-
нинг “ўсиш нуқталари”га асосланиб, да қишлоқ хўжалигида фойдаланишдан бошланган ислоҳотларни самарали таш- ятлардан самарали фойдаланишни плантацияларини ташкил этиш; жаликлари, ташкилотлар ва бошқа
саноат, қишлоқ хўжалиги ва хизмат кўр- чиқиб кетган 81 минг гектар ерни ўз- кил этиш, айниқса, ёшларни қўллаб-қув- кучайтириш мақсадида: субъектлар раҳбарлари ва мутахас-
сатиш бўйича лойиҳаларни мижозбай лаштириш, 63 минг гектарда сув тежовчи ватлаш ва бандлигини таъминлаш дол- уруғлик материалларини етишти- сисларининг малакасини ошириб
ишлаб чиқиш зарурлиги таъкидланди. технологияларни жорий қилиш белгилан- зарб масала экани таъкидланди. 1. Ўрмон хўжалиги давлат қўми- риш ва тайёрлаш, кўпайтириш, кол- боришга йўналтирилган дастурлар-
ган эди. таси, Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, лекцион кўчатхоналар ташкил этиш ни тайёрлаш ва ўқитиш тизимини
Масалан, Яккабоғ, Қамаши, Чироқчи, Бош вазир ўринбосари Жамшид Инновацион ривожланиш вазир- ҳамда уларнинг хомашёларини қай- ташкил этиш.
Шаҳрисабз ҳамда Китоб туманларида Қарши, Қамаши ва Косон туманла- Қўчқоровга вазирлик ва идоралар, ти- лиги, Соғлиқни сақлаш вазирлиги та ишлаш билан боғлиқ илмий ва
20 минг гектарда интенсив боғ ва узум- рида 1 200 гектар майдонда замонавий жорат банклари раҳбарлари билан ва Фанлар академиясининг “Ши- амалий тадқиқотларни олиб бориш; 3. Ўрмон хўжалиги давлат қўмита-
зорлар яратиш орқали вилоятда мева- иссиқхоналар, Деҳқонобод тумани ҳамда бирга Қашқадарё вилоятини комплекс фобахш” доривор ўсимликларни си, Инновацион ривожланиш вазир-
сабзавотни қайта ишлаш даражасини 25 вилоятнинг тоғолди ҳудудларида писта ривожлантириш, тадбиркорларга кўмак- етиштириш ва қайта ишлаш марка- доривор ўсимликларни муайян лиги Марказнинг ўрмон фонди ер-
фоизга етказиш мумкин. ва доривор ўсимликлар плантациялари лашиш, камбағалликни қисқартириш зи негизида Ўрмон хўжалиги давлат тупроқ-иқлим шароитини ҳисобга ларида намунавий плантациялар,
ташкил қилиш зарурлиги айтилганди. масалалари ижросини назоратга олиш қўмитаси ҳузурида давлат муасса- олган ҳолда маданий ҳолда етишти- лабораториялар барпо этиш, илмий
Шаҳрисабз шаҳри, Нишон, Деҳқон- топширилди. саси шаклидаги Доривор ўсим- ришни йўлга қўйиш бўйича аниқ ил- ишланмаларни ишлаб чиқаришга
обод, Яккабоғ, Миришкор, Ғузор, Шаҳри- Йиғилишда шу борадаги ташкилий ва ликларни етиштириш ва қайта мий асосланган таклифлар ишлаб татбиқ қилиш мақсадида хусусий
сабз, Муборак туманларида ташкил молиявий ишларни жадаллаштириш бў- Инвестициялар ва ташқи савдо вазир- ишлаш илмий-ишлаб чиқариш чиқиш; секторни жалб этган ҳолда дори-
этиладиган 11 та кичик саноат зонасида йича кўрсатмалар берилди. лигига ҳар бир инвестиция лойиҳасининг маркази (кейинги ўринларда — вор ўсимликларни етиштириш ва
лойиҳаларни жойлаштириш ва инфрату- ҳолатини жойига чиқиб, танқидий таҳлил Марказ)ни ташкил этиш тўғрисида- тупроқ-иқлим шароитларини ҳи- илмий-ишлаб чиқариш кластер-
зилмага улаш кераклиги қайд этилди. Муҳандислик-коммуникация инфра- қилиш, муаммоларни самарали ҳал этиш ги таклифи маъқуллансин. собга олиб, маданий ҳолда етишти- ларини ташкил этиш тўғрисидаги
тузилмасини ривожлантириш, ичимлик вазифаси қўйилди. риладиган доривор ўсимликлар- таклифи маъқуллансин. Бунда:
2021 йилда тижорат банклари кредит- суви тармоқларини қуриш ва реконструк- 2. Марказнинг асосий вазифала- нинг агротехнологик хариталарини
лари асосида хизмат кўрсатиш соҳасида ция қилиш, автомобиль йўлларини таъ- Сектор раҳбарлари топшириқлар ри этиб қуйидагилар белгилансин: Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ва Ўр- Давоми 2-бетда
650 миллиард сўмлик 500 та янги лойиҳа мирлашга оид масалалар кўриб чиқилди. ижроси натижадорлиги юзасидан Халқ мон хўжалиги давлат қўмитаси бу-
амалга оширилиши режалаштирилган. Турар жойга талаб юқори бўлган ҳудуд- депутатлари маҳаллий Кенгашларида юртмасига кўра ишлаб чиқиш;
ларда муҳтож аҳоли учун 5 қаватли энер- ҳар ойда ҳисобот бериб бориши белги-
Давлатимиз раҳбари келгуси икки йил- гия тежамкор уйлар қуриш муҳимлиги ланди. Сайёр қабул
га мўлжалланган 1 минг 153 та инвести- айтиб ўтилди.
ция лойиҳасининг иқтисодий-ижтимоий Йиғилишда Қашқадарё вилояти ва ту- ХАЛ+ БИЛАН МУЛО+ОТ — МУАММОЛАР
аҳамиятини таъкидлаб ўтди. Бунда қа- Ижтимоий масалаларга алоҳида эъ- манлар ҳокимлари, соҳа ва тармоқлар ЕЧИМИГА ХИЗМАТ +ИЛАДИ
рийб 1 миллиард доллар хорижий инвес- тибор қаратилди. Мактабларни рекон- мутасаддилари лойиҳаларни бажаришга
тицияларни ўзлаштириб, 19 мингта янги струкция қилиш ва таъмирлаш учун 2021 қаратилган режалари юзасидан ахборот
иш ўрни яратиш кўзда тутилган. йилги Инвестиция дастури доирасида берди.
қўшимча 100 миллиард сўм ажратилиши
ЎзА
Интервью
ҚАШҚАДАРЁ ЭЛИ УЧУН ЯНГИ
ИМКОНИЯТЛАР ДАВРИ БОШЛАНМОҚДА
Қашқадарё эли — тадбиркор. Фақат — Президентимизнинг яқинда Қашқа- Ҳаким ЙЎЛДОШЕВ олган сурат.
уларга имконият, шароит яратиб дарёга ташрифи замирида тарихий маъ-
берилса бас. Ишнинг кўзини Жамшид ҚЎЧҚОРОВ, но, мақсад мужассам. Чунки, вилоятга Жойларга чиқиб очиқ мулоқот орқали Тошкент шаҳридаги муаммоларни ўрганиш ва уларни ҳал
билади, замон талабини сезади. Ўзбекистон Республикаси жуда катта маблағ йўналтирилмоқда. фуқароларимизни бевосита эшитиш ва этиш, куз-қиш мавсумига тайёргарлик юзасидан тезкор чоралар
Бу жиҳатлар Президентимиз Бош вазири ўринбосари, Биргина бюджет маблағлари ҳақида га- уларнинг дардини тинглаш, муаммоларини кўриш мақсадида Президент Администрацияси, пойтахт туманла-
Шавкат Мирзиёевнинг 12-13 иқтисодий тараққиёт ва пирадиган бўлсак, ўтган йилларга нисба- дарҳол ва ижобий ҳал этиш ҳар бир давлат ри сектор раҳбарлари ва Халқ қабулхонаси томонидан оммавий
ноябрь кунлари Қашқадарёга камбағалликни қисқартириш тан келгуси йили қурилиш, инфраструк- органи олдида турган муҳим вазифа сайёр қабуллар ўтказилди. Унда фуқаролар мурожаатлари сектор
ташрифи доирасида ҳам вазири: турани янгилаш учун 1,5 триллион сўм ҳисобланади. Кейинги йилларда шу мақсад раҳбарлари томонидан қабул қилиниб, шикоятлари тингланди.
алоҳида таъкидланган, тегишли ажратилиши кўзда тутилган. йўлида республикамизда жадал ва тизимли Ҳар бир мурожаат тегишлилиги бўйича расмийлаштирилди.
кўрсатмалар берилган эди. Ўшанда ишлар амалга оширилмоқда.
давлатимиз раҳбари ташаббуси Бунда асосий эътибор ижтимоий соҳа- Давоми 3-бетда
билан 2021 йил Қашқадарёда га қаратилади. Қашқадарёда мактаблар
“Тадбиркорликни ривожлантириш масаласида муаммолар кўп учрайди. Шу
йили” деб эълон қилинганди. боис, мактаблар учун 2021 йил давлат
Президентимиз раислигида бюджети ҳисобидан 250 миллиард сўм
куни кеча Қашқадарё вилоятини ажратилиши кўзда тутилмоқда.
ижтимоий-иқтисодий
ривожлантириш ва аҳоли ҳаётини Бундан ташқари, оилавий тадбиркор-
яхшилаш масалалари бўйича ликни ривожлантириш ҳам кун тартиби-
ўтказилган видеоселектор даги долзарб масала. Бунинг учун субси-
йиғилишида бу масала такрор диялар ажратилади.
муҳокама қилинди.
Давоми 2-бетда
8 декабрь — “КОРЕЯ РЕСПУБЛИКАСИ –
Ўзбекистон Республикаси МАРКАЗИЙ ОСИЁ”
Конституцияси қабул қилинган кун
ҲАМКОРЛИК ФОРУМИ
ДАВЛАТ ВА ЖАМИЯТ ТАРА++ИЁТИНИНГ Ўзбекистон Республикаси ташқи ишлар вазири Абдулазиз Комилов
/У+У+ИЙ АСОСИ бошчилигидаги мамлакатимиз делегацияси Сеул шаҳрида ўтган “Корея
Республикаси — Марказий Осиё” 13-ҳамкорлик форумида иштирок этди.
Таъкидлаш жоизки, ҳар Конституциямизда ҳуқуқий ва сиёсий тафаккур- вонлигини юксалтиришни мақсад қилиб уни амал- Анжуманда Ўзбекистон, Корея Республикаси, стандарт ва қоидаларни жорий этиш бўйича ах-
қандай жамият ўз тараққиёт нинг энг юксак ютуқлари, ўзбек халқининг бой тарихи, га ошириши эътироф этилган. Жамият ва халқ Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон, Туркманис- борот алмашишни давом эттириш зарурлигини
йўлини белгилаб, узоқ маданияти ҳамда миллий урф-одатлари, анъаналари манфаатларининг уйғунлашуви республикамизда тон ташқи сиёсат идоралари раҳбарлари панде- қайд этди. Аҳоли саломатлигини ҳимоя қилиш
манзилни кўзлаб олдинга эътироф этилганлиги билан аҳамиятли. Шунингдек, истиқомат қилаётган барча миллат ва элатларнинг мия шароитида мамлакатлар барқарорлиги ва тизими ва иқтисодий жараён ўртасидаги муво-
қараб интилар экан, халқ аждодларимизнинг давлатни бошқариш, мамлакат фаровон турмуш кечиришини таъминлайди. Улар- изчил ривожланишини таъминлаш билан боғлиқ занатни таъминлаш муҳимлиги таъкидланди.
хоҳиш-иродасини ўзида яхлитлигини таъминлаш борасидаги йўл-йўриқлари, нинг якдил қарашлари мустақил Ўзбекистонимиз- устувор йўналишлар ҳамда кўп томонлама ту-
мужассам этган Асосий давлатчиликни мустаҳкамлаш йўлидаги ғоя ва фикр- нинг янада гуллаб-яшнашига хизмат қилади. зилмалар доирасидаги ҳамкорликни янада мус- Тадбир қатнашчиларига Ўзбекистон
қонунга таяниб мамлакат лари, тажрибалари Асосий қонунимизнинг мезони таҳкамлаш истиқболларини муҳокама қилди. Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан илгари
ички ва ташқи сиёсатини қилиб олинганлиги диққатга сазовордир. Давоми 2-бетда сурилган БМТ шафелигида Пандемиялар дав-
амалга оширади. Форумда Ўзбекистон ташқи ишлар вазири рида давлатларнинг ихтиёрий мажбуриятлари
Конституцияда давлат ўз фаолиятини амалга ўзаро ишонч ва яқин ҳамкорликка асосланган тўғрисидаги халқаро кодексни ишлаб чиқиш та-
оширишда халқ манфаатлари ҳамда жамият фаро- адолатли глобал тизимни шакллантириш орқа- шаббусининг концептуал аҳамияти ҳақида маъ-
ли коронавирус инфекциясига қарши биргалик- лумот берилди.
да курашиш, даволаш усулларини такомил-
лаштириш ҳамда янги эпидемиологик-санитар Давоми 2-бетда
2 СИЁСАТ Ёшларнинг қалби, вужудига болалик пайтидан бошлаб одоб-ахлоқ, Конституция, ҳуқуқий 2020 йил 27 ноябрь, 229-сон
норма ва қонун-қоидалар ҳақидаги илк тасаввур ва тушунчаларни сингдириш лозим.
Бунда, албатта, жамиятнинг асоси бўлган оиланинг роли ва аҳамияти беқиёс.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Интервью
ҚАРОРИ
ҚАШҚАДАРЁ ЭЛИ УЧУН
ДОРИВОР ЎСИМЛИКЛАРНИ ЕТИШТИРИШ ВА ЯНГИ ИМКОНИЯТЛАР
ҚАЙТА ИШЛАШ, УЛАРНИНГ УРУҒЧИЛИГИНИ ДАВРИ БОШЛАНМОҚДА
ЙЎЛГА ҚЎЙИШНИ РИВОЖЛАНТИРИШ Бошланиши 1-бетда 20 миллион доллар маблағ ажра-
БЎЙИЧА ИЛМИЙ ТАДҚИҚОТЛАР КЎЛАМИНИ тилади. Демак, барча инфра-
Аҳолига ерлар ажратилиши структура яратилади. Сайёҳлар-
КЕНГАЙТИРИШГА ОИД ЧОРА-ТАДБИРЛАР кўзда тутилган. Бунда манфаат- га уйларда ҳам хизмат кўрсатиш
ТЎҒРИСИДА дорлик бирламчи мақсад қилиб механизмини йўлга қўямиз. Бун-
олинган. да оилавий тадбиркорлик билан
шуғулланиш истагида бўлган
Қашқадарёда туризмни ривож- оилаларга имтиёзли кредитлар
лантириш бўйича ҳам алоҳида ажратилади.
топшириқ берилди. Бунинг учун
Бошланиши 1-бетда “Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалигини модер- Марказ Давлат бюджети, Ўрмон хўжалигини ривож- Зойир МИРЗАЕВ, ки ҳисоб-китоблар қилинди. Кеча
низация қилиш” лойиҳаси доирасида жалб этилган лантириш жамғармаси маблағлари, хизмат кўрсатиш Қашқадарё вилояти Президентимиз бошчилигида шу
доривор ўсимликларни етиштириш, илмий-ишлаб кредит маблағларидан мазкур лабораторияни ташкил ва ўзи етиштирган доривор ўсимликларни сотишдан ҳокими: ишлар тақдимоти бўлиб ўтди.
чиқариш кластерлари фаолияти банк кредитлари, та- этишга йўналтириш чораларини кўрсин. тушадиган ва қонун ҳужжатлари билан тақиқланмаган
шаббускорлар маблағлари, халқаро молия институт- бошқа манбалар ҳисобидан молиялаштирилади; — Президентимизнинг Қашқа- Қилиниши керак бўлган ишлар
лари маблағлари ва қонун ҳужжатларида тақиқланма- 7. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси (Н.Ж.Бакиров), дарёга ташрифидан кейин маҳал- кредитлар, халқаро молия ташки-
ган бошқа манбалар ҳисобидан молиялаштирилади; Қишлоқ хўжалиги вазирлиги (Ж.А.Ходжаев): Марказда республикада илмий-педагогик ва меҳнат лама-маҳалла юриб, тадбиркорлар лотлари, давлат бюджети ҳамда
фаолияти билан шуғулланувчи ходимларнинг лавозим билан гаплашган ҳолда вилоятдаги маҳаллий тадбиркорлар маблағла-
доривор ўсимликларни кластер ва кооперация усу- доривор ўсимликлар соҳаси бўйича ривожланган маошига қўшимча ҳақ тўлаш тизими жорий этилади. ҳолатни ўнглаш юзасидан дастлаб- ри ҳисобига амалга оширилади.
лида етиштириш бўйича халқаро молия институтла- давлатларга мутахассисларни ўқитиш учун хорижий Бунда қўшимча ҳақ белгиланиши билан боғлиқ хара- Олдинги йилларда бу каби жараён-
рининг маблағлари ҳисобидан амалга ошириладиган стажировкалар ташкил этиш; жатларни молиялаштириш Ўрмон хўжалигини ривож- ларга давлат бюджетидан 580-600
аниқ лойиҳалар Марказ томонидан тижорат банкла- лантириш жамғармаси ҳамда хўжалик фаолиятидан миллиард сўм миқдорида маблағ
рига тақдим этилади. доривор ўсимликларни етиштириш ва улардан тушадиган маблағлар ҳисобидан амалга оширилади. ажратилган бўлса, бу йил 1,5 трил-
дори воситаларини ишлаб чиқаришни ташкил этишга лон сўм кераклиги аён бўлди.
4. Белгилансинки: оид илмий тадқиқот натижаларини амалиётга жорий 10. Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
Марказга ташқи ва ички бозор талаблари ҳамда этиш учун халқаро молия институтларининг грантла- (И.Ў.Маджидов) Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси Нега бу йил уч баробар кўп маблағ
маркетинг натижаларидан келиб чиқиб, ҳар йили 1 рини жалб этиш; (Н.Ж.Бакиров), Қишлоқ хўжалиги вазирлиги (Ж.А.Ходжа- ажратилмоқда, деган савол туғила-
июнга қадар доривор ўсимликлар экинларини жой- ев) билан биргаликда 2021/2022 ўқув йилидан бошлаб: ди. Биргина таълим соҳасини олсак,
лаштириш бўйича Қишлоқ хўжалиги вазирлигига ва Фанлар академияси (Б.С.Юлдашев) билан бирга- вилоятдаги таълим муассасалари
Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасига таклифлар кири- ликда доривор ва зиравор ўсимликларни етиштириш, республика олий таълим муассасалари био- моддий-техник базаси жиҳатидан рес-
тиш ҳуқуқи берилади; қайта ишлаш масалаларига бағишланган халқаро ва логия йўналишларининг 3 ва 4-курслари таҳсил публика бўйича охирги ўринларда ту-
доривор ўсимликларни тўплаш (ғамлаш), уларни республика бўйича конференция ҳамда симпозиум- олаётган иқтидорли талабалар таркибидан алоҳида ради. Бюджетдан тақдим этиладиган
олиб кириш ва ташқарига олиб чиқишга рухсатно- ларнинг доимий равишда ўтказиб борилишини таъ- гуруҳларда чуқурлаштирилган ўқитиш амалиётини маблағнинг кўп қисми айнан мактаб-
малар берганлик, аризаларни кўриб чиққанлик учун минласин; йўлга қўйсин; ларнинг аҳволини яхшилашга йўнал-
ундирилиб, маҳаллий бюджетга йўналтириладиган тирилади.
тўловларнинг 20 фоизи Марказ томонидан табиий “Ўзстандарт” агентлиги (Д.Н.Саттаров) билан кадрларга бўлган эҳтиёждан келиб чиқиб, барча
ҳолда ўсувчи, шу жумладан, йўқолиб бораётган до- биргаликда Марказ ҳузурида доривор ўсимликлар қишлоқ хўжалигига ихтисослашган коллеж ва техни- Энг муҳими, шу маблағларнинг
ривор ўсимликларни сақлаш, хатловдан ўтказиш, хомашёси ва улардан олинадиган маҳсулотларни кумларда мутахассисликлар классификациясини ино- оқилона сарфланишидир. Бунда,
уларнинг маданий плантацияларини яратиш, оналик сертификатлаш ва стандартлаштириш лаборатория- батга олган ҳолда “Доривор ўсимликлар етишти- албатта, жамоатчилик назорати сув
кўчатзорларини ташкил этиш, доривор ўсимликлар- сини ташкил этиш, уни белгиланган тартибда жаҳон риш агротехнологияси” йўналиши бўйича кадрлар ва ҳаводек зарурлиги таъкидланди.
ни етиштиришга доир технологик хариталар ишлаб стандартларига жавоб берадиган аккредитациядан тайёрлашни йўлга қўйсин.
чиқиш харажатларини қоплаш учун йўналтирилади; ўтказиш чораларини кўрсин; Музаффар СОЛИЕВ, да бошқарув тизимига янги, профес-
Марказ амалга оширилган чора-тадбирлар, эри- 11. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси (Н.Ж.Баки- Ўзбекистон сионал мутахассислар келган. Айни
шилган ютуқлар, амалиётдаги муаммолар ва улар- Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенга- ров) икки ой муддатда: Республикаси уй-жой пайтда аҳолига ширкатлар ўрнида
нинг ечими бўйича таклифларни ҳар чоракда таал- ши ва вилоятлар ҳокимликлари билан биргаликда коммунал бошқарув компаниялари профессио-
луқлилигига қараб Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳар йили 1 декабрга қадар келгуси йилда доривор Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳузуридаги До- хизмат кўрсатиш нал хизматларни ташкиллаштиради.
ҳамда Қишлоқ хўжалиги вазирлигига тақдим этиб бо- ўсимликларни етиштириш ва қайта ишлаш бўйича ривор ўсимликларни етиштириш ва қайта ишлаш вазири: Бундан ташқари, аҳолига инсон оми-
ради. ҳудудий дастурларни ишлаб чиқиб, тасдиқланишини илмий-ишлаб чиқариш маркази тўғрисидаги низомни лисиз ўз муаммоларини ҳал қилиш
5. Доривор ўсимликларни етиштириш ва қайта таъминласин. ишлаб чиқсин ва тасдиқлаш учун Вазирлар Маҳкама- — Давлатимиз раҳбари 12-13 но- имконияти яратилади. Шунингдек,
ишлаш илмий-ишлаб чиқариш марказига 1-иловага сига киритсин. ябрь кунлари вилоятда бўлиб, ҳудуд- биллинг тизимини ишга тушириш
мувофиқ рўйхатдаги муассасалар услубий ва амалий 8. Қуйидагиларнинг: ни ижтимоий-иқтисодий ривожлан- кўзда тутилмоқда. Қарши шаҳрида
ёрдам бериш учун бириктирилсин. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси, Инновацион ри- Доривор ўсимликларни етиштириш ва қайта ишлаш тириш ва аҳоли ҳаётини яхшилаш коммунал тўловлар бир тизим ёр-
Бунда, ҳар бир муассаса табиий ҳолда ўсувчи, вожланиш вазирлигининг Нукус, Хўжайли, Қоракўл, илмий-ишлаб чиқариш марказининг илмий салоҳия- масалалари бўйича вазифаларни дамида амалга оширилади. Қарши
шу жумладан, йўқолиб бораётган доривор ўсимлик- Бахмал, Зомин, Китоб, Узун, Бойсун, Бурчмулла, тини ошириш, моддий-техника базасини мустаҳкам- белгилаб берган эди. Ўшанда кўп шаҳри бўйича аниқланган 30 мил-
ларни сақлаш, хатловдан ўтказиш, уларнинг мада- Оҳангарон давлат ўрмон хўжаликларини доривор лаш ва фаолиятини такомиллаштириш чора-тадбир- қаватли уйлар, уй-жой ширкатлари- лиард сўмдан ортиқ қарздорликни
ний плантацияларини яратиш, оналик майдонлари ўсимликларни етиштиришга, Қуйи Чирчиқ ихтисос- лари дастурини ишлаб чиқсин ва тасдиқласин. нинг аҳволи ва иссиқлик таъминоти бартараф этиш олдимиздаги муҳим
ва кўчатзорларини ташкил этиш, доривор ўсимлик- лашган давлат ўрмон хўжалигини доривор ўсимлик- тизимини яхшилаш борасида топши- вазифа саналади. Ўтган икки ҳафта
ларни етиштиришга доир технологик хариталар лар уруғ ва кўчатларини тайёрлашга ихтисослашти- 12. Марказ Тошкент вилояти, Тошкент тумани, Дар- риқлар берилди. Бугунги кунда соҳа- давомида мажбурий бадал аҳолимиз
ишлаб чиқиш бўйича илмий асосланган таклифлар риш; хон қўрғони, Чимкент йўли кўчаси, 2-уйда жойлашган томонидан ўз вақтида 100 фоиз тўла-
ва ишланмалар ишлаб чиқиш учун мутахассисларни Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси, Жиззах, Бухоро Ижтимоий-иқтисодий касб-ҳунар коллежининг фойда- ниб келиняпти.
бириктиради. ва Самарқанд вилоятлари ҳокимликларининг теги- ланилмасдан турган биносига жойлаштирилсин.
6. Марказ Фанлар академияси (Б.С.Юлдашев), шинча Ғаллаорол, Когон ҳамда Ургут ихтисослашган Уй-жой коммунал хизмат кўр-
Инновацион ривожланиш вазирлиги (И.Ю.Абдурах- давлат ўрмон хўжаликларини ташкил этиш тўғрисида- 13. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси (Н.Ж.Бакиров) сатиш вазирлиги Қарши шаҳар ҳо-
манов), Қишлоқ хўжалиги вазирлиги (Ж.А.Ходжаев) ги таклифларига розилик берилсин. манфаатдор вазирлик ва идоралар билан биргаликда кимлиги билан ҳамкорликда лойиҳа
билан биргаликда: 9. Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси ҳузурида- икки ой муддатда қонун ҳужжатларига ушбу қарордан ишларини бошлади. Энг асосийси,
илмий-тадқиқот ва олий таълим муассасалари то- ги “Доривор ўсимликларни етиштириш ва қайта келиб чиқадиган ўзгартириш ва қўшимчалар тўғриси- ўтган даврда мутахассислар билан
монидан амалга оширилган доривор ўсимликларга ишлаш илмий ишлаб чиқариш маркази” давлат да Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритсин. биргаликда изланиб, Президент қа-
доир илмий тадқиқотлар, янги инновацион ишланма- муассасаси тузилмаси 2-иловага мувофиқ тасдиқ- рори лойиҳасига дастур сифатида ўз
лар бўйича маълумотлар базасини шакллантирсин, лансин. 14. Мазкур қарорнинг ижросини самарали ташкил таклифларимизни тайёрлаб қўйган-
шунингдек, уларнинг тизимли равишда янгилаб бори- Белгилансинки: этишга масъул ва шахсий жавобгар этиб Бош вазир миз. Бугунги кунда Қарши шаҳар аҳо-
лишини таъминласин; Марказнинг бюджетдан молиялаштириладиган 28 ўринбосари Ш.М.Ганиев белгилансин. лисини безовта қилаётган коммунал
тиббиётда ва халқ табобатида фаол қўлланилади- нафар бошқарув ходимларининг штат бирликлари сервис хизматлари, умуман, соҳада-
ган доривор ўсимликлар коллекцияси участкаси ва Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси тизимидаги мавжуд Қарор ижросини ҳар чоракда муҳокама қилиб ги муаммоларнинг тизимли ечимлари
генбанкини ташкил этсин; штат бирликларини мақбуллаштириш ҳисобига шакл- бориш, ижро учун масъул идоралар фаолиятини ишлаб чиқилмоқда. Биз Президенти-
Марказ ҳузурида доривор ўсимликлар хомашёси лантирилади. Бунда Молия вазирлиги 2021 йилдан мувофиқлаштириш ва назорат қилиш Ўзбекистон миз топшириғига асосан ширкатлар
ва улардан олинадиган маҳсулотларни сертификат- бошлаб Марказ таъминоти харажатларини молия- Республикасининг Бош вазири А.Н.Арипов ҳамда билан ишлаш, иссиқлик тизими ва
лаш ва стандартлаштириш лабораториясини ташкил лаштиришни Ўзбекистон Республикаси Давлат бюд- Ўзбекистон Республикаси Президентининг маслаҳат- аҳолини тоза ичимлик сув билан таъ-
этсин. Бунда Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Марказнинг жети параметрларида кўзда тутсин; чиси Р.А.Гулямов зиммасига юклансин. минлаш борасидаги ишларни режа-
аниқ ҳисоб-китобларига асосан Жаҳон банкининг лаштириб олдик.
Ўзбекистон Республикаси Амалга оширилаётган чора-тадбирлар натижадор-
лиги юзасидан 2021 йил 1 июнь ва 2021 йил 15 де- “КОРЕЯ
Президенти кабрга қадар Ўзбекистон Республикаси Президентига РЕСПУБЛИКАСИ –
ахборот берилсин. МАРКАЗИЙ ОСИЁ”
Тошкент шаҳри, ҲАМКОРЛИК ФОРУМИ
Ш. МИРЗИЁЕВ
2020 йил 26 ноябрь
8 декабрь — Ўзбекистон Республикаси
Конституцияси қабул қилинган кун
ДАВЛАТ ВА ЖАМИЯТ ТАРА++ИЁТИНИНГ Бошланиши 1-бетда батларни алоҳида стратегик шериклик
/У+У+ИЙ АСОСИ даражасига кўтарилиши Ўзбекистон —
Давлат идоралари, иқтисодиёт тар- Жанубий Корея алоқаларининг теран
Бошланиши 1-бетда нинг конституциявий ҳуқуқларини англаб ҳамда ҳуқуқий тизим етуклигининг ифода- пиши, ривожланиши ва уларни ҳаётга татбиқ моқлари ва ижтимоий ҳаётнинг бошқа ва узоқ муддатли эканлигидан дарак
етишларида амалий ёрдам бериш, содир сидир. У жамиятдаги турли хил ҳаётий жа- этиш учун имконият яратиб беради. Шуни соҳалари фаолиятига рақамли техно- бериши таъкидланди.
Гулнора НОСИРХЎЖАЕВА, бўлаётган воқеаларга дахлдорлик ҳиссини раёнларга фаол таъсир кўрсатувчи, фуқа- қайд этиш жоизки, давлат, ҳуқуқ, сиёсат, ма- логияларни кенг жорий қилиш бўйича
ТДЮУ кафедра мудири, оширишга қаратилган муҳим ислоҳотлар роларнинг, барча ижтимоий гуруҳларнинг даният, сиёсий партиялар, анъаналар, мил- ҳамкорликни кенгайтириш долзарблиги Коронавирус инфекциясига қар-
фалсафа фанлари номзоди, амалга оширилмоқда. жипслашувига кўмаклашувчи, жамиятнинг лий хусусиятлар ҳуқуқий онг шаклланишида алоҳида таъкидланди. ши курашиш борасидаги ҳамкорлик-
доцент яхлитлиги ҳамда тартиблилигини таъмин- муҳим аҳамият касб этади. ка доир ижобий тажриба мамнуният
Президентимизнинг 2019 йилнинг ловчи ва мустаҳкамловчи восита саналади. Шунингдек, иштирокчилар эъти- билан эътироф этилиб, пандемия-
Мамлакатимизда ижтимоий ҳаётнинг тур- 9 январь куни “Жамиятда ҳуқуқий онг ва Қонунни ҳурмат қилиш ҳуқуқий жамиятнинг, Ёшларнинг қалби, вужудига болалик бори иқлим ўзгариши Марказий Осиё нинг ижтимоий-иқтисодий оқибатини
ли соҳаларида олиб борилаётган ислоҳот- ҳуқуқий маданиятни юксалтириш тизи- сиёсий ва ҳуқуқий тизимлар самарали фа- пайтидан бошлаб одоб-ахлоқ, Консти- минтақаси барқарор ривожланишига бартараф этиш бўйича биргаликдаги
лардан кўзланган асосий мақсад, адолатли мини тубдан такомиллаштириш тўғриси- олият кўрсатишининг асосий талабларидан туция, ҳуқуқий норма ва қонун-қоидалар салбий таъсир кўрсатаётганига ҳам саъй-ҳаракатлар билан боғлиқ усту-
фуқаролик жамиятини шакллантириш ва да”ги фармони мазкур соҳадаги ишларни бири бўлиб келган. ҳақидаги илк тасаввур ва тушунчаларни қаратилди. Шу нуқтаи назардан, Орол вор йўналишлар белгилаб олинди.
ҳуқуқий демократик давлатни барпо этиш- янада такомиллаштиришда муҳим ҳуқуқий сингдириш лозим. Бунда, албатта, жами- денгизи қуришининг экологик оқибати,
дан иборат. Фуқароларнинг ҳуқуқий онги ва асос бўлиб хизмат қилмоқда. Унда “Жа- Ҳуқуқий маданият — умумий маданият- ятнинг асоси бўлган оиланинг роли ва аҳа- Оролбўйи аҳолисига халқаро ҳамжа- Савдо-иқтисодий ва инвестиция-
ҳуқуқий маданиятини юксалтириш ва шу миятда қонунларга ҳурмат руҳини қарор нинг ажралмас таркибий қисмини ташкил мияти беқиёс. мият томонидан кўмак кўрсатилиши вий алоқалар устувор аҳамиятга эга-
орқали уларнинг ҳуқуқий фаоллигини оши- топтириш — демократик ҳуқуқий давлат этади. Бу фуқаролар томонидан амалдаги механизми таҳлил қилинди. лиги қайд этилди. Ўзаро савдонинг
риш мамлакатимизда амалга оширилаёт- қуришнинг гаровидир!” деган ҳаётий ғоя- қонунчиликка юксак ҳурмат, уларга тўлиқ Фуқароларнинг ҳуқуқий онги ва билими аввалги ўсиш суръатини сақлаб қо-
ган демократик ўзгаришлар ва ислоҳотлар ни мустаҳкамлаш, шунингдек, жамиятда риоя этиш, бошқаларнинг ҳуқуқ ва эркинлик- даражасини уларнинг ижтимоий-ҳуқуқий Форум якунида қўшма баёнот қабул лиш ва маҳсулот айирбошлаш ҳамда
самарадорлигининг муҳим шарти ҳисоб- ҳуқуқий онг ва ҳуқуқий маданиятни юксал- ларига ўзаро ҳурматда бўлишни англатади. фаоллигига қараб аниқлаш мумкин. Ҳозирги қилинди. хизмат кўрсатиш ҳажмини ошириш
ланади. Шу боис, мамлакатимизда аҳоли тириш “шахс – оила — маҳалла — таъ- кунда аҳолининг ижтимоий-сиёсий, иқтисо- юзасидан аниқ чоралар кўришдан
ўртасида инсон ҳуқуқ ва эркинликларига лим муассасаси — ташкилот — жамият” Жамият ва давлат тараққиётининг ҳо- дий, маданий-маънавий соҳаларда шунинг- Ташриф доирасида А.Комилов Жа- икки томон ҳам манфаатдор экани
ҳурмат билан муносабатда бўлиш, улар- принципи бўйича тизимли ва узвий ташкил зирги ҳолати ҳуқуқий муносабатлар барча дек, ўз-ўзини бошқариш органларида фаол нубий Корея ташқи ишлар вазири Кан билдирилди.
этилишининг белгиланиши мазкур соҳадаги иштирокчиларининг ҳуқуқий маданиятини, иштирок этаётганликлари жамиятда ҳуқуқий Гён Хва билан ҳам учрашди. Ташқи си-
ишларнинг давлат сиёсати даражасига кўта- ҳуқуқий саводхонлигини ҳар томонлама онг ва ҳуқуқий маданият даражасининг ўсиб ёсат идоралари раҳбарлари икки томон Соғлиқни сақлаш соҳасидаги
рилганлигидан далолатдир. Юксак ҳуқуқий оширишни талаб қилмокда. бораётганлигидан далолат беради. Бу эса кун тартибининг долзарб масалалари- ҳамкорлик масалаларига алоҳида
маданият демократик жамият пойдевори демократик давлат асосларининг тобора ни муҳокама қилди, турли даражадаги эътибор қаратилди. Хусусан, Ўзбе-
Ҳуқуқий онг — уни англаш демакдир. У мустаҳкамланиб бораётгани белгисидир. бўлажак қўшма тадбирларнинг ташки- кистонда янги тиббиёт муассасалари
амалдаги ҳуқуқий нормаларнинг ташкил то- лий жиҳатларини кўриб чиқди. барпо этиш бўйича қўшма лойиҳалар
амалга оширилиши масаласи кўриб
Корея томони сиёсат, савдо, инве- чиқилди.
стиция, молия, ахборот-коммуникация,
фан ва технология соҳаларидаги ўза- Вазирлар томонларни қизиқтирган
ро ҳамкорлик суръатига юқори баҳо халқаро ва минтақавий масалалар юза-
берди. сидан ҳам фикр алмашди.
2019 йил икки томонлама муноса- ЎзА
2020 йил 27 ноябрь, 229-сон Халқ қабулхоналари томонидан ташкил этилган сайёр қабуллар халқ ИСЛОҲОТ 3
манфаати йўлида хизмат қилаётир.
Сайёр қабул
ХАЛҚ БИЛАН МУЛОҚОТ — МУАММОЛАР
ЕЧИМИГА ХИЗМАТ ҚИЛАДИ
Бошланиши 1-бетда хил бақир-чақирлар, уруш-жанжаллар Ҳаким ЙЎЛДОШЕВ олган суратлар.
бўлади. Бундан нафақат фарзандла-
Гулсум ШОДИЕВА, римизнинг уйқуси бузилади, балки биз Тошкент молия институти аъзоларининг ҳам сарсонгарчиликда, — дейди Юнусобод тумани “Мингчи- Миробод туманида
катталарнинг ҳам асабларимиз таран- биносида ўтказилган қийинчиликда кун кечиришига сабабчи нор” маҳалласида яшовчи Гулноза
“Янги Ўзбекистон” мухбири глашади. Шу боис, аҳоли тинчлигини сайёр қабулда Юнусобод бўлган. Тўлаганова. — Шу боис, уйни иссиқ бўлиб ўтган сайёр
бузаётган бу клубни кўчириш ёки ёпиш туманидаги кўплаб сақлаш мақсадида электр печини ёқиб
Сайёр қабуллар давомида фуқаро- ҳақида мурожаат қилдик. Айни пайтда муаммоларга ечим — 20 йилдан буён Машинасозлар қўйган эдик. 19 ноябрь куни кечки пайт қабул давомида 137
лардан ички ишлар, соғлиқни сақлаш ички ишлар ходимлари томонидан тун- топилди. Жумладан, кўчасидаги 1-ётоқхонада рўйхатдан уй юмушлари билан банд эдим. Бир-
тизими, шунингдек, уй-жой, ичимлик ги рейд ўтказилиб, мурожаатимиз асо- 176 нафар фуқаронинг ўтмасдан ижарада яшайман, — де- дан печкадан ўт чиқиб, ёнғин содир нафар фуқародан
сув, йўлларни асфальтлаш, тунги слилиги исботланса, унинг фаолияти мурожаатидан 73 таси йди Гулчеҳра Ҳошимова. — Ҳозир 61 бўлди. Уйдан онам ва қизимни олиб
ёритгичлар ўрнатиш каби масала- тўхтатилиши тушунтирилди. ижобий ҳал этилди. 6 та ёшдаман, 41 йиллик меҳнат стажига чиқиб улгурдим. Бироқ қўни-қўшнилар, мурожаатлар келиб
ларда 2017 тадан ортиқ мурожаат мурожаатга эса ҳуқуқий эгаман. Бироқ ҳамон эски паспортда ёнғин хавфсизлиги ходимлари кел-
келиб тушди. Очиқ мулоқот тарзида Тадбирда фуқаролардан паспорт маслаҳат берилиб, 19 юрибман. Шу боис, пенсиямни ҳам гунига қадар уйимиз ўт ичида қолди. тушган. Уларнинг
ўтган сайёр қабулларда жами 2 004 тизими масалаларига оид ҳам кўплаб та мурожаат юзасидан расмийлаштира олмадим. Юнусобод Уйимдаги барча жиҳозлар, мол-мул-
нафар фуқаронинг мурожаати ўрга- мурожаатлар келиб тушди. тушунтиришлар олиб тумани “Боғибўстон” маҳалла фуқа- ким ёниб кетди. Ҳозир уйимиз яроқ- 53 таси ижобий ҳал
нилди. Уларнинг 793 таси ижобий борилди. Шунингдек, ролар йиғини раиси Ёқут Аъзамхўжа- сиз ҳолга келиб қолгани боис онамни
ҳал қилиниб, 177 таси бўйича қонун- — 1952 йили Қозоғистон Республи- 78 та мурожаатда қайд еванинг йўл-йўриғи ва кўмаги билан синглимникида қолдириб, турмуш ўр- қилиниб, 8 таси
чилик талаблари доирасида ҳуқуқий касида туғилганман, лекин болалигим- этилган масалалар ижро Халқ қабулхонасига мурожаат қилдим. тоғим ва фарзандларим билан ижара-
тушунтиришлар берилди. Қўшимча ўр- дан шу ерда яшаб келаман, — дей- учун назоратга олинди. Ҳозир туман ҳокими қабулида бўл- га чиқдик. “Ўз уйинг — ўлан тўшагинг”, бўйича ҳуқуқий
ганиш ва муддат талаб этиладиган 887 ди Миробод тумани “Истиқлолобод” дим. Мурожаатимдаги барча масала- дея бежизга айтилмаган. Бировникида
та мурожаат юзасидан масъулларга маҳалласида яшовчи Мавлуда Олма- Шу ўринда айтиш лозимки, айрим ларим ечимини топди. Яъни пенсиям туриш ҳам ортиқча сарф-харажат та- маслаҳат ҳамда 6
тегишли топшириқлар берилди ва сова. — Кўп йиллар давомида давлат фуқароларимиз иложсизлик, эътибор- расмийлаштирилиб, доимий рўйхатга лаб қилади, ҳам ноқулайлик туғдира-
ижро учун назоратга олинди. ташкилотларида ишладим. Фуқароли- сизлик, ижтимоий шароити оғирлиги, қўйилиб, энг асосийси, янги паспорт ди. Уйни таъмирлашда амалий ёрдам тасига тушунтириш
гим бўлмагани учун айрим пайтларда ҳуқуқий саводхонлиги пастлиги ва бо- оладиган бўлдим. кўрсатилишини сўраб “Мингчинор”
Таъкидлаш жоизки, сайёр қабул- тўсиқларга ҳам учраганман. Прези- шқа кўплаб сабаблар билан ўз вақти- маҳалласи раиси билан биргаликда берилди.
ларда мурожаатларни кўриб чиқишда дент сайловлари, Олий Мажлис ва да ҳуқуқларидан фойдалана олмаган. — Уйимизда 5 киши яшаймиз. Яқин- туман Халқ қабулхонасига мурожаат
узоқ вақтдан буён ечимини топмаётган маҳаллий кенгашларга сайловларда Натижада йиллар давомида муаммо- да кекса онам коронавирусга чалиниб қилдик. Мурожаатим қаноатлантирил- Шунингдек, 70 та
муаммоларни ҳал этишга, жисмоний қатнаша олмадим. Бугун кўп йиллик лар йиғилиб, нафақат ўзи, балки оила қолди. Онам касалхонадан соғай- ди. 50 миллион сўм пул маблағи пла-
ва юридик шахсларнинг ҳуқуқлари армоним ушалди. Ички ишлар ходим- иб уйга қайтгач, унинг парваришига стик карточкамга ташлаб бериладиган мурожаат ижро
тикланишига алоҳида эътибор қара- лари хонадонимга келиб, фуқаролик алоҳида эътибор қаратаётган эдим, бўлди. Бу хайрли ишдан бошим кўкка
тилмоқда. паспортимни қўлимга топширди. Шуни етди. Айни қиш пайти бўлса, оилам учун назоратга
айтишим керакки, ногиронлигим ту- билан ижарада туришга анча қийна-
Масалан, Президент Администра- файли аввал ҳам уларга тиббий мос- лаётган эдик. Бизни аҳволимизни ту- олинди.
цияси, Миробод тумани сектор раҳ- лама олишда ёрдам кўрсатилишини шуниб, дарду ҳолимизни эшитган, ои-
барлари, Халқ қабулхонаси иштиро- сўраб мурожаат қилган эдим. Улар ламизни бу тушкунликдан олиб чиқиш риб сарсон бўлишига бу гал чек қўй-
кида М.В.Ломоносов номидаги Москва ногиронлик аравачаси ва қулоқ мос- учун яқиндан ёрдам кўрсатган барча илди. Бобомерос уй Р.Икромов номига
давлат университетнинг Тошкент фи- ламаси билан таъминланишимда кў- яхши инсонларга ўз миннатдорлиги- расмийлаштириладиган бўлди, унинг
лиали биносида бўлиб ўтган оммавий мак кўрсатишганди. Миробод тумани мизни билдирамиз. ёрдамига муҳтож укаларини ўзаро ке-
сайёр қабулда хаста фарзандни улғай- ички ишлар ходимлари фуқаролик лишган ҳолда алоҳида уй-жойга кўчиб
тираётган мирободлик Зиёда опа Нор- паспортимни олиб келиб, тантанали Туманнинг “Мингчинор” маҳалласи- чиқишига кўмаклашиш “Мингчинор”
босунованинг муаммосига ҳам ечим топширгани эса янада қувонтирди. Бу- да яшовчи Раҳим ака Икромовнинг хо- маҳалласи масъуллари зиммасига
топилди. нинг учун Халқ қабулхонаси ва сектор надонида уч ака-ука ва уларнинг оила юклатилди.
раҳбарларига миннатдорлигимни бил- аъзолари қийналиб яшайди. Раҳим
— Она учун фарзандини бетоб- дираман. Халқнинг дарду ташвишини аканинг иккала укаси руҳий хаста Тошкент молия институти биноси-
лигини кўришдан оғирроқ ташвиш, эшитиб, улар корига ярашдек хайрли бўлгани сабабли эътибор ва кўмакка да ўтказилган сайёр қабулда Юнусо-
дард бўлмаса керак, — дейди Зиёда ишларга бел боғлаган бу азиз инсон- муҳтож. Улар яшаб турган уй эса бо- бод туманидаги кўплаб муаммоларга
Норбосунова. — 2019 йил туғилган лар ҳамиша омон бўлишсин! босидан мерос. Бобоси оламдан ўт- ечим топилди. Жумладан, 176 нафар
фарзандим Темурга болалар цере- гани боис, мерос уйни набиралар фуқаронинг мурожаатидан 73 таси
брал фалажи ташхиси қўйилган. Ҳали Миробод туманида бўлиб ўтган сай- номига расмийлаштириш борасида ижобий ҳал этилди. 6 та мурожаатга
мурғак ёшдаги болани оғир хаста- ёр қабул давомида 137 нафар фуқаро- қийинчилик туғилаётган эди. Раҳим эса ҳуқуқий маслаҳат берилиб, 19 та
лик қийнамоқда. Уни даволатиш учун дан мурожаатлар келиб тушган. Улар- аканинг идорама-идора ҳужжат кўта- мурожаат юзасидан тушунтиришлар
бормаган жойим қолмади. Муолажа- нинг 53 таси ижобий ҳал қилиниб, 8 олиб борилди. Шунингдек, 78 та муро-
лар, дори-дармон нархи жуда қиммат. таси бўйича ҳуқуқий маслаҳат ҳамда 6 жаатда қайд этилган масалалар ижро
Яқинда хусусий клиникага олиб бор- тасига тушунтириш берилди. Шунин- учун назоратга олинди.
дим, зарур дориларни ёзиб беришди. гдек, 70 та мурожаат ижро учун на-
Уни олишимиз керак. Ўзим ҳеч қаерда зоратга олинди. Бир сўз билан айтганда, Халқ қа-
ишламайман. Турмуш ўртоғимнинг кун- булхоналари томонидан ташкил этил-
лик топгани рўзғорни тебратишга аранг Юнусобод туманидаги сайёр қа- ган сайёр қабуллар халқ манфаати йў-
етади. Шу боис Халқ қабулхонасига булда 4 та сектор раҳбари — ту- лида хизмат қилаётир. Асосийси, улар
мурожаат қилдим. Соғлиқни сақлаш ман ҳокими, туман прокурори, ички аҳоли мурожаатларини ўрганиб, шико-
вазирлиги томонидан дори-дармонлар ишлар органлари фаолиятини муво- ятларда келтирилган муаммоларнинг
билан таъминланиши айтилди. Менинг фиқлаштириш бошқармаси бошлиғи, ечимини топиш, фуқаролар ҳуқуқ ва
дардимга қулоқ тутиб, фарзандимни туман солиқ идораси раҳбари ўзла- эркинликлари, қонуний манфаатлари-
шифо топишига кўмаклашмоқчи бўлган рига бириктирилган маҳаллалардан га доир ва бошқа кўплаб масалаларни
ҳамда бу хайрли ишни бошида турган- келган мурожаатчилар билан шахсан ижобий ҳал этишга ўз ҳиссаларини қў-
ларга миннатдорлигимни билдираман. бирма-бир суҳбатлашди. шиб келмоқда.
— Ён-атрофингда тинчлик, ҳало- — Турмуш ўртоғим билан туман
ват бўлмаса, хотиржам яшаб бўлмас Халқ қабулхонасига мурожаат қилган
экан. Ўз уйингда ҳам ҳордиқ чиқара эдик. Мана, бугун орзуимиз амалга
олмас экансан киши, — дейди Миро- ошди, — дейди Шаҳло Мавлонова.
бод тумани Чимкент кўчасида яшов- — Турмуш ўртоғим Шуҳратхўжа Мав-
чи Алина Маннопова. — Ишдан уйга лонов билан 30 йилдан ортиқ вақт мо-
чарчаб келиб, оиламиз бағрида ором байнида шу юртда меҳнат қилиб, яшаб
оламиз десак, тунги шовқин-сурондан келамиз. Бироқ фуқаролигимиз йўқли-
тинчимиз йўқолиб, ухлай олмаймиз. ги кўнглимизда хижиллик уйғотарди.
Чунки биз яшайдиган уйнинг ёнида Бугун бизга тантанали равишда фуқа-
“ВАН МОР” тунги клуби жойлашган. ролик паспорти топширилди. Тўғриси,
Клубда кўпинча туннинг ярмида ҳар кўп йиллик орзуимиз армонга айлан-
маганидан беҳад қувондик.
Семинар
ЖАМОАТ ТРАНСПОРТИДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ +УЛАЙ ТИЗИМИ ЯРАТИЛМО+ДА
Ирода ТОШМАТОВА, оид концепция тақдимоти билан танишди. тармоғи шакллантирилади. Слайд ёрдамида ушбу бир-бирига боғлиқлигини таъкидлади. таксилар бошқаруви, BRT (тезюрар автобус ташуви)
“Янги Ўзбекистон” мухбири Тошкент давлат транспорт университетида Транс- нуқталар экранда намойиш қилиниб, уларга олиб — Биз 25 кишидан иборат жамоамиз билан тизимини ишлаб чиқишга киришдик. Ҳозирга қадар
чиқувчи кичик йўналишлар ҳам жорий этилиши ай- сезиларли ишлар амалга оширилди. Хусусан, қисқа
Транспорт воситалари порт вазирлиги, вилоят, шаҳарлар ҳокимликлари ва- тилди. бир йилдан буён Тошкентда ана шу лойиҳа устида вақт ичида 13,9 километр узунликда велосипед йўл-
ҳаракатланадиган киллари ҳамда олимлар иштирокида ўтган семинар ишлаяпмиз, — деди Жиҳат Калёнжўғлу. — Бу ерда лари қурилди.
кўчалардаги узундан-узун ана шу концепция муҳокамасига бағишланди. Жараёнда, шунингдек, 200 та йирик чорраҳадаги биринчи дуч келган муаммомиз Тошкент шаҳридаги
тирбандликлар аксарият мавжуд юкламалар таҳлил қилиниб, уларнинг ар- 14 та туман ва бутун республикада йўл-кўчаларга Белгиланган вазифаларни тўлиқ ижро этиш учун
пойтахт шаҳарларга Тадбирда Тошкент шаҳри ҳокимлиги ва Туркия- хитектураси ва светофорлар фазасини ўзгартириш, оид маълумотларнинг рақамли эмаслиги бўлди. Шу жаҳон тажрибасидаги каби барча транспорт воси-
хос. Сўнгги йилларда нинг “Калён” инжиниринг компанияси ўртасида им- моделлаштириш орқали уларнинг ўтказувчанлик қо- боис, ишни аввало Географик маълумотлар тизи- таларини ягона бошқарув тизими назорат қилиши-
Тошкент шаҳрида ҳам золанган ҳамкорлик шартномаси асосида ишлаб билиятини ошириш, йўл белгиси, йўл кўрсаткичлари- мини яратишдан бошладик. Кейин шаҳар транспор- га тўғри келади. Шу боис, “Тошшаҳартрансхизмат”
бу одатий ҳолга айланиб чиқилган пойтахт кўчаларининг транспорт мастер ни ўрнатиш, светофорлар фаолиятини ўзгартириш тидан фойдаланиш тизими, велосипед йўлаклари, ҳамда “Тошкент метрополитени” корхоналари бир-
бормоқда. Бу бевосита режаси намойиш этилди. Уни ишлаб чиқишда, концепциялари ҳам ишлаб чиқилмоқда. Мутахассис- чорраҳалар дизайни, автомобиль тўхташ жойлари лаштирилиб, Тошкент шаҳри транспорт бошқармаси
аҳоли ва автомобиллар аввало, геоахборот тизими орқали транспорт ва ларнинг таъкидлашича, мазкур ишлар давомида 600 муаммоси, юк ташиш ва автоматик тўлов тизими, бошқарувига берилиши кўзда тутилган.
сони ўсиши, ижтимоий- йўловчилар оқими таҳлил қилиниб, автомобиллар- километрлик автомобиль йўллари ўрганилиб, улар-
иқтисодий ривожланишнинг га юкламалар тушириши мумкин бўлган барча объ- да 7 256 та йўл белгиси, 1 224 та светофор, 598 та
жадаллашуви натижасида ектларнинг ягона географик маълумотлар тизими пиёдалар ўтиш жойи, 59 та ер ости ва 7 та ер усти
транспорт тизимига базаси яратилгани таъкидланди. Аҳолининг асосий ўтиш жойи, 1 900 та автобус оралиқ бекати, 20 та
тушадиган юклама ортиши ҳаракатланиш йўналишлари рақамли ягона базага кўприк ва йўл ўтказгич борлиги аниқланди.
билан боғлиқ. киритилди.
Лойиҳанинг яна бир аҳамиятли томони - белги-
Биргина мисол. Охирги 10 йилда шаҳарда авто- — Лойиҳанинг асосий мақсади катта шаҳарлар- ланган 7 та кўчада автобуслар ҳаракатланиши учун
мобиллар сони 250 мингтадан 510 мингтага ошган да транспорт ҳаракати ортиши натижасида юзага махсус йўлаклар яратилади. Хориж тажрибасида
бўлса, ҳар куни пойтахт кўчаларига чиқадиган транс- келадиган муаммоларнинг илмий ечимини топишга оммалашган тизим кўчалардаги ҳар қандай тир-
порт воситалари 600 мингни ташкил этмоқда. Шунга қаратилган, — деди Транспорт вазирлиги ҳузуридаги бандлик шароитида йўловчиларни манзилига қисқа
мос тарзда транспорт инфратузилмаси ривожланиб Транспорт муаммоларини ўрганиш маркази директо- вақтда етказиб қўйишни таъминлайди. Ҳозир янги
боряпти, аммо йўл ҳаракатини тартибга солиш тизи- ри Мурод Обидов. — Шу аснода аҳоли учун сифат- таъмирланаётган йўллар, хусусан, Фарғона йўли кў-
мида ечимини кутаётган муаммолар етарлича. ли ва қулай транспорт тизимини жорий этиш бўйича часида автобуслар учун йўлак қуриш ишлари бош-
бир қатор таклифлар ҳам ишлаб чиқилди. Масалан, ланган. Мутахассислар келаси йилдан бу ишларни
Давлатимиз раҳбари хорижий экспертларни жалб жамоат транспорт йўналишларини 3 тоифа — ет- жадаллаштириб, 4 та алоҳида йўлак орқали шаҳар
қилган ҳолда Тошкент шаҳрида жамоат транспор- казиб берувчи (7 километргача), боғловчи (15 ки- четларини марказга боғлайдиган йўналишларни
ти тизими ва инфратузилмасини такомиллашти- лометргача) ва магистрал (15 километрдан ортиқ) жорий этишни режалаштирган. Ушбу тадбирларни
риш бўйича топшириқ берган эди. Жорий йилнинг га ажратиш ҳамда уларни мавжуд ва истиқболдаги амалга ошириш орқали йўналишдаги автобуслар-
23 ноябрь куни Президентимиз Тошкент шаҳрида метро бекатларига боғлаш. Уларнинг ҳар бири учун нинг ҳаракатланиш тезлиги 25 фоиз ошиб, жамоат
йўл-транспорт инфратузилмасини ривожлантиришга алоҳида тўлов таърифлари ҳам ўйланди. Шу орқали транспортида энг узоқ магистрал йўналиш бўйича
адолат тизими ўрнатилиб, йўловчилар ҳаракатлан- ҳаракатланиш ўртача 45 фоизга камаяди.
ган масофаси асосида белгиланган тўловни амалга
оширади. Семинарда лойиҳа тақдимотини намойиш этган
туркиялик мутахассис, “Калён” компанияси раҳбари
Концепцуал моделга кўра, Тошкент шаҳридаги Жиҳат Калёнжўғлу яратилган концепция бир қанча
метро линиялари бормаган 7 та асосий кўчадан йўналишларни қамраб олиши ва уларнинг барчаси
марказга кириб келувчи магистрал йўналишлар
4 ЖАМИЯТ Давлат бошқарувида хотин-қизларнинг иштирокини янада ошириш мақсадида 6 мингдан 2020 йил 27 ноябрь, 229-сон
зиёд фаол хотин-қизлардан иборат кадрлар захираси шакллантирилди.
Тараққиёт омили Муносабат
ГЕНДЕР ТЕНГЛИККА ЭРИШИШ ТАДБИРКОРЛИКНИ
СТРАТЕГИЯСИ МИЛЛИЙ ВА УМУМИНСОНИЙ
РИВОЖЛАНТИРИШ, ОДАМЛАРНИ
+АДРИЯТЛАРГА АСОСЛАНАДИ ИШБИЛАРМОН +ИЛИШ —
АСОСИЙ МА+САДИМИЗ
Гендер тенглик нафақат инсон ҳуқуқини таъминлаш, балки, Мамлакатимизда сўнгги йилларда тадбиркорликни
жамиятни сиёсий, ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришда ривожлантириш, аҳолининг кенг қатламини тадбиркорликка
муҳим аҳамият касб этадиган эзгу қадриятдир. Қолаверса, гендер жалб қилиш ва уларнинг даромад манбаларини кўпайтириш
тенглик — бу, мамлакатнинг демократик тараққиёт даражасини борасида яратилаётган имкониятлар халқимизнинг турмуш
кўрсатувчи индикаторлардан бири ҳисобланади. Шу боис, фаровонлигини оширишга хизмат қилмоқда. Глобал
бугунги глобаллашув даврида жамиятда бу масалага устувор пандемия даврида ҳам бу борадаги ишлар изчил давом этиб,
эътибор қаратилмоқда. бизнес субъектларига кўмаклашиш мақсадида қатор фармон
Ўзбекистон Республикаси гендер тенгликни таъминлаш ва қарорлар қабул қилинди.
масалалари бўйича комиссияси ишчи гуруҳи аъзоси, Олий
Мажлис Сенати хотин-қизлар ва гендер тенглик масалалари рамай, улар негадир ишга солинма-
қўмитаси котибияти бош маслаҳатчиси Нодира ШОТУРСУНОВА ган. Ачинарли жиҳати, айрим раҳ-
билан суҳбатимиз мамлакатимизда ушбу йўналишда амалга барлар бу масалага панжа ортидан
оширилаётган ишлар ва истиқболдаги вазифалар хусусида бўлди. қараган.
— Нодира Носировна, суҳбати- га йўл қўймаслик мақсадида Ўзбекистон Ижтимоий ҳимояга муҳтож хотин-қиз- борасидаги ишларни янада ривожлан- Одинахон ОТАХОНОВА, Куни кеча Президентимиз раис-
мизни гендер тенглик тушунчасининг Республикасида Гендер тенгликни таъ- ларни қўллаб-қувватлаш борасида тириш учун биринчи навбатда қандай лигида ўтказилган видеоселектор
мазмун-моҳияти, жамиятни ривожлан- минлаш масалалари бўйича комиссия амалга оширилаётган ишлар ҳам муҳим муаммоларни ҳал этиш керак? Олий Мажлис Қонунчилик йиғилишида ҳам ҳокимлар ва сектор
тиришдаги аҳамияти ҳақидаги фикрла- ташкил этилди. самара бермоқда. Хотин-қизларнинг раҳбарларининг асосий вазифаси ва
рингиз билан бошласак. бандлигини таъминлаш ва аёллар тад- — Бу борада, аввало, гендер маса- палатаси депутати зиммасига олган мажбурияти – янги
Вазирлик ва идораларда гендер биркорлигини ривожлантириш борасида ласида аҳолининг дунёқарашини ривож- иш ўринлари яратиб, эҳтиёжманд ои-
— Гендер — хотин-қизлар ва эркаклар тенглик масалалари бўйича маслаҳат изчил иш олиб бориляпти. Айни пайтда лантириш зарур. Гендер тенглик дегани Фаолиятига пандемия салбий таъ- лаларни “темир дафтар”дан чиқариш
ўртасидаги муносабатларнинг жамият ҳа- кенгаши фаолияти йўлга қўйилди. Сиё- Гендер тенглик комиссияси томонидан эркак ва аёлнинг манфаатини бирдек сир қилган микрофирма, кичик корхо- борасидаги ишлар натижадорлиги
ёти ва фаолиятининг барча соҳаларида, сий, ижтимоий, иқтисодий соҳаларда хотин-қизлар тадбиркорлигини ривож- ҳимоя қиладиган қадрият эканини барча на ва якка тартибдаги тадбиркорлар- кўриб чиқилди.
шу жумладан сиёсат, иқтисодиёт, ҳуқуқ, хотин-қизлар ҳамда эркаклар учун тенг лантириш мақсадида тадбиркорлик англаши лозим. Тўғри, ҳозирда юртимиз- га жорий йил 31 декабргача айрим
мафкура ва маданият, таълим ҳамда ҳуқуқ ва имкониятларни таъминлашга маслаҳат кенгашлари фаолият юритяпти. да бу йўналишда аёллар фаоллигини солиқлар тўланишини фоизсиз ке- Жорий йилда оилавий тадбиркор-
илм-фан соҳаларида намоён бўладиган қаратилган “2020-2030 йилларда Ўзбе- Комиссия қошида тадбиркор аёллар фо- оширишга кўпроқ эътибор берилаяпти. чиктириш (бўлиб-бўлиб тўлаш) имко- лик дастурлари доирасида жами 4
муҳим ижтимоий кўриниш. Шу жиҳатдан кистон Республикасида гендер тенгликка руми ташкил этилди. Бунинг ҳам ўзига яраша сабаблари бор ни берилди. Шу йилнинг 1 июнидан триллион сўм ажратиш белгиланган
олганда, гендер тушунчаси фақат аёллар эришиш стратегияси” лойиҳаси ишлаб — бизнинг жамиятимизда эркаклар ҳами- 1 сентябрига қадар кичик корхоналар эди. Лекин йил давомида қўшимча
манфаатларини ифодаламайди, балки, чиқилди. — Комиссия ўз фаолиятида халқаро ша етакчи мавқеда ва фаол бўлиб келган. икки турдаги — ер ва мол-мулк со- маблағлар ҳам йўналтирилди, аҳоли
ҳар икки жинс вакилларининг ўз орзу ва ҳамкорликни йўлга қўйиш, мамлакати- Аммо, аёллар масаласида ҳали қилина- лиқларини тўлашдан озод қилиниб, ва тадбиркорларга жами 5,2 трилли-
мақсадлари сари дадил одимлаши, ҳаёт — Жамиятда хотин-қизларнинг мизда амалга оширилаётган ишларни диган ишлар кўп. Шу боис, гендер тенглик микрофирмалар ва кичик корхоналар он сўм имтиёзли кредитлар берилди.
сифатини ошириш учун бир хил имкон ижтимоий-сиёсий фаоллигини оши- халқаро ҳамжамиятга етказишга ҳам билан боғлиқ лойиҳаларимиз кўпроқ аёл- учун ижтимоий солиқ ставкаси 12 фо- Албатта, бу одамларни тадбиркор
бериш кераклигини ифода этади. Айнан риш борасида ишлар қандай самара эътибор қаратадими? ларнинг фаоллигини оширишга йўналти- издан 1 фоизгача пасайтирилди. қилиш, камбағалликни қисқартириш-
ривожланган жамиятнинг талабларидан бермоқда? рилган. Табиийки, бу йўналишдаги ишлар га қаратилаётган юксак эътиборнинг
бири — бу эркак ва аёл ҳуқуқлари тенг- — Албатта, бу йўналишда ҳам ишла- бир тизимга тушгач, гендер тенглик ло- Қувонарлиси, пандемия даврида ёрқин ифодасидир. Бироқ ушбу маб-
лигини таъминлашдан иборат. Зеро, — Айтиш керакки, сўнгги йилларда римиз тобора ривожланаяпти. Аёллар йиҳалари эркаклар ва аёллар учун тенг берилган имтиёз ва енгилликлар лағларнинг самарадорлиги қандай,
жамиятдаги бу мувозанат инсониятнинг мамлакатимизда аёллар ва эркаклар- тадбиркорлигини ривожлантириш йўна- муҳит яратишда давом эттирилади. натижасида хўжалик юритувчи субъ- улар кўзланган натижани бердими,
барқарор тараққиёти ва фаровон келажа- нинг тенг ҳуқуқлилигини таъминлаш, лишида АҚШнинг ишбилармон аёллар ектлар ҳисобида қолган маблағлар деган савол туғилади.
ги кафолатидир. Шу боис, азал-азалдан хотин-қизларнинг давлат бошқарувидаги ассоциацияси билан “Йўл харитаси” — Вазирлик ва идораларда ген- уларнинг фаолияти барқарорлигини
кишилик жамияти тарихида бу қадрият ролини ошириш, аёлларни турли масъул ишлаб чиқилди. ЕХҲТнинг Ўзбекистонда- дер тенглик фаолиятини ривож- сақлаб қолишга, иқтисодий қийин- Йиғилишда айни масалалар таҳ-
юксак эъзозланган. лавозимларга тайинлашга алоҳида эъ- ги лойиҳалари координатори билан ҳам- лантиришга кўмаклашиш борасида чиликларни енгиб ўтишига ҳамда лил қилиниб, Шовот туманида 26
тибор қаратилмоқда. Натижада аёлла- корликда Навоий вилоятининг Хатирчи амалга оширилаётган ишлар тўғриси- ходимларининг иш ҳақларини ўз миллиард сўм оилавий кредит ажра-
Гендер тенгликнинг ҳуқуқий ривожига римиз депутат, сенатор, ҳоким, элчи, туманида одам савдосига учраган аёл- да ҳам сўзлаб берсангиз... вақтида беришига моддий асос яра- тилиши ҳисобига бир ярим мингта
эътибор берадиган бўлсак, бу борада прокурор, судья, солиқчи каби масъули- таётир. иш жойи яратилгани, яъни, 1 милли-
1948 йилда БМТ Бош ассамблеяси томо- ятли лавозимларда меҳнат қилаётир. — Ҳозирда қатор вазирлик ва идора- ард сўм кредитга 56 та янги иш ўрни
нидан қабул қилинган Инсон ҳуқуқлари ларда гендер тенглик масалалари бў- Яна бир муҳим жиҳат, йил бошида тўғри келгани, бу кўрсаткич Қўшра-
умумжаҳон декларациясида белгилан- Давлат бошқарувида хотин-қиз- йича маслаҳат кенгаши фаолият юри- ҳар бир вилоят, туман ва шаҳар ҳоки- ботда 57 та, Музработда 49 тани
ган умуминсоний тамойилларни алоҳи- ларнинг иштирокини янада ошириш тади. Кўпинча, ушбу кенгаш аъзолари ми халққа мурожаат қилиб, тадбир- ташкил этгани таъкидланди.
да эътироф этиш жоиз. Унда эркак ва мақсадида 6 мингдан зиёд фаол хо- бу кенгашга ким раҳбарлик қилиши корликни ривожлантириш бўйича аниқ
аёлларнинг тенглиги алоҳида эътироф тин-қизлардан иборат кадрлар захираси керак, бу йўналишда ишларни қандай режаларини белгилаб олганини ҳам- Молия вазирлигига янги жалб
этилган бўлиб, Декларациянинг 1-мод- шакллантирилди. Ҳозирги вақтда улар- ташкил қилиш керак, деган саволлар- мамиз яхши биламиз. Шу жиҳатдан, этилган еврооблигация маблағлари-
дасида “Ҳамма одамлар ўз қадр-қимма- ни турли раҳбарлик лавозимларига тай- га дуч келади. Уларга бу йўналишда уларни амалга ошириш мақсадида дан 1 триллион сўмни Халқ банки,
ти ҳамда ҳуқуқларида эркин ва тенг бў- ёрлаш бўйича тизимли ўқувлар ташкил услубий-амалий ёрдам бериш мақса- бу йилги мураккаб синовларга қара- Микрокредитбанк ва Агробанкка ои-
либ туғиладилар. Уларга ақл ва виждон этилмоқда. дида медиарежа ишлаб чиқиб, тарғи- масдан, бизнесни қўллаб-қувватлаш лавий тадбиркорлик дастурлари учун
ато қилинган, бинобарин бир-бирларига ботни кучайтирмоқчимиз. Шунингдек, учун етарли ресурслар ажратилиб, ресурс сифатида жойлаштириш ва-
нисбатан биродарлик руҳида муноса- — Хотин-қизларни ижтимоий муҳо- шу кунларда давом этаётган “Гендер барча зарур шароитлар яратилди. зифаси қўйилди. Чунки бугунги кунда
батда бўлишлари керак”, дея таъриф фаза қилиш, уларни зўравонликдан тенглик фаоли” миллий танловини таш- тадбиркорларнинг қарийб 1 трилли-
берилган. БМТ томонидан 1966 йилда ҳимоялаш масаласи ҳам долзарб аҳа- кил этишдан мақсад ҳам бу йўналишда Тадбиркорлик фаолияти учун яра- он сўмлик янги лойиҳалари учун кре-
қабул қилинган яна бир халқаро ҳужжат миятга эга. Бу борада амалга ошири- амалга оширилаётган ишларни чуқур тилган имтиёзлар натижасида жорий дитларга талаби бор.
— Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғри- лаётган ишларнинг натижаси нималар- таҳлил ва тарғиб этиш, илғор тажри- йилнинг ўтган 10 ойида 78 мингта
сидаги халқаро пактнинг 3-моддасида да кўринмоқда? баларни оммалаштириш, хотин-қиз- корхона ташкил этилди. Хусусан, Хотин-қизларни тадбиркорликка
“Мазкур пактда иштирок этувчи давлат- ларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳи- Ховос туманидаги янги кичик сано- ўргатиш, касбий малакасини оши-
лар эркаклар ва аёллар учун ушбу Пакт- — Айтиш керакки, гарчи ҳаётимизда моялаш, жамият ҳаётида фаоллигини ат зонасида 7 та лойиҳанинг амалга риш, меҳнат қилиб, яхши ҳаёт кечи-
да кўриб чиқилган барча фуқаролик ва аёлларнинг зўравонликка учраши билан янада оширишдан иборат. Анъанавий оширилиши ҳисобига 500 та иш ўрни риши учун барча шароитларни яра-
сиёсий ҳуқуқлардан бир хилда фойдала- боғлиқ ҳолатлар қайд этилиб, бу оила ва тарзда ўтказилиши режалаштирилган яратилиб, туманда 170 та янги кор- тиш энг асосий масала ҳисобланади.
нишини таъминлаш мажбуриятини ола- жамият ривожига ўз салбий таъсирини танловда ҳар жорий йил якунлари бў- хона очилди. Энг муҳими, Сирдарё Бу борада касбга ўқиш истагини бил-
ди”, деб таъкидланган. намоён этса-да, яқин-яқингача бу муаммо йича гендер тенгликни таъминлаш вилоятида 10 ойда 12 мингта дои- дирган ёлғиз ва кўп фарзандли аёл-
ёпиқ мавзу бўлган Бу ҳолатни ўрганиш соҳасида юқори натижаларга эришган, мий иш ўрни ташкил этилиб, “темир лар учун тикувчилик, пазандалик,
Ушбу халқаро ҳужжатларни рати- тугул, у ҳақда сўз очиш ҳам мушкул эди. бу борада жамият ривожи учун ташаб- дафтар”га киритилган ишсиз фуқаро- сартарошлик ва бошқа йўналишлар-
фикация қилган мустақил давлатимиз бус кўрсатаётган, хотин-қизлар ҳуқуқла- ларнинг қарийб 90 фоизи бандлиги да касбга ўргатиш курсларини таш-
халқаро ҳуқуқнинг умумэътироф этил- ИЖТИМОИЙ ҲИМОЯГА МУҲТОЖ ХОТИН- рини ҳимоя қилиш, ўз соҳасига тегишли таъминланди. кил этиш ғоят муҳимдир.
ган талабларидан келиб чиқиб ўз мил- ҚИЗЛАРНИ ҚЎЛЛАБ-ҚУВВАТЛАШ БОРАСИДА йўналишларда долзарб вазифаларни
лий қонунчилигида аёллар ва эркаклар АМАЛГА ОШИРИЛАЁТГАН ИШЛАР ҲАМ амалга ошираётган вазирликлар, идо- Аммо тан олиш керак, тадбир- Видеоселектор йиғилишида Халқ
тенглиги масаласига жиддий аҳамият МУҲИМ САМАРА БЕРМОҚДА. ХОТИН- ралар, нодавлат нотижорат ташкилот- корликни қўллаб-қувватлаш бора- банкига хотин-қизлар тадбиркорлиги
бермоқда. Хусусан, сўнгги йилларда бу ҚИЗЛАРНИНГ БАНДЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ лари ва журналистлар иштирок этади. сида белгиланган чоралар ижроси учун лойиҳалар тайёрлаб, уларни
соҳадаги ҳуқуқий ва амалий ишлар янги ВА АЁЛЛАР ТАДБИРКОРЛИГИНИ Танлов бир қанча асосий номинация- барча ҳудудларда бир хил эмас. ўз бизнесини йўлга қўйишга ўрга-
босқичга кўтарилди. Охирги тўрт йил мо- РИВОЖЛАНТИРИШ БОРАСИДА ИЗЧИЛ ИШ лар бўйича ўтказилади. Агар тадбиркорлар берилаётган ен- тиш ҳамда аёллар билан бевосита
байнида гендер тенгликни таъминлаш, ОЛИБ БОРИЛЯПТИ. гиллик ва имтиёзлардан самарали маҳаллалар, туманлар кесимида
хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш, улар- Бир сўз билан айтганда, бугунги кунда фойдаланганда, жойларда минглаб ишлаш вазифаси юкланиши, шубҳа-
нинг давлат ва жамият бошқарувидаги Сўнгги тўрт йилда бу борадаги вазият ларни қўллаб-қувватлаш мақсадида их- жамиятимизда гендер тенглик масаласи янги иш ўринлари яратилар эди, сиз, уй бекалари оиласи даромадига
ролини ошириш билан боғлиқ иккита қо- тубдан ўзгарди, муаммолар очиқ-ошко- тисослаштирилган кичик ижтимоий тикув устувор вазифа сифатида кун тартибига ёшлар ва хотин-қизлар ишсиз қол- ҳисса қўшишига замин яратади.
нун, Президентимизнинг 6 та фармон ва ра таҳлил этилиб, уларнинг ечимлари цехи ташкил қилинди. кўтарилди. Бу борада ҳуқуқий ва амалий масди. Таассуфки, ҳар бир ҳудудда
қарори, ҳукуматнинг 16 та қарори қабул излана бошланди. Хусусан, Президен- жиҳатдан кенг қамровли ишлар бошлаб тадбиркорликни ривожлантириш Мухтасар айтганда, белгилаб бе-
қилинди. тимиз ташаббуси билан 2019 йил 2 Ўзбекистонда гендер тенгликни таъ- юборилган. Энг муҳими, бу чора-тадбир- учун катта ресурслар борлигига қа- рилган вазифаларнинг қамрови кенг,
сентябрда “Хотин-қизларни тазйиқ ва минлаш соҳасида амалга оширилаётган ларнинг натижаси оила мустаҳкамлигини кўлами катта. Бу биз, депутатлардан
Жумладан, 2019 йил 2 сентябрда қа- зўравонликдан ҳимоя қилиш тўғриси- ишлар тўғрисида халқаро ҳамжамиятни таъминлаш ва жамиятда маънавий-маъ- ҳозирги мураккаб шароитда ман-
бул қилинган Ўзбекистон Республикаси- да”ги қонун қабул қилиниши бу борадаги хабардор этиш ва бу борада давлати- рифий муҳитни барқарорлаштиришда зилли ишлашни, ҳар бир тадбиркор
нинг “Хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг муаммолар ечими йўлида муҳим қадам миз имижини ошириш мақсадида Ўз- қисқа муддатда ўз самарасини кўрсата- фаолиятига унинг қийинчилик ва му-
ҳуқуқ ҳамда имкониятлар кафолатлари бўлди. Ҳозирги кунда юртимизда зўрлик бекистон делегациясининг АҚШ, Евро- япти. Келгусида бу эзгу ишлар изчил да- аммоларини тушунган ҳолда кўмакчи
тўғрисида”ги қонуни мамлакатимизда ишлатишдан жабр кўрган шахсларни ре- па Иттифоқи, Корея, Япония, Россия, вом эттирилади ва янада янги босқичга бўлишни тақозо этади. Шундай экан,
гендер тенгликни таъминлашга қара- абилитация қилиш ва ҳаётга мослашти- Туркия, Қозоғистон, Озарбайжон, Кения кўтарилади. қўйилган вазифаларнинг ўз вақтида
тилган яхлит ва асосий қонун ҳужжати риш бўйича икки юзга яқин марказлар давлатларига хизмат сафарлари таш- ижро этилиши, айниқса, тадбиркор-
ҳисобланади. Ушбу қонун билан илк бор фаолият юритяпти. Гендер тенгликни кил этилди. Хорижий ташкилотлар би- “Янги Ўзбекистон” мухбири лик ривожи учун ҳаммамиз масъул
миллий қонунчилигимизда “гендер” ту- таъминлаш масалалари бўйича комис- лан ҳамкорлик алоқаларини мустаҳкам- Баҳор ХИДИРОВА суҳбатлашди. бўлишимиз керак. Зеро, тадбиркор-
шунчасига таъриф берилган. Қонунда сия ҳузурида ташкил этилган нодавлат лаш мақсадида ЮНИСЕФ, ЮНФПА, ликни ривожлантириш, одамларни
хотин-қизлар ва эркаклар учун тенг ҳуқуқ нотижорат ташкилотлар бирлашмаси БМТ Жаҳон банки, ХМТ, ОТБ, ЮСАИД ишбилармон қилиш эртанги фа-
ҳамда имкониятларни таъминлаш соҳа- ҳам бу борадаги ишларга ўз улушини ЕХҲТ, ЕТТБ каби халқаро ташкилотлар ровон ҳаётимизнинг муҳим кафо-
сидаги давлат сиёсатининг асосий йўна- қўшмоқда. билан икки томонлама йиллик қўшма латидир.
лишлари, ушбу соҳада давлат бошқаруви режалар тасдиқланди. Комиссия аъзо-
механизмлари белгиланди. Хусусан, Коронавирус пандемияси шароитида лари Бирлашган Араб Амирликларида
хотин-қизларнинг гендер камситилиши- хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, бўлиб ўтган жаҳон аёллар форумида
уларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик- иштирок этди.
нинг олдини олиш масаласи янада усту-
вор вазифага айланди. Бу борадаги чо- БМТнинг хотин-қизларга нисбатан
ра-тадбирларни амалга татбиқ этишда камситишнинг ҳар қандай шаклларига
Гендер тенгликни таъминлаш масала- барҳам бериш тўғрисидаги конвенцияси
лари бўйича комиссия тизимида ишонч юзасидан қабул қилинган миллий ҳара-
телефонлари ташкил этилди. Бундан катлар режаси ижроси бўйича мониторинг
ташқари, телеграмм тармоғида “Зўравон- ўтказилди. Ташкилот ва идоралардаги
ликка йўл йўқ” деб номланган махсус ка- масъул ходимлар учун ҳисоботларни
нал очилган. Айни пайтда бу ишлар изчил тайёрлаш ҳақида амалий машғулот таш-
давом эттирилиб, зўравонликка учраган кил этилди. 2030 йилгача бўлган даврда
аёлларга ҳуқуқий-психологик ёрдам кўр- барқарор ривожланиш мақсадларининг
сатиш, зўравонлик ҳолатларининг олди- гендер соҳасига тегишли бандлари бўйи-
ни олиш мақсадида махсус мобил илова ча индикаторлар шакллантирилган.
ишлаб чиқилаяпти.
— Сизнинг фикрингизча, юрти-
мизда гендер тенгликни таъминлаш
2020 йил 27 ноябрь, 229-сон Университет олий юридик таълимни ривожлантириш мақсадида мамлакатимизда ЖАРАЁН 5
биринчи бўлиб Европа олий таълим муассасалари уюшмасига аъзо бўлгани юридик
таълимни халқаро даражага олиб чиқишда муҳим қадамдир.
Янги Ўзбекистон мактаб остонасидан бошланади Тиббиёт ва ислоҳот
Ҳаким ЙЎЛДОШЕВ олган суратлар.
Шерзод МУҲАММЕДОВ, ТАЪЛИМ ТИЗИМИ ЯНГИ ЮРАК
Халқ таълими вазирлиги БОСҚИЧГА КЎТАРИЛАДИ ВИЛОЯТНИНГ
Стратегия бошқармаси ЎЗИДА ОПЕРАЦИЯ
бошлиғи лака ошириш институтлари ёки марказ- ган олий маълумотли мутахассислар- Айни пайтда мактабларни ишончли ҚИЛИНЯПТИ
лари, балки олий ва нодавлат таълим га базавий ҳисоблаш миқдорининг 50 бошқарувга бериш масаласида кўпчи-
Президентимизнинг муассасалари мутахассисларини ҳам бараварида бир марталик бошланғич ликда “Мактаб энди хусусий тадбиркор- беморлар энди Тошкентга бориб
шу йил 6 ноябрда қабул жалб этиш кўзда тутилган. ёрдам пули ва уй-жойларни ижарага ол- га ўтиб кетадими?” қабилидаги савол- овора бўлишмайди
қилинган “Ўзбекистоннинг ганлик (ижарада турганлик) учун база- лар пайдо бўлмоқда. Йўқ, ундай эмас.
янги тараққиёт даврида Яна бир муҳим янгилик шундан вий ҳисоблаш миқдорининг 2 баравари Ишончли бошқарув дегани шуки, фақат Қўлимга скальпель ушлаганимга яқинда ярим аср
таълим-тарбия ва иборатки, А. Авлоний номидаги Халқ миқдорида ҳар ойлик пул компенсация- навбатчилик коэффициенти 0,7 дан паст бўлади. Чекка туманнинг абгоргина “марказий” аталмиш
илм-фан соҳаларини таълими тизими раҳбар ва мутахас- си берилиши белгиланди. бўлган мактаблар ўқув сифати ва дара- шифохонасида илк бор оддий кўричак операциясини
ривожлантириш чора- сис ходимларини қайта тайёрлаш ва жасини кўтариш мақсадида хусусий сек- бажарганимизда қанчалик ҳаяжонланганим ҳалиям
тадбирлари тўғрисида”ги малакасини ошириш институти негизи- 2021 йил 1 апрелдан бошлаб Халқ тор вакилларига 5 йилга давлат хусусий ёдимдан чиққани йўқ. Бундан қирқ йилча олдин
фармони таълим тизимини да Илмий-тадқиқот институти ташкил таълими вазирлиги тизимидаги мето- шериклик асосида “ишончли бошқарув”- кўричакни олиб ташлаш амалиёти туман шифохонасида
тубдан такомиллаштириш этилади. Институт таълим тизимидаги дистларнинг иш ҳақи миқдори олий га берилади. Бунда, хусусий тадбиркор илк бор бажарилгани катта шов-шув бўлиб кетганди.
ва янги босқичга олиб муаммоларни ўрганади ва уларни ҳал тоифали ўқитувчининг базавий тариф мактабнинг бўш турган биноси ёки бўш
чиқишга қаратилгани билан этиш бўйича халқаро экспертлар билан ставкаси миқдорига тенглаштирилади. ер майдонидан таълим хизматларини Нурулла БЕКЧОНОВ, Президентимиз сўнгги йил-
аҳамиятлидир. Фармонда биргаликда таклифлар киритади. Яна бир янгилик: ҳудудий халқ таълими кўрсатиш учун фойдаланади. ларда тиббиёт соҳасини ривож-
Халқ таълими вазирлиги бошқармалари ва туман (шаҳар) бўлими Боғот тумани марказий лантириш, соҳа учун малакали
зиммасига бир қатор Фармонга асосан, умумтаълим мак- мудирларига ҳокимнинг таълим ва тар- Фармонда касбга йўналтириш тизи- кадрлар тайёрлаш, даволаш
вазифалар юклатилган. таблари директорларини лавозимга та- бия бўйича маслаҳатчиси мақоми бери- мини жорий қилиш ҳам асосий маса- шифохонаси жарроҳлик мезонларини жаҳон андозалари
йинлаш ҳамда иш берувчининг ташаббу- лади. лалардан бири сифатида белгиланган. даражасига олиб чиқиш бора-
Хусусан, таълим тизимининг асоси сига кўра лавозимидан озод этиш халқ Ҳозирги бозор иқтисодиёти шароитида бўлими шифокори, сида бир қанча фармон, қарор-
бўлган Миллий ўқув дастурини яратиш депутатлари туман (шаҳар) кенгашлари ИШОНЧЛИ БОШҚАРУВ мактаб битирувчиларининг қўлида муай- лар қабул қилди, видеоселектор
ана шундай муҳим вазифалардан бири- билан келишилган ҳолда амалга оши- ян касби бўлиши керак. Чунки олий таъ- 2-даражали “Соғлом авлод йиғилишлари ўтказди. Бу йиғи-
дир. У аввалги Давлат таълим стандар- рилади. Директор лавозими бўшаб қол- ДЕГАНИ ШУКИ, ФАҚАТ лим муассасасига ўқишга киролмаган лиш, фармон ва қарорлардаги
тидан тубдан фарқ қилади, кўпроқ ама- ган мактабларга ҳудудий халқ таълими ўқувчилар қаердадир ишлаши, рўзғор учун”, “Меҳнат шуҳрати” бошқа соҳа вакиллари тушуни-
лиётга йўналтирилади. Мазкур дастурни бошқармалари киритган номзодлар халқ НАВБАТЧИЛИК тебратиши зарур. Айни шу мақсадда ши қийин бўлган, аммо тиббиёт
ишлаб чиқишда халқаро экспертлар депутатлари туман (шаҳар) кенгашлари Бандлик ва меҳнат муносабатлари ва- орденлари соҳиби учун “жон томир” ҳисобланмиш
жалб қилинади ва у халқаро стандарт- томонидан танланади. Номзодлар тан- КОЭФФИЦИЕНТИ зирлиги маҳаллий ҳокимликлар билан ҳар бир сўз, ибора ортида қан-
ларга мувофиқлаштирилади. ловда тегишли умумтаълим муассаса- биргаликда 7-синфдан бошлаб ўқувчи- Бу каби жарроҳлик амалиёти дай мақсад-муддаолар ётгани-
си кўрсаткичларини 3 йил ичида юқори 0,7 ДАН ПАСТ ларни касбга мойиллигини аниқлаш ва энди поликлиника шароитида ни мутахассис сифатида яхши
Фармонда, шунингдек, педагоглар даражага олиб чиқиш бўйича ўз дастури уларни йўналтириш ишларини амалга бажариляпти. Бўлимимизда бар- англайман. Шогирдларимга ҳар
малакасини ошириш масаласига ҳам билан иштирок этади. Танланган номзод БЎЛГАН МАКТАБЛАР оширади. ча турдаги жарроҳлик амалиёти доим “ишлайдиган вақт келди!”
алоҳида эътибор қаратилган, аниқ ва- ҳудудий халқ таълими бошқармалари бекаму кўст бажарилиши учун деб уқтираман. Бизнинг даврда
зифалар белгиланган. Айни пайтда халқ томонидан директор лавозимига тайин- ЎҚУВ СИФАТИ ВА Фармоннинг энг муҳим жиҳати ва аҳа- ҳамма шароит мавжуд. Энг асо- булар фақат тушимизга киргани,
таълими тизимида ўқитувчилар учун ҳар ланади. мияти шундан иборатки, у таълим-тар- сийси, ўтган муддат давомида матбуотда қайсидир давлатда
беш йил, раҳбарлар учун эса ҳар уч йил- ДАРАЖАСИНИ бия тизимини янада такомиллаштириш, малакали шифокорлар авлоди бирорта мураккаб жарроҳлик
да малака ошириш тартиби амал қил- 2021 йил 1 январдан бошлаб олис янги босқичга кўтариш, келажакда фар- етишиб чиқди. амалиёти бажарилгани ҳақда
япти. Бундан буён ана шу беш йиллик ҳудудларда жойлашган бюджет ташки- КЎТАРИШ МАҚСАДИДА зандларимизнинг етук мутахассис бў- ўқиб қолганимизда ҳавасимиз
муддат қисқариб, кредит-модуль асоси- лотларига бошқа ҳудудлардан меҳнат либ етишишига замин яратади. Президентимиз ташаббуси келгани, бизда қачон шундай
да малака ошириш тизими йўлга қўйила- фаолиятини амалга ошириш учун кел- ХУСУСИЙ СЕКТОР билан сўнгги йилларда тиббиёт бўларкин, деб орзу қилганимиз-
ди. Ўқитувчилар малакасини оширишда ходимларига катта эътибор қа- ни айтаман. Энг асосийси, шу
нафақат халқ таълими тизимидаги ма- ВАКИЛЛАРИГА 5 ратилаётгани шу касбга умри- ўринда тиббиёт учун кераклича
ни бағишлаган инсон сифатида маблағ ажратилаётгани, шифо-
ЙИЛГА ДАВЛАТ мени қувонтиради. Соҳага энди корлар меҳнати муносиб баҳола-
кириб келаётган, ёнимда туриб, ниб, ойлик маошлари оширилга-
ХУСУСИЙ ШЕРИКЛИК мураккаб жарроҳлик амалиёт- нини қайд этиш ўринли.
ларида қатнашаётган, муолажа
АСОСИДА “ИШОНЧЛИ устқурмаларини бевосита амали- Тожсимон вирус бутун дунёни
ётда ўзлаштираётган ёшларга – забт этиб, манаман деган дав-
БОШҚАРУВ”ГА шогирдларимга ҳавасим келади. латлар ҳам кўринмас ёв қарши-
Ишлаш учун имкон, шарт-шароит сида ожиз қолгани, бугун жаҳон-
БЕРИЛАДИ. яратилаётгани, инсон соғлиғи да тожли вабонинг иккинчи, ҳатто
ҳамма нарсадан устун қўйила- учинчи тўлқини бошланганидан
Фаолият ётгани, давлатимиз бунинг учун хабардормиз. Президентимиз-
кераклича маблағ ажратаётгани, нинг бу борада ўз вақтида қабул
Ҳар бир соҳа ва йўналишнинг замон талаблари касб эгаларини моддий ва маъ- қилган қарорлари, ҳукуматимиз
даражасида тараққий этиши, мамлакатнинг ҳар навий қўллаб-қувватлаётганидан томонидан кўрилган чора –тад-
томонлама ривожланишида малакали кадрлар ҳал қувонмай бўладими?! бирлар самараси ўлароқ, тиб-
қилувчи куч ҳисобланади. Интеллектуал салоҳиятли, биёт тизими тожсимон вирусга
замонавий билимларга эга, ўз соҳасининг етук Ҳатто бундан тўрт-беш йил қарши курашда қаттиқ синовдан
мутахассисларини етказиб бериш бугунги таълим олдин ҳам юрак-қон томир ўтди ва собитлигини намоён қил-
тизимининг сифати ва самарадорлиги билан хасталикларини даволашда за- ди. Ҳудудимизда ёз ойларида
чамбарчас боғлиқ. рур оддий жарроҳлик амалиёти вирус юқтирган беморлар сони
учун беморлар катта маблағ кўпайиб кетганидан сўнг туман
Ойбек ТОШМАТОВ, ОЛИЙ ТАЪЛИМ КОНЦЕПЦИЯСИ сарфлаб, бошқа давлатларга бо- шифохонаси қисқа фурсатда
ришга мажбур эдилар. Харажат уни даволашга ихтисослашти-
Тошкент давлат юридик таълим сифатини ошириш, уни бозор иқтисодиёти учун кетадиган 8-10 минг АҚШ рилди. Малакали шифокорлар
талабларига мослаштиришга хизмат қилади долларини банкдан олиш учун сафарбар қилиниб, зарур тиб-
университети хорижий навбатга ёзилган, бу орада каса- бий ускуналар, дори-дармонлар
таълимни битирган абитуриентларнинг 50 чиқиб, халқаро олий таълим маконига да- билан “икки томонлама диплом” (double ли тўсатдан хуруж қилиб, армон- келтирилди. Бунинг натижасида
тиллар кафедраси мудири фоизи олий ўқув юртларига киришини таъ- дил қўшила бошлади. Жумладан, Халқаро degree) тақдим этишни назарда тутувчи да қолганларни биламан. икки ой ичида туманда вирусдан
минлаш кўзда тутилган. Республикамизда- (IAU) ва Европа (EUA) университетлари қўшма таълим дастурлари жорий этил- касалланиш ҳолати кескин ка-
Шу маънода юртимизда таълим тизи- ги камида 10 та олий таълим муассасасини уюшмалари, Халқаро (IALS) ва Европа моқда, хорижий ҳуқуқни ўрганиш марказла- Президентимиз бундан уч йил майди, саноқли қолган беморлар
мини такомиллаштириш, халқаро ва замон халқаро эътироф этилган ташкилотлар рей- (ELFA) юридик мактаблари уюшмалари, ри ташкил қилинмоқда. Яна бир қувонарли бурун вилоятга ташрифида юрак вилоят шифохоналарига юбо-
талаблари даражасида ривожлантириш, тингининг биринчи мингталигига, Ўзбеки- Observatory Magna Charta Universitatum натижа — яқинда Тошкент давлат юридик тизими билан боғлиқ мураккаб рилди. Шундан сўнг шифохона-
унга малакали педагогларни жалб этиш, стон Миллий университети ва Самарқанд каби нуфузли ташкилотларга аъзоликка университети ва Тожикистон давлат ҳуқуқ, жарроҳлик амалиётларини воҳа- нинг барча бўлими беморларни
таълим муассасаларининг моддий-техник давлат университетини биринчи беш қабул қилинди. Таъкидлаш жоизки, универ- бизнес ва сиёсат университети ўртаси- нинг ўзида бажариш, бу жараён- олдинги иш режимида қабул қи-
базасини янада мустаҳкамлашга жиддий юзталикка киритиш назарда тутилган. Кон- ситет олий юридик таълимни ривожланти- да қўшма факультет ташкил этиш бўйича га амалий ёрдам учун даставвал лишни бошлади.
эътибор қаратилмоқда. Мактабгача таъ- цепцияда ўз ифодасини топган мақсад-ва- риш мақсадида мамлакатимизда биринчи шартнома имзоланди. У университетнинг хорижлик шифокорларни таклиф
лим, умумий ўрта ва олий таълим тизим- зифалар мамлакатимизда олий таълим ти- бўлиб Европа олий таълим муассасалари хориждаги илк факультети ҳисобланади. Бу қилиш борасида кўрсатма бер- Булар, албатта, ўзи-ўзидан
лари, илмий-тадқиқот муассасалари фао- зимини такомиллаштириш, соҳа ривожини уюшмасига аъзо бўлгани юридик таълим- каби амалий саъй-ҳаракатлар олий таълим ганди. Давлатимиз раҳбари бош- бўлаётгани йўқ!
лиятида сифат ўзгаришларига эришишга жадаллаштиришда долзарб аҳамият касб ни халқаро даражага олиб чиқишда муҳим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш лаган бу эзгу ташаббус тез фур-
устувор аҳамият берилаётир. этади. Соҳадаги бундай муҳим янгилик ва қадамдир. Қолаверса, бу миллий юридик концепцияси ижросини таъминлаш ҳамда сатларда амалиётга айланди. Сўнгги пайтларда икки соҳа
ўзгаришлар таълим тизимини юксак дара- олий мактабимизнинг халқаро миқёсдаги ТДЮУнинг халқаро рейтингларга киришига Бугун бу каби мураккаб опера- — таълим ва тиббиётга алоҳида
Жорий йилнинг ўзида давлатимиз раҳ- жага кўтаришга хизмат қилади. брендини яратиш, соҳадаги халқаро ин- эришишда муҳим аҳамият касб этади. циялар вилоят кардиология мар- эътибор қаратилаётгани бежиз
бари раислигида бир неча видеоселектор новациялардан тўғридан-тўғри хабардор казида муваффақиятли амалга эмас. Чунки билимли ва соғлом
йиғилишлари ўтказилиб, мазкур тизимдаги Мамлакатимиздаги таълим тизими- бўлиш, самарали фойдаланиш имконини Давлатимиз раҳбари шу йил 1 октябрь оширилмоқда. Беморларнинг инсонлар билангина мамлакати-
ўткир муаммо ва долзарб масалалар муҳо- ни комплекс ривожлантириш борасидаги беради. Уюшманинг турли халқаро форум, — Ўқитувчи ва мураббийлар куни муно- вақти ва маблағи ёнига қоляпти. миз эртанги куни — буюк келажа-
кама қилинди. Келгусидаги мақсад-вази- саъй-ҳаракатларни Тошкент давлат юри- семинар ва конференцияларида иштирок сабати билан соҳа вакилларига йўллаган гини бунёд этиш мумкин.
фалар юзасидан тегишли мутасаддиларга дик университети мисолида ҳам яққол куза- этишга йўл очади. Университетимизда Ев- табрик нутқида таъкидлаганидек: “Бугун Бутун меҳнат фаолияти чек-
муҳим топшириқлар белгилаб берилди. тиш мумкин. Муассасамизда бугунги давр ропа кредит тизими жорий қилинган бўлиб, мен, аввало, таълим-тарбия соҳаси ка туман шифохонасида ўтган Президентимиз билдирган юк-
Шунингдек, аввало, соҳанинг ҳуқуқий асос- талабларидан келиб чиқиб ўқув жараёнини уюшмага аъзолик ушбу тизимни янада фидойиларига, барча юртдошларимиз- шифокор сифатида айтишим сак ишонч ҳар биримизга улкан
лари мустаҳкамланиб, янги қонун, қатор тубдан яхшилаш ва янги сифат босқичига кенгроқ татбиқ қилиш ва такомиллашти- га мурожаат қилиб айтмоқчиман: азиз жоизки, энди иш бошлаган дав- масъулият юклайди. Бу масъу-
қарор ва фармонлар, дастурлар қабул кўтариш мақсадида ўқув режа ва дастур- риш имконини яратади. Мазкур нуфузли дўстлар, биродарлар, агар интилсак, римизни қўя турай, бундан атиги лият шифокор учун касбий қасам
қилинмоқда. Жумладан, 2020 йилнинг лари энг илғор хорижий тажриба асосида тузилмага аъзо бўлиш орқали универси- астойдил ҳаракат қилсак, ҳар қандай беш-олти йил аввал орзу қил- билан баробар. Ҳар гал қўлимиз-
23 сентябрида Президентимиз томони- тубдан қайта ишланди, ўқитишнинг замо- тет дунёнинг етакчи олий таълим муасса- баланд маррани эгаллаш қўлимиздан ганларимиз рўёбга чиқди. Бугун га скальпель олиб, жарроҳлик
дан имзоланган янги таҳрирдаги “Таълим навий услублари кенг жорий этилмоқда. салари билан ҳамкорликни йўлга қўйиш, келади. Биз маърифат борасида, таъ- туман шифохонасининг ўзида амалиёти бажариладиган мах-
тўғрисида”ги қонун ушбу соҳа тараққиёти- Ўқув жараёнини тўла рақамлаштириш ва улар билан биргаликда соҳага оид амалий бир жоиз бўлса, “илиги тўқ” халқмиз. ошқозон, буйрак, жигар, ўт ва сус хонага кираётиб, ҳамкасбла-
да янги марраларни очиб бериши шубҳа- замонавийлаштиришга қаратилган “Элек- ва назарий тадқиқот ҳамда лойиҳаларни Илм-фанга интилиш бизнинг қонимиз- бошқа жарроҳлик амалиётига римга айтадиган сўзим шу: ”Хато
сиз. Қонунга мувофиқ, таълим олишнинг трон университет” (E-University) тизими амалга ошириш, турли технологик дастур- да, бугунги тил билан айтганда, гени- муҳтож инсон аъзолари сифатли қилишга ҳаққимиз йўқ!”
масофавий, инклюзив шакллари жорий ишга туширилмоқда. лар билан шуғулланиш, бу борада етакчи мизда бор”. операция қилиняпти. Биз олдин
қилинди, таълим ташкилотларига хорижий мамлакатларнинг тажрибасини ўрганиш шундай хасталикларни даволаш
муассасалар билан қўшма факультет ва Олий таълим тизимини 2030 йилгача имкониятига эга бўлади. Бир сўз билан Дарҳақиқат, билим-маърифатга, илму учун вилоят ва республика ши-
ўқув марказлари ташкил қилишга рухсат ривожлантириш концепциясида Ўзбекис- айтганда, ушбу амалий ҳаракат юртимизда зиёга интилиш бизга буюк боболаримиз- фохоналарига йўлланма бериш-
этилди. Шунингдек, ўқитувчиларга муал- тон олий таълим тизимини Марказий олий юридик таълим тизимини тараққий дан мерос. Шундай экан, бугун таълим га мажбур эдик.
лифлик дастури ва ўқитиш услубларини Осиёда халқаро таълим дастурларини эттириш, соҳада янада сифатли таълимни тизимини ислоҳ қилишга, уни халқаро да-
жорий этиш, замонавий педагогик шакл- амалга оширувчи хабга айлантириш, олий йўлга қўйиш ҳамда етук юридик кадрлар ражада ривожлантиришга қаратилаётган
лар, ўқитиш ва тарбия усулларини эркин таълимнинг инвестициявий жозибадорли- тайёрлашга муҳим ҳисса қўшади. эътибор ва ғамхўрликка муносиб ҳаракат
танлаш ҳуқуқи берилди. гини ошириш, хорижий таълим ва илм-фан қилишимиз лозим. Таълим равнақига ҳис-
технологияларини жалб этиш каби вази- Бундан ташқари, Тошкент давлат юри- са қўшиш, буюк келажагимиз пойдеворини
Бундан ташқари, 2019 йил 8 октябрда фалар белгилаб берилган. Университети- дик университетида хорижий ҳамкорлар мустаҳкамлаш зиммамиздаги юксак ва ша-
Ўзбекистон Президенти фармони асосида миз шу каби мақсад-вазифалардан келиб рафли вазифадир.
олий таълим тизимини ривожлантириш кон-
цепцияси тасдиқланди. Унга кўра, нодавлат
олий ўқув муассасалари сонини, жумла-
дан, давлат-хусусий шериклик ҳисобига 5
тадан 35 тага етказиш, кредит-модул тизи-
ми қамровини 2 фоиздан 85 фоизга чиқа-
риш режа қилиб олинди. 2030 йилда ўрта
6 МАЪНАВИЯТ 2020 йил 27 ноябрь, 229-сон
Дилдаги гаплар Тарих саҳифаларида
Бундан кўп йиллар ЛИБОС —
бурун, биринчи синф ИНСОН ЗИЙНАТИ
ўқувчисидан тортиб
мактаб директоригача Одамнинг шаклу шамойили, бўй-басти, кўриниши,
пахта даласида “жавлон жуссаси, туси, кўз қарашлари, овози, таровати, хуллас,
уриб” юрган пайтларда ички ва ташқи дунёси у таваллуд топган, униб-ўсган
Эркин Воҳидов ва камолотга етган жойга монанд бўлади. Етти иқлим
билан Дўрмонда кишилари етти хилдир. Демак, одам ўз ватанининг бир
гурунг қилганимда, заррасидир. Бизнинг ҳар биримиз ўз юртимизнинг бир
у кишининг айтган заррасимиз. Биз қаерда бўлмайлик, ўзбеклигимизни ўз
бир гапи ҳеч эсимдан ташқи қиёфамиз, сўзимиз билан ифода этамиз. Шундай
чиқмайди: “Дўппини экан, бизнинг кийиниш маданиятимиз маънавиятимиз
бошдан олиб бир кўзгусидир.
ўйлаб қарасак, дунё
аллақачон иккига Ҳилола НАЗИРОВА, тасвирларнинг шартлилигига аҳами- келтирила бошланган. XV-XVI аср-
бўлинган”. ят бериш керак. Матоларнинг ранги ларда фаражи эркаклар кийими ҳи-
ЎзФА Абу Райҳон Беруний аслида ва расмда ҳар хил бўлиши собланиб, Зайниддин Маҳмуд Васи-
ЖИДДИЙ ВА мумкин, чунки расм ва матони бўяш фийнинг китобларида ҳам эркаклар,
номидаги Шарқшунослик учун бўёқлар бошқа-бошқа ишла- ҳам аёллар либоси сифатида тилга
АЛАМЛИ БИР САВОЛ тилган. олинади. Фаражи қадимги Сўғдиё-
Шундан кейин “Хамса”нинг айни шу мукам- жуда мураккаб иш. Бу ниҳоятда катта билим ва институти кичик илмий на ҳудудида Анахита зардўштийлик
Эшқобил ШУКУР, мал нусхаси “навоийшуносликнинг барқ уриб тажрибани талаб этарди. Миллатимиз ва тили- Миниатюрадаги тасвирларга маъбудасига бағишлаб ўтказилган
ривожланишига хизмат қилди”. мизнинг минг йилликларидан хабардор одамги- ходими кўра, аёллар либосининг номлари, диний маросим кийими ҳисоблан-
Ўзбекистонда хизмат кўрсатган на бу ишга қўл уриши мумкин эди. Бошқаларнинг турлари, шакли, бичими, безаги эр- ган. Шунингдек, бу маросим кийими
Яқинда Алишер Навоийнинг 580 йиллиги- журъати ҳам, бардоши ҳам етмайди. Солиҳ Му- Ўрта Осиё ҳудудида тўқима- какларникига ўхшаш бўлган. Ички қадимдан келинлар либоси бўлган.
маданият ходими, шоир ни ўтказиш тўғрисида Президентимиз қарори таллибов бу тарихий ишни муваффақият билан чиликнинг пайдо бўлиши неолит кийим туникасимон бичимли, узун
эълон қилинганида, умрини Навоий ижодини бажарган. Бундан ташқари Солиҳ Муталлибов- даврига тўғри келиб, унинг асосий енгли оқ кўйлак — курта эди. Унинг Ўрта Осиё аёллари кийимининг
Дунёнинг қаеридадир осмонўпар бинонинг ўрганишга бағишлаган Порсохон Шамсиевдай нинг қанча илмий, ижодий ишлари бор. хомашёси жун эди. Кейинроқ пахта ёқа ўмизи горизонтал ёки чуқур бели боғланмасди. Бу даврда аёл-
олтмишинчи қаватида костюм-шим ва галстук- заҳматкаш олимларимизнинг нурли сиймола- экилиши минтақада тўқимачилик бўлган. Ички кўйлак устидан бошқа ларнинг кийимига ҳинд, мўғул, эрон,
даги одамлар креслода ўтириб жаҳондаги жа- ри беихтиёр ҳазрат Навоий сиймоси ёнида кўз Юсуф Хос Ҳожибнинг 1971 йилда “Фан” ривожланишига катта таъсир қил- рангли, туникасимон бичимли кўй- хитой кийимларининг таъсири ли-
раёнларни бошқариб ўтирган бўлса, яна қае- олдимизда гавдаланди. Бу эзгу ишлардан улар- нашриётида чоп этилган “Қутадғу билиг” ки- ган, қатор қадимий археологик ёд- лак — пироханни кийишган. Пиро- бослар тўрида қўлланган матолари-
ридадир одамлар чангалзорларда уят жойини нинг руҳлари шод бўлади. тоби 964 бет. Нашрга тайёрловчи филология горликлардан топилган сурматош, хан узун ёки калта енгли бўлиб, ички да ва безакларда сезиларди.
хас-хашак билан бекитиб, таёқ-найза кўтариб фанлари номзоди Қаюм Каримов. Оддийгина тароқ, мис ойна ва турли зеб-зийнат кўйлагидан калтароқ (тиззагача) эди
югуриб юришибди. Кийган костюм-шимимиз ва “Хамса”нинг илмий-танқидий матнини яра- фан номзодининг қилган ишлари манаман де- буюмлари минтақада кийиниш ма- ва белига ёпишиб турарди. Аёллар- Кекса аёлларнинг
таққан галстугимизга қараса, ўша олтмишинчи тиш нима эканини ҳар қалай тасаввуримга сиғ- ган академикнинг ишларидан кам эмас. Про- данияти қадимдан ўзига оро бериш нинг устки кийими жўма, қабо, фара- кийими ёшларникига
қаватда дунё тақдирига таъсир кўрсатаётган дира оламан. Бу тоғни тешиб сув йўлини очиш фессор Ҳамидулла Дадабоев гурунгларимиз- воситалари билан умумийликда жи, мурсак, ёпинчоқ ва калтачадан нисбатан, аввало,
одамларга ўхшаймиз. Тафаккуримизга қараса, билан баробар. Ҳомидхон Исломий домла нинг бирида: “Мен Қаюм Каримовнинг қадимги шаклланганини кўрсатади. Геродот- иборат эди. Кўйлаклар устидан олди баравар кийилган
чангалзорларда югуриб юрган одамларга ўх- биргина “Насойим ул-муҳаббат”нинг танқидий туркий сўзлар луғатининг қўлёзмасини кўрган- нинг “Тарих” асаридан келиб чиқиб, очиқ кийим — қабони кийишган. кийимлар сони билан
шаймиз”. Эркин аканинг бу гапларидан қаттиқ матни устида 25 йил ишлагани танқидий матн ман. Нақд 60 босма табоқ эди! Афсуски, шун- милоддан аввалги IX-VIII асрларда Унинг енги узун (қўлидан узунроқ) фарқланарди. Улар
таъсирланган эдим. меҳнати қанчалар машаққатли эканини далил- дай катта иш қаерлардадир йўқ бўлиб кетди”, Шарқ халқларининг алоҳида этник ёки калта (тирсагигача) бўларди. Чо- кўпинча жуда кенг
лайди. — деган эди. белгиларини намоён қилувчи му- пон жўма об-ҳаво инжиқликларидан калта (билагигача)
Кейинги пайтларда мени бир нарса қаттиқ каммал либосларнинг шаклланиш сақларди. Ипак ёки кимхобдан қи- енгли, учбурчак ёқа
ташвишга солади. Бизнинг яқин тарихимизда “Хамса”нинг илмий-танқидий матни шу да- Бу одамлар халқни халқ сифатида тутиб тур- жараёни тугаб бўлган, деб айтиш линган, узунлиги ергача, жуда узун ўмузли кўйлакни
миллатнинг миллат бўлиши учун курашган, ке- ражада катта иш эдики, унча-мунча ҳавойи ган устунларни асраб қолиш учун дард ва мато- мумкин. Хусусан, Геродот форслар, енгли (этагигача) башанг чопон — кийишган.
ча-ю кундуз тер тўкиб меҳнат қилган, миллий даъвогарлар, манаман деган давр “арбоб”ла- нат билан курашганлар. Булар қаторида Ҳоди мидияликлар, оссурияликлар, ва- фаражини тантанали маросимлар-
хазиналаримизни мустабид давр суронларидан ри бу ишни зиммасига ололмаган, яқинига ҳам Зариф, Ҳамид Сулаймон, Музайяна Алавия, Қут- вилонликлар, араблар, ҳиндлар, да кийишганди. Уни елкага ташлаб Уларнинг яна бир фарқланади-
омон сақлаб қолиш учун машаққат чеккан шун- йўлай олмаган. Порсохон Шамсиев эса, 52 000 биддинхон Муҳиддинов, Алибек Рустамов каби бақтрияликлар, скифлар, саклар, юришар ёки битта қўлга кийиб, елка- ган белгиси — устки кийимнинг бели
дай мўътабар олимларимиз борки, улар ҳақида мисралик, 853 саҳифалик “Хамса”ни танқидий улуғ олимларимиз бор эдилар. массагетлар (шунингдек, юнонлар га ташлашарди. боғланарди. Мотам кийими қора
жуда кам биламиз, ҳатто танимаймиз ҳам. Мен матнлари, тарихий нусхалари асосида мукам- ва бошқалар)нинг бир-биридан ва тўқ кўк рангли, олди йиртилган
ҳозир учта олимнинг исми-шарифини келтира- мал нашрга тайёрлаган. Порсохон домла бу ки- Мустабид тузум халқлар тарихини гўрга тиқа- фарқли ва ўхшаш кийим-кечаклари- Улардан ташқари, миниатюра- чопонлар бўлган. Яна бир нарсага
ман: Порсохон Шамсиев, Солиҳ Муталлибов, тобнинг ҳар сўзига кўз нури, қалб қўрини тўккан. ётган бир даврда “Хамса”ни, “Девону луғотит ни тасвирлаб беради. Бу Ўрта Осиё- ларда устки кийим сифатида олди эътибор бериш керак — мотам ки-
Қаюм Каримов! (Шукрки, бундай олимларимиз Домланинг бундан ташқари қанча хизматлари турк”ни, “Қутадғу билиг” каби миллат хазинала- нинг қадимги аҳолиси бақтриялик- очиқ, узун ёки калта енгли кийим йимида белбоғ бўлмаган, у XVIII ёки
кўп). Айтинг-чи, шу уч олимни ҳозирда миллати- ва ишлари бор. Қуйидаги фактларга шунчаки рини асраб қолиш, миллат руҳини сақлаб қолиш лар, саклар, массагетлар учун ҳам — калтача ҳам тасвирланган. Қабо, XIX асрда юзага келган, чунки XVII
мизнинг неча фоизи билади ё танийди? Ўн фо- ўткинчи назар билан эмас, виждон билан бир учун жонини бериб ҳаракат қилган, игна билан хосдир. жўма, фаражи ва калтачанинг аста- асрдаги миниатюраларда белбоғ
изи десам, ошириб юборган бўламан, шекилли. диққат қилинг: қудуқ қазиган, теша билан тоғни тешган илм ва ри бошқа рангли матодан қилинар- тасвирланмаган.
Энг алам қиладигани, куни кеча ижтимоий тар- маърифат заҳматкашлари дилда армон, кўзда Амударё хазинасидан топилган ди. Аслзодалар устки кийими аста-
моқларда бемаъни гаплари, тутуруқсиз қўшиқла- Порсохон Шамсиев Алишер ёшлар билан кетди. Биз эса уларни эслашга эри- ҳайкалчаларда ҳам кийимлардаги ри ипакдан, фаражи эса олмахон, Бош кийимлари рўмол, мўйна
ри, бачкана қилиқлари билан ном чиқараётган Навоийнинг 15 томлиги намиз, гўё . Ваҳоланки, уларнинг номини ҳар бир фарқлар яққол кўзга ташланади. тулки ва сувсар мўйнасидан тайёр- билан чеккаси безалган дўпписимон
ёки оғзига келганини вайсаб юрган баъзи эстра- учун “Муҳокамат ул- ўзбек фарзанди билишини ва руҳига эҳтиром Этник гуруҳларнинг либосларидаги ланарди. Эркакларникига нисбатан қалпоқлар, пешонабандлар ва бош-
да хонандаларини аҳолининг неча фоизи била- луғатайн”, “Маҳбуб ул-қулуб”, кўрсатишини чин юрагимдан истайман. Улар фарқлар илк ўрта асрларга мансуб аёллар кийими танага ёпишиб ту- қалар бўлган. Пешонабанд эшилган
ди? Олтмиш-етмиш фоизи десам, кам айтмаган “Муншаот”, “Вақфия”, шунга муносиб! Афросиёб, Болаликтепа, Панжи- риши, бош кийимлари ва заргарлик рўмолдан ёки юпқа оқ тасмадан қи-
бўларман. Мен бу ўринда яхши қўшиқлари би- “Хамсат ул-мутаҳаййирин”, кент, Варахша каби сарой хароба- буюмлари билан фарқланар эди. линган. Пешонабанднинг устидан
лан эл эътиборига тушган истеъдодли эстрада “Ҳолоти Саййид Ҳасан Юртимиздаги айрим ёшларнинг катта қисми лари деворларидаги суратларда Ижтимоий фарқлар баравар кийил- рўмол ўрашарди. Сочлари ҳаракат
хонандаларини назарда тутаётганим йўқ, айнан Ардашер”, “Ҳолоти Паҳлавон шу кунларда Африкадами, Австралиядами (сўғд, эфталит, турк ва бошқа) ҳам ган кийимлар сони ва қўлланган ма- қилганда олдига тушмаслиги учун
бачканалик ва бемаъниликни тарғиб қилаётган Муҳаммад”, “Назм ул- бирор эстрада қўшиқчиси пайдо бўлиб қолса, кўзга ташланади. Лекин бу давр- толар билан белгиланарди. Эркак- рўмол остидан бошга сочпопук —
савиясиз хонандалар ҳақида гапиряпман. жавоҳир”, “Арбаин” каби дарров таниб, билиб олади, кечгача бутун тар- га келиб маҳаллий матоларнинг ларда бўлмаган, аёлларнинг ўзига култа ва чочкап кийишарди. Кекса
асарлари ва юқорида жимаи ҳолигача ёдлаб олади, ҳатто суратларини ҳам сифати яхши бўлганини кўриш хос устки чопони мурсак (мунисак) аёллар қозоқларникига ўхшаш бош
Дўппини бошдан олиб бир ўйлаб кўринг. Ва- таъкидлаб ўтганимиз кўтариб юришади. Аммо, мўътабар олимлари- мумкин. Буюк ипак йўли доирасида эди. Унинг ёқа ўмизи чуқур қилинар- кийим — кимишек кийишган. Мотам
тан ва миллатга буларнинг қай биридан фойда? — “Хамса”нинг ҳамма мизнинг исмларини билишни-да исташмайди. Эрон, Византия, Хитой билан савдо ди, қўлтиғининг остидан ёнлари сер- маросимида бош яланг бўлишган.
Элнинг миллат ва халқ бўлиши учун курашган достонларини нашрга Ёшлар 12 ёшдан 25 ёшгача ўта қалтис даврдан алоқалари жараёнида уларнинг бу бурмаланарди, енглари, бичими ту- Маликалар, хонларнинг хотинлари,
ўша олимларданми ё элнинг оломон бўлиши тайёрлаб берган эди. ўтадилар. Улар бу даврда кимдан ибрат олса, соҳадаги тажрибалари, тўқимачилик никасимон бўлган. Шундай чопонни хон авлодлари тож кийишар эди.
учун хизмат қилаётганларданми? Ватан авлод- Шунингдек, Қозон давлат шуларга ўхшаб шаклланадилар. Ёшларни хоти- техникаси, кийимлар бичими, безак- Ўрта Осиёда XIX асргача кийишган, Эркак ва аёл тожлари ўзаро фарқ-
ларига маърифат ва илм келтирганлар қай- университети қўлёзмалар расиз авлод сифатида шаклланишдан Яратган- лари маҳаллий ишлаб чиқаришга ХХ асрда у дафн маросимига кийи- ланарди.
да-ю, авлодларни бачканалик ва бемаънилик фондида сақланаётган 1 568 нинг ўзи асрасин. муайян маънода таъсир қилган. Ай- ладиган кийимга айланди. Мурсак
ботқоғига судраётганлар қайда? Сув келтирган йилда Ҳиротда Навоийнинг ниқса, VI асрда Сўғдда юзага келган қабонинг устидан кийилган. Аёллар- Миниатюраларда заргарлик
азизми ё кўза синдирган? Бугунги кунимизнинг Маҳмуд котиб томонидан Битта ҳақиқий олимни етиштириш учун мил- зандана ипак матолари маҳаллий нинг ўзига хос кийимларининг иккин- буюмлари кам тасвирланган, чун-
16 ёшдан 25 ёшгача бўлган ёшларидан Пор- кўчирилган “Илк девони”ни латнинг қанча қони кетади, қанча тери тўкила- ипакчиликнинг анча ривожлангани- чи тури ёпинғичлар ва паранжилар ки улар кийимнинг остида бўлган.
сохон Шамсиевни биласизми, деб сўровнома ҳам аниқлаган ва илмий ди. Қон ва терни литрларда ўлчаб бўлмайди. Бу ни кўрсатади. Ўша даврга мансуб эди. Кўча кийими сифатида аёллар Ёзма маълумотлар ва тасвирларга
ўтказиб кўринг-чи? Кейин эса, энг савиясиз бир тавсифини берган. Олим олимлар ҳазилакам одамлар эмас эди. Баъзан зандана намуналари ҳозир Санкт- ёпинғич кийишган. У кенг, тўғри тўрт- қараганда, заргарлик буюмларидан
эстрада хонандасининг номини келтириб сўров- 1487-88 йилларда Ҳиротда уларнинг суратларига қараб ўйга толаман. Пор- Петербург, Париж, Лондон, Берлин, бурчак шаклли матодан тайёрланиб, зебигардон, ҳайкал, тумор, зирак,
нома ўтказинг. Жавобларда шармандали ҳолга Навоийнинг Абдулжамил сохон домла, Қаюм Каримов домла... нақадар Деҳли каби шаҳарларнинг машҳур гавдани беркитарди. Ёпинғични бош- узук, билагузук, булоқилар бўлган.
дуч келишингиз икки карра иккидай аниқ. томонидан тузилган иккинчи хокисор чеҳралар. Шундай улуғ ишларни қилиб, музейлари ва шахсий коллекция- га ёки елкага ташлаб юришган, учла- Шу нарсага эътибор бериш керак-
расмий девони “Наводир яна тортиниб, қимтиниб туришади. Шайхзода ларда сақланади. Ўрта Осиёда, ху- рини эса қўл билан ушлаб туришган. ки, аёллар мотам маросимларида
Алишер Навоийнинг 1958 йилда нашр этил- ун-ниҳоя”нинг қадимги айтганидай: “Э-э, замон оғир эди”. сусан, ўтроқ маданият ривож топган Юзи очиқ қолар, аммо керакли пайт- тақинчоқларни ечмасди. Аёллар
ган “Хамса”сини тез-тез варақлаб тураман. Оч нусхасини топган ва уни Сўғд, Бақтрияда тўқимачиликнинг да юзни кўзгача беркитишар эди. либосини оёқ кийимлар якунлай-
малларанг муқовали кичик бир жомадондай ке- Султон Али Машҳадий Эски ёзувни билганлари учун ҳам балога қол- ривожланиши билан хорижий мато- Шундай ёпинғичлар ноқулай бўл- ди. Миниатюраларда ёш аёллар ва
ладиган (30 смХ22 см) 88,9 босма табоқ, жами кўчирган шу девон қўлёзмаси ганлар бор. Китоб кўргани учун НКВД да сўров ларга талаб тўхтаб қолмаган. Бу эса гани учун аёллар кўчага чиққанда қизлар этик, маҳси, нимэтик — ним-
853(!) саҳифадан иборат китоб. Бу китобни бу- билан қиёслаб, асосий берганлар қанча. Шунга қарамай, улар ўз вазифа- маҳаллий кийим-кечаклар, матолар бошга чопонни ташлаб юрадиган чакма, баланд қўнжли пошнали этик
гун мамлакатда бармоқ билан санарли одам тафовутларни қайд қилиб ларини сидқидилдан, муҳаббат билан адо этди- коллекциясининг янада бойишига бўлишди. XVI асрнинг охири ва XVII — чакма ва чарм туфли (кавуш)да
биладиган Порсохон Шамсиев тайёрлаган. У чиққан. лар. Зулм тегирмони бошида айланиб турса-да, олиб келган. асрнинг бошидаги миниатюрада тасвирланган. Пойабзал, асосан,
киши китоб бошида нашр ҳақида ёзганда шун- улар Навоий ё Кошғарийни қўйиб, мукофот тила- шундай ёпинғичлар тасвирланган. қора, баъзан оқ ва сариқ рангли бўл-
дай деганлар: “Биз “Хамса”ни нашрга тайёр- Ҳайратланарли ишлар, ҳайратланарли ниб, сийловлар сўраб, илмий коммунизму, атеизм XIV асрнинг 50-60-йиллари- Чопонни шу усулда кийганда, енг- ган. Кекса аёллар қора, учли кавуш-
лашда кўпдан буён ишланмоқда бўлган “Хамса” меҳнат, муҳими, ҳайратланарли натижа! сари юз бурмадилар. Мен Ҳамид Сулаймон уйида да Мовароуннаҳр анча мураккаб лари эркин осилиб турар ёки бир ларни яланг оёққа кийишган, ёшлар
достонлари танқидий матнларини асос қилиб у кишининг рафиқаси, олима Фозила Сулаймоно- даврни бошдан кечирди. XIV аср- қўлга кийиларди. XVII асрнинг ик- эса этикнинг устидан кийишарди.
олдик. Шу билан бирга, танқидий матнларнинг Кейинги йилларда мен деярли ҳар куни, ҳеч ва билан гурунглашганимда, опа бир гапни айтган нинг иккинчи ярми — XV асрнинг кинчи ярмидаги миниатюраларда Мухтасар айтганда, миниатюралар-
асоси бўлган Абдужамил Котиб ва Султонали бўлмаганда, икки куннинг бирида Маҳмуд Кош- эди: “Ҳамид Сулаймон қамалиб кетишидан олдин бошларида Амир Темур ўзининг паранжи тасвирланган. У юқорида да кийимларга алоҳида эътибор
Машҳадий нусхаларидан ҳамда ХVI асрнинг ғарийнинг “Девону луғотит турк” китобини ва- Ғарб адабиёти билан шуғулланар эди. Қамоқдан катта империясига асос солди ва таърифланган чопон фаражи эди. берилган, чунки улар ижтимоий ва
яна бир нодир нусхасидан тўла фойдаланишга рақлайман. 1960-1963 йилларда нашр этилган қайтгач, бутунлай ўзгариб келди ва менга айтди- Самарқандни бу империянинг пой- Аммо паранжида узунлиги кўкраги- этник мансубликни белгиловчи омил
ҳаракат қилдик”. бу китоб ҳамроҳимга, йўлдошимга, суҳбатдо- ки: “Фозила, умримдан қанча қолган бўлса, буёғи- тахти қилиб белгилади. Бунинг нати- гача тушадиган, от қилидан ясалган ҳисобланган.
шимга айланган. Мен энг яқин дўстимдан кўра ни фақат Навоийга бағишлайман. Мен уёғда шун- жасида Самарқанднинг қиёфаси ҳам тўр — чашмбанд бўлиб, у билан
ҳам шу китоб билан кўпроқ гурунглашаман. га қарор қилдим!”. Дарҳақиқат, Ҳамид Сулаймон тамоман ўзгариб, Шарқнинг энг гў- аёлнинг юзи беркитилганди. Паран- Қайси давр бўлмасин, маҳаллий
“Девону луғотит турк” 3 жилдлик, индекси билан шундан кейин бутун фаолиятини фақат Навоий зал шаҳарларидан бирига айланди. жи форсча фаражи сўзидан олинган аҳоли кийимлари ва кийиниш мада-
қўшиб ҳисоблаганда 4 жилдлик китоб. Биринчи ижоди ва қадимий қўлёзмаларга бағишлаган ва Темурийлар даврида давлат иккига бўлиб, кўйлак маъносини англатган. ниятида маҳаллийлик элементлари
жилднинг ўзи 499 бет. Ҳар жилд бошида кичик шундан барака топган. ажратилиб, Мовароуннаҳр ва Хуро- Илк марта манбаларда IX асрдан сақланиб келинганки, унинг айрим
шрифтда бир ёзув келади: Таржимон ва нашр- сонда идора этилди. Самарқанд ва излари бугунги ҳаётимизда ҳам се-
га тайёрловчи филология фанлари кандида- — Мени яна ўша савол қийнайди: Порсохон Ҳирот уларнинг маркази бўлиб хиз- зилиб туради.
ти С.М. МУТАЛЛИБОВ. Қарангки, ўша нашрда Шамсиев, Солиҳ Муталлибов, Қаюм Каримов! мат қилди. Ҳиндистон, Эрон, Балх,
ҳатто Муталлибовнинг исми ҳам тўлиқ берил- Айтинг-чи, шу уч олимни ҳозирда миллатимиз- Россия ва бошқа мамлакатлардан
маган, фақат “С” деб кўрсатилган. Туркий дунё- нинг неча фоизи билади ё танийди? катта савдо карвонлари кира бош-
нинг мислсиз хазинаси “Девону луғотит турк”ни лади.
таржима қилиш ва нашрга тайёрлаш жуда оғир, Шундай ибрат мактаблари бўла туриб, ен-
гил-елпи нарсаларга, бачкана қилиқларга, кўпик Темурийлар даврида Камолид-
ҳою ҳавасларга маҳлиёлик нечун? Миллат дин Беҳзод, Муҳаммад Чағрий,
устунларининг устун эканлигини билмай юриш Муассин Абдулло, Муҳаммад Му-
маърифатдан эмас. Буни ҳаммамиз, айниқса, род Самарқандий каби рассомлар
ёшларимиз тўғри англаши керак. ўз миниатюраларида шу даврдаги
аҳолининг барча табақалари, тур-
Мени яна ўша савол қийнайди. Жиддий ва муш тарзи, ташқи кўриниши, кийган
аламли савол... либосларини юксак маҳорат билан
тасвирлашган. Аммо кийимлар би-
лан миниатюра орқали танишганда
МУАССИС: Бош муҳаррир: Салим Дониёров Таҳририятга келган қўлёзмалар тақриз Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Навбатчи муҳаррир: Рисолат Мадиева
қилинмайди ва муаллифга қайтарилмайди. Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги Мусаҳҳиҳ: Ойдин Аляутдинова
Ўзбекистон Республикаси “Янги Ўзбекистон” газетаси учун масъул: Газетанинг етказиб берилиши учун обунани Дизайнер: Зафар Бакиров
Вазирлар Маҳкамаси бош муҳаррирнинг биринчи ўринбосари томонидан 2020 йил 13 январда 1047-рақам билан рўйхатга олинган.
расмийлаштирган ташкилот жавобгар. Нашр индекси — 236. Буюртма — 3222. Манзилимиз:
Бахтиёр Абдусатторов Газета таҳририят компьютер марказида 42035 нусхада босилди. 100029, Тошкент шаҳри,
Матбуотчилар кўчаси, 32-уй
саҳифаланди. Ҳажми — 3 табоқ. Офсет усулида босилган. Қоғоз бичими А2.
Газетанинг полиграфик жиҳатдан сифатли Баҳоси келишилган нархда. ЎзА якуни — 21:50 Топширилди — 00:00
чоп этилишига “KOLORPAK” МЧЖ масъул.
“KOLORPAK” МЧЖ босмахонасида чоп этилди.
Девонхона: (0-371) 233-70-98 Котибият: (0-371) 233-56-60 Эълонлар: (0-371) 233-57-15 E-mail: [email protected] Босмахона манзили: Ўзбекистон, 100060.
Тошкент, Янги шаҳар кўчаси, 1-А уй.
Босмахона телефони: (78) 129-29-29
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
№ 236 (236), 2020 йил 8 декабрь, сешанба кунги Янги Ўзбекистон нашри
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Янги Ўзбекистон 08.12.2020
- 1 - 6
Pages: